HAARLEM'S DAGBLAD
GEMENGD
NIEUWS
ZATERDAG 31 JULI 1926 VIERDE BLAD
VREEMDE VOLKEN.
XII.
DE BULGAREN.
Ieder kent den staat Bulgarije, één
der Balkanlanden, die al dikwijls in den
een of anderen oorlog betrokken is ge
weest. Velen zullen zich nog de rol her
inneren, die dit land in verschillende
Balkan-conflicten speelde en daarna in
den grooten oorlog, waar het land ook in
betrokken werd. Minder bekend zijn de
Bulgaren zelf, want in politieke en oor
logsberichten wordt de aard der bevol
king in den regel niet beschreven. Daar
om lijkt het ons wel aardig een en ander
over dit niet onbelangrijke Balkanvolk te
vertellen.
^Typische kleederdracht det Bul gaar sche
boerenvrouwen.
De voorvaderen van de tegenwoordige
Bulgaren kwamen met tal van Slaven in
de zevende eeuw uit Azië naar Europa
.en vestigden zich op de plaats van het
tegenwoordige Bulgarije. Thans woont
slechts twee-derde deel van het totaal
aantal Bulgaren in Bulgarije zelf. Want
tot zelfs in Joego-Slavië, Croatië, Grie
kenland, Roemenië en Albanië wonen de
pulgaren.
De Bulgaren zijn een flink, krachtig
en gezond volk, al is het opvallend dat
de menschen op het platteland physiek
zooveel flinker zijn dan de menschen in
de stad. Over het algemeen zijn de Bul
garen kort van stuk en nog al gezet. De
vrouwen zijn nog kleiner dan de mannen.
De Bulgaren lijken wel veel op de
Slavische volken, maar loch is hun uiter
lijk niet uitgesproken dat van een Sla
visch volk. Ze vertoonen, heel eigenaar
dig, een groote overeenkomst met de
Finnen. Voor zoover, dit het uiterlijk
betreft althans. De mannen zoowel als de
vrouwen, maar de mannen toch in het
bijzonder, hebben een opvallende eigen
aardigheid. In verhouding tot hun
grootte hebben ze namelijk bijzonder
lange beenen, groote voeten en groote
handen. Hun polsen en enkels zijn bo
vendien bijzonder dik. Dat is een alge
meen kenmerk en juist daarom zoo op
vallend. Ze hebben ovale gezichten en
een donker uiterlijk. De Bulgaren, man
nen en vrouwen, zijn buitengewoon
sterk.
Zc weten door hun kracht moeilijkhe
den te overwinimen op een manier, die
bewondering afdwingt. Als bijvoorbeeld
een Turk een vracht tracht te vervoeren
en er niet meer klaar kan komen, tien
lew li een dat het een Bulgaar gelukt.
De Bulgaarsche taal lijkt Avel cenigszins
op de Servische, maar door de overhecr-
sching der Turken, die Bulgarije gedu
rende vijf eeuwen in hun macht had
den. is er veel van deze taal door de
Bulsaren overgenomen. Een Turk zal
zich br voorbeeld in Bulgarije heel ge
makkelijk verstaanbaar kunnen maken.
fFr wonen nog steeds veel Turken in
Bulgarije) maar in Servië zal hij dit niet
zoo gemakkelijk kunnen. Ook in andere
opzichten verschillen de Bulgaren nog al
wat van de Balkan-volken. Ze zijn niet
zoo levendig en meer traag in verschil
lende dingen. Die traagheid is echter
meer geestelijk dan physiek, want de
Bulgaren weten wat hard werken is en
ze werken graag. Geduld is verder één
van hun goede eigenschappen. Ze heb
ben een groot gevoel van eigenwaarde
en, wat nu misschien niet zoo mooi is,
een gevoel van eigenliefde.
Ze zijn op sommige punten energiek
en zoo wisten ze," toen ze hun onafhan
kelijkheid terugkregen, in korten tijd
hun land tot één der belangrijkste van
den Balkan te maken. Op den Balkan
waren ze dan ook het eerste volk dat er
over dacht, een modern leger te orga-
Een andere eigenschap van de Bulga
ren zouden we bijna vergeten te noemen,
Ze drinken i-ane ijk niet of weinig.
Dronkenschap komt in Bulgarije zoo
goed als niet voor. En dat zonder renige
wet, die den drank of drankmisbruik ver
biedt.
Aan sport doen de Bulgaren niet veel,
die is daar nog steeds ecnigszins in dis-
crediet. De jongelui houden meer van
de nationale dansen en voeren die uit en
kijken er naar. De moderne dansen en
jazz-bands hebben, op bet land althans,
nog geen ingang gevonden. Hun muziek
is zeer primitief en fluiten en violen zijn
de voornaamste instrumenten. De oude
ren komen dikwijls samen in de café's,
niet zoozeer om te drinken, want we
zeiden reeds dat dit geen gewoonte is,
maar om er gezelligheid te zoeken. Ze
lezen er ,of houden buurpraatjes.
Biljarten, kaartspelen enz. wordt in de
café's niet gedaan. Op de straten in de
Bulgaarsche steden en dorpen heerscht
orde (behalve den laatsten lijd als liet,
zooals in de hoofdstad Sofia, tot com
munistische uitbarstingen komt) en des
nachts zijn de straten verlaten. In Bul
garije komt het niet voor dat groepjes
jongelui des nachts hossend en zingend
door de straten trekken of op een andere
manier de rust verstoren.
De Bulgaren trouwen niet jong. In
den regel huwen de jongelui als ze vijf
en twintig of acht en twintig jaar oud
zijn. De Amerikaansche immigratiewet is
voor alle Bulgaren een Icelijk ding, want
vroeger was het voor vele jonggetrouwde
paartjes een ideaal om wat geld bij elkaar
te krijgen om dan, liefst in een groep,
naar Amerika te gaan cn daar samen
een farm te koopen.
Eigenaardig bruidstoilet.
Slechts weinig Bulgaarsche meisjes
gaan in dienstbetrekking. Ilct is een
typisch Bulgaarsch idee dat een meisje
niet bij een ander in dienst mag zijn
als dienstbode of in een andere functie.
De jonge meisjes hebben het echter
niet zoo gemakkelijk, want zc hebben
thuis genoeg te doen. Als dc huishouden
lijkc bezigheden verricht zijn gaan zc
vlas spinnen, naaien, koken of breien.
fen Bulgaarsche volksdans.
!De Bulgaren besteden vee! zorg aan
hun klecding.
Zc zijn artistiek aangelegd, maar het
is betrekkelijk jammer dat die artistic;
ke aard zich in hoofdzaak beperkt tot
het verfraaien van de klecding. Andere
J artistieke uitingen heeft het Bulgaar;
sche volk bijna niet.
Zelfs de boerenvrouwen dragen bui*
tengewoon mooie en artistieke kleeding;
.stukken. In den zomer vooral, als ze
barrevoets loopen, wat naar onze idee
op armoede wijst, maken deze mooie
kleercn ccn zonderlingen indruk.
Maar het barrevoets loopen is in Bul=
pnrije geen tcckcri van armoede, het
is eenvoudig een volksgebruik. Zelfs in
oen winter worden geen gewone hoogc
schoenen gedragen maar een soort san;
dalen. De klecding van dc Bulgaar;
sche vrouwen van het platteland is be;
halve mooi, zeer kleurrijk. Ook dc man*
ncn hebben ccn typische kleederdracht.
Dit over het Bulgaarsche volk.
Bulgarije is de laatste iaren er niet
beter en vooral niet grootcr op gewor*
den. Behalve Albanië is het thans het
kleinste land van den Balkan. De land;
bouw neemt m Bulgarije een zeer voor;
name plaats in cn is écn der hoofd;
«middelen van bestaan. Verder noemen
we dc bloementeelt (speciaal rozen) en
de teelt van de zijderups.
Dc Bulgaarsche boerderijen zijn over
het algemeen niet groot cn uit den
grond wordt nog steeds niet gehaald
wat er uit gehaald zou kunnen worden.
De hoeren werken wel hard, maar met
primitieve middelen,
Paarden, of liever Balkan*ponies, ko*
men niet veel voor.- want ze zijn niet
bijzonder geschikt voor het zware werk
dat van hen gcëischt wordt. Ossen en
muildieren worden veel gebruikt voor
het vervoer van verschillende produc;
ten. Dc ossen vooral ook voor de werk;
zaarnheden op het land.
Dc boeren houden bovendien vee als
koeien, schapen, geiten en varkens. Een
bijzonderheid is nog het groote aantal
honden op het Bulgaarsche platteland.
De veeteelt gaat vooruit, evenals de
mijnbouw cn de nijverheid, die de huis*
industrie meer en meer verdringt. i
Dc mijnbouw is nog van jonger da;
turn. Alle delfstoffen behooren aan den
Staat. De bodem bevat steenkool van
goede hoedanigheid en in vrij belang*;
rijke hoeveelheid, verder lood, goud,
zilver, ijzer, koper, en mangaanertsen-
Ook handel cn scheepvaart zijn mid;
delen van bestaan.
De boschbouw, vroeger een belang*
ijk bestaansmiddel, gaat met snelle
chredcn achteruit. Geen wonder trou;
wens. Van de vele ondoordringbare
bosschen is maar heel weinig overgeble»
•cn. De berghellingen bijvoorbeeld wer*
den op roekelooze wijze ontboscht en
toen de regecring in 1884 ingreep was
het eigenlijk al te laat.
VERKEERSSLACHTOFFERS.
Blijkens een gepubliceerde statistiek
der politie te Londen is het aantal ver*
keersongevallcn en in het tweede kwar*
taal van dit jaar vergeleken bij het eer*
sic op onrustbarende wijze toegeno*
men. Het aantal personen, dat daarbij
gedood werd, bedroeg 254 tegenover 187
in het eerste kwartaal. Het aantal onge*
vallen, waarbij personen betrokken wa*
ren of schade werd toegebracht was
30.717 tegenover 20.725 of 10.000 meer.
Particuliere automobielen waren ver*
antwoordelijk voor 85 der doodelijke
ongevallen (tegenover 61 in het eerste
kwartaal) en voor 10-498 ongelukken
(tegenover 60.000 in het vorige kwar*
taal), motorfietsen hadden ruim 4000
ongelukken op haar geweten of 3000
minder dan in het eerste kwartaal;
daarentegen was het aantal ongelukken
door gewone fietsen veroorzaakt, met
3944, ruim tweemaal zoo groot als in
het eerste kwartaal, toen het 1773 was.
Laatstgenoemde groote stijging wordt
toegeschreven aan het feit, dat er tij*
dens dc algemcene staking heel wat
menschen het stalen ros hebben beste:
gen zonder de noodigc ervaring var
het rijden door een drukke stad. Gezien
de toeneming van het aantal automobie*
len achtte men van bevoegde zijde het
grooter aantal ongelukken, door deze
voertuigen veroorzaakt, niet zoo heel
onrustbarend.
Ter gelijking dienc, dat de opper*
vlakte van Londen ongeveer tienmaal
zoo groot is als die van Amsterdam,
waar, naar dezer dagen werd gemeld,
het aantal verkeersongevallen in het
tweede kwartaal 1422 bedroeg. Aanne*
mende dat bij de berekening van het
aantal ongevallen dezelfde maatstaf
wordt aangelegd zou dc hoofd*Amsteb
stad op verkeersgebied dus heel wat vei*
liger zijn dan haar groote zuster aan
de Theems.
WIJNVAT-HUIZEN.
Eén cn veertig mijlen ten Westen van
Cleveland in Ohio ontstaat een eigen*
aardig dorp lezen we in ccn Engclsch
biad.
In een drankvrij land als Amerika
heeft men weinig aan wijnvaten, aan
groote althans. Want deze laten zich
moeilijk smokkelen. Een gewezen
groote wijnfirma meende dan ook dat
wijnvaten tot het verleden behooren,
voor zoover het hun oorspronkelijke
functie betreft. Maar de geest van den
mensch is soms vindingrijk, vooral als
die mensch een Amerikaan is, die op*
gescheept is met een groot aantal, bij*
na waardclooze wijnvaten.
Het hoofd van de firma on op een
middel er geld voor te maken cn na
lang denken kwam hij op ccn lumineus
denkbeeld. Had Diogenes, die daar in;
dertijd ergens in Griekenland woonde,
niet zijn leven lang in een wijnvat
huisvesting gevonden. Waarom zouden
dan de tegenwoordige menschen er
niet meer in kunnen wonen, vooral als
er zoo'n gebrek is aan woningen? Hy
'xrkocht dc vaten met het doel er
menschen in te huisvesten en een der
koopers was een man, misschien nog
ondernemender dan de verkooper- Hij
kocht zes*en;dertig vaten tegelijk en
richtte ze in voor.zomerverblijven,
kieine bescheiden ronde huizen met
vensters. Het vat op een vc-rhooging
geplaatst en zoo dat het niet kan
roilen-
Van achteren een deur en een trapje
om naar boven te komen- Elcctrisch
licht, waterleiding, gas, alles is voor*
handen. En zoo is een heel dorp tot
stand gekomen en de verhuurder lacht
in zijn vuistje want hij maakt goede
zaken.
Dat is juist iets voor Amerikanen en
dc huizen waren in een minimum van
tijd verhuurd.
DE BEROUWVOLLE ROOVER-
HÜ OFDM AN.
Voor het gerechtshof te Elberfeld
diende een eigenaardige zaak. Op de
beklaagdenbank zat de 25-jarige fa
brieksarbeider Schaub, uit Remscheid, en
naast hem zat zijn vier jaar jongere
broeder. Drie jaren lang was Schaub
met zijn rooftochten en zijn inbraken de
schrik van het berglandschap geweest.
Misschien zou hij zijn rooversleven nog
verder hébben voortgezet alshij zich
niet zelf bij de politie had aangemeld. Op
een goeden, het was werkelijk een goede
dag, verscheen hij op het politiebureau,
legde zijn wapens op tafel en bekende
zijn wandaden. In zijn bekentenis lag
evenwel een niet te miskennen misda-
digerstrots.
Warm, dat dient tot zijn eer gezegd,
pleitte hij voor zijn jongeren broer, dien
hij, volgens zijn zeggen, door bedreigin
gen had gedwongen, hem bij zijn roove-
rijen behulpzaam te zijn. De roover zei
nu berouw te hebben. Ook had hij ge
noeg van het misdadigersleven. Het
openbaar ministerie eischte tegen Hein-
rich, den oudsten broeder, vijftien jaren
gevangenisstraf en tien jaren eerverlies.
Wat den jongeren broeder betreft, werd
er rekening mee gehouden dat deze tot
zijn misdaden gedwongen was. Tegen
hem luidde de eisch twee jaren gevange
nisstraf en vijf jaren eerverlies.
EEN KRASSE OUDE.
De Amerikaansche stad Minnesota
heeft onder haar inwoners een man,
idie den leeftijd van 13U-jaren "bereikt
heeft. Niettegenstaande zijn hoogen
ouderdom is dc oude heer nog zeer
kras en zelf zegt hij zijn honderd;
vijftigsten verjaardag te willen vieren.
Of dat zal gaan?
DE ROODE LANTAARN.
In de Chinecsche provincie Szetschuan,
een grensprovincie bij Tibet, met een be
volking van zeventig millioen zielen,
heeft men nog geen spoorwegen, zoo
'lezen we in de Vossische Zeiiiing van
Dinsdag. Als resultaat van den reeds
vele jaren durenden burgeroorlog en
door de ophitserij der studenten neemt
het aantal geheime organisaties in die
provincies geweldig toe.
Er heeft zich nu een organisatie ge
vormd, De Roode Lantaarn genaamd.
Men herinnert zich nog de schietpartij
die eind Mei van het vorige jaar bij de
Engelsche concessie te Shanghai plaats
vond. Daarbij vielen eenige Cliineesche
studenten en toen is de lijkkist van één
dezer studenten naar Tschengtu, de
hoofdstad der provincie, gebracht en
daar in het park openlijk tentoongesteld.
De nervcuse stemming van het publiek
cn de haat tegen de vreemdelingen is
daardoor nog toegenomen en de gevol
gen bleven niet uit. De missiehuizen
van de gehate vreemdelingen werden na
dien herhaaldelijk lastig gevallen. Een
vrouwelijke missionaris werd dezer da
gen op klaarlichten dag op straat gedood,
een andere zwaar gewond. Dat is be
paald het werk geweest van de Roode
Lantaarn. En, zoo schrijft de Vossische
Zeitung, er staan nog heel wat ernstiger
dingen te wachten.
De toestand is zeer bedenkelijk voor
de vreemdelingen in deze provincie.
Want deze ligt zóó afgelegen, dat het
onmogelijk is dadelijk en goed in te grij
pen. Van dc Chineesche regeering is ook
heel weinig te verwachten in dit op
zicht
Wat in deze provincie gebeurt, is
slechts een voorbeeld van den algemeen
verwarden toestand in China.
ALS IEMAND VERRE REIZEN
DOET.
Deze kleermaker heeft vier reizen
om de wereld gemaakt. De kleerma*
kerstafel werd hem zeker te klein. Hij
heeft op die reizen allerhande soorten
knoopen verzameld, die hij op een
groot doek overal tentoonstelt.
HET „DOORGEZAAGDE" WEESMEISJE.
Beter ware het te zeggen het doorpriemde meisje. Zoo op het oog een griezelig#
vertooning. Boven, het begin van de voorstelling, onder het onbloedige einde. Het
is gelukkig maar gezichtsbedrog, maar de handige artisten weten met hun truc*
het publiek toch angstige en vooral sensationeele oogenblikken te bezorgen. En
sensatie is iets wat de massa nu eenmaal wil.
TYPE-RECORDS.
Op alle gebied worden tegenwoor;
dig records geslagen cn kampioen;
schappen behaald. Zoo zijn tegen*
woordig type*records al geen bijzon*
derhei'd meer. Maar een ^typerecord
heeft tenminste nog eenige verdienste
•nog eenig nut. Tenminste als het
snelle typen zonder fouten gebeurt.
Op het bureau van den Voikenbonds*
secretariaat te Genève woont zoo'n
recordhoudster. Het is de Fransche
juffrouw Piau. Zij heeft zeker wel
het wereldrecord op haar naam, want
wat zij presteert is schier ongelooflijk.
Ze tikt vijennegentig woorden per
minuut, zonder een fout te maken en
ze kan die snelheid een uur lang vol*
houden. Haar vingers raken de toet*
sen bijna 'tien keer per seconde of
meer dan vijf en dertig duizend maal
pc- uur.
Er zijn nog wel snellere tijden ge*
maakt maar niet over zoo'n langen lijd
Juffrouw Rose Fritz, een Amcri*
k..ansch meisje, tikte vijf en negentig
woorden per minuut op een tentoon*
stelling te Olympia. Ze deed dat zon*
der ook maar een kleine vergissing te
maken. Dan wordt verteld van een
typiste, die honderd en zeven woor*
den) in één minuut kon tikken en
dat twintig minuten lang kon
volhouden. Sinds 1907 is het
record van den heer James Wright
echte, nog niet verbeterd. Deze was
kantoorbediende bij een machincfa*
brick te Newcastle. Zeven uren ach*
tereen dicteerde mijnheer verschillende
brieven en hij schreef zonder een fout
te maken, in dien tijd dertig duizend
en zesennegentig woorden.
Aardig is het deze cijfers te verge*
lijken met die van menschen, die met
de pen schrijven.
De gewone snelheid „per pen" om
het zoo maar eens te zeggen is dertig
r minuut of één woord per twee
seconden. Als iemand vijftien uren
schrijft met deze snelheid zal de pen
ongeveer een afstand van een mijl
hebben afgelegd.
LAATSTE WILSBESCHIKKING.
Een dokter in Derbyshire, die dezer
dagen overleed, bepaalde in zijn tes*
tament, dat alle patiënten, die hem nog
geld schuldig waren, hun rekeningen
niet behoeven te betalen.
ZELFS DAAR.
Tol een klein voorstadje var. New York
geschiedde 't kort geleden, dat een vreem.
deling op bezoek kwam bij twee oude
dames, verre bloedverwanten van hem,
die eerst eenige maanden tevoren inaar het
nest verhuisd waren. De beide dames had
den haar welbehagen gevonden in een
klein, lief landhuisje. Toen het verplichte
babbeluurtje voorbij was, maakte de gas',
zich op, om heen te gaan. Wanneer ging
de eerstvolgende trein naar New York.
„Vraag toch eens aan Elly!" zei de eene
dame tot de andere, haar zuster.
De zusier greep naar den hoorn, en na
i eenige oogenblikken bad zij antwoord.
„Elly zegt, de eerstvolgende trein gaat
om 5.15; de laatste vanavond om 9.20"'.
„Vraag ook nog even, wat er vanavond
in de bioscoop gaat."
Elly liet weten: „Het geheim van het
roode huis." Erg opwindend, en met
prachtige muziek.
„Zeg Lena," viel dé eene oude dame
nog vlug in, „vraag Elly, of ze zoo goed
wil zijn, gauw om den hoek bij de kruide,
nier in te loopen en hem een. half pand
boter te bestellen."
Elly zou het dadelijk doem, wa« het
antwoord.
„En dan gauw nog: vraag eens, of zij
weet, hoe het vandaag met dominé gaat.
Hij was gisteren zoo vreeselijk verkou
den."
O, het ging al veel beter, wist Elly te
vertellen. Daarop werd de hoorn opge
hangen.
Wie toch wel die dienstwaardige Elly
was vroeg de bezoeker.
„Och, dat is de juffrouw van het tele
foonkantoor."
„Wat? Drommels-nog.toe, die moet tijd
over -hebben!"'
De oude dame was ontzet.
„Maar lieve hemeltje! Waarvoor is zij
er anders?"
De bezoeker bleef het antwoord schuldig
.Ta concludeert de New YorkSche cor
respondent van liet „Berl. Tagebl.", van
wiem dit verhaal is zélfs in Amerika is
toch nog gemoedelijkheid te vinden l
AMERIKAANSCH.
De General Motor Company in New
York is bezig, een maatschappij met
ccn kapitaal van zes millioen dollar op
te richten, welke maatschappij weer een
complex van andere maatschappijen
over heel Amerika moet stichten onder
den naam „Rijdt zelf!" Die maatschap*
pijen zullen n.l. autogragen lieden de
mogelijkheid verschaffen bij een harer
depots een auto zonder chauffeur te
huren en daarmee naar believen ritten
te maken; bij wederinlevering van den
wagen wordt volgens den kilomctertcl*
Ier de tax betaald. In het bedrag zijn
begrepen de kosten van olie, benzine
en slijtage. De auto's kunnen aan iede*
re andere garage van het maatschap*
pijen*compIex weder ingeleverd worden
zoodat b.v. een te New York gehuurde
wagen bij het agentschap te New Or»
leans, Chicago of San Francisco kan
worden terugbezorgd.
VREEMDE METHODE.
In ieder land zijn eenige menschen,
die schulden maken, in ieder land zijn
bijgevolg schuldeischers. En China
vormf geen uitzondering op dezen re»
gel. De Chinecsche schuldeischers
houden er echter ec-n eigenaardige
methode op -na om hun slecht betalen»
dc klanten tot betaiing te d'wingen. De
crediteuren hebben geen deurwaarder
noodig want de maatregelen ie ze zelf
nemen zijn doortastend genoeg. Ze ne»
men -namelijk een deur uit dc woning
van hun schyjdenaar en dat is een
bewijs, dat khL'er vrij naar binnen mag
loopen, de schuldeischers dus ook. E-n
wie het even betalen kan zal vr ies doen
om deze openbare schande voorko*
men.
EEN WANDELEND
SCHILDERIJ.
Zeelieden, het is een bekend feit,
houden er van zich te laten tatoueeren
hetzij op écn der armen, hetzij op de
hand of op de borst. Maar in Frankrijk
is een koetsier geweest, die zich ook
had la'ten tatoueeren. En...' goed ook.
De man had niet minder, dan 120 ]1»
lustraties op zijn lichaam en hij. werd
een wandelend schilderij genoemd.
EEN KNAPPE JONGEN.
Djt is een Borneoschen jongeling d'-e
er op zijn manier bijzonder voordeelig
uitziet. Eens halsketting, waaraan een
wekker eer. bel en andere snuisterijen
zyn voor hem prachtige versierselen.
Wij mogen er om lachen, hij is on dep
'Zijp stamgenootey ecu hcelc Piet.'
