Haarlem's Dagblad | 1926 | 31 juli 1926 | pagina 15

BÜITENLANDSCH OVERZICHT

MEDISCHE BRIEVEN

RATIFICATIE VAN DEN 8-URIGEN WERKDAG.

LETTEREN EN KUNST

HAARLEM'S DAGBLAD ZATERDAG 31 JULI 1926

Ieder jaar wordt in onze volksvertes
'genwoordiging en bij gelegenheid van
de Internationale Arbcidsconferentie te
Gcnève over de ratificatie van den
Ssurcndag gesproken. Ditmaal hebben
de beschouwingen daarover een bijzons
der karakcr gehad door de in Londen
plaats gehad hebbende conferentie van
dc Ministers van Arbeid uit Engeland,
Frank rijk, Italic. Duitschland en België.
IIet ligt geenszins in de bedoeling hier
een beschouwing te geven over onze
Arbeidswet 1910; een bespreking over
dat onderwerp is hier niet op zijn plaats;
dc Arbeidswet is cr en de principiecle

den. Daarbij mogen wij ons niet laten
verblinden door een aantal landen,
die de meergenoemde conventie gera*
tificeerd hebben, vooral wanneer met
den vinger is aan te wijzen, dat aan
de richtigc uitvoering der bepalingen
nog wel het een en ander ontbreekt.
Daarop de aandacht te vestigen kan
niemand tot rcactioawiair bestempe*
len. Anderzijds zal zoowel van werk*
nemers*, als werkgeverszijde begrepen
kunnen worden, dat men uiterst
voorzichtig moet zijn de arbeidsvoor*
waarden zoodanig to wijzigen, dat

■raag: al of niet invoering, is vroeger Nederlandsche industrieelen tegen;
reeds tot oplossing gebracht. over andere ir.dustric*staten in ongun*

De in 1919 gehouden conferentie te
Washington besprak de internationale
arbeidsverhoudingen. De circa veertig
aldaar vertegenwoordigde landen heb*
ben op dit oogenblik voor het over*
groote gedeelte de aldaar saemgestelde
conventies nog niet geteckcnd. Slechts
negen landen ratificeerden de conven*
tic. betreffende den arbeidstijd. Het
zijn: Griekenland, Roemenië, Britsch
Indië, Bulgarije. Tsjecho*Slowakije, Let*
land, Italië, Oostenrijk en Chili. Hoe
men ook over deze zaak moge denken,
vast staat, dat in de sedert 1919 ver*
loopen jaren de vele conferenties, die
over dit onderwerp zijn gehouden, wei*
nig resultaat hebben opgeleverd. Zeker
kan die mislukking niet toegeschreven
worden aan het aantal gedelegeerden,
hetwelk naar Genève optrekt: aan de
Icutstc conferentie namen immers niet
minder dan 323 personen deel.

In het bovenstaande valt in de eerste
plaats op, dat de groote industriestaten
in de wereld niet tot ratificatie zijn
overgegaan. Ik behoef slechts te wijzen
op de Verccnigdc Staten van Noord*

Amerika, welk land in het lijstje ont*
breckr. Daarnaast zal natuurlijk nage*
gaan bchooren tc worden of de wel ra*
tiiicecrende landen zich geheel hebben
gehouden aan de vastgestelde regels.

Een onderzoek daarnaar stuit op vele
moeilijkheden. Uit een brief, welke op
12 Juni j.l. door het Verbond van
Nederlandsche Werkgevers is gezonden
aan den Minister van Arbeid, Handel
cn Nijverheid blijkt intusschen dat men
cr in dien kring niet aan twijfelt „dat
in werkelijkheid van een nauwkeurig
uitvoeren der verdragsbepalingen geen
sprake is".

Wat ons land betreft staat vast, dat
ratificatie verstrekkende gevolgen zal
hebben. Ik Iaat buiten beschouwing
welken invloed daarvan verschillende
industrieën zullen ondervinden. Ook
daarvoor zou een vérgaand onderzoek
noodig zijn, niet alleen in ons land zelf,
maar zeer zeker ook buiten onze gren*
zen. Gaat men eenmaal tot ratificatie
over dan maken dé bep'alingen van de
Arbeidswet 1919 plaats voor de voor*
schriften van het tractaat. Juist daar*
aan moet de noodige aandacht besteed
worden. Het zal uit zijn met de moge*
lijkheid om bijv. ter vermindering van
productiekosten", behoudens bij gewo*
ne opeenhoping van werk, langer dan
48 uren per weck te werken, een mo*
gelijkheid die op het oogenblik wel be*
staat. Wel zou ijien kunnen besluiten om
met of voorafgaande aan de ratificatie,
onze Arbeidsvet te wijzigen en in over
eenstemming te brengen met de bepalin*
gen van het verdrag een opvatting die,
volgens uitlatingen, ook door onze re*
gccring wordt gedeeld. Intusschen is
het zeker, dat op het moment der ra*
tificatie ons land alleen rekening heeft j
te houden met dc Conventie van
Washington.

Nog eens; de schuldenkwestie. Oneenigheid
onder de Russische Communisten. De Fransche
socialisten. Frankrijk en Amerika.

Bij de cventueele ratificatie is het
concurrentiejirobleem een der meest op
den voorgrond tredende vraagstakkpn.
Onze industrie moet concurrer.zfahig
blijven, met onzen „arbeid" (zooals de
heer v. d. Lande het op 27 Mei j.l. in
de Eerste Kamer der Staten Generaal
zeide) moeten wij concurreeren tegen
den „arbeid" van de ons omringen*

srïge verhouding komen te staan.
De vrees daarvoor is niet ongegrond.
Die vrees zal des te grooter zijn, als
men nagaat wie over deze r.ieuwe
regelingen in Genève confercercn. Een
onzer Nederlandsche gedelegeerden op
de 7e Internationale Arbeidsccnfe;
rentie wees er op, dat over dc keuze
der Chileensche*, Rumecnsche*. Bul>
gaarsche* en Cubaansche afgevaardig*
den wel iets te zeggen viel cn die
landen „bijna uitsluitend vertegen*
woordigd waren door diplojnatiekc*
of consulaire ambtenaren, voor wie
de in Genève behandelde ondprwcr*
pen op sociaal gebied even interes*
sant zijn als de verkaveling der droog
le maken Zuiderzee is voor een Groes*
bcekschen bezembinder".

Inderdaad vraagt men zich af of
de behartiging van internationale in*
dustrieele belangen in dergelijke han*
den veilig is cn of niet in de eerste
plaats mannen uit de praktijk van het
industrieele leven de aangewezen
onderhandelaars zijn. Een vraag die
ook in den laatsten tijd in ander ver*
band is vernomen, waarvoor ik
slechts herinner aan de critiek geoefend
op de onderhandelingen over het
handelsverdrag DuitschlandNeder*
lan d.

Het vraagstuk der bovenbedoelde
ratificatie is moeilijk Het gaat zeker
niet aan te zeggen dat deze thans
maar dient te geschieden, al was het
alleen maar omdat wij /zeven jaren
:rder zijn. Wij leven nu eenmaal niet
meer in 1919. Wat toen mogelijk
scheen, zou thans wel eens onmoge*
lijk kunnen blijken. Met de menschen
zijn de omstandigheden gewijzigd.

MOLLERUS.

DE UTRECHTSCHE BEIAARD.

De Amsterdamsche carillonneur, de
heer J. Vincent, heeft te Utrecht een
beiaardconcert gegeven, waarvoor veel
belangstelling bestond.

Gespeeld werd o.a. Spocl's „Koriings
vrouwe", de Treurmarsch van Chopin
•en van Cathar'ma van Rennes: „Zon*
nelied" en „Meidansje".

Wij hadden gelegenheid, aldus het
Handelsblad, den heer Vincent te
vragen, hoe hij over het Utrechtsche
carillon van den Domtoren denkt. Na
het paleis*carillon te Amsterdam, dat
voor enkele jaren werd gerestaureerd
vond de Amsterdamsche beiaardier
het Utrechtsche het beste van het land
Een voordeel van het Amsterdamsche
klokkenspel op den Dam boven dat te
Utrecht is, behalve de gemakkelijker
wijze van bespelen, ook de ger.ngcre
hoogte waarop het carillon in den to*
ren hangt. (In Utrecht bedraagt deze
80 M. tegen 50 M. in de hoofdstad).
Als gevolg daarvan klinkt het geluid
op den Dam voller.

Beide carillons, die door denzelfden
Nederlandschen klokkengieter He*
nom^ zijn vervaardigd, hangen dicht
bij de speeltafels, een der eerste ver*
ëischten waaraan een goed carillon
moet voldoen, doch waaraan helaas
slechts weinig klokkenspelen beant*
woorden.

De SchuldenkwesLe.

Dc Italiaansche onderssecretaris
van buitcnlandsche zaken, Grandi,
die tevens lid was van de Italiaan*
sche fundecringscommissie te Wash*
:ngton heeft dc persvertegenwoordi*
gers ontvangen in het Palazzo Chigi.

Hij verklaarde dat de campagne wel*
ke thans in sommige landen ge*
voerd wordt om een herziening te
verkrijgen der schulden-regelingen,
noch Italië's instemming noch goed*
keuring heeft. Italic .h zeer tevreden
met de overeenkomst VolpjVMellon,
Deze overeenkomst is gebaseerd op
•rechtvaardigheid aan beide kanten.
..Wij hebben ons daarom niet aange*
sloten bij dc landen die een herziening
wenschen en wij zijn dit ook in de
toekoimst niet van plan te doen."

Gevraagd over de artikelen, die
verschenen zijn in de opposïtiepers
waarin de oveeenkomst van tijd tot
tijd wordt bccritiseerd werd ant*
woorddc Grandi: „De oppositiebladen
die altijd alles aanvallen wat de Fas*
cistischc regecring doet, hebten de
jongste daling van dc lire aangegrepen
om hun critiek op de Italianschc schul
denovereenkomst te hernieuwen. Zij
trachten de daling van de lire te wijten
aan de lasten die Italië door deze over*
eenkomst op zich genomen heeft. Doch
wij geloovcn dat de overeenkomst
rechtvaardig en juist is en wij kunnen
ons niet voorstellen wat er met de lire
gebeurd zou zijn als de overeenkomst
eens niet geteekend zou zijn. In ieder
geval zijn wij voornemens de bepalin*
gen van de overeenkomst loyaal uit te
voeren en alle praatjes als zou Italic
zich aansluiten bij de landen die een
herziening verzoeken zijn slechts „ca*
nards" waarvoor de regeering niet ver*
antiwoorcfclijk is." 4

Met betrekking tot Mellons vermoe*
delijk bezoek aan Rome verklaarde
Grandi tenslotte: „Mellon zal er per*
soonlijk van overtuigd worden, dat
Italië de verplichtingen zal nakomen,
zoodra hij Mussolini gesproken heeft.
Hij zal zieh persoonlijk op de hoogte
kunnen stellen van de betalingscapa*
citeit van Italië. Daarom wordt Mellon's
bezoek imet vreugde tegemoet gezien,
omdat wij van mcening zijn dat dit
de goede betrekkingen tusschen Italië
cn Amerika slechts kan versterken".

De oppositie in Rusland.

Er worden te Rcval met betrekking
tot dc verdeeldheid in dc communist;*
sche partij van Sovjet*Rusland bij'zoti*
dorheden ontvangen, welke het officiee*
Ie communiqué dat dienaangaande is
gepubliceerd, niet vermeldt. Volgens
deze inlichtingen draagt het optreden
van dc oppositie een zeer ernstig ka*
rakter. De constatccring van het feit,
dat dc oppositie af deeling en had ge*
organisccrd in het roode leger, waar*
schijnlijk door toedoen van den volks*
commissaris van Oorlog, Lasjewitsj,
heeft, naar het schijnt, grootcn indruk
gemaakt. Bij de oppositie zouden alle
ontevreden elementen aangesloten zijn,
zoowel dc economen, die voorstanders
zijn van de afschaffing van het mono*
polio voor den buitcnlandschen handel,
als dc „militanten", die eischen, dat
het Komintern zal. worden afgeschei*
den van dc Sovjet*regeering.

Er zou een ontzaglijke verwarring,
heerschen cn de communistische leiders
zouden jegens elkaar met diep wantrou*
wen bezield zijn.

Uit Hamburg wordt gemeld, dat in
communistische kringen dier'stad be*
richten ontvangen zijn, volgens welke
Zinowjcf en zijn aanhangers besloten
zouden hebben tot een rechtstre-ekschc
actie tegen het Polit*»Bureau en de
centrale commissie der communistische
partij in Sovjet*Rusland; zij zou zich
'niet gebonden achten door eenige ver*

plichting jegens hen en zouden voor*
nemens zijn. nadat zij hun maatregelen
genomen zouden hebben, eenigen der lei
ders uit deze lichamen te verwijderen
en met spoed over te gaan tot het vor*
men van definitieve militaire forma*
ties.

De Gepeoe, d.i. de politieke recher*
che. ontving bevel, de leiders der op*
positie te „liquidecrch" in dc bolsjewis*
tische beteckenis van dit woord.

Zelfs zou Zinowjcf reeds uit het voor*
zitterschap van de Derde Internationale
zijn ontzet.

Toen men den plotselingen dood van
Dzjerzjiirski vernam, verspreidden zich
oogenblikkelijk geruchten, dat de ver*
maarde chef van de Tsjeka door per*
soonlijke vijanden vergiftigd was. Het
Sovjet*gezelschap tc Parijs sprak deze
geruchten echter direct met allen klem
tegen.

Niettemin is de oorzaak van Dzjer*
zjinski's dood niet duidelijk vastgesteld
en zelfs te Moskou waren er hierom*
trent zeer verschillende lezingen in om
loop. De Sovjet*bladen gaven als offi*
cieele versie: maagkanker.

De „Daily Mail" nu zegt, uit absó*
luut betrouwbare bron te weten, dat
Dzjerzjinski's dood is ingetreden dHe
uur na het moment, dat hij in het een*
traal comité der communistische partij
een heftige rede had gehouden tegen
de oppositie, waarvan Zinowjef, de
sindsdien uitgebannene, de ziel was,
een rede, waarin hij haar waarschuwde,
dat de gevangenissen der Tsjeka, die
tot dusver slechts vroegere bourgeois
tusschen haar muren hadden gezien,
zich zeer wel met xebelsche communis*
ten zouden kunnen vullen.

Men is nu, zegt hef blad, in de krin*
gen der communistische partij geneigd
te gelooven, dat Dzjcrzjinski juist op
die partijzitting vergif heeft gedronken
en dat een bekend communiste, die toe
gang had tot de tribune, dat vergift
heeft gegoten in het glas, dat Dzjer*
zjinski tijdens zijn rede aan den mond
bracht.

Het zou ingevolge dezen moord zijn,
dat de politieke partij zoo kortna den
dood van Dzjerziins'ki Zinowjef's naam
op de zwarte lijst heeft gezet, ten ein*
de den oppositieleider, naderhand in
de gevangenis te kunnen werpen.

Het Cartel.

Het uitvoerend comité van de soi
cialistische partij van de Rhone, heeft
ee-n resolutie gepubliceerd, waaruit
blijkt, dat er een definitieve breuk in
het linksche cartel in het departement
van de Rhóne bestaat.

De resolutie beschuldigt er dc radi*
cale partij van, kwade trouw aan den
dag te hebben gelegd betreffende de
verplichtingen, die de partij op zich
heeft genomen, toen zij met de soci*
alistische partij in Mei 1924 'deel uit*
maakte van het linksche cartel. De.
radicalen, zoo zegt de resolutie,- heb*
ben dat deel van het program van 11
Mei in den steek gelaten, dat betrek*
king had op dc bescherming van de be*
langen der arbeiders, der klcin'nande*
laren en van de boeren. Zij hebben
een schuldige lichtzinnigheid aan den
d2g gelegd door beurtelings absoluut
verschillende financieele systemen te
aanvaarden en te verwerpen.

Ten slotte hebben zij zich met
reactionnaire partijen verbonden. De
federatie voegt aan deze verklaringen
toe dat deze resolutie een volstrekte
breuk in het cartel in de Rhöne aan*
toont en spreekt dan over het reeds
vermelde besluit van den gemeente*
raad van Lyon om Hcrriot niet meer
als burgemeester van Lyon te herkie*
zen en' een socialist in zijn. plaats
candidaat te stellen, op grond van het
feit, dat Herriot's positie als minister

ivan Openbaar Onderwijs onvëreenig-
•baar is met het burgemeesterschap van
Lyon,

Frankrijk en Amerika-

Rodman Wanamaker, de eigenaar van
het wereldberoemde New Yorksche wa*
renhuis, is een groot vriend van Frank*
rijk, en toont dit. zegt de Tel., ook door
mede te leven in dc crisis, die dit land
thans doormaakt. Hij heeft aan dc „Ma*
tin" een telegram gezonden, waarin hij
eenige opmerkingen maakt, die een bij*
zondcre waarde ontlccncn aan het feit,
dat zij komen van een vooraanstaand
Amerikaansch zakenman. Wanamaker
zegt o.m-:

„De Vereenigdc Staten hebben Frank*
rijk noodig, zooals alle andere naties
Frankrijk noodig hebben. Het wordt
hoog tijd, dat de verwijten, welke de
betrekkingen tusschen dc Verccnigdc
Staten en Frankrijk vergiftigen, ophou*
den. Door alles, dat zijn scheppend ge;
nie en zijn artistieke smaak konden
voortbrengen, heeft Frankrijk de andere
landen altijd geholpen. Het Fransche
volk is de bloem der beschaving, de re*
gen boog der volken."

„Onverwacht", zoo gaat Wanamaker
■oort, „is een aanslag gepleegd op
Frankrijks onafhankelijkheid cn eer. Die
aanslag heeft het land een millioen zij*
ncr zonen gekost. Het heeft zich aan
die beproeving onderworpen.

Frankrijk heeft zich steeds bereid
erklaard alles te betalen wat het schul*
dig is, doch het verlangt slechts tegen
nieuwe aanvallen beveiligd te worden.
Thans is het uirgeput en wendt het zich
oin hulp tot de Verccnigdc Staten. Het
vraagt niet om liefdadigheid; het eischt
tijd om weer op krachten tc kunnen
komen ten einde zijn schulden te kun*
nen betalen.

Amerika zal antwoorden, dat het
niets vergeten heeft: dat zijn regecring
zich niet zal laten meeslepen door een
voorbijgaand misverstand; dat zijn
staatslieden het voorbeeld zullen vol*
gen van de Amerikaanschc soldaten,
die hun leven ten offer brachten om
een einde te maken aan den oorlog.
Het zal zich bereid verklaren de eere*
schuld af te doen, die het jegens het
mooie Frankrijk heeft".

Ten slotte stelt Wanamaker voor. dat
de Nationale Reserve Bank ccn interna*
tionaal clearing house zal oprichten.
Wanneer dat clearing house door bc*
kwame mannen wordt bestuurd, zal
het de Europeesche en andere proble
men veel beter kunnen oplossen dan de
erdragen van Versailles, van Locarno
of welke ook.

VERSPREID NIEUWS

ENGELAND EN DE DOMINIONS.

In een rede over de betrekkingen
van het moederland met dc Domi*
nions, verklaarde minister Amerv o.a.:

Een moeilijkheid is, dat betreffen*
de sommige kwesties, welke op een
rijksconferentie behandeld worden,
uitsluitend de regeeringen van dat
oogenblik de verantwoordelijkheid
kunnen aanvaarden, doch er kunnen
ook plannen besproken worden, wel*
ker welslagen afhangt van de mede*
werking van toekomstige parlementen.
Het zou wen.schelijk zijn, dat een
methode werd gevonden, ten einde
ten aanzien van dergelijke plannen
algeméene instemming te verkrij*
gen.

Wat de kolonisatie betreft, acht de
minister de resultaten der laatste twee
of drie jaar teleurstellend, hetgeen hij
toeschreef aan economische oorzaken.
De Dominions zijn den oorlog nog niet
te boven gekomen, evenmin als Groot*
Brittannië zelf.

•Minister Amery deelde mede, dat
-een millioen pond sterling, per jaar
is uitgetrokken voor de ontwikkeling
van het handelsverkeer in het Brit*
sche rijk.

DE ZWEEDSCHE KROONPRINS.

De Zweedsche Kroonprins Gustaf
Adolf heeft zijn reis van twee maan*
den door de Vereenigde Staten vol*
tooid en vertoeft thans in San Fran*
cisco, 3 Augustus zal hij naar Honolu*
lu vertrekken cn van daar naar Japan,
China en Indië.

AMERIKA EN DE ENGELSCHE 1

MIJNWERKERS.

De beide Amerikaansche leden van
liet Executief Comité der Mijnwerkers
internationale, Tetlow en Golden, bei*
de vicespresident der Amerikaansche
mijnwerkers*federatic, zijn te Bochum
aangekomen om met het bestuur van
het Bcrgarbeiterverbund algemeene
organisatorische kwesties te bespre*
ken.

In een onderhoud dat een mede*

werker van de Tel. met heide heeren
had, liet Tetlow zich uit over de bui*
tengewone beteckenis van de -Engel*
sche staking voor de Amerikaansche
mijnwerkers. Tetlow wees er op; dat
in de Amerikaansche bitumineuze
mijnen, waar 600.000 man werk vin*
den, van wie ong. 350.000 tot de Ame*
rikaansche mijnwcrkers*fedcratie be*
hooren, in het a.s. voorjaar de ioons*
overeenkomst afloopt. Niemand kan
zeggen, hoe zich, in gevolge van de
Engeische staking op de wereldkolen*
markt de loon* cn arbeidstijdbeweging
onder dc- Amerikaansche arbeiders
in het bitumineuze bekken zal ont*
wikkelen.

Golden verklaarde, dat de Amerï*
kaar.sche mijnwerkers hun stakende
Engeische kameraden, maar vooral de
vrouwen en kinderen van dezen, ver*
der zuilen steunen en dat hij groote
hoop gevestigd houdt op het finan*
eicel succes van dc uitzending der
Britschc mijnwerkersdelegat:e naar
Amerika.

OVERSTROOMINGEN IN NOORD.

HOENAN.

Naar de „Times" uit Hongkong meldt,
is het Noorden der provincie Hoenan,
die kort gcicden door dc Noordelijke
expeditictrocpen van Canton was be*
zct( ten gevolge van overstroomingen
niet houdbaar. De expeditie heeft
thans Yanglowtoeng in de provincie
Hocpeh bezet.

Canton heeft nu de controle over
drie provincies, namelijk Kwangtocng,
Kwansi en Hoenan. Mocht Woe*Pei*
foe cr in slagen den opmarsch der Noor
delijke exepeditic te stuiten, dan zullen
deze troepen waarschijnlijk naar het
Westen zwenken cn trachten Kweits»
jau te bezetten. Het gevaar voor een
inval in de provincie Kwantoeng uit
Yoenan, Kiangsi en Fockien, is tot dus
verre nog niet ernstig.

De commandant der Cantontroepen,
Tang*Kai*sjck, heeft Canton verlaten,
ten einde zich aan het hoofd zijner
troepen te stellen. Men leidt hieruit af,
dat hij verwacht, dat in de kwestie van
den boycot van Hongkong een regeling
zal worden getroffen, alhoewel de offi*
cieele bladen te Caton een intransi*
genten toon blijven aanslaan.

DE VOLKENBOND.

De lang verwachte ratificatie door
Spanje van het amendement op art. 4
van het Volkenbondsstatuut is door
den Spaanschen gezant te Bern, den
«markies de Torre Hermosa, aan het
Vo'lkenbonds-secretariaat unedcge*
deéld. Het amendement is thans door
alle Raadsleden en de meerderheid der
leden van de Volkcnsbondsvcrgadering
met een stemmenmeerde-rheid van twee
derden dc regels vaststelt voor de ver*
kiezing van de niet*permanente leden,
van den Raad en in het bijzonder den
duur van het lidmaatschap en de
cventueele herkiesbaarheid.

Het amendement is van veel belang
voor de reorganisatie van den Volken*
bondsraad, die daardoor zeer wordt
vergemakkelijkt.

Tegelijkertijd ratificeerde Spanje het
Volkenbondsprotocol betreffende de
erkenning van de arbitragcclausules in
de handelsverdragen.

INTERN. CONGRES VCOR HET
REDDINGSWEZEN.

De regeëring van Uruguay zal op 't
derde Internationale Congres voor het
Reddingswezen, dat te Amsterdam zal
worden gehouden, door den consul*ge*
neraal, de heer L. Speelman worden
vertegenwoordigd.

Spataderen en nog een en ander.

Spataderen of aderspatten, beide na*
men worden door elkaar gebruikt, ko*
men heel veel voor cn geven tot aller*
lei klachten aanleiding. Er eens wat
meer over te hooren kan zeker voor
velen aangenaam, mogelijk ook nuttig
zijn. Wanneer, tot naderen uitleg van
wat eigenlijk aderspatten zijn, gezegd
wordt dat het verwijdingen zijn van
de aderen in de becnen, gewoonlijk in
dc benedenste helft daarvan, in de on*
derbeenen, dan vrees ik dat daarmee
dc zaak toch niet voldoende duidelijk
woidt. Immers de aderen zijn slechts
één van de drie soorten bloedvaten die
wij bezitten, terwijl in de gewone
spreektaal dat woord geldt voor alle
onderdcelen van het bloedvatenstelsel,
althans bij hen „Wien Neêrlandsch
bloed door de airen vloeit".

Naast de aderen kennen wij nog de
slagaderen cn de zoogenaamde haar*
vaten, dat zijn die allerkleinste bloed*
vaatjes, van waaruit zuurstof en voed*
sel aan de cellen van het lichaam
wordt afgestaan en die daaruit weer de
afgewerkte stoffen opnemen.

"Uit de haarvaten stroomt dan het
bloed dat nu wat donkerder kleur heeft
verkregen verder naar de eigenlijke
„aderen" in engeren zin. En in deze
„aderen" nu, waardoor het bloed terug*
stroomt naar het hart, dat het door de
slagaderen had verlaten, komen nog al
eens verwijderingen voor, het meest
aan de onderbeenen waar zij den naam
van spataderen hebben verkregen- Ook
in dc slagaderen kunnen verwijdingen
voorkomen cn cvenzoo in de haarva*
ten doch deze doen zich veel minder
voor cr, kunnen hier buiten bespreking
blijven.

Dc verwijding van een met vocht ge*
yulde buis denken wij ons natuurlijk

als een gevolg van een wanverhouding
tusschen de stevigheid van den wand
dier buis en de druk van het vocht
daarin. Inderdaad is ook bij het ont*
staan van aderspatten de druk van het
bloed in de aderen te groot geweest
voor den weerstand dien dc aderwand
daar tegenover kon stellen.

Die wand is uitgerekt, zoover tot
ten slotte evenwicht is ontstaan. Ieder
die wel eens een binnenband van een
fiets door een gaatje in den buitenband
heeft zien heendringen kan zich ter*
stond voorstellen hoe de aderwad bij
verhooging van den bloeddruk, indien
hij niet stevig genoeg is, zal moeten
toegeven, uitrekken, verwijden. Ver*
mindert de inwendige druk, dan zal de
verwijding weer verdwijnen, zooals dc
zwellende uitpuiting van den binnen;
band weer terug zinkt, wanneer wij tij,
dig wat lucht door het ventiel laten
ontsnappen. Bij herhaling echter van de
verwijding zal een fietsband (zoo hij
niet te voren springt) op den duur uit*
rekken en bulten en bobbels gaan ver*
toonen en evenzoo een ader. De twee
factoren die hierbij van belang zijn, na*
'melijk de druk van het bloed en de
stevigheid van den wand van het bloed*
vat. dienen nu beide even wat nader
bekeken te worden.

De aderen onderscheiden zich in het
algemeen van de slagaderen doordat
hun wand veel dunner is cn minder
veerkrachtig. De slagaderen Lebben
te doorstaan den vollen druk waarmee
door het hart het bloed wordt weg*
geperst, zij hebben een stevigen wand,
die daarbij zeer veerkrachtig is. Wan*
neer echter het bloed door de slag;
aderen heengeperst, in de haarvaten is
aangekomen, dan is de druk reeds veel
geringer geworden en, komt het einde*

lijk in de terugvoerende vaten, de
aderen, aan, dan is de druk echter
algemeen zoo gering geworden dat een
stevige wand voor die bloedvaten
geen reden van bestaan zou hebben.
Toch zou de spanning in de aderen
onzer ledematen nog vrij hoog kun*
nen worden, namelijk in de armen
gelijk aan den druk van een water*
kolom, even hoog als de armen lang
'zijn en in de beenen gelijk aan die
yan een vloeistof kolom van de voe*
ten tot aan het hart (immers zoo hoog
staat het bloed in de armen, resp. dc
beenen 'bij staande houding), wan*
neer niet in de aderen van armen en
beenen op korte afstanden van elkaar
kleppen aanwezig waren. Deze klep*
pen laten slechts strooming toe in
één richting, naar het hart toe. Het
zijn vliezige, naar boven openstaande
zakjes in den wand der aderen, die
zich vullen met bloed, *zoodra dit wil
terug stroomen. Twee dergelijke zakjes
terzelfder hoogte gezeten, sluiten dan
het kanaal geheel af en het bloed kan
niet terug. De geheele bloedkolom in
dc beenen wordt daardoor verdeeld in
zooveel stukken als zich tusschen deze
ventielen bevinden en de drukhoogtc
kan nooit grooter worden dan over*
eenkomt met den afstand tusschen
twee ventielen. Zoolang dus deze ven*
tielen goed werken cn de afvoer van
het bloed in de richting van het hart
niet is belemmerd kan nooit een
hooge spanning in de aderen van de
becnen ontstaan en is er geen aanlci*
ding tot verwijding van de vaatwan*
den die op den duur tot het ont*
staan van spataderen (Lat.' Varices)
zou voeren. Bij normale menschen is
de wand der bloedvaten tegen nor*
male spanningen behoorlijk bestand.
Mogelijk worden enkele menschen ge*
boren met bijzondere slappe vaat*
wanden of (en) met slecht werkende
kleppen, waardoor dan dezelfde ge*
volgen ontstaan die anders alleen als
ziekelijke verschijnselen optreden.

-Teneinde r.a beter te begrijpen
waardoor de afvoer van het bloed naar
het hart l.an worden gestoord, dienen
wij eerst eens te zien door welke

krachten in normale omstandigheden
het bloed uit de becr.en opstijgt.
Leeken kennen gewoonlijk voor de
voortbeweging van het bloed geen
andere kracht dan de pompwerking
van -het hart.

Wanneer zij echter hooren dat al
ons bloed (circa vijf -liter) gemakke*
lijk kan worden geborgen in een deel
van onze aderen, dan zullen zij tevens
beseffen dat de pompwerking var. het
hart alleen, nooit voldoende zal kun*
nen zijn om het bloed tot in het.hart
terug te persen.

Daarvoor zijn andere krachten noo*
dig. Eén daarvan wordt gegeven door
de kracht die onze eigen spieren bij
hun samentrekkingen uitoefenen op de
er in verloopcndc aderen. Deze aderen
worden bij de samentrekking van het
omringende spierweefsel plat gedrukt.
De aanwezigheid nu van de boven
reeds genoemde kleppen, maakt dat
het bloed slechts in één richting weg
kan stroomen, nl. naar het hart. Onze
eigen spieren werken dus, zoodra zij in
actie komen, als helpers voor het hart.
Bij buiging en strekking der ledema*
ten worden bovendien op verschillende
nlaatsen de wanden der aderen ook
buiten de spieren gelegen, ui.tgespan*
nen en weer opcengedrukt, waardoor
eën zuig# en pers*DOmpwerking (denk
aan de ventielen!) ontstaat, werkende
op de aderlijke bloedstroonning. De
zoo vaak vernomen bewering dat sipier*
beweging den bloedsomloop bevordert,
wordt door het hier meegedeelde vol*
komen begrijpelijk.

Ieder zal nu tevens kunnen begrijpen
waarom men zoo moe in de beenen
wordt en tevens leeg en licht in het
hoofd, bij langzaam loonen, bij het be*
zoeken van museums, bij winkelen ook.
Dan immers wordt niet door flinke sa*
men trekkingen van de beenspieren het
bloed uit de groote spiermassa's der
beenen naar boven opgeperst en ge*
pompt, doch cr blijft te veel bloed in
de aderen der beenen. De bloedsom*
loop in de beenen is daarbij te traag, de
beenen worden zwaar, de spieren krij*
gen niet voldoende versch, zuurstof

rijk bloed, men wordt moe in de bee*
nen. Tevens wordt bloed aan andere
lïchaamsdeelen onttrokken. speciaal
aan het hoofd, wat aanleiding kan zijn
tot het doffe, leegc gevoel in het hoofd,
tot erge hoofdpijn zelfs. Men zie in het
hier gezegde tevens een reden waarom
alle arbeid, die geheel of nagenoeg
stiilstaande wordt verricht, zware
eischen stelt aan de beenen en gemak*
kelijk tot hoofdpijn kan leiden. Het
veel begeerde vak van winkeljuffrouw
is ook daardoor zooveel ongezonder
dan dat van dienstbode.

.Dat de ouderwetsche bakker, die tij*
den aaneen aan dc trog moest staan
om het brood te kneden, dit vaak
moest boeten met slechte becnen bak»
kersbeenen) is overbekend. Maar de
spataderen komen vooral voor bij de
waschvrouwen cn bij oudere huismoc*
ders die veel aan de waschtobbc heb*
ben gestaan of veel stilstaand werk
hébben gedaan (vaten wasschen, strij*
ken, sommigen ook schillen staande
hun aardappelen cn zelfs zijn er die
lang aan de deur staan.... tc praten!)
Bij a! dat staan blijft het bloed ia de
beenen staan en de aderen worden ver*
wijd. En "vooral gebeurt dat bij de :n*
spanning van staand werk (wasschen.
strijken, broodkneden). Bij die inspan*
ning namelijk wordt de druk op het
bloed nog vergroot. Een ieder weet.
hoe men hij inspanning bii persen voor*
al een rood een blauwrood hoofd kriigt.
ten bowijc dat daarbij zelfs uit het
hoofd het bloed niet kan wegstroomen
naar de borstkas, naar het hart. Op dc
oorzaak hiervan nader in te «aan zou
mij thans tc ver voeren. Het zii genoeg
hier te zeggen dat hetzelfde verschijn*
sel :r nog sterker mate zich voordoet
aan de beenen. Bij elke persing ontstaat
een hoogere druk in dc borstkas (cn m
de buikholte) cn het bloed kan daar*
door niet vrij naar het hart terug*
stroomen.

Evenmin zal het bloed gemakkcliik
uit de buikholte opstijgen nmr boven,
wanneer dc buik slap is- En hier is
weer een reden waarom vrouwen
meer lijden aan aderspatten dan man*

nen. Bij vrouwen komt het gelukkig
cok tegenwoordig nog voor dat meer*
malen de buikwand om zeer gezonde
redenen sterk wordt uitgerekt. Wan*
neer na een heugelijke gebeurtenis die
sterke rekking voorbij Is blijkt hehas
-iog al eens dat niet voldoende veer*
kracht bestond om weer ccn voldoen*
tie spanning in de buikwand terug te
krijgen. En de te slappe buik blijft dan
ccn reden voor slechten bloedsomloop
n de benedenhelft van het lichaam
cn vóór de heugelijke gebeurtenis is de
spanning in dc buikholte vaak zoo
groot dat' reeds daardoor het bloed
uit de beenen niet weg wil. waardoor
dan soms al in het begin der zwan*
fecrschap, verwijdingen van de aderen
in de becnen ontstaan, die gelijk zijn
aan kleine spataderen en die mét den
naam van blauwschcut worden bcti*
ttld.

Laat ik na dit laatste, nu ik besef dat
ik toch in dezen medisch cn brief hel
CüJerwerp spataderen en wat d'aarmc*
ric samenhangt, niet kan afhandelen,
liever hier een eind maken. Een eind
zonder veel verband met spanaderen,
.«aar wel met het laatstgezegde- Van
morgen toonde mij een moeder met
icer begrijpelijke" trots een photo-
waarop haar negen kinderen, groot c«
klein, stonden afgebeeld- Gisteren be*
zocht ik een moeder die zorgt voor
c!f. Hoe zij daarioor zorgt, wel dal
zou eigenlijk een lang en aandoenlijk
crhaal worden. Dc vader van het nc*
gental is een dronkaard, die van de elf
is zijn naam van vader waard. Maar
iie moeders zijn beide heldinnen.

En toen ik dacr stond' bij dc photo
van dat negental speet het me dat er
g'-en medailles of ridderorden aan
moeders worden uitgereikt jn ons land-

Naast zooveel andere ridders zou*
•len deze en andere moeders het eer*
metaal ten volle verdienen.

In een volgenden brief meer over de
spataderen en andere bcen*kwa!en
waaraan ook moeders nog al eens
l'jden.

Dr. G. H. MULDER
HAARLEM. Juli 1926.