GEMENGD
NIEUWS
HAARLEM'S DAGBLAD 7ATERDAG 11 SEPT. 1926
VREEMDE VOLKEN.
XVIII.
DE BEWONERS VAN LIBERIA.
Liberia is een negerrepubliek in
Wcs!«Afrika. auo de zoogenaamde
peperkust van Opper»Guinca.
Dc negerrepubliek dankt oorspron»
kelijk zijn og«s«aan aan een genoot»
achap toi kolonisatie van vrije negers.
Dit genootschap werd op den oude*
jaarsdag van het jaar 1S16. door
CatdweTl en Triley tc Washiggton
gesticht.
Reeds m het jaar i860 werd een
poging gedaan om een aantal neger*
gezinnen tc plaatsen en wel op dc
Sherbrc-eiladcn. Engeland liet dit
plan echter mislukken.
meer van een rotsachtig bergpad dao
vag een geplaveiden weg. Bovendien
groeit het gras op die straten in rui»
me mate en de hoofdstedelingen we»
ten daar een zeer dankbaar gebrulx
van tc maken. De laten namelijk hun
geiten voor hun huizen grazen-
Soms verzamelen zich heele kudden
in de straten, maar dat is zoo erg
niet- Het verkeer laat dat toe en de
tijd is nog verre dat te Monrovia ve->
kcersagenten noodig zullen zijn.
Het Ls een oggezonde stad. wat de
bezoeker zoo niet zou denken. AHes
ziet er even leif en aardig uit. zoo
echt landelijk.
Maar wie wat langer in de plaats
vertoeft zal spoedig /-bemerken dat
het wenen daar allesbehalve prettig
is. De meeste huizen zijn solide ge»
bouwd en <w achter liggen goed ogder»
De „hoofdatraat" van Monrovia.
In hef ]aar 1822 en wel in April h
teen de Negerkologi© Liberia gevcs-
»jgd. Het ging rrfct dc nieuwe kolonie
*ccr voorspoedig cn do hoofdstad
kreeg den naam Monrovia, dit ter
eerc vag Monroe, president der Sta»
ten van Nood»Arnerika. In het paar
1847 werd Liberia ook door de Euro»
peceche staten als oen zelfstandige
republiek erkend. Do kust van Liberia
ia voor de achcepvaart zeer gevaar»
lijk. Ze wordt door tal van rivieren
doorsneden en de voornaamste daar»
van ia zeker wel do St. Paularivicr.
Het land beeft, langs do kleine ri»
▼leren, tal van lage heuvelketenen,
die eindigen in ccn gezond bergland
met grootc vruchtbare vlakten ertus»
schen. Mooie bosschen voltooien het
f»rachtigo landschap van Liberia. Een
and waar buffel en olifant oog
steeds voorkomen.
Antilopen komen al zeer vcclvul*
dig voor. Het land brengt vele nuttige
plagten cn boomen voort. Wc noe*
men de oliepalmcn. peperstruiken,
gomboomen cn koffieboomen- Ana*
sassen cn kokosnoten zijn verder ar»
tikelen. die velen bewoners vag Libc»
Ha een bestaan opleveren. Liberia br»
staat uit vier graafschappen, Mesura»
do, Bassn. Sinoc cn Maryland.
Sedert 1847 heeft Liberia ccn grond»
wet. dit paar het voorbeeld van
Noord'Amerika is ingericht.
De kiezers moeten, als ze geen ne-
gers zijn. toch in elk geval pcgc.bloed
bezitten- De officiecle taal is dc En*
gclschc- Het juiste aantal inwopcri
van Liberia is niet bekend. Het zal
wel opgcvccr twee millioen zijn-
Zoogenaamde beschaafde negers
zijn er zeker niet tneer dan zestig
-duizend- Er zijn echter de laatste ja»
ren veel scholen bijgekomen.
L'heria heeft ccn s aand leger- dat
ech'cr uit slechts enkele honderden
mag.schappen bestaat.
De handel is bijna geheel in ban»
den van dc blanken. Robertsport.
Marshall. Edipa. Bocchanan. Green»-
villc cn Harper zijn handelsteden
met havens. Het verkeer in het land
is nog zeer primitief- Dc ossenwagen
is het voornaamste vervoermiddel
Wc! zijp er a' enkele a i;os .n ge»
b u k. maar groot is het aantal niet-
daar dc wegen bijzonder slecht zijn.
Ais tenminste van wegen gesproken
kap worden.
Monrovia heeft een bevolking van
ongeveer zes duizend zielen- Dc stad
heeft vijf i.ingc straten, of liever ge»
ze J wegen. Want de straten hebben
houden tuinen. Waf 'de bewoners b&»
treft, die zorgen er voor dat de
vreemdelingen niet te veel te vertel»
len krijgen.
Ze willen baas zijn in eigen land
waar ee trouwens groot gelijk aan
hebben. De Krumen bewonen een
vierde gedeelte van Liberia. De man»
pen van dezen 6tam zijn er org
trotsch op. dat ze nooit slaven zijn
geweest. Zóó tTOtsch dat ze allen het
teeken der vrijheid dragen, namelijk
een groot litteckcn aan het voorhoofd
Als dc mannelijke Krumen pog heel
jong zijn neemt de trotsche vader een
ines ren geeft zijn zooptje een snede
in het voorhoofd, opdat ook hij later
zei kunnen pronken met zijp vrijheids»
teeken. De Krumen hebben nooit
iets van slavcrpij willen weten. Niet
van zichzelf en ook niet van anderey-
Een ander volk uit Liberia heeft
daar vroeger wel eens anders ojer
gedacht. Dat waren de Krus. Als ze
gevapgenen maakten konden de ge*
vangencn er zeker van zijn. dat ze
als slaven werden verkocht. Waren er
op een bepaald momennt piet genoeg
sfiaven voorhanden, wel. dan over»
vielen de Krus den een of anderen
stam en maakten gevangepen. Ze
zorgden er altijd voor een voldoend
aantal slaven tc hebben.
Ze laten z-ich echter ook van een
geheel andere zijde ziep. Ze zijn voor
ccn deel vrij goed ontwikkeld- En de
nog niet ontwikkelden toopen een
buitengewonen aanleg- Velen hunner
worden bijvoorbeeld priester.
De Madingo's en de Vai zijn twee
na aap elkaar verwante volksstam»
men. die ook hun woonplaats hebben
in de republiek Liberia. Vermoed
wordt dat dezen afstammen van de
Arabieren- Hun gewoonten en hup
kleeding doet dat namelijk vennoe»
den. De grootste volksstam is die der
Mpewe of Kpwesi, die geheel op zich
zelfs staap.
Hardnekkig wordt vastgehouden
aan oude gebruiken en gewoonten- Ze
wonen in aardige zindelijke dorpen,
hup huizen zijn klein maar flink ge»
bouwd en ze bestaan hoofdzakelijk
van landbouw. Een welvarende stam.
Niet alleen dc mannen, maar ook de
vrouwen werken hard mee- Vap Ka»
toen en andere stoffen vervaardigen
ze de verschillend^ klcedingstukkcn
die gebxuikt moeten worden-
Ze hebben echter één groofe fout,
een onvergeeflijke fout zelfs. Het zijn
I' slavenkoopiieden in hart en nieren.
Zóó erg is het met hun gesteld dat ze
er geep kwaad in zien om eigen
bloedverwanten te veikoopen.
Blanken duiven ze niet te verkoo»
pen. want dat is hun te gevaarlijk ge»
bleken. Slaaf te zijg is «bij dat zwarte
volkje echter zoo'n schande niet.
zoolang ze tenminate opder eigen
volk slavendiensten nfoétcn verrich»
ten. Wel doet de regeering van Li»
beria alles om de slavernij te bestrij»
den, maar tot heden is de regeering
nog niet bij machte geweest om haar
ipvloed in de het binnenland op af»
doende wijze tc toonen. Langzamer»
hand echter zullen wet en bescha»
ving ook in de binnenlanden door»
dringen en hun macht en hun invloed
doen gelden-
De regeering beseft dat ze er nog
lang niet is- Dat een zware en heel
moeilijk te vervullen taak haar nog
wacht. Maar heel zeker, al is het
langzaam, strekt ze haar machtsge»
bied uit. En zoo lapg zal het nici
meer duren of de slavenhandel be»
hoort ook in Liberia tot het verleden.
Wel eigenaardig echter dat een land.
dat ontslaap is door menschen die
den slavenhandel verafschuwen, zeif
slavenhandelaars onder zijn bevoL
kipg telt. Maat dat kunnen de s'ich»
ters der republiek niet helpen. Ze
kwamen met een klein troepje in een
land waar vele onbeschaafde stam»
men woonden- Ep als we dan nagaan
wat in de eerste en da ook de moei»
lijkste honderd jaren bereikt is. wel.
dan kunnen we tevreden zijp over dc
vorderingen.
ZELFMOORD.
Op zekeren morgen ontdekten buren
dat Marie Hèrand 27 jaar oud, wonen»
de tc Maisons-Alfort, de luiken voor
(Je vensters, tegen haar gewoonte nog
niet geopend had. Zij had meermalen
beweerd, dat zij zelfmoord wilde ple*
gen. De commissaris van politie werd
in het geval gemengd. Hij liet dc deur
vanu de woning openbreken. In cén
der kamers ontdekje de commissaris
Madame Hérand en haar twee kir.de»
ren Pierre, die 7 jaar oud was, cn Ma»
delaine, d>e den leeftijd van ll maan»
den had bereikt. Het drietal was in be»
wusteloozen toestand. Een dokter die
onmiddellijk te hulp kwam wijdde zijn
zorgen aan dc moeder en de kinderen.
Daarna werden zij naar een zieken»
huis vervoerd. Hun toesta:: - ernstig.
In een brief, die op tafel gevonden
werd, deelde mevrouw Héraud mede,
dat zij zichzclve en de kinderen van
het leven wilde berooven omdat z'j
geen middelen van bestaan meer had.
Inmiddels is de moeder overleden.
De ietwat griezelige duivelsdana der inboorlingen.
TEGEN DEN STIJVEN BOORD.
In Frankrijk is een bond opgericht,
waarvan de leden zich verbinden geen
stijven boord meer te dragen en per
iaar zes francs af te dragen voor de
propaganda van hun ideaal.
DE CHARLESTON.
Geen dans misschien heeft zoo van
zich doen spreken als de Charleston.
Een dans die reeds op verschillende
plaatsen, zoowel in ons land als in
bet buitenland, verboden is.
Zelfs in Amerika mag dc Chan
leston niet meer in het openbaar
worden uitgevoerd en dan kunnen wc
wel aannemen dat de dansliefhebbers,
(sters) er niet veel aan verliezen.
Hierboven de foto van een Indiaan,
behoorendo tot de Smoki«stam
Arizona. De man dien we op dit
plaatje zien is de begeleider van oude
dansen die de Smoki»lndianen ieder
jaar uitvoeren. Zoowel de muzikan»
ten als de deelnemers zijn op een
bijzonder eigenaardige en opvallende
wijze toegetakeld. Zoo zijn hun ge»
zichten bedek met ruwe, veelal hpu»
ten maskers, die op ccn punt uitloo»
pen. Om het geheel nog feestelijker
te maken hangen dc Indianen ver»
schillende versierselen om. En eerst
als ze cr zoo potsierlijk uitzien en
onherkenbaar zijn begint een wilde
zeer onaesthetische dans.
Daarbij wordt veel lawaai ge»
maakt en als dollen springen de men»
schen ip het rond. Die dans nu, die
oude onmogelijke Indiancndans is de
voorlooper van dc Charleston. Een
I oude Indianen krijgsdans dus uit An#
zona, iets gemoderniseerd maar daar»
om niet minder leelijk.
RECHTBANK-VARIA.
We gaven reeds een paar malen
enkele opmerkingen van getuigen,
voor verschillende rechtbanken in
Engeland gemaakt. Een Engelsch
weekblad „Tit Bits" heeft af en toe
een heele lijst van „korte aantecke»
ningeri", waaronder dikwijls zeer
eigenaardige. Het aardige is juist dat
het hier geen anecdoten zijn maar
werkelijk getuigenissen, voor de recht»
bank afgelegd.
We laten er hier nog een paar
volgen:
„Ik heb een zoon van negentien
jaar die zóó lui is, dat het hem*nog
to veel is om zijn handen te wrijven
als hij het koud heeft" zei een hevig
verontwaardigde vader.
Een vrouw die wegens bedreiging
terecht moest staar.:
,.Ik heb tegen die persoon nooit een
woord gezegd En als ze wat gehoord
heeft, wel, dan is het mijn gramo»
phoon geweest."
De rechter: „Wat ben je van je
beroep?
Getuige: „Een bovens»beste kleer»
maker, waarde heer."
„Het is toch ozo dat ge al jaren ge
trouwd bent?"
„Ja, dat is zoo, ik ben vergrijsd ln
den dienst".
Een verontwaardigde vrouw:
„Zaterdag kwam hij Zondagmorgen
om half twaalf pas thuis".
Ze bcleedigde me door te zeggen
•jij dame".
Zoo sprak een vrouwelijke getuige
cn de rechter merkte glimlachend op
dat het eigenlijk een compliment was
Waarop de vrouw heel bits uitviel
en beweerde dat er twee manieren
waren om zoo iets te zeggen.
„Laat me toch spreken, ik ben je
man niet", zei ccn rechter van een
Londensche rechtbank tegen een
snibbige vtouw.
Waarop haar man zachtjes vroeg:
„Mag ik iets zeggen, edelachtbare?"
en dc rechter antwoordde: „Zeker,
als je vrouw het tenminste toestaat."
STRAATNAMEN.
We zullen het eens over straatnamen
hebben cn dan wel in het bijzonder
over dc Londensche straatnamen,
Want daarmee is het in de Engelsche
hoofdstad eigenaardig gesteld. Bevalt
u den naam van de straat, waar u
woont niet? Duizenden menschen zul»
len in straten wonen, welker namen
hun niet aanstaan en die ze gaarne
veranderd zouden zien. Het is echter
zoo gemakkelijk niet om een straat
naam veranderd te krijgen. Tc Londen
is dat anders. Daar is het een vrij vaak
voorkomende gebeurtenis als de naam
van de een of de andere straat ver.
dwijnt om voor een nieuwe plaats te
maken. Als bijvoorbeeld in de ,een of
andere straat ccn moord gebeurd is,
wel ticn«tcgen»óén dat de bewoners van
die straat niet om een anderen naam
vtagen. De oude is onteerd. een nieuwe
alleen kan de naam van de buurt re.
hobiliteeren.
Er is in dc Engelschc hoofdstad een
apart straatnamcn»comité, dat hcusch
niet over gebrek aan werk -te klagen
heeft. Er wordt zelfs verteld dat niet
zoo heel lang geleden in één der stra.
ten 'n koopman, failliet ging en dadelijk
kwamen de buurtbewoners met het
verzoek, de straat een anderen naam te
geven, welk verzoek werd ingewilligd.
Als cr nu een straat is die precies zoo
genaamd is als vele andere, dan wordt
er aan het verzoek niet voldaan na.
tuurlijk. Maar dan vindt de Londenaar
het ook zoo erg niet. Binnen een paar
jaar is wat er in zoo'n straat mocht
zijn voorgevallen, toch weer vergeten.
Tijdens den oorlog kregen heel wat
straten een anderen naam. Er waren
nogal wat straten met Duitsche namen
cn in den oorlog leek het den Londe.
naars een onmogelijkheid, dat ze hun
eigen straatnaam zeggende, Duitsch
moesten spreken.
Het comité van straatnamen heeft
de meeste moeite met de straten, die
gelijke namen hebben.
Er zijn dozijnen George»Streets,
Victoria»Streets en Church» (Kerk)
Streets.
Voor de Londensche postbode is
dat nu juist niet altijd even aangenaam.
Londen is wel verdeeld in verschillende
postdistricten die worden aangeduid
door letters als N.W. I, W. 7 enzmaa
vele gemakzuchtige menschen adres*
seeren hun brieven eenvoudig: George.
Street, Londen! En dat als er dozijnen
van zulke straten zijn. Thans wordt er
over gedacht om hierin verbetering te
brengen door een ander systeem cn de
genoemde letters tc vervangen door
sprekende namen.
De meeste straten hebben hun naam
op origineele wijze verkregen. Vele
straten hebben hun namen te danken
aan bekende personen die er m vroeger
tijden gewoond hebben. Drury Lane
bijvoorbeeld dankt haar naam aan de
bekende familie Drury, die daar eens
woonde.
Downing Street, (bekend over de
gebcclc wereld, het centrum van de
diplomatic cn dc regeering) de resi.
dentic van den Britschen eersten mi
nister heeft haar naam te danken aan
Sir George Downing, een vroegeren
secretaris van de schattkist.
Van sommige straten is het altijd
onbekend gebleven, boe zc aan hun
naam gekomen zijn. Charing Cross
dankt den naam voor een deel aan
ecn stcenenkruis, dat daar in het jaar
1291 werd opgericht voor Eleanor, de
vrouw van koning Eduard I.
Niemand kan echter zeggen wat het
woord „Charing" daarmee te maken kan
hebben.
De naam van de straat van het
hoofdkwartier van de Engelsche politie
Scotland Yard, is een ander mysterie.
Velen zijn van mecning dat de naam
ontstaan is door het feit dat dc vroe»
gore koningin van Schotland cn hun
raadslieden cr dikwijls vertoefden.
Maar niemand kan den naam met
eenige zekerheid verklaren.
Wc kunnen gerust aannemen dat te
Londen ieder jaar dertig straten van
naam veranderen. En in totaal zijn er
reeds, 2500 veranderd. Het baantje van
postbode tc Londen lijkt ons dan ook
niet bizonder benijdenswaardig.
EEN FLINK GEBOUW.
New York is een wolkenkrabber
rijker geworden. Zooals uit de afbeel»
ding blijkt een geweldig gebouw, dat
ver boven dc gebouwen in de om*
geving uitsteekt. Het is de nieuw®
I telefooncentrale
RAADGEVINGEN.
Het Engelsche weekblad „Tit»Bits"
bevat dikwijls vele raadgevingen. Dan
voor den een, dan voor den ander. En
nu komt het blad zoowaar met waar»
schuwingen voor verloofde paartjes,
die met huwelijksplannen ronóloopen.
Eenigc maanden geleden, aldus een
artikeltje in genoemd blad, leerde een
jongen een meisje kennen. Ze hiel»
den veel van elkaar. Ze trouwden en
alles weer er op, dat het een gelukkig
huwelijk zou worden. Maar het was
geen goed huwelijk. Reeds dadelijk
na de wittebroodsweken begon ae
misère. De vrouw zei dat ze niet met
haar huishoudgeld toe kon komen en
dat ze meer moest hebben. Maar er
was nog meer. Zc wilde niet dat haar
man er over zou denken om nog ooit
te gaan dansen.
Dansen vond ze een verschrikking
i ze wist dat haar man daar van
hield. Maar hij zou het moeten laten,
of hij zulks wilde of niet.
Aan de eerste voorwaarde, name»
lijk om haar meer huishoudgeld te
geven, kon de man niet voldoen. Hij
had geen groot salaris en iedere week
moest bij zes gulden sturen aan zijn
moeder, die zich niet van haar eigen
inkomsten redden kon. Hij verrichtte
daarmee een zeer goede daad. maar
hij had een groote fout begaan. Vóór
het huwelijk had hij nan zijn verloof»
de moeten zeggen hoe de zaken
stonden, maar niet erna.
Zij daarentegen had hem voor hun
trouwen den eisch moeten stellen dat
hij nooit meer zou dansen. Op zich,
zelf mag die eisch vrij kinderachtig
lijken, maar hier had hij grbote ge»
volgen.
Het is met dit huwelijk treurig af»
geloopen
Het een kwam bij het ander en een
echtscheiding was het gevolg. Een
ander geval is het volgende. Het
paartje was nog maar .korten tijd ge»
trouwd toen de man aan zijn vrouw
vertelde, dat hij niet wilde dat zijn
schoonmoeder ooit ben hem in huis
zou komen. Dat pakte heel verkeerd
uit en dat was de man zijn eigen
schuld.
Voor het hUwelijk had hij altijd ge»
daan als of hij zijn schoonmoeder
gaarne lijden mocht. Hij hield voet
bij stuk. Zij was niet minder stand»
vastig en het huwelijk werd een groo»
te mislukking.
Beter in het geheel geen huwelijk
dan een huwelijk, waarin de man en
de vrouw elkaar later de bezwaren
mededcclen. Het is unfair verschillen»
de dingen voor elkaar verborgen te
houden tot na den trouwdag. Het hu»
welijk moge een groot avontuur zijn,
ecn roman enz., het heeft toch maar
vooral zijn practische zijde.
Er mogen, voor een paartje tot een
huwelijk besluit, eerst wel eens ver*
schillende zaken ernstig besproken
worden. Zoo zijn er vele meisjes die
niet koken kunnen en daur niets van
aan den aanstaanden echtgenoot ver*
tellen.
Ook dat heeft in vele gevallen een
slechten invloed gehad op het huwe
lijksleven. Zoo'n meisje doet beter,
óf het haar aanstaanden man te ver»
tellen öf voor haar huwelijk kookles»
sen te nemen. Want een derje'ijke l,e
kentenis na den trouwdag zal in de
meeste gevallen narigheid geven.
De vcrkecringstijd is de tijd om el»
kaar te lecren kennen. Laat er dan
af en toe eens gekibbeld worden. Een
ernstig meeningsverschil is dikwijls
ccn goede les. En het huwelijk zal et
des te gelukkiger om zijn.
DE KONING DER MOERASSEN.
Het moerasgebied in de Donaudelta
tussehen Galatz en Braila was van ouds
een dorado voor misdadigers. Op het
oogenblik wordt het uitgestrekte gebied
onveilig gemaakt door een .roover die
zich „de koning der moerassen" of ook
'wel Terente II noemt. Tcrente I was
voor eenige jaren zijn voorganger 'in de
„koninklijke" waardigheid. Dc visschers
betalen hem-belasting, om ongehinderd
hun bedrijf te kunnen uitoefenen. Wie
weigert blijve hem uit het vizier, want
makt hij in zijn handen, dan heeft hij
alles af te geven.'wat zich maar afne*
men laat. De politic heeft tot dusver
nog geen vat op hem gehad. Daardoor
overmoedig geworden, houdt de ,.ko»
nirg" zelfs stoomschepen aan en eens*
gelukte het hem een heel gezelschap op
een pleziertochtje uit te plunderen. Op
eer. goeden dag verscheen hij in de dok»
ken van Braila om een schip leeg te
rooven, maar de bemanning stelde zich
tcweep en het was ternauwernood dat
Terente ontkwam. Twee dagen later
vond men tegen het schip een plakaat:
„We komen terug en zullen ons wre*
ken. Trente II". Wellicht zal men dan
nog van de wraak van den koning der
moerassen hooren of misschien ook van
zijn onttroning.
EEN OUD SCHIP.
We geven hier een afbeelding van
een schip dat, als we het gelooven
ftiogen, het oudste ter wereld zou
zijp.
O.i. is het vrijwel onmogelijk ook
maar bij benadering te bepalen, of
iets werkelijk het oudste ter wereld
is. Als iets heel oud is, zijn velen zoo
spoedig geneigd tc beweren dat het
het oudste moet wezen. Maar dat het
één der oudste schepen is mag zeker
worden aangenomen. Want "boven»
staand zeilschip dateert uit de .alio,
oudste tijden van China. Liet is, zoo-
als een onderzoek heeft aangetoond
een zeerooverssehip geweest. Eeuwen
cn nog eens eeuwen terug is het bij
de eilandengroep de K.trolir.en gezon»
ken cn eerst kort geleder^ te voor»
schijn gebracht.
Dat het schip zoo goed bewaard is-
gebleven en op bc-u der zve
niet is vergaan, is te danken aan den
buitengewoon stevigen bouw.
Het vaartuig is geheel van teak»
hout vervaardigd en dc masten be*
staan uit grootc, stevige boomstam*
men. De bouw van het -.bi,, herin»
nert sterk aan dc schepen, .be na dc
middeleeuwen den oceaan bevoeren.
