HAARLEM'S DAGBLAD WOENSDAG 15 SEPT. 1926BURGERLIJKE STAND
DE YANKEE-HORLOGES
FALEN IN ENGELAND.
EEN PENDULOTECHNISCH
RAADSEL.
In de „Daily Mail" wordt op een on'
rustbarend vcrschij.nsel dc aandacht ge
vcstigd: de horloges van dc Amerikaan»
sche toeristen in Londen loopen achter.
Wanneer de reiziger uit Amerika naar
Europa vaart, raoct hij natuurlijk hij het
passeeren van eiken volgenden lengte»
graad zijn horloge vier minuten vooruit
zetten; maar wanneer hij dan, te Lon»
der. aangekomen, zijn horloge tot op dc
seconde nauwkeurig op Greenwiehljjd
zet, zal het, als is het het fijnste uur»
werk ter wereld en te New»York nog
zoo prachtig van gang binnen een week
drie minuten achter zijn.
Op grond hiervan wordt reeds twin»
tig jaar dc klok van een Londensch ho»
tel, dat het meest door dc rijke Ameri»
kanen wordt bericht, regelmatig drie
minuten vooruitgezet, opdat de bezoe»
kers. als zij hun horloge daarnaar regc»
len, niet te laat naar den trein gaan.
Waarin dc oorzaak van het ver»
schijnsel te zoeken is, is nog niet geheel
duidelijk. Dat bij slingeruurwerken dc
slinger moet gesteld worden naar gc>
lang van dc plaats op aarde en naar ge»
lang van dc hoogte boven dc zee, staat
vel vast. maar hoe bij horloges, wier
met behulp van een onrust geregelde
gang op zijn hoogst van dc temperatuur
afhankelijk kan zijn (wat bij goede hor»
loges steeds reeds gecompenseerd is)
dc snelheid met dc plaats op aarde
verandert, daaromtrent tast men nog
in het duister. Dc Londensche horloge»
makers zoeken het in het klimaat
maar een bijstor bevredigende oplos»
eing is dat niet.
NA DEN WATERSNOOD.
Een belastingkwestie.
B. en W. van Wamel hebben op hun
verzoek om vrijstelling van belasting
voor de inwoners van Wamel, in ver»
band met dc gevolgen van den waters»
nood, van den minister van Financiën
ten antwoord gekregen, dat dc minis»
ter geen termen heeft kunnen vinden
voor een aJgcmcenc vrijstelling. In
elk geval zai door de betrokken amb»
tenaren der directe belastingen op zich
zelf gehandeld worden. Deze hebben
instructie gekregen om, bij het beoor»
dcclcn van vrijstelling, resp. verminde»
ring van belasting, ccn ruim standpunt
in te nemen.
HANDELSONDERWIJS
Het Verbond van Nederlandsche
Werkgevers heeft een adres tot den mi
nister van onderwijs, kunsten en weten
schappen gericht betreffende het han
delsonderwijs.
In genoemd adres wordt den minister
verzocht: le. te willen bevorderen het tot
stand komen van een wet op het han
delsonderwijs, waarin het eigenaardig
karakter van dit onderwijs, opleiding
voor de praktijk van nij\'erheid en han
del, zal zijn gewaarborgd en 2c. te willen
bevorderen, dat in deze wet het toe
zicht op het handelsonderwijs mede zal
worden gelegd in handen van personen,
die volledig met de eischen van dc
praktijk van het zakenleven op de
hoogte zijnbijv. voor het locale toe
zicht aan te wijzen door plaatselijke
vereenigingen van zakcnmcnschen cn
voor het landelijke toezicht door dc
Centrale Werkgevers-organisatie.
AANRANDING
Dinsdagmorgen omstreeks tien uur fiets
to een dame over het eenzame fietspad
langs de epoorlijn Oosterbeek—'\Volfheze.
toonj ter hoopte van Wolfheze, uiT bet
Struikgewas plot teling een man te voor
schijn kwam, die haar van do fiets trok.
Hij wierp rich boven op haar, pakte haar
«rast on trachtto iets in haar mond tc stop
pen. De dame weerde zich geducht en met
inspanning van al haar krachten wist zij
to voorkomen, dat haar mond werd toege
snoerd. Op haar geroep: daar komen men.
schen trok de aanrander zich in het struik
gewas terug. De dame stapte weer op de
ficte en rep to zich naaT het politiebureau
to Oosterbeek, vanwaar men onmiddellijk
per auto on met speurhonden in tegen
woordigheid van de aangerande naar de
plek van de aanranding toosr. Omtrent het
reeultaat van het onderzoek is nog niets
bekend.
SPORT EN SPEL
ZWEMMEN.
ALS MAAR WEER HET KANAAL.
De laatste jaren sloven de Duitschers
zich buitengewoon uit om op interna»
tionaal sportgebied bijzondere dingen
te presteeren. En niet dc betrekkelijke
kleine kring der sportbeoefenaars en
hun aanhang stellen hier buitengewoon
prijs op. politici, zakcnmcnschen, in»
dustrieelcn, al die talrijken, die door»
loopend met het buitenland in verbin»
ding staan, hebben zich gewijd aan de
opvoering van het Duitschc sportpcil
als zijnde de snelste en zekerste ma»
nier om de smet van „onsportivitcit"
in den ruimsten zin des woords, die
in den oorlog door de tegenpartij op
hen werd gelegd, uit te wisschcn. De
sport is ccn der groote baanbrekers
van het herstel van het contact met
het buitenland voor dc Duitschers. Dat
kan zelfs dc verwoedste tegenstander
van alles wat de sport is, onmogelijk
ontkenacn-
Dit heeft alles niet veel met den titel
boven dit stukje te maken, maar we ko»
men er nu toch.
Wij wilden na deze inleiding slechts
opm>rken, dat het wel buitengewoon
hard is voor dc Duitschers, dat het
werkelijk'; schitterende Kanaalrecord
van Hans Vicrkötter, nu alweer ver»
beterd is cn dan nog wel door een
Franschman, Georges Michel.
Over dit Fransohc succes hebben wij
reeds bericht, wij komen dus niet op
de feiten terug, temeer omdat bet
Kanaal ons, zeer figuurlijk gesproken,
al lang de keel uithangt. Maar deze
Georges Michel heeft een kleine hu»
moristische noot. in het Kanaalnummer»
orkest meegeblazcn.
Toen hij na een dikke 11 uur in
Engeland aan wal stapte, werd hij door
de politie geverbaliseerd omdat hij
niet in het bezit bleek te zijn van
een.... paspoort. Wat drommel, orde
moet er zijn. En Michel werd dus uit»
geleverd aan het Fransche consulaat.
Het is in elk geval een goed ding,
dat men hem niet dwong, onmiddellijk
terug te zwemmen.
Neen, men behandelde hem onge»
twijfcld zeer ambtenaarlijk, maar toch
schappelijk en Michel, wellicht om te
bewijzen, dat ook hij gevoel voor
humor had, liep naar een hotel, be*
stelde een geduchten maaltijd, maar
voor hij zich hieraan wijdde, nam hij
eerst.... een bad. Hij had juist 11 uur
cn nog wat te water gelegen.
Ondertusschen komt er geen eind aan
Kanaalnicuws. Het blijkt nu al, dat er
het volgend jaar weer ettelijke pogin»
gen zullen worden gedaan. Tot deze
aspiranten behooren de 12»jarige mcis»
kes Phyllis en Berenice Titenfücld, een
tweeling. Amerikaansch natuurlijk. Ze
zijn al in training. Twaalf jaar oud!
Maar maak u niet al te bezorgd dc
Kanaalrace zal haar natuurlijken dood
ook wel weer sterven en dan gaan we
weer met <fe bootjes.
MOTORWIELRIJDEN.
(Van een specialen medewerker).
De zevende
Dumonceau-bekerrit.
Terug naar Breda, en ver»
der naar de residentie.
Maandag, 13 September 1926
Eerst na elf uur verzamelden zich
vanmorgen de deelnemers in het wa
genpark. Spoedig werd in de richting
van de brug van Schaerbcek vertrok»
ken, want vandaar, aan den buiten»
rand van Groot»Brussel, zou precies
twaalf uur de eerste deelnemer wor»
den gestart.
Het ritje door Brussel werd ver
aangenaamd door de geleide van een
aantal Brussclsche motoristcn die on»
ze jongens naar den start brachten
waar ze met ccn hartelijk „au revoir"
afscheid namen van de „Keeskoppen".
Brussel lag spoedig achter ons en
met eei flink gangetje ging het op
Mcchelen aan, vanwaar via Lier naar
den grensovergang Strijbcek en ten
slotte naar Breda werd gereden. Regel
matig rijdend werd Breda tegen drie
uur 's middags bereikt. Voor het hótcl
Van Haun werd gestopt en daar wao
dc rit officieel ten einde.
Het was merkbaar, dat de rit ten
einde was. want wie het niet had gc>
merkt aan de opgeluchte gezichten
van de deelnemers zou het wel heb»
ben gezien aan dc ongewone rust,
welke er heerschtc in het café waai
rijders cn officials waren vercenigd.
Geen kaarten werden nu meer nac<c»
lezen en niemand controleerde zijn
klok. Noch werd er met al tc veel
aandacht naar dc vermoeide machi»
nes omgekeken.
Want het leed was geleden De
strijd was gestreden.
Men was nieuwsgierig tc weten hoe
de kansen stonden. Doch omtrent die
kansen kan nog slechts weinig wor»
den gezegd. Slechts lijkt het waar»
schijnlijk, dat de rijder H. C. Dolk
uit Den Haag (op F. N. een goeden
gooi maakt naar den beker. Doch ook
dc Amsterdammer Chr. Klyscn heeft
nog ccn kans. Tenminste volgens de
berekening van verschillende hecren,
die het verloop van dc wedstrijden
aandachtig hebben gevolgd.
Dc commissie zal nog wel cenlgc
dagen noodig hebben om naar aanlci»
ding van dc vergaarde gegevens den
uitslag op te maken.
Zeker is intusschen, dat behalve
de uitvallers Hirschman, Huibcrs,
Vintges en Van Vilstcrcn, die resp. op
India, Harley Davidson, Studcbakcr
cn F. N. strandden, ook de Hagenaar
Krul cn zijn stadgenoot Sybcandy
ds voor dd finish buiten strijd ge
raakten. Merkwaardig is het op te
merken, dat behalve Sybrandy alle
overige uitvallers slechts door ban»
dcnpcch daartoe werden gedwongen.
Nadat tc Breda nog enkele harte»
lijke woorden waren gesproken, na»
mens de motorwiclrijders uit de Ba»
roniestad, nadat de helden van het
motorrijwiel die de Nederlandsche
kleuren in den vreemde hoog hebben
gehouden, met bloemen waren ge*
huldigd, werd opnieuw gestart, dit*
maal naar Den Haag, waarheen het
gezelschap in een gczellighcidsrit
vertrok. De rit moge gezellig worden
genoemd, gezelliger nog was dc réunie,
welke tot besluit van den rit in Den
Haag volgde.
Men was het er algemeen over eens,
dat ook de zevende Dumonccnubcker»
rit evenals alle voorgaande ritten heel
goed was geslaagd.
En men sprak reeds weer over
de achtste bijeenkomst.
POSTDUIVEN.
DDjREISDUIF te schoten.
Uitslag der wedvlucht van Soignies,
afstand pl.m. 206 K.M., losgelaten
7.15 v.m.
N. J. Buurman lc prijs; P. C. dc
Wilde 2e, 3e, 4c, 5c; J. J. Persoon 6e,
je. Ecrstgetoonde duif 9.50.35 u. v.m.
HENGELEN
DE MORGENSTOND.
Het Schotcnsch vischcollcgc „dc
Morgenstond" hield zijn 2cn halfjaar-
lijkschen kaswedstrijd op baars te
Koedijk.
Dc le prijs werd gewonnen door J.
Lensen, 2e pr. A. Vierhout. 3e pr. N.
v. d- Erf, e4 pr. A. v. d. Schaar, 5e pr.
W. Wijkhuizen, 6e pr. E. Vierhout, 7c
ur. C. Grcuter, 8e pr. J. Stccnkcn, 9e
pr. W. Klooster, 10e pr. H, Grcuter.
!)c prijzen worden uitgereikt in het
HAARLEM
Ondertrouwd: 15 Sept.: L. Wensveen en
S. v. d. Weerdbof, P- P. C. Schreinders en
AI. Visbeen, IL. Dijkmans en M. J. Krabbe.
Getrouwd: 15 Sept. J, Zijp en N. F. J.
Vreeken, II. .T. Koolhaas en W. Gorter, M.
Overduin en A. van Rijswijk.
Bevallen; 12 Sept.: L. M. Sm in ia—Schel-
tens, d., II. Brauokmamn—Kleffinann,
13 'Sept.: A.'StigV-'r—van Zanten, z., M.
W. II. v. Dijk-—Hetem, z., A. M. E. v.
HeuvenMeijer, z., 14 Sept.; 8. B. Sabeli;
—Pel, zC. M. L. A.. Aerts—Ruigrok van
der Werven, d., 15 Sojft.; H. Prims—van
Rixel, d., E- Verbeek—Barbiun, d.
Overleden; 13 Sept.: A. M. KaptijmLe
I'èvre-, 58 j., Bilderdijk6traat. H. VV. Steen,
beek, €4 j., M. v. Heemskerkstraat, 14 Sept.
D, Tromp, €2 j., M. van Heemskerkstraat,
J. Booms—Siijmman, 53 j., Hatmenjansweg
J. de Koek, 87 j., Leidschevaart.
VAN BEN ARBEID.
ACTIE DER SOCIALISTISCHE
METAALBEWERKERS.
Het Volk bevat het verslag van een
onderhoud met den voorzitter van
den soc. Alg. Ncd. Metaalbewerkers-
bond, den heer P. Danz, lid der Eer»
ste Kamer, over de onderhandelingen
van zijn organisatie met die der werk»
gevers, den Metaalbond.
Het voorlaatste congres van den
Alg. Ncd. Metaalbcwcrkersbond had
het hoofdbestuur opgedragen te pogen
om weer tot sluiting van een lande»
lijk contract te geraken, wanneer het
hoofdbestuur den tijd daarvoor geko»
men achtte. Het hoofdbestuur heelt
toen ongeveer een maand of vier ge»
leden een voorstel aan den Metaal*
bond gedaan tot het aangaan vsn een
nieuw collectief contract. Het voorstel
ging vergezeld van een uitgewerkte
regeling, die ook de minimumlooncn
voor de verschillende groepen inhield,
alsmede eep vorm van medezeggen»
schap in de bedrijven.
Het antwoord van den Metaalbond
was afwijzend.
Het bestuur van den modernen Me»
taalbcwerkcrsbond heeft daarop ver
gaderd ten einde zijn houding vast te
stellen. Omtrent het resultaat dier be»
sprekingen heeft dc heer Danz mede»
gedeeld, dat de bondsbestuurders niet
hadden gedacht.dat de werkgevers zoo
maar het minimumloon en de mede»
zeggenschap zouden aanvaarden, doch
dc werknemers evenmin konden den»
ken, dat zij principieel verzet zouden
ontmoeten bij dezelfde werkgevers,
die in 1918 toen een landelijk col»
lectief contract zonder minimumloon
en zonder medezeggenschap is gesloi
ten, dat maar één jaar heeft bestaan
zelf het initiatief voor dc onder»
yhandclingcn namen.
„De zaak is nu vpor ons tamelijk
eenvoudig", vervolgde de heer Danz.
„De Metaalbond wil niet onder*
handelen er blijft ons dus
niets anders over dan actie tc
voeren. En deze actie zal niet op ccn
zachtzinnige wijze ter hand genomen
worden!
Hoe wij die actie precies zullen voe»
ren, kunnen wij uit den aard der zaak
moeilijk mcdedeelen. Wel kan ik ver»
tellen, dat wij in industric»ccntra als
Amsterdam. Rotterdam, Schiedam,
Haarlem, Hengelo, Vlissingen en in
alle andere plaatsen, waar wij dat
met kans op succes kunnen doen, zul*
len gaan werken voor verbetering
van dc arbeidsvoorwaarden.
De bondsraad besloot in de eerste
plaats in alle steden ledenvergade*
ringen tc houden tot inzet van den
strijd. Op deze vergaderingen wordt
de actie besproken en geregeld. In
September nog worden stevige acties
ingezet in Amsterdam, Rotterdam,
Schiedam, Haarlêm en Vlissingen,
waarvoor openbare vergaderingen en
meetings gehouden zullen worden. In
Haarlem is men reeds begonnen dc
metaalbewerkers tc mobilisccrcn, er
worden vergaderingen gehouden en
propagandatochtcn vinden plaats.
In alle plaatsen zal een definitief
huisbezoek worden tot stand ge*
bracht Er zullen manifesten cn bro*
chures worden uitgegeven, propagan»
daplaten geplakt, enfin, niets zal wor»
den nagelaten om de metaalbewerkers
tegen de reactionaire houding van de
werkgevers ten aanval tc voeren.
De strijd gaat nu niet zonder meer
voor de doorvoering van een lande»
lijk contract Deze eisch vormt den
achtergrond van ons streven cn zal
ook het einddoel moeten zijn. Maai
wij willen thans in de eerste plaats
actie om alles eruit te halen wat erin
mocht zitten en dc werkgevers aan
het verstand brengen, dat zij met een
brute afwijzing niet klaar zijn.
Een strijd voor een collectief con*
tract cisch van de arbeiders veel
meer opoffering dan die voor meer
speciale eischc* als de doorvoering
van den achturen dag, verbetering van
loonen enz. Wij zullen onrust in het
bedrijf brengen."
Dc actie zal gedecentraliseerd wor»
den gevoerd. Men wil plaats voor
plaats, desnoods werkgever voor
werkgever, aanpakken met eischen,
die in de gegeven omstandigheden
voor verwezenlijking vatbaar worden
geacht en waarvoor de arbeiders be*
re id zijn te strijden.
De staking bij de Hcemaf tc Hcnge»
lo was intusschen reeds op 19 Augus»
tus uitgebroken en duurt nog steeds
voort.
uit het bakkersbedrijf.
De bondsraad van den Alg. Nederl.
Bond van arbeiders(sters) i<n het bak»
kers», chocolade» en suikerbewerkers*
bedrijf heeft onlangs uitvoerige be»
sprekingen gewijd aan het pas versche»
non wetsontwerp inzake de toetreding
tot het ontwcrp»verdrag van Genève,
betreffende .nachtarbeid in bakkerijen.
Dc vergadering nam een motie
aan waarin zij toejuichende dc in die»
ning van het wetsontwerp, kennisge*
nomen hebbende echter van de me
morie van toelichtine, die vergezeld
gaat met dat ontwerp, waarin o.m. tot.
voorwaarde wordt gesteld, den bak*
kerspatroons voorarbeid toe tc staan,
als dc meening uitsprak dat de arbeid
van patroons op tijden, dat het den
gezellen verboden is, te werken, uit
den boo ze is, en bovendien dc, door
den minister gestelde voorwaarde vol»
strekt onnoodig acht.
KOLONIëN.
zoo
KOMEN SNOEPERS
TE PAS.
INCEZONDEN MEDEDEELINGEN
60 Cent* per regel.
WIE EEN KUIL GRAAFT
Het „A. I. D." meldt
In Gang Sentjong, te Weltevreden,
ontplofte een bom, waardoor twee in
landers gedood werden. Deze personen
waren zelf bezig, de bom te vervaardi
gen uit buskruit en andere bcstanddec-
len waarmede gewoonlijk vuurwerk-
bommen worden gemaakt. Dynamiet
werd in de overblijfselen niet aange
troffen.
De slag was zóó hevig, dat niet alleen
de vervaardigers gedood werden, doch
ook het dak van het huis moet zijn ver
nield.
Gebleken is, dat beide slachtoffers lid
zijn der P. K. I. (Communisten). Bewij
zen van lidmaatschap zijn bij hen thuis
gevonden. Het waren respectievelijk Ab-
doel Rachid en Mian. Zij vervoegden
zich aan de woning in Gang Sentjong,
voorgevende, het huis te willen huren.
Zij zonderden zich daarop in een ka
mer af en eenigen tijd later werd een
zeer luide knal vernomen. De kampong
bewoners snelden toe en troffen de
beide communisten aan, badende in het
bloed. Een hunner wist te stamelen, wa
ter te willen drinken Daarop overleed
hij aan de zeer ernstige verwondingen;
zijn kaak was weggeslagen en aan de
armen werden eveneens zeer ernstige
wonden geconstateerd.
De ander heeft nog een kort verhoor
kunnen ondergaan. Hij vertelde niets
anders, dan bezig te zijn geweest, om
van een groot stuk vuurwerk een klei
ner te maken, hetgeen natuurlijk zeer
onwaarschijnlijk is.
Gearresteerd is de eigenaar der wo
ning, van wien de verklaring afkomstig
's. dat beide coramur.'sten kwamen (ra
bet huis te huren.
SURINAME.
DE TOEKOMST VERZEKERD.
Het Suriname vraagstuk zal vol»
gens de Telegraaf in het middelpugl
der belangstelling komen te staan
Het blad noemt het een gelukkig toe»
val dat een bepaald feit reeds thans
de gelegenheid biedt de aagdacht te
vestigen „op onze meest verwaarloos»
de koloniën".
Dat feit is het 25»jarig jubileum
van Mr. Dr. C- J. Schock, hoofd»
directeur van de Surinaamsche baqjk-
Met hem had het blad naar aanlel»
ding van dit jubileum een ogderhoud,
waar we het volgende aan ont»
leenen:
,,Ge vraagt", zoo sprak hij, „waar»
om ik een der weinigen ben, die gc»
loof hebben gehouden rg Suriname.
Ziet, toen ik in 1895 te Paramaribo
aan land stapte, toen bloeide de ko*
lonie, toen zag ik, wat er in haar zat,
wat er uit te halen was, toen besefte
ik, dat zul(c een land onverwoestba&j
was. dat het alles zou kunnen en zou
moeten trotseeren. Er was een over»
vloed van de mooiste cacao- Dc
koffie had een rijke toekomst
't Goud lag haast voor het grijpen
en.de subsidie van het moederland
was gering en was dalende- Doch on»
kugdc en Jeekengedoe hebben Suri»
name omlaag gehaald- De „krulloten»
ziekte" tastte de cacao»plantagcs aan,
doch er was geen plantendokier en
toen men er een had uitgezonden,
was het kwaad reeds te ver gevor»
derd. Toen kwam gouverneur Lely
met zij-n bacoven*pogingcn. Te weinig
voorbereid gigg men te werk en wel»
dra hingen de bacovenbladeren, aan»
getast door de „Panamaziekte", ho*
peloos als treurwilgen omlaag.
Een poging om rubber (hevea
Guyanegsis) ingang te doen vinden,
mislukte wegens volkomen ondeskun.
digheid. Zoo stapelden zich domhc»
den, Daar kwam bij, dat de Surina*
mers in de vette jaren geen reserves
hadaeg aangelegd voor de uiterst ma»
gere die kwamen, terwijl het ook
thans nog een zeer nadeelige gewoon»
te is, dat vele Surinamers, die plan»
tages hebben gekocht, naar Holland
trekken en hun plantages door aan
gestelde directeuren laten beheeren.
Taüooze plagen teisterden Surigame
en zoo is het gekomen, dat velen
moedeloos het hoofd in den schoot
legden.
.,Niet ik! Ik heb gezieg, dat ons
Suriname volop levenskracht had. dat
het kon bloeien cn gedijen onder
kundige harjd".
,,Wat denkt ge dan van de toe*
komst?" zoo vroegen wij, want wij
zagen, dat wij de persoon van den
heer Schoch geen beter recht konden
doen wedervaren, dan door deze ln
zijn Suriname»idealen tot uiting te
doen komen.
„Suriname's toekomst is verzc»
kerd. De koffie», suiker en sinaasap»
pelcultures beloven allcrhand- De ka»
toegbouw is in opkomst. Rijst is ten
behoeve van Javanen en Britsch»In»
diers op groote schaal aangeplant en
over een paar jaar zal een aanzien
lijke hoeveelheid voor export be*
schikbaar zijn. Ook voor rubberaan*
plant is Suriname wellicht ten slotte
toch wel geschikt, mits men uiterst
zorgvuldig te werk gaat.
Wat de industrieën betreft: de
bauxiet»industric bloeit in Amèri*
kaansche handen- De goudindustrie
kan ongetwijfeld weer opleven, als
anders wordt gewerkt en goedkooper
machinerieën worden gebruikt. En
wat het hout aangaat: Plet is meer
dan schandelijk, dat men dit bedrijf,
een der voornaamste Surinaamsche
industrieën, in die mate heeft laten
vcrwaarloozen- Doch ook hier zal
Surigame overwinnen. Want nooit zag
ik een land, dat ten slotte na slagen
cn plagen telkens weer zooveel kracht
tot herstel heeft getoond als Suri»
nanje".
KERKEN SCHOOL
GEREF. KERKEN.
Beroepente Emmen, L. van Urk, te
Sexbierum.
Bedanktvoor Oud-Vossemeer, G. de
Jager, te Doornspijk; voor Lopik, A.
Wijngaarden, te Baarland.
CHR. GEREF. KERK.
Beroepen: te Zaandam, J. Visser, te
Leeuwarden; te Barendrecht, J, D.
Barth, te Alphen aan den Rijn.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Aangenomen: naar Oude-Bildtzijl, L.
D. G. Knipscheer, cand. te West-Knol
lendam (N-H.)naar Zwammerdam,
den trein, ln de rimboe, in 'de Pool*
zeeën of waar het lot of het verlangen
u ook heen drijft. De ontvangtoestel»
len voor uw huis zijn meubels gewor*
den, sieraden voor uw binnenkamer,
zonder het electro*mechanische ho»
cuspocus, dat aan proefzaal of labora
torium herinnert Uw luidspreker kan
een bloemenvaas zijn en uw ganscho
„set" als de lijst van een schilderij.
Reeds is er de eerste aanduiding, dat
straks het oog draadloos zal worden
vermaakt; want de uitvinder Baird
heeft er zijn zender en ontvanger
voor televisie, die eens de bewegelijke
tooneelen van andere gebieden dan u
vertrouwd zijn» binnen uw gezichts»
kring zullen brengen. De praktische
toepassing van televisie moet slechts
een kwestie van tijd zijn; en de tijd
gaat snel in bet gebied waar Ta<fio
heerscbb va
DE RADIO*TENTOONSTELLING.
(Van onzen Londenschen
correspondent).
Indien men Nicolaas Beets die
toch zeker een man was met een
ontwikkeld verstand en met inzicht in
mogelijkheden in zijn tijd van trek*
schuiten met roefjes en rustige pijp»
rookende mannen had gezegd dat het
tijdperk niet ver meer was, waarin men
de geluiden van Amerika of die van
andere verre gebieden door een druk
op een 'knop of een andere simpele
handbeweging binnen het bereik van
zijn gehoor zou kunnen brengen, dan
zou hij waarschijnlijk ongeloovdg zijn
hoofd hebben geschud. De mogelijk
heden van de electricitevt, voor zoo ver
die kracht zich toen al had geopen»
baard, werden nog niet voorzien. En
niemand kon beseffen hoe verbazing,
wekkend de verandering zou zijn, die
vijftig jaren zouden brengen. De kout
en de bedaardheid van die roefjes van
Hildebrand zijn niet meer. De pijpen
hebben plaats gegeven aan de oigaret»
ten, dde vlugger rooken; de schuit as
weggedrongen door den snellen trein
en het vliegtuig die sneller gaan; de
kout als tijdverdrijf en kunst kan niet
langer worden beoefend; de draadlooze
heeft hem vervangen.
Dit is slechts met zooveel woorden
gezegd dat de tijden veranderen. Maar
c-en „rad'io*show", zooals die thans te
Londen wordt gehouden, herinnert er
aan dat in de jongste eeuw de tijden
grondiger zijn veranderd dan in vijf
of zes eeuwen daarvoor. De machten
van den stoom, die wij leerden beheer*
schen, veranderen veel; maar haar in*
vloed zinkt weg bij dien van de electrii
citeit die later kwam. De mogelijkhe.
den der electriciteit schijnen bij lange
na niet *e zÜn uitgeput. Stille kracht,
die zij van nature ds, zal zij eens de
groo te plaag, die den verbijsteren den
mechanischen vooruitgang heeft verge»
zeld, het geraas, moeten verdrijven.
Aan dien dienst is zij nog niet be»
gonnen, integendeel, in haar meest
etherischefunctie brengt zij meer en
nieuw geluid in de wereld. Zelfs dn»
dien de radio*koorts u nog niet te
pakken heeft gekregen, dan zullen uw
buren, met hun „luidsprekers" in hun
zomertuinen er voor zorgen dat de
klanken van een „jazz»band" in Chica*
go in uw ooren dringen. Er zijn nu
ontvangtoestellen op de stands van
deze tentoonstelling te zien, die met
een draai aan een kruk achtereenvol»
gens alle programma's van zang, mu»
ziek en voordracht, diie op ethergolven
door den dampkring van dezen aardbol
reizen, in uw huis kunnen brengen. De
zin voor nieuw geluid zooal niet
voor een nieuwe Lente schérpt de
vindingrijkheid der „broadcasters"; en
zij vergasten ons via de microphoon op
het proesten van robben, het huilen van
hyena's en het smakken van etende
visschcn in de diepe zeeën.
Het is aan twijfel onderhevig of dit
streven in een behoefte voorziet.
Maar het is buiten alle kijf dat dc
moderne menschheid alle geluid aan»
vaartt, indien het slechts uit die
mysterieuze, moderne tooverdoozen
komt Officieel zijn er in Engeland
thans twee millioen „luistervinken"
(het woord in zijn nieuwbakken zin);
officieus zijn er waarschijnlijk drie
millioen. Het is nu vier jaar geleden
dat men in Engeland voor het eerst
geluid in alle vormen draadloos naar
alle windstreken begon te versprei»
den ten behoeve van de eerste gre»
tige, toen nog schaarsche ooren. Nu
is er een industrie uit voorgekomen,
zoo machtig, zoo uitgebreid, dat zij 'n
reusachtig gebouw, als dat Olympla,
noodig heeft om haar producten voor
een grage menigte te pronk te zetten.
En pronkstukken zijn er te zien, ter»
wijl de eenvoud van manipulatie en
constructie reeds nu leert dat de weg
naar volmaking snel wordt afgelegd.
Er is een historisch tableau, dat een
beeld geeft van het dramatisch oogen»
blik, waarop Marconi per radio»tele*
graphie het eerste sein over den At»
lantischcn Oceaan ontving; vijf en
twintig jaar geleden. Het bestond uit
drie korte tikken, de Morse»S. De
letter werd een woord, het getikte
woord werd een gesproken woord.
Ons Hilversum werd een van de
eerste tooneelen van draadlooze, tele»
phonische gesprekken over de Noord*
zee. Dat is nog maar een half dozijn
jaren geleden; het gesprek was nog
primitief en over en weer niet moge»
lijk zonder overschakeling. Toen "is
„broadcasting" gekomen. En nu laat
de tentoonstelling u zien dat er een
tooverkoffertje te koop is, dat ge aan
de hand mee draagt en dat in zijn
compactheid in staat is uw zinnen te
verzetten met draadloos vermaak, ln
DONDERDAG 16 SEPTEMBER
50 T.m. Hamburg (392 M.) Morgen-
omroep.
10.15 v.m. Amsterdam '(I960 M.)" Tijd
sein van het Persbureau Vaz Dias.
11.20 v.m. Daventry J1600 M. 5 XX) Het
Radioquartet.
12 mm. Hilversum .(1050 M.), Politie»
bericht.
•12.50 n.m. Parijs (1780 M. BPR) Concert
Lucien Paris.
1.20 n.m. Landen, Daventry. Xijds§in
en weerbericht.
Gr amophoom muziek.
1.35 n.m. Hamburg (392 M.)" Concert.
3.20 n.m. Bem (534 M.) Orkest.
3.50 n.m. Berlijn (505 M.) Concert.
3.30 mam. Hilversum (1050 M.) Duitje
voor de weeshuizen en ziekenhuizen met
medewerking van mevrouw Antoinette t.
Dijk
4.05 n.m. Aberdeen (405 M. 2 BD) Cat
serie.
4.20 m.m. Idem. Dansmuziek.
4.30 n.im. Amsterdam (1950 M.) Tijdeeiri
van het Persbureau Vaz Diae te Am»
sterdam.
4.35 nan. Hamburg (392 M.) Concert.
5 n.m. Hilversum (1050 M.) Vooravond»
concert door Jiet H. D. O. orkest.
5.05 n.m. Parijs (1750 M.) Concert.
5.20 m-m. Hamburg (392 M.) Concert.
6.20 n.m. (Londen, Daventry. Lichte
muziek.
7.20 n.m. (Londen, Daventry. Tijdsein
en weerbericht.
7.30 n.m. Hilversum. Politieberichten en.
weerbericht.
7.45 n.m. Hilversum (1050 (M.) Koereen
van het Persbureau Vaz Dias.
Londen, Daventry. Pianomuziek.
8.10 n.m. Hilversum. Uitzendavond
van de Ned. Chr. Radio-Vereeniging.
8.20 n.m. Daventry geeft het programma
van Bournemouth.
Leipzig. Goethe's Faust (fragmenten).
8.50 n.m. Parijs (1750 M.) Concert.
8.50 n.m. Königwusterhausen. Uitzen
ding van het Concert van Berlijn.
9.20 n.m. Daventry. Balletmuziek.
10 n.m. Hilversum (1050 M.) Nieuwsbe
richten van het Persbureau Vaz Dias.
Koersen en Theaterprogramma.
10.50 n.m. Königwusterhausen (1300 M.)'
Dansmuziek.
Landen, Daventry. Dansmuziek.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cents per regel
Hafnrlch Mack Nacfcf.
Amsterdamsche Beurs
Opgegeven door de Nat. Bankvereeniging
Woensdag 15 September 1926
6 Ned. 1923
5 Ned. 1919
Oude V&ait
S cheep v. Unie
HolL Lloyd
Pakeivaart
Oude Boot
Holl. Stoomb.
Rotterd. Lloyd
Sioomv. (Ned.
H. V. A.
Java Cultuur
Maekubee
Ned.Kunstzijde
Oude Philips
Gew. Jurgeus
Oentr. Suiker
Holi.Kunstzijde
KoL Bank
Indische Bank
Cert. Hand. Mij
Geo. Holl. Petr
Kon -Petroleum
Steel Comnj.
Marine Comm.
Marine pref.
Cult. Voreteml.
Dito Actions
Compania
Poerworedjo
Deli Mij.
Senembah
Deli Batavia
Oostkust
Amet, Rubber
A.-JavaRubber
Wai Sumatra
Silau Sumatra
Deli Bat, Rubb.
Serbadjadi
Lampang Sum.
Southern Rails
Wabos Common
239H
96
664 H
825
116
265H
164*
86*
215*
174
150
77.
79
166
120-12IJ4
426
416
445
205
327*
256
830
247
126
4b',
664* 667
116
352
165*
215* - 215*
173* 174*
383*-384*
178 -179
166
120* -121*
426 - 428
425-426
445*
204 205
326* 327*
ib*
