HAARLEM'S DAGBLAD GEMENGD NIEUW! mèmm- ZATERDAG 25 SEPT. 1926 VIERDE BLAD VREEMDE VOLKEN. xx. DE CANADEEZEN. De vorige week schreven wc reeds over Canada en zijn bewoners. En wc zeiden reeds dat het ondoenlijk is, al» Ie*bewoners op te sommen. Er zijn zelfs Slavische volken, voornamelijk uit Galicic en Bockowim Russen en Duitschcrs zijn er ook veel evenals Hollanders. De optimistisch gestemde Ooster* lingen kwamen meestal inplaats van er boven op, aan lager wal. Ze bleven dan ook of sjouwerman of vertrokken om op avontuur uit te gaan. Maar het begeerde fortuin kwam in zoo goed als geen enkel ge* val. Gelukkig hebben dc tegenwoor* dige immigranten uit het verre Oosten het zotte denkbeeld van spoedig rijk worden laten varen. Velen hunner vinden werk bij de in dustrie aan de Westkust. Hun aantal neemt daar zóó toe dat het een Heel probleem voor de Canadeesche re-gec» Veel toerittcn, vooral Amerikanen, bezoeken het Amerikaantche bprgland. Eigenaardig ls het met de Italianen gesteld omdat zc bijna allen winke» liers zijn. Afkomstig uit Zuid»Italië zijn zc voor het grootste deel via de Vcrccnigdc Staten naar Canada geko» men. het beloofde land in dc beloofde wereld. Hoofdzakelijk hebben zc fruitwln» kels. Toch zijn cr onder dc Italianen ook nog wel boeren en werklieden, maar het aantal ItaliaaQSche winke» lkrs is opvallend. Dc laatste jaren zijn ook vooral veel Polen naar Canada gekomen. Al» leen in de omgeving van de Niagara zjjn er twintig duizend. IJslander* hebben evenmin in Canada hun be» staan gevonden. Met al deze volken gaat het niet gemakkelijk om het on« derwijs zóó in tc richten, dat een ieder cr naar bchooren van profitee» ren kan. Maar de Canadeesche regee» ring verzorgt het onderwijs goed. Aan dc vreemdelingen die cr komen wordt zoo spoedig mogelijk Engclsch gc» leerd. Een groot aantal leerkrachten is daar voor noodig- Het onderwijs heeft voor de ouderen des avonds plaats en ieder is in de gelegenheid deze cursussen te volgen. Dat deze zich in een druk bezoek mogen ver» heugen behoeft geen betoog, daar iedere vreemdeling beseft dat het niet alleen nuttig, maar zelfs noodza» kelijk is de taal van het land te ken» nen. waar hij zijn bestaan hoopt tc vinden. Vooral onder de geïmmigreerde hoe ren werken dc Canadeesche leeraren. Het onderwijs is niet allen zeer nut» tig, maar ook bijzonder practisch. De Canadeesche regecring is cr niet mee tevreden als de nieuwbakken lqndgc» nootcn alleen dc landstaal verstaan en spreken. Ook dc gewoonten,, de ge» bruiken van het land moeten onder* wezen worden. En dan gaat de regee» ring van het zeer juiste standpunt uit dat. al heeft iemand nog zooveel ge» leerdheid in zijn bol. dat nog niet wil zeggen dat zijn handen goed staan voor het een of andere werk. Zoo neemt dan op dc cursussen ook dc handenarbeid een zeer voorname plaats in. Chincczen en Japanners komen ook al naar Canada. Als ze vroeger kwa» men, deden zo dat meestal met dc bc* doeling, fortuin tc maken. Zc dachten dat zooiets in een land als Canada al heel gemakkelijk zou gaan. De hecren namen zich voor om in enkele jaren tijd rijk tc worden om dan naar hun vaderland terug tc keeren. Maar dat viel bijna allen tegen. Canada was wel een land om fortuin tc maken maar niet op de manier, die dc Chineczen zich voorstelden. ring zal worden om te zorgen, dat de Oosterlingen niet al te veel in de melk tc brokkelen krijgen. Reeds nu is hun invloed eigenlijk al te groot. In verschillende stdcen zijn vele Chi» neesche winkels en zelfs dc Chince» sche restaurants nemen snel in aantal toe. In den regel zien die dingen er wel onoogelijk uit, maar ze zijn veel goedkoopcr dan de restauranten der Europeanen en Amerikanen. Maar dc goedkoopte trekt aan en zoo hebben dc andere restaurateurs van do Chi» neezen een grootc concurrentie. Een concurrentie die op den duur funeste gevolgen kan hebben. Want ook de Oostcrsche winkeliers bren» ,gen hun waren onder den normalen prijs aan den man en daar valt niet tegen tc concurrccren. Maar er is iets dat voor de Chince» zen plcita Ze staan bekend als eer* lijkc en betrouwbare zakenlieden en door hun omzet kunnen ze goedkoop leveren. Er zijn veel grootc winkels in de steden aan dc Westkust die geen Chincesche namen dragen maar die toch inderdaad door Chineczen gcfi» nancierd worden. Het Chincesch*Japansche probleem mag wel degelijk onder de oogen worden gezien, schreef niet lang ge» leden ccn Engelschman. die een stu» die van Canada gemaakt had. En hij voegde er aan toe: Maar niet minder urgent Is de kwestie der Mormonen in Canada. Zc komen den laatsten tijd in grootcn getale in Canada, in het bijzonder in Zuid»Albcrta. Oost«Onta» rio en West Britsch Columbia. Er zijn velen die in de sterke toeneming van het aantal Mormonen een gevaar voor het land zijn. Hij zegt dat dc Mormonen met hun leer hier veel menschen zouden kun» nen overhalen, tot hen over te gaan. Want vele immigranten zijn men» schcn die nooit iets geleerd hebben. Ze staan met hun onwetendheid in een vreemd land. En dan moet het niet moeilijk zijn zulke alleenstaan» den voor het een of ander te winnen. Eigenaardig is het dat de Skandina» viifrs, die ook in groot aantal naar Canada zijn geëmigreerd, zich In dit land zöo goed thuis voelen. Eigenlijk laat zich dat ook wel ccnigszins be» grijpen omdat het land in heel veel opzichten lijkt op de Skandinavischc landen. De Skandinaviërs kunnen het met een ieder goed vinden, maar onderling is hun omgang voorbeeldig. Ze werken als het noodig Is voor elkaar en ze staan elkander in alle dingen met raad en daad ter zijde. liL VOOP.-HÏSTORÏSCHE HUIS VROUWEN. Het museum te Hagenau in den El» zas bezit een van de mooiste collectie ceramiek uit het bronzen tijdpenk (20001000 voor Chr.) Zij zijn afkom» stig uk ongeveer 500 grafheuvels in een bosclh 'ten Noorden van de stad. Vensc-hci'dene stukken aardewerk hadden een mooi, diep driehoekig or* nament, dat echter hier cn daar on» herkenbaar werd. Dat kan onmogelijk de voorhistorische pottenbakker op zijn geweten hebben. Met een wollen lap veegde hij zorgvuldig de dcclen af, die men in teekening wilde bren* gen. Daarbij ging de museumknecht met zijn lap zorgvuldig rondom .le kruiken, eerst in het midden van den 'bulk, vervolgens boven aan den hals ten slotte binnenin. Zoodoende had hij het stof juist afgeveegd, waar He ornamenticfk vaag werd. Een onder* zoek wees uit, dat alle kannen cn kruiken gesleten waren op de plaatsen waar zij met schoonmaken het meest te lijden hadden gehad. Men zag als het waTe voor zich, hoe de prae» historische huisvrouw haar aardewerk had gewasschen cn gedroogd, het aar» •dewerk, dat wij thans, drieduzend jaar later met eerbied bcstudeeren Bij eenigc kannen was de ijver zoo groot geweest, dat ni-ct alleen het or* nament bijna geheel was afgesleten, maar ook het glazuur Bijzonder goede getuigen voor dc reinheid van de voorhistorische huis» vrouwen zijn de schotels, koppen cn (kruiken, de vermoedelijk dagelijks, waarschijnlijk zelfs na ie de ren maaltijd werden gewasschen. Minder sporen van reiniging dragen de kruiken. Stel* lig werden zij meermalen gevuld en geledigd, eer zij weer eens in de beek werden gewasschen. Geen sporen van schoonmaak trof men aan op een aantal zeer mooi versierde, gedeelte» lijk gesneden, zeer dunne en zeker zeer kostbare vaatwerken. Zij werden waarschijnlijk slechts bij feestelijke gelegenheden gebruikt, maar stonden voor het overige meer als versiering op de planken. Ook de asohumen uit de graven vortoonen geen sporen van schoon» maak. waarmede de veronderstelling van de archaeologen, dat zij in Ijet algemeen, niet voor profane doeleinden wenden gebruikt, wordt bevestigd. HET WINDMOLENVLIEGTUIGj Te Berlijn :s op het Tempeihofcr Feld ten aanschouwe van tieoduizen» den belangstellenden bet vliegtuig van den Spanjaard de la Cierva ge de men» streerd. De machine heeft een start* lengte van ten hoogste 150 M. en reed slechts 10 M. over den grond. Voor een. normale Avroromp bevindt zich een 130 pa aids Clergetmotor, die een schroef met twee vleugels in be* weging (brengt. De wir.dmolcnwieken dienen als draagvlakken, terwij! een paar kleine vleugels, die onder aan den romp zijn aangebracht, het toestel in evenwicht houden. Verder echter err dat is het voornaamste. moeten dc schroefbladen het vliegtuig zoo snel ■mogelijk van. den grond opheffen, wat vele andere uitvinders met zijschroe* ven poogden te bereiken. De la Cierva acht den naam helicopterc voor zijn toestel niet toepasselijk en deze naam zou ook inderdaad slechts gedeeltelijk jukt zijn. De schroeven worden r.ame* lijk nier door den motor, maar door den wind in beweging gebracht, welke wind door het vliegen ontstaat. Aan het stuur zat de vroegere En» gelsche vliegkapiteln Courtney. Het vliegtuig lag voortreffelijk, ook in dc bochten. Alle manoeuvres, die men met een gewoon vliegtuig kan maken, werden ten uitvoer gebracht. zelfs een steile stijging en ccn glijvlucht met stilstaandem motor. Bij de eerste landing kwam het toestel weliswaar niet op dc vooruit vastgestelde plek neer, maar dat kwam, doordat eenigc monteurs op die plek stonden. Nadat deze mannen, op een andere plaats waren gezet, daalde Courtney den tweeden keer precies op de vastge* stelde piaa'.s. Beide keeren stond de machine na ten hoogste tien Meter te 'hebben gereden, stil. Geheel loodrecht van groote hoogte daalde het toestel echter niet. Ook bij dc landing kwam het in een scher» pon boek aanvliegen, maar men zag toch, dat het zeker in staat is te lan» den op een ruimte, die 30 a 40 Meter In het vierkant groot is, wanneer de h'nderpalen rondom deze plek niet de hoogte van normale stadshuizen over» treffen, wat dus reeds een groot voor» deel is in vergelijking met de meeste bestaande vliegtuigen. De windmolen» wieken bewogen zich met ongeveer i25 toeren per minuut. EEN C-ELUKSCOOM. MUSSOLINI-VEREERING. De Mussolini*vereering in Italië gaat ver. We zien hier een groot aantal kin» deren, die op het strand in een Ita* liaarjsche badplaats ccn levenden zin vormden. Een zin waarin Mussolini ge» eerd wordt De door de kinderen gevormde woorden zijn: „II Duce e salve" (een groet aan den hertog). VERSCHRIKKELIJK DRAMA. LEDERKOUS-HERDENKING. In de mee tic gevallen helpen de pas-aangekomen landverhuizer» elkaar btf het bouwen van woningen. Vele handen maken licht werk. In den naacht van Maandag op Dinsdag heeft te Warschau ccn ge* wezen hoofd*ambtenaar van het depar* tement van financiën zijn vrouw en beide kinderen vermoord en daarna zioh opgehangen. Men der.kt dat de man in een vlaag van waanzin heeft gehandeld. TOEKOMSTHUIZEN Walter Gropius, een bekende Duitsche bouwmeester ihcetft te Berlijn in een klei nen kring van .vrienden én belangheb benden eijn plar.cen. ontvouwd ten aan zien van een wijze van woningbouw, dit de architectuur tot heden niet kende. Het Deesauer Bauhuis, waarvan Gropius de leiding heeft* wil zijn productie, van nu af stellen in dienst van een actueel woningbowpolitiek. Gropius' plan beoogt, den huizenbouw te reorgani&eeren met behulp van de techniek der machines, Met andere woorden: hij begint de ma- chicnale productie van huizen voor te be reiden. Rn daarmede zal Gropius de sfeer van <je aesthetische abstractie ontgroeien, waaraan hij zich tót duöver niet heeft kunnen ontrekken. Het toekomsthuis, dat Gropius voorbe reidt, zal evenals sommige andere kunst, voorwerpen :<n fabrieken worden vervaar digd. De 'handenarbeid, die in schier alle technische bedrijven geheel is uitgescha keld, zal nu ook bij liet houwen van hui zen overbodig worden. Het machinaal ver vaardigde, niet.individueele huie zou veel .nelier en voordeeliger te bouiyen zijn. In Amerika -wordt, natuurlijk, thans reeds machinale vervaardiging van woonhuizen bedreven. Evenwel, de Amerikanen kun men zich veroorlooven, gehecle stadswij ken in één 6lag te maken. Zij transpor teren uit de fabrieken geheel voltooide gevels in massa naar het bouwterrein e zetten ze met behulp van laetkranen ma elkaar, waarbij zij echter niet het eene huis na het andere afmaken, maar alle tegelijk onder handen nemen en ze ook verder als fabrieks-masea.artikelen alle tegelijk voltooien. Het technisch moderne woonhuis, waar voor Gropius en zijn De:eauer Bauhnus de architectonische basis hdbben ontw pen, zal door de fabriek kant en klaar worden geleverd. Het zal, in stukken, ver pakt, per spoor naar het bouwterrein ver voerd kunnen worden, waar voor de cor. strueteurs alleen nog de taak overl l.' het huis in elkaar te zetten. Deze geWi wen zullen te allen tijde weer uit el kaar kunnen worden genomen en cider opnieuw overeind gezet. Zij zullen uit dc meest moderne bouwmaterialen bestaan: ijzeren geraamten en beton. De toekomst huizen van Gropius zijn cirkelrond, de wanden blank, de daken vlak. Of dat nu zoo mooi zal zijat i In September 1851 dus 75 jaar geleden stierf James Fenimore Cooper, d« Ame rikanscbe romanschrijver, van wiens roem de aarde letterlijk beefde; zijn belangrijk »te werken zijn in alle levende talen ver. taalrl, zelfe in het Perzisch zijn Coopers wc-rken verschenen. Evenais vele succes rijken, ging het ook Cooper; zijn eerste werk. dat Washington Irving aan een iLon denschen uitgever aanbeval, wees deze van de hand. N et lang daarna was Cooper ccn wereldberoemdheid. Al is er in zijn boeken ook een zekere sentimentaliteit aanwezig, een zucht tot moraliseeren, dat verandert niets aan het feit, dat wij ons onze jeugd n'.et kunnen voorstellen zonder de „Lederkous", die Cooper schreef. De geeudrift voor de nobele figuren van de roodhuiden, voor Chingachok, den Mohi kaan en Natty Burnpo, den jager, trapper, vallenzetter. Lederkous, was echt en on gekunsteld en mei aandacht verdiepten wij ons in de stemmige beschrijvingen van de eindelooze prairies, welke beschrijvingen van Cooper aan het geniale grenzen. Een wereld, geheel nieuw, bekoorlijk im 'haar avontuurlijkheid en vreemsoortigheid, ver. leveudigd door de sympathieke figuren vain een stervend tijdperk de voorstel ling van den „uobelen roodhuid" is Coo per's werk ligt in deze boeken opgeslo. ten; daarin schuilde hun succes en dat i. ook thans nog het geheim er van. Bijna honderd boeken heeft de zeer vruchtbare schrijver achtergelaten. Ze mogen voor een deel vergeten zijn, maar de „Lederkous verhalen" (De kolonist, De laatste der Mo. "nikanen, De prairie, De padvinder, De wilddoodcr) zullen blijven; daar zorgt de jeugd voor. Zij wil avonturen beleven en heeft daar een zeker recht op en zoolang zij haar fantastische avonturen onder lei ding van Cooper en zijn Lederkous be leeft, kan men haar rustig aan zichzelf overlaten; er zit niets ziekelijks, overprik- kelds in deze boeken, zooals in andere Endia-nenvéthalen, die na het werk van Copper ais paddestoelen uit den grand schoten. Aact al d:e verhalen ontbreekt namelijk het dichterlijke, dat de Leder- kou-svcrlia Ion van Cooper hoven het ge. bruikelijke peil verheft. Daardoor heeft deze praivieromanticue het hart va-n velen gestolen. BRANDSTICHTING TEGEN BELOONING. Uit Berlijn wordt aan de N.R.Crt. gemeld: In het dorp Friedrichgratz bij Oppeln waren den laatsten tijd veel branden voorgekomen. Het trok dan ook de aandacht, dat de branden uitsluitend in hoog verzekerde woningen uitbraken. Thans is gebleken dat dc bewoners van d'ie luii/.en zc tegen bclooning in brand hebben laten steken, - In de Amerikaansche stad Bridge* J Er loopt zelfs een weg tusscben dö water (Massoekussets) bevindt zich een I vier onderdeden door. Naar het heet boom die al buitengewoon eigenaardig I is het een geluksboom, gegroeid is en als het ware op vier I voetstukken staat. MOSKEEëN IN LONDEN. (Van onzen Londenschen corres* pondent). Binnenkort zal tc Southfields. bij Wimbledon, een Londensche voorstad, ccn nieuwe moskee worden geopend Het zal geschieden door Emir Feisal. vice=koning van Mekka en zoon van ibn Saud, koning van Hedjaz. Het is de eerste moskee, door Muselmannen in Engeland gesticht, hoewel er ten zui* den van Londen, in Woking, reeds ccn staat, £ic indertijd door een Engelsch» man is gesticht. De nieuwe moskee is grooter dan de oude cn kan 175 men* schen bevatten. De „Imam" (dominee) heeft bij dezo gelegenheid verklaard dat dc Islam niet onverdraagzaamheid predikt cn dat de moskee open zou staan voor Christenen. Joden en Mos* Icms, die er konden bidden naar hun opvattingen, gebruiken en geloof. Hij zeide dat dc stichter zelf van den Mo* hamedaanschen godsdienst in de oor* spronkclijkc moskee te Hcdina Chris* tenen had toegestaan cr hun 'geloof te dienen en dat Mohamed verdraagzaam* heid predikte en zich verzette tegen onderdrukking en heilige oorlogen. De eerste steen van de Londem sche moskee werd gelegd in 1924 en men hoopt dat de openingsplechtig* hcid op 3 October zal kunnen plaats hebben. Het is een flink gebouw, aangenaam van uiterlijk, met een koe* pel cn de onafscheidelijke minarets, van waar de Muezin dc uren van gc» bed afroept. De geloofsformule der Moslems is in een steen boven den in» gang gegrift; het werk is uitgevoerd door ccn Engelsch kunstenaar, in de oorspronkelijke lettertcekens. Alleen in dc ramen, die voor het Britsche kli* maat geschikt moesten worden ge* maakt, verschilt de moskee van dc Oostcrsche. Aan beide kanten van den 'ngang zijn kamers, waar de ge» loovigen hun schoeisel afnemen. Voor de moskee staat een fontein of bron. voor ablutie. Dc moskee behoort tot een sekte, de Ahmadiyyat, gesticht in 1889. BELANGRIJKE VONDSTEN. De door den kroonprins van Zweden op 'uw gezette Zweedsche archaeologisehe expeditie onder leiding vam prof. Persson (L'psaLa) heef£ volgens de ..Times" een belangrijke vondst gedaan. Bij Midea, de 1-rhalve Mycene en Tirvus bekende Home rische burcht ;n Argolis, werd een voiete- i;ke begraafplaats ontdekt en geopend, waarvan de inhoud de sedert de vondsten an Vaphio (1889) belangrijkste archae ologisehe vondst wordt genoemd. Van de vier graven bleken er twee onbeschadigd, terwijl de beide andere blijkbaar reeds meer dan 3000 jaren geleden uit plaatsge brek waren opgeruimd. In een van deze geheel intacte graven lagen een manne lijk en een vrouwelijk skelet, van het hoofd tot de weten met de rijkste gouden sieraden bedekt. Op de borst van -den ..kon'tng" lag een gouden schaal van 13 c.M. door-nee, een in artistiek en tech nisch opzicht een meesterstuk, dat op één !i;;i wordt gesteld met de voornaamste vondsten van dezen aard. Een dergelijke schaal, vam gedreven zilver en met inleg werk versierd, vormde het voornaamste sieraad van 'de .Koningin". Ook het on gerepte graf van een „Prinses" bevatte prachtige sieraden. RECLAMECAMPAGNES. Volgens een statistiek, (jie de „Chicago Tribune" publiceert, zijn er in de Yer- eemgde Staten 99 groote firma's, die ieder per jaar.meer dan 1/2 millioen dollar voor advertenties uitgeven. lm de eerste plaats staat Ford met 3.2 millioen, de tweede plaats -neemt de Studebaker im met 2.3 mil lioen dollar. He: advertentiebudget van twee groote tabaksfirma's beloopt meer dam 4 ml li oen dollar. Im totaal hebben deze 99 firma's voor amnomces in dag'ola. den meer dan 56 millioen dollar uitgege ven. voor advertenties in tijdschriften 46 millioen. Bij dit laatste getal is slechts rekening gehouden me; 33 van de belang rijkste magazines, zoodat ieder tijdschrift 1.4 millioen dollar aan advertenties heeft cwitvamgen. NIETS NIEUWS. Er is eigenlijk weinig nieuws onder de zon. We mcenen dat het vliegen een denkbeeld is van de laatste jaren en toch, als we de oude geschiedenis nagaan zien we, dat reeds de Oude Grieken het vliegen mogelijk achtten. Dat bewijst de volgende mythe. Dae» dalus werd met zijn zoon Icarus op het eiland Kreta gevangen gehouden cn wel in een doolhof, waar niemand ooit uit kon komen. Daedalus zon op middelen om te kunnen ontsnappen enbesloot te gaan vliegen. Hij keek hoe de vogels vlogen en hoe hun vleugels aan het lichaam waren bevestigd en besloot, voor zich en zijn zoon ook een paar 'leugels te maken. Volgens de mythe gelukte dat. Hij ervaardipdc kunstige vleugels en be» ■cstigdc die met was aan zijn eigen lichaam cn dat van zijn zoon. Het ging eerst heel goed maar. zoo zegt het verhaal. Icarus vloog te hoog en kwam te dicht bij de zon. Zijn vader had hem wel gewaarschuwd maar hij sloeg die waarschuwing in den wind. De was begon te smelten..de vlcu* gels vielen af en dicht bij het tegen* woordige eiland Samos stortte Icarus in zee. De zee werd naar hem Icarische Zee genoemd. Zijn vader begroef hem op het eiland Icaria, thans Nicaria ge* naamd, ten westen van "het eiland Sa* mos. We kunnen den Amerikaan Leonard W. Bormey een modernen Daedalus noemen. Voor hij bovenstaand vlieg* tuig ging bouwen heeft hij eerst de vlucht van tic vogels bestudeerd, even* als Daedalus dat gedaan heeft. Hij nam ais model een meeuw (zie der. inzet) en s'aagde er zoo in een ■liegtvig te ennstruecren, dat aan allö mogelijke eischen moet voldoen,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1926 | | pagina 13