IN DE VOGEZEN.
c
STADSNIEUWS
ONZE LACHHOEK
CARRsM0UTBR00D
HA A"! EM'S DAGBLAD DINSDAG 28 SEPT. 1926
VAN ONZEN REIZENDEN REDACTEUR.
(Nieuws reek»#)
No. 301.
De Vogezen behoorden tot voor kort
niet bepaald tot de door de Nederlan»
dcrs meest bezochte rcisgcbieden. Wan»
neer je de namen Rochefort. Han, Kó»
nigswinter, Remagen, Ems, Harzburg,
Thale, Baedn»Badcn, Brunnen, Luzcrn,
Chamonix of St. Moritz noemt, is ieder
„bereisd" Nederlander onmiddellijk ge»
oriënteerd. Maar toen onze Koningin
eenige weken geleden op Haar reis naar
Zwitserland te T r o i 8 E p i s afr
stapte om er enkele dagen te verblijven,
vroegen zelfs menschen. die geregeld
hun zomcrvacantie in het buitenland
doorbrengen, zich met eenige verbazing
af. waar of dat oord toch wel mocht
liggen. Het was een bewijs, dat Elzas»
Lotharingen bij de meeste Ncderlan»
dcrs nog weinig bekend was, want leder
die de Vogezen bereisd heeft, zal u
onmiddellijk Trois Epis als een der
mooiste en meest bezochte plekjes uit
deze liefelijke streek noemen.
üc lage frankenkoers heeft dezen zo»
mcr dc Vogezen onverwachts tot een
KederUndsch rciscentrum gemaakt
Zelden heb ik op een reis in het bui»
tcnland zoo veel landgenooten ontmoet
als deze maand in de Vogezen. In mijn
hotel te Gérardmér was het soms of ik
in een hotel tc Laag Socrcn of Velp
logeerde; dc goede. Hollandschc taal
klonk van alle tafeltjes om mij heen
mij in dc ooren en als ik 's morgens in
het heldere, frissche water van het meer
zwom, hoorde ik niets dan: „Wat is het
jekker, hè?" „Zeg Jo. hoeveel graden
is het?"^ „Vooruit. Mies. kom er nou
ook in!" Zoodat ik stellig zou hebben
eloofd in een ven bij Oisterwijk tc
lebben gezwommen, als ik niet telkens
het gezicht op de groene bergen met
de pijnbosschen om mij heen had ge»
had.
Dc namen Trois Epis, Gérardmcr,
Hohwald, P.'otnbicres. M Unster» dc
Schlucht, St. Odilicnbcrg zullen in dc
toekomst voor velen van mijn landgc»
nootcn geen vreemden klank meer heb»
ben! Dat zoovele Nederlanders den
weg naar dc Vogezen hebben gevon»
den cn dit reisgebied hebben ..ontdekt"
is althans een van dc weinige voordcc»
Jen geweest van den ongclukkigcn toe»
stand, waarin dc Fransche gefdmiddc»
len zich tegenwoordig bevinden.
Grcotsch en geweldig zijn de Voge»
zen niet. Een liefelijk middelgebergte
met heel veel hosschen. dat in zijn ge»
heel het meest aan het Duitsche
Schwarzwald doet denken. Ook in zijn
dorpen en stadjes, die althans in
den Elzas in hun uiterlijk meer
Duitsch dan Fransch schijnen.
O, die dorpen cn stadjes in den El»
zas. wat zijn zc dikwijls van een pas»
torale bekoorlijkheid! Het mooiste
stadje is wel Obcrnai, dat aan den
voet der Vogczcrt ligt op een 2.5 K M.
afstand van Straatsburg! Ik had er op
ccn hooiwagen of in een oude postkar
willen binnenrijden inplaats van in
een zware autocar met ronkenden mo»
tor cn knallende claxon.
In dat oude stadje waar alle huizen
met de houten gevels coulissc»vormifi
als voor elkander geschoven staan cn
als overal in den Elzas ooievaars
in hun nesten op daken zitten,
adem je nog dc rust van ccn honderd
jaren terug. Het was op een Zondag»
morgen, toen wij er binnenreden. Op
het marktplein stond een eenvoudig
kruis Y3n ongeschaafd hout tusschcn
dcnncgrocn hoog tegen den muur van
ccn oud huis opgericht. Uit alle dak»
vensters wapperde het blauw*wit*rood
van dc kleino Fransche vlaggen en
slingers van papieren rozen wit en
rood en geel waren gespannen over
de straten van gevel tot gevel, een
versiering, die geheel bij dit oude stad»
je paste. Het was naicf cn kleurig cn
landelijk. Dc kerkklok beierde cn het
scheen wel, of heel het stadje was
uitgestorven. Men vertelde mij. dat
het processie»dag was en heel de be»
volking nu voor dc processie ter kerke
was gegaan. Tk wandelde met een
ouden Franschtnan door het versierde
stadje, en ik kon mij zijn ontroering
begrijpen, toen hij overal dat blauw»
wit en rood zag.
„Hier behooren toch die kleuren,
niet waar. mijnheer?" zei hij mij wij»
zend naar dc vlaggen boven zich.
Het was zeker, dat ik de Fransdhc
vlag nooit feestelijker cn fleuriger heb
gevonden dan daar in het stadje op
dien Zondagmorgen in den Elzas.
De auto heeft de periode van het
gemoedelijke, ouderwetschc reizen
voor goed afgesloten. Hoe 'ang Jijkt dc
tijd al achter ons, dat wij in een rij»
tuig op den hok naast ccn praat»
gragen koetsier achter twee goedig
voortsjokkende paarden zaten en een
rit van een 30 K.M. reeds een heele
prestatie vonden. Tegenwoordig zijn
wij op onze reizen niet meer tevreden,
wanneer wij op een dag niet minstens
ccn 130 K M. getuft hebben en wij
kunnen ons nauwelijks meer indenken,
hoe het ging in dien goeden, ouden
larigzamcn tijd. O. ik wil graag heken»
nen. dat ik dikwijls vooral wanneer
ik in het stof van voorbij mij snorren»
de auto's op den weg te voet ga
met Schnsucht naar dien voor altijd
voorbijen tijd terug kan verlangen, ja
soms dc a'-to's zetfs vervloei: maar
toch. toen ik in dc 'ccrcn 1.
van een kleine Citroen gedoken zat en
door het heerlijke landschap der Vo*
gezen reed. telkens weer genietend
van dc wijde, nieuwe panorama's, die
zich na elke bocht voor mijn oogc-r.
ontrolden, toen erkende ik dankbaar
de voordeden van het moderne ver*
keer. Want nu kregen wij in enkele
dagen het belangrijkste cn mooiste
deel der Vogezen te zien. waarvoor wij
vroeger misschien weken nood*g zou»
den hebben gehad.
Het wordt je tegenwoordig op reis
zoo gemakkelijk mogelijk gemaakt,
uit alle voornaamste centra kun je per
auto tochten door de Vogezen onder»
nemen en de kosten zijn althans voor
Hollanders niet hoog. De meest
loonende tocht is zeker wel de rit
van Straatsburg over St. Odilicnbcrg.
Hohwald. Hoh Königsbourg en de
Schlucht raar Gérardmér en daarna
langs de ..meren" 1c Lac Blanc en
Ie Lac Noir Trois F-pis en Colmar
naar Straatsburg terug. Wie dien tocht
waarover men twee dagen doet
heeft gemaakt, kan zeggen dat hij het
mooiste deel der Hooge Vogezen heeft
gezien, althans wanneer hij niet -
zooals wij bij onzen terugrit op den
tweeden dag door een nevel van
wolken rijdt.
Hoh Königsbourg is wel niet ihet
mooiste, maar zeker een der merk»
waardigste punten «van dezen tocht.
Het is het vroegere jachtslot van den
cx-kcizeV in den Elzas. waar Wilhelm
II ook tijdens den oorlog o.a. nog
in 1918 enkele maanden voor zijn af»
treden meermalen verblijf heeft
gehouden. Boven op een alleenstaan»
den. kcgelvormigen berg verheft zich
het slot grauw en somber boven het
donker groen der pijnboomen cn staat
het er trotsch en machtig, als een
oude ongeschonden burcht uit dc
middeneeuwen. Het geeft in zijn on*
genaakbare eenzaamheid den indruk
van stoere kracht en is met zijn zware
gekanteelde muren, zijn droge grach*
ten, zijn ophaalbruggen, zijn poorter,
zfjn ronde en vierkante torens^ ccn
prachtig, imposant monument uit den
feodalco tijd. De Fransche vlag. die
hoven van den hoogsten torentrans
als een symbool wappert, is overal in
dc vlakte tc zien. Onwillekeurig denk
jc. bij het aanschouwen van dat
b!auw*wit*rood terug aan de dagen,
toen de Keizerlijke Standaard met den
Adelaar er woei cn jc mijmert even
over de vergankelijkheid van alle din»
gen.
Hoh Koenigabourg. Het vroegere *lot
van den ex-keizer in den Elza*.
Onder geleide van een gids hebben
wij met een groot gezelschap Franschcn
door het slot gedwaald cn de vroegere
keizerlijke vertrekken bezichtigd. Het
viel mij op. dat dc Franschcn zich van
stekelige opmerkingen onthielden, doch
toen de gids in dc eetzaal hun wees
op de woorden: „Ich habe es nicht ge»
wollt", die Wilhelm in 1918 in een
bui van neerslachtigheid in het zwart
ijzeren haard»ornament had latefi gra*
vceren, toen werd het den meesten van
hen toch te machtig. „Ah non, ce sali»
gaud!" „Nee. maar, die vuilpoes!"
riep een oud heertje, plotseling in
woede ontstoken, naast mij uit en uit
don bijval, welko deze kernachtige
woorden bij het gezelschap vonden,
bleek wel volkomen, hoe hij de mee--
ning van zjjn landgenooten op dat
oogenblik had verkondigd.
Het „hoogtepunt" van den tocht
in den dubbelen zin van het woord
was wel de rit over dc „Schlucht". den
bergpas, die 't lieflijke groene da' van
Munster met het brcedc dal van Ge»
rardmer verbindt. Hier kreeg het land»
schap plots een veel woester aanzicht,
rezen de bergen als hooge, grauwe rot*
sen steil op en namen dc Vogezen
al was het slechts voor een oogenblik
h:l karakter van het hooggebergte
aan. Over de Schlucht die 1159 Me» I
ter hoog is liep voor 1918 de
grens tusschcn de Duitsche en Fran*
sche Vogezen en de puinhoopen van
het oude hotel aan den „Duitschen"
kant wijzen er nog op, hoe ook op dit
strategisch belangrijke purft de oorlog
gewoed heeft. Trouwens aan den oor»
log wordr je in. de Vogezen nog her»
haaldclijk herinnerd. Op een wande»
ling van den „Hohneck" den hoog»
sten berg. in deze streek naar de
Schlucht passeerden wij nog tal van
oude schuilplaatsen" cn „onderko»
mens" en in de bosschcn waren op
verschillende plekken zelfs de prikkel»
draadversperringen nog niet geheel
weggeruimd.
Gérardmér, het toeristencentrum
van de vroegere „Fransche Vogezen"
was het eindpunt ven mijn auto»tocht
op dezen eersten dag en dc omgeving
van dit aan het meer zoo heerlijk ge»
legen plaatsje, lachte mij dadelijK
dermate toe, dat ik onmiddellijk be»
sloot daar mijn Wacanticdagcn verder
door te brengen. En wanneer ik terug»
denk aan mijn verblijf in dit imooie
oord en aan de verkwikkende rust,
die het meer en de bosschcn om Gé»
rardmer mij hebben geeehonken, be
treur ik mij mijn besluit allerminst.
Van mijn tocht langs de Lac Noir
en de Lac Blanc, kan ik alleen zeg
gen. dat die volgens alle „gidsen",
welke ik las. zeer mooi cn interessant
moet zijn. Ik heb zelfs het water der
meren niet gezien, hoewel wij volgens
onzen chauffeur er «vlak langs reden.
Een woliige grijze nevel hing om ons
wij dankten den hemel, dat wij zon»
der ongelukken eindelijk in het dal
van Orbey afdaalden cn het weer hel*
der om ons heen werd. Toen wij in
Trois Epis aankwamen, scheen vroo»
lijk dc zon, als wilde zij ons het
vriendelijke bergplaatsje, waar onze
Koningin had vertoefd, op zijn vroo*
lijkst cn zonnigst laten zien. Men wees
ons dc villa, waar dc koninklijke fa*
milïc had gelogeerd cn onze chauf»
feur vertelde mij. dat hij opzettelijk
naar Colmar was gereisd, om bij het
\<rtrek van Hare Majesteit tegen»
woordig te zijn. „Ja, als je nog nooit
ccn echte Koningin hebt gezien!"
voegde hij er als toelichting bij.
„En? vroeg ik vol belangstelling.
„lltf wist niet, mijnheer, dat een ko*
ningin zoo eenvoudig kon zijn! Pre»
cics 'n gewone dame, net als 'n ander!"
Zou mijn chauffeur zich in zijn ver*
beelding een „echte koningin" op reis
met een hermelijnen mantel en een
kroon hebben gedroomd?
J.
SCHUIL.
NIJVERHEID EN HANDEL.
Uit het verleden.
Het naderende 150-jarig bestaan van de
Nederlaudsche Maatschappij van Nijver-
beid cn Handel heeft Mr. J. B(:erene) de
H(a.xn) aanleiding igegeven in het Tijd.
ëchriift der Maatschappij mcdcdeelingeo
te doan onder den titel „Uit het Verle
den".
Er komen thans interessante gegevens
in voor waardoor we 'n denkbeeld krijgen
vim de wijze, waarop in den pruikentijd,
omstreeks 1800, verschillende zaken be
handeld werden.
Mr. Bn-rens de Haan schrijft er o.m. hei
volgende over:
„Een merkwaardig voorbeeld van hei
belang der onderwerpen. die de belang
«telling der vergader::!; bezighielden, ie
het volgende. Er was »«©n prijsvraag uit
^schreven maar een kijker, om voorwes.
pen onder water duidelijk te kunnen zien,
wat toentertijd* blijkbaar voor ©en eeer
r.uitig en begeerlijk instrument werd gehou
den. Er was op dez© prijsvraag inderdaad
een amtwoord ingekomen: een onderne
mend uitvinder bod «en kijker niet ge
bruiksaanwijzing ingezonden. Bij genomen
proefnemingen bad echter tnoch de een,
nooh de ander voldaan, aoodat de inzen
der verzocht werd, nadere inlichtingen
omtrent het riclitige gebruik to geven. Na-
idat het volgend jaar bij h«Thaalde proef
nemingen de kijker weer (niet aan de ver-
wachtigen beeft void aap, wordt besloten
den uitvinder celf uit te ooodigen om aam
een commissie ui; de directeuren he* ge
bruik ervan duidelijk te makem. Het daar.
op volgend jaar worden ter vengaderbig
eenige bedenkingen voorgelezen, die de
uitvinder bad ingezonden tegen fcei be
sluit van het vorige jaar, waarop ander
maal besloten wordt den uitvinder ui: te
moodigen voor directeuren een demomstTa.
tie te geven. Het daarop volgend jaar
wordt eindelijk door een commissie uit de
directeuren, die het onderzoek volbracht
«heeft, aan de vergadering over deze zaak
een uitvoerig rapport uit-gebracht, waarin
wordt vermeld dat drie directeuren met den
•algemeencn secretarie zich ter bestemder
.plaatse hebbeh begeven om -met den kij
ker oinder water te zien. Daartoe had dc
uitvimder maar het^logement 7,d© Halve
■Mean" behalve den'kijker, twee vaten
water gezonden, en hog een derde, waar
men met een trap tegen op moest klim
men. Hierin werd een bedrukt papier
neergelaten, waarop de directeuren om
beurten met den kijker Sm het watervat
tuurden om dit papier en de letters te be
speuren. Maar hoewel de een witte figuren
zag, konden de anderen niets ontdekken,
zoodat zij ,,®a een -vergeefsehe moeite van
ruim twee uren" do zaak moesten opgc
tfen. Na vier jaar kwam men zoo tot de
ontdekking dat het begeerde doel niet be
reikt was, en men verstoken moest blijven
van het gezicht onderwater. Welk voor
val zeker van meer fantasie en vrijen tijd
getuigt dan van inzicht im de noodzake
lijke. middelen tot herstel van 's lands
welvaart".
We herinneren er .aan dat de vergader in.
gen indertijd in het Proveniershuis wer
den gehouden.
UITGAAN
PEER GYNT.
Het is dc directie van het Schouwtoo*
neel gelukt maatregelen tc treffen,
die het mogclenk maken nog een oproe»
ring van Ibsen's Peer Gynt in den
Stadsschouwburg alhier te geven en
wd op Dinsdag 5 October. Zooals be»
kend was de eerste voorstelling totaal
uitverkocht en moesten vele belang
stellenden worden tclcnurgestcld.
HET WEER.
Menschen en dieren als
weervoorspellers.
WAAR BLIJVEN DE DOODE
VOGELS?
Sinds de vorige week Maandagavond
is, zooals onze lezers zich zullen herin»
neren, het weer plotseling omgeslagen.
Overdag was het nog bijna onnatuurlijk
warm, zoodat velen hunkerden naar een
verkoelend bad en 's avonds was het
opeens zóó koud, dat ccn warm
kacheltje best te verdragen zou zijn ge»
weest.
„Blijf daar maai eens gezond Dij!
mopperen sommige ontvredenen, die
daarbij vergeten, dat wij toch. eigenlijk
in een gebenedijd land wonen. Hier
raakt men reeds uit zijn humeur, als
het ccn beetje regent of waait, terwijl
misschien elders op hetzelfde oogenblik
uitgestrekte gebieden door een heftige
aardbeving geteisterd worden, zoodat
duizenden menschen de vlucht moeten
nemen met achterlating van alles wat
hun dierbaar was.
Maar een feit is het intusschcn, dat
de temperatuur in ons land nooit lang
achtereen op dezelfde hoogte blijft.
„Zoo wisselvallig als het weer" is dan
ook een spreekwoord, dat in Holland
nog steeds van kracht is. als men
iemands nukkig humeur wil kenschet»
jsen.
Dc plotselinge weersverandering van
de vorige week heeft ons op de gedach»-
te gebracht, eens aan een paar men.
schen hun opinie over het weer en de
weersverschijnselen te vragen cn of zij
zekere kenteckcnen weten, waaruit ze
kunnen afleiden, dat het weer binnen*
kort zal veranderen, of dat er een
zachte of strenge winter op komst is.
I s een weersverandering op een
langen termijn wel te voorspellen?
Deze vraag hebben we o.a. -gesteld
aan onzen medewerker voor de ru*
briek „Uit de Natuur", den lieer C.
S i p k e s. Hij meende de vraag ont»
kennend te moeten beantwoorden.
„Hoewel vele meteorologische geleerden
cr zich mee bezig houden", zei de heer
Sipkcs, „is het hun toch niet gelukt een
methode te vinden om voor twee maan»
den het weer te voorspellen. Ik geloof
dan ook niet. dat dit mogelijk is. Even»
min dat men reeds een paar maanden
van te voren kan voerspellen of er een
zachte of strenge winter komt. Op kor»
ten termijn acht ik het wel mogelijk
om het weer tc voorspellen. Dat kan
men zien aan sommige dieren, die over
het algemeen, wat weersverandering be=
treft, wel gevoelig zijn. Als cr bijvoor»
beeld storm in aantocht is. dan trekken
de meeuwen naar het land om beschut»
ting tc zoeken".
Dit laatste ontlokte ons een andere
vraag:
„Waar blijven de vogels, die een na»
tuurlijken dood sterven?"
Men ziet bijvoorbeeld soms honderd»
tallen musschen over de straten huppe»
len, maar men vindt zoo goed als nooit
een doode musch, die ccn natuurlijken
dood gestorven is. Wel zien we
vaak een verpletterde musch. die zich
blijkbaar niet snel genoeg voor een na»
derende auto uit de voeten heeft kun»
nen maken.
„Een vogel voelt altijd zijn einde na»
deren", zei de heer Sipkcs. „Dan zoekt
hij bijtijds een schuilplaats in een hol
of onder struikgewas, om rustig te ster»
ven, zoodat niemand hem vinden kan.
Een zieke vogel voelt zich weerloos
tegenover zijn natuurlijke vijanden, zoo»
als katten, bunzings, enz. Het is slechts
een toeval als je zulk een vogel vindt.
Wie dan ook in het open veld een doo*
den vogel vindt, kan er zeker van zijn,
dat het dier geen natuurlijken dood ge»
storven is. Dan is hij meestal doodge»
schoten of op ccn andere wijze geweld»
dadig om het leven gekomen".
Tot zoover de heer Sipkes.
Dc heer H. N. Hartgerink.
die jarenlang ccn boerderij tc Zuid»
Schalkwijk gedreven heeft, somde ons
de weervoorspellingen op die de bui:
tenman krijgt.
„Als er slecht weer op *il was", zei
dc heer Hartgerink, „kon ik dat altijd
aan mijn beesten z.ien. Het vee wordt
dan onrustig. Als dc koeien op het land
zijn cn cr is onweer in aantocht, dan
gaan zij uit angst dicht op elkaar staan,
met den kop naar de sloot toe. Ik kon
er dikwijls niet tusschen komen om ze
tc melken. Paarden doen dit ook. En
hoe harder het buiten stormt, hoe rusti
gcr het onder de koeien in den stal
wordt. Dan hoor je er geen zuchtje. Dat
is wel een heel eigenaardig rcagceren op
het weer. En als dc koeien 's middags
hard heen en weer hollen, dan was dat
voor ons hei bewijs, dat er ruw weet
in aantocht was. Als een varken behaag»
lijk languit in het water gaat liggen
het liefst in een zoo vies mogelijke
sloot met alleen een stukje van den
kop boven de oppervlakte, dan blijft
het een poosje mooi warm weer. Vooral
de kippen zijn goede barometers. Als
ze voor den regen gaan schuilen, dan
kan men er van op aan, dat het slechts
een kort buitje is. Maar blijven ze tij»
dens den regen rustig buiten pikken,
dan houdt het voorloopig met regenen
niet op. Met schuilen kunnen ze im»
mers d'r maag niet vullen! Ze gaan er
dus weer op uit. maar houden dan den
staart naar de laagte, om het regenwa»
ter cr af te laten ioopen. Als een eend
'n het water woest is. onophoudelijk
duikt en kwaakt, dan krijg je slecht
weer. Ook aan de zwaluwen kun je
't zien. Met slecht weer scheren ze laag
over het land, om dc insecten, die door
den storm naar beneden gedrukt zijn,
op te pikken. Vliegen ze evenwel heel
hoog in de lucht, zóó hoog dat je ze
haast niet meer zien kunt. dan blijft
het prachtig weer. Met slecht en los
weer zie je ook geen vleermuizen. Eer.
hond hoort over het algemeen ook eer*
der dan een mensch het onweer aan*
komen. Als hij kans ziet komt hij dan
angstig in huis om onder dc tafel te
liggen. Dat doen zelfs de sterkste en
moedigste honden.
Ook aan den heer Hartgerink stelden
wc. de vraag, waar de aan ccn natuur*
lijken dood gestorven vogels blijven.
Hij antwoordde in denzelfden geest
als de heer Sipkes. „Als de musschen
zich ziek voelen", zei de heer Hartge»
rink, „dan gaan ze onder de dakpannen
zitten. Ze sterven daar en verdrogen
zoodat er alleen een beetje vccren over»
blijven. Dat hebben vfc meermalen op
onze boerderij, als eenmaal per jaar do
goten schoongemaakt worden, ontdekt.
Een musch kan, meen ik wel oud wor*
den. In 1917 kwam er een musch dik»
wijls bij ons over den 'drempel. Dat
wisten wij, omdat het dier maar één
pootje had. Het gebeurt namelijk, dat
van ccn vogel wel eens één der pootjes
afvriest. Die musch was erg mak cn
vrijpostig. Mefc andere musschen kwam
hij in onze keuken. Zij pikten daar de
kruimels *weg, maar de éénpootige
musch was 't brutaalste. Terwijl de an*
dere op een behoorlijken afstand ble»
ven, pikte die rakkert de kruimels van
mijn kousen af! En zoowaar heb ik die
musch dit voorjaar wéér gezien. Dat
is dus een leeftijd van negen jaar", aldus
eindigde de heer Hartgerink.
DE HUWELIJKSWETGEVING
Mr. A. M. JftefeM en Suze
Groeneweg |n het BlauWs
Kruis.
De besturen van de Ned. Vereeniging
van Staatsburgeressen, den Vrijheidebomd,
de Vrouwengroep im den Vrijheidsbond
en den Vrijzinnig Democrat!schen Bond,
hadden Maandagavond in het Blauwe
Krui» een openbare vergadering belegd,
die door Mevrouw Zaadnoordijk Wie
gerema te 8 uur werd geopend. Dee© ver
gaderimg had tem doel de behandeling vai
het onderwerp. Onze huwelijkswetgeving,
door mej. Suae Groc: eg en Mr. A. M.
JoeGces, (leden der T.veede Kamer der Sta
ten Generaal.)
Br was vrij veel belangstelling. Mej.
Suze Grceneweg trad het eerst op.
Na een korte inleiding zeide zij dat een
huwelijkswet de rechten en plichten van
al!© partijen die bij het huwelijk betrok
ken zjjn, -behoort te regelen. Zij legde er
den nadruk op, dat onze verouderde wet
geving niet verhinderd heeft, dat er goede
huwelijken zijn, en dat een betere wetge
ving de mislukte fliuwelij-kem niet de we
reld uit zal 'kunnen -helpen. Dit neemt
echter niet weg, dat onze wetgeving, van
1858, niet meer past in onzen tijd, omdat
die tijd na 1838 zoo zeer veranderd is. Im.
mers de wet van '38 doet eenigezins den
ken. aan. Middeneeuwsch stelsel, da:
iedere vrouw (gehuwd of ongehuwd) een
vasten voogd moet hebben. In Art. 160
staat bijvoorbeeld dat de man het hoofd
is der echtvereeniging, in Art. 161. dat de
vrouw* hem gehoorzaamheid verschuldigd
is, en verder is Onder a-nderen vastgelegd,
lat de man de woonplaats bepaalt, en dat
hij de goederen beheert.
Mej. Suze (Groeneweg zette uiteen waar
om deze bepalingen onder zekere omstan
digheden hoag-s; nadeelige to eet an den in
het leven kunnen roepen. (Vooral in de
anti-revoLutionmaire kringen, zeide zij On.
der anderen.) Spreekster zou in de eerste
plaats de gehoorzaamheidsformule ge
schrapt willen zien, al was het alleen al
uit eerbied voor het huwelijk. Verschil
lende voorbeelden noemde zij waarmede
zij hot bewijs harer beweringen leverde.
Bij behandeling der ouderlijke macht
over het kind vestigde zij er de aandadht
op, dat vroeger de wet sprak van vader
lijke macht. Dit werd: ouderlijke macht.
Meer dan een naamsverandering betee.
kende deze wijziging echter niet, want de
ouderlijke macht bleef uitsluitend bij den
vader berusten.
Tenslotte besprak Mej. Suze Groeneweg
de moreele en ethische zijde van het pro
bleem. Zij 6chetste de verhoudingen tus
schen moeder en kind, en de ontzaggelijke
taak d ie voor een moeder ten opzichte van
haar kind ie weggelegd.met als ge
volg, zoo goed als absolute onmondigheid
door een verouderde huwelijkswetgeving.
Mr, A. M Joekes, die opmerkte dat hij
zich ©enigszins voelde als degenen, die in
het bcjklaagdebankje staan, zeidé het vol.
komen eens te zijn met mej. Groeneweg
en dat hot dus ook zijn vaste over
tuiging was, dat een huwelijkswetgeving
dringend verandering behoeft. De heer
Joekes nam als grondbeginsel aan dat hei
huwelijk één der peilers, der kernen is
van de samenleving. Dat de leden van hes
gezin dus in staat moeten zijn aan de
maatschappij 't beste wat in hun is, te ge
ven .dan alleen kan i de maatschappij zidh
richten naar de beste doeleinden van het
mer.schelijk bestaan. Evenals Mei.
Groeneweg eette de heer Joekes de onmo
gelijkheid der verouderde wetgeving in de
moderne 'samenleving uiteen. De verhou
ding vam_ dio wetgeving tot de moderne
samenleving ie zóó, dat de partijen ibij het
huwelijk betrokken, niet 'haar wederzijd.
sche rechten en plichten, zuiver tegenover
elkaar kunnen uitoefenen. Het gevolg is
daargan geworden, dat de moderne burger
over de wet heenloopt, en -dat de Rechter
lijke Macht daarin zelfs voor gaar. Ieder
een weet immers, dat echtscheiding bij on
derling goedvinden, voor de wet oenmoge
lijk is. Toch komt het eiken dag voor, dat
echtscheidingen door den rechter worden
uitgesproken, eenvoudig op een basis van
onderling goedvinden van man en vrouw.
Het middel is bekend! Men beschuldigt
elkander slechts! Juristen hebben cr
gewezen, dat de Rechterlijke Mach: dus
voorgaat in het nieeren V3n de wet. Daar.
mee is de wet veroordeeld I
Met stelligheid antwoordde Mr. Joekes
op de vraag of de oude wetgeving ge
handhaafd kon worden: Neen! Deze. wet
.is letterlijk de Code Civ.il. Ere als men Na.
poleon's „Mémoires" leest, dan wee; men
al genoegl Zijn opvattingen over de vrouw
zijn toch zeker niet de onze!
Uitvoerig ging spreker vervolgens iin op
d® vraag welke de positie der vrouw is ten
opzicthte van de drie punten: dat de man
hoofd is der echtvereeniging, dat de vrouw
hem gehoorzaamheid verschuldigd 16, en
dat de man het beslissingsrecht (voor do
micilie) heeft.
Spreker citeerde -mevrouw Bakker—Nor;
uit he: Haagsch Maandblad, die de vol
gende historische gevallen daarin iele.
veerde: Een vrouw lag op haar sterfbed.
Zij wenschte broers en zusters te zien,
waarmede zij in oneenigbeid had geleefd.
Deze kwamen. De echtgenoot van de ster
vende (een predikant) weigerde de fami
lieleden den toegang tot het huis. Ife
vrouw stierf. In kort geding werd voor de
rechtbank uitgemaakt, dat de echtgenoot
in zijn recht stond.
En ©en tweedo voorbeeld: Een vrouw
moest .noodzakelijk worden geopereerd. Zij
gaf haar toestemming tot het uitvoeren
der operatie. De man weigerde deze. De
vrouw werd dus miot geopereerd en stierf.
Nadat de heer Joekes uitvoerig verschil
lende funeste en fatale gevolgen der ver
ouderde wetgeving had behandeld, kwam
hij evenals mej. Suze Groeneweg, tot de
conclusie, da; een nieuwe huwelijkswetge.
ving de grondslag moet worden wan zu:
verder samenleving, waarin de verhoudin
gen tusschen man en vrouw, ouders en
kinderen, gezin en maatsohappij, en
ouders en bezittingen,, rechtvaardig en in
overeenstemming met den tijd zijn gere
geld.
Na een tg debat werd deze openbare ver.
ga vieri ng gesloten.
Een geleerde zegt, dat insecten beter
toegerust zijn voor Let leven op aarde
dan de mensch. Het is ongetwijfeld gc»
makkelijker voor een sprinkhaan om
een grasmachine te vermijden, dan voor
een wandelaar om een auto uit den weg
te blijven.
Een briefkaart, in Maart in een
Duitsch dorpje gepost, werd dezer da»
gen op haar bestemming, 5 K.M. verder
aan denzeifden weg, bezorgd.
Men vermoedt dat de brievenbestel*
Ier tot zijn verdediging zal aanvoeren,
dat hij een steentje in zijn schoen had.
Op een tennisbaan In Engelanc^ werd
een musch door een tennisbal geraakt
en viel neer. Men bracht het bij met
wat whisky. Het gerucht, dat den vol»
genden dag ccn zwerm musschen boven
de baan rondvloog, in de hoop geraakt
te worden, is van allen grond ontbloot.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cents per re~el.
bevat VEEL MEER koolhydraten can
gewoon bruin brood. De geneesheeren
weten wat dit zeggen wil voor de on
gewoon hooge voedingswaarde. 9
VOOR DEN POLITIE
RECHTER
EEN LASTIGE BAKKER.
De keurmeester bij -den keurings*
-dienst voor waren te Haarlem B. v. D.
had het in dein maand Mei niet ge*
makkelijk -toen hij in de zaak vain den
bakker C. J. A. F. te Bloemendaal een
onderzoek zou instellen naar het ge*
wicht der brooden. De bakker nam
niet alleen meer dan eens een brood
uit de zaak en legde dat dan op de
weegschaal. Maar toen de keurmeester
•naar de bakkerij was gegaan en daar
ook een paar brooden had genomen
om die te gaan wegen, rukte hij a.e
hem uit de handen en smeet hij de
deur van de bakkerij dicht, zoodat de
keurmeester verhinderd was deze
brooden te wegen en in de uitoefening
van zijn taak belemmerd werd.
Het maakte dat de bakker zich he*
den voor den Politierechter -had te
rerantwoorden. Hij voerde te zijner
verdediging aan dat de keurmeester
al verscheidene brooden had gewogen
en dat daar al drie kwartier mede was
heengegaan. In de bakkerij schoten de
knechts niet op, aldus verdachte. Ik
had geen tijd meer. Anders liep alles
in de war.
De keurmeester zeide, dat verdachte
hem eerst een kwartier had laten
•wachten, dat er wel eenigen tijd met
het wegen van de Wooden was heen*
gegaan, maar zeker geen drie kwar*
tier. Verdachte had allerlei praatjes
gehad. En de vrouw van verdachte
had geroepen: „laat ze niet in de bak*
heringaan". Toen get. eenmaal in de
bakkerij was. en brooden had willen
medenemen om die in $en winkel te
wegen, had verdachte ze hem. uit de
handen gerukt.
Get. zeide nog dat verdachte niet
was bekeurd wegens eenige overtrc»
ding van de voorschriften op het brood
maar -dat dit was gebeurd omdat op
het laboratorium bij het tweede on*
derzoek naar de samenstelling van he-t
brood de kolf was gebroken.
Het O.M. vorderde in deze zaak
f 40 of 20 dagen. Volgens eisch werd
verdachte veroordeeld.
VERDUISTERING
I. van I te Lisse, die in dienst van
den vrachtrijder C. B. aldaar was ge*
weest. had voor zijn pativoon een be»
drag van f 100 geïnd maar dat niet
aan hem afgedragen. Hij had voor*
gewend, dat het hem ontfutseld was.
Een verhaal dat echter bij dea vracht»
rijder weinig geloof vond.
Verdachte zeide dat hij, omdat zijn
meisje van een ander geloof dan hij
was bij zijn ouders niet meer thuis
mocht komen e.n dat hij gebrek aan
geld had om kostgeld te kunnen vol*
doen.
Dit was de aanleiding tot het mis*
drijf geweest.
Het O. M. zeide dat verdachte nog
nimmer met de justitie in aanraking
is geweest en dat van den reclassce»
ringsraad omtrent hem een gunstig
rapport is ingekomen. Het vond daar»
in aanleiding tegen verdachte te vor»
deren een voorwaardelijke gevangenis*
straf voör den tijd van drie maanden
met een proeftijd van drie jaar.
Bijzondere voorwaarden daarbij dat
verdachte de honderd gulden zal be»
talen met wckelijksche aflossingen
van ccn rijksdaalder en dat hij zich
zal stellen onder toezicht van de R^K.
Reclasseeringsvereeniging te Haarlem.
De Politierechter wees in dien zin
vonnis. Hij drukte den verdachte goed
op het gemoed te zorgen dat hij Iedere
week den rijksdaalder voldeed.
ONEERLIJKHEID
Een chef bij de tirma Vroom en Drees-
maan had wel eecs meer. al? er 'n epoed-
besiell ng was uit te voeren, en he: per
soneel er op ui: was, het 'Leger des Heils
opgebeld om een besteller. Deze bezorgde
dan het pakje en droeg ook het gcinde
geld af. He; was altijd goed uitgekomen.
En de chef had er nimmer aan gedacht,
rjat het we: een6 anders kon gebeuton. Hij
had er ze'.fc aiooit van gehoord, da; het bij
het doen bezorgen van pakken door per
soneel dat geleverd was door het Leger
des Heüs wel eens anders was uitgekomen
In het begin der (maand September
kwam het anders uit. Weer kwam er een
epoedbestelling en weer belde de chef het
Leger des Hcils om een 'besteller. De man
kwam, bezorgde het pakje. Maar het ge'
door hem gei.nd, ten bedrage van f 75.70
droeg hij niet af. Hij ging er uiede naar
.Am-si cr dom en vei -eerde daar 'een groot
deel va-n he: g©ld in minder net gesel,
schap.
He{ O. M. sprak afkeuring over het ge
drag van don vcrdachTc, die eons mee:
veroordeeld ;s, ui'-. Het eischte tegen ver-
daohte 5 maanden gevangeniss'.ra-f met
irek van prevcn'.->f.
De r,li - M, v, ',chts
- -ï
..Li.: li.
