HAARLEM'S DAGBLAD GEMENGD NIEUWS ZATERDAG 9 OCT. 1926 VIERDE BLAD VREEMDE VOLKEN. XXII. DE MEXICANEN. Mexico is een land waar al heel veel ener te zeggen valt. Niet alleen over de tegenwoordige Mexicanen maar ook. cn wel vooral, over de vroegere bewoners van het land. Want zij toch waren do oorspronkelijke bewoners en wat we tegenwoordig Mexicanen noe» men zijn eenvoudig de menschen die in Mexico wonen. Nakomelingen van niet Mexicanen. Voordat Cortes de oorspronkelijke bewoners slachtoffers maakte van de Spaansche veroverings» cn heerschzucht, leefden zc gelukkig in hun land. De eerste bewoners van Mexico waren Indianen van den stam der Toeteken. In de tyden dat de Eu» Voor den arbeid op het land werden slaven gebruikt. De slavernij was na» mclijk 6ón der minder goede dingen in dc maatschappij der Azteken. Voor een goed deel waren deze slaven krijgsgevangenen, ook waren er men» schen onder, die door schulden te ma» ken, slaaf geworden waren. De Azte» ken hadden een rijke literatuur. Veel is daarvan nog bewaard gebleven. Zooals we reeds zeiden hadden de Azteken vele kleinere stammen onder» worpen, die wel van de beschaving ge» noten, maar, en dat was minder mooi van dc Azteken, veel van de Azteken te lijden hadden. Ze speelden den over» heerscher. Maar ook hun beurt zou komen en wel onder hun koning Mon» tczuma II, die van 1302 tot 1520 re» geerde. Dc Spanjaarden hadden gehoord van de schatten van Mexico en begecrig Eén der vele overblijfselen van fopeanen nauwelijks met 'de besclia» ving kennis hadden gemaakt, niets wis» ten nog van verschillende ambachten, bouwkunde enz., waren dc Toeteken daarin reeds doorkneed. Zc bouwden tempels, paleizen cn forten en nog al» tjjd «ijn er in Mexico de ruïnes om te getuigen van hun kunde cn hun arbeids» lust. Wat geschiedschrijvers misschien nooit hadden kunnen doen. deden de ruïnes. Zc waren dc tastbare bewijzen van de groote beschaving van een oud Tolk. Een volk dat zich verloren zag door dc nieuwere beschaving. De bc« •chaving van het verre Oosten, die hen, menschen van het roodc volk, ten ondergang zou brengen. De Toetc» ken beoefenden den landbouw op een wijze, zooals de Russische boeren bij» voorbeeld het tot op den huidigen dag nog niet kunnen. Er werd oordeelkundig en weten» schappelijk gewerkt. Met dat al zijn de Toctckcn van den aardbodem ver» dwencn. Velen gcloovcn dat het volk verslaafd is geraakt aan de ..pulque", een likcarsoort die buitengewoon sterk is en van de ccn of andere plant ge» wonnen wordt Dat zou de ondergang van het volk geweest zijn. Hoe het zij. de Toctckcn stierven uit, maar er bleven er vol» doende ov«?r om dc na hen komende Azteken ccn tn ander van hun kennis bij tc brengen Veel wordt er aan dc Azttlccn toegeschreven. Hun kennis, hun ontwikkeling cn beschaving wcr» den hoog geprezen. Maar zoo heel dik» v ijls v.ordt vergeter, cr bij tc zeggen, wie voor ccn goed deel hun lccrmces» ter r, waren. (iedurcr.de dc 15de eeuw waren de Azteken do hcurschcnde stam op het hoogland van Anahuac. Ze waren ccn sterk volk. die vele andere kleinere siammcn, misschien tot hun eigen geluk onderworpen had» den. Het volk der Azteken was, vol» geus oud gebruik verdeeld in ver» schillende „pilli" (families). De koning werd gekozen cn was altijd dc be» kwaatnstc van de leden der koninklijke familie. Zijn macht was zeer groot cn ook het leger had zijn wil onvoor» waardelijk te gehoorzamen. In de ste» den der Azteken bloeide de nijverheid. Goudsmederijen, steenslijpcrijen enz. kwamen veelvuldig voor. De koop» lieden vormden ccn machtigen stand. de oude cultuur der Tolteken. naar goud trokken zc naar het beloof» dc land. Met wapengeweld gelukte het dc bewoners tc overwinnen en de Spanjaarden konden naar hartelust de schatten rooven. Dat zc daarmee een volk zijn land, dat ze daarmee een land zijn beschaving ontnamen kon hun min» der schelen. Het was de Spanjaarden om goud begonnen. Hoe en op welke manier dat verkregen werd. wel dat deed er in den regel minder toe. Tot het begin van dc negentiende heeft Mexico moe» ten bukken voor dc Spaansche heer» schappij. Af en toe kwam er zoo'n Spanjaard, een zoogenaamde onderko» ning uit Spanje aanzeilen cn dc regee» rende onderkoning vertrok. Het was deze hecren eigenlijk niet om het re» geeren begonnen. Zc vonden het baan» tje van onderkoning heel mooi, maar niet om het baantje zelf. Hun titel en dc hun gegeven macht stelde hen ech» ter in staat zichzelf in korten tijd groote rijkdommen tc verschaffen. En als zoo'n onderkoning zijn onderdanen voldoende afhandig gemaakt had, dan stond er in Spahje al weer een klaar om hem op te volgen. Zoo ging dat in dien tijd in Spanje cn het is geen wonder dat een volk, dat zóó zijn ko» Ionics bestuurde, ze op den duur zou moeten verliezen. De priesters, zoo zegt een Engelsch geschiedschrijver, moesten voor dc opvoeding van dc bewoners zorgen. Ze vatten dat zoo op, dat ze de menschen gehoorzaam» hcid aan hun hcerschcrs inprentten. Ze werden voor hun onderwijs rijkelijk bc» loond. De gekweekte gehoorzaamheid bracht den autoriteiten niets dan voor» dcelcn. allicht dat dc leermeesters van het volk ook wat van al dc rijkdommen kregen. En, aldus Hamilton Fyve in zijn werk „The Real Mexico", aan het einde van de Spaansche heerschappij was de kerk fabelachtig rijk. Er werd beweerd dat zij alleen een derde gc» deelte bezat van alle rijkdommen van het schatrijke Mexico. Na de afschei» ding van Spanje in het jaar 1S21 is dit geld echter toch weer aan het land ten goede gekomen. Tot al die rijkdommen behoorden uitgestrekte grondgebieden en toen Spanje daar niet meer van profitccren kon, had» den de Mexicanen veel van het vcrlo» rene teruggekregen. Tot zoover Ha» milton Fyve. Op de grens der prairie. Op den voorgrond een cactus. STROOBOOTEN. Op de meren in Oobi-Afrika zijn zeer eigenaardige bootjes in gebruik, zooels uit de afbeelding wel blijkt. Ze zijm geheel van etroo gevlochten en daardoor buiten gewoon licht. De bootj'ea kunnen zeer enel verplaatst worden en als het vaartochtje achter den rug ie, onder den arm mee naar hui? worden genomen. Ze (moeten zeer be trouwbaar zijn in het gebruik. DE PHONO-FILM. De phono»fiIm is dc film. die tegelijk praat of geluid verschaft en laat zien. Het is al een goed jaar geleden dat men dit nieuwste wonder der elcctro» techniek voor het eerst te Londen dc» monstreerdc. Er haperde toen nog al wat aan. Het geluid, ofschoon het goed synchroniseerde met de verge» zeilende beelden, liet aan duidelijkheid veel te wenschen over. Inmiddels is. schrijft onze Londcnschc corrcspon» dent. de uitvinding aanzienlijk verbe» terd en een demonstratie, dezer dagen ncrhaald, werd een meer dan redelijk succes geacht. Het beginsel van de uit» vinding is dat het geluid tegelijk met dc beelden met radio»electrische mid» delen wordt „gephotographeerd". De wezenlijkheid van de uitvinding ls plot» sc-ling doorgedrongen omdat dc Con» servatieve Staatspartij in Engeland zich het uitsluitend gebruiksrecht der pra» tende films heeft verzekerd ten behoc» vc van haar politieke propaganda. Dc partij heeft er ccn hoogc som voor moe» ten betalen. Deze activiteit is gevolgd op het filmen der conservatieve minis» ters. terwijl zij aan hun werk waren in hun departementen. De Engclschc minister van Binncnlandschc Zaken. Sir William JoynsomHicks. is reeds phono»cyncmatographisch opgenomen, terwijl hij een redevoering hield over de mijnstaking. Dc Premier zal cr ook spoedig aan moeten gelooven. Dc partij» organisatie schijnt voornemens tc zijn sprekende films te maken van het mee» rendcel der ministers cn van ccn paar conservatieve coryphccën in het Parlc» ment. De officieclc filmsterren moeten zich voor het doel aan schminken on» derwerpen, alleen om hun gezichten bc» ter te laten uitkomen op dc films; het licht, voor de opneming noodig. eischt die „touch up". In de toekomst zullen de voornaamste redenaars der partij dus niet meer persoonlijk naar kies» districten behoeven tc gaan om den plaatsclijkcn candid.iat in ziTn strijd bij te staan; zij zenden eenvoudig hun film. DE FILM IN DE RECHTSZAAL Een leegc trein had bij Finsterwald op dc lijn SchaftlachTegcrnsce een tweejarig jongetje, dat op een spoor» baan stond, aangereden en in dc beek geworpen, waar het kort daarop dooi den vader gevonden werd. Het ventje was reeds overleden. Een aanklacht te» gen den machinist en tegen den vader van het kind, wegens onoplettendheid dood door schuld volgde. Voor de rechtbank te Miinchen werd de vader vrijgesproken, de machinist evenwel tot twee maanden gevangenis» straf veroordeeld. De laatste ging bij het staatsgerechtshof in hooger beroep cn voerde daar tc zijner verdediging aan dat hij den knaap voor een boomstronk had gehouden; eerst op het laatste mo> ment, toen hij niet meer voldoende kon remmen, bemerkte hij zijn vergissing. De verdediger liet een film maken van den rit van een trein over de brug. waar» bij het ongeval met een pop werd gc» reconstrueerd. Deze film werd in dc gerechtszaal vei» toond en daarbij bleek, dat de gestalte van het kind niet duidelijk was tc on» derscheiden. Daarop werd de machinist vrijgesproken. WAAROM DE VERLOVING WERD VERBROKEN. De Tel. verhaalt, dat op een dorp van bet district Bremervörde in Noord» Duitschland een trngi»comische gebeur» ten is plaats had. Een jonge boerenzoon had zich met de dochter van een boer uit een naburig dorp verloofd. Dc brui loft zou spoedig geschieden In den verlovingstijd echter brak onder den veestapel van den jongeman mond cn klauwzeer uit. Later deed zich die ziek» te ook voor onder het vee op het erf van den aanstaanden schoonvader. Deze verweet den jongen boer dat hij de ziektekiemen had medegebracht en ver» bood hem de deur De aanstaande brui» degom, ilifarom op zijn beurt ontstemd, maakte den volgenden dag bekend dat hij zijn verloving „wegens mond» cn klauwzeer" had verbroken. Op de lijn tussohen New York (Oily) en, Harmon, i»? een electri6che locomotief in dienst gesteld, die we gerust kuinnen be schouwen ale de reus onder de locomotie ven. De madhiine is 68 voet lang en ie voor zien van acht motoren. Het totale gewicht van deze geweldige locomotief ie 170 ton. De locomotief haalt 60 mijlen per uur efl dat met een eleep van 106 wagens. DE VLIEGTUIG-WINKEL. In een groot warenhuis in Oxford Street, Londen, 6taat sedert eenige weken een vliegtuig te kijk. Het is niet te koop, is er alleen geplaatst om menschen te trekken en het warenhuis dat alles wil leveren, levert nochtans geen vliegtuigen. Maar niet ver van dit warenhuis af. in de oude, deftige Bond Street/ de duurste winkelstraat van Londen, is nu een vliegtuig»winkel verschenen. De voorraad bestaat nog slechts uit een enkel exemplaar en zijn neus steekt een eindje buiten de deur. Maar het is ook slechts het eerste begin. Een knap en begeerlijk stuk is het. dit eerste vliegtuig in dezen nieuwsten winkel. Het heeft een glan» zend rood lijf en zilverige vleugels; en de winkelbediende vertelt u dat het 500 K M. kan vliegen zonder aanvul» ling van brandstof of olie, dat het u voor een liter benzine 8 K.M. ver brengt en dat het gemakkelijk een snelheid bereikt van 130 K»M. per uur. „En licht, mijnheer", voegt hij er aan toe. „Ge kunt het haast op uw schouders nemen en het zeker met het grootste gemak voortduwen". De vleugels zijn opvouwbaar zoodat het toestel docr een poort van drie meter breed kan. Men kan er mee landen cp een veld van een 3C0 M. lang en breed. Wie particulier vlieger w.l worden kan bij den winkel terecht. De firma verschaft niet alleen het toestel (voo- 800 pond) maar onderwijst ook in de kunst van vliegen, a raison van 25 pond en verschaft den geslaagden cur» sist het vereischte officieele vliegbre» vet. Engeland heeft op het oogenblik 17 particuliere vliegers. Indien de nieuws» gierigheid en de belangstelling, waar» mede men naar den vliegtuig»winke! stroomt, een aanwijzing zijn. dan zal dit aantal spoedig zijn verdubbeld. HERCULANEUM. De „Lavoro d"Italia" bevestigt een bericht, volgens hetwelk Mussolini zou hebben oesloten Herculaneum te laten uitgraven. Om dit geheel naar den eisch te kunnen bewerkstelligen zal men oa. de stad Resina. die 12 a 30 M. boven de hegraven puinhoopen is ver» rezen, moeten verplaatsen. Er zijn in de 18de en de 19de eeuw ook al opgravingen ter plaatse gedaan. Men werkte door middel van mijn? schachten en onderaardsche gangen en moest zorg dragen instortingen van de plaatsen daarboven te voorkomen. Ver» scheidene bronzen beelden zijn al ja» ren geleden naar het museum te Napels overgebracht. Toegankelijk werden het voor 8 a 10 duizend personen here» kende stcencn theater en verschillen» de woonhuizen, waaronder dat van Argus merkwaardig is om zijn kost» bare ornamenten en den tuin met zui» len. Menschclijke overblijfselen en kost» baarheden vond men maar weinig. De bewoners hebben zich nog wel door de vlucht kunnen redden. Niet alleen beelden maar ook schil» derijen zijn gevonden en een groot aantal verkoolde papyrusrollen. Een door America indcitijd gelaan, aanbod om de stad bloot te leggen werd afgeslagen, diar Italië dit werk zelf wilde volbrengen. De wereldoor» log veroorzaakte een staking van de werkzaamheden, die dus nu weer zul» len worden opgevat. EEN JACHT VOOR EEN PLAATJESPRIMEUR. Er heerscht den laatsten tijd druï leven in de brouwerij van de Londen* sche avondpers. Eenige dagen geleden kondigde een blad aan dat het voort» aan met 24 pagina's zou verschijnen en dat een der pagina's zou bestaan uit illustraties, waaronder er zouden zijn, die gebeurtenissen van denzelfden dag of zelfs van een paar uur te voren in beeld zouden brengen. Het blad kon» digde haar onderneming met luid ge» rucht aan en liet heele bladzijden groo* te advertenties plaatsen ir. de pagina's van zijn concurrenten. Het resultaat is echter geenszins in overeêhstem» ming geweest met de groote beloften en de plaatjes»bladzijdc is van den aanvang af grootendeels gevuld geweest met afbeeldingen, die geen actueele waarde hadden en zelfs zoo nu en dan afdrukken waren van ge» wonc gcnre»photo's. Maar het gevolg is geweest dat de andere avondbladen erg actief zijn geworden, ook ver* grooting hebben aangekondigd en vaak photo's in hun kolommen hebben af» gedrukt die inderdaad actueel waren. De Evening News heeft j-L Dinsdag zijn concurrenten onverwachts ge» ducht geslagen door op dien dag een heele pagina photo's te reproduceeren van de verwoestingen, die een orkaaa de vorige week in Miami, Florida, heeft aangericht en meteen laschto het blad een photo in (niet een onher» kenbare draadlooze, die niet meer dan een vlek is maar een normale) van den bokswedstrijd tusschen Dempsey en Tunney. Het blad was zoo verstan» dig geweest zijn activiteit niet vooraf aan te kondigen, zoodat de bewijzen cr van als een donderslag bij helderen hemel moeten zijn geweest voor de concurrenten. De photo's reisden snel» Ier dan goederen en menschen ooit heb ben gereisd over zulk een afstand. Het begon aldus: Toen de ramp in New» York bekend werd, vertrokken ter» stond persfotograven per vliegtuig naar Florida, een afstand van 1700 K.M. Toen de opnemingen waren ge» maakt volgde een wedstrijd met den tijd. De vliegtuigen moesten in New» York terug zijn, voordat de Berengaria naar Engeland vertrok. Zij haalden het op het nippertje. De snelle Berenga» ria begon Engelandwaarts te stoomen en maakte en route per draadlooze telcgraphie een afspraak met de kust» sloep-De afspraak was dat het groote stoomschip de photo's, waterdicht ver* pakt, voorzien van een boei, overboord zou werpen. Dinsdagoohtend 3 uur 50, 10 mijl ten zuiden van den Lizard» vuurtoren. Noch de sloep noch de Be* rengaria faalden in punctualiteit. Een zoeklicht van het stoomschip duidde de plaats in zee aan waar de bemanning van 't bootje naar het pak moest zoe» ken. Het werd terstond opgepikt en de snelle sloep joeg naar de kust. waar een vliegtuig „op stoom" stond, dat het naar Londen vervoerde. Zoo kon 't ge* beuren dat de menschen in de onder» grondsche t.rrinen van Londen, in de clubs, de hotels, de kantoren en de hui zeni de photo's van de ramp van Flo* rida konden bekijken, zes. uur nadat zij in het holle van den nacht uit den At» lantischen Oceaan waren opgepikt. Want het was nog niet twaalf uur op den dag. toen de editie1: van de Eve* ning News triomfantelijk in de Lon* denschc straten verschenen. RECLAME. Als het reclame betreft staat de Ameri kaan voor niets. Hij maakt over het alge meen veel reclame en nog onlangs hebben *ve oen lijstje gegeven vancijfers, waaruit bleek hoeveel aan het plaatsen vaai ad vertenties wel wordt besteed. Maar niet alleen door middel van advertenties, ook op andere wijze maakt de Amerikaan re dame. Een handelsman te Cliffwood (New York) heeft een winkel gebouwd. Maar hij wilde ie:s bijzonders; het moest geen ge wone winkel zijn maar één die bijzondei np viel en inen6cben zou trekken. De zaak trekt de aandacht en het moet den koopman goed gaan. Tot ook hier het i nieuwtje af is. Met al hun fouten (althans in onze, Europeesche, oogen) zijn de Mexicanen ren prettig, een glimlachend, vriendc» lijk volk. Leef maar een beetje met hen mee, doe als gc in Mexico zijt als zij en heusch, ge zult spoedig ervaren dat de Mexicanen het niet kwaad met u voorhebben, zoomin als met zichzelf. De Mexicaan zegt heel wijsgeerig dat, wat heden gedaan kan v,'orden, mor» gen ook nog gebeuren kan en mis» schien nog wel beter. Met andere woorden, haast je langzaam. Doe in Mexico precies alsof tijd geen geld is, de Mexicanen doen het ook en ver» wachten niet dat iemand anders zou denken of doen. Geniet van dc schoon» hcid van het Mcxicaansche landschap, wandel, vooral niet te vlug, in dc heerlijke natuur en adem de gezonde buitenlucht in. Bewonder de bloemen en den plantengroei, wees vroolijk en vooral, werk niet te hard. Pilaren van een bouwwerk uit den t(jd der Tolteken. Als ge zoo doet zijt ge al een vrij goed Mexicaan. Wie van de zijde der Vereenigde Staten het land binnen» komt, krijgt nu dadelijk niet een goe» den indruk. Het is werkelijk een beet» je benauwend, die groote vlakten met droog zand, die alleen door de trein» rails doorsneden worden. Er valt in deze grensstreken slechts weinig re» gen. Ja, het duurt soms jaren voor er een regendruppel valt. Het zijn hier de groote prairies, de streken waarover we vroeger lazen in de boeken van een Karl May cn zoovele anderen. Hier leven de prairiewglven en de andere dieren van de prairie. Het zijn vlakten die voor oningewij» den zeer gevaarlijk kunnen worden. Plantengroei is er bijna niet. Enkele palmsoorten op de minst onvruchtba» re plekken en dan cactussen. Die plan» tengroei is zelfs nog zeldzaam en het laat zich denken dat water nog zeld» zamer te vinden is. Ongelukkig dan ook de reiziger die, niet met den weg bekend, op dc prairie verdwaalt. Van alle kanten dreigen hem gevacén, maar de dorst is zijn grootst^ vijand. De volgende week hopen we nog een en ar^r over Mexico te vertclléö. GOUD OP DEN ZEEBODEM. Uit New»York wordt gemeld: Dc „Merida'ecu stoomschip van 10.000 ton, zonk od 12 Mei 1911 ua ccn aanvaring in dichten nevel met dc „Admiraal Farragur", ongeveer 50 mijl ten Oosten van Norfolk Zij had Mexicanen aan boord, dit- uit politike overwegingen naar New»York vlucht» ten en hun meest waardevolle familie» bezit bij zich hadden, juweclcn ter waarde van tenminste een millioen dol lar. Onder dc passagiers bevond rich de geheele familie Madero, die als e>en van de rijkste van Mexico wordlt bc» schouwd. Bij de juwcclen van deze fa» milie was een verzameling van histori» sche waarde de kroonjuweelen van Keizer Maximiliaan, met inbegrip van de beroemde robijnen, die door Kei» zerin Charlotte na Maximiliaans exc» cutie werden gered. Het moet de mooiste verzameling robijnen zijn. die bestaat. Verder hadden rijke Mexi» caneo, million-airs en bankiers, den safe»bewaarder groote bedragen aan geld en ffectcn toevertrouwd en ook bevonden zich aan boord 22 tonnen half geraffineerd goud en zilver, voor een millioen dollar goud in baren, tach» tig vaatjes Amerikaansch goudgeld, twee duizend vaten Bacardi»rum cn on» geveer viw duizend tonnen kopcrerts. Niet minder dan vijf pogingen zijn ge» daan, om deze schatten te bergen, doch eerst verleden jaar is het wrak ontdekt. Een nieuwe groep avonturiers heeft deze poging onlangs hervat en wel toegerust met een zandzuigmachinc en andere moderne technische hulp middelen, zoodat men hoopt, dezen keer de schatten te kunnen bereiken. Volgens de zecwetten is het schip cn zijn inhoud het eigendom van de ont= dekkers, wanneer de oorspronkelijke bezitter een jaar laat verstrijken zon» der pogingen tot berging in het werk te stellen. Het schin ligt op de zijde, gedeeltelijk in vijf Meter diep tamelijk hard zand. Het vertrek met het geld en de goudkasten bevindt zich op het hoofddek. maar ofschoon duikers het vorig jaar man aden achtereen werkten om dit vertrek te bereiken, moesten zij toch tenslotte den strijd met dc zandmassa opgeven. Nadat men nu dit zand met den nieuwen zandzuiger zal hebben verwijderd, hoopt men het ver» trek gemakkelijk met dynamiet te kun.- nen forceeren. Men denkt het zand in drie dagen te kunnen verwijderen. Zes duikers zullen aan den arbeid gaan en <!c geheele expeditie zal ongeveer 75.000 dollar kosten. DE VERSTIKKINGSDOOD IN DEN RICKENTUNNEL. Omtrent het ongeluk in de 8 kilome» ter lange Rickentunnel bij het meer van Ziirich. waar het geheele treinpersoneel van elf man den verstikkingsdood stierf, wordt nog nader gemeld, dat vijf perso» nen van den reddingstrein, die niet tij» dig meer konden vluchten, door de in de tunnel hangende gassen ernstig wcr» den vergiftigd. De reddingspogingen van het Noordoosten uit met zuurstofappa» raten ondernomen moesten worden op» gegeven. Een tweede reddingsexpeditie van het Zuidwesten uit. voorzien van gasmaskers en zuurstoftoestellen, kon in den tunnel doordringen en bracht den goederentrein mee terug. EEN GROOTE MOTORWAGEN.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1926 | | pagina 11