HAARLEM'S DAGBLAD GEMENGD NIEUWi ZATERDAG 23 OCT. 1926 VIERDE BLAD VREEMDE VOLKEN. NEW FOUNDLANDERS. We bedoelen met Newfoundlanders de bewoners en niet dc honden van dien naam. Newfoundland is een ei» land en tevens de oudste bezitting van Engeland in Noord»Amerika. Door een smallcn waterweg (een na» tuurlijke) wordt het door de Golf van Sl Laurens begrensd. De kusten van het eiland zijn hoog en rotsachtig en van brecdc, diepe fjorden voorzien, zoo3ls dat ook in Noorwegen het ge» val is. De fjorden hebben hier soms een lengte van honderd kilometers, waar wel uit blijkt dat New»found» land nu niet bepaald een klein eiland is Die fjorden hebben gemaakt dat er tal van kapen en landtongen zijn en aan de Noord» en Zuidzijde van het eiland hebben ze zelfs schiereilanden gevormd. genomen. Al spoedig bleek het, dat dc leren, die op Newfoundland woon» den, uitnemende visschers waren. Het duurde dan ook niet lang of de vraag naar Ieren werd bijzonder groot. Hun aantal nam geweldig toe cn wel zoo, dat zc omstreeks het midden der vori* gc eeuw de meerderheid der bevolking van het geheele eiland vormden. Die meerderheid is niet gebleven maar nog altijd vormen zc een derde ge* dccltc der bevolking. Zooals we zei* den zijn 90 procent der bewoners ge» boren Newfoundlanders. Verder wonen er, vooral aan de kus» ten, Canadcczcn en franschcn. De al* icreerste bewoners van New*Found* land zijn, zooals we reeds zeiden, de Bcothock geweest. Hun uiterlijk kan het best vergeleken worden met dat van dc Indianen van het vasteland van Amerika. Hun kleeding deed ook aan de Indianen denken en was bijzonder primitief. Ze hadden stug. zwart haar. hooge, uitstekende jukbeenderen, klei» Een riviergezicht op New Foundland. Hier wordt de zaïmvutcner^ beoelend. Het binnenland is voor het grootste deel Hoogland, liet bestaat in het Westen cn Zuiden In hoofdzaak uit Laurentischc gneis, voor do rest uit Cambrisch Silurischc lei, zandsteen cn kalksteen. In het Zuid»Westen aan de Gcorge»baai worden steenkooltorma» tjes gevonden. Er zijn grootc kale rots» vlakten, ten decle met zoogenaamde zwerfblokken bedekt. Een cn ander b ontstaan door de voorhistorische giet» schers. Ook worden in het binnenland heide» en veengronden aangetroffen. Talrijk zijn dc rivieren, die vaak meren vormen. Dc voornaamste rivieren zijn wel dc ExpIoitS'rivcr, üc Humber cn dc Gander. In dc bosschen vindt men vooral dennen cn berken, doch ook andere boomsoorten. Heesters komen veel voor cn ook dc heiden, dc zoogenaam» de Labrador-thcc. Hét klimaat is veel koeler dan op dezelfde hoogte In Eu» ropa. Dc bevolking bestond oorspronke lijk uit dc tot dc Algankin behoorende Bcothock. die echter door dc Fran» schcn uitgeroeid werden. Üit Nieuw» Schotland kwamen later dc Mikmak, waarvan cr nu nog slechts weinig over zijn. In 1713 kwam het eiland aan Enge» land cn cr woonden toen nauwelijks 5000 menschen. Honderd jaar later was hun aantal verviervoudigd cn in 1900 bleek bij een officicclc volkstelling dat het eiland ccn bevolking had van 217.037 zielen. In 1911 was dit aantal gestegen tot 238.670 cn na dien tijd overtrof het 3antal geboorten steeds het aantall sterfgevallen. Reeds voor het jaar 1000 werd New foundland ontdekt cn wel door dc toen zoo bekende en in ons land zoo ge» vreesde Noormannen of Vikingers. Zooals bekend ondernamen de Vi» kingers in dien tijd vele strooptochten, die zich al heel ver uitstrekten. Het is niet zoo heel lang geleden komen vast te staan dat zij de eigenlijke ont« dekkers van Europa zijn. Van dc_ te» genwoordige bewoners van New» Foundland zijn 90 procent in het land zelf geboren. Dc oorspronkelijke imnv» grantcn kwamen uit het Westen van Engeland, uit Devon. .Somerset en Cornwall. Onder liet Engclsche be» stuur is dc .visschcrij snel in bloei toe» ne zwarte oogen cn een koperkleurige huid. Ze lccidcn van de jacht en van de vischvangt cn hadden weinig be hoeften. Ze leefden ook in wigwams. Hun wapens, hun manier van leven, ja zelfs hun taal kwam overeen met die der Indianen. Er zijn bij onderzoekingen heel wat voorwerpen aan den dag gekomen, die aan de oude New-foundlandcrs hebben toebehoord cn de geleerden zijn het er naar aanleiding daarvan over eens, dat zc behoord hebben tot dc bekende In dianenstam der Algankin. Een oorlogszuchtige volksstam die, behalve de jacht, den oorlog als een der meest nuttige en pleizierige tijd» passeeringen beschouwde. Die oorlogen waren daarom zoo ge vaarlijk, omdat de stam wijd vertakt was en dus vele andere stammen in hun oorlogen betrokken» Toen Cabat in het jaar 1497 op New» Foundland landde, waren de Beothock een talrijk maar arm volk. Wel hadden ze een zekere beschaving en waren zc intelligent, maar zc hadden het mate» riccl nooit ver weten te brengen. Zc hadden, toen dc blcekgczichtcn kwa* men, aardige manieren. Ze schenen dan aanvankelijk ook geneigd vricn» delijk te zijn tegen die vreemde men* schcn. Ze beseften toen blijkbaar nog niet wat zc gingen verliezen. Zeker, zc waren arm, van het standpunt van den Europeaan beKeken tenminste. Zelf voelden zc zich rijk cn zc konden zich als natuurvolk rijk voelen met de verschillende natuurlijke rijkdom» men. Visch in overvloed terwijl in de bin nenlanden herten en rendieren in groot aantal voorkwamen. Er waren meer van die dieren dan zc ooit zou» den kunnen dooden met jagen. Het vlecsch verschafte hun voldoen de cn smakelijk voedsel cn van de hui den der verschillende gedoode dieren wisten de Indianen al ccn zeer nut tig gebruik te maken. Ze vervaardig den er waterdichte stukken leer van, waar zc hun schoeisel en ccn deel van hun klceding van maakten. In de lan ge koude winters werden dc wigwams (Indinnenhuttcn) er warmpjes mee toe» gedekt, zoodat zc geen last van de koude hadden. Ook maakten ze jacht op bevers, wolven en beren en dat De ku»t van New Foundland i», vooral in den winter, bijzonder onherbergzaam. De «cbepen vriezen daar gewoon voor de kust in. alles versohafte hun veel bont en an» acre nuttige zaken. De landbouw werd door deze men» schcn niet beoefend. Ze hadden er blijkbaar geen idee van dat er zooicts al? landbouw bestond. Maar de wil de planten cn vruchten, die er veelvul dig voor kwamen, verschaften hun meer dan voldoende plantaardig voed sel. Zooals gezegd werden de bleek» gezichten aanvankelijk vriendelijk be- nandeld en omgekeerd bejegenden de bleekgezichten de roodhuiden ook goed. Langen tijd heeft dat echter niet ge duurd. Want al heel spoedig kwamen cr strubbelingen d'-c al spoedig ontaard den in bloc., ge gevechten. Er ontstond een vreesli jke haat tusschen de oor» spronkelijke bewoners cn dc kolonisten. Aanvankelijk werden dc roodhuiden slecht behandeld, maar al spoedig tra» den de Franschen oo met een wreede brutaliteit. De rendierjaclit is op INew roumu..nu teer in trek. Hier zien we een jager met zijn buit. Een kleine ruzie, een kleine opstand, werd üauclijk blocuig onueroruxt. Langzaam maar zeker werd met hei uitroeien der roodc bevolking begon nen. De willekeur waarmee ze be» handeld wcrueu en de onbillijke wijze waarop velen werden ter dood ge» bracht, moest wel tot ccn vrecsebjk verzet leiden. En ze kwamen in verzet. Met verbittering en wannuop streüen tegen dc indringers die hun hun mooi eiland ontnomen hadden. Maar ze waren te zwak en de lransehen maak» ten van hun kracht misbruik door hun ondergang te voltooien. In 1713 kwam het eiland aan En» geland. Van 1760 tot 1823 zijn her haaldelijk pogingen in het werk ge steld oui dc nog overgebleven Indianen van den ondergang te redden. Maar de pogingen werden te laat gedaan. De droevige ervaring had den Indianen ge leerd, de blanken te haten, ze ver» trouwden de vriendelijkheid niet cn waren terughoudend. Iedere poging tot toenadering mislukte. Zc verza» melden zich cn trokken steeds verder terug Hun schuilplaats was aan het zoogenaamde Red Indian Lake (meer). Toen, in 1828, werd een laatste po ging gedaan om te trachten de India» ncn te helpen. Een expeditie werd tot dil doel uitgerust en deze begaf zich naar hun laatste schuilplaats. Maar ze onden slechts hun graven en dc half •ergane overblijfselen van de wigwams der Beothock. Er heerschtc de stilte van den dood toen dc expeditie bij het Indianen»meer kwam. De stilte werd door geen mcnschc- lijk geluid verbroken, er was niet één levende Bcothoek meer. Bij de hutten werden vele zaken gevonden, stukken van cano's, kleedingstukken cn wat niet all. Droevige overblijfselen van een sterk volk, dat in enkele eeuwen tijd was uitgestorven. Eerst vervolgd en u:tgcmoord, daarna verdreven en spoe dig ondergegaan. Wel heel snel is het einde gekomen cn het lijkt ons niet ons waarschijnlijk dat de ccn of andere epi demie dc geschiedenis der Beothock besloten heeft. Newfoundland heeft z'n bekendheid verworven door zijn visscherij en deze heeft van dc menschen een gehard cn sterk volk gemaakt. De volgende week zullen wc hier meer over vertellen. „SOUVENIR"-MANIAKKEN. De portiers van de hotels de Strat- ford-on-Avon klaagden er den laatsten tijd in toenemende mate over. dat de bagage van de bezoekers uit Amerika cn de koloniën merkwaardig zwaar was, wanneer zij de stad verlieten. Men stel- de een onderzoek in cn Icwam tot dc merkwaardige ontdekking, dat honder den van deze vereerders van Shakespeare ter herinnering aan den grooten man dakpannen cn stcencn van het onlangs afgebrande Memorial Theatre hadden meegenomen. Talloozc steenen zijn op deze wijze na den brand verdwenen. Dc inwoners van Stratford mcenen nu uit dc belangstelling van dc Shakcspcare-vereerders voor de oude steenen munt te kunnen slaan Men heeft het plan in overweging genomen, dc steenen voor een guinje per stuk sommigen zullen het vermoedelijk ook wel iets goedkoopcr doen beschik baar te stellen voor dc liefhebbers. Zoo denkt men het geld voor den herbouw van den schouwburg bijeen te brengen. DE AANSLAG OP DEN TRElN BERLIJN—AMSTERDAM. Vaz Dias 6cimt cm? uit Berlijn: In de aanklacht tegen de twee plegers van den aanslag op den verongelukten trein bij Leiferde, wordt niet alleen beklaagden Schlesinger en Willy Weber ten Hste ge legd, dat zij zich hebben schuldig gemaakt aan poging tot moord en liet aam gevaar blootstellen van het transport op dien da- mm, doch ook den aanslag op den trein naar Amsterdam, dien zij in den nacht van 17 op 18 Augustus gepleegd hebben. Naar men weet was deze poging tot ont-poring mislukt. Den beklaagde Weber is in beïdo gevallen medeplichtigheid t«n last© gelegd. DE FILM. Reeds meer dan eens hebben we in deze rubriek over de mm geschreven, liet is een dan&Daar onderwerp, want üc iitni neemt tegenwoordig ecu groote piaats in. iedere sud die ziou roepee- teert heeft ziju bioscoop, waar iedere wees weer een ander iumwcrx wordt vertoond. Dat is niet aileen in on$ land, dat is zoo m alle beschaafde landen. Wel circuiccrcn al deze litms maar toch moeten cr veei. m om loop zijn om het uitgaande publiek aezig te houden. üok wetenschappelijke films komen er steeds meer, gelukkig. Maar toch zou hun aantal nog veei grootcr kun nen zijn. Een Engeisch blad, ook „de tams" besprekende zegt dat het zoo jammer is, dat in Engeland z°o weinig mms worden vervaardigd. Wij Britten, zoo wordt gezegd, wij Britten waren toch maar dc menschen, die de film uitvonden cn de filmindustrie tot ont wikkeling brachten. En juist op het oogenblik dat we moe.ten constatecren, dat de film ccn geweldige viucht heeft genomen, moe ten wc constatecren, dat de film industrie hier hard achteruit is gegaan. En dat terwijl in Engeland zooveel bioscopen zijn, die samen een gewel dig aantal films vragen. Of het bios coopbezoek in Engeland groot is? Het blad bevestigt deze vraag en beweert dat in één jaar tijd alleen in Engeland l.<XK).(X)0.00ü bezoekers dc bioscopen hebben bezocht. Nu, zoo klaagt het blad, komen de films bijna alle uit Amerika. Amerika overstroomt ons als het ware met films. En wat niet uit Amerika komt. dat krijgen wc uit Duitschland, frankrijk of Zweden. Dc Britsche films kvn je op je vin gers tellen, het is bijna niet meer dc moeite waard en over te spreken. Het wordt tijd d_at de Engclsche bioscoop ondernemers zich met de film-industrie verstaan. Als de bioscoopexploitanten nu eens besloten uitsluitend Engclsche films te vertoonen, zou d?t een groote vooruit gang zijn. Maar er is geen tijd te verliezen. De industrie zou gedurende cenige jaren den steun der rcgccring noodig hebben om zich te kunnen ontwikkelen. Een van beiden, of dc industrie wordt ge holpen om zich verder te ontwikkelen óf de industrie zal geheel moeten ver dwijnen. INSECTEN-HAAT. In de insectenwereld is het ook niet a'iijd even rustig. Er zijn dieren die el kaar absoluut' niet uit kunnen staan en trachten elkaar te verdelgen. Heel sterk is die vijandschap tusschen den zooge» naamden Marien-kever cn den buiten gewoon schadelijken Japanschen kever. Dc eerste is onschadelijk cn helpt den mcnsch in het verdelgen van den laat ste. als hij daartoe in dc gelegenheid wordt! gesteld. Op onze afbeelding, wel ccnigszins griezelig maar niettemin zeer mooi „ge nomen" zien we hoe de veel grootcr Marienkever een kleinen Japannccs aan valt. IN HET BRITISH MUSEUM. Er is niets vroolijks cn niets lichtzin nigs aan het Britsch Museum. Nochtans is het tegenwoordig in dc mode even zeer als dc haL'cn der vroolijkhcid cn der lichtzinnigheid. De trekkracht van dat groote, sombere gebouw in het son.bcre Bloomsburv, heb ik dezer da gen kunnen vaststellen, zegt! onze Lon- dcnschc correspondent. Het was cr veel drukker dan bij vroegere bezoeken. En een ingewijde vertelde mij dat het verschijnsel zich eenigen tijd geleden plotseling heeft voorgedaan. Wellicht is het ibe te schrij ven uan dc behoefte aan een antidotum voor dc hypermoderne muziek, dans- vreugde cn radio-clectrische -wonderen. Hoe het zij, zelfs in die lustclooze ruim te. waar de oude. tamme, Gricksche va zen staan, was het vol menschen. Men z»ei' er een vreemde verzameling men schen, jonge mannen in dc wijde Ox» lord«broeken en jonge mannen in zwie rige klecrcn, met wapperende dassen in hun slappe boordjes en vervaarlijke uilenbrillen op hun neuzen. Student achtige lieden met opzichtige truien in vele kleuren aan. staan er op dc brcedc trappen cn verschaffen coloristische ef» fecicn aan die anders zoo grijze omge ving. Ik zag kleine, in zich zelf gekeer de Japanners zonder blijkbare ontroe ring i"uren in de mummie-kasten en bruine broeders van Hindoestan de tee- keningen cn platen in het prentenkabi net bewonderen. Als steeds en overal ovcrhccrschtc het vrouwelijk element. Lieve oude dames met boodschappen manden. minder oude dames die niets om handen hadden, het fiksche Lon- dcnschc kantoormeisje met haar tasch en haar strengen, nauw sluitenden man tel, Zij bestegen dc hooge bordessen of doodden den tijd met ccn wandeling door dc zalen. Het scheen dat dc mees ten kwamen voor t'ijdvcrdrijf gedurende een lang Iunchuur en dat het aantal zoekers naar kennis gering was. Het was meer „a place where people meet" da:i ..a place where people study". In- tusschen het is voor „the people", of zij studcercn of niet. dat' de beheerders van het Museum dc stukken der oud; hcid koopen. KORAAL-DIEREN. Op bovenstaande afbeelding wordt een verzameling koraaldieren weerge geven. Het lijken meer planten dan die ren cn vooral op een foto is er weinig dierlijks aan deze koralen te zien. Er zijn verschillende soorten koraaldieren cn deze behooren tot de zoogenaamde Bloemdieren of Bloempolvpen. De ko raaldieren leven in den regel in groote groepen vcrcenigd. De koraaldieren doen samen de koraalriffen ontstaan, doordat talrijke koloniën koralen sa mengroeien en zoo een geweldige mas sa vormen. De koralen hechten zich op den zee bodem vast, maar altijd op betrekke lijk geringe diepte. In den regel is de zee op de plaats waar ze zich vastzet ten niet dieper dan vijftig meter. Wel komt1 het soms voor dat zc op diepe re plaatsen gevonden worden. Tusschen de koraal-kolonies vestigen zich in den regel andere zee-organismen waaronder de Malkalgin. Sterven die kolonies af, dan vestigen zich op de af gestorven nieuwe en dat gaat zoo steeds door. De laag wordt stevig doordat er veel kalkstoffen t!usschcn vallen, die |zoo'n laag een marmer-achtig aanzien geven. Ook overblijfselen van visschen en andere zeedieren raken er tusschen en zoo wordt bet geheel massief. Koraal* ba-deen worden in vrij korten t-jd ge* vormd. De polypen blijven zich tot den waterspiegel op de verdere massa's vcs* tigen en zoo wordt een eilandje ge* vormd dat alleen bij ebbcstand zicht baar is. In dien toestand is zoo'n rif ge» vaarlijk voor de scheepvaart, maar al vlij spoedig wordt 't zichtbaar doordat de golven er allerhande zaken opwer ken als schelpen, zeedieren enz. Ook dat vormt een harde massa cn het eilandje is ontstaan. De zee brengt zaden en planten op die eilanden en al heel spoe» -Jig ontstaat een weelderige planten- groei. Ook het dierenleven treedt dan op en zoo heeft de zee zelf een eiland gevormd. In oudere geologische tijdper ken hebben de koralen een belangrijke rol gespeeld bij het opbouwen der aard* korst. HET LOON DER MISDAAD. Het verschijnsel van misdadigheid in de samenleving is van verschillende kanten bekeken en bestudeerd, maar niet vaak van het nuchtere, financieele standpunt, aangegeven met de vraag: Wat brengt ze den misdadiger op? Vol gens de politic-autoriteiten in Engeland is het loon van misdaad armoede. Be» roovingen op straat met geweldple ging van de soort „je geld of je le ven", die den laatsten tijd in Engeland zijn toegenomen, worden als „brood winning" waardeloos geacht. Men heeft waargenomen dat zoo goed als alle misdadigers, groote cn kleine, meestal arm cn platzak zijn. Het is de eenige reden waarom zij hun misdadig bedrijf voortzetten. Het komt zoo vaak voor dat zij er geen geld aan verdie nen, dat zij hun pogingen moeten blij ven herhalen. Er schijnt minder toe komst te zijn in het inbrekersvak en aan aanverwante dan in eerlijke werk zaamheden. Dit is niet in overeenstem ming met populaire denkbeelden, die wel eens willen weten dat de niet ge snapte dief gemakkelijk aan geld, zelfs aan rijkdom komt. De ervaring is in Engeland echter dat bijna elke misda diger, die voor den rechter verschijnt, niet bij machte is aan te toonen dat hij langen tijd regclmatigen en eerlijken arbeid heeft verricht; en bijna alle mis dadigers, die zijn gearresteerd, bleken geen cent te bezitten. Men leest bijna ïcderen dag van aanslagen op juwe» lierswinkels, vaak op klaarlichten dag. door inslaan van ruiten. De buit is gewoonlijk een blad ringen of andere gouden en zilveren voorwerpen, waar de 1000 of meer ponden. Onlangs werd een drietal van die roovers gearres teerd. Bij onderzoek bleek dat zij het gestolenc ter waarde van 21000 aan een heler voor 30 pond sterling hadden verkocht. Het loon voor hun vermete» len slag was dus 10 pond voor elk en de gevangenis. De jongste crimi» ncele geschiedenis van Londen gewaagt van het geval van een jongen man, die hard om 30 pond sterling verlegen was. Hij dacht het bedrag door misdaad machtig te kunnen worden. Hij be roofde in zes dagen negen menschen van hun zakgeld en goud en zilver, in den vorm van horloges en potloodjes. De negen aanslagen brachten hem 20 pond op en bovendien 20 jaar gevan» genisstraf. Er zijn echter ook wel lucratieve mis» daden en ook misdadigers, die rijk wor» den door misdaden, die zij zelf niet be* drijven. Het aantal beroepsafdreigers neemt te Londen toe en zij slagen er m hun slachtoffers grootc sommen te ontfutselen; zij komen zelden in aan* raking met de politie, omdat de slacht» offers hen veelal niet durven achter* volgen. Maar als gebrek aan durf in het spel is zooals ook wanneer iemand door onnoozclï eid of onder omstandigheden, die zijn goeden naam kunnen aantasten, wordt opgelicht slaat de misdadiger gewoonlijk een (van misdadigerssiandpunt) goeden slag. De andere bevoorrechten in de dievcnwereld zijn natuurlijk de helers, die hun oogst binnenhalen uit de risi co's en de gevaren, die de beroepsin» breker doorstaat. Dc „tarieven" in de Londensche onderwereld zijn: 150 p'Mid voor 1000 pond juwcclen, die dc in breker steelt. Dc heler zelf haalt uit het overschot een 500 pond. MUSSOLINI NAAR GENèVE? De „Morning Po;t" meent te weten, dat MussoIi<ni voornemens is de Decemberbij- eenkomst van den Volkenbondsraad te Ge nève bij te wonen om aldaar met Strese mann de toekomstige politieke verhoudin gen tueschen Duitschland en Italië to bespreken. NIETS GAAT VERLOREN. Een Engelsch blad vestigt er de aan* dacht op dat van dieren, die voor de consumptie geslacht worden, eigenlijk niets of maar heel weinig verloren gaat. In de eerste plaats worden het vlcesch cn de beenderen gebruikt. De huid van een rund levert verder geld op en zelfs het haar kan voor ver schillende doeleinden worden ge bruikt. Ossengal is zelf een gangbaar artikel en kan worden gebruikt bij de vervaardiging van verfstoffen. Kalfskoppen kunnen tot een smake lijk voedsel bereid worden, maar den laatsten tijd brengen ze meer op als ze worden aangewend voor het ver» vaardigen van een soort gelatine, dat aan de bierbrouwers verkocht wordt. EEN GROOT PAKHUIS. Een groot pakhuis luidt het opschrift, geeft ccnigszins een denkbeeld van dc Beter is het te spreken van het groot ste pakhuis ter wereld. Het hierboven afgebeelde gebouw is als het ware een inzameling van grootc, brandvrije ci linders cn doet dienst als opslagplaats van koren. Dc goederentrein er voor enorme grootte van het gebouw. Zooals alle geweldige grootc dingen behoort ook dit. het behoeft zeker niet eens gezegd te worden in Amerika thuis en wel i'e Forth Worth in Texas.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1926 | | pagina 11