HAARLEM'S DAGBLAD
VAN HET POLITIEKE
TOURNOOIVELD
ZATERDAG 6 NOV. 1926 TWEEDE BLAD
TWEEDE KAMER
5 November,
öe militaire relletjes. Interpellaties van de heeren
De Visser en Ter Laan. Het antwoord van den
ninistqr. De bevordering van majoor Froeling.
Kapitein Glasius ral recht geschieden.
Bij hef begin van de zitting van Vrij»
<lag heeft de voorzitter, de heer Ruys
de Beercnbrouck, voorgesteld om Dins»
dag a.s. de beraadslagingen over het
Nedcrlandsch Belgische verdrag voort
te zetten. Aldus werd besloten. Dins»
dag zal eveneens des avonds worden
vergaderd.
Dun wordt binnenkort aangevangen
met de beschouwingen over de Staats,
begrooting.
De belastingpoKtiek zal daarbij niet
in bespreking komen.
De voorzitter stelde verder voor bij
de algemeenc beschouwingen over de
begrooting den spreektijd voor de ver»
schillende partijen als volgt te rantsoc»
neeren; roomsch-katholicken en sociual
democraten elk ten hoogste drie uur;
de anti»rcvolutionnairen en christelijk»
historische» elk ten hoogste twee uur;
de vrijheidsbond cn vrijzinnig-demo»
craten elk 1 374 uur cn de kleinere
partijen 3/4 elk uur.
De voorzitter stelde tevens voor den
spreektijd op de helft te bepalen voor
de replieken.
De heeren Dc Visser (c.p.) en Scha»
per (s.d.) achtten den spreektijd voor
de kleine partijen te gering, waarop de
voorzitter nader voorstelde den tijd
voor deze partijen op één uur te stel»
len. Aldus werd besloten.
Een aantal wetsontwerpen van een»
voudigen aard ging gewoon onder den
hamer door, waaronder het door ons
vermelde wetsontwerp tot verhooging
van het eerste hoofdstuk der Staatsbe»
grooting van 1925. Dit betreft de kos»
ten van werkzaamheden voor het Pa»
leis te Amsterdam.
Aan dc orde kwamen de interpella»
tics van dc heeren L. dc Visser (com»
munist) en K. ter Laan (S. D. A. P.)
over dc militaire relletjes te Assen en
te Ede.
De afgevaardigde der communisten
interpelleerde over bedoelde inciden»
ten cn tevens over den brief van Jen
commandant van het veldleger aan dc
divisic'commandantcn cn aan de com»
mandantcn van trocpenondcrdcelen ge»
zonden.
Zooals men zich zal herinneren werd
in den brief een cn ander gezegd om
trent de handhaving van dc tucht in
ons leger. Dc heer De Visser hesprak
verschillende vragen, die we hier la»
ten volgen:
1. Is het dc Regeering bekend dat
bij een steeds breeder wordend deel
der bevolking, in het bijzonder bij de
arbeidersklasse, de afkeer tegen het mi»
litarisme, mede als factor van dreigend
oorlogsgevaar, steeds toeneemt?
2. Is het de Rcgecring eveneens -bc»
kend. dat de afkeer in sub. 1 genoemd,
rog aanmerkelijk wordt vergroot door
de steeds groeiende volksovertuiging,
dat Nederland toch niet tc verdedigen
is en dc bestaande militaire macht
slechts in stand wordt gehouden, om
de belangen der kapitalistische klasse
tc dienen?
3. Is het de Rcgecring ook bekend,
dat de sub. 2 genoemde ovcrtu<ging
eveneens aanwezig is, bij een groot deel
der z.g. dienstplichtige jongemannen,
die voor herhalingsoefeningen worden
opgeroepen?
4. Is het de Rcgecring niet meerma»
len gebleken, dat dc hcrhalingsoefenin»
gen voor de opgeroepenen, veelal een
groote bron van ergernis zijn, wijl zij.
uit hun milieu worden gerukt en hun
werkkring in den steek moeten laten?
5. Is het de Regeering bekend, dat
voren genoemde ergernis bij de opge»
roepenen nog wordt vergroot door het
vaak onoordeelkundig optreden van
superieuren en het doen verrichten van
oefeningen cn zware marschen, die ver
gaan boven het physiek vermogen der
manschappen, zooals bleek op 20 Sept.
jl. te Assen en reeds eerder te Maas»
tricht?
6. Is het dc Rcgecring bekend, dat
de ontstemming onder dc mindere mi»
litairen, ook voor een goed deel wordt
vergerd, door het aanwezig zijn van
politietroepen. die vaak *zccr onoordeel»
kundig optreden zooals bij het ontstaan
van het incident te Ede?
7. Is de Regeering niet mede van oor»
deel, dat dc blijkens het sub. 1 en 2
genoemde, toch niet meer tc herstellen
tucht in het leger niet te bevorderen is
middels provocatie als vervat in de le«
gerordcr, die door den Commandant
van het Veldleger, generaal Muller»
Massis is uitgegeven en omstreeks half
September in de dagbladen werd gc»
publiccerd, waarbij aun heethoofdige of»
ficicrcn en jongelingen in een luitenants
costuum gelegenheid wordt geboden
daden te verrichten als tijdens de inci»
denten te Assen gepleegd, met het ver»
schrikkelijke gevolg, dat een der voor
herhalingsoefeningen opgekomenen
werd vermoord cn een ander milicien
ernstig werd gewond?
8. Is dc Rcgecring op grond van het
bovenstaande bereid dc noodige instruc
tics tc geven, ten einde dc ten gevolge
van dc incidenten tc Assen cn Ede in
arrest gesteldcn, uit hun arrest te ont»
slaan cn eventueel voorgenomen ge»
rechtelijke vervolging achterwege te la»
ten?
9. Is de Regeering verder bereid,
maatregelen tc treffen ten einde reeds
voor het komende jaar tot afschaffing
der herhalingsoefeningen tc geraken cn
daarnevens tot afschaffing van het bij
de dienstplichtigen zoo gehate instituut
der politietroepen?
Spreker zei verder dat dc militairen
recht hebben op een goede behande»
ling cn dat de oude geest moet ver»
dwijnen cn plaats maken voor nieuwe
begrippen. Er is van verbetering echter
niets gekomen, en dat is woordbreuk
tegenover de militairen plegen.
Een kleine discussie ontspon zich nu
tusschcn den spreker cn den voorzit»
ter. welke laatste den heer De Visser
verbood het woord ..woordbreuk" te
bezigen. Wat den heer Dc Visser aan»
leiding gaf tc zeggen, dat hij het niet
anders kon kwalificecren.
De circulaire van generaal Muller
Massis werd door spreker een provo»
catie genoemd. Even had de heer De
Visser de lachers aan zijn zijde toen
hij den heer Duymaer van Twist de
woorden toeriep. .JDoe dat in de ka
zerne". De heer Duymaer had name»
lijk eenigc malen, hoewel zacht, geïn
terrumpeerd.
Sprekende over Assen bracht de heet
Dc Visser hulde aan dc militairen, die
weigerden scherpe patronen in ont
vangst tc nemen. Ze weigerden moor»
den aars te zijn. (Protest van den voor
zitter). Ook de officier van piket ver
dient volgens spreker hulde.
De heer Duymaer van Twist inter»
rumpcerdc nog eens wat den spreker
aanleiding geeft hem toe te roepen, dat
hij, Duymaer van Twist, waarschijnlijk
als een dolle leeuw zou zijn opgetre»
den,
In extenso critiseerde spreker het
bekende rapport van minister Lambooy
inzake de relletjes.
Volgens den heer De. Visser is het
door belanghebbenden in elkaar geflanst
(weer een protest van den voorzitter).
De sergeant die te Assen werd gedood
i> volgens spreker vermoord en voor
«dies :s de legerleiding verantwoorde»
lijk. De incidenten te Ede zijn volgens
hcv. tc wijten aan hel roekeloos optre
den van de .militaire politie.
De heer K. ter Laan hield daarna
zijn interpellatie en besprak de gebeur»
tcnissen te Assen en elders. De heer
Ter Laan vroeg of de minister van
oordeel is dat er dikwijls van de troe»
pen te zware inspaninng is gevorderd.
Welke maatregelen er genomen zullen
worden om dergelijke relletjes te voor»
komen.
Voortgaande vroeg spreker of de mi*
uister niet van oordeel is dat de marsch
oefeningen kunnen vervallen. De heer
Ter Laan stelde dc vraag wat er nu
eigenlijk in vervulling is gegaan van dc
beloften van 12 Nov. 1918 cn of de mi»
nistcr bereid is, eindelijk deze bclof»
ten tot uitvoering tc brengen.
Heeft de minister, aldus spreker, zijn
afkeuring tc kennen gegeven aan ma»
joor Froeling? Kon de minister niet
voorzien dat diens bevordering een
aansporing moest zijn voor andere of*
ficicren, om te zware diensten te vor*
deren?
Het slechtste middel is volgens den
heer Ter Laan aangegrepen om alle
verzet dadelijk te breken.
De minister zocht de oorzaak o.a. in
de „Tribune" die niemand leest en in
dc ontwapeningsbetooging.
Spreker protesteert er tegen dat in
het rapport kapitein Glasius de schuld
krijgt. Hij 'critiseert de behandeling, dio
deze officier heeft ondervonden.
De heer Ter Laan wilde een onpar*
tijdig onderzoek zien ingesteld naar de
gebeurtenissen te Assen.
Een onderzoek buiten de legcrlci»
ding om.
Te Assen heeft de wacht over de
hoofden der soldaten heengeschotcn.
Was dit niet gebeurd, dan zouden, bc»
halve sergeant Munneke, nog meer
mcnschen getroffen zijn.
Spreker ontkende dat alle middelen
waren uitgeput om dc rust te handha»
ven, toen het bevel tot schieten gegc»
ven werd.
Er is, aldus de heer Ter Laan, on»
noodig en onwettig geweld gepleegd.
Minister Lambooy reageerde vooral
op de opmerking van den heer De
Visser dat het rapport in clka3: zou
zijn geflanst. Het is, zei hij. samcngc.
steid door mannen van eer en fatsoen.
Dc voorgekomen ongeregeldheden moe»
ten ernstig geacht worden, maar alles
zal gedaan worden om zulke gcbcurtc*
nissen in het vervolg tc voorkomen.
Spreker betreurde de anti-militaire
actie, niet alleen door dc communis
tische, maar ook door dc socialistische
pers.
Een groote propaganda was de ont»
wapeningsdag. Te Ede werden pamflet»
ten verspreid, te Den Haag schold men
een officier voor moordenaar uit.
Zoo'n pra pagan da bederft den geest
onder de soldaten en als cr dan uitbar
stingen komen, zegt men: zie je wel
dat de geest slecht is! Op het ontwape-
ningscongres is gezegd dat op de offi»
eieren geschoten moet worden om tot
ontwapening te komen (Protesten bij de
socialisten).
Dc minister geeft toe dat tegen die
woorden op het congres is geprotes.
'teerd, doch deze woorden kenschetsen
den boom welke is opgegroeid uit het
uitgestrooide zaad (Opnieuw interrup»
tics).
Spr. aanvaardde niet de verzekering
dat de S.DA.P. de ongeregeldheden
niet zou hebben gewild.
De heer Lambooy ontkende dat het
leger onbetrouwbaar zou wezen.
De relletjes te Assen besprekende zei
dc minister dat zonder bevel in de lucht
is geschoten.
De eerste vraag van den heer De
Visser werd door spreker bevestigend
beantwoord. Tc Assen zijn verder geen
te hooge eischen gesteld aan het
physiek der troepen.
Dan is uit niets gebleken dat de po*
Jitietroepemi ontactisch zouden zijn
opgetreden.
De circulaire van generaal Muller
Massis kan volgens den minister met als
een provocatie worden beschouwd. De
achtste vraag van den heer De Vis»
scr werd ontkennend beantwoord. Aan
het verzoek der negende vraag kan
niet worden voldaan. Wat den heer
Ter Laan betreft zei spreker dat er
niet te veel is gevergd. Er is niet veel
aanleiding voor diens verontwaardiging.
De minister verdedigde de bevorde
ring van majoor Froeling. Kapitein
Ganius zal Techt wedervaren. Ik ont
vang hein morgen om hem in de gele
genheid te stellen te toonen dat hij
goed heeft gehandeld.
De minister besloot met te zeggen
dat de militaire autoriteiten het recht
hadden met geweld op te treden tegen
de opzettelijke ongehoorzaamheid en
muiterij van dc zijde der betrokken mi»
litairen.
De vergadering werd daarna tot Dins»
dag verdaagd.
LETTEREN EN KUNST
DE FEESTEN TE
IJMUIDEN.
IJMUIDEN 50 JAAR.
Daf bij de feesten te IJmuiden het
tooneel niet vergeten zou worden, was
tc verwachten. Het is de heer G.
Voet geweest, die voor dit jubileum
een historisch spel heeft geschreven,
dat hij IJ m u i d e n 50 jaar heeft ge»
noemd. Oorspronkelijk was het de be»
doeling dat dit spel van een IJmuide-
naar ook door IJmuidenaars zou wor
den gespeeld, maar door verschillende
omstandigheden moest de tooneelver»
eenigmg Varia zich terugtrekken,
zoodat op het laatste oogenblik nog een
beroepsgezelschap moest worden aan»
gczoch om het stuk in Thalia op te
voeren. Gelukkic was het gezelschap
van den heer Maurits Parser bereid,
zoodat het historisch spel van den
heer Voet toch gegeven is kunnen wor»
den. En met groot succes! De stamp
volle zaal heeft getoond stuk en spel te
waardeeren, zooals duidelijk bleek jit
het langdurig en enthousiast applaus
na elk bedrijf.
De heer Voet heeft ziin historisch
spel in 4 episodes verdeeld. De eerste
episode heeft hij ontleend aan een
schets van prof. S.Vissering. in De Gids
van 1848. Een oude deftige Amsterdam»
mcr verkondigt den lof van IJmuiden
en het Noord Zee-kanaal aan een Duif
scber, die alles fa mos, groszartig en
kolossal vindt. De Amsterdammer
voert zijn past zelfs naar IJmuiden en
laat hem de wonderen der techniek van
den jare 1848 met eigen oogsn aac»
s.houwen. Het kostte spelers en pjhlick
eenigc moeite om in den geest van 50
jaar terug te komen en dit gedeelte
was dan ook niet het beat© geslaagd.
Doch toen Marie Hamel in 't costuum
van een Hollandseh visschersmcisje
verscheen en in een rei deze eerste
episode „samenvatte", wist zij door
haar voortreffelijk zeggen de juiste
snaar te treffen en. het publiek tot
geestdrift te brengen.
In do tweede episode waren spelers
en IJmuidenaars geheel en al „thuis".
En hoe kon het anders, waar wij een
binnenloods en een reeder te zien kre»
gen, aan wie je de zeelucht Took. Die
twee waren voor de IJmuidenaars geen
vreemden. En toen Jansen en Willems
besloten om „samen in de visch tc
gaan" en een trawler te koopen, toen
was ieder dadelijk er geheel en al in.
En ook Joh. Langcnaken en Begot had
den allerminst moeite deze mannen
van dc Hollandschc kust uit te beel
den. Zij voelden zich beiden in hun
element en waren hierin op hun best.
Deze episode „deed" het bij het pu
bliek, vooral ook door Mozes, den
koopman Monnikendam die
LJmuiden ook op andere manier met de
hoofdstad van ons land verbond, name
lijk door zijn Amsterdamsche ghijn.
Maar het was met de derde episode,
dat de schrijver van dit historisch spel
zijn publiek eerst recht in het hart
greep. Daarin kregen wij de herinnering
aan dc moeilijke oorlogsjaren en het
leed, dat de oorlog over IJmuiden heeft
gebracht. In een gevoelig geschreven
tafereel, geeft de schijver het leed van
een visschersgezin. dat op oudejaars
avond juist als de kerkklokken pas
hebben geluid het bericht krijgt van
den dood van den man en vader, die
op zee door het springen van een
mijn gebleven is. Dat dit tafereel in
deze omecving diepen indruk maakte
behoef ik wel niet te zeggen. En toen
Marie Hamel daarna verscheen en in
haar mooi gezegde „rei" met een sug.
gestief, breed gebaar het publiek tot
opstaan noodde ter herdenking van zijn
dooden toen was er werkelijk ontroe
ring in de zaal.
Dat dit historisch spel op het jubi
leumfeest niet in de mineur kon uitblin»
ken spreekt vanzelf. De laa -te episode
gaf dan ook de toebereidselen voor het
feest van het al maar vergaderend
IJmuiden te zien. Wij kregen eenig
begrip van wat er in de IJmuider fami»
lies zoo vóór de feesten is omgegaan.
Met zulk een stemming moe-step dc
feesten wel gelukken en ik twijfel niet,
of de IJmuidenaars hebben ook die
laatste episode luide toegejuicht. Per
soonlijk heb ik dat niet meer meege
maakt. omdat ik tpen al in den trein
zat. die nu eenmaal niet wacht op het
eind? van een feestvoorstelling; zelfs
al gaal het om de historie van IJmui
den.
De heer Voet zal het Amsterdamsch
gezelschap zeker erkentelijk zijn voor
de toewijding, waarmee het zijn histo
risch spel heeft gespeeld. Natuurlijk
zou op een grootet; en beter geoutil»
Icerd tooneel alles nog beter tot zijn
recht zijn gekomen, maar ook nu kon
men zeer tevreden zijn. Een afzonder»
lijk woord van lof komt zeker toe aan
Marie Hamel, die dc „reien" met gloed
cn vol overtuiging heeft gezegd. Door
haar kregen de verzen bezieling. Me
vrouw Hamel was het vooral, die be-
teekenis gaf aan den avond. Dat ook
het publiek het zoo heeft gevoeld, bleek
wel uit het geestdriftig applaus dat zij
telkens weer oogstte.
J. B SCHUIL.
MUZIEK
CONCERT IN DEN JANS#
SCHOUWBURG.
Een zeer uitvoerig, veelzijdig en be
langrijk programma had: mej. Diet®
Blooker samengesteld; ee^ programma,
aanvangende met Thomas Morley
(15571602) en zijn eiiandgenooten
Henry Purceïï (16581695) en Henry,
Carey (16901743), en eindigend met
onze nio.g levende co m patriotten v. d,
Sigtenhoret' M'eyer en G. won, Brucken
Fock.
Daartusschen kwamen Mahler, RaveflL
Tschaikows» en Mouasorgs-ky en Dien
penibrock.
Wölk een bonte t!J van Stijlen! Daar#
bij teksten in vijf talen: Engelach,
Dui'tsch, Fransoh, Russisch en Neder#
landsch. Overbodig zu-lk een opgave
vecleischemd te noemen. Doch mej.
Blocker gaf in haar voordracht de be#
■wijzen haar krachten niet ovenschat
te hebben; zij zong alles met distinctie
en ook met goed begrip. "Waren haar
stern-middelen grooter. dan had zij fel
ler contrasten kunnen geven en ook de
totaal-indruk ware dieper geweest. Om
vangrijk is mej. Blooker's stem wel; zij
zong gisteravond van g tot tweege#
streepte a; maar zij mist kraoht en
•wordt in het forte gauw scherp;
daarentegen is haar mezzo vooe zeer
welluidend. Van Mahlers Kindertotcn»
lieder wekten de laatst© twee den
meeaten indruk; Ravels wonderschoon
„Asic", dat we ook van Vera Jano-
kopoulos hoorden, vond eveneens eeni
vertolking die eerbied afdwong, te meer
daar mej. B. alles uit het hoofd zong;
cn d;t is bij Ravel geen kleinigheid.
Uitstekenden steun vond zij in den
jongen pianist Johan Ligfelijn, wiens
bege! ei dings- en illustratiekunst vooral
in Mahler, Ravel en. v. d. S. Meyer
den grootsten lof verdient. De com
posities van den laatste zijn erg door
Debussy geïnspireerd: „La Cathédrale
engloutie" en „The Snow is dancing*
hebben wel de voorbeelden geleverd.
Ook Maria Loevensobn» de solocel
list van het Concertgebouw-orkest,
werkte mee: begon a la Erna Rubin
stein door in plaats van Prelude en
Sarabande uit de Suite in c, als op 't
programma stond, de Sarabande, Menuet
en Prelude uit de Suite in G te spelen.
Ik geloof niet dat die muziek hier
veel gedaan heeft. Meer succes had do
cellist met zijn, uitstekend begeleide
soli na de pauze. Hij speelde voorts
met zeer mooien toon de obligaatpartij
in Diepenbrocks „Berceuse". Een zes
tal bloemstukken werden der zangeres
aangeboden.
KAREL DE JONG.
UITGAAN
H. O. V.
Zondagmiddag geeft de Haarlemscho
Orkestvereeniging een Italiaansch
Opera-programma met Sophie Haas©—»
Pieneman als soliste.
Gezien het groote succes van Don#
derdag j.l. zal het een uitverkochte
zaal worden. Ouverture's: Guillaume
Teil, Barbier de Sevilla, Jeanne d'Aro
en Aria's uit: Rigoletto, Traviata, Lucie
de Lammermoor ea Semiramis waar
borgen zulks.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
ii 60 Cent» per regel
Overwerkte Zenuwen 6
kalmeeren en worden gesterkt door
de Zenuwstillende en Zenuwsterkende
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Glazen Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE
Wanneer de krans bijeenkomt is hot
gewone onderwerp van gesprek eerst
het weer. Dan verzekert dc een. dat het
ja nog a! schikt voor den tijd van 't
jaar maar dat het toch. zie je, wel wat
bct©r wezen kon. En de ander is van
mcening. dat het de vorige week wei
bijzonder guur is geweest, maar dat het
soms op het eind van October, begin
November, ook soms wel erger is ge
weest. Na deze algemeenc beschouwin
gen komen wc tot de meer speciale,
waartoe behooren dc prijs van dc
eieren cn andere levensbehoeften cn
die van de kolen, waarbij <k altijd
dezelfde opmerking maak, pamelijk dat
boter en eieren en zoo meer in het
bijzonder de belangstelling gemeten van
de dames, terwijl dc kolenprijs speci
aal besproken wordt door dc heeren,
waaruit veilig kan worden afgeleid, da:
de kolen rekening door de hccrcn wordt
betaald.
Na deze onderwerpen, waarbij veel
al herinneringen aan lang gestorven fa»
miliclcdcn worden opgehaald, vooral
aan datgene wat dezen o%-cr strenge
cn zachte winters hebben meegedeeld,
worden onze kansen voor den komen»
den winter besproken. Nog nooit heb
ik iets anders vernomen, dan dat dc
komende winter bijzonder streng za.
wezen, waarvoor dan tal van redenen
worden aangevoerd: welke dat zijn.
kan ik hier allemaal niet opsommen,
omdat ik er nooit aan meedoe cn cr
nooit naar luister. „Als het een strenge
winter worden moet", zeg ik dan. „zal
ik het wel merken cn vóór dien tijd
kan het me niet schelen". In de krans
wordt dit, voral door dc dames, niet
aardig gevonden, „zoo kortaf", zeggen
zc „en zoo onverschillig".
Hebben wij deze wecrvoorspcllcrlj
achter den rug. waarbij zelfs de Enk»
hu:zcr Almanak nog wel eens te pas
komt (de grootvader van mevrouw
Hupstra zwoer daarbij) dan komen wij
tot de diverse ziekten en ongemakken.
Zoodra daarover in onzen kring dc
eerste klacht geslaakt is. komen zc
van alle kanten.
Het schijnt dat wij elkaar niet recht
gunnen, dat anderen iets mankeert cn
dat wij gezond zijn. Nauwelijks heeft
Emma Hopma geklaagd over hoofd»
pijn of mevrouw Hupstra tobt naar
haar zeggen met een hardnekkigen
bronchitis. die van ccn bijzondere, def.
tigc soort moet zijn, daar lij die op
z'n Fransch „bronsjiet" noemt; om de
ramp te demonstrcercn laat zij dan
een heel klein kuchje hooren. Op onze
laatste bijeenkomst zei Wouter: „zoo,
heb je het ccn beetje op je luchtpij»
pen?" waarover mevrouw Hupstra ver»
ontwaardigd was. Luchtpijpen, het deed
inderdaad aan een schoorsteen denken!
.In den grond van dc zaak is het niet
anders", hield Wouter vol cn vol toorn
keerde zij zich van hem af. terwijl
tante Koosje hem zacht verwijtend
aankeek.
Op dit oogenblik treden dc zenuwen
van mevrouw van Stuiteren op. Dit is
ccn heel bijzondere soort van zenuwen,
een prima, prima qualitcit, heel iets an«
ders dan andermans gewone zenuwen.
En wanneer dc dames (dc heeren heb
ben er zoo geen belangstelling voor)
naar bijzonderheden vragen, vertelt de
lijderes inderdaad merkwaardige din»
gen over die zenuwen. Zij wordt cr
koud van in den zomer cn warm in den
winter, zelfs is het meermalen voor
gekomen, dat een gebeurtenis in de fa
milie haar vooraf werd aangekondigd
door ccn hoogst merkwaardig prikke»
lend gevoel in den rechter schouder:
eerst van links naar rechts cn daarna
■an rechts naar links. Een half uur la»
ter kwam cr een telegram: tante Cle»
mentine W3S dood. De vorige week nog
had een eigenaardige tinteling in den
rechter wijsvinger zeer duidelijk onheil
voorspeld: 's middags werd in dc keuken
een kostbare dekschaal gebroken.
Daarbij blijft het evenwel niet. Wij
in onzen krans zijn maar niet de eer
sten dc besten, wij hebben rheumatiek
cn dat wel in soorten. Rheumatiek bij
Oostenwind bij Noordenwind en bij
Noord-Oostenwind: zelfs hebben wc
ccn jaar of wat geleden rheumatiek ge»
had hij Zuidenwind cn als het Hupstra
niet geweest was die daaraan verklaar
de te lijden, zouden wc het niet gc»
loofd hebben. Wouter opperde het denk
beeld nog. om zoo'n zeldzame rheuma
tiek onder een stolp tc zetten en die
op kransavonden mee tc brengen als
merkwaardigheid. Natuurlijk gebruiken
wij daartegen allerlei geneesmiddelen,
van salicyl af tot een lepeltje suiker
's morgens op dc nuchtere maag toe.
Dit is ccn middel van Hopma. die het
gekregen heeft van ccn vriend, die het
weer had van een neef. Toen wij daar
voor 't eerst van hoorden, herinnerde
tante Koos zich een oud rijmpje, dat
zij in haar jeugd al gehoord had:
Wie medicijn slikt met verstand.
Verkiest die yit dc derde hand.
Waarmee zij zeggen wou, dat de suiker
van den neef. via den vriend, via Hop»
ma. wel uitstekend geneeskracht heb»
ben zou.
Sommige dames zweren bij den ther
mometer cn kunnen 's avonds haar
hoofd niet rustig neerleggen, of zij
moeten van ieder lid van 't gezin dc
temperatuur hebben opgenomen. Ver»
hooging is dan heel erg, verlaging
schijnt cr minder op aan te komen. In
dc familie Hopma vooral wordt weten»
schappelijk met den thermometer ge
werkt cn mevrouw van Stuiteren vindt
het voor haar kinderen ook een on*
misbaar instrument, „ze zijn zoo vat»
baar cn zoo teer". „En jij dan?"
heeft Wouter eens aan van Stuiteren
gevraagd. „Ik?" zei hij. „ik ben nooit
ziek, behalve een verkoudheid en af cn
toe ccn likdoorn, die me pijn doet. Ik
eet goed, ik drink goed en ik slaap
goed, ik ben gezond cn sterk en ver
heug me daarover".
Sommige leden van het gezelschap
hebben hem toen met een zeker mede»
lijden aangekeken Het is zoozoo
gewoon. Zoo weinig interessant. En
zijn eigen vrouw zuchtte eens cn
bracht het gesprek op een ander on-
derwerp. Jc zag haar denken: „altijd
gezond, hoe ordinair!"
Zoodra deze onderwerpen afgchan»
deld zijn komen ieders persoonlijke er»
varingen in besprekingen. Het was Em
ma Hopma die wist te vertellen van
allerlei pogingen van mcnschen <^e
wat tc verkoopon hadden om haar
persoonlijk tc spreken te krijgen cn
die niet allemaal mislukt waren. „On»s
dienstmeisje", zei ze, is er anders goed
op uitgestudeerd! Eerst kijkt ze door
het ruitje in de voordeur wanneer cr
gebeld is en als de scheller of de
schelstcr haar niet aanstaat, doet ze
het even open cn zegt dat er niemand
van de familie thuis is. Maar je kunt
je vergissen en zoo gemakkelijk is het
daarom niet altijd. Er waren deftig gc»
klcede dames cn die zeiden zeer uit
de hoogte: .„Meisje, is mevrouw thuis?
Zeg maar, dat ik kom uit naam van
mevrouw Verschuur „en omdat zc weet
dat vk die goed ken, deed ze open cn
dan is ze eenmaal binnen en knap wie
er haar dan weer zonder bestelling uit
krijgt. Toen mij dat den eersten keer
was overkomen, heb ik Truus Ver»
schuur opgebeld, en gevraagd: „hoe
kun je mij nu zoo'n lastige agentes in
linnen op mijn dak sturen?" „Wat
bedoel je", zei Truus, „ik weet nergens
van". Wat bleek? Toen ze aan de deur
was afgescheept, had ze aan hel meisje
gevraagd: „och toe, geef me een paar
adressen van dames uit de buurt, die
mevrouw kent". En uit goedigheid had
hel kind dat toen gedaan".
„Zc heeft daar toch geen aanmerking
over gehad?" vroeg tante Koosje. „Wij
kunnen gemakkelijk praten, wij hoeven
er niet op uit met stalen en monsters
om aan huisvrouwen die nergens be»
hoeftc aan hebben, dingen op te drin
gen, d:e ze niet willen koopen. Als
dc honger maar drijft! Ik heb altijd
medelijden met de stakkers".
Maar mevrouw van Stuiteren Bet
een ander geluid hooren. „Ik krijg oen
paar weken geleden een kaartje van
iemand, die mij spreken wil: Madame
van Heuven, nee van Walraven „Stal-
paert", een kennis uit mijn school
tijd,
„Een Fransche kennis?" vroeg Wouter
met ccn strak gezicht.
„Nee, een Ncderlandsche. Hoezoo?"
„Om dat Madame op haar kaartje".
„Dat is in die kringcn gebruik", zei
mevrouw van Stuiteren kortaf en toen
voortgaande: „ik kom in den salon en
daar zit een juffrouw, die ik nooit van
mijn leven gezien heb! „Is u mevrouw
van Heumen?" vraag ik. „Ja", zegt ze.
„Dat is u niet", zeg ik, ..want ik ken
mevrouw van Heumen persoonlijk". Ze
verschiet van kleur cn erkent dat ze het
kaartje ergens gevonden heeft en dat
zc het gebruikt om bij de menschen
binnen te komen, omdat het anders
niet lukt. Naturulijk geef ik haar een
reprimande dat zooiets niet te pas komt
cn juist'wil ze al weggaan als mij wat
tc binnen schiet. „Heeft u nog meer van
die kaartjes?" Zc zei van niet, er was
er maar een. ..Laat uw taschje eens
zien", zei ik. Toen werd ze brutaal,
dat wou ze niet. daar had ik geen recht
op, „Heel goed", zei ik, „dan schel ik
dc politie op dat u met de kaartjes
van andere menschen binnen dringt". En
jawel, met een gezicht als een spin
haalde ze een heel pakje van de kaar
tjes uit haar tasch, smeet dat op tafel
cn was meteen de deur uit. Nooit heb
ik iemand zoo vlug zien vertrekken.
De kaartjes, er waren er nog wel
veertig, heb ik in den haard verbrand".
„Voortaan," zei Wouter, „zal ik mijn
oortrct od mijn visitekaartje laten zet
ten, met een notarieele verklaring dat
ik het ben!" En hij vertelde van een
anderen oplichter, die ook een heel
mogien naam op zijn kaartje had laten
zetten, met een jonkhcerskroontje er
boven Maar het vTcemdc was: overal
waar hij dat afgaf werd hij wegge
stuurd. „Mevrouw kon hem niet ont»
vangen, meneer was ongesteld, meneer
was in gesprek, meneer was uit". „Ik
begrijp er niemendal van" zei hij tot
een collega-oplichter, ,,'t is of ze aan
het kaartie kunnen zien, dat het geen
zuivere koffie is." „Laat eens kijken,
dat kaartie". vroeg de vriend en nau
welijks had hij het in handen gekregen,
of hij schaterde het uit: de drukker had
in plaats van het jonkheerskroontje
niets minder dan een koningskroon
boven den naam gezet. Dat hadden dc
groote lui, die hij bezoeken wou, wel
dadelijk gezien."
Soms worden er ook wel verhalen
gedaan over de kleinkinderen. Mij hin»
deren ze niet. Ik vind alle kleinkinde
ren lief, maar de natuur brengt een»
maal mee, dat alle kleinkinderen dc
liefste zijn ip de oogen van hun groot»
ouders en hoe wil jc nu uitmaken, wie
cr gelijk heeft? Wij halen gelukkig in
Nederland nog niet de dwaasheid uit.
dat we zuigelingen tentoon stellen cn
dan uitmaken wie de liefste is. Als
de grootmoeders in onzen kring (een
enkelen keer ook wel eens de grootva
ders) over hun kleinkinderen beginnen
te vertellen, dan is de genige die met
ware belangstelling luistert. tante
Koosje cn die heeft zelf niet eens kin»
deren, dus ook geen kleinkinderen
Goede, vriendelijke ziel! Altijd er op
uit om een ander een genoegen te doen
Hoe is het mogelijk dat d*e getrouwd
is met jemand als Wouter, die op ieder
en op alles aanmerking maakt.
„Geen wonder", zegt van Stuiteren,
„de natuur, die in alleS evenwicht
zoekt, heeft dat zoo besteld om een
echtpaar samen weer tot een gemiddel*
de te brengen. De vervelendste man
nen zijn altijd met de zachtaardigste
vrouwen getrouwd."
Op dat onderwerp zijn wij niet ver
der doorgegaan. Het was vanzelf wat
netelig. Krijgen dus goeie mannen (cn
daarvoor houden we ons zelf natuurlijk)
dan minder prettige vrouwen? Of wan
neer een vrouw lieftallig is, bewijst dat
dan, dat ze een onplezierigen bullebak
van een man heeft? Ieder» begrijpt dat
zulke beschouwingen ons te ver zouden
hebben gevoerd en aanleiding gegeven
tot moeilijke conclusies.
Wanneer aldus de huiselijke bijzon»
derheden zijn afgehandeld, worden dc
speeltafeltjes aangeschoven en begint
het gezelschap een partijtje bridge
daar wij ons altijd in de belangstelling
van de lezers verheugen, zal ik in kor
te woorden rrachteD te schetsen, boe
verschillende leden van onze krans ge
woon zijn te spelen.
Bridge is een spel, dat niet andere is
dan een soort van wbist en whist
is een spel, waarbij menschen hun hand
vol kaarten hebben, namelijk dertien
en waarin iedereen, als hij geen be
paalde ezel is, wint wanneer hij mooie
kaarten heeft. Anders verliest hij.
Auction bridge nu is een variatie,
waarbij je moet aankondigen hoeveel
slagen je denkt to kunn»en maken; heeft
je maat nu ook mooie kaarten, dan
win je. Anders verlies je.
In groote trekken is dit de gang van
het spel. Het merkwaardige bestaat
hierin, dat menschen die kaart spelen^
graag den indruk geven alsof zij er een,
buitengewone bekwaamheid voor heb
ben, terwijl de beste speler van de
wereld toch niet instaat is, van een,
heer een aas te maken, ail heeft hij dde
ook broodnoodig. Toch is het een won
der, het geleerde gezicht van Van Stui
teren te zien, wanneer hij speelt, maar
de kaarten begrijpen daar niets van en
ik heb nog nooit gezien, dat een zeven
van schrik een tien werd, omdat van
Stuiteren hem zoo krachtig aankeek.
Niettemin gaat hij voor den besten
speler van de krans door, zonder dat
ik begrijp waarom. Verliest hij op een
avond, dan zegt men nooit dat hij
slechte kaarten, maar dat hij pech
heeft gehad. Dit schijnt een geheim
zinnige tusscben-toestand te wezen die
nooit recht verklaard wordt. Emma
Hopma weet nooit goed welke kaart
zij opspelen zal, maar niettemin wint zij
ook, als ze goede kaarten heeft. Anders
verliest ze. Net als wij allemaali
Sommigen kunnen heel goed tegen
hun verlies. Anderen beeflemaal niet,
zooals Wouter, die zijn tegenstanders
kwalijk sohijnt te nemen wanneer zij
goede kaarten hebben. Het is niet
duidelijk waarom, want dat hangt van,
het toeval af. Persoonlijk hou ik wel
van kaartspelen, omdat je daarbij aan
niets anders behoeft te denken, maar
ik heb nog nooit gezien, dat de beste
speler iets wist te maken van een
slecht spek ofschoon ik toegeef, dat
hij iets meer dan een ander weet te
maken van een goed of van een mid
delmatig spel. Overigens, zooals ik zei,
wint het mooie spel en verliest het
slechte. Ook bij auction bridge, al heeft
het een Engelschen naam.
FIDELIO,
