CPLA®.
De Firma H. J. LAMP
ZONDAG A.S. WSET GEOPEND IS
HAARLEM'S DAGBLAD DONDERDAG 2 DEC. 1926 PROVINCIALE STATEN j ingezonden mededeelincen i cents per regel
incezonden mededef.lingen
a 60 Ceo is per rejjel.
üi ct.
Vervaafdijjd vaa
blaadjes tabak, die voor de
f jnste sigaren te klein zijn.
Iji tlle sigarenwinkels.
STADSNIEUWS.
EEN COMMUNISTISCHE
PROTESTVERGADERING.
DE OPSTAND OP WEST-JAVA.
Op initiatief va? de Haariemsche
protestcommissie, gevormd door de
Haarlemsche afdeelingen van de Com»
monistische Partij Holland en het riaat»
selijk Arbeidssecretariaat, werd Wocns»
dagavond in de kleine zaal van het Ge»
meentelijk Concertgebouw een protest»
vergadering gehouden over ..De opstand
op West Java".
Voorzitter van de goed bezochte
vergadering was dc heer L. Peper, die
zijn blijdschap uitsprak over de flinke
opkomst en verder mededeelde dat de
sprekers H. Sneevliet e® J. A. Brand»
steder, die verhinderd waren, zouden
vervangen worden door de heeren Se»
maoen (verbannen Indonesiër, ex»leider
va® den Indische® Spoorwegbond) en
Roodveld (van het N AS.)
De heer Cramer. lid der Tweede
Kamer, die uitgenoodigd was. niet om
te debatteere.n. maar om zich uit te
spreken over de oorzaken van wat in
Indië is gebeurd, had bericht gezonden
da: hij van deze uitnoodiging geen ge»
bruik zou maken, maar binnenkort we',
gelegenheid zou vinden om zijn stand»
punt uiteen te zetten.
Eerste spreker was de heer Semaoen
die begon met den economischen grond-
slag van de be weg ng die thans in Indic
gaande is. te bespreken.
Er is hoofdzakelijk buitenlandsch ka»
pi taal in Indië en dit kapitaal heeft
eigenlijk zes maal de waarde die het
in Europa zou hebben wan: de looncn
zijn maar 20% van de Europeesche.
SO a 40% van de bevolking is geprole
tariseerd. zoo is er dus een groote ar»
beidcrsklasse. Ongeveer 30% van de
bevolking bestaat uit boeren, die per
dag niet meer dan 60 a 70 cent ver»
dienen.
De Ir.Iandschc industrie wordt ver»
drongen. Er heeft in Ir.d:ë plaats u:t>
bulting van het proletariaat. Een er
ander heeft verarming van de bevol»
king ten gevolge. Daardoor heeft zich
de revolutionnaire beweging snel ont»
wikkeld; door de honger komt de be»
volking steeds weer in verzet.
Di: verzet moet, zoo zegt de re»
gearing. onderdrukt worden.
'De bevolking moet maar veel belas»
tir.g betalen ea daartegenover wordt
het kapitaal gevrijwaard.
Er wordt gesproken van hervormingen.
Eén van die hervormers is de oud»
GouverneursGeneraal Fock, die zich
democraat noemt, maar zijn eenig doel
is de kapitalisten zoo spoedig moge»
lijk onafhankelijk te maken en de be»
volking maar belasting te laten betalen.
De bevolking zegt nu: a's dat demo»
cratie is. dan is die democratie duur.
En zoo blijft haar niets anders dan ver»
zet over.
De regeering denkt -nu door militair
geweld cie beweging te onderdrukken,
maar zal daarin n;er slagen. De strijd
zal blijven voortduren. Al hoort men nu
niets van de beweging, men moet daar.
om niet denken dat de strijd afgeloopen
:s. Het proletariaat zal strijden om zich
te bevrijden van he: kapitalisme.
Nieuwe groote revolutionnaire bcwegin»
gen zijn in indië te wachten.
Hierna sprak de heer P. Bergsma.
Het gewapend verzet van den Javaan,
aldus spr., gaat de richting uit. die voor»
speld is. De Javaan heef: van de Rus»
s:sche boeren geleerd dat bevrijding
mogelijk :s. De oorzaak van de bewc»
ging ligt in de uitbuiting en de onder»
drukking van het proletariaat aan wie
elke vakactie verboden is.
De spoorwegstaking is door de regee»
ring geprovoceerd door een der leiders
te arresteeren, zoodat zij uitbrak vóór
den door de organisaties bepaalden
tijd.
Dut de opstand het eerst in West
Java uitbrak komt doordat de men»
scher» daar het meest worden onder»
drukt en door de zware !as:en bijna
niet kunnen leven. De wijze waarop
de belasting geïnd wordt, vloekt tegen
elk menscbelijk gevoel. De menschcn
worden bij voorbeeld maar wederrechte»
lijk gevangen genomen en moere® dan
werk" doen. dart niet betaald wordt. Op
zoon manier wordt dan toch de be»
lasting ontvangen.
Vergaderingen waarop critiek op re»
geeringsdaden wordt geoefend worder
uiteengejaagd of op alle mogelijke wij»
zen tegengewerkt.
Leden va® vakorganisaties worden
ontslagen. De werkgevers nemen revo»
luiienraire couranten bij de werknemers
i® beslag en ontslaan de menschen die
in 't bezit var. zulke couranten zijn.
Huiszoekingen hebben plaats bij leden
van organisaties.
Maartoch blijven de revolutionnairen
zich organiseeren, thans langs bolsje»
wistischen weg. Van de Russen hebben
zij geleerd, hoe zij hun organisatie moe»
ten opbouwen.
Na Indonesië gaat zich een nieuwe strijd
methode ontwikkelen tegen de bour»
gcoNie van West-Europa.
In China staat nu ook een zegevierend
Tood leger :n Kanton, waartegen de
Britsche, de Japansche en de Ameri»
kaansche bourgeoisie niet zullen op kun»
r.en. En de revolutionnaire Javanen op
WestJava hebben sympathie voor dc
beweging in Ch'r.a. Er verandert iets
in het Oosten en alleen één land in
Europa steunt deze revolutionnaire
stroomingen: Rusland.
De beweging op Java vormt een
schakel in een internationalen strijd.
Spr. eritiseerde verder de koelie»
contracten en besprak de mishandelin»
gen van koelies.
Er is geen andere manie: om van
dit alles verlost te worden dan de re»
volutie.
Spr. wekte de Hoilandsche arbeiders
op de beweging op Java te steunen
door de revolutionnaire gedachte ver»
der te brengen. Geëisc'nt moet worden
dat de Javaansche politieke gevange»
nen worden vrij gelaten en demonstra»
nes moeten worden gehouden.
Derde spreker was de heer Rood»
veld van het N.A.S.
De beweging in Indië. zoo zeide spr..
s voor de ontwikkeling van den klas»
sestrijd van de grootste beteekenis.
Drie eeuwen van koion:aai bezit heb»
ben zich gekenmerkt door wanbeleid
en uitbuiting. Die eeuwen brachten den
Javaan- niets dan armoede.
Men spreekt nu van een communis
tische beweging, maar de gevolgen die
het regcerbeleid in Indië zou hebber,
zijn reeds lang geicder door r.iet=com»
rnunisten voorspeld. Wie denkt in ceze
dagen niet aan Multatuli? En Mr.
Brooshooft van „De Locomotief", heeft
gezegd: wij drijven den Javaan in een
poel van ellende.
Met voorbeelden en cijfers, ontleend
aan officieele rapporten», vestigde spr.
dc aandacht op de verarming va® den
Javaan. Aangetoond is dat de zwaarste
belastingdruk ligt op de grondbezitters,
die een inkomen hebben var. f 27 a f 2S
per jaar. En \-3n deze monschen heeft
GouverneursGeneraal Fock in de vijf
jaren dat hij aan> 't bewind was. nog
gehaald wat hij kon halen.
Geen wonder dan ook dat de men»
schen hun toevlucht moeste® nemen
ot de pandjeshuizen. De gezamenlijke
winster dier inrichtingen bedroegen in
1913 f 2 355 000, i® 1916 f 5-511.CCO. in
1919 f 7.790.000 en m 1924 f 9.S5S.C00.
Deze cijfers zijn ontleend aan een
rapport van Meyer Honnef.
Is het wonder, dat er een explosie
geKomcn is?
In Indic staat alles wat blank :s aan
de® eenen kant als werkgevers; aan den
anderen staat de bruine bevolking als
werknemers. Dit zegt pastoor van Lidt
in een brochure, dit heeft ook de tegen»
woordige sociaaldemocraat Stokvis
zegd.
Het :s nu niet meer mogelijk, aldus
spr., de bevolking te bevredigen. De
strijd zai z:cn steeds meer uitbreiden.
Zes, zeven dagen na den opstand
heer Mr. Joekes in een interview in
ue N.R.Crt. het beleid van Gouverneur»
Generaal Fock gecritiseerd. ook het be»
leid der Indische regeering ten op#
zichte van sociaal-staatkundige vereeni»
g'nge® en het optreden der politie. De
verantwoording van wat in Ir.die is ge»
beurd, aldus spr., komt dan ook neer
op den afgetreden Gouverneur»GeneraaI
Fock. Elke vrijheid is geknot, kerker»
straffen zijn opgelegd.
Men verbeeldt z:-ch dat op deze
wijze de winst»ipakerij in Indië veilig
wordt gesteld! Twee miiliard winst per
jaar -is in Indië gemaakt gedurende
jaren op een kapitaal van zes
miiha.-d. Dit kan alleen door uitbuiting
op groote schaal.
Bij een staking var. metaalarbeiders
in Indië bleek dat 6600 menschen min»
der dan f 1-50 per dag verdienden, 3300
minder dan f 1 per dag en 740 m:nder
den f 0.50 per dag. De arbeiders werkten
9 uur per dag gedurende 7 dagen pe;
weck, soms wel 8S uur per week. De
woningtoestanden onder die arbeiders
zijn vreeselijker dan in de ergste krot»
ten in de Drentsche venen.
Spr. eindigde met een opwekking
aan de Nedcrlandsche arbeiders om
een gemengde commissie van onderzoek
met uitgebreide macht te eischen, want
aan het rapport dat drie jonge advo»
caten, gouvemements»ambtenarcn, nu
over de beweging in \Vest»Java zulien
opmaken, hecht spr. geen waarde.
Aan het einde van de vergadering
werd met algemeene stemmen een mot e
aangenomen, waarin de vergadering,
van oordcel dat het door de jaren
gevoerde Koloniale wanbeleid, dat de
belangen der Indonesische volksmassa's
op ieder gebied verwaarloosde, en de
uitbuiting en afpersing van het Indo»
resische volk heeft beschermd, aanspra»
kslijk is voor de Indonesische bewe»
ging, protesteerde tegen de politiek van
wraak en onderdrukking die tegenover
de opstanoige Indonesiërs wordt toe»
gepast 'en eischte: le de directe vrij»
ia ting der gevangengenomen opstande
lingen en de algemeene amnestie voor
alle wegens politiek optreden gevan»
gen gezetten vervolgden en veroordeel»
den.
2e het uitzenden eener met uitgc»
breide bevoegdheden toegeruste com»
missie van onderzoek uit dit tand, zoo»
danig samen te stellen, dat daarin de
Indonesiërs vertrouwen kunnen heb»
be®; en
de arbeiders van alle richtingen op»
riep om een eenheidsfront tot stand tc
brengen van de verschillende onder»
deelen der arbeidersbeweging. om
door gemeenschappelijke actie de door»
voering der hierboven omschreven
e.schen te bewerken.
GEMENGD KOOR POLYHYMNIA.
Dinsdagavond werd in de plaats van
een zan-grepetitie een lezing voor leden
en introducés gehouden door den heer
H. St.nis. Deze hield een lezing over
dc Ardennen, zulks naar aanleiding
van het besluit der vereeniging. om
het volgend jaaj naar Luxemburg te
gaan. In algemeene trekken werden dc
Ardennen besproken en in het bijzon»
der werd gewezen op de indrukwek»
kende natuurtafereelen. Ook Luxem
burg zelf werd door den heer S'.ims
besoroken. Zanglust te Amsterdam en
Polyhymnia te Haarlem zullen met de
Pinksterdag en deze reis maken.De heer
A. N. Zonneveld, voorzitter dankte
den beer Stinis voor zijn interessante
lezing.
De avond werd verder gevuld door
de Polyhymnia Jazzband. die ver»
schillende mmpr.ers ten gehoore
bracht.
VAN NOORD-HOLLAND. j
(Vervolg zitting van Woensdag.)
De heer Hendrix (Ged. Staten) is
dankbaar dat 18 sprekers de onderwer»
pen wegen en bedrijven hebben behan»
deld. Spr. zal niet allen afzonderlijk
kunnen beantwoorden. Hij heeft ook
nog 5 moties vóór zich liggen.
Spr. heeft herhaaldelijk aangedron»
gen op het doen van extractor tingen in
het wegenfonds. Dit als antwoord aan
den heer Asscher. Aan de wenschen van
Mevr. Aukes betreffende wijziging in
het wegenplan kunnen Gcd. St. niet vel
doen. Het plan moet nu eerst worden
uitgevoerd, zooals het er ligt. Alleen dc
ensch ten opzichte van den weg van
Castrjcum kan misschien onder zeker
voorbehoud in overweging worden ge»
nomen.
De motie-Wittemun c.s. willen Gcd.
Staten overnemen.
Betreffende de overeenkomst met dc
N.V. Installatie Mij. Noor<l»Hollanv!,
deelt sr>r. mede, dat deze maatschappij
een maandclijksche bijdrage in dc kus»
ten ontvangt en een provisie voor het
aantal K.W.L'. te leveren voor de appa»
raten die de N.V. verkoopt.
De aandeelen zijn niet in handen van
personen, die ook maar iets met het pro»
kinciaal bedrijf te maken hebben.
De heer Lefeber vond f 270.000 voo-
een nieuw gebouw voor de waterleiding
buitengewoon hoog. Spr. heeft deze
zaak onderzocht en is tot de conclusie
gekomen dat die som inderdaad noo»
dig is.
Spr. behandelt dan de tarieven voor
de bedrijven cn gaat eerst dc positie
van het clectriciteitsbedrijf na. Dit is
nog niet een geheel gezond, veilig
staand bedrijf. Het waterleidingbedrijf
heeft geen verliezen, maar ook N dit
nog niet geheel veilig. Beide bedrijven
moeten dus met groote voorzichtigheid
beheerd worden. Zij zijn er voor le af»
nemers en niet voor de prov: iciale kas.
Vóór die bedrijven financieel stevig op
pooten staan is het niet de tijd tc gaan
spreken over taricfvcrlaging.
Of de tarieven tc hoog zijn?
Het electriciteitsbedrijf levert aan ge»
meenten en direct aan de afnemers.
Over dc tarieven dier gemeenten heeft
de provincie niets tc zeggen.
Een tarief van 42 cent voor lichtvcr»
bruik ten plattclande is te hoog geacht,
en spr. kan het hiermede eens zijn. Ged.
Staten willen ook wel van die 42 cent
af. Bij het differenticcren van tarieven
is dc grens moeilijk tc trekken. Gcd. St.
zijn van oordeel, dat alle afnemers in
de gehcclc provincie hetzelfde moeten
betalen. Misschien kan tegen Juni van
het volgend jaar een gewijzigde tarief»
stelling tegemoet gezien worden, maar
deze zaak is nog niet in Ged. Staten be»
handeld. Er moet echter steeds in het
oog worden gehouden, dat het bedrijfj
niet in financieele moeilijkheden mag
worden gebracht.
De tarieven van het waterleidingbc»
drijf hebben dc uitbreiding van dat bc»
drijf niet tegengehouden. Vergeleken
met andere tarieven maken de provin»
ciale geen slecht figuur. Spr. heeft in»
lichtingen ingewonnen betreffende de
vraag of' de tarieven te hoog zijn voor
de veehouderij. Deskundigen hebben
deze vraag ontkennend beantwoord.
De heer Hendrix erkent, dat er
het tarief een onbillijkheid is gelegen,
die de directie van het bedrijf over»
weegt om uit den weg te ruimen. Het
voornemen is, om den prijs op 25 cent
voor de gehecle tc stellen, maar* dan
moet de meterhuur voor rekening van
de afnemers komen. Spreker vraagt den
heer Ketelaar, na deze toezegging zijn
motie in te trekken. En nu de motie
van den heer Polak
De heer Abrahams: „Oók rnaar
intrekken!"
De heer Hendrix, voortgaande,
merkt op, dat Ged. Staten ook deze
overbodig achten. Het voornemen
Gcd. Staten is, om zuiver drinkwatci
in de kommen van alle gemeenten tc
brengen. Het is ondoenlijk, wat bij"00r»
ibeeld dc heer Binnendijk wil, namelijk
zuiver drinkwater op alle boerderijen.
Dat is onmogelijk. Als men in deze lijn,
-voortredeneert, zou men ook kunnen
verlangen, dat in elk dorp een zieken
huis komt. Spreker geeft den heer Po»
lak in overweging, zijn motie in tc
trekken.
De heer Abrahams: „Zie je wel!"
(Gelach).
Dc heer Hendrix zegt tenslotte,
dat Ged. Staten de motie van den heer
Witteman inzake dc voetpaden over»
nemen.
De heer Geerhard (Ged. Staten)
zegt naar aanleiding van het bekende
verzoek van mevrouw Idenburg, dat er
voor de vrouwelijke ambtenaren gele»
genheid bestaat, om zich door een vrou»
wclijkc arts te laten keuren. Spreker
vertrouwt, dat dit bij alle vrouwelijke
ambtenaren bekend is. Verder geeft hij
mevrouw Idenburg in overweging, om
alvorens weer met klachten tc komen,
met een definitief feit te verschijnen.
Aan losse gezegden hebben Gcd. Staten
niets. Als mevrouw Idenburg met een
goed te controleeren feit bij Ged. Sta»
ten komt, dan zal zij bij hen zeker een
goed gehoor vinden. De mogelijkheid
van de door den heer Kleerekoper ge»
opperde denkbeelden betreffende pro»
vinciale steun van goede muziekvcrecni»
gingen wordt door Ged. Staten ernstig
overwogen. Het college is genegen, in
deze richting iets tc doen.
Hierna werd door eenige leden gere
pliceerd.
De heeren Asscher c.s. handhaven
hun motie. Mocht die verworpen wor»
den, dan zullen zij vóór het voorstel»
[Colijn stemmen.
De heer C o I ij n denkt cr ook niet
over het voorstel van hem en zijn vrïen»
den in tc trekken.
De heeren Ketelaar c.s. trekken
hun motie in, evenals de heeren Po»
lak c.s.
De heer Hooy deelt mede, dat dc
Roomsch»Katholieke fractie tegen dc
voorstellen van de heeren Asscher en
Colijn zal stemmen.
De heer Van der Glas, die Dins»
dagmiddag, toen het zijn beurt was om
tc spreken, afwezig bleek, krijgt van den-
BARTELJORISSTRAAT 18
BERICHT, DAT HAAR MAGAZIJN 20
Voorzitter verlof om nog even in eer»
sten termijn eenige opmerkingen te
maken.
Een groot aantal leden protesteert
daar heftig tegen.
De heer Van der Glas merkt op,
dat de houding van den Voorzitter niet
zoo vriendelijk tegen hem was.
De Voorzitter protesteert tegen
deze uitlating en zegt, dat men Dinsdag
middag overal naar den heer Van dei
Glas gezocht heeft. Deze bleek even»
wel niet aanwezig te zijn. Toch krijgt hij
nu verlof om eenige'opmerkingen te
maken.
De heer Van der Glas zegt, dat
hij Dinsdagmiddag drie uur nog vijftien
sprekers vóór zich had. Hij was toen
an pieening niet meer op Dinsdagmid»
dag aan dc beurt te zullen komen.
Als de overige leden blijven protcs»
tccren, roept de heer Van der Glas
boos: „Ik eisch het recht op, om hier
over de begrooting te spreken."
Terwijl vele leden met elkaar een ge»
sprek aankóopen, gaat de heer Van
der Glas, voor de pers totaal onver»
staanbaar, spreken. Tenslotte dient hij
twee moties in, die evenwel niet vol
doende ondersteund worden cn dus
geen punt van beraadslaging kunnen uit
maken.
Na een kort dupliek verklaart dc
Voorzitter de algemeene beschou
wingen voor gesloten.
De begrootingen der provinciale be»
drijven worden goedgekeurd.
Het voorstel van Ged. Staten, om
den verpleegprijs voor armlastige krank
zinnigen tc verlagen van f 940 tot f 850
wordt aangenomen met 47 tegen 11
stemmen.
Het voorstel om het bedrag van dc
xtra storting in het wegenfonds met
f 1.000.000 tc veynindcrcn, wordt ver
worpen met 49 tegen 9 stemmen.
Dc heer C o 1 ij n stelt nu voor. om
dit bedrag met f 500.000 te verlagen.
Dit wordt verworpen met 38 tegen 20
stemmen.
De heeren Asscher en C o lij n trek
ken hun voorstel betreffende belasting»
crlaring in.
Dc bcgrooting der provinciale inkom
sten en uitgaven worden ongewijzigd
zonder hoofdelijke stemming goedge»
kcurd.
Dc vergadering wordt verdaagd tot
Dinsdag 7 December, des voormiddugs
half twaalf.
NEDERLANDSCHE
PROTESTANTENBOND.
(Slot.)
Tn de Woensdagmiddag hervatte
vergadering kwam andermaal het ge#
dccltc van het rapport Enschedé jan»
gaande het godsdienstonderwijs in de
kerkhoudende afdeelinaen aan de or»
de.
Het gaat over het in relatie brengen
van leerlingen die vanwege den Bond
godsdienstonderwijs ontvangen met de
kerkgenootschappen.
Dc vraag was of dit al dan niet op
den weg van den Bond ligt. Sommigen
waren er voor. maar anderen meenden
dat het niet gaat om de kerken maar
om het vrijzinnig Protestantisme en
dat dus dc Bond dc leerlingen niet me;
de kerkgenootschappen in verbinding
diende te brengen Bovendien de
meeste leerlingen worden ai in een
kerk aangenomen.
In de discussie deed ds. Van Duijl
Het idee aan dc hand om de leerlingen,
die dat bcgcercn, met dc kerkgenoot»
schappen ip relatie tc brengen. Dr.
Hooijkaas deed opmerken dat nis men
dat wil doen. het dient tc geschieden
aan het begin van het laatste leerjaar.
Anderen wilden wel in'dezen met de
kerkgenootschappen samenwerken,
maar daartoe niet worden gebonden.
Ds. Ihompson zag in dc zaak een
ingrijpen in de autonomie der afdcc»
linigen. Prof. Ecrdmans meende, dat.
indien in het amendement van Duijl
word getreden, de pehccle bepaling
kan vervallen. Na ceji lange gedachten-
wisseling is ten slotte besloten dj; ge»
hecle bepaling te laten vervallen.
Aangenomen werd het voorstel var.
het hoofdbestuur om dc noodig gebk»
ken regie mens wijzigingen aan te hou
den tot een volgende algemeene ver
gadering en zoowel dc algemeene lei»
ding van zaken voor nog een jaar, als
voorbereiding van die reglcmentswijzi»
ging. te stellen in handen van het tc»
genwoordlg hoofdbestuur.
Nu daarmede de arbeid van de com
missie Enschedé is geëindigd brengt
prof. de Graaff hulde aan de commis»
sie vpor haar arbeid, inzonderheid aan
den voorzitter prof. Eerdmans,
Een volgend voorstel is om van de
„Hervorming" een maandblad te ma
ken, dat een orgaan van den bond zai
zijn. maar dat verder verschillende za.
ken in het licht van de vrijzinnige Pro»
tcstantsche beginselen zal bezien.
Alleen om financieele redenen is dit
voorstel gedaan, zooals de voorzitter
nader toelicht. Na eenige gedachten»
wisseling, waarin hulde werd gebracht
aan de redactie van de „Hervorming",
werd het voorstel mot algemeene stem»
men op een na aangenomen.
De begrooting werd goedgekeurd.
De behandeling van de andere punten
van het rapport der commissie En»
schede werd aangehouden tot een vol»
gende vergadering.
Benoemd werd als lid der commissie
'van financiën dc heer J. H. van Dorp
te Baam, Als plaats voor de volgende
algemeene vergadering werd Zeist aan
gewezen.
Dr. Steenhujs bracht tenslotte dam:
aan den voorzitter voor dc goede !e;»
ding der vergadering. Nadat nog dank
aan Haarlem door een der afgevaar
digden was gebraoht voor de ontvangst
werd de vergadering gesloten.
DE PONT OVER HET ZUIDER
BUITENSPAARNE.
De heer M. L. Veldhuyzen, de ont»
werper van deze pont, zendt ons ccn
uitvoerig stuk, waaraan wij het volgende
ontleenen:
De belangstelling van de pontgebrui»
kers beperkt zich uiteraard tot de
volgende vragen:
le. Kan ik spoedig genoeg naar mijn
zin overgezet worden; is dc pont vun
voldoende vervoercapaciteit?
2e. Is de pont betrouwbaar cn bcdrijfs»
zeker?
De pontgebruikers beoordeelen deze
pont dus van het z.g. éénzijd-ige stand»
punt. En dat is logisch ook. ITet is een
verkeersverbinding en die moet zoo
snel mogelijk zijn. Nu is het vanzelt»
sprekend moeilijk om het een ieder naar
den zin te maken en cr bestaan ook
nog zoo iets als technische mogelijk»
heden. De nieuwe pont vaart in ongc»
veer 1 minuut over. gerekend van het
tijdstip dat de klep :s opgehaald. De
afstand van kant tot kant bedraagt 75
Meter. Laat nu de ontevreden voet»
ganger, die vindt dat de overtocht te
lang duurt, eens met zijn normale snel»
heid 75 Meter loopen. Dat duurt óók
1 minuut.
De tijd die noodig is voor het
op» en aflaten va® de passagiers is een
gevolg van iedere pontverbinding.
Door het aanwenden van een krach
tiger machine zou wèl met grooter snel»
heid kunnen worden afgevaren, doch
dan zou ook vroeger de schroef moeten
worden uitgeschakeld, of aan het einde
zou met volle kracht achteruit moeten
worden geslagen. In het eerste geval is
het schip, door het niet medewerken
van de schroef, moeilijker bestuurbaar
hetgeen vooral bij sterken dwarswind
tot uiting zou komen. In het tweede
geval zou steeds dc motor en de over»
brenging vol belast zijn, zonder dat eer.
noemenswaardig grootcre snelheid zou
worden verkregen. Bij het ontwerp
moest dus met ccn, c:i ander rekening
worden gehouden en een practischc cn
tevens economische oplossing worden
gevonden. De vraag ol deze ponL' zoo»
als deze momenteel wordt gebruikt,
van voldoende vervoercapaciteit is,
moet ik na mijn ervaringen hiermede ge-
daan. ontkennend beantwoorden. Ik
moet hier echter bijvoegen, le. dat het
groote gebruik dat thans van deze pont
wordt gemaakt, m i. :n hoofdzaak het
gevolg is van dc belemmering van het
verkeer door dc nieuwe brug over den
Heerensingel, 2e dat oorspronkelijk de
bedoeling was, ccn rcscrvcpont tc krij«
gen van ongeveer dezelfde capaciteit
ais de toen ter plaatse varende kicinc
pont; 3e. dat tusschen het ind-icnen
van mijn ontwerp en de aanbesteding,
een tijdsruimte van ongeveer 1 jaar
heeft gelegen.
Als gevolg van de voorloopige Hc>
sprckir.gen met den Inspecteur van het
Havenwezen, werd mij opdracht gegc»
ven deze pont zoodanig tc ontwerpen,
dat bij voldoende plaatsruimte, bc»
spannen wagens cn kleine vrachtauto's
konden worden overgezet. Al spoedig
na het bekend worden van dc plannen
tot aanschaffing van een nieuwe pont.
werd dc mogelijkheid tot vervoer van
vrachtwagens en auto's dermate aangc»
blazen, dat waarschijnlijk veel grootcre
verwachtingen van deze pont werden
gekoesterd dan zij kon geven. Als dan
nog in aanmerking wordt genomen, dal
in het laatste jaar het verkeer ter plaat
se enorm is toegenomen, dan kan men
nu ook verwachten dat de pont mo»
mcntcei tc klein is.
Indien echter dc brug over den Heeren-
singel gereed zal zijn cn dc pent ge
bruikt wordt voor het doel waarvoor
zij is ontworpen, n.l. personenvervoer
met. hij voldoende plaatsruimte, gele
genheid voor vrachtwagens, enz., dan
zal m.i. behalve op de spitstijden, deze
pont voor het normale verkeer vol
doende zijn. Mocht dit dan ook in dc
practijk blijken, dan zou het op deze
tilden mede in dienst stellen va® de
kleine pont hiervoor ccn oplossing kun.
nen zijn.
Wat vraag 2 betreft, betoogt dc
de schrijver, dat de betrouwbaarheid
geheel verzekerd is.
Er is ten onrechte tegen ongelukken
als bij de Tielschc pont gewaarschuwd
Deze zijn hier absoluut uitgesloten.
Dat wel eens ccn onderdeeltje heeft
gehaperd en nog wel eens haperen zal,
is onvermijdelijk cn za! ccn ieder, die
wat met machinerieën te maken heeft
begrijpen. Een goed geoutilleerd be»
drijf moet hiervoor zfju reserves heb»
ben. Onze Havendienst heeft nu voor
zijn 2 pontenverbindingen 3 ponten
Dat tot nu toe de reserve niet kon
worden gebruikt als een en ander
aan deze nieuwe pont moest worden na-
gesteld of geremplaceerd, is al weer het
gevolg, dat door het, tot voor kort ont
breken van die reserve, de 2 bestaande
ponten zoo zijn afgejakkerd, dat deze
thans grondig onderhanden moeten wor»
den genomen. Een continu bedrijf van
15 uur per dag vergt veel van machi»
GEVONDEN DIEREN EN VOOR»
WERPEN.
Terug te bekomen bij
Bouman, v. Zcggclenstraat 6. regenjas-
ceintuur, .1. Drevcr. Lange Hofstraat
9, zwarte herdershond, A. Serné, Rave»
lingstecg 5, herdershond. J. Jonker, An»
thoniestraat 38, dameshandschoenNe»
lissen, Gasthuissingel 8rood, R.K. kerk
boek. J. W. Veen. Nobletstrnai! 5. por
tefeuille. Verdoorn. Hofdijkplein 13.
portemonnaie m. i. J. Wiskcr, Rarendsc»
straat 32 idem. M. Zwart. De Witstraat
24 D, pet. K. Koning, Harmcnjansstraat
44, spaarpot, doosjes bonnen cn Lips'
slc-ui'cl. Brockbernd, Duvcnvoordcstr, 9,
tnschje. J. Scrvaas, Spaarnwoudcrstraat
128. rijwiel taschje. Ligthart, Vooruit-
gangslraat 74. rozenkrans in étui. A. dc
Boo, Lange Boogaardstraat 16, rijwiel»
bclastingrncrk. B. v. Mcurs, Geweer#
straat1 26, idem. .1. v. d, Helm, v. Marum-
straat 46, idem.
LANGS DE STRAAT
Te Amsterdam
De Houtbeurs.
Weer een bezienswaardigheid van
Amsterdam verdwenen, ten minste ver»
plaatst. Wat in vele gevallen gelijk staat
met verdwijning, want zet een ding in
een andere omgeving, dan is het het#
zelfde ding niet meer.
Maandag in dc KalversiVaut bij den
Dam!
Er was soms geen doorkomen aan.
In riicn, ja in dubbele rijen wel eens,
stonden ze langs de trottoirs, dc man»
nei van dc Houtbcurs»op=straat en je
inocst maar zien dat je achter hen langs
schoof. De rijweg was ook hun domein;
ze vormden er heele kluiten of klom»
pen, waartegen zelfs de man met de
handkar en zijn „pèsj terop" hei' wel
eens aflegde.
Oorlog is een verschrikkelijk ding en
ik ben het volkomen eens met het
„Never again!" van Lloyd George, maar
als cr ooit! weer oorlog komt dan zal
elk leger gelukgewcnscnt kunnen wor#
den met soldaten als deze S'.ocren,
deze Onwrikbare», die van geen wij»
ken wisten.
Vogels van diverse pluimage waren
het. deze mannen van stavast. Soinmi»
gen droegen bolhoeden of „doppen", an»
deren sl appe of gleufhoeden, weer andc»
ren petten. Goed gesneden overjassen
wisselden af met slecht zittende, vale
dcuiiei'jcs. Eenige van deze mannen wa
ren heeren, vele waren.,., mannen, tout
court. Maar in één opzicht kwamen zij
overeen: zij rookten allen cn als ze niet
rookten dan pruimden ze. Op dc plaats
v. aar zij stonden vormden zich veelal
op het plaveisel natte plekjes in dc buurt
van hun schoeisel. Die plekjes waren te
wiji'en aan dc omstandigheid, dat zeer
velen van deze mannen niet „droog
rookten" en nog veel minder droog
)ruimdcn en zich zoo gedwongen zagen
lun overtollig speeksel te dirigecrcii
naar lager spheren. waarbij zij dikwijls
bewezen in dit opzicht ccn groote. onge»
twyfeld door lange training verkregen
aardigheid te bezitten.
Derf leek scheen het toe dat die nvan#
nen daar niet's deden dan het verkeer
den weg staan Zij staarden maar
voor zich uit en alleen als cr ccn aardig
Amstcrdamsch meisje voorbij trippelde,
gingen zij wel eens in plaats van op het
rechterbeen op het linker leunen <.n
brachten zij de sigaar of de sigaret van
den ccncn mondhoek naar den anderen,
of wel zij namen dc pijp even uit der»
mond of verplaatsten hun pruim
Maar wie scherper toekeek cn er den
tijd voor nam, ontdekte tenslotte dat
hier toch wel iets gebeurde. Hij zag nu
en dan ccn der Stocrcn zich losmaken
an den trottoirband cn op ccn over»
buurman of ccn voorbijganger afstc»
encii. Er omstond dan ccn gesprek,
waarin veel voorkwam over geld en
percenten cn leveren. Dikwijls verdwe#
nen de twee dan na eenige oogcnbükkcn
in een van dc Kal verstraat cafés, die ook
al vol rookende mannen waren.
Dit was dc Houtbeurs. lezer, de Am#
tcrdamschc Maandagschc openlucht#
Houtbeurs, waar, zooals ik mij heb laten
vertellen, ook in cement, kalk cn stee»
nen werd gehandeld cn die tot! dc merk»
waardigheden van onze hoofdstad be»
hoorde.
Dit wits de Houtbeurs.
Want het mag niet meer.
Dc Onwrikbarcn hebben moeten buk#
ken voor ccn macht, sterker dar, do
hunne: voor dc Amstcrdamschc Politic,
die hen heeft aangemaand tot! „door»
loopc!" naar den Dam.
Ik ben Maandag eens gaan kijken naar
dc oude Beurs in dc nieuwe omgeving.
Het was dc oude Beurs niet meer.
Zeker, er stonden wel enkele mannen
op den Dam, meerderjarige, rookende
Nederlanders, maar lang zooveel niet
als vroeger in dc Kalvcrstraat cn zij
waren ook niet meer zoo onbeweeglijk,
blijkbaar wat zenuwachtig.
Op het trottoir vóór Peck cn CIop»
penburg aan dc Durn/ijde ontdekte ik
verscheidene natte plekjes
Was daar dc Beurs gehouden, maar
waren dc bezoekers al verdwenen, veel
vroeger dan gewoonlijk, omdat zij zich
niet „thuis" gevoelden?
Ik liep de'Kalvcrstraat in. mistroostig
peinzend.
Daar si'ondcn op verschillende punten
agenten geposteerd, daar wjs ook ccn
gestreng Inspecteur van Politic aan wc»
zig.
En niemand waagde het, op het trot»
toir te blijven staan.
Dc cchtc, Amstcrdamschc Houtbeurs
is niet nicer
J. C. E.
EEN JUBILEUM.
WoensJag was het 25 jaar geleden
dat de heer C. J. Kroon, adjunt»corn»
mies ter Provinciale Griffie, aldaar in
functie trad. Mr. Schcltema, chef van
de tweede afdecÜng sprak den jubilaris
op waardeeernde wijze toe.
Hij memoreerde den jovialcn omgang
met den heer Kroon cn liet uitkomen
welk een beteekenis deze dag heeft.
Maar cr ligt voor dezen jubilaris ook
nog een toekomst in het verschiet. Na»
mens dc afdecling werd dc heer Kroon
een ets cn een bloemstuk aangeboden.
Een aantal collega's, waarmede de heer
Kroon in vroeger jaren had samengc#
werkt bood hem 'n fraaie pianolamp aan
Namens deze collega's werd de'jubi#
lsns door den heer Pcnn-htgs op bij#
zonder hartelijke wijze toegesproken.
De boden hadden den jubilaris ook niet
vergeten cn zonden een prachtige bloe»
menmand, die ze vergezeld deden gaan
van een in hartelijke bewoordingen ge#
stelde felicitatie. De heer Kroon werd
door het personeel van de griffie ge#
iukgcwcnscht.
HAARLEM'S TOONEEL.
Jubileum Theo Bouwmeester.
Dit seizoen is het 25 jaar geleden,
dat deze zeer verdienstelijke dilettant»
tooneclspelcT voor het eerst op het
tooncel stond. Er heeft zich ccn hul#
dieingscomité gevormd.
Dit comité bestaat uit de heeren: B,
W. de Kanter. voorzitter. Cn Roeree,
Zocherstraat 12, secretaris, C. C, G. J.
Hezemans, Kruisweg 42, pcnnin.gmeos»
'er, benevens dc volgende heeren, nl.
Dr. R. C. Venema, J. van Eden. F.
Wildeboer, Willem Knikker. Max Wc»
bcr, G. van Waard, W. ter Hors-t «n
H. v. d Horst.
Wij kunnen alvast meciedcelen. Jat
dc huldiging zal plaats vinden in den
schouwburg, aan den Japs weg cn wel
op Dinsdag 14 December 1926.
