HAARLEM'S DAGBLAD
BEURSKRONIEK
BUITENLANDSCH OVERZICHT
RECHTSZAKEN
GEMENGD NIEUWS
KERK EN SCHOOL
VRIJDAG 3 DEC. 1926
VIERDE BLAD
Jelgië's nieuwe munteenheid. Duitsche fondsen.
De Nederlandsche kapitaalmarkt. Sterk toe
genomen beteekenis. De Armterdamsche effecten
beurs.
Toen de Belgische stalviliseering
van den franc zich voltrok, gaven wij
te kennen, dat ik Bclga wel spoedig
geheel de plaats van den franc zou gaan
innemen, ook in het binnenlandsch ver
keer, niettegenstaande dc pertinente
verklaring der overheid, dat dc franc
betaalmiddel zou blijven. Een derge»
lijke verklaring was blijkbaar noodig
om de gemoederen op dat. (hoe zorg'
vuldi2 de stabilisatie ook voorbereid
was) altijd toch eenigszins riskante
oogenbiik zoo kalm mogelijk tc«hou»
den en elke opwinding tc vermijden.
Doch het lag voor dc hand., dat ten
slotte ook in bet binnenlandsch ver»
keer de franc zou verdwijnen en de
Bclga eerst aangekondigd als reke-
ningjccnhcid ten opzichte van het bui»
tenland Bclgië's nieuwe 'betaalmid
del zou worden. Deze meening wordt
bevestigd door Mr. G. Vissering, pre>
r.ident der Ncderlandschc Bank. waar
hij juist dezer dagen in een buiten»
Icndsch blad verklaarde, dat „het in de
bedoeling ligt, <i« Bclga naderhand als
rckcninöseenheid geheel in dc plaats
van den papierfranc te stellen. Men
mag aannemen, dat de Bclga ook spoe>
dig, in het binnenlandsch verkeer als
eenheid wmdt aangenomen, want reeds
thans worden maatregelen getroffen cn
voorbereidingen gemaakt om het hier.
toe te leiden". Ook Mr. Vissering wijst
in dit verband oo het fe-it. dat nieuwe
bankbiljetten uitgegeven zullen wor.
den. waarop dc waarde in francs en
Pc lama's staat aangegeven. Het is dus
slechts een kwestie van tijd.
Er heeft in het standpunt der Ver»
ecniging voor den Effectenhandel te
Amsterdam een wij/ ging plaats gegre-
pen ten aanzien van dc nptccring van
Duitsche fondsen ter beurze. Bij het bc
sluit van 21 September 1925 werd be.
aioten. als protest tegen de Duitsche
valorisatic'wet. geen Duitsche IccnLn»
gen in de noteering op te nemen. Nu
wordt door het bestuur bekend gc»
maakt, dat dit besluit alleen toetjasse»
lijk z*l zijn op die leeningen, welker
debiteuren gebruik hebben gemaakt
van valorisaticbepalingcn der Duitsche
wetten en geen overeenkomst te dit'
zake mei dc houders der schuldbewij.
zen hebben getroffen. Daardoor is dus
de algcmecne rcprcssaiHcmaatregel
teruggebracht tot een meer beperkte
Reeds thans met no2 dc hcele maand
December voor den boeg, kan men zeg.
gen dat dc Nqderlandjsche kapitaal,
markt een recordjaar achter dep rug
heeft. En tevens een jaar, waarin dc
beteekenis van Amsterdam als finan»
ciecl centrum >n Europa in zeer sterke
mate is gestegen.
In November werd hier een bedrag
van ruim f 47 milliocn ondergebracht,
waarvan meer dan f 41 milliocn hui>
tcnlarvdsche emissies. Conversies bui»
ten beschouwing gelaten. In Nov, 1925
bedroeg het totaa] slechts 15 millocn.
Daaronder waren aan particuliere uit
giften in Nov, 1936 31 milliocn cn in
1925 ruim 12 milliocn. Totaal werd er
in dit jaar tot cn met ulto Nov. 415
milliocn guldcp op de Nedcrlandschc
kapitaalmarkt geplaatst tegen 250 mi!»
lioen v. i. Bovendien bedroegen de
conversies in 1926 440 milliocn (v.j.
nog geen 252 milliocn).
Ecn kenmerkend verschijnsel voor
dc stijgende bctecken s van dc bui.(
tCQland-schc kapitaalmarkt is wel. dat
niet uitsluitend tranches van buiten»
landschc lecningen hier werden onder»
gebracht doch dat onze markt ook ge»
heel zelfstandig belangrijke buiten»
landschc emissies gemakkelijk absor»
beerde.
Aangekondigd werd nog een ©onver»
sicleening Noo*d#Hollat>d. groot
f 9.5SO.000 4 1/2 pet .oblig. tegen
98 3,4 pcf. ter aflossing van de 7 pet.
lecning 1921. Morgen staat dc inschrü-
ving oncn oo 50.000 pond sterling 7 12
pet. oblig. J. Bruening Zn A. G. te
gen 96 pet. Ter beurze werden ge»
introducccrd 6 pet ohl. Belgisch Congo
tegen 91 pet. cn 90.000 pond sterling
Gons. D::imood Mines (eert. v. aand.)
tegen 125 pet., waarbij een belangrijke
reductie op inschrijvingen boven 500
p.9t. moet worden toegepast. Dan staat
bet vast. jat de firma Hope en Co. een
tranche van de Bulgaarsche vlucht el in»
-cnJccning zal cmittccrcn. De emissies
Peters Union en E!zas»Lotharingen
s-»oorwct*eh werden ruim volteekcnd.
Bij dc inschrijving op dc 4 1/2 pet. con-
vorsiclecning den Har* maakte slechts
50 pet. van de houders van hun recht
van voorkeur gebruik. De vrije inschrij
vingen worden ten volle toegewezen.
Dc Amstcrdamschc beurs had over
Amsterdam. 2 December
het algemeen in de achter ons liggende
o verz.c hts periode een zeer stil voorko
men. Desniettegenstaande was dc
grondtoon tamejijk vast. zoodat dc
koersen op eenvgc geringe afwijkingen
tva, ongeveer'op het pen van de vorige
week jerccht kwamen. Toch waren er
vele ecbeurtcnisscn, die anders dc
beurs levendig, beïnvloed zouden heb»
ben. Dat die nu zonder reactie bleven
wordt verklaard door het feit. dat
het publiek zich den laatstcn tijd zeer
gereserverd toont cn eenvoudig uit
dc markt blijft.
Banken vrijwel onveranderd, behalve
Kol.Bank, die dc verbetering voort»
zette en op ruim 234 aanlandde.
In de industrieele afdccling liep Phi
lips een ji-cn-tal punten op tot 363, Jur»
gerjs fractioneel hooger cn goed prijs»
houdend. Kunstzijdewaarden meestal
lager en flauw, al was het aanbod niet
groot. De berjehten omtrent voortge
zette prijsverlaging der kunstzijdega
rens \verktcn nsiet bepaald op weekend
Olicwaardcn ook aj heel stil cn eer»
der aangeboden, in verban,] niet de
vaste stemming voor Eranschc francs.
Koninklijke, per saldo een punt lager
op 370 1/2.
Rubbers oo een enkele uitzonde
ring na, enkele punten lager. Dc han
del was hier al evenmin van betcckc»
nis. Zoomin dc stijging van dc rubber-
voorraden te Londen en de prijsdaling
als het later ingetreden herstel van de
rubbernoteering. vermocht in deze af
dccling leven re brengen. Zoowel aan»
bod. als kooplust bleven zeer beperkt.
Een opmerkelijk verschijnsel is dc
vaste grondtoon voor scheepvaarten
Dc handel evenwel is heel gering. Dc
vaste houding valt te meer op; waar
dc mijnwerkersstaking geëindigd is en
men daarop een dabjv? in den scheep-
vaarthoek verwacht had. Waarschijn»
lij* houdt deze tendenz wel verband
met ons vroeger geuite vermoeden, dat
men er rekening mee houdt, dat het
nog zeer lang zal duren, voor de steen»
koolproductie in Engeland weer nor»
maal is. De actie-van dc obligatiehou»
ders Kon. Ho!!. Lloyd is uitgesteld tot
na 15 December. Men wil eerst trach
ten dc directie tc bewegen, zonder
rechterlijk vonnis, de vervallen cou»
pons te betalen.
Suikerwaarden de laatste dagen zee:
ast. op de hoogere afdoeningen van
dc Visp. Zoo werd Sup. oogst 1927 op
f 19.25 afgedaan cn oogst 1928 op
f 18.50.
Doch ook hier bleef dc hapdcl stil cn
konden dc meeste fondsen van dc gun
tige stemming slechts profitccren me
een koersverheffing van enkele pun
ten.
Tabakken verdeeld. Arendsburg cn
DdUBatavia resp. onver.mdcrd (2 '<"lc
ingcr op 604 1/2 cn 438 1/4. Deli Mij cn
Smembah hooger op 424 1/8 cn
415 1/2.
De handel had een kalm verloop.»
BEURSMAN.
INGEZONDEN MEDEDEELÏNGEN
a 60 Cent» per regel.
EEN TROETELKIND
van elke huismoeder vormt altijd de
fijne wasch. Indien ze maar een
zeepsoort gebruikt, waarmede
haar fijnste linnengoed zonder
slijtaee verrukkelijk frischen
helder blijft, is al het ove
rige kinderspel. Daarom
vormt Dubbeltjes Zeep
cn Dubbelties Zeep
poeder een uitkomst
voor de nauwge
zette huisvrouw. 2f
U kent de verpak
king. nietwaar?
Blauw met roo-
de streep.
VVascholinefabriek - Ameisfoort.
PROCES OVER DE DIJK.
DOORBRAAK
Op 17 Januari 1920 had dc bckjndc
doorbraak van den Valuwschc Dijk bij
Cuyk plaats. Gcd. Staten sommeerden
genoemde gemeente om het gat tc
dichten en toen zij in gebreke Dlecf,,
hebben Gcd. Staten het werk voor reke*
ning van de gemeente doen uitvoeren.
Toen het op betalen aankwam weiger»
dc de gemeente Cuyk dc rekening te
voldoen cn riep zij den Staat in vrijwa»
ring op. bewerende dat dc Stajt aan»
sprakclijk was voor bedoelde dijkdoor
braak. aangezien hij den hovemnond
van den Bccrsche Overlaat heeft flfgc»
sloten en heeft toegelaten dat dc bene»
denmond eenigszins werd opgehoogd.
Het gevolg was een proces. Woensdag
diende deze zaak voor dc Rechtbank te
"S'Hcrtogenbosch.
Mr. Baron van Hugcnpoth, optre»
dende voor de provincie Noord«Bra
bant, zcidc, dat uit dc provinciale ic»
glemcntcn cn uit een opgave der jc»
inccntc Cuyk uit het jaar 1905 blijkt dal
dc Valuwschc Dijk in beheer was ni
die gemeente.
Dc gemeende was volgens pleiter tot
uitvoering in bet werk verplicht, omdat
zij zich niet daartegen heeft verzet, r
de wijze, die wettelijk mogeU'k is gc«
maakt, n.I. door beroep op de K -oon.
Mr. G. van Zinnicq Bcrgmann, optrc»
dende namens dc gemeente Cuyk. be
toogde uitvoerig, dat dc doorbraak al»
leen aan de rivier de Maas is toe te
schrijven. Daarom ook is de Staat in
vrijwaring opgeroepen.
Daarna was het woord aan Jhr. Mr.
G. W. van der Does, die optrad voor
den Staat. Hij hetoog-Je uitvoerig dat
Ged. Staten zelf ki nnen optreden cn in
opdracht van de Kroon, Zij kunnen
zelf het risico aanvaarden om op een
rechterlijke beslissing vooruit tc loopen
cn zij kunnen dit laatste doen op last
van de Kroon. In dat geval, maar in dat
geval alleen, is het risico voor den Staat
Spr. zei ten slotte, dat er nimmer reden
kan zijn tot schadevergoeding wanneer
de overheid een rechtmatige daad ver#
richt, zooals hier het geval was. De
Staat heeft in eigen rechtssfeer gchan#
deld cn het gebruik maken van een
recht kan nimmer ecn onrechtmatige
daad zijn.
Dc officier van justitie zal 12 Ja»
nuari a.s. conclusie nemen.
De koningskwestie in Hongarije. De werkhervat
ting in de Engelsche mijnen. De Volkenbond en de
vrede. Stresemann's taak te Genève.
Hongarije.
De verkiezingscampagne voor dc beide
Kamers van het Hongaarsche parlement
heeft ook de koningsquaestie weer meer
op den voorgrond gebracht. Hoewel
Hongarije dgor de onttronir.gswet. die
dc verkiezing van een Habsburgcr ver»
biedt, gebonden is, doen telkens weer
nieuwe geruchten de ronde-, dat Bethlen
(wanneer hij zijn gematigd reactionair
regime in het binnenalnd door de
huidige verkiezingen zal hebben gesta»
biliseerd) van de gelegenheid gebruik
zou willen maken de koningsquaestie
aan de orde te stellen, natuurlijk in»
dien het hem zou gelukken dit plan
aannemelijk te maken hij de buurstaten
cn dc groote mogendheden. Wie even»
tuecl zijn uitverkorene zou zijn, heeft
de premier intusschen nog niet laten
vermoeden.
Deze quacstie houdt meer cn meer
de politieke kringen in Hongarije bezig,
vooral sinds de premier, graaf flcthlcn
in een verkiezingsrede verklaard heeft,
dat het nieuwe parlement geroepen cn
bevoegd zal zijn de Koningsquaestie te
regelen. In lcgltimistische kringen hecht
men in dit verband groot gewicht aan
een bijeenkomst tusschen Bethlen, den
rijksbestuurder en aartshertog Joseph
op diens landgoed. De beide voornaam
ste Icgitimistische leiders verklaren in
tusschen, dat zij voorloopig niet ge-
loovcro, dat de premier plannen voor
een koningskeuze zou koesteren; even
tueel zouden zulke plannen scherp moe.
ten worden bestreden, daar zij slechts
tot verwikkelingen zouden moeten
leiden.
Hoezeer de koningsquaestie geleide
lijk een brandende quaestic geworden
is in de binnenlandsche politiek, die
wellicht ook eenigszins de aandacht in
het buitenland zal hebben, blijkt wel
uit een B.T.A .telegram uit Boedapest.
C.l. dat van bevoegde zijde berichten
over plannen, aan graaf Bethlen toege
schreven voor een oploss:ng van dc
kon ngsquaestie door het nieuwe parle»
ment. totaal ongegrond worden ge
noemd.
Na de Engelsche Staking.
De details van de overeenkomst lus»
schen mijneigenaars en mijnwerkers in
Zuid Wales, zijn nog niet vastgesteld
maar, zooals reeds gemc'.d, het werk
s reeds hervat. Hiermede kan gezegd
worden, dat het kostbare en verbitterde
geschil dat nu juist zeven maanden
heeft geduurd, tot een eind is gebracht
al zijn behalve in Wales ook in Durham
en in enkele kleinere districten nog
geen overeenkomsten onderteekend.
Er moet nog ecnige tijd vcrloopcn
voor alle Engelsche mijnen weer in
vol bedrijf zijn. doch het overgroote
deel der mijnwerkers, voor wie er werk
:s zal naar verwacht wordt dc volgen»
dc week weer aan den arbeid zijn
Als dc verlaging der kolcnprijzcn. welke
verwacht wordt en dringend gcwcnscht
is, spoedig intreedt, zal dc vraag zoo»
danig gestimuleerd worden dat de
mijnen op volle capaciteit werken kun»
nen. Maar dat zal niet betcckcnen, dat
weer alle mijnwerkers een plaats zul»
.cn vinden. Van de ruim 1.100.000. die
op 1 April in de mijnindustrie tc werk
waren gesteld, zal een groot deel n;ct
meer worden aangenomen.
Dat dc districtsregelingen, die nu
reeds tot stand zijn gekomen of worden
voorbereid, geen enkele voorziening be
vatten voor d't overschot is ccn der
bitterste gevolgen van de staking.
Nu het geschil geëindigd is. zullen de
meeste bepajingen van de wet op den
noodtoestand, d e Maandag j.l. weder
voor ccn maand werd verlengd, mor
gen worden ingetrokken bij speciale
proclamatie van den koning.
Het wordt nu ook mogelijk dc leiding
van het T.U.C. tijdens dc algcmecne
staking aan. het oordeel der gedelegeer
den tc onderwerpen, wat tot nu toe was
uitgesteld met het oog op het mijn»
conflict.
Een speciale conferentie is voor dc
tweede weck van Januari bijccngcroc»
pen.
De Volkenbond en
de Vrede.
Dc Belgische gedelegeerde. Dc
Brouckêre. heeft in de z;tting van bet
Raadscom tc van den oikcnbond rap
port uitgebracht over dc hulpvcr'.cc»
ring aan een aangevallen staat, als om»
schreven in artikel 16 van het Volken»
bondsstatuut.
De eerste helft van zijn rapport was
gewijd aan de voorgeschiedenis der he»
sprekingen over dit artikel Uit dc be
handeling dezer aangelegenheid blijkt
duidelijk, dat de Volkenbond nog steeds
staat aan den aanvang van dc tenuit»
voerlegging van deze klaarblijkelijk be»
langrijkste bepalingen van het statuut.
Niettemin echter tracht Dc Brouckèrc
voor dc eerste maal het zwaartepunt
der kwestie van artikel 16 naar andere
bepalingen van. het statuut over tc
brengen, door er herhaaldelijk op tc
wijzen, dat de Volkenbond in hot wezen
der zaak reeds uit elkaar zou zijn gc»
vallen, (indien het bij artikel 16 voor
ziene geval inderdaad zou intreden).
Dit is aldus te Tel. een der be
langrijkste gedeelten van het ook ovcri»
gens voor de verklaring van bet betref»
fende begrip zeer verdienstelijke rap
port: van'den Belgischen gedelegeerde.
Dc Volkenbond, zoo wordt in het
rapport o.m. gezegd, moet den vrede
bewaren. Wanneer hij in dc noodzakc»
lijkhcid zou komen te vcrkecren, den
vredesverstoorder te straffen, zou het
reeds met zijn bestaan gedaan kunnen
fa-
Uit het rapport blijkt verder o.m
dat de beteekenis van artikel 16 met
zijn sancties cn hulpvoorschriften wel
aar niet overdreven is, doch bij dc
discussies toch al te zeer op den voor»
grond is gesteld en dat dc Volkenbond
cr beter aan gedaan zou hebben, zich
wat meer bezig te houden met dc uit»
vocringsbcpalingen op genoemde andere
artikelen, dan met „het uiterste ge»
in vollen vredestijd een andere staat
val", dat een staat op misdadige wijze
overvalt.
Aan ieder gewapend conflict gaat im
mers een spanning, een crisis vooraf cn
in dien tusschentijd, al is hij ook nog
zoo kort, ligt het werkelijk act:vitc;ts»
gebied van den Volkenbond, daar dc
moeilijkheden buitenmate groot, zoo al
cict onoverwinnelijk worden, indien
de oorlog cenmaai is uitgebroken.
Stresemann's taak.
Het Duitsche rijkskabinct besprak
dc positie der Duitsche gedelegeerden
op de a.s. bijeenkomst van den Volken»
bondsraad, bij welke besprekingen ook
de quaestic van Duiischlands ontwape»
ning werd behandeld.
Het kabinet hechtte zijn goedkeuring
aan ecn wetsontwerp in zake verbod
van uitvoer van oorlogsmateriaal en
munitie, welk wetsontwerp door het
rijksministeric van Economische Zaken
was opgesteld.
Alhoewel minister Stresemann van
het kabinet geen bepaalde richtlijnen
medekrijgt, kan toch in verband met
het verloop der gehouden .kabinetszitting
worden aangenomen, dat te Geneve met
al!en nadruk ernaar zal worden ge
streefd, tot een definitieve regeling van
de quacstie der militaire controle tc
geraken. Stresemann zal zijn desbetref
fende beslissingen naa- gelang van het
verloop der besprekingen treffen, doch
hij zal erop aandringen dat een vaste
termijn voor de terugroeping der inter-
geallieerde militaire controlc-commisisc
zal worden vastgesteld.
Indien mocht blijken, dat deze eiscb
bij de wederpartij, en inzonderheid bij
Frankrijk, op verzet stuit, dan zou
Duitschland tot geen enkele verdere
concessie bereid zijn.
De Duitsche regeering staat op het
standpunt, d3t, nu zij den eisch betref
fende het verbod van wapen» en munitie-
uitvoer is nagekomen er voot de inter-
geallieerde controlecommissie geen ar
beid meer te verrichten is. zulks temeer
daar de onderhandelingen over de beide
nog restccrende punten n.i. dt politic
en dc „Wchrverbande" zeer ver ge-
vorderd zijn.
ONRUSTIG SPANJE.
AANSLAG OP DEN KONING
VERIJDELD.
Uit Madrid wordt aan de Parijsche
editie van de „Chicago Tribune" ge
seind, dat aldaar vier gewapende syndi
calisten zijn gearresteerd. Zij bekenden,
in 1924 kardinaal Sol del Villa en een
bankier te Gijon vermoord te heb
ben. Men vermoedt, dat zij een aanslag
op den koning en op Primo de Rivera
voorbereidden.
DROEVIG ONGELUK.
Een droevig ongeluk had Dinsdag
plaats met het vijfjarig dochtertje van
den vermaarden Zweedschen opera
zanger en directeur der Stockholm»
schc opera. John Forsell.
Het meisje was met de kinderjuf
frouw naar den dierentuin gegaan. Om
de ecn of andere reden liet de nurse
het kind ccn oogenbFk alleen, waar
van het gebruik maakte om met het
handje tusschen de spijlen van den
berenkooi naar de jonge beertjes te grij
pen. die daar ronddartelden. De oude
beer kwam naderbij, het beet het arme
kind de hand af. Op het gegil snelden
oppassers toe, de beer werd achteruit
cdreven cn de kleine Forsell in zeer
emstigen toestand naar het ziekenhuis
gebracht.
BESTRIJDING OPIUM-
SCHUIVEN.
In Volkenbondskringen gaat het ge
rucht. dat de Vereenigde Staten voor»
nemens zouden zijn buiten den Vol
kenbond om stappen te doen voor het
sluiten van een afzonderlijke overeen
komst in zake dc bestrijding van het
Ooiumschuivcn en wel met staten, die
koloniale gebieden bezitten. De bedoe
ling zou zijn scherpe bepalingen te ma
ken. dan die. welke zijn vervat in het
desbetreffende protocol van de Conven
tie der eerste Opiumconferentie in
1925.
Tn verband met het antwoord van
Lord Robert Cecil op een desbetref
fende vraag schijnt dit gerucht wel
eenigen grond van waarheid te bevat-
.net Er moet reeds een geheim me
morandum over deze kwestie bestaan.
UIT DEN TREIN
GEWORPEN.
Een B.T.A.-bericht uit Parijs meldt,
dat volgens een telegram uit Petersburg
'aan dc Chicago Tribune. Scrgoejw, lid
an den Uitvoerenden Raad der Derde
Internationale, dood op de spoorlijn bij
Moskou is gevonden. Al zijn papieren
waren verdwenen. Hij moet uit den trein
gegooid zijn.
DUNCAN.
Onder leiding van mevrouw SartorN
heeft zich tc Parijs een commissie ge
vormd, die gelden wil inzamelen om het
huis van Isadora Duncan te Ncuilly te
redden.
Me® weet, dat dit huis onlangs in
opdracht van een niet bekend persoon
op de veil ng'werd gekocht. Indien de
commissie het huis wil behouden, moet
Vrijdagmorgen 3 December een bedrag
an 100000 francs bijeen zijn. Doch
Maandagmiddag waren er nog maar
13 000 gestort.
Men beweert, dat een Amerikaan het
huis heeft gekocht cn het wil sloopen
om op het terrein een fabriek tc
bouwen. -
DE NOBELSTICHTING.
Toen bij de v'erdeeling van de Nobel
prijzen verleden jaar, welke samenviel
met het vijfentwintig-jarig bestaan van
de Nobelstichting slechts één prijs werd
toegekend, toen twee jaar geleden
wegens verhindering van de bekroonden
de plechtige uitreiking moest verval
len, ze:de menigeen glimlachend: onze
tijd is arm aan genieën.
Het feit, dat de laatste jaren de No
belprijzen dikwijls niet werden verleend,
gaf velen aanleiding zich ernstig bezig
te houden met de vraag, of de tien
tallen jaren geleden vastgestelde voor
waarden, waarop een Nobelprijs kan
•ordqn toegekend, r,og in overeenstem»
i:ng zijn met de tegenwoordige om»
standigheden en of niet essen ticeffe ver»
andcringen zijn ingetreden, d.e een her
ziening van deze voorwaarden noodig
maken.
Dc verleening van den Nobelprijs valt
dit jaar samen met den JOsten sterfdag
van den stichter. De basis van de No»
'oelstichtir.g werd reeds op 27 Novem
ber 3895 in het testament van Alfred
Nobel vastgelegd. Alfred Nobel, bekend
als de uitvinder van het dynamiet be
paalde in dit testament, dat zoo moge
lijk jaarlijks een prijs op de gebieden
van physica. chcmit.' -medicijnen, let
terkunde en vredesbeweging zou wor
den toegekend. Deze bepalingen zjfa
reeds zoo oud, dat het niet als onge
motiveerde critick kan worden be
schouwd, dat tegenwoordig geleerden
van naam dc quacstie van herziening
van deze bepalingen tc berde brer,
gen. Van de vijf prijzen heeft die voor
letterkunde altijd het meest de aandacht
•getrokken. Deze prijs wordt toegekend
met de beperkende bepaling, dat het
werk een idealistische strekking moet
hebben. Dit begrip: idealistische strek
king is natuurlijk zeer rekbaar en her
haaldelijk is cr critick op uitgeoefend,
dat het Zwecdsche Nobelprijscoilcge
dit begrip niet zeer ruim heeft opge
vat. Het was ook daardoor min of
meer een sensatie, dat de prijs voor
l'tteratuur dit jaar aan Shaw werd toe
gekend. Jarenlang reeds was Shaw ge
noemd als de letterkundige, d'en deze
prijs h*t meest toekwam, maar telkens
weer was n invloedrijke Zweedsche
kringen verklaard, dat zijn werken niet
voldeden aan den eisch, dat zij ccn
idealistische strekking moesten heb»
ben. Officieus heet bet. dat de laatste
werken van Shaw duidelijk een ernst
on het idealisme van den schrijver^doen
z en. m3ar men vergist zich vermoede»
lijk niet al te zeer, wanneer men ver»
onderstelt, dat het college zijn tot dus
ver geldende opvatting van het begrip
idealisme te beperkt acht en in dit op
zicht de r.oodigc herziening heeft in
gevoerd. Maar ook wanneer het begrip
idealisme niet meer zoo beperkt wordt
opgevat als tot nog toe, dan blijft nog
altijd het feit bestaan, dat de laatste
jaren weinig werken zijn verschenen.
waaraan mcR met ccnig recht eeuwig
durende waarde zou kunnen toekennen.
Juist dit jaar moeten over de waarde
van verschillende werken uitvoerige be
sprekingen zijn gevoerd. die telkens
weer tot het resultaat leidden, dat de
nieuwste litteratuur min of meer arm
is aan belangrijke werken.
Ook de vredesprijs heeft zich steeds
in een groote belangstelling kunnen
verheugen. Deze moet volgens dc be
staande bepalingen verleend worden
aan degcen, „die het meest of het best
heeft gewerkt voor de verbroedering
der volken en de afschaffing of ver
mindering der staande legers zoowel als
voor.de organisatie en bevordering van
vre-descongerssen".
Geeft men zich rekenschap van de
moeilijkheden op dit gebied, dan be
grijpt men,'waarom de vredesprijs se
dert 1923 niet meer is toegekend. O!
hij dit jaar zal worden verleend, is nog
niet bekend. m3ar het is zeer onwaar
schijnlijk. Vermoedelijk zal ook hier
herziening der bepalingen absoluut
noodzakelijk zijn. Misschien vermijdt
men de moeilijkheden in de toekomst
ook door den vredesprijs aan verdien
stelijke organisaties toe te kennen.
In het kort moge nog iets gezegd
worden van de financïecle moeilijk
heden, waarmede de Nobelst;chting te
kampen heeft. OorspronkeFjk heeft men
gedacht aan prijzen van 200.000 Zweed
sche Kronen ieder, maar de bekroonde
ontvangt thans nog slechts ongeveer
120.000 Kronen. De oorzaak daarvan
moet gezocht worden ia de omstandig
heid, dat de uitgaven voor het beheer
van de stichting, zeer hoog zjjn en dat
de stichting in Zweden zeer zwaar
belast wordt. Dikwijls ontbreekt net
voor de uitbreid ng van de Nobelst c'.i
ting noodige geld. zoodat ce verleiding
groot is. door het niet toekennen van
prijzen geld voor de stichting vrij te
krijgen. Dat zijn natuurlijk onhoudbare
toestanden, weshalve meer en meer
ordt aangedrongen op vrijstelling van
belasting voor de Nobelstichting.
NOODTOESTANDSBEPALINGEN.
De Engelsche minister van Binnen
landsche Zaken heeft*in het Lagerhuis
icdegcdeeld. dat dc Ministerraad be»
sloten heeft met ingang van heden het
mecrendccl der 'noodtoestandsbcpalin-
gen, welke gedurende Je kolenstaking
van kracht waren, in te trekken.
Dc bepalingen, welke intact blijven,
zijn die welke voornamelijk betrekking
hebben op de steenkolendistributic.
DE ROEMEENSCHE KONINGS
FAMILIE.
Naar dc „New«York Herald" meldt,
heeft dc koningin van Roemenië vóór
haar vertrek uit Parijs nog ecn onder
houd met ex-kroonprins Carol gehad in
de woning van haar vriendin, dat een
half uur duurde.
DE NIEUWE ENGELSCHE GEZANT
IN CHINA.
Miles Lampson. de nieuwe Engelsche
gezant in China vertoeft ecnige dagen
te Shanghai, alwaar hij besprekingen
voerde met Sir Robert Maeleay. dien
hij als zoodanig opvolgt cn die thans
op dc thuisreis is. Dezer dagen vermoe
delijk zal hij naar Hankow gaan om
zich Jaar persoonlijk op de hoogte te
stellen van den toestand,
INGEZONDEN MEDEDEELIN GElf
a 60 Cents per regel
De SOUPLE X
Scheermesjes,
welke vervaar
digd worden uit
pa. Zweedsch
siaal.zettenhun-
nenveroverings-
tocht voort, het
geen doorde nog
steeds stijgende
vraag bewezen
wordt. Ze zijn
ook goedkoop,
daarbij is de
Jcwaliteit uit
muntend.
Pcr pakje 7C pfc
van 5 stuks
Verkriigb. bij iederen soliden winkelier
Importeur CmifVOY" Kl- Houtweg 7
der ..OUUp'FA Haarlem
Telefoon 10625
EEN GOEDE VANGST.
HANDELAAR IN BLANKE
SLAVINNEN GEVAT.
De Warschausche politie Jieeft ccnh
gc dagen geleden een goeden slag ge#
slagen. Een geraffineerd inbreker, lei#
der van ecn internationale bende' van
handelaars in blanke slavinnen, Ros#
zanski, is eindelijk in haar handen ge»
vallen. Reeds verscheidene jaren dreef
de man zijn handel in talrijke landen,
en hij verkocht de meisjes met voor#
liefde naar Cuba, Mexico. Brazilië cn
Argentinië. Polen, Roemenië en Duitsch
land werden ieder jaar door Roszanski
met een bezoek vereerd, maar het ge#
lukte de politie jarenlang niet te weten
te komen, wie de bedrijver van den
meisjeshandel was.
Tot eenige maanden geleden, ecn
Poolsch consulaat in Amerika de aan#
dacht op hem vestigde. Het consulaat
wist wel is waar niet dm naam van
den man, maar op hetzelfde ooger.blüc
dat Rcszanski Buenos Avres met hc#
stemming naar Europa verliet, maakte
het consulaat telegrafisch een nauwkeu#
rige persoonsbeschrijving van den ver#
dach'e bekend. Op grond van deze bc»
schrijving werd dc man bij zijn aan»
komst te Danzig door de politie her#
kend, die hem op al zijn wegen liet
volgen. Roszanski reisde naar War»
schau en daar werd hij drie maar-'m
lang door de politie nagegaan, wie t
er om te doen was. den gezochte o'p
heeterdaad te betrappen.
Eerst eenige dagen geleden is dit
gelukt. Roszanski trachtte toen drie
meisjes over te halen, naar Cuba te
gaan.
Bij het onderzoek is gebleken, dat
Roszanski ieder week ecn meisje zend
naar zijn vader in de provincie, die
dan voor doorzending naar Zuid-Amc»
rika zorgde. Op deze wijze zijn i'en
laatster, tijd 20 meisjes uit Polen weg»
gevoerd. Hoeveel meisjes Roszanski uit
andere landen heeft weten over te ha»
lem is nog niet bekend.
De koopprijs van zijn slachtoffers
bedroeg van 300 tot 3000 dollars.
De man heeft zich niet ontzien, aldus
de Tel., ook gehuwde vrouwen te ver#
handelen, ja, zelfs is gebleken dat hij
in Amerika tot driemaal toe zijn eigen
vrouw, d.w.z. telkens een andere, heeft
verkocht. Roszanski huwde de eerste
maal te Warschau: deze vrouw ver»
kocht hij in Brazilië voor 3000 dollar.
Toen trouwde hij in Polen voor de
tweede maal en deze vrouw werd n
Argentinië voor 2000 dollars van de
hand gedaan. Zijn derde vrouw beeft
hij in Mexico voor eveneens 2000 dollar
verhandeld.
Het centrum der bende, waarvan
Roszanski leider is. hevindt zich t n
Cuba. De autoriteiten hopen dat het
gelukken zal nog meer leden der bende
onschadelijk te maken.
INGEZONDEN MEDEDEELÏNGEN
a 60 Conts per regrel.
Doos 50-60-90cl. Tube SGct
DE MEDAILLE VAN DEN PAUS.
Ieder jaar stelt de Paus een gouden
meda:;'e beschikbaar. d:c verloot wordt
tusschen hen. die aan de Gregoriaan#
sche Universiteit te Rome het doctoraal
examen in de Godgeleerdheid „summa
cum Iaude" afleggen. „De Maasbode"
deelt mede dat de medaille d't jaar
werd toegewezen aan Pater Anton i s
Hulselmans van de Paters der TUI.
Harten te Ginnekcn. Hij was een der
cirie geslaagden, die hun bul „met den
hoogsten lof" v^rw:erven en hij loMr.g
viel hem bet cere'o'.'jk ten deel. Er wa
ren ruim 120 doctorandi uit verschil»
lende landen.
Als bijzonderheid wordt nog meege»
deeid, dat pater dr. Hulselmans aiie zes
graden in de wijsbegeerte en godgeleerd»
heid behaald heeft „summa cum Iaude",
behalve één d;c hij verwierf „cum
Iaude".
Dr. Hulselmnns- is thans professor van
de dogmatiek in het scholastikaat van
de paters der H.H. Harten tc Valken»
burg.
NEDERLANDSCHE STUDENTEN
TE PARIJS.
Een Havas-telegram uit Parijs meldt
thans officieel, dat de rector van de
Sorbonne aanvaard heeft de gift van*
den heer Abra' am Preyer, groot
1.133.330 francs, om in de „cité uni»
versifaire*' .en bu s in te richten, be»
stemd voor Nedcrlandschc en Indische
studenten, die aan de universiteit te
Parijs studecren.
