HMRLEM'S
DAGBLAD
Gezondheid
met f
glazen*
ZATERDAG 12 FEBR. 1927
Wijlen de Utrcchtsche hoogleeraar
Cornelia Adriaan Bergsma was een
veelzijdig geleerde en een vindingrijk
man. Voor hij, 17 Mei 1825 tol doctor
in de geneeskunde bevorderd werd.
had hij reeds drie maal een academi»
öchc prijsvraag beantwoord. De eer»
ste maal ging het „Over de samenstel
lm.' van turf. de verandering zijner
bcs.anddcclcn bij de verbranding cn
het gebruik der o>ch in fabrieken cn
ir. den landbouw". De tweede maal
verlangde dc faculteit „F.cn schei» cn
ian.^huishoudkundig onderzoek van
de koemelk". Turl cn melk. schei* en
landhuishoudkundig men ziet hoe
ruim heth veld van studie was. dat
deze student zich gekozen had.
Na zijn promotie vestigde hij zich
ah geneesheer te Hoorn, maar kreeg
het volgende jaar reeds een aanstel
ling tot buitengewoon hooglceraar in
de wiskunde tc Cent. Tengevolge der
afscheiding van België, keerde hij
naar de bisschopstad terug, waar hij
na een paar iaren het hooglceraar»
schap in dc plant» cn landhuishoud»
kunde aanvaardde. Hij overleed in
1859.
Dat een medicus tevens een mathe»
maticus. ook nog een botanicus cn
bovendien een econoom is. moge ons
die aan specialiteiten gewend zijn.
wonderlijk toeschijnen; in dc dagen
van koning Willem 1 was zoo'n veel»
zijdighcid nog mogelijk. Bergsma was
dc eenige niet. die meer dan één vak
van wetenschap beoefende. Maar
evenals andere geleerden uit zijn tijd.
wijdde hij zich ten slotte aan een cn»
kei onderdeel van studie. Blijkens zijn
latere geschriften heeft dc hoog»
leeraor zich bij voorkeur bezig gchou»
den met onderzoekingen. die dc
schi kunde, vooral dc landhuishoud»
kunde raakten. Hij schreef een
..Handboek der vadcrlandschc land»
huishoudkunde" in twee dcclcn. cn
,.lcts over hcj draineren". Hij gaf een
„beschrijving van dc verbeterde inrich
ting tot spijsbereiding voor ininver»
mogenden" en ccn „Verhandeling
over he: nut van de gelei uit beende»
ren. als voedsel voor den mcnsch".
Hij bchandiidc dc a-rdappcl»cpid«-
m.e in Nederland" en publiceerde
nog veel racer. Ik behoef hier geen
volledige lijst van 's mans werken te
geven: uit de genoemde titels moge
den lezer blijken aan welke onder
werpen de wetenschap destijds haar
aandacht schonk.
Waarom ik dit in mijn Haarlem»
ache rubriek ter sprake breng? Het is
niet altijd mogelijk na te gaan iangs
welke wegen een onderwerp tot je ge»
komen is: anders gezegd, hoe je tot
een bepaald onderwerp gekomen
bent. Ditmaal echter weet ik het pre»
cie.s. Wie ccn deel zijner werkzaam»
heden in een onverwarmd vertrek
moet verrichten, prijst den zomer»
töd als een wel aaagenamen tijd.
Brengt de herinnering aan koestc»
reilde zonnestralen hem in ccn tevrc»
TWEEDE BLAD
den stemming, dan is hij bovendien
bereid een dankbare gedachte te wij»
den aan de» uitvinder der kachels;
aan Franklin, die deze warmiobron»
ncn grootclijks verbeterde; ook aan
Bergsma. die in ons vaderland krach»
tig geijverd heeft voor een middel
..om door hcctc lucht grootc localen
te verwannen". En in de omstandig»
hciii. dat daurtoc ook in onze stad
pogingen zijn aangewend, vond ik ge»
reedc aanleiding dezen man cn zijn
«ocdc bedoelingen in herinnering te
brengen.
Bergsma had tc Gent inrichtingen
an dien aaid gezien cn bestudeerd
Dit was in 1840 Als je hierbij be»
denkt, dat verwarming door ver»
warmde lucht reeds in de dertiende
eeuw werd toegepast, dat de gebou»
wen van de Duitschc Orde in Pruisen
en het stadhuis te Regensburg in die
oude tijden van dergelijke inrichtin»
gen waren voorzien, dan vraag je je
af. of het hier gold een nieuw, pas uit»
gevonden middel, of zooals het meer
is gegaan een vergeten middel, dat
opnieuw gevonden werd. Hoe dit zij.
de Gentschc hooglceraar is verrukt
van hetgeen hij gezien heeft. Hij wil
deze centrale verwarming overal in»
voeren en vestigt daarop dc aandacht
van deft Minister van Branenlaivdsche
Zaken: „onder dc gelukkig geslaagde
rog rag en mag ik rekenen de verwar»
m'rag van de grootc zaal van het lees»
museum alhier. 1). waar dezelfde toe»
stel voor de keuken dient, cn te»
ven# de portalen en de trap ver»
warmt, en welk toestel in her geheel
honderd gulden gekost heeft" Is het u
niet of ge staat tegenover een verte»
'jenwoordiger van ceu firma, die u
komt uitnoodigen in uw woning
een centrale verwarming tc doen aan
brengen. Zoo'n toestel in uw keuken,
da: uw gchccle huis aangenaam en
hygiënisch verwarmt! Er is toch niets
nieuws onder de zon.
Let op de voordeden. Utrecht be»
rati» twee toestellen ter verwarming
van vier scholen. Een toestel was ge»
plaast in den muur tusschcn twee
scholen ..zoodat de helft in Iedere
school uitkomt. Het andere stond in
„het onderste" school en diende te»
vens ..om een daarboven aanwezige
school te verwarmen". Een bcschrij»
ving der samenstelling kan ik hier
niet geven: mocht een mijner lezers
zich zoo'n toestel willen aanschaffen,
steeds kan hij op het gcmcente«ar»
ch ef (ingang raadhuis op de Grootc-
Markt) de tcckcning met de daarbij
gevoegde uitvoerige verklaring, ko»
men inzien. Wel kan ik met professor
Bergsma er op wijzen, dat „deze toe»
steden het voordeel hebben, dat zij
gelijkmatig verwarmen, de luchtzuivc»
ring bevorderen en dc lucht in bewe
ging brengen, waardoor het verblijf
in zulke localen als gezonder kan
1) D.i. Utrecht.
geacht worden: dat de aanleg niet
zeer kostbaar is. dat dezelve in ver»
yclijk'ing van andere inrichtingen
zeer weinig brandstof vercischt, dat
het opzigt cn de verzorging van de»
zelve zeer gemakkelijk zijn. en vooral
ook. dat men vele vertrekken met
dcnzclfdcQ toestel kan verwarmen;
waarvan men, behalve dat, nog andc»
re voordcelen hebben kan, zooals:
om water te kooken cn spijzen te
bereiden". Js dit alles nier „beslist
prima"? En, nog eens, is het niet ol
ge leest een procpcctus voor centra»
Ie verwarming?
Bergsma zag het heil er van in. Hij
was een goed mensch en met het
oog op „de krankzinnigenhuizen, dc
grootc gestichten van weldadigheid
cn vooral op de gevangenissen",
schreef hij aan den minister: ,het is
in deze. Jat zij zeker het meeste nut
zullen veroorzaken en het lijden van
vele ongelukkige» zullen verzachten"
Tachtig jaar geleden werden derge»
lijke inrichtingen dus nog niet ver»
warmd. niet voldoende althans. Ook
de minister verwierp het denkbeeld"
niet aanstonds. Hij zegde den hoog»
leeraar zijn medewerking toe. en zoo
kwam het dat het gemeentebestuur
van Haarlem, door een schrijven van
Gedeputeerde Staten, gewezen werd
op het bestaan van „het uilgevonden
middel om door hcetc lucht grootc
localcn tc verwarmen."
Het Dagclijksch Bestuur stelde dit
schrijven om bericht en raad in han»
den van den opzichter over de ste»
delijke werken en gebouwen. Deze
ambtenaar, dc heer C. K. de Geus.
acht ..het nut van verwarming door
hcetc lucht cenc bekende zaak". Hij
prijst de voordcelen, maar ziet be»
zwaren. Gaat hier het doelmatige wel
met het zuinige gepaard? Een proef
ware te nemen. Kunnen voorts de
menigvuldige kanalen behoorlijk
schoon gemaakt worden? Zal het met»
selwerk dezer kachels niet scheuren?
En het verbruik aan brandstof? Hoe
groot is d3t wel?
Wat dit laatste betreft. Op een des
betreffende vraag der stedelijke over»
beid antwoordt Bergsma uit Utrecht:
„in het leesmuseum alhier verstookt
men in den toestel dagelijks dertig
lange turven, cn als het zeer koud is
nog daarenboven vier tot zes beuken»
blokken; near den prijs der brand»
stoffen alhier kon men aannemen
van twintig tot veertig centen dage»
lijks. En in een toestel, waarmede ik
twee kamers van het huis, door mij
bewoond, verwarm, is het verbruik
van lange turf. gewoonlijk geen twin»
tig dagelijks: alleen wanneer het zeer
koud is. dertig: zoodat het verbruik
op twintig centen kan geschat wor»
den."
Ik vind dit. gezien mij'n brandstof»
rekening, schappelijk. Toch kwam er
te Haarlem niets van het schoonc
plan. Op den kant van een schrijven
van Gedeputeerden aan ons stadsbc»
stuur, van 14 Mej 1840 waarin zij
meededen, dat te Utrecht model'en
van de toes'ellcn vervaardigd worden
cn te verkrijgen zijn. staat he* vonn:,=
"cschrevcn in het woord „notificatie".
Hetgeen befrekende: „je hoorde er
nie» meer van".
Het was immers inmiddels Mei ge»
worden!
H E. KNAPPERT.
-En dc photograaf. die je hu.s of je
kinderen kicken wil
„En de bespelers van ocarino's, dwars
fluiten, v.olco, ocllos, harmonica's er
draaiorgels.
„De voftge weck is er bij mij nog
een waarzegster aan de deur gèweest".
ze: mfja vrouw met den nadruk van
iemand die iets heel merkwaardes
weet tc vertellen.
„En heb je je de toekomst laten
voorspellen?" vroeg Emma Hopma
„Venters met tractaatjes en circulaires,
die later nog eens om arut woord komen
verkoopers van sigaren voor werkloozc
glasblazers in Brabant
.,'t Moest niet maggan", zei Wouter
kort. maar krachtig.
Daarmee scheen het onderwerp uit»
geput tc zjjn. maar tante Koos, d:e bij
het koor van jammerklachten gezwegen
had, zei kalmweg, terwijl ze voortging
met haar handwerk: „Er komen wc'
veel menschep aan de deur en het kan
soms heel lastig wezen. Maar ik denk
altijd: voor hun plezier loopen de men»
schen de deuren ook niet af cn wie
weet. hoe hoog dc nood soms gestegen
is. Wij hebben gemakkelijk praten, maar
als er geen werk is en geen geld in huls?
Daar denken wij wel eens tc weinig
aan".
Er hccrschtc een oogcmblik algemeen
stilzwijgen. Koos had gelijk
„Weet je wat?" zei van Stuiteren
Ik zal mijn aquarel als jelui het goed
v ndt hier verloten. Twee kwartjes he:
lot cn ik neem er zelf twee. Tien loten
in 'X geheel. De opbrengst is voor tante
Koos. ei ie de vijf gulden geven zal aan
de eerste die aan de deur komt en bet
geld hard noodig heeft".
In een oogonblik warcivde tien lootjes
verkocht. Hopma was de gelukkige win»
r.cr. „Geluk er mee", zei dc gastheer en
gaf hem het kunstwerk over
„Ik vrees", zei zijn vrouw, dat wij er
ook geen ruimte voor hebben. De wan»
den hangen al zoo vol".
„Dan wordt dc aquarel weer "bij op»
bod en daarna bij afslag verkocht. Is
hier een stoel in de kamer, waar ik op
klimmen mag om mijn werk als afslager
tc doenr
De gastvrouw keek bedenkelijk.
„Op een kleedje boven op de tafel",
stelde van Stuiteren vo-or. Op de toch
niet zonder aarzeling gegeven toestem»
mimg logde hij een zwarte vacht zorg»
vuld'wg op de eikenhouten tafel, Hopma
klom er bovenop en begon met d-c
aquarel in de hand zijn werk.
„Dames en he eren, de nummer één
komt op. een geniale aquarel van Rem
brandt!.
„Valschc voorspiegelingen zijn straf
b3ar!" riep er een.
..Zooals ik zei: van Rembrandt der
jcr.gcrc. een kunstenaar die in zijn tijd
:n Europa een grootc reputatie genoot
Kunstkenners hebben elkaar dit prach»
tigc stuk betwist. Zelfs is er eenmaal
een duel over geweest, dat eindigde,
STADSNIEUWS.
ONTWAPENINGSVER
GADERING TE SCHOTEN.
REDE VAN IR. CH. CRAMER.
De afdcelirkg Schoten van de Soc.»
Dem. Arbeiderspartij luid tegen Vrij»
dag in caié Slot een vergadering uitge»
schreven, waarop, naar was aangekon
digd, als sprekers zouden optreden het
lid der Tweede Kamer Ir. Ch. Cramer
over „Ontwapening" en dc heer W.
Bymolt, voorzitter van den Amster»
damschcn Bestuurdersbond over „Me-
dezeggensehap en achturendag".
Bij ae opening der vergadering deelde
de voorzitter mede, dat de heer Byraolt
verhinderd was te komen. bpr. herin»
Derde aan de grootc betooging die ver
leden jaar in den Haag is gehouden
door de S- D. A. P. cn dc moderne ar-
beidcrsocweging. Wat daar is betoogd
leeft in het hart van het Ned. volk.
Meer inzonderheid doet dat de leuze
„ontwapening". Maar de leuzen moete»
in een daad worden omgezet. Vandaar
vergaderingen als deze.
Nadat daarna de mandolineclub
„Apollo" een paar nummers had ten
gehoorc gebracht, hield het lid der
j wcede Kamer Ir. Ch. Cramer een rede
over „ontwapening". Spr. deelde mede
dat. naar bekend is, de volgende weck
in de Kamer het ontwapeningsvoorstel
der soc.»öcm. aan de orde zal komen.
Zeer waarschijnlijk zal het daar geen
meerderheid kunnen vinden. Veel kans
op aanneming is er niet. Toch, indien
do democraten van den anderen kant
toonden ruggegraat te hebben kon het
worden aangenomen. Maar, hoe dat
dan zij, de soc.»dom. zullen voortgaan
met de actie voor ontwapening gelijk
zij dat voor algemeen kiesrecht ook
indertijd deden.
Ontwapen.ng is niet alleen maar een
leuze, ccn leuze voor de verkiezingen,
maar iets dat leeft in het hart van een
groot deel van het Ned. Volk. Dat is
wel gebleken bij dc demonstratie verle»
den jaar in den Haag gehouden, waai
ook wel andere zaken mede behan
deld werden, maar toch de ontwape»
ning dc hoofdzaak was. Toen had men
een groot succes. Iedere daarna tc
houden demonstratie zal een nog groo-
ter succes worden. De gedachte van de
ontwapening leeft nu in de harten der
menschheid en dat is gelukkig. Het kan
nu komen tot oen daad en tot een ver»
wezenlijking omdat nu dc arbeiders
klasse haar schouders onder de zaak
der ontwapening heeft gezet.
Vroeger waren er maar enkele voor
name geesten voor de ontwapening,
maar nu is dc massa er voor. Veel is
er nu gaan veranderen. Algemeen is
nu ingezien dat een toekomstige oorlog
erger dan iederc oorlog tot heden zal
zijn. Toch, een-gen willen nu
nog gaan bewapenen. De individuen
dienen te worden overtuigd, dat het
moet komen tot de ontwapening. Dc
ontwapening is ccn onderdeel van den
strijd der arbeidende klasse tegen het
kapitalisme. Nimmer dient dat te wor
den vergeten. De soc.»dem. in alle lan
den zijn het die in de toekomst den
wereldvrede zullen brengen, liet is in»
derdaad al te mal dat geschillen, die in
de toekomst er zullen zijn met de wa-
penen der barbaren zullen worden op
gelost.
„Met den dood van aHefcfei de vech»
tersbazon!" riep er een.
«Met het leven en de gezondheid
van allebei", zcide Hopma onverstoor
baar. „want ze kenden geen van beiden
ets van dc schermkunst. Alleen is er
bij deze gelegenheid een hoekje van d<.
.ijst afgeraakt. Kenmerk van echtheid.
\V ie zet cit prachtstuk eens in? Hon
derd gulden? Vijftig? komaan, dames
:n heeren. is dat kunstwerk van Rem.
brandt den Jongere geen vijftig gulden
waard?"
„Een kwartje", ze: Wouter.
„Dat vermaarde win ter ge zicht, met
ijs en zon en een blauwe lucht om van
te watertanden? Veertig dan? Dertig?
Tw.ntig? Komaan, dames en heeren, is
de liefhebberij voor de Nedcrlondschc
kunst bij ons volk verloren gegaan?
Tien gulden dan? 'X Kost meer inge
kocht".
„Flauwe aardigheid", zei van Stuite»
ren. „Vijf gulden geboden".
„Vijf gulden geboden", zei Hopma.
onmiddellijk in den veilmgtoon vallend
„Vijf gulden, vijf gulden",
„Zes gulden", riep Hupstra.
„Zes gulden, zes gulden, zes gul»
den. Kom aan, dames enu heeren, zes
gulden' voor tante Koosjes onbeker^»
den beschermeling
„Tien gulden," bromde Wouter, met
een gezicht als een oorw rm en zon»
der te letten op den vricndelijkcn
blik, dien zijn vrouw, opkijkende van
haar handwerk, op hem richtte.
„Tien gulden, tien gulden, tien.
„Elf," zei van Stuiteren.
..Hier, twaalf gulden vijftig" zei de
afslager onverstoorbaar, „wegens op»
dracht". Dat jokte hij natuurlijk,
maar het sloeg in en in een oogwenk
was de aquarel opgejaagd tot vijftien
gulden.
„Vijftien gulden, vijftien gulden,
niemand meer dan vijftien gulden? Ik
hoor de dames niet bieden."
„Die hebben nooit geld over", zei
Emma Hopma, maar de afslager lette
er niet op en ging voort: „Vijftien gul
den. vijftien gulden, vijftien gulden.
Eenmaal, andermaal. Vijftien gu!»
den."
„Asjeblieft," zei van Stuiteren, ter
wijl hij zijn hand uitstak om de
aquarel weer aan tc nemen, daar hij'
dc hoogste bicder was geweest.
„Pardon meneer", zei Hopma met
kluchtige deftigheid zijn hand afwij
zende „U is blijkbaar niet op de hoog»
te van dc gebruiken bij een behoor
lijke veiling. Dit wonderwerk van
Rembrandt den Jongere, voorzien van
certificaat van echtheid. afgegeven
door den vermaarden kunstkenner van
Stuiteren, heeft bij opbod vijftien gul
den opgebracht. Er wordt hondcr'
"uldcn boven geloofd. Pas op je mij
nen. Honderd, ner-entig. tachtig, ze
ventig. zestig, vijftig. een pracht
kunstproduct voor Tevlers Museum,
vijf en veertig, vijf en dertig, dertig,
Instituten als de Volkenbond en het
Internationaal Gerechtshof te Den
Haag dienen die conflicten op te los»
sen. Dc Volkenbond deed dat reeds
een paar maal. Overal, waar de arbci»
der klasse meer invloed in de regccrtng
heeft, gaat het den vredelievenden weg
op. Daar gaat de vredelievende ge
dachte zegevieren. Dc ontwapeningsge
dachte leeft in de harten van velen cn
eenmaal zal dc tijd komen dat alle lan
den gaan ontwapenen, dat men niet
langer de ontwapening als een illusie,
als een soort hersenschim beschouwt.
Voortgaande gaf spr. een nadere uit»
eenzetting van liet voorstel der soc.»
dorn. Kamerleden, dat door hen is ver
dedigd op moreele cn practischc gron
den. Een land als Nederland kan wat
aangaat dc ontwapening voorgaan,
deed spr. opmerken. Op andere landen
behoeft het niet te wachten. Indien de
kleine landen voorgaan, dan gaat dal
ook op andere landen werken. Boven»
dien dc kosten van een afdoende be»
wapening kan een land als het onze
niet draden. Het is onmogelijk voor
ccn land als het onze er een paraat
lc,,:r en vlot op na te houden, zóó dat
indien het er inderdaad op aan Komt
ons land het tegenover andere landen
kan volhouden.
Op practische en op financieele gron
den is het daarom mede aan te raden
aan de bewapening maar niet meer me»
dc te doen, maar tot een ontwapening
over tc gaan. Het protocol met den
Volkenbond is geen bezwaar. Zoowel
op practische als moreele gronden is er
alles voor tc zeggen voor een land als
het onze om over te gaan tot een ont»
wapening concludeerde spr. Hij ein»
digde met uiteen te zetten dat een»
maal, hoe het nu dan moge gaan met
het voorstel der soc.»dcm. Kamerleden,
de tijd zal komen, dat de ontwapening
niet meer is tegen te houden, indien
dc soc.sdem. maar toenemen in kracht.
<>ok in dc Kamer en dat het dus aan
komt op een versterking der socialis
tische gelederen.
Een tweetal der aanwezigen trad met
den spreker in debat. Nadat Ir. Cramer
hen had beantwoord, werd de matig
bezochte vergadering door den voor
zitter met een woord van dank aan
den spreker gesloten.
VORST EN
WERKLOOSHEID.
DE WACHTDAGEN.
De vorst»periode van de laatste da»
gen heeft tengevolge gehad, dat verschil
lende bouwwerken stilgelegd zijn, waar
door het aantal werkloozen sterk toe»
genomen is. Indien de vorst aanhoudt
bcteckent dat zoo werd ons door
iemand die bij de werkloozenzorg nauw
betrokken is verzekerd voor dc ge»
meentc een belangrijke schadepost, om»
dat vele werkloozen van de verzekc»
ïingskassen uitgetrokken zijn en dus
voor rekening der gemeente komen.
Tevens werd de opmerking gemaakt,
dat afwisselend vorst en dooi voor vele
arbeiders zeer nadcclig is, omdat ze ccn
wachtperiodc moeten doormaken om
trekbaar tc worden. Dit is bij dc orga
nisaties verschillend geregeld. Er zijn er
die 3, maar ook die 6 wachtdagen heb
ben. Als dus afwisselend eenigc dagen
gewerkt en ecnige dagen niet gewerkt
wordt, komen die werkloozc dagen
niet voor betaling in aanmerking.
vijf en twintig, twintig, vijftien, tien,
negen, acht, zeven, zes, vijf, vier,
drie
„Mijn!" riep Wouter, met zoo'n da
verende stem. dat het heele gezel
schap er van schrikte, maar het meest
dc afslager zelf, die zijn evenwicht
verloor en stellig van de tafel geval
len zou zijn, wanneer niet van Stuite
ren, die toevallig vlak bij stond, hem
had tegengehouden en opgevangen
zoodat zij een oogenblik een groep
vormden die met Bengaalsch vuur
verlicht een wondermooi effect ge»
maakt zou hebben.
Wouter betaalde achttien gulden
aan den afslager en Hopma overhan
digde de scm plechtig aan tante
Koos. Daarop nam hij de aquarel in
ontvangst, zonder zich te storen can
Hupstra, die riep: „nog eens veilen!"
Daarop gingen we over tot ons ge
bruikelijk spelletje whist, waarbij de
spelers toonden, dat zij niets verleerd
en niets vergeten waren. Het is nu
eenmaal een feit, en de jaren kunnen
daar niets meer aan veranderen, dat
van Stuiteren van een klein spelletje
nog heel wat weet te maken, terwijl
Emma Hopma met groote beslistheid
kans ziet. het mooiste- spel van haar
zelf en haar maat te bederven, waar
na zij beschouwingen houdt om aan
te toonen dat het veel beter zou zijn
afgeloopen, wanneer hij op haar in
vite in klaveren was teruggekomen en
niet bij zijn eigen spel in schoppen
gebleven was.
..Denk je?" was het eenige, wat dc
goedhartige Hupstra, die nooit van
zijn leven om dc mooiste of dc
slechtste kaarten uit de plooi kom:,
antwoordde.
Tegen half elf werd er gebeld. „Dat
zal Marielje wezen", zei dc gast
vrouw. „Man, wil je even opendoen?"
„Even deze sans atout uitspelen", zei
van Stuiteren, die blijkbaar juist eer.
mooi spel had.
Maar de bel klonk opnieuw. „Wat
heeft ze vanavond een haast", zei
van Stuiteren, ,,'t Is toch mooi weer".
En hij bleef zitten. Maar toen er voor
den derden keer gebeld werd, bemoei
de de gastvrouw zich er mee.
„Ze is nooit zoo haastig, misschien
is er wel moeilijkheid. Ga eens gauw
kijken!" En toen hij nog niet opstond:
„anders ga ik zelf".
Dat hielp. Wij hoorden in de verte,
aan het eind van den langen gang. dc
deur open c.an en luide .stemmen
klinken. Maar de gastheer kwam
ave* terug.
„Waar blijft hij toch?" zei de gast
vrouw onoe-'ist en s'on-l OD om te
rtaan zien. Onmiddeüiïk kwamen de
mannen te hulp en gingen naar dc
voordeur, om te zien wat er aan dc
hand was. Het electrisch licht aan dc
voordeur was opgedraaid. Vlak voor
de deur zat een man. die met flauwe
VOOR EEN DIERENASYL.
WELDADIGHEIDSVOOR
STELLING.
De tooweelafdeelin>g van, dc Handels»
schoolvereenlging „Die Raecksc" heeft
Vrijdagavond in den Stadsschouwburg
ccm goed werk gedaan.
Zij had n.l. op zich genomen Gerand
Nielen's vroolijk spel in 3 bedrijven:
„Gebroeders Kalkoen" en d-e opbrengst
af te staan aan de stichting „Dieren-
asyl voor Haarlem en omstreken".
Er was een flinke belamgsteling voor
dezen avond, de schouwburg was zoo
al niet geheel vol dan toch goed1 bezet.
Vóór de voorstelling begon, sprak de
voorzitter der Stichting. Mr. ten Bockcl,
ccn kort welkomstwoord en deelde
mede dat dc Beschermvrouwe der
Stichting: mevrouw A Roel!Baronesse
de Vos van Steen wijk bericht had, door
uitstedigheid verhinderd te zijn, de
voo-stelling bij te wonen-
De avond was, zoo zcide spr. verder
vooral bedoeld ais een propaganda»
avond voor de jeugd. Voor een dierear
asyl met kkr.iek en begraafplaats, zal
ongeveer f 25000 noodig zijn. De op
brengst dan dezen avond zou daartoe
een steentje bijdragen en verder zal men
aandeden kunnen nemen of als donateur
of begunstiger toetreden.
Hierna begon de voorstelling, een uit»
stokend geslaagde herhaling vain een
vroegere opvoering door „Die Race kso".
Het aardige stuk vaa den heer Kielen
genoot onder de goede regie van den
hoer R. Borggreve, een beschaafde en
vlotte vertolking.
Het is een goede gewoonte op een
avond als deze de stem der on tick niet
tc laten spreken. Wij iegige>n haar dus
ook nu het zwijgen op en, volstaan met
tc boekstaven dat het succes groot was
cn welverdiend en dat menigmaal een
schaterlach door de zaal klonk, getui
gend* van het genoegen dat ..Die
Raecksc" den aanwezigen verschafte.
Vóór de pauze betraden voorzitter en
secretaris der Stichting nog eens het
tooneel, om de spelenden te bedanken
voor wat zij voor de totstandkoming
van het asyl hadden gedaan.. De dames
kregen bloemen en de voorzitter van
D;e Raeckse", de heer J. P. van 't
Wout, die zoo uitmuntend Hendrik
Kalkoen uitbeeldde, een fraaie krans.
Aan 't einde van de voorstelling had
den allen nog een luid applaus in out*
vangst te nemen; de heer Borggreve
deelde ook in de hulde.
Na afloop werd nog gedaiast in den
foyer.
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN
a 60 Cts. per regeL
Van Vollenfioven's SI oaf.
stem antwoord gaf op vragen die van
Stuiteren hem deed, terwijl het aar»
dige dienstmeisje, dat wij bij onze
komst gezien hadden, half verschrikt
op den achiergrond stond toe te zien.
„Wat is hier te doen, van Stuite*
ren?"
„Een man, die gevallen schijnt tc
wezen."
„Kunnen wij helpen?"
„Gaat maar naar binnen, ik kom
dadelijk".
Toen hij weer binnenkwam, stond
zijn gezicht ernstig. „Het is een
straatventer, die zegt, dat hij den
heclen dag nog niets te eten heeft ge*
had. Ik heb hem naar de keuken ge»
holpen. Geef hem een paar boterham»
men."
Hij sprak op gebiedenden toon en
zijn vrouw, d c dit anders nooit ver*
dragen zou hebben, ging naar het
buffet en haastte zich om brood
tc snijden. Intussehen werd er maar
dc politie getelefoneerd. Tien minu»
ten later was een inspecteur geko»
men, die met van Stuiteren een lang
gesprek voerde. Toen deze weer in de
kamer kwam, was hij zichtbaar on»
der den indruk.
„Een tragisch geval. De man al lang
werkloos, de vrouw niet sterk, aller»
lei tegenspoed in het gezin. De in»
spccteur kent den man wel. Hij drinkt
nooit en doet wat hij kan om met het
venten van allerlei huishoudelijke din»
gen nog wat te verdienen.
Ik heb om een taxi getelefoneerd.
Dc inspecteur zal hem thuisbrengen".
„Geef hem de achttien gulden van
de aquarel", zei tante Ko'osje. „Wil
je meieen zijn adres vragen?"
„Ik zal het wel doen", bromde
Wouter en g:ag de kamer uit. „Zag je
wel, dat er tranen in Wouters oogen
stonden?" vroeg mijn vrouw later.
Een kwartier daarna waren de on»
verwachte bezoekers weer vertrok»
ken, maar het kaartspelletje namen
wij niet meer op. Ook het gesprek
verflauwde. Wij dachten allen aan
hetzelfde en niemand bracht zijn
denkbeelden tot uiting, totdat van
Stuiteren zei: „het is een ramp, dat
wij niet meer van eikaars leven en
tegenspoeden weten: als we er beter
op letten zouden allerlei dingen niet
gebeuren. Maar jelui gaat toch niet
weg? Hef is nog zoo vroeg!"
.,'t Wordt °nze tijd", zei Koos cn
wij gingen. „Hartelijk bedankt voor
jelui vriendelijke ontvangst."
..Jammer dat dit er nu tusschcn
kwam." antwoordde mevrouw van
S'.uitcren met den verklaarbaren spijt
van "as'vrcuw.
„M:ssch'en nie* zoo jemmer". zei
Honma. ..Ik denk dat wij wat geleerd
hebben.**.
!"r. niemand sprak dat tegen.
FIDELIO.
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE
Toer dc kran&ivond gehouden werd
bij de fam'lic Van Stuiteren, werden
mijn vrouw cn ik binnengelaten door
ccn alleraardigst dienstmeisje, d.it
blijkb.'.ir haar'taak nog niet goed ge
wend w is. zoodat zij inplaa's van ons
aan tc kondigen, ons dtaebik liet door»
fjaan naar dc kamer waar wij gewoon»
ijk ontvangen worden. Nu ligt in dc
gang ccn bijzonder d'kkc loopcr. waar
de voet geheel inzinkt, zoodat dc fa
milie ons niet hoorde aankomen, met
het gevolg dat wij oen vrij levendige
woordenwisseling aanhoorden tusschcn
dc gastvrouw cn haar man.
„Zc is prachtig", hoorden wij Van
Stuiteren zeggen „cn zóó zacht
„En ik haat die totale verstijving",
viel mevrouw hein in dc rede. omdat
ze in strijd is met de ware schoon»
hcid". Wij begrepen cr niets van.
maar daar het onbescheiden is gesprek»
ken op dc rnat voor dc deur af tc luis
teren. al heb jc daar ook niet de minste
kwade bedoeling mee, likte ik zoo!
hard mogelijk aan. waarop dc stemmen
onmiddellijk zwegen en het ictw.t
schorre geluid van Van Stuiteren (hij
heeft eenmaal wat wij gewoon zijn een
kikker in dc keel tc noemen) „binnen
riep.
Wij hadden gevreesd, dat er een fa
milietwist aan den gang was. maar ge
lukkig viel dat mee. Geen s rake van
twee door drift verhitte hoofden, noch
van door boosheid vertrokken aange
zichten. Zij zeiden ons vriendelijk
goeienavond en lieten ons geen oogen
blik in twijfel over het onderwerp van
dispuut. Op tafel lag ccn aquarel, die
ccn winterlandschap voorstelde. „Mijn
man heeft dat d ng vandaag voor ccn
tientje gekocht", zei mevrouw, „maar
ik kan nergens ccn plaats vinden om
het op tc Hangen cn om dc waarheid
tc zeggen hou ik vols.rekt niet van
wintcrgczichtcn. Het mooie in ccn land
schap is het water cn het mooie van
water is de beweging cn dc wccrspicgc»
ling maar wat is cr nu voor moois aan
die totale verstijving als het water be
vroren is!"
Daartegenover gaf haar man zijn mee
ning ten beste. „Als het yr est is cr
bijna altijd zon cn die vind ik hier
zoo mooi op gctcckend. Vinden jelui
het nu geen prachtig weer niet zoo'n
zacht zonnetje, zooals wc dc laatste
dagen gehad hebben?" Het antwoord
werd ons bespaard, daar het altijd
moeilijk is meneer tegenover mevrouw
of mevrouw tegenover meneer gelijk tc
geven: cr kwamen andere krans",cnoo»
ten binnen en het gesprek kwam geluk
kig op een ander ond.rwerp.
Maar n-d:rhan kwamen we cr toeli
weer on terug. „Hoe kom je aan dat
ra o s?" vroeg neef Wouter, met zijn
rcchtuitc manier van vragen, waar niet
iedereen tegen kan
Oud raderen Van Stuiteren niet,
d»e vrij kortaf ten antwoord gaf: „aan
de deur gekocht"
„Stuur jij die kooplui can dc deur
dun niet weg?" vroeg Wouter verder
op zijn welbekenden toon van verba
ring.
„Het was een dune".
„Nou ja", zei Wouter.
„Dat kan ik niet. 'r Is al moeilijk ge»
t.icg ccn man die goed van den tong
riem gesneden is weg tc sturen, maar
ccn vrouw te wc'gcrcn als ze eenmaal
in dc vestibule is. onmogelijk!"
,.Ik kan het best begrijpen", zei dc
goedige tante Koosjc. „Eergisteren heb
ik zelf pas ccn fluitketel gekocht van
ccn jonge vrouw die zoo'n treurig ver
baal deed van armoede en werkeloos
heid: ik kon het niet laten".
„'k Zal het van je huishoudgeld af
houden dc volgende maand", bromde
dc vriendelijke Wouter.
Maar het gezelschap mengde zich in
deze huiselijke bespreking. Emma Hop
ma klaagde bitter over dc ontelbare
kooplui aan de deur. „En ik kan maar
niet gcloovcn dat zc het zoo noodig
iubbcn als ze zeggen, want ze komen
alleen met goed weer. Let maar op: als
het bird regent of sneeuwt zie je nie
mand".
..Nog al duidelijk", merkte haar man
op; „jelui gaat ook alleen winkelen met
mooi weer".
„Mijn neef de dokter", bracht me
vrouw Hupstra in 't midden, „zegt al-
rijd: als het goed weer is zit mijn
wachtkamer vol. Bij slecht weer hebben
dc mcnschen geen haast om naar den
dokter te gaan".
Maar het gezelschap was het er mee
eens dat al die kooplui aan de deur
tegenwoordig een groote last zijn, En
wit zc al niet tc koop hebben
klaagde Emma Hopma, „Garen, band,
knoopen. naalden, spelden, punaises,
potloodcn. pennen, veters, postpapier,
prentbriefkaarten".
„Botcrhumpapicr. ingelijste platen cn
tcckcningen." zei mijn vrouw.
,Ja juist", zei de gastvrouw, met ec-n
vcclbctcckencnden bl'k on de verachte
rquarcl. „Vazen cd pullen. koperen
snuisterijen, aardappelmesjes, theezeef
jes. kammen, borstelwerk, mandewerk.
matten, zeep, halskettingen, bontwerk"
„Pantoffels, oublies, kousen, kleerhan
gers. pleisters, kant. koek
Het werd voor dc dames een soort
van beurtzang.
„Onlangs kwam cr bij mij iemand
aan dc acur, die zei: „zeg maar, dat
meneer Jansen cr is".
..Natuurlijk", zei Wouter. „Is er wel
cc-n Nederlander, die geen kennis heeft
die Jansen heet? Die man was een
m cn sch c mk cn m er
„Maar ik heb hora als m ens Chen ken-
ster weggestuurd"
„Dan moet jc ieder oogenblik naar
dc deur voor reparateurs van bl ik werk
of pannen
„En hoe zc het dan nog maken en
hoe duur!"
„Of voor den scharcsliep, voor por-
tc'eiriijmcrs. agenten voor stofzuigers..."
Bij dat woord ging een algemecne
kreet op: „ja. dc stofzuigersl"
..Damde bloenunkooplui en de rijden»
de tuinman met zijn planten cn bloem
zaden:".
VAN OUDE TIJDEN.
Centrale Verwarming.
