Haarlem's Dagblad | 1927 | 24 maart 1927 | pagina 9

HAARLEM'S DAGBLAD

OM ONS HEEN

KWATTA'ft'

DatsKWATTA

STADSNIEUWS.

donderdag 24 maart 1927

derde blad

No. 3650

OVER KLOKKEN EN HORLOGES.

De heer C.
ten Boom in de
Barteljoris»
straat, die in
het vak van
klokken en-hor»
loges een voor»
name plaats in»
neemt en ook
onder zijn vak»
genootcn het
bedrijf verte*
genwoordigt,
o.a. als redact
tcur van het

vakorgaan
heeft de vrlen»
lijklicid gehad mij op mijn verzoek daar»
over een en ander mee te deel en.

„De horloges komen voor een zeer
groot deel uit Zwitserland. Er zijn daar
wel niet zeer veel grootc fahricken
in het artikel, maar daarnaast nog
veel kleine. In den oorlog ging
bet prachtig, er werd veel verdiend, men
kon nauwelijks genoeg Jcveren. Toen is
de algemeene malaise gekomen tot
schade van deze nijverheid; trouwens
ook in andere Zwitscrsche industrieën,
die van «Ie kant on van de chocolade
gaat* het slecht. Bovendien is er concur
ren-tie ontstaan in Duitschland. Wc!
werden daar altijd al horloges gemaakt,
maar men bepaalde er zich tot dc grove
soorten, zooals wc die vroeger op
de fietsen aantreffen; nu levert
Duitschland ook andere, die zeer
goed zijn. De gcheelc horloge'
nijverheid ondervindt nu het bc»
zwaar van dc grootc tariefmuren, die
verschillende landen om zich heen heb»
ben opgetrokken; het allerslechtst is dc
nij\erheid van horlogckastcn cr aan toe,
die in hei! geheel niet meer naar ccn
gedeelte van het buitenland kunnci
worden geleverd; dc toestand is des t
moeilijker, omdat men in dc vootdccligc
jaTcn dc winsten tot uitbreiding van dc
fabrieken heeft gebruikt1. om die aan den
fiscus te onttrekken. Er zijn dan ook
ondernemingen, die dc helft van hun
kapitaal afgeschreven hebben. «>m al»
thans daarvan nog ccn dividend tc kun»
ncn uitk'ecrcn. Vroeger was de
voorraad horloges beperkt, in Zwitser»
land, zoodat het voorkwam dat voor
een levering van cenigen omvang ccn
termijn van zes of zeven maanden door
den fabrikant moest worden bedongen:
dat is voorhij sedert zulke grootc voor;
raden beschikbaar zijn. Dc fabrikanten
reizen nu zelf. ook in ons land cn trach
ten orders t!c plaatsen bij dc grossiers
in het vak; lukt dat niet. dan wenden
zij zich tot dc winkeliers rechtstreeks
en kunnen, zooals van zelf spreekt, kw.i:
de posten niet omgaan. Om dezelfde
reden, namelijk om toch maar tc ver»
koopen. geven zij aan dc grossiers veel
langer crcdiet dan vroeger toen dc. wis»
pel vaak tegelijk met het goed in huis
kwam.

NatuurKjk is dit voor dc soliditeit'
▼an de relaties niet bevorderlijk cn wat
vroeger niet voorkwam zien wij nu gc«
beuren, namelijk dat grossiers hun
verplichtingen niet kunnen nakomen.
Het is jammer maar waar. dat hei
slechtste goed naar Nederland gaat. Het
schijnt, cfat wij hicT voor ccn goed hor»
loge geen goed .geld overhebben Zoo
zien wij bij dc armbandhorloges, die
juist aan hoogc eischcn moeten vol»
doen omdat rij zoo verbazend klein zijn.
dat cr kasijc» omheen zijn die zeven
tiende gram wegen, zoodat die door ccn
koperen bakje moeten worden ge»
stcund. Ook bij dc»goudsmeden, die hor»
loges verkoopen. gaat het slecht, waar»
van weer hot gevolg is ccn sterke onder»
Imge concurrentie, natuurlijk iot nadeel
▼an den middenstand".

In ons gesprek even afdwalende kwa*
men wij op den toestand van dep mid;
denstand in 't algemeen, waarvan dc
heer ten Boom ccn ongunstig tafrecl
ophing, zonder dat hij daarvoor een
andere oorzaak wist op tc geven, dan
dat de racnschcn (er is geld genoeg)
wat zij beschikbaar hebben in buiten*
kndschc Iccningcn beleggen.

«Het gevolg van dc malaise in dc
fabricage", zoo ging de heer Ten Boom
voort. ..is dat men op dit oogenblik
tracht tc komen tot verschillende trus»
ten, die cr in dc eerste plaat» op uit
zullen zijn om dc productie tc beper»
ken. NVcl is de aard van het Bedrijf ge»
wfjzigd. De horlogedndustrie in Zwit»
scrJand is ontstaan doordat dc boeren
die in den langen winter geen werk
hadden, cr zich op toelegden: daarna
ontstonden dc fabrieken als ccn ware.
nationale industrie, maur op dit oogen»
blik neemt dc huisindustrie weer toe.
hij mcnschcn die liever niet naar dc
fahrick willen gaan en met hun gchcclc
familie in slechte lokalen gezamenlijk
horloges maken.

Natuurlijk hebben ook de Neder»
landschc. winkeliers in Je dagen van op*
gang goede zaken gemaakt. Toen daar»
na dc malaise kwam ''zij het ook wat
later dan in de landen, die aan den

oorlog deelgenomen hadden) werd het
'van lieverlede minder cn dit jaar i
bet al bijzonder stil. Dc winkeliers in
gouJ en zilver hebben het twee jaar
geleden bijzonder slecht gehad, nu is
het wat beter geworden. Ik weet, dat
in menige niiddcnstands*onderncming
in het algemeen grootc zorgen heer»
schen, omdat de toestand van dezen
tijd verre van gunstig is.

Wij Ieeken zijn geneigd om tc mee:
ncn, dat omdat cr in Zwitserland zulk
een grootc horlogc»industric bestaat,
ook vele klokken daar gefabriceerd
den. „Dit is", verzekerde de heer Ten
Boom, niet juist. Deze nijverheid is
heel iets anders Niet Zwitserland, ma.
het Schwarzwald levert veel klokken,
maar ook deze industrie maakt het
slecht. Zij had vroeger in stille tijden
nog 't voordeel, dat zij wekkers maakte
in voorraad, maar dit hulpmiddel is
haar ontvallen, omdat ook in Frankrijk,
Italië cn Amerika veel wekkers
vaardigd worden. Bij ons heeft dit vak
nooit vasten voet gekregen. Wel
den hier dc Fricschc klokken gemaakt,
in Jourc cn elders, maar die zijn ruw,
de fabricage berust niet op ccn goeden
thcoretischcn ondergrond; in den oor»
log werd te Rotterdam een uurwerkfa»
brick opgericht, die wel goed was in»
gericht, maar het heeft moeten opgc»
ven omdat zij geen export krijgen kon
cn het verbruik in Nederland zelf niet
voldoende is.

Ook in Frankrijk werden wel klok»
ken gemaakt, maar zeer weinig, de he*
kende oudcrwctschc Fransche pendules
onder glazen stolpen: wel worden cr
fc Bcsancon. in de nabijheid van Ge-
hfcve, horloges vervaardigd, waarmee
goede zaken zijn gemaakt in den tijd
van dc lage valuta.

Ons gesprek kwam ook op de antieke
klokken, o.a. op dc staande klokken,
waarvan de heer Ten Boom zcidc: „in
mijn jeugd werden ze dikwijls onver
schillig behandeld. Soms kregen ze
een plaatsje in de keuken". Veel moois
op Jit gebied bestaat cr in Haarlem
niet. Dc familie van Tienhoven en d«
familie Borcel bezaten mooie klokken
maar dit waren toch uitzonderingen.

..O ja. zou u dit vooral even willen
vermelden? Als mcnschcn oude klok»
ken en horloges bezitten, waarvoor zij
geen ruimte hebben cn wanneer zij dus
geen raad weten, dan doen zij goed
met die tc zenden naar het museum van
ijdmectkundc tc Amsterdam".

Mijn vraag. hoe het in ons land staat
met de opleiding tot horlogemaker w erd
verre van enthousiast beantwoord. Die
is onvoldoende. Eigenlijk zei Je heer
ten Boom ronduit; „slecht". Vóór den
tijd van Napoleon hadden wij hier
goede horlogemakers, maar later is
dat minder geworden cn nu is het per»
ntagc der gcschiktcn klein. Een
school tc Schoonhoven voor goudsmc*
den is. overgenomen door het Kijk.
hetgeen ccn stap in de goede richting
is. omdat ook ccn cursus voor hor»
Iogcanakcrs aan verbonden is. Met de
opleiding in Duitschland, waar hij die
opleiden wil zeil den meestertitel be
zitten moet. kunnen wij ons niet me»
Wel zal onze Rcgccring zorgen
voor wandcllccraren die liet Rijk bc*
kostigt, mits dc afdcelingcn die ben
willen laten komen, voor ccn locali*
icit zorgen. In Frankrijk cn België is
dc opleiding nog slechter, in Engeland
beter, omdat daar vroeger personen
ook in dc ondergeschikte betrekkin»
gen hoog bezoldigd werden.

Dc vraag, of bij de invoering van de
dagvcrdccling in 24 uur in plaats van
2 maal 12. op dc wijzerplaat van klok»
ken en horloges die 24 uur moesten
worden aangewezen, werd door den
heer ten Boom outkennend bcant»
oord. ..Op liet grootc station tc I.elp»
ig". zoo zcidc hij. wordt de kolossale
ijzcrpla3t slechts in vier vakken ver»
dedd; toch kan iedereen gemakkelijk
zien hoe Iaat het is.

'Aan "cfen Seer ten Boom heb ik dank
gebracht voor zijn inlichtingen. Er
blijkt uit, dat ook in d't vak zoowel de
fabricage als dc distributie cr niet
best voorstaan. Een eigenaardige moei*
lijkheid voor de distribuantcn bestaat
hierin, dat ook de beste kenner van
een horloge niet kan zien, of liet van
goede qualiteit is. „Het is uitsluitend
een zaak van vertrouwen, zoodat men
liefst bij zijn beproefden leverancier
blijft. Van nieuwe fabrikaten kan im»
mers achteraf pas bepaald worden, of
het goed geweest is. namelijk of het
zich goed houdt, vooral van dc klei»
do armbandhorloges."

Ook een leek kan dit gemakkelijk
begrijpen. Toch is liet wel wat in
strijd inct de Ncderlandsche neiging
naar goedkoope horloges. Zou hier nu
tóch dc Engclschc beschuldiging, dat
wij te veel vragen en te weinig willen
geven, worden bewaarheid?

J. C. P.

Vóór de
verkiezingen.

DE BIJEENKOMST IN DEN
SCHOUWBURG AAN DEN
JANSWEG.

De afdecling Haarlem van de NeJ.
Vereen, van Staatsburgeressen, de
Vrouwengroep in den Vrijheidsbond,
den Vrijz. Dcm. Bond, den Vrijheids*
bond, dc Vcrecniging van Jonge Li be*
ralen cn de Vrijz. Dcm. Jongeren. Or»
janisaric hadden Woensdagavond in
den Schouwburg aan den Jansweg ccn
bijeenkomst belegd, die ten doel had
vooral bij dc vrouwen belangstelling
te wekken voor dc aanstaande verkie»
zingen.

Deze bijeenkomst was uitstekend be*
zocht.

Als sprekers waren uitgenoodigd mej.
Mevr. Ada Goudsmit en Mr. II. J.
Knottenbelt, lid der Tweede Kamer.

Nadat mevr. Zaadnoordijk—-Wigers*
ma. voorzitster van dc afd. Haarlem
der Ned. Vereen, van Staatsburgeres»
sen. dc aanwezigen •namens die organi*
satic en dc andere genoemde vcrccn-i*
gingen had welkom gehtcfen, was het
woord aan de spreekster van den
avond, die tot onderwerp had gekozen:
.De vrouw in verband met dc aan»
staande verkiezingen".

Mr. Ada Goudsmit begon met als
haar meening uit te spreken dat de
belangstelling van de vrouw in zaken
van landsbestuur en politiek nog niet
heel groot is over 't algemeen.

Het is niet voldoende dat dc vrouw
ééns in de zooveel jaar gaat stemmen
maar zij moet zich voortdurend op de
hoogte houden van de politieke vraag»
stukken en dit kan het best gebeuren
in dc kiesvcrccnigin-gen der verschil»
lende politieke partijen. Zij moeten
zich warm maken voor de vragen
van dcn dag, kleine studieclubs vor»
men enz.

Het is piet alleen in 't algemeen be»
lang d3t de vrouw belangstelling toont
in de brandende vraagstukken, maar
het is ook in haar eigen individueel
belang, want haar persoonlijkheid zal
er rijker door worden.

Spr. sprak daarna over de vcrkiczin»
gen voor de Provinciale Staten. Hot
aantal vrouwen in onze Staten is zeker
voor vermeerdering vatbaar. Heel veel
onderwerpen komen in dc Staten aan
de orde, die ook voor de vrouw van
veel belang zijn. Zoo heeft bij voor»
beeld mevr. Aukes Timmer onlangs in
dc Staten van Noord Holland weten
tc bereiken dat ccn belangrijk subsidie
werd gegeven aan dc gczondhcidskolo*
nies voor praotubcrculcusc kinderen.

Belangrijke onderwerpen zijn nog:
de watcrschapsbelangcn. de bestrijding
der werkloosheid, dc provinciale be»
drijven in ziekenhuizen, subsidies voor
onderwijsinrichtingen en het stichten
van landbouwcursussen. gewestelijke
uitbreidingsplannen, openbare lccsza»
len. drankbestrijding cn vele andere on»
derwerpen.

Een prachtig veld van wcrkznamhc'd
ligt hier voor de vrouw* open.

Vervolgens kwamen dc taak cn de
invloed van Gcd. Staten aan dc orde.
In de laatste jaren grijpen Gcd. Sta»
ten vaak in in de autonomie der ge*
meenten. Ook in dit opzicht zijn dus

de verkiezingen voor de Pröv. Staten
van het hoogste belang. En dan moet
uiet vergeten worden dat dc l'rov. Sta»
ten de leden der Eerste Kamer kiezen.
Zij oefenen, dus invloed op dc alge»
niccne Staatspolitie!;, want iu de Eer»
ste Kamer komen algemeene onder»
werpen aan de orde als volksonderwijs
bewapening of ontwapening, protectie,
vraagstukken die zich voordoen bij deD
Volkenbond.

Spr. eindigde met den wensch dat
dc vrouwen haar belangstelling in het
politieke leven in daden zullen omzet»
ten.

De tweede spreker, Mr. Knottenbelt',
behanccldc Cc p-'sio "an de vrouw
:n het huwelijk

Hoe verkeerd, hoe onredelijk, hoe
verzet w ckkend onze tegenwoordige
huwelijkswetgeving werkt, dat blijkt
eerst als, de harmonie tusschen den
man en de vrouw in het huwelijk gaat
ontbreken-

De man heeft alle rechten, de
vrouw heeft er geen. Dit is nog niet
zoo erg als het huwelijk tot ontbinding
komt, maar vóórdat het zoo ver is,
zijn de rechten der vrouw practisch
onbeschermd. De tegenwoordige wet
leidt tot scheidingen omdat dc rechts»
positie der vrouw j 11 het huwelijk on:
voldoende is geregeld.

De huwelijkswetgeving moet wor»
den veranderd. Sommigen willen dat
de man het hoofd der echtvereeniging
blijft, dat dus de martiale macht bc
houden blijft Maar spr. is van mee»
ning dat gelijkstelling van man cn
vrouw voor de wet noodig is. Deze
oplossing is theoretisch de juiste en
practisch dc cenig*bcvredigcndc. Zij
zal het huwelijk niet. zooals wel ge:
zegd wordt, ondermijnen, maar juist
verstevigen. Het is immers te dwaas
dat dc vrouw vóór het huwelijk de
gelijke is van den man en daarna on»
mondig wordt verklaard.

Dat in een vcrecniging van twee per
sonen één steeds de baas moet zijn, is
onjuist. In een firma is dit niet het
geval, ook niet in een huwelijk.

Maar hoe nu. wanneer man en vrouw-
het niet eens kunnen worden? Dan zal
een derde moeten beslissen. Wie dit
zijn zal is ccn kwestie van uitvoering.
Hef zou bijvoorbeeld de kantonrcch»
ter kunnen zijn. Maar deze derde zal
in zeer weinig gevallen moeten ingrij»
pen, want zijn beide partijen gelijk»
waardig dan zullen zij hechten aan
eikaars mccning En is zulk ccn optrc»
den van een derde toch eens noodig.
dan is dat nog zoo erg niet. Vreemde
inmenging kan in sommige gevallen in
ccn huwelijk juist een uitstel enden
invloed hebben.

Spr. vestigde cr de aandacht op, dat
wat hij .verdedigde in het geheel niet
nieuw is. want jaar geleden beeft
de oud*minisfer Mr. Gort van der Lin»
den deze denkbeelden reeds aanvaard.
Hij heeft >n zijn kinderwetten reeds
het beginsel willen neerleggen dat in
geval van beroepskeuze van een kind
nood;: was de toestemming van dc
moeder. Dit beginsel heeft Mr. Cort
van der Linden toen nog niet kunnen
doorvoeren.

De spreekster cn dc spreker oogstten
beiden applaus.

Na dc pauze werd een door mej, C.
dc Groot (de bekende Marijke) ge»
schreven tooncclstukje opgevoerd,
waarin wij kennis maakten met een
stembureau bestaande uit een heer en
twee dames en met kiczcrcssen cn
kiezers van diverse pluimage. Allen
deden hun best maar mej. De Groot
vredient afzonderlijk genoemd te wor»
den voor de uitstekende wijize waarop
zij een vrouw uit het volk voorstelde.
Zij kreeg een open doekje.

Mevr. Zaadnoordijk huldigde haar
en alle andere mcdespclenden met
bloemen en vergat daarbij ook niet het
strjjkjc ..Jan Boon dat onder leiding
%a:i den heer Rodriguez Percira zijn
welwillende medewerking had ver»
[eend.

Met was een uitmuntend geslaagde
avond.

op. zegt de Tel.. dat dc heer Dc Haas
UTRECHTS BOUWKUNDIGE
DIENST.

Voor het hoofdbestuur cn het bestuur
van de afdecling Utrecht van den Ccn»
tra len Nee). Ambtcnaarsbond is ccn
adres aan den gemeenteraad te Utrecht
gezonden inzake het Joor B. cn W.
verleende eervol ontslag aan den archi»
tcct 2c kl.. J. C. de Haas.

In dit adres wijzen adressanten cr

zijn werk" ste'e'ds met ijver heeft ver»
richt; en dat hij ontslagen is door een
reorganisatie. buiten zijn medeweten
om, van de afdecling. waarover hij als
chef fungeerde. Adressanten dringen er
bij den Raad op aan dat liet gegeven
ontslag wordt ingetrokken en deze amb»
tenaar weder werkzaam wordt gesteld
bij den Bouw» cn Woningdienst.

Door dit adres zal deze zaak binnen»
kort vermoedelijk in een openbare zit*
ting van den Raad worden behandeld.

HET ONTWERP-
ZIEKTEWET.

Rede E. Kupers.

Dinsdagavond sprak voor den Haar»
Icmschcn Bestuurdersbond in gebouw
dc Centrale de heer E. Kupers, scerc*
taris van het N. V. V. over het ont»
werp Ziektewet. Voor deze vergade»
ring was vrij' veel belangstelling.

De heer Kupers beperkte zich tot
het behandelen van de hoofdpunten
van het voorontwerp. Spreker wees
op dc talrijke pogingen van verschil»
lende ministers (van Talma af) om een
ziektewet tot stand te doen brengen.
Vele bezAvaren moeten de arbeiders
-hebben tegen den vorm van de laatste
poging, die van miniscter Slotcmaker
de Bruine.

Dit ontwerp heeft tot grondslag, dat
allen die in dienst zijn in een onder*
neming er onder begrepen worden.

Deze zeer beperkte omschrijving
doet duizenden buiten de wetgc\*ing
sluiten, omdat onder o n d e r n e»
m in j wordt verstaan een instituut
dat tot doel heeft het maken van
winst. Er is ook geen steekhoudend
argument te vinden waarom de mi»
nistcr het huispersoneel er buiten
heeft gehouden.

Het is noodzakelijk dat het woord
arbeider opgevat wordt in zijn sociale
hcfcekcnis e-n niet in zijn juridischen
zin.

Allen die in dienst zijn van een pu*
blïckrechtelijk lichaam (of een semi»
publiekrechtelijk lichaam) vallen dus
buiten de wet.

Ook de losse arbeiders zullen buiten
dc wet vallen. Zoodoende schept men
voor de werkgevers een prachtige ge*
lcgenheid om de wet te ontduiken. De
zoogenaamde los vaste arbeiders zu!»
len tot losse ar'Aiders gemaakt wor*
den!

De heer Kupers besprak de drie
voornaamste wijzigingen dje minister
Talma indertijd wilde invoeren. Ook
minister Aalberse's opinie omtrent de
losse arbeiders, bracht de heer Ku<
pers te berde. Dc IToogc Raad van Ar»
bci'd nam als van zelfsprekend aan.
dat ook de losse arbeiders opgenomen
werden in een sociale verzekering."
Daarmee stemmen nu de mecningen
van minister Aalberse cn Talma ten»
minste volkomen oA'crcen. Minister
Slotcmaker de Bruine dacht "er maar
liefst niet eens aan, aldus spreker.

De beer Kupers ging uitvoerig in op
dc in het ontwerp gestelde loongrens,
die ook vanzelf groote groepen doet
uitsluiten. Ook minister Aa'bcrse
maakte dat onderscheid niet. „Het is
onbegrijpelijk aldus spreker dat
minister Siotemaker desondanks niet
deze grens is durven komen.

Scherpe critick oefende spreker u't
op dc versnippering A-an de kansen die
het gCA*olg zal zijn van dc aanneming
van dit ontwerp Ziektewet^

Door bijzondere bepalingen in het
ontwerp is de mogelijkheid geschapen
an 't doen ontstaan a-an tal van dwerg
"kasjes. Van het kweeken A-an behoor»
liike reserves zal geen sprake kunnen
zijn. Bijzonder slecht is het volgens
spreker met dc onderneraingskassen
gesteld. Onder die ziektckassen zul»
len namelijk ook begrepen zijn de
kassen van a*crschillcndc ondernemin*
gen: gezamenlijk desnoods, van ver*
chii'lende ondernemingen uit a-crscbil*
lende plaatsen. Spreker noemde dit
een buitengewoon funeste maatregel
en zette uiiA-oerig zijn bezwaren uit»
ccn.

Spreker noemde dit ontwerp ..bar»
haarsch" en zeide -het gelukkig tc vin*
den dat ook de Chri.steli.jke en R-K.
arbeiders zich \-icrkant er tegen had
den A*erklaard.

Dc heer Kupers besprak vervo'gc.-s
dc bedrijfsverecnigingen. Ook die
zulfcn toegelaten worden.

INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cents per regel.

JAVA REEPEN

Slechts e én merk kan 't beste zyn

H. D. O.

Radio Romantiek.

HOE DE OMROEP
GEÏNSTALLEERD IS.

H. D. O.: Hilversum's Draadloozc
Omroep. F.n dan zeggen ze nog dat dc
wereld uiet romantisch meer is. Hoe
t mogelijk. Is er in wezen iets roman*
tiscbcr dan ccn simpele villa in ccn lief
bekoorlijk villadorp, niet veel natuur»
schoon, binnen welker tuuren het xvon»
der geschiedt'? Het slingeren in den
ether van 's mcnschcn gedachten, van

Het grootc studio. (Foto Middendorp, Hilversum.)

geleerde vertoogen, van concerten; van
.kinderuurtjes", van knip» en taalcursus»
■sen. die langs onzichtbare vibreerendc
wegen voortsnellen, opgcA*angen kunnen
worden in Parijs, Berlijn. Madrid. Lon»
den en/. Och. leggen alle mysterieuze
spookvilla's en bnndictcnholen met val»
luiken en onderaardschc gangen het niet1
of bij deze villa. Dc villa der Draad»
loozc Omroep?

Dc luistervink (o romantisch Avoord)
bchccrscht met luidspreker (o fraaie
Avoord verbinding) en wat glas. hout,
eboniet, zink en koper, liet halve lucht»
ruim om den aardbol U behoeft uw
oor maar aan de kop»tcIcfoon té- luiste»
ren te leggen, Gfj. moderne Mcnsch-
Waarom doopte men U slechts.... luis»
tervink. Was er een pietlcutcrigcr bet-i»
teling denkbaar?

Ze hadden de II. D. O. alleen niet
zoo'n eind moeten wegstoppen in Hil
versum. Van 't! station naar den Huil»
weg is cén heclc tippel. Maar gelukkig
is Hilversum ccn schoon oord. vol
mooie plekjes en verrassende kijkjes.
VooraJ den kant. van den Hullweg op
wordit het mooi. Daar liggen nog mooie
lappen onbebcuAvdc grond met bosch
en dicht onderhout.

De seintoestellenfabrick in Hilversum
is natuurlijk hart en hersens tegelijk
voor de H. D. O. Daar si'aat dc zend*
installatie. Maar het bekoorlijke huis
aan den Hullweg is de mond waardoor
gesproken wordt. Dc bron waar de
stof voor den ether Avclt.

Op het kantoor op de boven verdie»
ping van het huis werden wij ontvan*
gen. Van daaruit geniet men een heer»
'ijk uitzicht over den omtrek. liet kan»
toor is .uit den aard der zaak niet bij»
zonder bezienswaardig

Op dezelfde verdieping liggen het
grootc. en het kleine Studio. In het
kleine Studio treden de sprekers, de

eenlingen op. de dames en hoeren van
cursussen.

Op 't oogenblik van ons bezoek
moest de dame van den knipcursus
spreken Wij hadden Avel eens ccn
voorstelling aan deze zijde van de mi*
crofoon willen bijwonen, maar dc
„knipcursus' wou voor geen geld van de
Wereld dat een man, bij het experiment
voor dc microfoon aanwezig zou zijn.

Zoo kwamen wij er gelukkig goed af,

■int J lijkt nogal taai zoon knipcur»
sus en nogal mal. 't Is te begrijpen dat
de dame liever alleen bleef. Z.j had
een hcclcn stapel „vak"bladcn ep mode»
platen voor zich liggen te harcr oricn*
tatic, en ze moest haar hart uitstorten
voor ccn klein vierkant apparaatje, dat
aan twee touwtjes ter hoogte van haar
mond zweefde. Nou. dat doe je liever
alleen, vooral als je zoo'n zeer speciaal
onderwerp moetbehandelen.

Wij geven hierbij een afbeelding van
dat grootc Studio der H. D. O. Een
genei el ijk vertrek. Aardig ingericht zoo»
als men ziet. Er staat een vleugel --
een lbach Avat stoelen en muziek*
standaards. Hier treden de musici op.
Dc solo»zangcresscn ^zangers enz.

Over de technische inrichting der H.
D. O. valt niet veel tc zeggen. Want
dc zendinstallatie staat in de scintoc»
stcllcnfabriek in Hilversum. Maar er is
toch iets van techniek dat van belang
is, op de villa in Hilversum. De con»
trolc»inricliting.

Als de heer of dame voor de micro*
foon wil gaan spreken moet een knopje
ingedrukt worden. Dan gaat een lichtje
van bepaalde kleur hranden. Als de
man die in dc controlekamer voor dc
doorzending naar dc seintocstcllcnf.i*
brick zorgt gereed is. drukt hij op zijn
beurt op een knopje. Daardoor gaat bij
de microfoon een tweede lichtje vau
andere kleur gloeien. Nu weet dc sprc*
kcr dat hij begin nep m3g. Hij drukt

nog eens op een knopje. Avaardoor een
rood lichtje gaat branden. Het sein,
ook voor de controle, dat gesproken
wordt

Dit zij nog vermeld, de doorzending
naar dc seintoestellenfabrick geschiedt
langs een gewone telefoonlciding.

De foto's hierbij gepubliceerd geven
ccn kijkje op het home van de H. D. O.
en een blik in het interieur van het
grootc Studio. Zooals men ziet is het
instituut modern en fraai gehuisvest.

Dit is, luistervink het verraeldens*
waardige van de H. D. 0„ de moderne
Shchérezade (al zijn het geen sprookjes
die zij vertelt) van dc moderne roman»
tick.

Van die vereenigragen zuilen in bet
bestuur maar twee arbeiders behoeven
te zitten. Dc heer Kupers noemde dit
weer onbegrijpelijk.Het is ook volko»
men in strijd met wat indertijd minis*
ter Aalberse en de Hoogc Raad van
Arbeid voorstelden.

Minister Siotemaker laaj verder de
helft van de premie ten laste van de
arbeiders komen. Er zijn eenige hon»
der-dduizenden arbeiders die echter op
het oogenblik op grond A an hun col»
icctief contract premie-vrij verzekerd
zijn. En dc Ilooge Raad heeft indertijd
in dien zin ook geadviseerd.

De 'belangrijkste werkgcversvcrceni*
ging stond in 1924 op het welfde' stand»
punt en de R-K. heer Kortenhorst
toen evenzeer. Thans marcheert ook
hij weer in de voorste gelederen der
reactie.

Het is pok daarom zoo onbillijk dat
de arbeider de helft der lasten zal
moeten dragen omdat dit ontwerp ai»
leen maar regelt de geldelijke uitkec»
ring. In vorige ontwerpen was ook de
geneeskundige verzorging opgenomen
(voigens Du'fsch voorbed 1)

De toestand is dus zoo, dat dc ar»
beider aanstonds bij doorvoering van
des ministers plannen, alleen geldelijke
uitkcering zou krijgen.

Wel is, om in het gebrek te voor*
zien een ziekenfondswet ontworpen,
maar deze wet (waarvan spreker den
inhoud kent) is „lapwerk" BoA-qndicn
is op dit gebied nog zeer veel te doen.
We hebben cr slechts het eerste sta»
clium van doorgemaakt.

Verder behandelde de heer Kupers
de ziekteverzekering voigens het cor
Icctief contract, ook deze wil de heer
Siotemaker toelaten. Als dan maar
onder zoo'n contract 500 arbeiders
vallen.

Spreker motiveerde ook hier zijn be
zwaren. Het aantal uitvocringsorga*
nen wordt er weer noodeloos door ver*
hoogd en ten tweede: de zicktcverzc*
kering mag nooit tot een onderdeel
gemaakt worden van den strijd tus*
schen werknemers* en werkgevcrs*or*
ganisaties.

De heer Kupers concludeerde dat
ccn dergelijk ontwerp practisch onuit»
voerbaar zal blijken. Slechts écn verbe*
tering brengt het ontwerp. De moeder»
schapsverzekering. Hierin voorzag ech»
ter al in 1019 de *Vashingtonschc con»
ferentic. Toch heeft de minister ooK
hier weer een gevaarlijk precedent ge*
schapen door onderscheid te maken
tusschen gehuwde en ongehuAvdc ar*
beidsters.

Tenslotte zeide de heer Kupers dat
door dit ontwerp niets is gedaan ter
\-oorkoming van ziekten (Het houwen
van sanatoria enz.) Wat zal moeten
worden-gedaan met de miliioenen die
gevormd worden? Dit vraagstuk heeft
dc minister maar licclemaal buiten
beschouwing gelaten.

Na eenige discussie omtrent vragen
die gesteld AVCrden, werd de vergade»
ring gesloten.

B. A. N. S.

Afdeelingsvergadering.

Dinsdag 22 Maart j.l. hield de afdee*
ling Haarlem van den Bans een leden*
vergadering in Hotel Lion d'Or ter be*
handeling A-an de Beschrijvingsbrief voor
de Algemeenc Jaarvergadering op 23 cn
24 April a.s. alhier.

De voorzitter, de heer Avcling sprak
zijn grootc vreugde uit, dat de leden in
de afdeeling beseffen, dat het medclc*
ven van alle menschen een cisch is
ten einde dc organisatie kracht naar
buiten te geven.

Vervolgens werd door den voorzit*
ter een verslag uitgebracht van dc con»
gressen, gehouden op 13 en 15 Maart
waaruit ten duidelijkste bleek, dat
deze congressen een groot succes zijn
[cweest a-oor de bonden van het Ned.
Spoorwegpersoneel. Dc voorzitter bc»
treurde het echter dat de verslagen \-an
deze congressen zoo sober in het or»
gaan zijn weergegeven en meende dan
ook dat het H. B. in deze maatregelen
had moeten treffen.

Daar dc alg. a-ergadcring dit jaar in
Haarlem wordt gehouden, wordt het ge*
heclc afdcclingsbcstuur afgevaardigd.

Naar dc jaarvergadering van Aak»
groep I en II worden resp. afgevaardigd
dc hccrcn v. Beek cn Kramer cn dc hce*
ren Aveling, Bauling cn v. Du'uren.

Vervolgens werd 'n uitgebreid exposé
gcgCA-en van dc voorbereidende maatre*
jclen voor dc Jaarvergadering en dankt
dc afd. secretaris Bouling voor liet door
hem reeds verrichte cn nog tc vcrrich*
ten werk.

Tc pl.ra. 11 nam. sluit dc A-oorzitter
dc A-ergadering.

Het «home" der H, D, O, (Fpta Middendorp.)