Haarlem's Dagblad | 1927 | 31 mei 1927 | pagina 13

HAARLEM'S DAGBLAD

BUITENLANDSCH OVERZICHT

GEMENGD NIEUWS.

WEENSCHE BRIEF.

HET TOONEEL

DINSDAG 31 MEI 1927 VIERDE BLAD

Een merkwaardige rede van Coolidge.
Vrede en ontwapening? Het
Egyptische conflict neemt ernstige af'
metingen aan. Een vage Engelsche
nota. Maar verborgen krachtter
men! Regeeringscrisis in Egypte
wordt waarschijnlijk geacht.

T BELANGRIJKSTE NIEUWS.

Eon -merkwaardig -gebaar van Jas
pansche zijde heeft aan 't Chineesohe
probleem een nog interessanteren kant
gegeven. Tanaka de Japansohe premier
heeft een aanzienlijke troepenmacht
overgestuurd naar Tsintau. Eventueel
iZuMe-ra deze heeren -die.™ Tsi-mgibau Ts-i»
nan spoorweg bezetten.

Nu heeft Tanaka in een diplomatieke
verklaring beweerd dat deze tamelijk
oorlogszuchtige geste alleen maar ten
doel heeft de bescherming van het
leven en van de eigendommen der Ja;
pansche onderdanen.

Nu moet men in de eerste plaats,
om dit geval in een zuiver licht te
zien, weten, dat Tanaka. de nieuwe
regeerder een fel militairist is die al
eerder verklaard Beeft dat hij oramid»
dellijk zou tusschenibeide komen, als de
Russische bemoeizucht belangrijke suc
cessen zou tot gevolg hebben. Dit nu
is een zeer lofwaardig streven. Maar
als men de economische Japansche bes
langen kent die thans op het spel staan
Tsinan, dat door Japan als basis uit;
gekozen zal worden, ligt halverwege
den spoorweg Nanking—Peking, dan
heeft men het recht om in twijfel te
trekken of Japan alleen maar om der
beschenmingsAville, voor z'n Japansohe
onderdanen in de bres zal treden.

Natuurlijk zal Tanaka alles doen om
op dit moment van niet tc voorspellen
mogelijkheden niemand te hinderen.
Doch o wee, als de Japansche belan»
gen in Mandisjoerije in 't conflict bc»
trokken zullen worden. Dan zal blijken
dat deze minister van Buitenlandsche
Zaken weinig ontzien zal.

Nog al veel stof heeft een Russische
zaak in Engeland opgewaaid, 't Geval is
nogal illustratief en daarom wel de
moeite van 't memoreeren waard. Men
beweent namelijk -diat Russische agen»
teo. Dra-ibs-ch© avoniburiens hebben omgc
kocht om op slinksohe wijze Engelsche
geweren van Ierland trachten Over te
nemen. Deze geweren zouden aan de
Zuidelijke oorlogvoerende Chineezen
uitgereikt worden, met het doel om
vroeg of laat aan Noord te kunnen bes
r:;\ wijzen dat Brittannië het Zuiden van
wapens voorzag.

Er heersohte een algemeene haat te
gen de Sovjets die gemakkelijk het ont»
staan van dergelijke -verhalen in de
hand zal werken. Men moet er daarom
niet al te veel geloof aan hechten al is
de waarschijnlijkheid dat zo jutisk zijn
betrekkelijk groot,

F. 'K.

Coolidge over ontwape
ning. Geen bajonetten
maar geesten.

Presi/denifc Coolidge heeft heden op
de nationale bc-graafplaa'ts Arlington
aan den narad der hoofdstad gelegen
-ter gelegenheid van den „Memorial
jDay" een rede gehouden over ornit»
.wapening.

Coolidge zeido: „Wij willen dat
onze betrekkingen met andere naties
fflret zijn gegrond op een orafcmoe tanig
van bajonetten maar op een onitmoe»
iffimig van geesten. Het is de -geyeis»
Aigde politiek van onize regeeriing om
bij ons optreden tegenover andere

„Man, hoe houd je het uit!, lederen
avond maar weer die dilettanten»voor#

stellingen aan te zienl"die opmer*

king heb ilc niet eenmaal, maar mis;
schien wel honderd keer moeten hooren.
Zij is voor een buitenstaander waars
schijnlijk begrijpelijker dan de naïeve
onnoozelheid van een bestuurslid eener
nieuw opgerichte dilettantensclub van
louter krukkebeenera, die mij voor den
aanvang der voorstelling van zijn vers
ceniging, welke ik voor de krant moest
„verslaan", in allen ernst toevoegde:
„Nou, meneer, u zult. u vanavond wel
best amuseeren!"

En toch is het critiseeren van dSlet!»
tantensvoorstellingen voor mij volstrekt
niet zulk een penitentie, als sommigen
wel meen en. Wanneer dit wel zoo was,
gelooft dan gerust, dat ik reeds lang
aan de redactie van ons blad onthef»
fing van dit deel mijner werkzaamhe»
den zou hebben gevraagd. Want een
criticus, die met tegenzin naar den
schouwburg gaal', deugt niet meer voor
zijn vak, dat van zijn beoefenaars waar»
achtige belangstelling en liefde voor zijn
werk eischt.

Natuurlijk zijn er vele voorstellingen,
waarbij de criticus op zijn stoel zit te
draaien van verveling om niet t'e
spreken van ergernis en hij met ver»
langen uitziet naar het oogenblik, waar»
op het gordijn voor goed zal zakken.
Maar men meene niet, dat dit bij voor»
stellingen van het beroepstooneel ook
niet herhaaldelijk het geval is. Ook die
geven on§ maar zelden een nieuwen
kijk op het talent der artisten. wij zien
bij het beroepstooneel maar al t'e veel
clichés, de spontaniteit is dikwijls ver
te zoeken, het tooncclspelen wordt er nu

naties mi et geweld en dwang tot grond»
slag te nemen maar begrijpen en goed»
gezindheid. Wij wenschen- vrede ove.r»
,al, maar hot is onze wemseh, dat dit
niet zal zijn een door Amerika op»
gelegde vrede, maar een. vrede, die
iedere natie voor zichzelve gevestigd
heeft".

De president onderschatte evenwel
niet de noodzakelijkheid om lm mili»
fair opzioht voorbereid te zijn,.

Hoewel trots op ons land het A me»
rikaansch standpunt behoort te zijn,
zoo zeide de president iiim den Ver-die*
rem loop van zijn toespraak, moet er
geemerlei geest dm .zijm vara aanimati»
ging of minachting jegens anidere
/naties». Allo vólkern hebben punten
waarin zij boven, andere uitsteken en
hebben het recht in et eere ,dOo,r an»
dere naties beschouwd te worden

Het is ira overeens'te mming met deze
'politaek dat- - we- «r "(maar
hebben, een eind te maken aan., de
oude practijk van. wedijver in -bewa»
peninig en onzen invloed in de weeg»
schaal te werpen aan, dien kant van
redelijke' beperkingen. Wij wenschen
het dement van geweld' era; dwang
uit te schakelen uit internationale
overéenloómsten en gedragingen en te
steunen op rede era (recht.

Onze TQgeering heeft onlangs ge»
poogd dra overeenstem mi-rag met deze
beginselen te handelen ten aanzien
van China, Nicaragua en Mexico en
door Japan en Groot»® rittanmië uit te
ïnoo'digen, deel te nemen aan de drie.
mogendhedien,»omi(fereinti o 'tot be per»
king der bewapeningen iter zee.

Weliswaar worden dè buitenlandsche
betrekkingen van dit land' hoe langer
hoe gewichtiger en vormen zij een ter»
ream, waaraan, het iraöodig zal zijn - dat
ons volk en onze regoeniing meeir aan»
dacht wijden, maat toch dienen de
binnenlandsahe aanigelegerihc-'dlera- steeds
dem voorrang te hebben.

Als wij wenschen) een ïnJvIoefd te
vormen voor rechit era orde, voor rust
era welgezindheid' ara de wereld, moe»

en dan louter vakwerk en de kunst
komt! herhaaldelijk zoo in het gedrang,
dat ook die voorstellingen den criticus
soms weinig meer oprechte vreugde
schenken dan die van het dilettanten»
tooneel in al hun onbeholpenheid. Maar
het tooneel van liefhebbers even goed
als van de beroepsartisten biedt altijd
weer zoo veel kanten om over tc schrij»
ven, dat de criticus daarin volkomen
compensatie vindt voor de verveling,
waarmee hij nu en dan in den schouw»
burg te kampen heeft.

En wanneer men probeert het dilet»
t'ariten»tooncel met zijn'volle belangstel»
ling tegemoet te komen hetgeen
men als criticus feitelijk verplicht! is
dan is er dikwijls ook veel, dat - on«
danks het onvolkomerac voldoening
ja een enkele maal zelfs vreugde
schenkt. Soms kan het gebeuren, dat'
men tusschen zeer zwakke krachten
plotseling een talentje een enkelen
keer zelfs een talent ontdekt. Ik
herinner mij nog, dat' ik eenige jaren
geleden bij een opvoering der Handels»
schoolvereeniging Polly Ob dam voor
het eerst zag spelen. Haar spel was on,
behcerscht, het was vol fouten, maar je
voelde onmiddellijk, dat de vonk er
was. Onlangs heeft Polly Obd'am mij
bekend, dat mijn kritiek en mijn gun
stig oordeel over haar aanleg de laatste
hindernis op den weg naar de tooneel»
school voor haar heeft weggenomen en
nu ik haar dit seizoen in De Gevangene
en Nju heb zien spelen, kan ik niet zeg»
gen, dat ik daar spijt van heb. -Het
spel van zoo'n frisch natuurtaleiu'je in
ai. zijn onvolkomenheid en met al zijn
fouten te volgen, is soms genoegelijker
en dankbaarder dan een heelera avond

ten wij vastbesloten zjja voldoende
offers te brengen om .naar deze voor»
schriftera ira eigen- tend tie leven. Wij
kummera sleohts ©era moreel© k-raoht in
die wereld vormen (naarmate wij m
eigen- larad een -moraliteit vesbigem

Een gevaarlijk Egyptisch
conflict. Geen Sirdar!

Reuter sean-t uit Malta dat drie En»
gelsche oorlogschepen plotseling be»
vel helblbcn gekregen om 'tc vertrek»
fken. Hun- -bestem/mirag is onbekend.

Het tc Kaïro verschijnende bi ad
Siassah meldt, aldus de N.R.Ct.. dat
de Britsche hooge commissaris Lord
Eloyd gisteren een 'be-zoek bij den
Koning heeft gebracht.

Hij deelde mede dat hij een memo»
ri© van d© Britsche regeering had on-t»
vangen nopens het voorstel van de
commissie uit het Egyptische parle»
ment om de credieton voor den post
van den Sirdar alf te schaffen.

Naar verluidt is .de memorie giste»
ren- aan het kabinet overhandigd.

De Siassah zegt dat de betrekkin»
gen- tusschen de Ëragelsche- en de Egyip
tische regeering de laatste diagen zeer
gespannen zijm geweest, maar hoopt,
dat gematigdheid en verstand de bo»
venharad zullen- behouden,

Dc Daily Mail verneemt van Malta:

De oorlogsschepen Malaya, Sóve»
reign en Barham zijn naar Egypte ver»
trokken.Al eenige dagen lang beersich»
te in politieke kringen een ges-parancn
atmosfeer tengevolge van de aanlbe»
velingen van de commissie uit het
Egyptische parlement om den Sirdar,
den Brit-sobera -opperbevelhebber, van-
het Egyptische leger, zijn macht te
ontnemen.

Lord Lloyd', de hooge commissaris,
deelde den eersteamhiistcr Sanwat»
pasja mede, dat 'de kwestie van de
bevoegdheden van dern Sird-ar nooit te
pas was gekomen bij d-c overeenkomst
waarbij Engeland' aan Egypte on-rafhan
kelijkheid verleende era dat dc Brit»
sche regoerimg ten stelligste volhoudt,
dat be post, in de toekomst gelijk vroc
ger, be-klee-d moet worden door een-
Eng els oh officier van boogen rang.

Dc Daily Mail verneemt verder, dat
Lord Lloyd teekenen heeft waargeno»
men dat de extremistische facties van
de Egyptische nationalisten., wier lei»
der Zagloel»pasj.a is, uit den band
springen. Diéntengevolge Averd een e»
tooging raadzaam geacht bij wijze van
•voorzorg tegen een' mogelijke hervat»
ting van dc moordeampagne tegen
Engelsche onderdanen.

Engeland overhandigt
een nota.

De Britsche. hooge oo-m-missaris lord
Lioycl heeft- aan de Egyptische regcc»
ring een nota overhandigd, met be»
trekking tot d© 'kwestie inizak© het
Egyptische leger.

Omtrent -den inhoud d-azcT -nota
■wordt gemeld, .dat d-c Britsche regee»
ring daarira hiring, "geeft'aan'ha-ar'ver»;-
•kragen naar samenwerking tussoherf-'
Groot»®rift-anmië en Egypte. Te dien
©a-rade stelt zij zekere maatregelen
A-oor, welke noodzakelijk worden -be»
-schouwid voor liet tot stand' brengen
-dier samenwerking en het waarbor»
gen cener behoorlijke verdediging van
Egypte.

De- Britsche autoriteiten verklaren,
-dat het zen-d'en van Britsche oorlogs»
schepen naar Cairo bed-old. is als een
-maatregel tot bescherming van de
buitenlanders in Egypte, voor wier
veiligheid Engeland de verantwoorde»
lijkbeid op zich heeft -genomen,. Het
leven dozer buite-rakn-ders wondt be»
-direigd door de extremisten, die „een
vijandige houding trachten te schep»
-pen era een stemming, die niet door
de huidige situatie wordt gemoti»
veerd".

Vooirtis verklaren- de au to rite item,
dat er voor dat zen-den van oorlogs»
schepen reeds ©en precedent bestaat;
in de BritschsEgypti-scbe verklaring,
van. 1922 komt namelijk een clausule
voor, krachtens welke de verdediging.
Aan Egypte eera nauwe samenwerking
tusschen do Egyptiscih-e en Britsche
strijdkrachten noodzakelijk maakt. t

vara geroutineerd spel van artisten, die
,,er zijn". Zelfs bij de zwakste A'oorstel»
ling ik denk hier bijvoorbeeld aan de.
eerst© maal, dat' ik Jo Stam zag spelen

kan één zoo'n talentje, dat je „ont*
dekt" den avond goed maken.

En wat de voorstellingen van dilet»
tanten dikwijls van die van hei! beroeps»
tooneel onderscheidt, dat is dc lief-de, de
animo, waarmee soms gespeeld wordt.
En daarbij al klinkt het misschien
Avas vreemd het ongekunstelde. Bij
beroepsartisten en ook bij „verrouti»
neerde" dilettanten wordt het zoo
dikwijls cliché, louter routine en vak»
Averk. Hoe dikwijls zien wij niet ac»
teurs en actrices langs hun rollen heen
spelen. Bij sommige dilettanten d-iiaren»
tegen kan soms een frissche natuurlijk»
heid treffen, welke aan het spel iets
spontaans, iets „echts" geeft.

Men begrijpe mij vooral goed. Ik avü
hier allerminst ©en pleidooi houden
voor het tooneebd-ilettamtisme. Van de
waarachtige, ontroerende kunst staat
het meestal zeer ver af. Daarvoor moe»
ten wij tenslotte eigenlijk uitsluitend

bij het groote tooneel terecht komen
En er is daarenboven helaas ook
maar al te veel in Haarlem een dilet»
taratisme, dat L, Simons in zijn antwoord
op de enquête in Ons Tooneel terecht
„dilettanterij" noemt „met al dc
akeligheid" zooals hij schrijft die
wij aan dat woord verbinden een uit»
was, welke met het echte tooneel eigen»
lijk weinig of niets uitstaande heeft-
Maar ik heb ook wel dilcttanten»voor»
stellingen gezien ik denk hier bijvoor»
beeld aan de op\rocring van Woutertje
Pieterse door dc Haartemsche Tooneel»
club, aan Mevrouw Warren's Bedrijf
door de Haagsche vereeniging Ado, aan
IJsbrand door Litterus Sacrum uit Lei»
den een voorstelling, waarover Fre*
derik van Eeden zelf enthousiast was
welke beroepsartisten, die doorgaans
met minachting op de verrichtingen der
dilettanten «neerzien, -tot nadenken zou?
den hebben gebracht en tot de erkentc»
nis. dat met groote liefde, volkomen toe»
wijding en ernstige voorbereiding
mits onder artistieke leiding soms 1

Egyptische regeerings
crisis?,

Dc Egyptische premier Sanwat pasja
heeft geconfereerd met Zaghloel
pasja. In politieke kringen verzekert
men, dat de Wafd#partij niet zal toe»
geven. Men verwacht dan ook het af»
treden vara het kabinet era de ontbin»
d'ing van het parlement.

Ofschoon in het algemeen de pers
met zekere zelfbeperking het zenden
van de drie Britsche oorlogsschepen
ra-aa-r Egypte- beschrijft, meldt de Tel.
verder, cn te alarmeercn-de berichten
met voorbehoud dienen te worden
aanvaard, wordt toch de situatie in
Egypte delicaat geacht.

Arbeidsconferentie.

De commissie voor de vrijheid van
organisatie voor arbeiders en werkge»
vers heeft met IS tegen 17 stemmen
een voorstel aangenomen van den ge»
delegeerde der Zwitsersche werkgevers
ir. Tzant, volgens hetAvelk in de inter»
nationale overeenokmst inzake de vrij»
heid van organisatie een bepaling moet
Avorden opgenomen, welke het recht
waarborgt, dat men zich niet bij eeni»
gerlei organisatie behoeft aan tc sluiten
Avanncer men dit niet wcnscht.

Voorts werd eveneens een voorstel
van den Franschcn arbeidersgodele»
geerde Jouhaux goedgekeurd, volgens
hetwelk zooavcI werkgevers als Avcrk»
raemens zich kunnen aanslu-i-tera bij dc
organisatie, waaraan zij de voorkeur
geven.

KORT EN BONDIG.

Het is twee jaar geleden, dat de on»
lusten in Sjanghai zijn begonnen, die
later onder aanvoering der nationalis»
ten hebben geleid tot de anti»Britsche
be'toogin-gen. Dc nationalisten hebben
A'iCr groote demonstraties -georganiseerd
de Avinkcls worden gesloten cn pam»
fletten Avorden uitgegeven, waarin het
Engelsche imperialisme wordt aangc»
vallen.

De royalistische leider Léon Daudet
heeft A-oor de Frarasche -royalisten ira
St. Barbant een rede gehouden, waarin
■hij een spoedige staatsgreep der royalis»
-tem raoodig noemde.

Hij daagde dc autoriteiten uit een
vervolging tegen hom in te stellen.

Dc Amcrikaansche senator David
Aiken Reed, een Republikein, die lid
is van de Senaatscommissie voor de
financiën, heeft dezer dagen voorspeld
dat het Congres belastingverlaging zal
inA'Ocren, welke, gerekend over het jaar
300-000.000 zal bedragen. Dat mag dan
ook Avel. Volgens Reed zou over het
Ioopendè fiscale jaar het batig slot
van de Amcrikaansche financiën
600-000.000 bedra-gen.

Dc Daily Mail, die-den veldtocht tegen:
dc boIsjeAviki rusteloos gevoerd hééft,
is op het denkbeeld gekomen aanplak»
biljetten te verspreiden met bet op»
schrift: „Geen Sowjet»benzine tc koop
om automobilisten cn motorrijders te
bewegen zich alleen van benzine a-an
a-an anderen dan Russische oorsprong
te A'oorzien. Volgens haar, zijn deze
biljetten thans op tienduizenden garages
en vuhstations in Engeland tc zien cn
heeft haar campagne groot succes.

Het parlement te Hamburg heeft een
voorstel var. den Senaat om op de
Afrikakade een overdekte opslagplaats
te bouw-en cv: daarvoor een bedrag van
3 1.'2 milliocn mark wit te trekken, aan*
genomen.

D'c Bcrlijnschc recherche is op het
spoor gekomen van een koopman uit
Galicië, zekeren Zemachowsky, die te
Berlijn een centrale van valsche pas»
sen had georganiseerd, waarvan d-oor
zijn landslieden een druk vebruik werd
jgsmaakt. Voor een valschen pas liet
hij 300400 dollar betalen.

meer bereikt wordt dan met routine en
vakkennis alleen.

En hiermee heb ik degelijk genoemd,
Wat het allereerst noodig is bij dilettan»
ten: groote liefde voor het tooneel. vol»
komen toewijding en ernstige voorberei»
ding. Wat met' deze drie factoren soms
bereikt kan worden door dilettanten
zelfs zonder leiding van een vakman -r-
toonen nu cn dan de opvoeringen van
dc 'toch aan speelkrachtcra volstrekt niet
sterke dileftanten»vereeniging Tonevo.
Maar voor het verkrijgen van een Aver»
kelijk goed geheel is artistieke, deskun»
digc leiding onontbeerlijk. Zonder- die
leiding zal het doorgaans toch ,-mod»
deren" blijven. Het is verheugend, dat
enkele onzer voornaamste Haarlemsche
dilettamen»tooneelclubs dit inzien en
zich daarom onder de regie van tooneel»
spelers hebben gesteld met resultaten,
die in de opvoeringera tot uiting komen.

Of de dilettanten in Haarlem niet
meer zouden kunnen bereiken? Onte»;
genzcggelijk! Een der grootste fouten,
welke het Haarlemsche dilettantera»
tooneel aankleven, is de over het alge»
méén" zeer slechte uitspraak era dat wel
bij bijna alle vereenigingera. Eigenlijk
maakt alleen de Haarlemsche Tooneel»
club hierop oen uitzondering, al wil ik
daarmee allerminst zeggen, dat bij deze
ciub ook phonctisch juist Avordt gespro»
ken. Maar het is tenminste HoIIandsch,
dat men er hoort. Bij dc andere clubs
AvOrdt' behalve natuurlijk bij d'c ,.pro»
vïnciale" vereenigingen zeker voor 50
procent „Haarlemsch" gesproken. Ik
schrik altijd weer als het Avoordjc
„hoor" mijn ooren treft! En het is soms
komisch om tc beluisteren, hoeveel
spraakgebreken dc Haarlemsche dilet»
tanten hebben. Soms krijg je den indruk
een opvoering van een club spraakge»
brekkigen bij te wonen. Het is onbegon»
nen werk daarop telkens weer de aan»
dacht te A-estigen en ik ben daarmee dan
ook al sinds lang opgehouden. Wanneer
liet de Haarlemsche dilettanten ernst
was het dilettan tcn--toonecl in onze
stad op een werkelijk hoog peil tc bren*
gen, dan zou zeker de helft moeten be»
finnen met spreeklessen te gaan nemen.

DE AMERIKAANSCHE
RAMP.

Millioenen-schade

DE ARBEID VAN T
ROODE KRUIS.

In een rede te NewrfOrlean®, die
minister Hoover gisteren voor dc
-radio hield, zeide bij. dat hoewel het
Rood© Kruis reeds 14 milliocn dollar-
ingezameld- had om hulp t© kunnen
(bieden, aan d© slachtoffers van- dc
ovenstrooraii-ngera, minstens nog fwc©
mil-laoen, noodig zijn. Door de over»
str-ooTO'inigen zijn reeds 700.000 per»
son-en getraffen van wie 600.000 afhan
kelijk zijn van den openbaren steun.
De minister roemde ten zeerste het
Avcrk -der hulpexpedities, d'i-e nu al vijf
weken lanig eik-en dag honderden- pc-r»
soncn onder dc moeilijkste omstan»
digheden redden, zoodat tot op het
oogenblik betrekkelijk woin-ig men»
schen-levcns te betreuren zijn. Hoover
wees ook op de moeilijkheden die on»
■dervoraden. zullen worden bij het her*
steil van de normale toestanden. Dc
overstroomiryg heeft thans Ncw»J;beria
en Morgan City bereikt.

Het aantal doo-den bedraagt volgens
opgave van hc;t Rood© Kruis in het
gcheele overstroomde gebied in totaal
114, namelijk 59 jn. Arkansas, 42. in
Mississippi. 9 jn Louisiana, 2 in Ten»
nessec en 2 in Illinois.

MATROOS-MILLIONNAIR.
EEN GOEDE BROODWINNING.

Een matroos van den draadloozen
dienst der marine tc Rochoforfc had
aan ieder die 'het hooren Avildo ver»
teld dat hij een som van- 25 millioen
dollar erfde, hem door zijn moeder
vermaakt, die ira Amerika was her»
troinw-d en- daar overleden was. Hij
had a-ls bewijs o.m. een telegram van
een Amerikaansch notaris, die mede»
deelde op weg naar Frankrijk te zijn
om dc erfenis te komen regelen. Op
het bericht van dit buitenkansje, dat
d-oor d© bladen versprei-d werd, ont»
A'ïrag de maboros brieven van jonge
meisjes, d-ie een -plotselingeL genegen»
heid- voor hem hadden opgevat, als»
raejle van uitvinders, d-ic zich tot hem
Averad-den om kapitaal voor hun in ven»
•bies. De erfgenaam antwoordde op al

die brieven-, maarhij wa-s voorloo»

pig nog alleen matroos zonder eigen
-inkomsten. Eeraige bankbiljetten om
hem in staat te stellen, de afwikkeling
•der ergernis af te wachtera, zouden

hem niet onwelkom zijnEn er wa»

ren- meisjes d'ic hem geld zonden, bij
elkaar eeraige duizen-den f-ran-cs. Tot
dc-zcr dagen ontdekt werd, dat het
h-eele verhaal van d© erfenis uit de
ducht was gegrepen, zelfs erger dan
dat, want als het telegram van d-en
■notaris draadloos-was overgekomen,
zou het althans in letterlijken zin uit
de lucht gegrepen en toch waar ge»
Avcest zijn. Maar dat.telegram had h'j
zelf verzonden; het Avas door het post»
kantoor opgevangen en- aan hem bc»
zorgd. De pseudo=erfgeraaam zal nu
voor den krijgsraad moeten verschij»
nen.

UIT HET MISSISSIPPI-
GEBIED.

DE NOOD DER DIEREN.

In het onder Avat-er staande deel
van Amerika heeft men groote moeite
om dc mensehen tc redden en ira het
leven tc houden.

Hoeveel erger moeten dan dc dieren
er aan toe zijm. H-g-nd-erd-en honden
vinden een laugzamert dood- tc midden
der opgezweepte vloed-en. Zij. zijn
voor een verdrinkingsdood 'gespaard
gebleven om den hongerdood te ster»
ven. Hun toevlucht hebben zij geno»
men tot de daken- en hooggelegen- pun»
ten. Er .is. thans bevel gegeven de
ih-onderi dood te schieten om hen uit
hun lijden te verlossen.

En dan is er dc groote verdeeldheid
onder dc Haarlemsche dilettanten, om
het woord „k-ifi1" hier niet tc gebrui»
ken. Telkens weer zien wij tc Haarlem,
hoe ccn zich juist vormend „ensemble"
uit elkander valt, doordat eenige der
beste krachten wegens een hun „aan*
•gedaan onrecht", een „vermeende ach*
teruitste-Uing" of een niei! voldoende ap»
preci-atie van hun bijzonder groote ta»
lenten hun club verlaten cn naar'een an»
dere vereeniging overloopen of wat
erger is een nieuwe club opricbtcn.
Men zegt Avel, dat er geen lastiger
menschen zijn dan artisten, maar ik ge»
loof, dat de dilettanten het in lastig»
heid cn eigenwaan winnen. Ik wil hier
in dit artikel niet verder op al die bis»
billcs der dilettanten ingaan, maar ik
meen hier wel te mogen zeggen, dat
het dilettantemtooneel te Haarlem ze»
ker honderd procent meer zou kunnen
bereiken, wanneer er minder ruzie en
meer eendracht was! En Avanncer van
de 300 komedie spelende Haarlemmers
minstens 200 konden besluiten om
voortaan de planken, die dc wereld be»
tcekenen, nooit meer te betreden. Want
er zijn veel tc veel toonecLdilettanten
zonder eenig talent in onze stad! Maar
ik weet van te voren, dat geen van die
200 zich aan mijn wenk zal storen, om»
dat ieder van hen er in zijn of haar
ziel van overtuigd is tot dc honderd
goeden te behooren.

Wat zou bij grooter concentratie mei
zooveel goede speclkrachiten want
Haarlem bezit ontegenzeggelijk vele too»
nccldilcttanten met talent niet on»
eindig veel meer bere'kt kunnen Avor»
den! Wat zouden ccn of 'twee clubs,
waarin alle goede Haarlemsche too»
neebdilettantera vercenigd waren aan»
gevuld door ©enige krachten van buiten

en waarin gespeeld werd louter en
alleen uit liefde voor de tooncelkunst

onder leiding van een waarachtig
kunstenaar met op zijde stelling van
alle ijdc-ihèid en zucht tot „uitblinken"
met ccn voortreffelijk geheel kunnen
worden!Ja waarlijk, een voortreffelijk
geheel! Dan ri>u men eindelijk ook eens
kunnen breken met het repertoire van I'

DE ZWERFTOCHT DER
DOODE BOURBONS.

Vorsten en koningszonen maken soms
verre en vreemde reizen, langen tijd na»
dat zijgestorven zijn. Twee maanden
geleden schreef ik een en ander over
de beweging, die tegenwoordig in
Frankrjjk gaande is om Napoleons zoon
„l'Aiglon", die" thans te Wcencn rust,
naar zijn geboortestad terug te halen,
opdat de klein© zoon naast de katafalk
van den grooten vader onder den koe»
pel van den ,;Dómc des Invalides" zou
komen te -rusten. Het kleine adelaartjc,
dat nooit zelf zijn wieken heeft mogen
uitslaan, zou dan honderd jaren na zijn
dood per vliegmachine door de luchten
naar Parijs worden gevoerdl

Niet alleen dc jong© „koning van
Rome", die later tot hertog van Reich
stadt" werd gedegradeerd, zal mis»
schien Weencn gaan verlaten, doch ook
andere Fransche prinsen, ja, zelfs een
Fransche koning is er bij. Rusteloos wa»
hun leven en rusteloos is ook hun dood.

Het zijn Bourbons, die hier worden
bedoeld. K-arel X., een broeder vaö den
ongelukkigen Lodewijk XVI en van Lo*
dewijk XVIII, die van 1824 tot 1830 in
Frankrijk regeerde, werd in latere ja*
ren te Goerz begraven. Gocrz was een
stad, die sedert 1500 tot Oostenrijk be*
hoorde, doch die sedert den wereld*
oorlog Italiaansch is geworden. Karei
X. had afstand gedaan van den troon
ten behoeve van zijn tienjarigen klein»
zoon, den graaf a-an Chambord, wiens
vader, de hertog van Berrv in 1820 ver»
moord was. Het tienjarige knaapje
werd echter niet op -den troon vefhe*
ven, want het parlement koos Louis
Philippe van Orleans.

Ook de graaf van Chambord, die in
1S83 stierf, werd te Goerz bijgezet en
verder Tustten daar nog enkele andere
leden van de familie Bourbon, voor wie
in het klooster Castagnavizza een graf*
kelder was ingericht.

Nu kwam dc Avercldoorlog. Goerz
ligt niet ver van dc Isonzo, waar de
verbitterdste gevechten tusschen dc
Oostenrijkers era dc Italianen werden
geleverd. Meerdere malen lag het kloos*
ter midden tusschen dc twee vijande*
lijke fronten in en menige kogel trof het
mausoleum. Toen de grafkelder na den
slag van Karfrcit achter het Oosten»
rijksche front kwamen tc liggen, gaf
keizerin Zita-, die zelf verwant is met
de Bourbons, bevel de doodkisten naar
het achterland to brengen, opdat zij
niet wederom eventueel gevaar zouden
kunnen loopen vernield tc Avorden.

Zoo Averdcn de gebalsemde lijken
naar Weencn gebracht. Doch waar zou»
den zij een plaatsje vinden? Men kon
hen moeilijic in den grafkelder der
Habsburgers onder de Kapuzincrkirche
opstellen. De keuze viel op een Carme»
litcnklooster in Doebling, een, der bui»
tenwijken der stad. Men Avilde de dood»
kisten hier echter alleen maar voorloo»
pig neerzetten, want de grafkelder van
het klooster is niet groot en wanneer
er nog enkele monniken sterven, zal
hij wel dia geheel vol zijn. Dc fraaa be»
Avcrkte sarcophagcn werden naar het
kasteel Schoenbrum vervoerd, omdat
voor -hen tc Doebling geen plaats was,
en alleen de binnenkisten werden in
den grafkelder van het klooster neer*
gezet. Bijna geen Wcener cn geen
vreemdeling weet, dat hier de laatsto
Bourbons a-an de oudere linie -rusten en
maar zelden klopt iemand aan de deur
van het klooster aan om den kelder te
bezichtigen.

Honderd schreden van -liet klooster
af ligt een \-an de voornaamste wijn*
lokalen, waar het steeds zeer vroolijk
en luidruchtig toegaat. In den grafkei»
der heerscht eeuwige stilte en duister#
nis.

Doch niet lan-g meer zullen de Bour*
bons te Wecnen blijven. Reeds is prins
Sixtus van Parma, een broeder van- ex#
keizerin Zita, in het klooster gekomen
om tc zien in welken toestand zioh de
kisten bevinden. En dc monniken van
het klooster in Goerz hebben gevraagd,
of zij de dooden terug konden laten
halen. Zoo zullen de gedurende den
oorlog „gevluchte" Bourbons weer wel#
dra naar hun oude rustplaats terug kun»
nen keeren.

W. M. BEKAAR.

afgespeelde stukken, zou wellicht ook
eens „geëxperimenteerd" kunnen wor*
den cn zouden opvoeringen van nog
nooit vertoonde stukken van Nederland,
solic auteurs, die tevergeefs bij de direc
tics van onze tooncclgezolschappen aan*
Kloppen, proefavonden voor dc Neder#
landsche roonecllettcrkundc kunnen
worden waarmee men ook in kringen
buiten Haarlem belangstelling zou kun#
nen wekken! Haarlem zou dan wel
heel anders dan de heer Schoft© onze
stad signaleerde de „bakermat van
goed 'toonecldilettantisme" in Nederland
kunnen Avorden. Maar zoo ver ik dc
toonccldilettant'cn in Haarlem ken, ge*
loof ik. dat eerder communisten met
vrijheidsbonders een quadrille samen
zullen gaan dansen dan dat ccn broc#
derlijk en zusterlijk samengaan der
eerste krachten van het Haarlemsch©
dilott'antcn»tooncel in één of twee groo»
te clubs te verwachten is.

Maar er zou naar een „overgangsvorm"
gezocht kunnen worden. Wanneer do
beste krachten zonder ,uit hun eigen
clubs te treden gezamenlijk onder
een werkelijk artist eens een proef na#
men mei! samen -te werken in een model
dilettanten»opvoering \«an een nog nooit
of in lang niet gespeeld stuk, dan
zou dat misschien ccn zoo groot succes
worden, dat op dien Avcg voort zou kun
nen Avorden gegaan cn zou het dïleti'an.-
ten»tooneel te Haarlem iets presteeren,
dat werkelijk ook van belang voor de
tooncelkunst zou kunnen Avorden ge»
noemd. Maar dan ook enkel een op»
voering met dc beste krachi'en en niet
met spraakgebrekkigen of half.-sleetschc
dilettanten. Hoe gaarne zou ik zulk een
opvoering eens bijwonen! Want dan
eerst zou ik misschien zoo'n dilettan»
tcmvoorstelling zonder cenig „compro#
mis" naar den hoogsten maatstaf kun»
nen beoordeclen.

J. B SCHUIL

Deugden en Gebreken van het Dilettanten-T ooneel

In welke richting moet het dilettanten-tooneel in Haarlem gaan om
als kunstuiting werkelijk beteekenis te krijgen?