OPROEPING
OM STEUN
ONZE INZAMELING
DE EERSTE FOTO'S VAN DE RAMP
HOE DE CYCLOON HUISHIELD.
44e Jaargang No. 13480
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 2 Juni 1927
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ptr w«ek f 0.27M. met geïllustreerd Zondagsbird f 0-32; per 3 maanden: Voor Haarlem 191 ADVERTENTIENVan 1 tot 5 regels 11.75; iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. Bij
en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) f 3.57)^. Franco per post door Nederland 1 abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiën van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cent»
3.87}*$. Afzonderlijke nummers f0.15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem en Omstreken fO.57^; franco per postf 0-65 |g| per plaatsing, elke regel meer 15 Cents contant; buiten het Arrondissement dubbele prijs.
Directie, Redactie en Administratie: Gr. Houtstraat 93, Post-Giro 38810 UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Drukkerij: Z.B. Spaarne 12, Telefoon 10122, 12713
Telefoonnummers: Directie 13082, Hoofdredactie 15054, Redactie 10600 DirecteurenJ. C. peereboom en P. w. peereboom Bijkantoor voor Santpoort, V/eisen. Velsen-Noord, Umuiden, IJmuiden-Oost,
en Administratie 10724 en 14825. Hoofdredacteur: robert peereboom Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerk weg 2, Veisen, Telefoon 3521
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
Nu de Achterhoek opnieuw door een groote
ramp is getroffen, de windhoos van Borculo
in 1925 op Woensdag 1 Juni gevolgd is door
een nog erger verwoesting van Neede en aan
grenzende gemeenten, nu zulten onze lezers
evenals toen behoefte gevoelen aan het uiten
van hun medegevoel met de slachtoffers in Neede.
Dezen middag wordt een Comité tot steun samen
gesteld, waarvan wij de namen zullen mededeelen,
maar reeds nu stellen wij ons beschikbaar tot
het aannemen van giften, die in ons blad
zullen worden verantwoord en aan het Comité
afgedragen
Alles is welkom, van een kwartje af fot duizend
gulden toe en ook hooger en lager.
WIE SPOEDIG GEEFT, GEEFT DUBBEL.
DE DIRECTIE VAN
HAARLEM'S DAGBLAD
Een grogte spoorwagon werd dwars
over de straat gesmeten en kwam op
zijn kop neer, waarbij hij volkomen
vernield werd. Dit typeert wel heel
sterk de ontzettende kracht van den
cycloon.
Twee jonge meisjes van 12 en 14
jaar werden door de tuimelende wa»
gons gegrepen en gedood. Men vond
Op het emplacement ook een zwaar
gewonden arbeider, die stierf op weg
naar het ziekenhuis, maar men weet
niet hoe hij getroffen werd. Er zijn
dus drie dooden te Neede te betreu»
ren en naar ik verneem- eveneens drk
te Eibergen.
Zooeven had ik een onderhoud met
burgemeestter HaitsmaMulier
druk in de weer met de hulpverlee*
ning te leiden. Hij heeft geen oog ges
sloten sinds de ramp cn den gans
schen nacht op het raadhuis doorge»
bracht. Hij herinnerde er mij aan dat
bij de ramp van Borculo in Augustus
1925 de gemeente Neede ook zwaar
getroffen werd. Toen bedroeg de
schade in Westelijk Neede een kwart
millioen, nu taxeert burgemeester
Haitsma Muiier de schade in Oóstelrk
Neede op minstens een half millioen.
Hij gelooft niet dat iemand tegen
stormschade verzekerd was.
Vanmiddag wordt een plaatselii'
Steuncomité gevormd. Wellicht zal een
provinciaal comité worden opgericht.
Ik heb den burgemeester toegezegd
dat Haarlem's Dagblad een inschrijf
ving onder zijn lezers zal openen.
Ook had ik een onderhoud met den
heer Ter Weeme, een der firman' n
van de groote textielfabriek te Neede,
die bij de ramp is ingestort en waarbij
15 arbeiders gewond zijn. Gelukkig
verkeert geen dezer in levensgevaar.
De schade in de fabriek is enorm en
beloopt eenige honderdduizenden. Dit
moet nog extra berekend worden bo«
ven het halve millioen gulden schade,
dat te Neede veroorzaakt is. Een hons
derdtal woningen is ingestort De fir*
manten van de textielfabriek, jonge
menschen, hebben vele jaren hard .ge
werkt om hun onderneming omhoog te
werken. Zij verkeeren thans in volko*
men onzekerheid over eenige uitbeta*
ling van assurantie. De firma bezit nog
een fabriek te Borculo, die bij de ram
van 1925 slechts licht beschadig
werd. Deze ramp heeft de firma Ter
Weeme evenwel zeer zwaar getroffen.
Ook het welzijn van 300 gezinner
wordt bedreigd, omdat de arbeiders
nu niet kunnen werken. Beide firman*
ten waren zeer onder den indruk.
R. P.
Onmiddellijk nadat wij in Neede de
ramp in oogenschouw hadden genomen,
zijn één onzer redacteuren en onze
photograaf, die eveneens per aut*o de
reis hadden gemaakt, des morgens te
half acht uit het geteisterde dorp naar
Haarlem vertrokken om voor onze le*
zers heden nog te kunnen publiceeren
de bevindigen van onzen hoofdredac*
teur en foto's uit geteisterd Neede.
Wij laten hieronder nog eenige be
richten cn mededeelinge-n van ooggetui*
gen volgen.
Aan den dood ontsnapt.
De heer Vriends, depótchef bij de
Spoorwegen te Neede. vertelde ons. dat
op het oogenblik dat de cycloon voorbij,
trok tien spoorwegarbeiders in do re*
paratieput onder een locomotief aan
't werk waren. Toen de cycloon in alle
hevigheid genaderd was, wierpen de
mannen zich plat op den grond. Zij wh>*
ten zich tenslotte in veiligheid te bren*
gen. Eenige seconden later stortte de
loods waarin zij zich bevonden haddcTi,
inéén
Doch één hunner kameraden ging het
slechter. Deze wierp zich tusschcn de
rails, en bleef eveneens plat uitgestrekt
liggenDoor vallend gesteente werd
hij zwaar gewond.
Later kwam dc mededeeling binnen
dat nog drie leden van 'in ploeg van
weg en werken gewond waren. Verder
greep dc windhoos eenige losstaande
waggons die moegesleurd worden, en
naar Haaksbergen roilden.... Een
Kind werd door één der wagens gedood.
<Vat een huisvrouw vertelde.
Zij stond in de deuropening. Want
de voorzijde van het huis stond nog
Om een groote hoofdwonde was een
verband gelegd. Zij was bleek van uit
putting en schrik. Een half uur, zeide
zij, heb ik in 't gras van mijn tuintje
gelegen, verlamd van schrik, terwijl ik
het bloed voelde sijpelen langs mijn
rug. Zij liet ons „binnen".
In de kamers, waarvan de wanden nog
stonden, lag het vermorzelde dak. Enor»
me steenklompen lagen in het keuken*
tje. Ook zware stukken ijzer verspor*
den den weg. Brokken waarvan men
de herkomst niet eens kon vaststellen.
Want zoo mateloos was de kracht van
DE EERSTE OPGAAF
Haarlem's Dagblad
100.—
Familie K.
60.—
Mr. A. R. Boone
Carbondale Illinois
10.—
L. Co.
5.—
N. N.
2.50
K.
1—
v. L.
1.—
E.
1.—
C. H. V.
50.—
Heringa en Wuthrich
100.—
C. J. v. T.
5.—
W. v. O.
5.—
K. J.
10.—
G. v. D.
5.—
Winkelpersoneel Fa. Wijnbergh
Co., Kruisstraat
5.—
de cycloon, dat een geweicPge fabrieks*
schoorsteen, die tot op de helft afj
knapte, niet eens meer terug te vinden
was
Over dc puinhoopen, over de gevelde
ooomen, klommen en klauterden de
daklooze bewoners. Eén er van kwam
op ojts af cn begon te vertellen in zijn
Geldersch, haast onverstaanbaar dia*
lcct: Ik stond voor een raampje en keek
naar de lucht. Plotseling dondert en
roczelt het boven mijn hoofd. Ik schrik.
En ik zie ineens dat het Jiuus" naast
mij, zoo gelijk met den grond wordt
weggemaaid. En even te voren had ik
Ontzettende verwoesting te Neede.
ÓNZE TOCHT NAAR DEN ACHTERHOEK.
INTERVIEW MET BURGEMEESTER HAITSMA MULIER.
(Van onzen hoofdredacteur)
Neede, Donderdagmorgen.
In de prille vroegte zijn wij hier aan*
gekomen in het centrum van een ver*
woesting die de ramp van Borculo,!
anno 1925, minstens evenaart en helaas
overtreft in het verlies van menschen*
levens cn het aantal gewonden.
Woensdagavond tijdens de gemeen*
teraadszitting gewaarschuwd en laat in
den avond nog per auto vertrokken,
heb ik, den ganschen naoht doorrijdend,
deze plek des onheils bereikt.
Bij 't krieken van den dag passeer*
den wij door het nieuwgebouwde Bor*
culo, in diepe rust, in vrede en volko*
men' intact. Weinige kilometers verder
ligt Neede, en toen wij het aardige
dorp binnenreden begrepen wij eerst
niets van de situatie. Alles scheen in
orde, midden in 't plaatsje zagen wij
geen enkelen ontwortelden boom, geen
gebroken ruit zelfs. Had de cy=
cloon dan niet Neede geteisterd?
Op 't marktpleintje voor het raad*
huis stond' een detachement genietroe*
pen aangetreden en er was daar ook
een Roode Kruis*auto. Eu hier hoor*
den we al heel spoedig waar het
was. „Dien weg in. daar. U zult
hoogstens vijf minuten verder kunnen
rijden. Er zijn zeker honderd huizen
verwoest'.
„Honderd? De eerste telegrammen
spraken van vijftig, latere van twintig.
„Gaat u maar kijken, 't is heelemaal
geen overdrijving."
En dat was het dan ook niet. Een
paar minuten verderop moest dc auto
stoppen. Aan weerszijden van den weg
kleine boerenwoninkjes, waarvan een
menigte dakpannen waren af geslingerd.
Vlak voor ons een ontwortelde iep
dwars over den landweg.
Wij klommen eroverheen en zetten
den tocht te voet voort. En toen werd
het elke tien meter erger. Eerst enkele
gevelde boomen en beschadigde huizen.
Daarna een neergesmakte reeks boo*
men en puinhoopen van woningen, vol
gebroken huisraad.
Het is een verschrikkelijke ravage, en
je begrijpt niet, hoe het mogelijk is, dat
er geen menschen gedood 'zijn in die
huizen, toen de woedende cycloon om
vier uur Woensdagmiddag door de lucht
warrelde in suizelende kracht, en alles
greep en neergooide en in gruzelemen*
ten sloeg.
Er moet een paniek geweest zijn in
die tientallen huizen in de aangevallen
zóne. De mensohen vluchtten wild naar
buiten, strompelend cn vallend over
liet wrakhout van dc verwoesting.
Vrouwen en kinderen, gillend van angst
.werden door den cycloon neergekwakt,
fccmraigéft weggeslingerd ga ioch
werd geen van deze menschen ernstig
gewond'. Zelfs de vrouw niet die in een
van dc veertien nieuwe gemeentewo*
ningen alle vernield te bed lag, in
afwachting van baar bevalling. 'Zij
werd licht gewond aan een been en
een arm, en schrok natuurlijk hevig,
maar werd weldra in veiligheid ge*
bracht en zal waarschijnlijk geen ver*
derc nadeelige gevolgen van deze be*
proeving ondervinden.
Het is droevig om de totale vernie*
ling van al die meubelen te zien. Ze
liggen in brokstukken verspreid tus*
schen het puin van de ingestorte hui*
zen, tusschen de gruzelementen van
dakpannen en dc neergeslagen boomen,
met de zware stronken hoog oprijzend
boven de groote zwarte gaten in den
grond.
Terwijl in het groote complex ver*
nicldc woningen dat het Oostelijk ge*
deelte van Neede vormt geen dooden
of ernstig gekwetsten te betreuren
zijn is het helaas slechter afgeloopen
op het stationsemplacement en in de
textielfabriek van de firma Ter Weeme
en Zonen, die er vlak naast staat,
Toen om vier uur de cycloon losbTak,
gaande in de richting Z.W.N.O., pas*
seerend langs Groenlo en over de
buurtschappen Beltrum. Avest en
Lindevelde in de gemeente Eibergen
waar ook ontzettende verwoestingen
zijn aangericht was de textielfa*
briek in volle werking. Eenige arbei*
ders, die zich op het platte dak der
fabriek bevonden, zagen den cycloon
naderen zonder eerst te begrijpen wat
het was. Ik sprak een paar hunner
Een beschreef het natuurverschijnsel
als een enorimen zwarten trechter, zich
ten hemel verheffend, een ander a1
een geweldige vlucht zwarte vogels,
rijzend en dalend cn nader stormend
met een geluid alsof er veertig vlieg*
machines aankwamen".
Die mannen waren nog bijtijds van
het platte dak gekomen. Anders zou
het slecht met hen afgeloopen zijn,
want het dak stortte totaal in en de
veertig meter hooge steenen fabrieks*
schoorsteen knapte af als een riet Er
was een sauve qui peut van de twee*
honderd mannen en vrouwen die in
de fabriek werkten, maar helaas wer»
den velen bij de instorting gewone
waaronder een aantal ernstig.
Gelukkig was zeer spoedig medi*
sche hulp ter plaatse, ook uit Ensohe*
dé, Zutfen en Deventer, en bood het
Roode Kruis krachtigen bijstand.
Op het stationsemplacement stortte
een locomotievenloods in en een pa3r
rangeerlocomotieven werden er onder
bedolven. Goederenwagens, door den
cycloon gegre^enj redden over dg
De mooie landweg aan de grens van Neede in een ruïne herscha pen. Vier hofsteden totaal vernield en zóó is het overal in dit
deel van het geteisterde dorp.
Onze fotograaf, de heer Hezemans, nam deze foto hedenmorgen, even na het krieken van den dag. Te twaalf uur kwamen wy er in
Haarlem mee aan.
Links-boven: De spoorwagen die over een grooten afstand werd
meegesleurd en geheel aan den anderen kant van den breeden weg
ondersteboven werd neergesmeten. - Links-onder: De in puin gestorte
textielfabriek der firma Ter Weeme te Neede. Rechts-bovenVan
een blok woningen achter het station te Neede bleef weinig gespaard.
Onder deze puinhoopen werden 2 dooden gevonden.
