FLITSEN
PAPIEREN ROZEN
HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 7 JUNI 1927
M!JN LEVEN EN KIJK OP HET LEVEN.
door BERNARD SHAW.
Bernard Shaw en de Wereldoorlog?
^Copyright 1927. Aniglo American Newspaper Service.
IV.
Vaderlandsliefde is ,,'de laats
ste toevlucht voor boeven".
Moedig realisme en niet te
buigen eerbied voor de waars
heid. Shaw's verontwaars
diging over officieele oorlogss
sprookjes. De Engelsche
openbare meening beschuldigt
Shaw van Verraad.
Tn een toon.eeIst-uk van Robert E.
Lee Iaat deze John Drinkwater zeg*
•gen, dat denken onmogelijk is. wans
neer de handschoen eenmaal is opge#
nomen en de oorlog uitgebroken. Het
ds grootoch en. heerlijk ook intellectueel
dood' te gaan voor zijn vaderland.
Doch deze zeer fatsoenlijke pervers
siteit heeft Show gedurende den
wereldoorlog absoluut geweigerd op
zichzelf toe ie passen,, evenmin als
.■hij 'het ooit gedaan heeft vóór den
Isten Augustus 1914.
In de goede oude vredesjaren lach*
te het Britsche publiek zeer hartelijk
wanneer Shaw zijn wantrouwen toon*
de in vaderlandsliefde door te verklas
Ten dat hij even. weinig liefde had
voor zijn geboorteland (Ierland') als
voor den Staat die het geruïneerd
heeft (Engeland). Zelfs ontving men
Dr. Johnson's definitie van het pa*
triotisme ,.,als laatste toevlucht voor
boeven", met veel" instemming.
Toen de oorlogswaanzin in alles be#
(dekkende golven over de wereld
.sloeg, bleef Shaw volk-omen doof voor
het luidruchtig beroep, dat d'e oorlogs*
aanhitsers op hem deden. In sportte r#
men uitgedrukt ..kwam hij niet op".
Hij liet voorloopig' zijn arbeid varen
en begon, een krachtige campagne die
geen ander doel had dan trots alles
de waarheid te zeggen. Tegenover
het smoesje waarmee de oorlog tegen
de centrale mogendheden werd goeds
gepraat, stelde Shaw do orwerbi-dde#
lïjke waarheid. Men kan geen oorlog
voeren tegen den oorlog en tegelijker#
tijd tegen zijn buren. Deze oorlog is
een veel te ernstige zaak om er 'n
zotte comedic van te maken, waarom
het publiek lacht, Het Britsche publiek
dat voor alles en in alle opzichten
steeds „den goeden sportman" eischt
was door deze houding van Shaw
ontdaan en woedend.
In een gedicht over een armen kerel
gerecrufeerd uit het armelijks te deel
van Londen en ..gestorven voor zijn
vaderland." wordt Shaw toegevoegd:
He read an article of yours
And wrote me in this wise;
,.Shaw Com m on#s erase in- quite
immense.
T liked it damn, his eyes!
He may be right, but all the same,
Why can 't the blighter play the
game.
He died for England right or
Wrong
Bui ere the bullet hit",
He said your stuff was true enough -
And hated yon for it,
Thats's all! I do not think, T can
Improve upon that soldier man _1).
1). Hij las eon uwer artikelen en
schreef mij daarover het volgende:
Shaw's gezond verstand is schier erne
deloos. Ik heb ervan gehouden, maar
ai-u heb ik er een afkeer van. Mis#
schien heeft hij gelijk, maar waarom
onttrekt hij zich aan: zijn -groote
taak?" Hij (de soldaat) stierf voor
Erageland's zaak (ze moge recht of
onrecht zijn). Voor de kogel hem trof
steldé hij. dat u het bij 't rechte eind
had. maar dat hij er u om haatte. Ik
geloof niet, dat ik het dien soldaat
kwalijk kan «cmco.
Toen do oorlog uitbrak wierp Shaw
zijn werk opzij en besteedde twee
maanden aan hot bestudeeren van den
toestand eh do omstandigheden, dne
ertoe geleid hadden. Toen. ik Shaw
vroeg zijn standpunt te willen uiteen*
zétten, antwoordde hij: ..Ik was er,
evenals Ramsay Macdoraald, vast van
overtuigd, dat de diplomaten en. mi*
Jitairen, die de oorlog over ons brach*
ten, aanspraak zouden maken op de
weer, de wereld gered' te hebben van de
de gevaren, die zij inderdaad' zelf heb*
ben geschapen. Zij doden het voorko*
men, lietoni het althan? politici en
journalisten gaarne zeggen en schrijd
ven dat dit de laatste oorlog zou
zijn, een zuivere verdedigingsoorlog-
■geprovoceerd door den, aanval van
Duitschland, een. kruistocht tegen
tyranic, verdrukking, imperialisme en.
buitenlandse he d verh e e rsehing, en.
d.ic kruistocht werd geleid door een
vreedzaam onbaatzuchtig, idyllisch
In dit geloot nam menige flinke
jongen dienst, vocht cn stierf.
Als men dit oorlogsdoel niet had
vooropgesteld, zou de overwinning
Engeland zeker voor vijftig jaar met
een reactionaire regeering hebben
opgescheept inplaats van voor vijf
jaar. Ik deed alles wat ik doen kon
om het volk duidelijk te make® dat
het vocht voor zijn leven om te ont*
komen, aan de volslagen vernietiging,
waarmee het militaristische gouverne*
ment het land bedreigde en dat het,
hoewel heelemaal geen. moreel over#
wicht op de Duitschers bezittend
(alle oorlogvoerende landen waren
even schuldig) toch absoluut afhankc#
lijk was van militaire successen.
Kort na zijn „open. brief tot presi*
den-t Wilson" in „The Nation" en
juist voor het verschijnen van zijn
eerste gebundelde beschouwingen
over ..Gezond verstand en de wereld#
oorlog", zond Shaw mij uit Londen de
volgende hem typeerende open brief#
kaart:
,,'Ons volk heeft er niet de mine
ste motie van, dat onze diplomate
Duitschland in een hinderlaag heeft
gedreven; het is zóó zeer vervuld
van zijn zoete onschuld en belden#
moedige zelfverloochening, dat het
neder als corrupt beschouwt, die zijn
oorlog niet als volkomen edelaardig
ziet.
Zelfs Amerika dient er feitelijk
trotsch op te zijn als onze kruisers haar
schepen in den .grond boren,".
Shaw's „Gezond verstand en de
wereldoorlog" veroorzaakte can
stroom van protesten. En toch .was
dit mecdoogeniioos schcnpc geschrift,
dat in strijd met allo conventie de
waarheid open. en eerlijk blootlegde,
een moedige daad., die Shaw naast
Jonathan Swift stelt. Hij ging zelf
prat op zijn ,,eclvt Iersch vermogen
om Engeland f,e critisecreo. als vrecm*
deling, wellicht met een tikje kwaad#
willigheid vanwege de oude vriend#
schap".
Het meest was het groote publiek
gebelgd over Shaw's weigering om
antiOuitsch te oordeelen. Hij stemde
alleen, ten volle toe, dat iedere Lon#
densche sjapietouwer zijn bajonet
dieper in de borst van Richard
Strauss kon steken dan Richard
Strauss zijn muziek in de ziel van
den Lonidenaar
Onvergeeflijk was ook zijn spot
met de nationaleillusie, ,dpa.r Teg-ee*.
ring en, politici ijverig gecolporteerd-
dat Enigeland volkomen onbaatzuchtig
en onvoorbereid tot den oorlog was
gedwongen door Duitschland's schen#
ding van de Belgische „neutrali#
tót".
Deze campagne voor de waarheid
was de oorzaak, dat men Shaw in
Engeland ,.,een van d e beste Duitsch e
propagandisten" noemde.
In antwoord op een vraag, mijner#
zijds, schreef Shaw: De Britsche di#
plomatie heeft altijd gestreefd naar
zeker evenwicht in de machtsverhou*
dingen. Meer dan- drie eeuwen ge#
leden 'heeft zij als oen der voornaam#
ste principes vastgesteld, d'at geen
militaire macht van grootc beteekenrs
zich mag vestigen aan de kust van
dc Noordzee. Belgic werd geschapen
als een, kleine bufferstaat tusschen
Frankrijk, Duitschland en de Noord#
zee. Als Antwerpen in handen kwam
van een groote mogendheid heeft,
Engeland er haar kanonnen op gericht.
Of het Lodewijk XIV betrof, dc
Fransohe Revolutie of het Duitsche
keizerrijk, deed niets ter zake; Enge#
land vereepigde zich steeds met hun
vijanden om ze te verdrijven uit de
lage landen aan dc Noordzee. Dit
was een volkomen consequente poli#
tick, die machtsevenwicht beoogde em
toen het Duitsche Rijk de neutraliteit
van- België schond, vereenigde Enge#
land' zijn leger met dat van Frankrijk
en België, «net om het laatste land
te helpen,. maar als consequentie-
van bovema-a-rage wezen politiek.
liet is dus juist, dat de Duitsche
inval in België Engeland geprovoceerd
heeft tot den oorlog, maar het is ook
juist, dat Engeland reeds sinds 1906
dien oorlog heeft voorbereid.
Toen ik opmerkte, d'at de Engelsche
regeering tc handig was. In. Tiet ..ver*
spreiden van oor!cgsar-gumenten om
dat van het evenwicht dn de machbs#
verhoudingen, te noemen, .ging Shaw
levendig voort: „Natuurlijk een di#
pil'Omati.e, die op evenwicht in de
machtsverhoudingen gericht is, zal
nooit geestdrift verwekken bij het
groote publiek, dat nu goeddeels
in de loopgraven zit; derhalve zal
zij moeten worden gecamoufleerd met
een. massa nonsens over onze. ombaat#
zuchtigheid, de ■heiligheid van ver#
ouderde tractaten en meer van. dat
moois. Dit alles is ,er ook in Amerika
als koek ingegaan tot de Duitschers-
Brussel bezetten en d'e documenten'
vonden, die onze geheime overeen*
komst niet d,e Belgische regeering
omtrent een militair optreden vast*#
stelden.
Zij gebruikten ze bij hun propa*
ganda op zeer ruime wijze. Ik had dit
reeds van te voren begrepen ca pro*
beerde in. Amerika ons standpunt be#
grijpelijk te maken zonder camouflage
Senator Beveridge zorgde ervoor, dat
mijn meendhg in Amerika d'ruk be#
sproken werd en de Duitschers maak#
ten natuurlijk ijverig propaganda met
mijn argumentatie. Maar ze deden het
zonder eenig resultaat, wamt hun pu#
blicatiesdiensten waren buitengewoon
stompzinnig, op verre na niet zoo han*
dig als de onze. Wilhelm is nooit
bij geweest in het verzamelen o-m zich
heen van intelligente mens eken; hij
heeft bij v®orkeur de grootste .snob's"
uitgezocht.
Voor den doorsnee#iEn,gelschman had
Shaw's „Gezond versland en de we#
rcldoorlog" maar heel-weinig waarde.
Het groote publiek was volkomen om
den tuin geleid en concludeerde niets
anders dan dat Shaw een pro«Duit#
scher was. Als Shaw tactloos, ontrouw
en corrupt leek, was dit enkel, wijl hij
andere reden gaf dan, d'e man van de
straat meende te hebben, maar beiden
voerden tot hetzelfde resultaat. Hoewel
Shaw het Engelsche en het Duitsche
militarisme op een lijn stelde, erkende
hij, dat er. nu de oorlog eenmaal was
uitgebroken, maar één mogelijkheid
was het Duitsche militarisme te over*
winnen, en daarna af te rekenen met
den -geest van Potsdam, ook in eigen
land.
Toen ik hem, na het einde van, den
oorlog, vroeg of hij zijn „Gezond
verstand en de wereldoorlog" mog
juist achtte, zeide hij zeer «adrukke#
lijk:
„.Het is juister dan, ik li,ad
durven aannemen. .Binnen de vijf
maanden na do publicatie hebben de
„Times" en -de ,,Pall Mall Gazette"
bewezen dat zelfs mijn veronderstel*
li-ragen juist waren. Men heeft veel
misbaar gemaakt tegen mijn
meaning. dat Engeland wel dege#
lijk op den, oorlog voorbereid was en
dat we ge-cra onschuldige lammeren
waren, overvallen door den boozen
Duitsch en wolf.
Het bedrogen volk geloofde in een
sentimenteel sprookje cn zag niet in,
dat het daarmee de „War Office", dé
admiraliteit en het .ministerie van
Buitenlan.dsehe Zaken beschuldigde
Van totale blindheid en, plichtsverzuim,y
Lord. Haldane "heeft zich gehaast te<:
verzekeren, dat generaal French reeds,
lang voor den oorlog naar Vlaanderen,
was gezonden om het land te bestu#
dceren cn dat het ministerie van
Oorlog sinds 1906 allo noodige maat*-.
r<gcle,n had genomen om. met België-
en Frankrijk samen te wenken in ge#
va! va-n oorlog.
Dc heer Winston Churchill heeft
bewezen, dat de Engelsche Vloot
den oorlog is ingegaan met ccn voor#
raad ammunitie, voldoende voor vijf
jaar en die tevorc-n opzettelijk was
gereed gemaakt.
Lord Fisher's autobiografie heeft'
onthuld welk ccn groote druk cr op
de regeering is uitgeoefend om de
Duitsche vloot tc vernietigen (zooals.
de Deensche in 1807 voor Kopen#,
hagen), tijden.s dc regeering van Ed#
ward VII zonder resultaat, maar zóó
aanmatigend, dat de koning tenslotte
Fisher vriendelijk Verzocht om een
einde aan deze soort propaganda te
maken,
In antwoord op mijn vraag of blinde
vaderlandsliefde tijdens den oorlog
niet nuttiger was dan nuchtere ken*
nis van zaken, antwoordde Shaw hef#
tig: „Ieder, die nu „Gezond verstand
en de wereldoorlog" leest, zal ver#
baasd staan over de zelfbeheeraschirag,
die ik mij toen oplegde tegenover de
•hyper#inationalistische publicisten, die
•bezig Varen de iheele wereld tegen
ons in te nemenen speciaal dc
Ameri-kaansche opinie. Deze 'laatste
was, zooals de feiten hebben uitgewe#
zen, voor Engeland van het aller#
grootste belang, maar door onze roof*
tochten op Ameri-kaansche schepen,
vooral in de Middellandsche zee, ge#
VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 914
DE MINUUT DIE EEN EEUW LIJKT
Middernacht de laatste lucifer bezwijkt
en de huissleutel ligt nog steeds in de
goot, waar hij gevallen is.
(Nadruk verboden.)
iraspircerd door onze tradities van
alle zeecn beheer,schen,de macht, had*
den we Amerika tegen ons in den oor#
log 'kunnen drijven; de ultradingo's
hebben er 'blindelings op aangestuurd.
Gelukkig roofden de Duitschers op de
Oostzee nog erger dan wij bij de
zuilen, van Herculci en daar onze
Admiraliteit nog genoeg gezond ver#
stand had overgehouden om dik te
dokken voor het geroofde werd de
ergste strop nog voorkomen
Maar van het begin, tot het einde
hebben on,ze rasechte patriotten, de
buitenlandsche publieke opinie tegen
ons opgezet, wantrouwen en, sensatie
gewekt in het eigen land en -hen, die
de waarheid durfden zeggen
met roekelooze onverschilligheid, over#
S'chreouwd. waardoor ze den vijand
hebben geholpen en indirect duizen#
den jonge mannen lira den dood ge#,
jaagd. Als- wc ooit nog eens oorlog
krijgen mocten we beginnen met alle.
schreeuwende chauvinisten eerst neer
te schieten".
Anglo American Newspaper,
Service copyright.
BINNENLAND
DE STORMRAMP IN NEDERLAND.
OPROEPING VAN HET
NATIONAAL STEUN
COMITÉ „STORMRAMP".
Het Dagelijksch Bestuur van het
Nationaal Steuncomité Stormramp
heeft de volgende oproeping ver#
spreid:
Landgenoot-era,
Wederom heeft'een. grootyOéh-eiloti'S
land getroffen,, waarbij m-enschenlc#
veras te betreuren zijn en waarbij zoo#
veel gezinnen dakloos cn van hun ha#
ve beroofd x>j'n geworden en wederom
staat 'het Nederland-s oh e volk gereed
om hu,lip te bieden.
Het Nationaal Steuncomité op ge#
richt na dc ramp van 1925, had nau#
wëJijiks zijn werk volbracht, toen de
lcd'en van het Dagelijksch Bestuur
van Zijne Excellentie den Minister
van B i nine nil a rad s oh c Zaken en Land#
bouw iheifc verzoek ontvingen hun taak
voort tc zetten, ditmaal in, het belang
van de slachtoffers van. doze nieuwe
■ramin en zoo komt het Nationaal
Steuncomité andermaal tot u met zijn
bede om hulp, want in aangesloten
rijen moeten wij booraen, dat wij wil#
len samenwerken om het 'leed tc ver#
«achtera, dat wederom over ons geko#
men is.
Met trots mag gezegd worden, dat
dc eerste hulp aan dc slachtoffers op
schitterende wijze is verleend en ver#
trouwd mag worden., dat in „dc aller#
eerste 'behoeften wordt voorzien,.Ma ar
zoo spoedig mogelijk dienen d'e her#
bouw van. de verwoeste streken,'boer#
derijlen en woningen ter hand gerao#
men en dc werkloosheid als gevolg
van de vernieling bestreden te wor#
den.
Hier begint de taak van het Natio#
naai Steuncomité, dat, ter zijde ge#
staan door de provinciale autoriteiten
de algemeene verantwoordelijkheid
heeft te dragen voor een behoorlijke
afwikkeling van de zaken.
Dankbaar kan vermeld worden, dat
enkele vercenigingen onmiddellijk aan
het werk zijn getrokken en dat de
pers niet achtergebleven is. Zij die
willen offeren vinden nu ruimschoots
dc gelegenheid daartoe. Zij bedenken
daarbij, dat hun gave tenslotte het
Steuncomité ten, goede komt, hetgeen
niet wegneemt, dat dit Comité het ge#
verascht adit, dat verschillende bestu#
ren, die reeds 'een oproep gedaan heb#
ben, met nog enkele anderen bij el»
kaar te brengen teneinde de aaravra#
gen om firaancieelera hulp in, goede ba#
n-en te leiden.
Voorloopig is- het echter onver,schil#
lig -vraat men offert, hetzij bij de bla#
den die hun kolommen.'voor het lief#
devèfk heblbeji opengesteld hetzij bij
vere-e na gingen, die ree ds tot steun
hebben aangespoord, hetzij ook recht#
streeks bij een der leden van het dage#
lijikseh bestuur (penningmeester de
heer F. J. M. van Og-trop, He eren-
gracht 312, Amsterdam, liefst op zijn
naam te storten bij de Associatie Kas#
sa (Gironummer 8665).
Het secretariaat is gevestigd Dr.
Kuiperstraat 8 te 's»Grave,nhage.
Vol vertrouwen aanvaardt het Na*
tionaal Steuncomité de opdradit van
•den minister.
Het Dagelijksch Bestuur van het
Nationaal Steuncomité „Stormramp":
Jhr. J. li. RóELL, eerste ondersvoor*
zitter van het Roode Kruis, voor#
zitter;
Dr. N. M. JOSEPHUS JITTA, waar#
nemend voorzitter van. het Oranje
Krui®, secretaris;
F. J. M. van QGTROP,, penning#
meester;
Mr. A. E. J. BARON v. VOORST
TOT VOORST, Commissaris der
Koningin dn Noord»Br.abajnt;
Mr. 3. BARON VAN HEEMSTRA,
Commissaris der Koningin in Gel#
derlaon.
EEN INDRUKWEKKEND
SCHOUWSPEL.
Uit Deventer wordt aan de N. R.
Ct. geméld:
De burgemeester van Holten, mr.
A. F. R. C. baron van der Borch van
Venwolde, heeft ons vanmorgen be#
lanigwekkende mededeellngen gedaan
van het noodweer op V/oensdngmid#
dag.
Hij bewoond de villa „De Berg1" op
éen hoogen uitloopcr aan den zuid»
westhoek van den Holteiberg. Van#
daar ziet men ver d'en Achterhoek in
en over het geheel,c, landschap, van
Sai'land en den 'bovenloop van den IJs#
scb De heer van d'er Borch cn zijn
familie zagen met anigist het noodweer
komen, doch werden tevens geboeid
door een, indrukwekkend schouwspel.
Van Tfplten uit gezien, kwam tus#
schen Loc-hem en Zutpflien,. van hoog
uit dc wolken, ce-n lange, zwarte slurf
naar het aardoppervlak, die als tas»
tend over den grond ging.
Plotseling was het, alsof op de aarde
een eXÏ>!°9i& -plaats had, want van
■den grond rees langzaam een don#
kere wolk. Het kwam den waamie#
mers voor. dat deze explosie le Harf#
sein, plaats had.
Direct daarop kwam een ander gte»
vaarfcc uit de lucht, dat nu den vórm
had van een slang, die kronkelend
afdaalde naar de aarde en bij aarara»
king van den bodem eveneens
een explosie scheen te vc-roorazaken.
Van Holten uit gezien, geschiedde dit
rechts van Zutphen.
Een derde slangvormig 'lichaam liet'
zich zien, dooh dit verdween weer,
nadat het recht op Holten was aan»
gekomen-
De heer van der Borch s'tonid op het
punt met zijn familie het huis uit te
vluchten, men bleef echter binnen om»
dat het gevaar scheen, te wijken. Tij#
deras de waarnemingen heeft de bur#
gem c ester nog kunnen zien, dat de ba
rometer bij de nadering van den cy#
oloon daalde tot ongekende diepte en
enkele seconden, later vooruit liep tot
normalen stand ook al werd het na#
tuunverschijmsel nog gevolgd door;
krachtige winids'tooten.
De heer van der B-orsch ze idle ons, dat
dc verschijnselen- alleen dn d'e door
hem aangeduide "richting zichtbaar wa#
ren en niet boven Needle, omdtat in
•die richting niet te observeeren was.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cents per regeL
CAIRO
ecypr
FEUILLETON
DE ROMAN VAN EEN CIRCUS*
MEISJE
Uit het Engelscb van
RUBY M. AYRES.
Vertaald door J. van der Sluys.
(Nadruk verboden).
22)
Terwijl hij daar zoo zat in tweestrijd,
hoe hij, voor wat zijn doel betrof, het
levenslot van den jongen Briton leiden
zou, werd diens bezoek aangekondigd.
Hij was groot en knap, zooals hij daar
de kamer binnenkwam; een beetje ern
stiger, een beetje ouder dan een poos
geleden, maar de moedelooze, wanhopi
ge, berouwvolle uitdrukking was, zooals
Fergerson zich wel had voorgesteld, van
zijn gezicht verdwenen.
Roderick ging ook in een grooten
stoel bij het vuur zitten. Op jongens-
achtig-bedremmeldcn toon zei hijIk
zou graag wat geld hebben als het kan,
mr. Fergerson.
De oude heer moest nog steeds den
ken aan het meisje dat hij vanmiddag
gesproken had en dat haarzwaar ge
heim zoo edel en dapper bewaarde cn
hij kon een gevoel van bitterheid tegen
dezen goedgekleeden jongeman, die pas
de twee menschen verloren had, die
hem naar goddelijke en menschelijke
wetten het dierbaarst hadden moeten
zijn, zijn vader en zijn vrouw en die
orn dit dubbele verlies weinig scheen te
treuren, niet verbergen.
Toen het antwoord op zijn vraag wat
lang uitbleef keek Roderick angstig-
verbaasd op.
Er is toch niets, vroeg hij heesch.
Er was iets in Fergerson's oogen, dat
hem een onbehagelijk gevoel gaf. Hij
kreeg een kleur en herhaalde zijn vraag:
Er is toch niets bijzonders gebeurd?
Toch geen derde testament gevonden,
dat me in het armenhuis brengt?
Maak je maar niet ongerust.
Maar dan kan ik toch zeker wel
wat geld krijgeh? zei hij verlegen.
Ik ben erg slecht bij kas en sedert dat
vader gestorven is, word ik bestookt
met rekeningen.
Ik zal morgen met je meegaan
naar de bank van je'vader; dan_ kun
nen we een voorloopige regeling' ma
ken en als je nu direct iéts noodig
hebt....
O neen. dank u stamelde Roderick.
Er is toch niets waarom u kwaad op
me bent, u kijkt zoo stroef.
Er was zoo iets jongensachtigs in de
manier waarop Roric het vroeg, dat
Fergerson ondanks zichzelf lachen
moest.
Neen, Roderick. Hij aarzelde even:
Ik ben vandaag naar Bedmund ge
weest.
De jonge Briton werd bleek; hij stond
op en staarde in het vuur.
U denkt misschien, dat ik er hee
lemaal overheen ben, dat ik haar al
vergeten ben. Is dat niet zoo?, zei hij
hortend. Maar dan hebt u liet toch mis
ik kan de gedachte aan haar niet kwijt
raken. Hebt u nog iets bijzonder ge
hoord? Ik had al bij mezelf gedacht
ik zou graag iéts willen doen ter her
innering aan haar, begrijpt u? Is ze in
Bedmund begraven? Zou ik niet een
mooien steen op haar graf kunnen la
ten plaatsen, zonder dat iemand weet
wie het heeft -laten doen? Ik zou zoo
verbazend graag iets doen.
De oude man keek Roderick's gezicht
van terzijde aan. Neen Roderick, ze
is niet in Bedmund begraven.
Niet? Dan heeft die kerel, Sherny,
haar zeker meegenomen. Ik heb me
den laatsten tijd telkens afgevraagd, of
ik niet sterker had moeten aandringen
om haar nog te zien. Zij was toch
mijn vrouw.
De oude Fergorson gaf geen antwoord.
Waarom zegt u toch niets? vroeg
Roderick een beetje geprikkeld.
Omdat ik niet weet wat ik zeggen
moet, was het eenvoudige antwoord en
het was de waarheid. Hij wist werke
lijk niet wat het beste was om te doen.
of om te zeggen. Hij was overtuigd, dat
de mededeeling, dat Rosalie nog leefde,
een uiterst-onaangename verrassing
voor den jongen Briton zou zijn. Zijn
berouw scheen al heel wat zwakker dan
den vorjgen keer.
Heb je de krant vandaag gelezen,
Roderick?
Natuurlijk; hoe dat zoo?
Na een oogenblik aarzelen zei de
advocaat: Ik heb een aankondiging
gelezen van het aanstaande huwelijk
van miss Fane met den Amerikaan
Querno.
Roderick zweeg even, heelemaal be
duusd.
Fergerson realiseerde zich, dat wat er
nu zou komen, de beslissing voor zijn
moeilijk probleem zou inhouden. Van
de manier, waarop de jonge Briton op
zijn mededeeling reageerde, zou het af
hangen of hij hem zou vertellen dat
Rosalie nog leefde.
H\j hoefde niet lang te wachten.
Roderick scheen eindelijk woorden
gevonden te hebben Hij was van bleek
vuurrood geworden en viel driftig uit:
Het is een leugenhet moet een
gemeene, infame leugen zijn. Ze heeft
nooit iets om hem gegeven. Hij is oud
genoeg om haar vader te zijn. Ik geloof
er niets van. Geef me de krant; ik wil
het zien
Bij het zien van het strakke gezicht
van mr. Fergerson brak hij plotseling
af en stamelde:
Neemt u me niet kwalijk, dat ik
zoo uitgevallen ben. Het was heelemaal
mijn bedoeling niet om onbeleefd te zijn.
Maar het kan eenvoudig niet waar zijn.
De advocaat deed geen poging om te
antwoorden. Hij wist nu, dat zijn ver
moeden juist was. Roderick hield nog
altijd van Lilian Fane en er was zelfs
geen plekje in zijn hart, waarin bijzon
dere teederheid school voor het meisje,
dat hij roekeloos aan zich gebonden
had, het meisje, op wier graf hij al een
prachtig monument wou oprichten, zon
der dat hij zich terdege overtuigd had,
of ze werkelijk wel gestorven was.
Roric weet het stilzwijgen van mr.
Fergerson aan gebrek aan meegevoel.
Wat kon zoo'n oude vrijgezel ook be
grijpen van gevoelens, van gloeiende
driften, die hem op het oogenblik teis
terden? Maar dit oordeel was toch niet
rechtvaardig; de oude advocaat dacht
op dit oogenblik terug aan het oogen
blik, lange jaren geleden, toen hij zijn
vriend Eustace Myers had moeten ge-
lukwenschen met diens verloving! Hij
kon zich uitstekend voorstellen wat er
op dit oogenblik in den jongen Briton
omging en zijn gedachten over hem
waren in dit opzicht ook uiterst mild
en deelnemend.
Als je.vrouw nog geleefd had. Ro
derick, zei mr. Fergerson eindelijk
had je het nieuwe van de verloving van
miss Fane ook moeten aarahooren en te
boven komen. Is het nu zooveel moei
lijker?
Duizendmaal moeilijker, klonk het
hartstochtelijk. Ik zou het dan heb
ben kunnen verdragen, omdat ik het
had moeten verdragen, maar nu
Je vergist je jongen, zei Fergerson
met vaderlijke vriendelijkheid. Je
bent nu nog overtuigd, dat al je geluk
van miss Fane afhangt, maar je zult
nog wel eens tot de conclusie komen,
dat je het nu mis moet hebben gehad.
Als zij werkelijk van je gehouden had.
Ik weet wat u zeggen wilt, viel
Roric hem snel en geprikkeld in de
rede, maar gelooft u me, dat was niet
haar schuld. U weet hoe haar moeder
is. Voor die is.geld en luxe alles. En
Lilian moet eenvoudig doen wat zij zegt.
Ais ze verloofd is met den ouden Querne
is dat eenvoudig het werk van haar
moeder. Daar durf ik een eed op doen.
Mr. Fergerson glimlachte. Hoor
eens, we leven niet meer in een tijd,
dat men onwillige bruiden g'Hend naar
bet altaar sleept, zei hij droog.
Hij had miss Fane eenmaal ontmoet
en zij had allerminstden indruk ge
maakt van een zwak, willoos schepsel
tje op hem gemaakt, integendeel, het
scheen een kloeke natuur, die heel goed
wist wat ze wilde.
(Wordt vervolgd.) *j
