Haarlem's Dagblad | 1927 | 22 juni 1927 | pagina 6

ONZE ELECTRISCHE CENTRALE.

BINNENLAND

echte Carz-Rotterdammer

PHILIPS Luidspreker

STADSNIEUWS.

RECHTSZAKEN.

HAARLEM'S DAGBLAD WOENSDAG 22 JUNI 1927

Haar Zilveren Jubileum.

1902 1 AUGUSTUS 1927

Op den eersten Augustus van dit
'jaar bestaat onze Electrische Centrale
vijfentwintig jaar. Of beter gezegd: op
dien datum is het precies 25 jaar ge
leden dat de electrische stroom-voor-
ziening in de stad Haarlem# begon.

Het afzonderlijke electrische bedrijf
zou pas veel later gecreëerd worden.

Ik heb er dezer dagen eens over zit
ten praten met Ir. J. A. Reus, sinds
het grootste deel van deze lange be-
staansperiode de directeur van het
machtige G. E, B„ dat gegroeid is uit
het kleine centrale'tje van een kwart
eeuw geleden. Hy vertelde, gaf een
lïeelen voorraad gegevens over die 25-
jarige periode en bracht me even in
een vlugge rondwandeling door de
groote fabriekshallen waarin het mo
derne, nog steeds snelgroeiende G.E.B.
gehuisvest is. Er is op het moment een
geweldig nieuw ketelhuis in aanbouw,
en het laatste dat herinnert aan het
oude oorspronkelijke centrale'tje van
1902 staat op 't punt van te verdwijnen.

Juist nu, ten tijde van het zilveren ju
bileum.

In 1901 kreeg het filiaal 's-Graven-
hage van de bekende Duitsche firma
Siemens en Hal slee opdracht van het
Haarlemsche gemeentebestuur voor den
bouw van een electrische centrale en
den aanleg van een kabelnet. Op 1
Augustus 1902 werd met de stroomle-
vering aangevangen. In de kleine cen
trale waren twee verticale compound-
stoommachines opgesteld, elk gekop
peld aan een gelijkstroom-dynamo van
200 K.W. Zij leverde stroom aan de
gasfabriek en aan een veertigtal instal
laties in de gemeente, met een aan-
sluitwaarde van 164 K.W. Het was een
gelijkstroom-centrale. De spanning be
droeg 220 voit voor licht- en 440 volt
voor krachtdoeleinden.

Wel was dit begin heel bescheiden.

Dat blijkt als men het aantal geleverde
K.W.U. voor 1926 (zoowat twintig mil-
lioen) vergelijkt met dat van 1902 (een
half millioen)Het blijkt ook
uit de verschillen in de personeel-sta
ten. Op 31 December 1902 bestond het
personeel der electrische centrale uit 6
man bij de afd. opwekking (een chef-
m&chinist, een electricien, een instru
mentmaker, twee machinedrijvers en
een stoker) 3 man bij de afd. kabelnet
(een monteur, een arbeider en een lan
taarnopsteker) en 5 bij de techniek en
administratie, die evenwel tevens bij
de gasfabriek in functie waren. Totaal,
optimistisch berekend, veertien man.

Het tegenwoordige personeel van het
G. E B. bestaat uit 41 ambtenaren, 43
werklieden bij de aid. opwekking en 67
bij de afd. distributie totaal 151
man. i

Ir. J. A. Reus

lem. Daaruit kon de stroom voor de
buitenwijken van Haarlem, voor Scho
ten en Heemstede en een deel van
Haarlemmerliede en Spaarnwoude we
den betrokken. Een diagonaalkab
werd. gelegd voor de levering varf draai
stroom in het centrum van de stad.

Besloten werd om den hoogspannings-
stroom van 6000 volt voor de distributie
te transformeeren op 380 volt voor
energie en 220 volt voor licht. Deze
keuze 380220 bleek op den duur een
zeer gelukkige te zijn geweest; andere
gemeenten die 220170 gekozen hadden
kwamen daarmee veel minder goed uit
en moesten zich veel hoogere aanlegs-
en onderhoudskosten blijven getroos
ten.

De in 1912 voltooide nieuwe centrale
heeft sindsdien een heele serie uitbrei
dingen ondergaan. Met korte tusschen-
poczen werden nieuwe turbine-aggre
gaten bijgebouwd tot na de montage van
het vierde, in 1920, een capaciteit van
14.500 K.W. was bereikt. Het bedrijf,
zich snel ontwikkelend, ging in techni
sche en andere organisatie met zijn tijd
859.000 en 420, in 1912 tot 1.815.000 en
mee, en van de laatste jaren dateert
ook het automatische kolentransport
op de terreinen. De ligging van de
centrale aan het Spaame, nabij den
spoorweg, met groote kolenterreinen te
barer beschikking, blijft verdere uit
breiding in de toekomst mogelijk maken
zonder dat de kosten boven het normale
zullen uitgaan. De Haarlemsche positie
is in dit opzicht heel wat gunstiger dan
die van de Amsterdamsche centrales,
ingesloten als zij zijn door bebouwing.

Omtrent de tarieven, die in de laatste
tijden ,zoo vaak en zoo uitvoerig in be
spreking zijn geweest, zullen wij nu
maar niet weer opnieuw gaan uitwei
den. Wel is het interessant om even een
blik te slaan in de tabel die de totale
aantallen in het net afgeleverde K.Wh.
en de maximale belasting van het ge-
heele bedrijf in K.W. aangeeft. Daaruit
blijkt dat in 1902 werden afgeleverd
ruim 1/2 millioen K.Wh. bij een maxi-

De beide oude stoomdynamo's van 200 K.W.

Bij de oprichting was er, zooals
reeds gezegd, nog g$en sprake van een
afzonderlijk electrisch bedrijf. De
Lichtfabrieken stonden onder directie
van den heer J. Blom Szn., die als ad
junct-directeur voor de centrale Ir. J.
G. Bellaar Spruyt onder zich kreeg. De
heer Bellaar Spruyt trad op 15 Sep
tember 1901 in functie en bleef tot 1
Juni 1907. Op 1 Augustus 1908 kwam
Ir. J. A. Reus hier met den ietwat-
merkwaardigen titel van „ingenieur-
electricien" en op 1 Januari 1912, toen
het Gemeentelijk Electrisch Bedrijf
zelfstandig werd, werd hij er de direc
teur van. De heer Reus is hier dus al
19 jaar, waarvan 15 1/2 als directeur
van dit groote gemeentebedrijf.

ïntusschen kwam men met de kleine
centrale al vrij spoedig tot erkenning
van de noodzakelijkheid van uitbrei
ding. Eerst werd haar vermogen uitge
breid door plaatsing van een Stork-
Stumpf-stoommachine, gekoppeld aan
twee gelijkstroom-dynamo's van resp.
600 en 300 K.W., en toen de vraag naar
electrischen stroom steeds sneller toe
nam werd besloten tot een zeer groote
uitbreiding.

Op advies van de directie besloot het
gemeentebestuur tot de" bouw van een
nieuwe draaistroomcentrale, voor op
wekking van stroom met een spanning
van 6000 volt. Daarmee werd in 1911
begonnen, en ook met den aanleg van
een draaistroom-ringnet rondom Haar-

male belasting van 298 K.W. In 1909
waren deze getallen resp. gestegen tot
1332, in 1914 tot 4.636.000" en 2380, in 1919
(na een daling tijdens den oorlog) tot
8.828.000 en 5550, in 1922 tot 12.778.000
en 6830, in 1924 tot 15.073.600 en 6625,
in 192Q tot 19.115.600 en 7670.

Bij deze tabel teekende .de directie
aan: dat er uit blijkt dat vooral in de
laatste jaren het electriciteitsverbruik
zeer is toegenomen, terwijl uit de steeds
meer stijgende toepassing van electri
sche apparaten en machines zoowel in
de huishouding als in de industrie,.mag
worden afgeleid dat een nog sterkere
toeneming van het electriciteitsverbruik
gedurende de eerstvolgende jaren kan
worden verwacht".

In Januari 1922 trad de samenwerking
van de electriciteitsbedrijven van de
provincie Noordholland en de gemeen
ten Amsterdam en Haarlem, bekend als
de P. E. G. E. M., in werking. In ons
vorig nummer hebben wij reeds eenige
uiteenzettingen gegeven waaruit duide
lijk bleek dat deze combinatie geen on
betwist succes is geworden. Bovendien
heeft zij niet de sanctie van de regee
ring, die nog maar steeds de Konink
lijke goedkeuring aan de statuten heeft
onthouden, zoodat de Pegem officieel
niet bestaat, geen rechtspersoonlijkheid
bezit. Dit is wel een zeer merkwaardige
toestand.

Ook de heer Reus verklaarde dat bij
dit zilveren jubileum de toekomst van
de electrische centrale in hoofdzaak be-
heersclit wordt door het Pegem-pro-
bleem. De centrale begint de grenzen
van haar capaciteit weer te naderen;
de vraag naar electrischen stroom blijft
stijgende. Weldra zal beslist moeten
worden of men door zal gaan met de
Pegem. of niet. Uit de mededeelingen
die wij er dezer dagen van verschillende
zijden over kregen bleek dat de compli
caties vele en dat de meeningen pro en
contra bij ons gemeentebestuur nogal
verdeeld zijn. De positie in onze pro
vincie is een zeer bijzondere, want in
geen enkel ander' gewest speelt éen ge
meente (Amsterdam) zulk een domi-
neerende rol. Terwijl blijkbaar de re-
geering er weinig voor voelt dat de pro
vincie in eenig opzicht onder Amsterdam
sche voogdij zou komen te staan mogen
wij te Haarlem deze zelfde bedenking
wel in volle mate doen gelden. Als het
moment is gekomen om onze centrale
uit te breiden, gezien onze eigen be
hoeften, en het wordt niet gedaan om
dat de Pegem-capaciteit het overbodig
heet te maken, dan beteekent dat dat

J. Blom Szn.

Haarlem een reserve-centrale wordt en
dat wij verder afhankelijk worden van
ds stroomlevering door de Amsterdam
sche centrales. ïntusschen schijnt op
het moment naar een oplossing gezocht
te worden die verbandt houdt met den
eventueelen bouw van een nieuwe cen
trale aan, de Hoogovens te Velsen. Maar
in het algemeen mag men zich de vraag
stellen of het ooit verstandig kan zijn
dat de gemeente zich iets van het volle
beheer (en daarmede de volle bedrijfs
zekerheid) zou laten ontnemen van een
zoo belangrijk gemeentebedrijf. Het
heeft over 1925 een winst van 480.000
gemaakt, over 1926 van een half mil
lioen. Het wordt technisch en commer-
ciëel uitstekend beheerd, storingen ko
men hoogst zelden voorenfin, wij

hebben er een kostelijk, rendeerend be
zit in dat niet genoeg gewaardeerd kan
worden.

Laten wij deze dingen vooral beseffen
bij dit a.s. jubileum van een bloeiend
en welvarend gemeentebedrijf dat in
onze stad snel en voorspoedig is gegroeid
en onder zijn kundigen leider een
schoone toekomst kan verwachten.

R. P.

te 1912 geopende nieuwe Centrale.

DE RAMP BIJ DE DROOG
DOK-MAATSCHAPPIJ.

BEGRAFENIS DER SLACHT
OFFERS.

Tegen half twaalf, Dinsdag weed
het werk op de terreinen der Am*
ster dams che Dr oo gdok*ma a te chapp ij
neergelegd. Met ccn extrapont staken
de werklieden van het terrein aif, goza»
men lijk over, naar de Dc Ruyei'kade.
waar ruim duizend arbeiders van de
Doogdok Maatschappij, velen met
hun vrouwe®, zich langs het station
in. dubbele rij opstelden.

Tegen half een naderden-, uit de rich*
ting van het Westelijk viaduct de vijf
lijikstatics. De mannen, wier levens
op hetzelfde oogenlbliik waren vernield
vingen gezamenlijlk den droeven tocht
naar de laatste rustplaats aan.

Daar op de kade stonden de vijf af*
gevaardigden der werklieden van de
Droogdok Mij., ieder met een krans
van het personeel; iets verder de' vijf
afgevaardigden der directie. Ook zij
hechtten en krans aan elk der rouw*
wagens bij de vele bloemen van fa*
milde en vrienden.

Langzaam passeerde, zoo meldt het
Hbld., de lange stoet van vijf rijtui*
gen en veel volgrijtuigen voorbij de
schade van werklieden. Daar stonden
de arbeiders, in hun werkpak, stil en
onbewogen, het 'hoofd ontbloot. En
velen pinkten een traan weg. Daar
waren ook de directeur, de heet P. R.
Fenenga en commissarissen van de
maatschappij en vele, vele duizenden
belangstellenden, die stonden Langs de
kade, onder de viaducten. Die talioo*
zen groetten eerbiedig.

Op het IJ hadden dc gemeentepon*
ten en tal van andere bootjes de vlag
halfstok geheschen. Ook op het Cen*
traal Station en andere gebouwen,
wapperde de vlag ten tceken van
rouw.

Door het oostelijk viaduct ging de
stoet maar de Kamper-brug. Over de*
ze brug, waar ook zeer veel belang*
stellenden stonden, ging de lijkwagen
welke- het stoffelijk overschot weg*
bracht van Ph. H. P. Otbo naar St. Bar=
bara, de beide volgende staties met de
omhulsels van .T. E. A. Cowvée en F.
de Vos, gingen naar Vredenhof; dc
lichamen van D. van Raamsdonk cn
W. E. Vonk word-cn naar hun laat*
ste rustplaats op de Nieuwe Ooster*
begraafplaats gebracht.

Bij de teraardebestelling werd ook
veel belangstelling betoond. Er wa*
ren vertegenwoordigers van de direc
tie en van de werklieden.

VOOR DE STORMRAMP*

SLACHTOFFERS.

Liet hoofdbestuur van het Ned
Roode Kruis deelt mede dat in dc
week van 12 tot IS Juni ten bate van
de slacht offers der stormramp een

bedrag va® f 41,725.55 is ingekomen.

I.NCF.70NDEN MF.DEDF.FLINGEN 60 CENTS PER REGEL.

Aromh dit jaar in t/e mode
OE KENNISMAKING. Hier ziel U hem mans to
persoon, de rus! deed hem goed en hil Is vol
moed om zlln loch! van vorig (aar als vertrts-
schende, opwekkende drank voort le zeilen. KenlU
hem nog nicl? Maak dan spoedig kennis mei hem1
Ht| Is thans ook vcrkrilgbaar per fleseh. voorzien
van hiernevens afgebeeld wettig gedeponeerd
zwart etiket, waarborg voor de menging van
hel mineraal-, soda- ol spuUwaier. al o! olel
me) suiker, mei

GEBOTTELD VERKRIJGBAAR BIJ:

DE N.V. RAMAKERS VAN BERKUM, KOUDENHORN 54-56, HAARLEM

UIT EEN RIJDENDEN
TREIN GEVALLEN.

SLACHTOFFER VAN EEN
SLECHT SLUITENDE
COUPéDEUR?

In dc nabijheid vnn het station Delft
is Dinsdagmorgen «en vrouw gevon*
de®, die blijkbaar uit den trein was
gevallen. Omtrent deze zaak meldt de
correspondent van Het Volk nog het
volgende:

De nachtwaker van de kabelfabriek
had des nachts eenige malen geikreuu
gehoord. Hij begreep niet, waar het
geluid vandaag kwam. Dinsdagmorgen
om half vier ontdekte deze nacht*
waker een vrouw, die lang uitgestrekt
tusschen de raids lag. Onmiddellijk
werd dc politie gewaarschuwd, die
spoedig met cen auto en den genees*
heer dr. v. Rijn, ter plaatse ver*
scheen.

De dame werd opgenomen. Zij bleek
de 56*jarige mejuffrouw C. uit Rot*
terdam te zijn, die nicttegenstanadc
zij den heelen nacht tusschen de rails
had gelegen, nog volkomen bij kennis
was.

Zij vertelde, met den trein van 10.32
uit Den Haag tc zijn vertrokken. In
Delft was een passagier uitgestapt cn
deze had 'blijkbaar dc deur van de
coupé niet goed gesloten. Toen mej.
C. even voorbij station Delft de deur
aanraakte, ging deze open en viel zij
uit den trein naast de rails. Op onge*
veer 15 oM. afstand daarvan bleef
zij ernstig gewond liggen Haar hulp*
geroep werd niet gehoord.

Er zijn ongeveer veertien treinen
gepasseerd, waarvan de treeplanken
steeds over de dame zijn heengegaan.

Mej. C. bleek verschillende verwon»
dingen te hebben bekomen.

Toen zij gevonden werd, lag zij met
het hoofd on het grint, in een groote
plas bloed. Zij bleek een schcdelfrak*
tuur te hebben bekomen en een arm
te hebben gebroken, terwijl zij ook
aan 'het gelaat ernstig was gewond.

INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cents per regel.

Donderdagmiddag zal circa half 3 o.a. de
rede ter gelegenheid van het 150*jarig
bestaan der Ned. Mij. voor Nijverheid
en Handel, uitgesproken in dc Gem.
Concertzaal door oud-minister
POSTHUMA, door middel van de
bekende

voor openluchtbijeenkomsten, op de

GROOTE MARKT

ten gehoore gebracht worden.

Donderdagavond, Vrijdag en Zater
dag zal de muziek uit Café De Kroon
ook op de Groote Markt en omgeving
uitgezonden worden.

DéZe Luidspreker werdt door de
Firma KELLER MACDONALD op
gesteld op het balcon van Café De
Kroon aan de Groote Markt.

HET VRAAGSTUK VAN
ééN- OF MEERGEZINS
WONINGEN.

B. en W. over het
voorst el-Visser.

AANNEMING WORDT DEN
RAAD ONTRADEN.

In Mei 1926 diende de heer Joh. Vis*
ser bij den raad een voorstel in, waar*
bij B. en W. werden uitgenoodigd door
hem ingediende ontwerpen van wonin*
gen voor de bewoners van z.g. krot*
woningen te onderzoeken cn in begin*
sel te besluiten een proef tc nemen
met het bouwen van een aantal klein*
gezinswoningen op de wijze- als door
hem in ontwerpen nader was aangegc*
ven. Het voorstel werd in handen van
B. en W. om praeadvies gesteld. On*
geveer een jaar later het praeadvies
is gedateerd 30 Mei 1927 is het prae*
advies van B. en W. verschenen.

Het beschouwt eerst het vraagstuk
van „één of meergezinswoning" in -het
algemeen. Daarbij worden aangehaald
conclusion van den hoofdinspecteur
van de Volksgezondheid, den heer H.
van der Kaa in een praeadvies uitge*
bracht op het internationaal woning*
congres dat in September j.l. te Wee*
nen is gehouden. Deze conclusies ver*
oordeelen den bouw van meergezins*
woningen zoo goed ,als geheel.

De ervaring hier in jlaarlem opge*
daan, zegt het praeadvies, leidt tot de*
zelfde conclusies. De aanbestedingen
van de complexen van beneden* en bo*
venwoningen aan de Slachthuisstraat
hebben toch onomstootelijk bewezen,
dat ééngezinswoningen niet duurder,
wel eerder goedkooper zijn dan gelijk*
waardige beneden* cn bovenwoningen.

Wat dc - grondprijzen betreft kan
voor Haarlem niet met cijfers cn fei*
:tcn worden aangetoond, dat dc bespa»

ring die bij den bouw van meergezins*
huizen zou worden verkregen slechts
korten tijd zou werken. Dit neemt
echter niet weg, dat als algemeene
waarheid wordt erkend, de stelling,
dat verslechtering van het woningtype
door meer intensieve bebouwing steeds
ten gevolge heeft dat men op den duur
genoegen moet nemen met een minder
goede woning voor denzelfden prijs.

Aangezien hier in Haarlem het cén*
gezinshuis gelukkig nog steeds in*
heemsoh is, zullen dus alle mogelijke
middelen dienen tc worden aangewend
om dien toestand te behouden cn zal
dc bouw van meergezinswoningen
tenzij die in bepaalde gevallen in het
belang eener goede acsthetische op*
lossing wordt gevorderd zooveel
mogelijk moeten worden tegengegaan.

Daarna gaat het praeadvies na de
berekeningen door den heer Visser ge*
maakt. B. cn W. komen met dc door
den heer Visser aangegeven cijfers
voor dc woningen van type A op een
weekhuur van f 4.05 en voor die van
type B cn C op f 3.90, dat is belangrijk
hooger dan respectievelijk f 3.50 cn
f 3 als door den heer Visser genoemd.
Verschillende berekeningen door den
heer Visser gemaakt achten zij te laag.
De geheele opzet oordeelen zij niet
goedkoop doch juist duur te *zijn. Zij
concludeeren dat huurjirijzcn van on*
dcrscheidenlijk f 4.90 en f 4.60 de mi*
nimum weekhuren zijn waarvoor de
woningen volgens het plan Visser zou*
den moeten worden verhuurd zonder
dat de gemeente een bijdrage in wel*
ken vorm ook zou behoeven tc geven.

Ter vergelijking hebben B. cn W.
een type ééngezinswoningen doen ont*
werpen, dat, wat de bewoonbaarheid
betreft overeenkomt met de plannen
van den heer Visser. Daarbij is de
huurprijs te stellen op f 5.20 per week
voor dc woningen met drie slaapka*
mers en van f 4.90 voor de woningen
met twee slaapkamers. Voor beide
typen dus slechts een prijsverschil van
f 0.30 per week.

Hoewel B. en \V. er niet voor zou*
den zijn dat zulke kleine ééngezinswo*
ningen in vrij belangrijk aantal zouden
worden gebouwd, kan naar hun mee*
nirig zonder twijfel toch wel worden
gezegd, dat zij verre te prefcreercn
zijn boven de woningen door den heer
Visser ontworpen en dat cen meerder
huurbedrag van f 0.30 per,week daar*
voor niet t<jj het besluit behoeft te
leiden om birfen* en benedenwoningen
te gaan bouwen.

Vooral ook met het oog op den aard
van de bewoners voor wie de heer Vis*
ser wil bouwen is de ééngezinswoning
verre te verkiezen boven dc meerge*
zinswoningen. De heer v. d. Kaa be*
handelt dit punt in zijn praeadvies fei*
tclijk niet maar toch zegt hij: „Voor
de gro,cp die een toeslag uit de open*
bare kassen behoeft, moet het meer*
gezinshuis met het oog op den aard
dezer gezinnen uitgesloten zijn."

Ook in Amsterdam, waar toch zeker
veel meer reden zou zijn om meerge*
ziushuizen te bouwen dan te Haarlem,
is een voorstel door den gemeenteraad
aangenomen om ter vervanging van
onbewoonbaar te verklaren woningen
1500 woningen te bouwen, waarvan een
groot gedeelte ééngezinswoningen, om*
dat men ook daar van racening is, dat
de voor die woningen bestemde.ge*
zinnen daarin eerder zijri op te voe*
den tot meer regelmatige bewoners,
dan in meergezinshuizen.

B. en \V. maken voorts nog de op*
merking, dat de woningen volgens het
plan Visser,'niet voldoen aan de be*
palingen der Bouwverordening en dat
de indeeling op verschillende'punten
onpractisch is vooral juist met het oog
op den aard van de bewoners. De con*
clusie van B. en W. is, dat het in het
algemeen geen aanbeveling verdient
over te gaan tot het bouwen van bo»
ven* en benedenwoningen voor de be»
woners van krotwoningen en 2eer ze*
.ker niet volgens de plannen van deo
heer Visser, ook al zouden die zoo ge*
wijzigd worden dat ze aan de bepalin*
gen van de Bouwverordening voldoen.

Verder zouden B. cn W. er ook niet
voor zijn kleine ééngezinswoningen als
in hun ontwerp aangegeven, in vrij be.
langrijke mate tot stand te brengen.
Het wil hun voorkomen dat daarmede
de verbetering van de volkshuisvesting
niet zou zijn gediend. Men bouwt niet
voor enkele jaren, maar voor een zeer
lang tijdperk en het is dus zaak wo*
ningen van zulk een type te bouwen
dat verwacht kan worden dat ze ook
in de toekomst blijven beantwoorden
aan zekere cischen van bewoonbaar*
hcid.

Bovendien lijkt het hun niet ge»
wcnscht, naar zij verklaren, om com*
plexen woningen te bouwen speciaal
bestemd voor bewoners van krotten.
Zop'n buurt wordt daardoor geheel
gedeprimeerd, zeggen zij, en de bewo»
ningstoestanden worden steeds slech*
ter en slechter. Dc achterbuurten uit
de oude stad zouden op deze wijze
binnen betrekkelijk korten tijd feite*
lijk worden verplaatst naar de nieuwe
wijken, Ervaring hiermede is ook reeds
te Haarlem opgedaan met enkele groe»
pen noodwoningen en die ervaring
spoort niet aan op dien weg voort te
gaan.

Veel logischer en doeltreffender is,
gaan zij voort, het opschuivingssystecm
dat hier in Haarlem >tot nu toe gevolgd
is, De betere krotbewoners kunnen,

dan verdeeld ondergebracht worden in.
dc gewone complexen arbeiderswonin*
gen, waarmede men tevens bereikt, dat
dc omwonenden onbewust opvoedend
werken op de minder gunstige gezin*

Bij de huurbepaling van deze com*
plexen arbeiderswoningen, tot stand
te brengen door de arbeiderswoning»
bouwvereenigingen of door de gemeen*
tc, zal rekening moeten worden ge*
houden met het gemiddeld inkomen
der gezinnen.

Overigens zullen de krotbewoners
geleidelijk een betere woning kunnen
vinden in de particuliere woningen,
die leegkomen door het betrekken van
dc nieuwgebouwde arbeiderswoningen.

In verband met het bovenstaande ge*
ven B. en W. den raad, in overeen*
stemming met de meerderheid van dc
Commissie van bijstand in het beheer
der openbare werken in overweging
het voorstel van den heer Visser,
„voor wiens initiatief wij overigens
alle waardcering hebben," zeggen zij,
niet aan te nemen.

DE MILITAIRE' RET.T ETJES TE
AMERSFOORT EN TE ASSEN.

Voor het Hoog Militair Gerechts*
hof zijn behandeld drie zaken die ver*
band houden met de ongeregclhedcn
in het najaar van 1926 te Amersfoort
en te Assen. Tegen den sergeant ,T. J.
K. werd geëischt zeven dagen gevan*
genisstraf. Tegen luitenant J, A. K.
werd gevorderd f 50 of 25 dagen hech*
tenis. Bij dc behandeling van die twee
zakendeden zich geen bijzonderheden
voor.

De -derde, die zich had tc verant*
woorden was de kapitein G. die door
.den Krijgsraad te Den Bosch was vrij*
gesproken van de beschuldiging van
nalatigheid bij de militaire ongeregeld*
heden te Assen. Verdachte gaf blijkens
het verslag in het Hbld. toe, dat sol*
daten tegcn hem opdrongen, terwijl
hij met steencn werd gegooid. Doch
dat er geweren en ruiten vernield
werden, had hij n:et gezien, naar hij
verklaarde. Hij had ook niet gezien,
dat anderen met steenen gegooid wcr*
den. Als men hem zijn gang had laten
gaan, zou het hem waarschijnlijk ge*
lukt zijn ,de menschen met' ccn zoet
lijntje weg te krijgen. De politie*
troepen had verd. weggezonden om
de soldaten te kalmeeren. Daardoor is
dc troep tot op de helft geslonken.
Verd. 'bleef er bij, dat zijn optreden
te Assen juist is geweest; de militaire
politie had nooit op het terrein moeten
verschijnen.

De eerste*luit. der 4c comp. politic*
troepen C. E. Chivat verklaarde dat
hij, toen hij op het terrein kwam, niet
den indruk had. dat er door dc sol*
daten strafbare feiten werden gepleegd
Elij zag den kapitein G. omgeven van
soldaten, die riepen om wegzending
der militaire politie.

De kapitein gaf dit bevel, naar get.
dacht, onder den indruk van de pischen
der soldaten.

Getuige le luit. Visser was van plan
geweest, met de wacht op te treden,
ïlij .balde zijn vuist en sommeerde de
manschappen. Toen kwam kapt. G.
uit de kluwen menschen te voorschijn.
De kluwen groeide steeds aan. Kapt.
G. gaf bevel, heen tc gaan en riep:
„Schei uit met die flauwe kul!" Toen
de wacht aftrok, werd zij met kiezel*
steenen gegooid.

Verd. ontkende dat hij in het nauw
zat; dat er met kiezelsteenen gegooid
werd, noemde hij ook cen leugen.
Van een kluwen was geen sprake, er
stonden slechts enkele menschen.

Overste ,v. d. Brnndhof bevestigde
dat kapt. G.. riep, toen de wacht wilde
optreden: „Schei uit met dio flauwe
kul".

De president: Meneer Visser, heeft
u ook nog niet gehoord, dat de kap;*
tein sprak over een „vertooning?"

Get. Visser: De kapitein sprak van
een „comedie".

Kapt. G.: Dat is niet waar, dat is
gelogen!

Overste v. <3. Brand'hof zeide ver*
der, dat als eenmaal een sommatie
heeft plaats gehad, niemand daartus*
schen mag komen, dat ondermijnt het
gezag.

Kapt. G. merkte op, dat hij zelf
kapitein van p.kei was, hij en niemand
anders baas was op het terrein en dat
hij niet dulden kon, dat zijn maatrege*
len gesaboteerd werden.

Nadat nog eenige getuigen waren ge*
hoord, zeide de advocaat=fiscaal, mr,
Brants, dat verd. getuige is geweest
van muitertij. Onder die omstandig*
heden had hij een krachtig optreden
belet. Niettegenstaande dat heeft de
krijgsraad hem vrijgesproken, omdat
de krijgsraad meende, dat hij niet op*
zettelijk belette een einde te maken
aan de muiterij, doordat hij zich tus*
schen de muitenden begaf.

Spr. was van meening, dat dit oor»
deel van den krijgsraad niet juist is.
Hier is gebleken, dat ook eed goed of*
Lcier een fout kan beegaaan. Spr. vroeg
veroordeeling tot f 100, bij niet beta*
ling te vervangen door 25 dagen hech»
tenis.

De sententie van het H. M. O. volg?
later,