HAARLEM'S DAGBLAD
3UITENLANDSCH OVERZICHT
^tanJebooia,
DE GROOTEN DER HISTORIE.
WOENSDAG 27 JULI 1927
DERDE BLAD
REMBRANDT HARMENSZ TAN RIJN.
De grootste onzer Nederlandsche schil
ders, wiens genie boven dat der anderen
schitterde in die wonderbaarlijke zeven
tiende eeuw, waarin Nederland een blij
vende wereldvermaardheid verwierf
door den arbeid van een groote groep
van God begenadigde kunstenaars
Rembrandt Harmensz. van Rijn, werd
den 15en Juli 1606 te Leiden geboren.
Het is niet mogelijk en ook geenszins
de bedoeling om in dit korte dagblad
artikel ook naar een beknopt overzicht
te geven van zijn werk en van zijn per
soonlijke be teekenis in de kunstgeschie
denis der wereld. Dit stukje heeft geen
andere pretentie dan de voornaamste
feiten uit zijn levensloop even in het
kort in herinnering te brengen. In een
serie als deze mag een figuur als Rem
brandt zeker niet ontbreken; hij heeft
door zijn kunst meer voor het mensch-
dom verricht dan al die koningen en
keizers, staatslieden, veldheeren en ad
miraals die tot het heterogene gezel
schap „Groojen der Historie" mede be-
hooren.
Ten tijde van Rembrandt's geboorte
was Leiden een zeer welvarende stad.
Het had zich volkomen hersteld van de
beproevingen van het Spaansche beleg,
het had daaruit de winst overgehouden
van de Universiteit, waarmee Prins
Willem I van Oranje het als belooning
voor betoonden heldenmoed en volhar
ding begiftigd had. Leiden was in om
vang de tweede stad van Holland, en als
nijverheidscentrum nummer éen.
De molenaar Harmen Gerritsz, zich
noemende „van Rijn" omdat aan die
rivier zijn molen stond, had er goed geld
verdiend nadat hU in 1589 in het huwe
lijk was getreden met Neeltje Willems
dochter van Zuytbrouck, een eerzame
bakkersdochter. Rembrandt was hun
jongste zoon. De ouderen hadden een
ambacht geleerd, maar hij werd voor
de studie bestemd. Na op de Latjjnsche
school te zijn geweest werd hij op zijn
veertiende jaar ingeschreven aan de
universiteit, maar het bleek duidelijk ge
noeg dat zijn aanleg in de richting van
andere studie lag. In hetzelfde jaar
(1620) kwam hij in de leer bij den schil
der Jacob van Swanenburgh. Deze had
als kunstenaar zeer weinig beteekenis:
Rembrandt's vader had iemand gekozen
wiens naam als schilder (volgens Vos-
maer) „ontwijfelbaar verdwenen zou
zijn indien die niet van eenige beteeke
nis was geworden door den roem van
zijn leerling" Toch waren Rembrandt's
vorderingen na drie leerjaren van dien
aard dat „de kunstminnaars er hooge-
lyk over verwonderd wajen, en verklaar
den dat hij door den tijd een uitnemend
schilder zou worden". Zijn vader zond
hem toen naar den beroemden schilder
Pieter Lastman te Amsterdam om daar
verder te studeeren, en deze leertijd had
grooten invloed op hem. ofschoon hij
maar zes maanden duurde. Rembrandt
keerde terug naar Leiden om zelf als
schilder te gaan werken. Hij toonde vol
strekt geen neiging om de algepieene
strooming onder de jonge kunstenaars
van die dagen te volgen en naar Italië
te trekken. Toch zou de financiëele po
sitie van zijn ouders dat gemakkelijk
hebben veroorloofd. Maar hem scheen
de natuur het eenige groote en ware
studieboek, en waarom zou hij daaruit
niet in zijn eigen land leeren? - waar
toe zou hij er voor naar den vreemde
gaan?
Te Leiden kreeg de negentienjarige
schilder al spoedig zijn eerste leerling
den vijftienjarigen Gerard Dou. Hij
maakte in die jaren veel zelfportretten
blijkbaar niet uit ijdelheid, maar
eenvoudig omdat hij zelf het gemakke
lijkst te bereiken model was. Er zijn
niet minder dan 27 zelfportretten onder
de ongeveer» 275 etsen die-Rembrandt
gemaakt heeft, en bij zijn ongeveer 700
schilderijen en 1500 teekeningen komen
ze in evenredig aantal voor. Ook zijn
moeder heeft hij in zijn jonge jaren
ettelijke malen uitgebeeld, en mindere
malen ook zijn vader.
Tot de merkwaardigste schilderijen uit
Rembrandt's eersten tijd behoort het
doek" ..Simeon in den tempel". De schil
der was nog geen 24 jaar oud toen hij
het maakte, en toch is het schier vol
komen zoowel wat teekening als wat
compositie en kleur betreft. Aan dit
stuk is de anecdote verbonden van den
wandelaar, die den jongen schilder op
een weg aan t werk aantrof en hem
opdroeg om een schilderij voor hem te
maken. Toen het klaar was bracht Rem
brandt het stuk zelf naar Den Haag.
naar den besteller, die er 100 voor be
taalde. hetgeen zijn stoutste verwachtin
gen overtrof.
Niet altijd was Rembrandt zoo geluk
kig in zijn compositie als uit ..Simeon
in den tempel" blijkt. Hij heeft gedu
rende zijn gansche loopbaan trouwens
ai en toe stukken geschilderd die veel
minder waarde hadden dan zijn meeste
werk.
De mogelijkheid is geopperd dat nte-
Rembrandt Harmensz. van Rijn,
1606—1669.
mand minder dan Constanten Huygens
de kooper was van „Simeon in den tem
pel". Vast staat dat hij 'Rembrandt
kende en zoowel over zijn werk als over
dat van Jan Lievensz. die tezelfder
tijd leerling van Pieter Lastman was
geweest v een zeer hooge opinie had.
Later hielp hij Rembrandt door hem
uitstekende relaties te bezorgen, waar
toe de hooggeplaatste geheimschrijver
van stadhouder Frederik Hendrik na
tuurlijk alleszins in staat was.
Intusschen vond het buitengewone
talent van den jongen schilder in dezen
eersten tijd al heel spoedig erkenning,
niet alleen te Lelden maar ook te Am
sterdam, waar hU verscheidene opdrach
ten kreeg om portretten te schilderen.
Toen die bleven toenemen gaf hij er
tenslotte de brui aan om voortdurend
heen en weer te reizen,-en op zijn 25ste
jaar verliet hij Leiden en vestigde zich
te Amsterdam. Hij huurde er een pak
huis aan de Bloemgracht te Amsterdam
en richtte dat tot atelier in. De zolder
werd door schotten in kamertjes ver
deeld waar zijn leerlingen konden wer
ken en weldra had hij er veel. Tot
hen behoorden o.a. Benjamin Cuyp
(16121652), Jan Victors (1620—1672),
Philip Koninck (1619—1688), Ferdinand
Bol (1616—1580), Gerbrand v. d. Eek
hout (1621—1674) en Govert Flinck
(1615—1660).
Qp den leeftijd van 25 jaar schiep
Rembrandt een van zijn vermaards te
groote werken, de Anatomische les van
Dr. Claes Pieterse, waarop deze werd
voorgesteld demonstreerende op een lijk,
omringd door do- Amsterd amsche chi
rurgen. Het succes van dit stuk was
groot en de opdrachten voor portretten
stroomden hem nu toe. In de jaren 1632
—1634 moet hij er meer dan veertig ge
schilderd hebben.
In 1634 huwde Rembrandt Saskia van
Uylenburch, een mooi Friezinnetje, doch
ter van een burgemeester van Leeuwar
den. Hij moet haar ten huize van Am-
sterdamsche familieleden het eerst ont
moet hebben en heeft ettelijke malen
SASKIA VAN UYLENBURCH.
haar portret geschilderd. Zij trouwden
in welstand. Saskia, die tot een aan
zienlijke familie behoorde, bracht een
groote bruidschat mee en Rembrandt
verdiende zelf veel geld. Het huwelijk
werd den 22sten Juni te De Bilt geslo
ten. Het duurde maar acht jaar, want
Saskia stierf reeds in 1642. maar bet
was gelukkig wat de verhouding tus-
sdhen het echtpaar betreft. Wel trof
hen veel huiselijk leed: hun eerste drie
kinderen, meisjes, stierven allen heel
jong en alleen het vierde, hun zoon
Titus, heel kort voor het overlijden van
de moeder geboren, bleef in leven en
was later langen tijd een troost voor
zijn vader, in diens moeilijken ouder
dom. Maar toch overleefde Rembrandt
tenslotte ook nog dezen zoon.
Tijdens zijn huwelijk ging de schilder
al de financieele débacle tegemoet die
de laatste periode zijns levens tot een
zorgelijk bestaan zou makenmaar
ook tot een tijdperk waarin hij groote
kunst schiep. Want evenals zooveel an
dere kunstenaars heeft Rembrandt het
hoogtepunt van zijn productiviteit be
reikt toen de zorgen hem het zwaarst
drukten.
Hij had een waren hartstocht voor
schoone zaken, en kocht alles wat hij
begeerde. Voor Saskia schafte hy zich
de schoonste Juweelen aan en de weel
derigste gewaden van zilverbrokaat en
andere kostbare stoffen. Hij drapeerde
zijn atelier met tapyten uit Smyrna en
Samarkand, kleedde zijn modellen in
kostbare shawls en pelsen, of in de
vreemdste krijgsgewaden met gecise
leerde Moorsche sabels en met fyne
Valenciennes-kant om polsen en hals.
Hy kocht bovendien veel gravures, schil
derijen en beeldhouwwerken, en had de
gewoonte om zich op veilingen nooit
door iemand te laten overtreffen by het
bieden. Als hy eenmaal op het een of
ander het oog had moest en zou hy
dat ook hebben, en de prys liet hem
koud. Tenslotte kocht hy voor teveel
geld een groot huis op de Jodenbree-
straat. Al deze dingen droegen ertoe bU
om zyn financieele positie te onder -
mynen.
Tegen zyn verkwisting waren Rem
brandt's inkomsten niet bestand, of
schoon hü ten tyde van Saskia's leven
f 500 600 voor een portret maakte,
en later, toen hy meermalen opdrach
ten vanwege stadhouder Frederik Hen
drik ontving, het „zelfs" bracht to'
f 1200 voo een schilderij.
Maar het ergste was dat de vogue
die hü genoten had niet duurzaam
bleek. Het ls moeiiyk om daarvan
precies de oorzaak na te gaan. Hy maak
te teveel schulden en leefde te ver
kwistend, hy onttrok zich totaal nan het
sociale leven en werkte maar liefst af
gezonderd in zyn mooie huis of bewoog
zich tusschen de bedelaars, straatven
ters en allerlei wrakken-des-levens die
in de Jodenbuurt rondzwierven.
Ook deed de uitgesproken afgunst van
zyn kunstbroeders hem geen goed. En
hü was te origineel: hy vond zijn
kunst slechts in de Natuur en wilde
niet naar Italië en Griekenland rei
zen om kunst-studies te maken. Dat
moest toch; dat waren de erkende prin
cipes. Iedereen deed dat. Maar Rem
brandt wilde niet doen wat iedereen
deed. Met wat meer plooibaarheid en
inschikkeiykheid had hij voor zyn eigen
welstand veel kunnen doen.
In de Jaren 1640'43 werden de be
stellingen al heel schaarsch. en Rem
brandt hield zich zóó op den achter
grond dat hy ook gepasseerd werd by
officiëele gelegenheden, als andere ar-
tisten belangrUke opdrachten ontvin
gen. Dat gebeurde o.a. toen Maria de
Médlcis een bezoek aan Amsterdam
bracht.
Na het verlies van,- haar drie eerste
kinderen en de geboorte van Titus werd
Saskia ziekeiyk en in 1642 stierf zij. Dat
was het jaar waarin Ttembrandt het
grootste wonder van zyn kunnen schiep:
de Nachtwachthet uittrekken der
Amsterdamsche schutters onder kapi
tein Frans Banning Cocq en luitenant
Willem van Ruytenbergh. Ik behoef
hier wel niet uit te weiden over dit ge
niale werk, waarbU vergeleken zelfs de
schoonste producten van onze gouden
eeuw-der-schilderkunst zwak en bleek
en onbeduidend schynen.
Het lokte herige oppositie uit. Het
bewees dat hü de gevestigde kunstbe
grippen met minachting negèerde. en
het bleek beleectygend te zyn voor aller
lei belangrUke schutters er waren
zeer aanzienlijke Amsterdammers by
dat hy hen in de schaduwen had gela
ten. Ook stond het hen niet aan, dat zy
in de Uniformen van heusche krijgslie
den waren afgebeeld, want de huursol
daten van die tyden hadden geen beste
reputatie. Enfin, dat doek had hun zes
tienhonderd gulden gekost en nu wilden
zy er ook allemaal een mooie plaats op
hebben en er op hun deftigst uitzien.
Hun ontevredenhend was de kern van
het verzet tegen Rembrandt en stimu
leerde de vermindering van den „trek"
naar zyn werk.
Intusschen was voor Saskia al zyn
moeder overleden en beide verliezen
troffen hem zeer zwaar. Maar hy zocht
vergetelheid in den arbeid en wierp zich
,op het landschap, aanvankelijk nog
werkend onder den invloed der kunst
matige Italienisten, maar later ook
daarin prachtig werk verrichtend. Om
trent 1650 had hU nog verscheidene
leerlingen, w.o. rijf uit Duitschland.
een uit Denemarken en dertien Hollan
der?. Onder de laatsten waren o.a. Ni-
colaas Maes en Carel Fabritius. Maar
zyn financieele val kwam steeds dichter-
by en in Juli 1656 werd hij failliet ver
klaard, waarna in December zü'n heele
inventaris, al zyn kunstschatten, pu
bliek verkocht wenk. Hy moest het huis
aan de Jodenbreestraat verlaten en
huurde later een woning aan de Rozen
gracht.
Nu breken zeer donkere dagen voor
hem aan, en nu volbracht hy ware
wonderen. Het was in de nu volgende
periode (in 1661) dat hy „De Staal
meesters"- schiep, een doek dat alge-
meene diepe bewondering vond, dat be
schouwd werd en nog steeds beschouwd
wordt als zijn onovertroffen 'portret
groep. Er was hevig verschil van mee
ning ontstaan over de Nachtwacht,
maar dat kon er niet zyn over de Staal
meesters. De geniale schepper had in
dit machtige stuk arbeid zyn vol
maakte evenwicht gevonden.
Hy bleef niet alleen in deze jaren
waarin de schuldeischers hem voort
durend naby waren, waarin de op
brengst van zijn werk steeds weer voor
delging van schulden gebruikt moest
worden, zyn vroegere dienstbode Hen-
drickje Jaghers (of Stoffels), een
boerinnetje uit Ransdorp, die zyn mo
del werd en later zyn maitresse. ver
zorgde hem en zijn zoon met liefde en
volkomen toewijding. Haar gedrag
bracht schande over haar, zy had veel
te lyden maar bleef by den schilder.
Tot in 1662 of 1663 ook zy stierf.
Na deze nieuwen slag werkte Rem
brandt twee jaar lang niet Hy was
ontmoedigd en door allen verlaten.
Alleen zyn dochtertje Cornelia, het
kind van Hendrickje, restte hem nog.
Titus was gehuwd. Het schynt dat een
oogziekte hem bovendien den arbeid
onmogelijk maakte. Maar tenslotte her
stelde hy zich en zocht m'et nieuwe
energie naar schepping in geheel
nieuwe banen... als een krachtige jonge
man die meent het ware te hebben ge
vonden, ongekende nieuwe schoonheid
te kunnen openbaren. In 1665 schiep hy
het Joodsche Bruidje, dat prachtige
stuk dat een wonder van kleur it is en
dat het eenige uit die slotperiode is
dat voor ons in Holland gespaard is ge
bleven. Het hangt in het Ryksmuseum
en het getuigt van den nieuwen, den
laatsten Rembrandt in zyn sc hl er-be
dwelmende coloristische weelde.
In zyn laatste jaren leefded hy een
zaam en vergeten* Niemand kocht
meer iets van hem. Voor dertig centen
kon men een portret door Rembrandt
by de kunstkoopers en kunstliefheb
bers krijgen, zooais zyn achterneef Wy-
brand de Geest getuigd heeft. C. L. van
Balen, aan wiens Levensschets van
Rembrandt ik in dit korte artikel veel
otnleend heb, vergelykt dat met den
prys dien in 1888 't portret van Doomer,
den lijstenmaker tie Doreur) haalde:
vierhonderdduizend francs. En sinds
1888 zyn er nog wel veel hooger prij
zen betaald, zün er zelfs vergeefs mil-
lioenen geboden voor de Staalmeesters
en de Nachtwacht.
In 1667 stierf Titus, wiens vrouw
toen een kind verwachtte. En deze slag
was de laatste die de zwaarbeproefde
kunstenaar te verduren had. Den 8sten
October 1669 bezweek hy, aan het
menschdom een wondere kunstschat
nalatend zooals er slechts in heel en
kele gevallen voor ofo na hem, door het
genie gewrocht ls.
In de Nieuwe Kerk te Amsterdam
werd hy begraven. Als er onder de
thans levende Nederlanders een en
quête werd gehouden om te weten te
komen wien wwy beschouwen als den
grootsten zoon van ons volk in den gan-
schen loop der moderne geschiedenis,
zou hij het zonder twijfel zyn die met
overweldigende meerderheid werd aan
gewezen.
Het nageslacht heeft hem tenvolle
erkend.
R. P.
Seipel spreekt tn den Nationalen
Raad. Een votum van wantrouwen
tegen de regeering. De 3-mogend-
hedenconferentie. Wat er in den
rusttijd weer bedorven werd. - Tardiea
valt Amerika aan! De aanbidders
van het materialisme.
T BELANGRIJKSTE NIEUWS.
t Optimisme in Genève dat eenige
weken geleden, na de tot standkomlng
van het Engelsch-Japansch compromis
de algemeene angst voor een desillusie
verving, heeft nu weer plaats gemaakt
voor minder biyde stemmingen. In dien
tyd dien Amerika vroeg voor t bestudee
ren van de overeenkomst der twee ande
re leden der conferentie heeft zich door
veel geschrijf en veel gestook en veel ge-
pro pagandeer weer dermate een gespan
nen sfeer boven Genève samengetrokken
dat men er het ergste van vreest. „Ge
ruchten" de akelige symptomen van
alle politiek geknoei bliezen Amerika
in de ooren, dat* Engeland van plan was
tot een totaal van 600.000 ton aan krui
sers te gaan bouwen. Een scherpe antt-
Britsche actie in Amerika was het ge
volg van het gefluLster daaromtrent.
Thans wordt in de Engelsche couranten
en door Reuter weer tegengesproken dat
Brittannië van plan is geweest de ton-
nenmaat voor kruisers op 600.000 te stel
len
Winston Churchill, minister van Fi
nanciën, deelde in het Lagerhuis mede,
dat de regeering vandaag of Donderdag
verklaringen over den stand van zaken
in Genève zal afleggen.
„Vandaag of morgen" zal weder in
Genève worden geconfereerd. Maar dan
weer onder den druk van der- zware-
atmospheer die in de pauze van een
week achter de schennen werd voorbe
reid.
Japan heeft reeds eenmaal gedreigd
dat het zich terug zou trekken, als deze
zoo nobel opgezette 3-mogendheden ont-
wapenings-conferentie, zou ontaarden in
een conferentie tot bewapening. Hoewel
iedereen weet dat Japan deze edele hou
ding wel moest aannemen, omdat het
nooit by machte zou zyn Engeland en
Amerika in den stryd tot bewapening te
volgen, hebben de gedelegeerden van dat
land toch in ieder geval den spyker op
den kop geslagen...
F. A.
Weensche Nat. Raad.
Stormachtige zitting.
BONDSKANSELIER SEIPEL.
De zitting van den OostenriJkschen
Nationalen Raad is begonnen. Het
Huis was dicht bezet. Alles wees op een
groote gebeurtenis.
Voor het parlementsgebouw is een
politiemacht verzameld, die een scher
pe controle uitoefent op degenen," die
het Huis betreden. Kaarten zyn slechts
tot een beperkt aantal verstrekt. Van
het corps diplomatique zyn eenige ver
tegenwoordigers verschenen. De minis
ters zyn voltallig aanwezig.
Ondanks de voorafgegane besprekin
gen tusschen de party leiders werden de
te houden debatten met zorg te
gemoet gezien daar de uit de lanjfen
gekomen leden van den Nationalen
Raad zich niet in zulk een verzoenende
stemming bevonden als de te Weenen
woonachtige afgevaardigden, die de ont
zettende gebeurtenissen met eigen oog en
hadden aanschouwd.
Verder schrijft de TeL:
Bondskanselier Seipel moest zich dan
ook in zyn rede tot zyn eigen meerder
heid wenden om deze af te brengen van
het indienen van voor de bondsregee-
ring onaannemeiyke eischen.
Onder de gewonden, zy het dan
ook niet onder de dood en. aldus de
bondskanselier, bevindt zich ook de
Oostenryksche republiek. Dat de gezwo
renenrechtbanken in den laatsten tyd als
gevolg van vrijsprekende vonnissen tot
ernstige klachten aanleiding hebben
gegeven, had niet tot straatdemonstcra-
ties en nog veel minder tot zulk een
ontzettend bloedbad mogen leiden. Wèl
zou spreker het begrepen hebben, als
men den elsch had gesteld, de gezwore
nenrechtbanken door groote schepenen
rechtbanken te vervangen. In plaats
daarvan heeft men de gemeenteiyke
politie, die uitsluitend voor de dagen
der onlusten was ingesteld, tot een per
manente organisatie gemaakt, het
geen in de landen als een permanente
bedreiging wordt opgevat.
Spreker verklaarde dat de regeertng
geen schuld draagt aan het vergoten
bloed der slachtoffers en hy verweet
burgemeester Seitz dat deze geweigerd
had den politieprefect toestemming te
geven, de militairen tusschen beide te
doen komen. Hierdoor zou. naar Seipel
verklaarde, veel bloed zyn gespaard.
Het is betreurenswaardig, dat op zulk
een ongehoorde wyze tegen de politie
is opgehitst. Gelukkig heeft zy echter
haar plicht gedaan, evenals elk lid der
weermacht, aldus riep Seipel uit onder
stormachtigen byval der regeerings-
partyen en protesten van links.
De maatregelv die het land in het by
zonder schade heeft berokkend, was het
proclameeren der verkeersstaking, ver
volgde de bondskanselier. Zeer ernstig
was, dat ook de ondergrondsche kabel
verbindingen, waardoor de autoriteiten
onderling met elkaar verbonden zyn.
verbroken werden, waardoor het pleger,
van overleg tusschen de autoriteiten
werd bemoeilijkt, waardoor ongetwijfeld
het bloedblad is bevorderd. Voorts wae
ook bet feit van groote beteekenis. dat
door het verbreken der verbindingen
met het buitenland een groot aantal
onjuiste berichten zijn verspreid, die
Oostenrijk ernstig moeten schaden en
de meening moeten doen post vatten,
dat de beweging er na aan toe was van
onlusten in een revolutie om te slaan.
Wat wy. dank zy het ingestelde on
derzoek, weten. is. dat de beweging door
niemand is uitgelokt. Men heeft veel
van een internationale party gesproken,
die in dit Huis niet vertegenwoordigd
ls. Er zijn telegrammen de wereld in
gezonden, waarin werd aangespoord, de
revolutie niet in elkaar te doen zakken.
Maar éen ding moet ik, nu alles te af-
geloopen, hier verklaren:
Niemand mag in het buitenland geloo-
ven, dat de beweging van buiten uit
overwonnen is. Wij hebben haar met
eigen kracht overwonnen. Maar er was
iets. dat het land in het uiterste gevaar
heeft gebracht, nameiyk de onzalige
verkeersstaking, die de buitenwereld
zich op den duur niet nou hebben laten
welgevallen.
.By de huidige debatten worden wy
enkel en alleen geleid door het vaste
voornemen, de Oostenryksche republiek
niet opnieuw in zulk een gcvaarlUke si
tuatie te laten geraken. Helpt ons, den
vrede te herstellen, opdat weder een
toestand geschapen wordt, waardoor wy
in staat zyn aanvallen van andere zijde
af te wenden.
Ten slotte moet ik nog zeggen, dat.
als de republiek ernstige wonden heeft
opgeloopen, de schuld ook by dit Huis
ligt. Ik verzoek u, geen eischen te stel
len, die de regeering niet kan vervul
len of die wy hier niet kunnen bespre
ken. maar waarover wij een andermaal
zullen spreken, wy willen niet hard zyn
maar wij zijn vastbesloten, alles op zyn
tyd af te doen.
Na dr. Seipel nam de sociaal-demo
cratische leider Otto Bauer het woord
voor een rede, die meer dan twee uur
duurde, en waarin hy het standpunt der
sociaal-democratische party uiteenzette.
Bauer verklaarde, dat zyn party ver
keerd gehandeld heeft door geen geor-
denden optocht te organlseeren en dat
de republikelnsche „Schutzbund" niet
tijdig gealarmeerd kon worden, tenrijl
het ook verkeerd was, dat men niet
reeds Vrijdag de gemeenteiyke politie
had gevormd.
Bauer deed vervolgens scherpe aan
vallen op de politie. Hy herhaalde de
bewering, dat dumdum-munitie ge
bruikt is. Toen na het lossen der scho
ten het razend geworden volk naar
wraak dorstte, bevonden de leiders der
sociaal-democraten zich in de moeilijk
ste positie, welke men zich kan voor
stellen. De verkeersstaking was nood
zakelijk om een werkciyken burgeroor
log te verhinderen. Iemand moest dat
doen, aldus Bauer, wy of de regeering
De regeering deed niets. (Instemming
en applaus links, interrupties rechts:
voortdurend rumoer).
Daarna verdedigde spreker het vor
men van de gemeentepolitie; hy ver
klaarde. dat dit gescHied is overeenkom
stig de grondwetteiyke rechten der ge
meenten. Onwettig was echter het op
treden der autoriteiten in de afzonder
lijke landen, die de ..Helmats"-organlsa-
tics. welke in strijd zijn met de grond
wet, te hulp hebben geroepen.
Voorts besprak Bauer de eischen.
welke door liet sociaal-democratische
congres zyn geformuleerd, nl. het in
stellen eener commissie van onderzoek,
het verleenen van amnestie en het ne
men van hulpmaatregelen voor de na
gelaten betrekkingen der slachtoffers.
Aan het verlangen van dr. Seipel om
ln de partij een scherpe grensiyn te
trekken verklaarde spreker niet te kun
nen voldoen. Gezien de ellende, waarin
het volk verkeert, getuigt de rede van
bondskanselier dr. Seipel van blindheid
voor hetgeen in de volksziel leeft. Na
zeven officleele en lnofflcieelc bewinds
jaren van dr. Seipel. aldus Bauer, is de
15e Juli het bloedige resultaat daarvan.
Thans neemt de regeering tegenover de
feiten een kleinmoedige en pharizelsche
houding aan. Wee het land. dat ln zulk
een uur zoo klein geregeerd wordt, riep
hy uit. (Aanhoudend rumoer van
rechts).
Toen de rust was hersteld, overhan
digde Bauer den voorzitter twee voor
stellen zijner fractie; het eerst heeft ten
doel, een commissie van onderzoek te
doen instellen: het tweede behelsde een
votum van wantrouwen tegen de regee
ring.
Heftige aanval van
Tardieu tegen Amerika.
Volgens het oordeel van Tardieu, den
Franschen minister van openbare werken
is de schuldenoverccnkomst Mellon-Bc-
renger tusschen de Ver.Sta ten en Frank
rijk zoo goed als dood.
Uit een interview met het raaande-
lijksch tydschrift „Nations Business'
biykt dat Tardieu het standpunt in
neemt dat Frankryk de schulden be
schouwt als een gedeelte van de mede
werking der Ver. Staten aan den oorlog.
Hy voegde er aan toe. dat geen enkele
Fn.nsche regeering ooit de verantwoor-
deiykheid op zich zal nemen om Frank
ryk gedurende 62 jaar aan de schulden-
overeenkomsten te binden.
By het ontleden van de oorzaken van
het misverstand tusschen de Ver. Staten
en Frankrijk laakt Tardieu &rootcnd els
Amerika's wonderiyke zekerheid da', het
alleen weet wat Juist ls". Deze zekerheid
is gebaseerd op de aanbidding van aard-
sche goederen. De Amerikanen vergeten
bovendien gemakkelijk dat de toestand
in Europa verschillend ls en dat Amerl-
ka's geloofsbeiydenls om succes te beha
len niet aan de overzyde van den Oceaan
van toepassing is. De moeilijkheid met
de meeste Amerikanen spruit daaruit
voort, dat zy eeriyk gclcoven. dat zy be
ten zyn dan menschen uit andere lan
den. omdat zy beter met aardsche goe
deren zijn bedeeld. Europa's armoede te
het gevolg van den weergaloozen oorlog
van 53 maanden, waarbfj de Ver. Sta
ten slechte acht maanden in den werke-
ïyken stryd waren gewikkeld. De Ver.
Staten, die eens het idool van Frankrijk
uaren, tellen thans geen vereerders meer.
Him financieele macht is slechte een
middel tot Invloed uitoefenen.
KORT EN BONDIG.
Ramsav Mac DonaM. de letter der Ar
beidersparty. te na een langdurige ziekte
geheel hersteld verklaard. In zyn vreug
de daarover heeft hij ln liet openbaar
verzekerd dat hy zyn leven op dcjvself-
den voet zal voortzetten. .Jk ml al mijn
ondeugden voortzetten", ïieeft h|J be
toogd. Jk sal my niet beteren en ik ben
niet voornemens méér voor mUn f
beid tc zorgen dan vroeger".
Er ls zeer belangrijk bericht uil do
hoofdstad van der. rtaat I'ara, ln Brazi
lië. De studenten aldaar hebben besloten
voortaan by wyze van onderscheidend ken
merk hooge hoeden te gaan dragen. Don
zal. hopen zy. niemand meer een burger
voor een student aanzien.
De „Matln" verneemt uit Burr, as Aires
dat de Argentijnsche anarchist Rossigo,
onder beschuldiging den bomaanslag op
de ambassade der Vereenigde Staten tc
hebben gepleegd, gearresteerd ls.
Lloyd George, wiens particuliere wo
ning te Londen tot dusver in de Old
Queen Street <S. W.) was. heeft Dcrwent
Lodge gekocht om als Londcnsch „home"
in te richten.
Derwont Lodge b een vrij oud hute tn
de Addison Rond (Kensington), dut vier
groote ontvangzalen, twaalf slaapkamers
en vier badkamers bevat. Het heeft eeo
zeer ui tgc strek ten tuin.
De gezondheidstoestand van den sultan
van Marokko gaat vooruit. Hy lieeft
reeds een nutor.t gemaakt en is ln staat
de ioopende werkzaamheden af tc doen.
NIEUWE DANS.
DE YALE.
Het rijkste nootschap vnn danmi eesten
heeft te Londen een nieuwen dans gede
monstreerd, die de Yale gedoopt is. Het
is volgens de beschrijving van den voor
zitter een Amerikaanschc dans zonder
llchnamsverwringingen. Een toeschouwer
kreeg den indruk dat liet was. alsof de
twee dansenden in tegenovergestelde
richting trachtten te giyden cn of elk
van beiden den ander weer ln den goe
den stand probeerde te brengen.
De Yale wordt gedanst op de muziek
van de Blues cn er komen tango-bewe-
.nger. by te pas, cn ook t- nige die gelij
ken op de minst bespottelijke pasA-n van
de Black Bottom.
DE SOVJET-RUSSISCHE
VLOOT.
DE KUSTEN DER SOVJET-UNIE
MOETEN BESCHERMD WORDEN.
Ter gelegenheid van de
der sovjet-vloot heeft volkscommissaris
Worosjilof, die deze manoeuvres persoon
lijk bijwoont, een rede over den polldo-
ken toestand gehouden. Hy zeklc daarin
dat dc toestand op het oogcnbllk bui
tengewoon ernstig is. cn dat alle maatre
gelen moeten worden genomen om de
kusten der sovjet-unie te beschermen te-
geen eventueclc aanvallen van Engeland.
Bepaaldeiyk moet aandacht geschonken
worden aan de versterking en verdedl-
gig van Kroonstad, want deze vesting,
zeidc hU. is „de groote schildwacht der
Russische revolutie".
Worosjilof verklaarde venter, dat hem
bekend is dat, na de verwijdering der
oppositie-elementen uit het officier»,
corps der marine, dc vloot als geheel
vyandig staat tegenover de actie van
Trotzky cn Zinowjef. Wat het program
ma voor de vlootuitbreidlng aangaat, ver
klaarde hy, dat aan dc uitvoering daaJM*
van in 1928 krachtig zal worden ge
werkt. Begonnen zal worden met den
aanbouw van 4 kruisers, 3 mijnleggera en
7 duikbooten. Dit annbouw-programma
heeft uitsluitend betrekking op de Bal-
tischc vloot
DE OOSTENRIJKSCHE
POLITIE WEERT ZICH.
HEFTIGE VERGADERING.
In een door 2800 politiebeambten be
zochte vergadering werd een resolutie
aangenomen, die het scherpste wan
trouwen tegenover de pcreoneclccmmls-
sle tot uiting brengt en waarin van de
autoriteiten wordt verlangdL dat onmid
dellijk tot de benoeming van nieuwe
leden dezer commissie zal worden over
gegaan. Toen de voorzitter der com
missie, bondsraad Schales. ter vergade
ring verscheen werd hy genoodzaakt dc
zaal te verlaten.
De gemeentelijke commissie voor al
gemeene bestuursaangelegenheden heeft
gisteren met steun der sociaal-democra
ten toegestemd ln de organisatie van
een gemeentelijken veiligheidsdienst ter
sterkte van 2000 man.
Volgens mcdcdeeling van de staats
politie ls de aanklacht van het O.M.
tegen den Pru' chen communtetischen
Landdagafgevaardigde, Pleck. ingetrok-
kenn. Pieck keert nog vandaag naar
Duitschland terug.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
60 Cent* per regeL
DORTMUNDER
Zacht van
smaak
«flcwtnp PCQAMJCTOOM Bgnrrx
