BUITENLANDSCH OVERZICHT
""■Bi
HAARLEM'S DAGBLAD
GEMENGD NIEUWS
MAANDAG 8 AUG. 1927
TWEEDE BLAD
Schier de geheele beschaafde wereld richt
zich tegen de ter dood veroordeeling van
Sacco en Vanzetti. 'n Ander protest: 'n
Aantal bomaanslagen door anarchisten.
De laatste kans voor de Italianen. Hoe
Daudet in België zijn vacantie doorbrengt.
T BELANGRIJKSTE NIEUWS.
De beroering, die het besluit van Mas-
sachussetts gouverneur Puller heeft ge
wekt, is enorm. Uit heel Amerika en
verder alle landen aan deze zijde van.
den Oceaan is één groot protest gerezen,
dat zich heftig richt tegen de mensch-
onwaardige tragedie.
Men weet dat Sacco en Vanzetti in
de maand Mei van het jaar 1920 aange
houden werden, verdacht van roofmoord
op een banklooper. Wy willen hier de
vraag of de aangehoudenen schuldig
zijn of niet, geheel buiten beschouwing
laten. Men is niet competent om daar
over te oordeelen. Een feit is het echter
dat duizenden met reden hebben getwij
feld. en dat iedereen weet dat politieke
motieven 'n groote rol hebben gespeeld
bij de berechting van de beide Italianen.
Vreemdelingenhaat, anti-R. Catholi-
cisme, en vrees voor alles wat extremis
tisch is, en in het kort, antipathie sa
mengesteld uit vele den immigrant
vijandig gezinde sentimenten zorgde er
voor. dat Sacco en Vanzetti de zwaarste
straf tegen zich geëischt zagen Geld
van invloedrijke vrienden, die begrepen
dat met Sacco en Vanzetti niet alleen
beklaagden werden ter dood gebracht,
maar ook politieke principes werden ver
moord, deed een herziening van het pro
ces mogelijk maken.
Zeven jaren wist men tenslotte de zaak
op sleeptouw te houden. Zeven jaren
hebben Sacco en Vanzetti gevangen ge
zeten met als eenig waarschijnlijk uit
zicht: de electrische stoel.
Anarchisten hebben allerwege bom
aanslagen gepleegd nu gouverneur Ful
ler naar den dood heeft verwezen. Men-
schen zijn gedood, gebouwen verwoest.
In bijkans alle groote wereldcentra
heeft de politie speciale maatregelen
moeten treffen om openbare instellingen
en de gebouwen der Amerlkaansche con
suls tegen de woede van extremisten te
beschermen.
Meer spreekt echter tot ons de kreet
van honderdduizenden intellectueelen uit
schier alle deelen van de wereld, die een
beroep doen op gevoelens van rechtvaar
digheid en menschelijkheid.
Tn den nacht van den tienden op den
elfden Augustus zullen Sacco en Vanzetti
ter dood gebracht worden. Het is mo
gelijk dat oo het laatste oogenblik het
Hoogergerechtshof der Ver. Staten
tusscben beide komt. De commissie die
zich thans dag en nacht onder leiding
ven den beroemden rechtsgeleerde Hill,
met de laatste kans op redding van
Sacco en Vanzetti bezig houdt, moet
trachten aan te toonen dat in eenïgerlel
orwicht tegen de Amerikaansche burger
lijke wetgeving is gezondigd tijdens het
proces. Is dit niet mogelijk dan is een
beroep op de bemiddeling van het Hoo
gergerechtshof eveneens onmogelijk, er
den zullen de Italianen deze week ster
ven.
P A.
Sacco-V anzetti
Bomaanslagen. Overal
nervositeit.
Een N. T. A.-berlcht uit New York
meldt, dat bij de bomontploffingen in
den ondergrondschen spoorweg Brook
lyn—Manhatan, bij het station Broad
way, een persoon werd gedood en 16 ge
wond.
Andere berichten spreken van twee
dooden. Verschillende verdachten wer
den gearresteerd. Eén werd doodge
schoten, toen hU trachtte weg te ko
men.
De politie meldt, dat op dezelfde lijn
bij een station van de Interborough
ook een ontploffing heeft plaats gehad.
Men zegt dat deze ontploffingen ver
band houden met de veroordeeling van
Sacco en Vanzetti.
Verder seint Reuter:
De twee stations van den ondergrond
schen spoorweg BrooklynManhattan
zijn geheel vernield. Er gaan geruchten,
dat er nog twee ontploffingen geweest
zijn, maar deze zijn niet bevestigd.
Twaalf gewonden zijn naar het hospi
taal gebracht.
Het betrekkelijk kleine aantal slacht
offers is toe te schrijven aan de om
standigheid, dat de schouwburgbezoe
kers nog niet huiswaarts gekeerd waren.
Broadway heeft het meest geleden: de
vensters der hotels en winkels braken
en goederen vielen in de straat. De po
litie, die niet geheel onvoorbereid was.
zette de wijk af en trachtte de ver
dachten op te sporen. Iedere politiie-
agent blijft op zijn post tot nader order.
Nauwelijks waren de berichten binnen
van de ontploffing in New York of er
werd een bericht ontvangen van een
verschrikkelijke ontploffing in een kerk
in een afgelegen wijk van Philadelphia.
Volgens het politierapport is de bom
door het venster gegooid. De ontploffing
in de kerk bracht een paniek teweeg. De
hooge kerkramen zijn vernield, zware
deuren afgeknapt. De heele construc
tie is zoo verzwakt, dat het gebouw waar
schijnlijk afgebroken zal moeten wor
den.
De Persdienst der Internationale An-
ti-militairlstische Commissie deelt ons
mede, dat een duizendtal Pransche in
tellectueelen zich heeft gewend tot de
intellectueelen van Amerika, waarbij zij
er op wijzen, dat, indien Sacco en Van
zetti worden terechtgesteld, de Ameri
kanen wel is waar nog met dezelfde
égards door Europa ontvangen zullen
worden, maar dat er toch een verkoe
ling tusschen de Amerikanen en het
Pransche volk zal intreden. Zij noemen
het onmenschelijk, twee mannen gedu
rende zes jaar in een dagelykschen
doodsangst te laten. Dat zij nog niet
ter dood werden gebracht, is een gevolg
van den twijfel aan hun schuld, een
twijfel, die niet verzwakt, maar onop
houdelijk versterkt is. De oproep eindigt
met de woorden: „Vraagt dus met ons,
vraagt dus voor ons, dat aan Sacco en
Vanzetti gratie wordt verleend, in af
wachting van de volledige herziening
van hun proces".
Deze oproep is o.a. geteekend door
Prangois-Albert, oud-minister van On
derwijs, Léon Bailby, redacteur van
„l'Intransigeant", Pierre Bertrand, hoofd
redacteur van ,,Le Quoditien", George
Bonnet, oud-minister, George Bourdon,
directeur van de Figaro". Emil Burée
directeur van „l'Avenir". Edouard Da-
ladier, oud-minister, kolonel Dreyfus,
Albert Dubarry. directeur van ..La Vo-
lonté". Louis Loucheur, oud-minister,
Wilfrid Morod, hoogleeraar in de theo
logie, De Monzie, oud-minister.
De geheele New-Yorksche politie
macht ter sterkte van 14.000 man, is
plotseling gemobiliseerd, teneinde de pu
blieke gebouwen, tramstations, musea
en beursgebouwen te bewaken.
Elders zyn soortgelijke maatregelen
getroffen.
Er is ook een poging gedaan om het
huis van den „mayor" in Baltimore in
de lucht te laten vliegen. De „mayor"
zelf was de stad uit, maar zijn familie
was thuis. De bom verwoestte de veran
da. Niemand werd gewond.
In Boston zijn. meldt een Reuter-
bericht, alle officieele gebouwen sterk
bewaakt.
Gewelddaden in Buenos-
Aires
De sympathiestaking in verband met
de terechtstelling van Sacco en Van
zetti breidt zich uit en gaat met geweld
daden ln het binnenland gepaard.
Volgens telegrammen uit Pergamina
in de provincie Buenos Aires ontplofte
een bom voor een automobielzaak; vele
ruiten werden vernield.
Een andere bom ontplofte op een
spoorlijn, maar veroorzaakte weinig
schade. De hetoogers defileerden in de
straten en dwongen de eigenaars om
hun zaken te sluiten en wierpen stee-
nen naar hen die weigerden.
Fransche protesten
Uit vrees voor betoogingen tegen het
gezantschap en de consulaten der Ver.
Staten in Frankrijk, worden deze ge
bouwen door de politie bewaakt. De
voor Zondag vastgestelde betooging
werd verboden.
De secretaris van het gezantschap
ontving een delegatie van de communis
tische internationale Arbeidershulp en
vervolgens een delegatie van het I.V.V.
om gratie voor Sacco en Vanzetti te
vragen. De secretaris beloofde de door
deze organisaties overhandigde ver
zoekschriften door te seinen. De Bond
voor de Rechten van den Mensch heeft
rechtstreeks aan den gouverneur van
Massachusetts getelegrafeerd om hem
in naam van het menschelijk geweten
te "verzoeken na te denken over de ver
antwoordelijkheid twee mannen den
dood in te jagen.
Daudet's avontuur
'n Belgisch interview
De komst van Léon Daudet in België
heeft onder de journalisten eenige be
weging gebracht. Vrij algemeen werd
aangenomen, dat de vluchteling Manoire
d'Anjou te Ukkel, waar de due de Guise
verblijft, zou bezoeken. Er wordt be
weerd. dat hij daar Donderdag mei
Charles Maurras en Bernard de Vesins
deji dag heeft doorgebracht. Het blykt
echter, dat hij niet de gast var. den
Franschen kroonpretendent is. doch wel
in een villa der Brusselsche voorstad
verblijft. Van uitlevering kan geen
sprake zijn, daar de Pransch-Belglsche
juridische overeenkomst niet tn uitleve
ring voor laster voorziet. Terwijl de re
porters buiten Brussel op zoek waren,
heeft een medewerker van de .Nation
Beige" hem zoogenaamd toevallig op het
plein voor de beurs ontmoet en geïnter
viewd te midden der menigte.
Léon Daudet verklaarde, dat hij hier
in familiekring zijn vacantie komt door
brengen. Als zijn werk het hem toelaat
wil hij met de zijnen ook wat in Neder
land en elders reizen.
Na zijn aanhouding en ontsnapping
uit de Santé nog eens te hebben ver
teld deelde Daudet mede. vijf weken een
prettig zwerversleven met Delest te heb
ben geleid langs de wegen en in de
lucht, ondanks de gendarmes, de Süreté
Générale en de plaatselijke politiemach
ten. Zij verbleven in de Vendée en le
Lyonnais.
Daudet besloot het interview met het
liedje ,Les montagnards, les montag-
nards sont réunis".
KORT EN BONDIG.
Een hevig on veder is boven een ge
deelte van Londen losgebarsten, gepaard
gaande met zware slagregens. Eenige
huizen zijn door den bliksem getroffen,
doch de schade bleef tot de daken be
perkt. In een ooguifclik tijd stonden de
straten voornamelijk in het Zuiden van
de stad blank en liepen de kelders on
der. De bui heeft echter geen verkoeling
gebracht, daar het nog steeds broeierig
weer is.
Het „Journal" heeft uit Nice het vol
gende telegram ontvangen:
Op een uit Ventimiglia komenden
trein met bestemming naar Broca nabij
Cannes is op 900 M. van de grens ge
schoten en zoowel op de personenwa-
gons als op den goederenwagen, die
zich aan het eind van den trein oevond.
Het aantal dooden bij het mijnonge
luk by Clay (in Kentucky) is thans tot
veertien gestegen. Alle dooden zijn ge
ïdentificeerd.
Coolidge schijnt zich nog als volgt uit
gelaten te hebben omtrent zijn voorne
men om zich niet meer herkiesbaar te
stellen:
„Er zyn genoeg anderen ln het land.
die geschikt zijn voor het baantje. Dit
is geen eenmansland. Tien jaar is een
lange tijd om president te zijn."
Uit Boekarest wordt gemeld, dat de
Roemeensche premier, Bratianu, we
derom strenge maatregelen heeft geno
men tegen een eventueelen terugkeer
van prins Carol in Roemenië.
DE STAD VAN ACHMED Z0G0E.
IV.
Op weg door het land
(Van onzen bijson<>.-en correspondent).
Er z\fn in de wereld landschappen, die
bedriegelijk op elkaar gelijken en bij de
ondekking daarvan gevoelt men behoefte
deze gewaarwording aan zijn relsgenoo-
ten mede te deelen. Men kan zich daar
over verblijden, wanneer anderen er hun
instemming mede betuigen, maar zich
ook ergeren, wanneer een nurks de over
eenstemming ontkent. Daar ik moederziel
alleen in een wrakken Fordwagen met
zwakke veeren zat. welke mij van Tirana
in elf uren naar Corga bracht, kon ik
mijn blijdschap met niemand deelen.
Daarom zij hier geconstateerd, dat Alba
nië nu eens Toscaansche, dan weer Zwlt-
sersche landschappen heeft, die aan de
omgeving van het meer van Genève doen
denken.
Om naar Elbassan. het geografische
middelpunt van het land te komen, moet
men een omweg over Durazzo maken,
daar een regelrechte weg theoretisch in
aanleg is. maar in de practijk is er nog
ken van mijn'wagen werden zonder dat
men mij toestemming vroeg tvrcc git
zwarte bokjes basUmbonden en de eige
naar van deze kudde ging naast den
chauffeur met witte fez zitten. Deze toe
vloed van reisgenooten heeft zijn voor-
en nadoelen. Eenerzijds heb ik medelijden
met de arme dieren in hun ongemakke
lijke houding, aan den anderen kant vond
ik het vermakelijk, wanneer zij zich uit
hun boeten konden lofwerken cn gedu
rende den tocht van den wagen spron
gen. wat altijd tot lang. maar niet on
welkom oponthoud aanleiding gaf. Het
landschap Is zoo oneindig afwisselend,
vruchtbaar (men oogst drie maal per
Jaar) en schilderachtig, dat men er niet
genoeg van kan krijgen. De weg slingert
over bergen en dalen, waar allerlei dieren
en allerwegen menschen met vredige
landbouwwerkzaamheden bezig zijn. De
witte gestalten van de boeren cn de blóTT-
de stieren voor de aartsvaderlijke houten
ploegen passen harmonisch in het geheel
en ook het zwijgende volk van den weg.
zwaar beladen ter markt trekkende boe
ren en onverschillige, ruwe soldaten.
niets van merkbaar, geluk «oo menige a(Bunst hsn bi,kkcn. ot.
andere noodzakelijke verbetering in het
mooie land der Skjepetaren. Dezen om
weg neemt men niet ongaarne op den
koop toe, wanneer men geen haast heeft,
om het doel te bereiken. Durazzo wint
iederen Kilometer, dien men er verder
van verwijderd is, hetgeen niet als een
compliment klinkt, maar toch den spij
ker op den kop treft. De weg gaat eerst
langs de zee, d.w.z. de auto's geven er de
voorkeur aan. den hobbeligen weg land
waarts in te verlaten en Kilometers ver
langs het harde strand te Jakkeren, waar
in twee kaarsrechte sporen zijn. die op
een afstand gezien als spoorrails aan
doen. Wee den passagier, wanneer de
wielen uit de sporen springen, geprezen
zij Ford met zijn ouderwetsche hoogc
assen. Tenslotte moet men echter land
waarts in tot de klein, door de laatste
aardbeving ernstig geteisterde stad Ka-
waja, waar men in een café de vermoei
de ledematen de eerst rust gunt. Midden
in het tuintje staat een primitief beton-
monument met het ternauwernood nog
leesbare opschrift: K.K. 20. Geblrgsbri-
gade. Es kampfte ruhmvoll in Albaniën
1916.
Het is te hopen, dat de strUd van de
brigade met den vijand beter is geslaagd
dan die van den auteur met de Duitsche
taal. In de zeer schamele stad ontdekte
ik bovendien een Amerikaansche liefda
digheidscommissie, die chinlne uitreikt en
kinderen onderwijst, belde zeer nuttige
bezigheden, want malaria en gemis aan
onderwijs reiken hier elkaar als dulvcl-
sche zusters de hand. Een eenzamen, te
voet naast een met chinlne-bladen ezeltje
voortstappenden Amerikaan heb ik ook
in de bergen later ontmoet cn ik schaam
de mij bijna, den braven man in een
auto voorbij te snorren. Op de treeplan-
■III
LkJ-WZJL,'*
Peter Cbarow, de bekende regisseur
van het „Moskoucr Künstler theater"
zal de eerste voorstelling in het Rika
Hopper Theater regisseeren. II >j kwam
in Amsterdam aan, en werd door me-
yrouw Van HovenHopper verwelkomd.
Der menschheid
bakermat?
De Amerikaansche anthropoloog
Hardlicka, een van de directeuren van
het nationale museum der Vereenigde
Staten, is onlangs teruggekeerd van
een reis, die hij ter bestudeering van
den oermensch door de meeste wereld-
deelen had ondernomen. Als resultaat
van deze reis maakt hij de gevolgtrek
kingen bekend, die naar zyn meening
uit de verschillende vondsten van oer-
menschen mogen worden gemaakt. Zij
zijn lijnrecht in tegenspraak met de
tegenwoordig vrijwel algemeene mee
ning. Hij meent, dat men de bakermat
van de menschheid niet in centraal-
Azië moet zoeken, maar in West of
Zuidwest-Europa. Als oudste menschen-
ras beschouwt hij de bewoners van het
dan van den Neander die hij echter niet
als bijzondere specimina beschouwt.
Reeds aanwezig voor de laatste groote
vergletschering overleefden zij deze en
vonden ook na den ijstijd de noodige
bestaansvoorwaarden. Reeds vroeg
vonden ook reizen plaats naar mid-
den-Azië en Afrika. In West-Europa
werden de bewoners van het Neander -
dal tijdelijk verdrongen door de men
schen van de Aurignacklasse, maar
weldra konden zij de oude plaats weer
innemen. Spoedig echter werd de ruim
te zoo klein, dat een emigratie naar
verder verwijderde oorden moest plaats
hebben. Door ontwikkeling in verschil
lende richting in ver van elkander ver
wijderde streken zouden dan volgens
Hardlicka's meening de tegenwoordig
bekende rasverschillen zijn ontstaan.
'n Zeer vreemd proces.
Een der zonderlingste processen,
waarvan de annalen sinds menschen-
heugenis gewagen, is thans te Parijs
aan den gang. Zekere hoer Dumas uit
Bayonne heeft aldaar een eisch inge
steld tegen konig LodewUk XVI den
in 1793 onthoofden! resp. tegen
diens opvolgers in rechten, tot terug
gave van de erfenis van zUn voorvader
Benoit Dumas. Deze erfenis omvat het
bezitrecht van alle gebouwen, die zich
op de Pdace Vendóme en in de Rue de
la Paix. in de duurste wUk dus van Pa-
rUs, bevinden. Het zal moeilijk zijn, de
waarde van deze perceelen inmillioenen
francs uit te drukken.
De geschiedenis van dit origineel
proces is wel interessant. Benoit Dumas
was omstreeks 't eind der 18e eeuw een
der rykste mannen van FrankrUk. Hij
stierf in 1778 zonder erfgenamen na
te laten, en zijn goederen moesten nu
karachtens de wet voor de helft aan de
stad Parijs, voor de andere helft aan
de staatskas ten goede komen. Toen
trad een man, die zich Dumas noemde,
naar voren, en zei, als verwant van den
gestorvene recht op diens erfenis te
hebben. De rechtbanken zouden ten
slotte misschien hebben toegegeven, als
niet Lodewyk XVI had ingegrepen.
Uit de hem voorgelegde stukken was
gebleken, dat de familie slechts Benoit
had geheeeten, de naam Dumas alleen
maar was aangenomen en de erflater
de eerste drager van den dubbelen
naam was geweest. Lodewyk XVI, die
in nijpenden geldnood verkeerde, liet
nu den pretendent nagaan en kwam
te weten, dat deze een reeds vroeger
gestraft bedrieger was, die de beslis
sende documenten met ongehoorde vaar
digheid had vervalscht. De man kreeg
levenslangen dwangarbeid en daar Pa-
rUs rijk genoeg was, trok de staatskas
alle millioennen der erfenis aan zich.
Tientallen jaren verstreken, en pas
kort geleden kwam de heer Dumas uit
Bayonne voor den dag met de bewe
ring, dat hij een nakomeling van den
onschuldig veroordeelden Benoit is en
de z.g. vervalschte, inderdaad echte
documenten van Benoit in zUn bezit
heeft. Naar 2ijn zeggen had de zaak
zich zoo toegedragen, dat men, „met
de niets-ontziende meedoogenloosheid,
die de koningen kenmerkte als hot om
geld ging", voor 150 jaar de echte do
cumenten ten believe van den vorst
voor valsch heeft verklaard, daarna den
rechtmatigen bezitter van dit reuzen-
vermogen opgesloten en het fortuin
zelf geannexeerd.
De klacht van Dumas gaat nu tegen
alle rechtsopvolgers van LodewUk XVI.
dus in laatste instantie tegen de Derde
Republiek. De meesten verklaren den
Bayonnes voor een fantast, maar in
middels gaat het proces zUn gang. En
mocht het alleronwaarschUnlUkste
toch nog gebeuren en Dumas zUn pro
ces winnen, dan zou hij alle staatsge
bouwen in het hart van Parijs in han
den krijgen en met één slag een der
rijkste mannen van Frankryk worden.
Rubber-nekken
(Van onzen Londenschen"
correspondent).
Zoo althans noemen wij in Londen
de Amerikaansche reizigers, met hun
eigen spotnaam voor charabanc-toe-
risten. Zij zouden voor de gelegen
heid veel baat vinden bU nekken van
rubber. Het is een seizoensverschynsel
dat met de jaren aan intensiteit toe
neemt. De wagens zUn van reusachtige
afmetingen: en op de plecht waar
op een schip de fokkemast staat
rijst hoog de cicerone. HU staat
er met den rug in de richting van de
beweging om zyn kudde goed te kunnen
overzien; zyn armen wieken rusteloos.
en van zijn lippen rollen onafgebroken
de woorden der eminente locale kennis:
Hier ligt Dr. Johnson begraven cn daar
is zijn standbeeld; dit is een Juweeltje
van Wren's bouwkunst en daar voor u
verrijst zU'n St. Paul's kathedraal; ..wy
dag een millioen runderlappen, een zelf
de hoeveelheid lamscoteletten en een
paar duizend zwezerikken worden ver
handeldten behoeve van de magen
der Londenaars en hun gasten; dit is
Rotherhithe Tunnellet op de beklee
ding met witte tegels., een en een kwart
mUl lang, kost twee millioen pond, ver
bindt twee dicht bevolkte districten ten
Noorden en ten Zuiden van de Theems,
hier is de plek waar gedurende de alge
meene staking een werkwillige werd dood
geslagen; nu bevindt u zich tegen
over Hampton Court, gebouwd door Kar
dinaal Wolseyhet schoonste ko-
ninklUk paleis van het land, verblUf-
piaats eens van Anne Boleyn en
van andere ongelukkige lievelingen van
Henry VTIIDit is slechts een uiterst
summiere bloemlezing uit den schat van
wetenswaardigheden, welke de gids over
de Amerikanen uitstort. Het plein van
St. Paul's is omzoomd met dooiergele en
wynroode autokoetsen. De opzichtige
wagens ylen door The Strand bU Ald-
wïch, waar de oude vermaarde kerk van
Clement Danes midden in den rU-
weg staat, overschaduwd door Bush
House Bush House is een charabanc-
eindstation. De aanplakbiljetten van een
Amerikaansch reisbureau gewagen er
van ..charabanc tours trough darkest
London" en beloven een kUkje in de
duistere wy'ken van het East End. waar
de geest van professor Moriarty mis
schien nog rondwaart.
Maar Londen is niet het begin en het
einde van de charabancs beladen met dc
„rubber necks". ZU, de Amerikanen, doen
het gansche land op deze wijze en hun
wagens vullen alle ruimte in den hof van
het Hotel Shakespeare in Stratford-
on-Avon. ZU stappn van de boot in Li
verpool over op de motorkoets, welke hen
„Good Old England" zal laten zien. Het
zijn weelderige wagens, die wagens van
dc stoomvaartmaatschappU. waarin de
reizigers van den verren overkant zich
als thuis moeten voelen, met de soda
fountain er in en de keuken, ingericht
voor de bereiding van Amerikaansche
spUs.
een jaar. Lord Balfour is nu negen
zeventig en moet zeer gezond van lijf
en leden zyn omdat hij nog geregeld een
goede partij tennis speelt. Ramsay Mac
donald was acht en vUftlg toen hU de
eerste Labour-premier werd. Maar wUlen
Bonar Law bereikte de positie niet voor
dat hij vier en zestig was. Lloyd George
was al 26 jaar lid van het Lagerhuis
voodat hy het zenith bereikte in 1916.
HU is wat men zou kunnen noemen on
der-vader van het Lagerhuis: de vader
is de Ier T. P. O'Connor, die over drie
jaar een halfve eeuw in het Lagerhuis
zal hebben gezeten. Lloyd George's on
onderbroken dienst als zoodanig heeft nu
37 jaar geduurd. Niet leeftUd, maar zit
tingsduur bepaalt wie de „vader" van
het Lagerhuis is.
'n Engelsch Staatsman
moet oud zijn
(Van onzen Londenschen
correspondent).
De Engelsche premier Baldwin, die op
het oogenblik Canada bereist, is zes
tig jaar geworden. HU werd eerste-
roinlster op zilr. zes en vijftigste. Deze
leeftijd is de gemiddelde, waarop
staatslieden de laatste kwarteeuw het
hooge ambt hier hebben bereikt. Lord
Oxford was zes en vUftig toen hij
tn 1908 als Mr. Asquith hoofd
werd van de liberale regeering. Lloyd
George ging in Downing Street 10 wonen
toen hij drie en vUftig was. Van de nog
in leven zijnde ministers was hU de
jongste, die het premierschap ging be
naderen Market waar eiken kleedea; hij versloeg Lord Balfour met
Kort Haar Gevaar.
Er zUn door chronische onhellkraalers
en tegenstanders reeds tal van waar
schuwingen geuit over de lichamelijke
gevaren die de kort-haardracht voor het
vrouwelijk geslacht zou meebrengen,
maar daarover willen wU het niet heb
ben, Er is nog een ander soort risico
dat de gekortwiekte vrouw dreigt, al
thans wanneer het voorbeeld van een
Berlijnsch zakenman navolging vindt.
Onlangs kreeg een Hannoversche
jonge dame bericht uit Berlijn, dat zij
naar aanleiding van een sollicitatie op
een advertentie, was aangesteld in een
bepaalde functie bU een BerlUnsche
kleedingfabrlek.
ZU reisde naar BerlUn en ontving
van den fabrikant de officieele be
vestiging. Maar den volgenden dag
werd zU piJnJUk verrast door de ont
vangst van een brief van haar toe-
komsiigen patroon, waarin haar werd
meegedeeld, dat hU van meening was
veranderd en haar diensten niet meer
kon accepteeren.
De teleurgestelde Hannoversche deed
den fabrikant daarop een proces aan
voor schadevergoeding en dezer dagen
werd de zaak berecht.
De fabrikant gaf toe. dat de Jonge
dame hem haar portret had toegezon
den en speciaal uit Hannover was ge
komen om in zUn dienst te treden.
TwUfel van identiteit was er niet.
Maar toen de sollicitante zich bU hem
op kantoor vervoegde, constateerde hU
tot zUn verbazing, dat zU zich de
haren had laten afknippen en daardoor
plotseling 10 Jaar Jonger leek dan op
het portret. Het was hierdoor onmoge-
lUk geworden, haar een post van ver
trouwen te geven, in welker vervulling
een respect-afdwingend uiterlijk thans
het grootste belang was. Haar voorkomen
was thans niet meer in overeenstem
ming met het portret welks toezen
ding in de advertentie verplichtend was
gesteld.
is dit niet een ached nieuw ge
zichtspunt?
schoon menigeen stellig graag zou heb
ben medegereden. Een uitzondering daar
op maken alleen de gendarmen, die men
nu en dan ontmoet. ZU trachten aoor
een gebaar onzen auto tegen te houden;
een blik op den vreemdeling doet ze ech
ter telkens bescheiden terug treden. De
achting en eerbied voor de vreemdelin
gen zit diep in dit valk, en zU culmlnee-
ren in een werkelUk ontroerende gast-
vrUheid. Een kleine Jongen in con scha
mel café aan den weg biedt mU terstond
een sigaret aan en is niet tevreden, eer
hU eigenhandig heeft aangestoken. Toen
ik hem voor twee kopjes koffie cn drie
eieren een kroon gaf, wat ln Neder-
landsch geld ongeveer met een kwartje
overeenkomt, gaf hij mU de helft terug.
Groote gastvrijheid ook ontmoette lk in
Elbassen. dat wU tenslotte in de gloeien
de hitte van den middag bereikten. Naar
aanleiding van een bezoek aan deze won-
derlUke en ouderwetsche stad dat ik er
veertien jaren geleden bracht, nam ik
mUn intrek bU den toenmallgen distrlcts-
gouverneur, omdat er dcstUds nog geen
hotels waren. Tegenwoordig heeft Elbas
san er verscheidene, maar de machtige en
ryke Derblsh Bei wist van mUn komst
en liet mU weten, dat hU ontroostbaar
zou zUn. indien ik niet in zUn konak
mijn intrek zou nemen Deze vriendelijke
en goedhartige man in zUn paleis, dat
met een reusachtlgcn muur Is omringd,
liet mUn hebben en houden naar de
„Foresteria" brengen en maakte daar
zU» opwachting. Allereerst werd mU de
nooit ontbrekende ,Meze" opgediend, de
uit een lepel confituren en een glas water
bestaande welkomstgroet, benevens een
hors d'oeuvre, die weldra werd gevolgd
door een uitvoerig maal. Een tolk was
spoedig ter plaatse, want meer dan eeni
ge woorden Italiaanse): had mUn gast
heer helaas niet beschikbaar, ofschoon
hU een bereisd man was. MUn gastheer is
een van de grootste grondeigenaren van
het land; tientallen dorpen zijn zyn
eigendom. Maar dat belet hem niet. da-
gelUks zelf toezicht te houden en eigen
handig ln zün boomkweekerU te werken,
te snijden, te binden en te occuleercn.
Daar hU Muzelman is. leerde ik zyn
vrouwen alleen door zUn besclirUvtng
kennen. Om haar toch ln zekeren zin
mijn opwachting te maken, zond ik mijn
geladen „Plit"-spuit naar de harem, waar
zU. geiUk ik later vernam, haar plicht
eervol heeft gedaan. Om niet in den bU-
tenden reuk van een Fllt-agcnt te ko
men. onderdruk ik een lofzang op de on
feilbare werking van deze Amerikaansche
uitvinding. Ik zou alleen willen vermel
den, dat ik overal wandluizen-, vliegen-
en muggenslagvelden achterliet.
Elbassan heeft zUn Turksch-Albanee-
sche karakter behouden, alsof het gedu
rende eeuwen onder een reusachtige glas
stolp had gestaan. Hier zUn zelfs de wei
nige Christenvrouwen gesluierd; dc kleur
van den sluier ls hier verblindend wit,
zoodat men aan ziekenverpleegsters zou
kunnen denken. Bioscopen trachtten
stumperds van volkspsychologen al twee
maal in te voeren: zU zijn leeg gebleven;
den buikdans heeft Aglimed Zogoc al*
thans voor zUn volk afgeschaft.
In de goten stroomen. evenals in klei
ne Fransche stadjes, beken, om het vuil
weg te spoelen. Onderaardschc rioleering
kent men in Albanië alleen ln Corgo.
Maar het gaat ook zonder deze, wanneer
je Je reukzenuwen maar handig genoeg
kunt uitschakelen. De Albanees als Mu
zelman is voor het overige helder en zeer
decent en al kent hU de badkamer voor-
loopig zelfs niet van „hooren zeggen", in
plaats daarvan bezit hU het heilzame
Instituut van het Turkse he zweetbad.
Geen enkel nieuw huls stoort de kern
van het oude stadje, waarin de burgers,
patriarchaal en tevreden hun geïsoleerde
leven genieten.En toch bezit Elbassan de
eenige Albancesche opleidingsschool voor
onderwUzers met tweehonderd leerlingen,
waar ik een groep even beschaafde als
beminnelUke leeraren leerde kennen.
..Oostenrijk heeft nog matrozen! nier
wandelt er een met een soort tropen
helm of witten Zuidwester op 't hoofd
door Londen's straten. Dit hoofddeksel
zal ongetwijfeld een eigenaardig con
trast vormen met zijnroode bolst
