UIT DE NATUUR
ST NICOLAAS - 1927 - INDIË
H. J. LAMP, Barteljorisstraat 18
STADSNIEUWS.
SCHEEPSBERICHTEN
HAARLEM'S DAGBLAD
DINSDAG 4 OCT. 1927
Men kan moeilijk een meer illuster
voorbeeld dan Yvette Guilbert kiezen.
Mevrouw de Vogel acteert de liedjes,
die zij zingt. Zij maakt er zooals ook
Yvette Guilbert het doet, kleine genre
stukjes van, al is het door haar talent
alles natuurlijk kleiner van proportie.
De Hollandsche volksliedjes bleken
voor die actie niet alle even geschikt.
Ze zijn dikwijls wat naief en missen ook
de kern der Fransche chansons. Maar
de eenvoudige, pretentielooze wijze van
voordragen in oud-Hollandsch cos-
tuum met kap en het sympathieke
hoewel wat ongelijke geluid namen
reeds dadelijk voor de voordraagster in.
Vooral in de voordracht van het Mei
liedje waarin wij in de wijze van het
naaien het groote voorbeeld al zagen
verrastte zij door haar gratie en pittige
gestes. Het Wiegeliedje werd met moe
derlijke teederheid en lieve aanvallig
heid voorgedragen. En de voordracht van
„Ain boer wol noar sïen noaber tou" was
gezond Hollandscli en geestig van ge
baar. De ïndiaansche zangen konden mij
persoonlijk maar matig bekoren. H-:t In-
diaansch sentiment leek mij sterk ge
filterd door Amerikaanschen smaak. En
ook eischten deze zangen olijkbaar meer
stem dan de oud-Hollandsche volks
liedjes.
Maar de voordracht der Fransche
volksliederen na de pauze werd voor mij
de verrassing van den avond. Met waar
lijk Fransche gratie volkomen pas
send bij het zeer fraaie costuum wer
den deze chansons voorgedragen. En
welk een voortreffelijke actie! Bijzonder
geestig de voordracht van „La Mère
Bontemps". Mevrouw de Vogel werd
zoowel in het uiterlijk als in het zin
gen waarlijk een oud moedertje. Zoo
iets zullen weinig Hollandsche voor
draagsters haar nadoen! Wij dachten
hierbij telkens aan Yvette Guilbert. En
ook „Simone et son curé" werd met
de tegenstelling van het jonge meisje en
en de plastische voorstelling van den
curé een meesterstukje van voor
dracht. Wy hadden het graag nog eens
gehoord en gezien. Le petit Grégoire
trof door naieven eenvoud en was prach
tig in toon. „Le Roi a fait battre tom-
bour" eisehte meer stem en ook krach
tiger, breeder actie, maar de voordracht
bewees, hoe mevrouw De Vogel zich ook
in dit chanson had ingeleefd. De voor
dracht der Fransche volksliederen heeft
mij werkelijk genot geschonken.
Mej. Lina Mol begeleidde hoogst ar
tistiek en zeer muzikaal. Hoe zou men
het trouwens anders kunnen verwachten
van iemand, wier naam in A Mol staat?
J. B. SCHUIL.
TENTOONSTELLING
JAN VETH.
In „Pietura" te Dordrecht is Zaterdag
een eeretentoonstelling van werken van
Prof. Dr. Jan Vet-h geopend. De ten
toonstelling duurt tot 23 October. Na
dat de heer P. Visser namens den mi
nister van Onderwijs had gesproken,
werd het woord geveerd door Dr. J. Th.
de Visser, die de verdiensten van Veth
op het gebied der krast uiteen zette.
Vooral op één ding legde spr. voorts
den nadruk n.1. dat Veth een greote
gunst heeft genoten, die geen enkele
voor hem had. Hem werd de vreugde be
reid dat in zijn leven zijn waarde is er
kend. Nog deed spr. uitkomen dat de
regeering nimmer tevergeefs een beroep
op zijn groote kennis deed.
Als straks Twente te Enschedé een
moei museum krijgt, dat de beste
opvattingen van kunst zal bevatten, zal
dat naast de gevers ervan (familie Van
Heek) het meest te danken zijn aan de
meesterlijke onderhandelingen door Jan
Veth met de regeering gevoerd in den
tijd dat spr. minister was.
Spr. zag nog den overledene voor zich,
in zijn voortvarende bedachtzaamheid,
met zijn scherp oordeel en toch zacht
moedige natuur; een kunstenaar bij de
gratie Gods, een der grootste Nederlan
ders van dezen tijd.
Uit de woorden op zijn sterfbed ge
dicht:
Ik zie een eiland ver in zee,
Buiten bereik van 's werelds wee.
O, mocht in die warande,
Gelijk de pelgrim die den grond
Van zijn gewijd begeeren vond,
Ik straks in vrede landen
sprak de teere vroomheid van een
mensch, bezield met de hoogste inspira
ties.
Spr. dankte het bestuur van Pietura,
dat de gelegenheid gaf Veth te eeren
en te huldigen en in gedachten een
krans van immortellen te leggen op
diens graf.
OP EXCURSIE.
t Was een bont gezelschap, dat op
een September-Zondagmorgen om 9
uur met de bus naar Noorüwijkerhout
trok. Leden van de Ned. Natuurhistori
sche vereeniging. Ned. Jeugdbond voor
Natuurstudie, Amsterdamsche Volks
universiteit, een kleine dertig, net een
mooi getal voor een excursie.
De bus bracht ons tot den Ruigen
hoek en daar sloegen we den weg in
die naar het strand voert. Eerst langs
een bosch-terrein, al spoedig gevolgd
door afgegraven duin, nu reeds vrijwel
geheel als bollenland in cultuur ge
bracht.
Een smalle strook, langs een vaartje,
lag nog „braak" en de ingewijden onder
het gezelschap vertelden dat daar op
die afgezande strook de moerasflora
van vroeger zich weer gevestigd had,
honderden Orchideeën met gevlekte en
effen bladeren, Duizendgulden kruid en
massa's kiemplantjes.
Maar dezelfde ingewijden wisten ook
te vertellen, dat die plek evenals de an
dere velden, wel spoedig bollenland zou
worden en de vraag kwam op of die
smalle strook met haar dichte be
groeiing en haar dikke laag veen, het
geen alles verwijderd zou moeten wor
den, niet als laatste toevlucht van de
duin-moerasflora, kon blijven zooals zij
was.
Want nog geen 1015 jaar geleden
was het Langeveld bij de Haarlemsche
plantenvrienden bekend om zijn rijke
flora. Maar de kanalen van de water
leiding in het Westen en die van de
zanderijen in het Oosten kwamen steeds
dichter bij de groote, moerassige vlakte,
zoodat deze in enkele jaren verdroogde,
en nu zelfs, na al dien regen in de laat
ste jaren, in geen greppel een druppel
water staat. Alles zakt weg tot het ka
naal-niveau en om de moeras-orchideeën
te vinden zouden we verder moeten
gaan naar het Zuiden, waar de kanalen
verder vandaan zijn.
We kwamen in de duinen en volgden
hier een openbaar voetpad, op de kaart
aangeduid als de Schulpweg. De dui
nenrij, de zeeduinen wel te verstaan, is
hier smal, hoogstens drie K.M., dat is
half zoo breed als bij Haarlem. Maar
zij biedt op dien korten afstand een rij-
ke verscheidenheid van landschap en
plantengroei.
Prachtige berkenboschjes, met een
dicht struweel omzoomd, zoowel van
heesters met bes, als de Geldersche
roos, die geen roos is maar een wilde
sneeuwbal. Echte wilde rozen vonden we
er zonder de typische zure appelen-
geur van den Egelantier en dus waar
schijnlijk de Hondsroos.
De jongeren deden dienst als speur
honden en kwamen nu eens met dit,
dan weer met dat aandragen. Zoo een
kleine regelmatige aardster, de gewim-
perde aardster, altijd weer een bijzon
dere verschijning uit de Paddestoelen
wereld. De reusachtig groote Parasol-
zwam wekte ieders bewondering.
Groote oppervlakten stonden vol met
duindoorns, zwaar van de geel tot oran
je bessen. Wat een kleurencombinatie,
die duindoombessen met het grijs-groen
van het blad, het blauw van de lucht,
gebroken door grijze en witte wokken
en alles overgoten met een September-
zonnetje, dat wel weinig warmte gaf,
maar alle kleuren versterkte, zoodat
ieder vol bewondering was over het
duinlandschap.
Opeens staan we voor een betonnen
brug over een kanaal, het duin wordt
kaler, we zijn bijna aan het strand doch
siaan rechts af, langs het z.g. oorlogs
pad, dat In de mobilisatie aangelegd is
onder langs den zeelooper. De duinen
beboeren hier aan den Staat, zoodat de
wandeling vrij i3. Bijzonder mooi is het
duin niet, gedurende de eerste twee ki
lometers. Wel' genoten we van de vlieg-
evoluties van een kleine troep spreeu
wen en van de vele maar zure bramen,
die we vonden. Ik heb de duinbraam
overigens nog noodt zoo leeren waardee-
ren als de boschbramen van Gelderland
en Limburg maar we hadden hier geen
keuze.
We aten onze boterhammen op een
merkwaardige plek. Door uitstuiving had
zich hier een natte pan gevormd en
de eerste duin-moerasplant, de water-'
punge (Samolus Valerandi) was reeds
opgeschoten. Jammer genoeg dreigt dit
plekje door de beplanting, die er aange
bracht is. weer vol te stuiven met zand
maar onze vereeniging zal er eens met
de autoriteiten over spreken, 't Kan een
klein natuurmonument worden, een
oase in het uitgedroogde duin.
We liepen toen rechtuit naar het
strand want het rijksduin houdt spoe
dig op en voor de duinen van de ge
meente Amsterdam is een speciale kaart
noodig.
't Strand gaf ons alle indrukken van
den herfst, regen en zon, stuivend zand,
prachtige wolken en zwevende meeuwen.
We wisten, dat er een opstijgende lucht
stroom is op het punt waar de duinenrij
begint zoodat we daar altijd meeuwen
te zien krijgen die met onbeweeglijke
vleugels blijven zweven onder het uit
voeren van de mooiste manoeuvres.
Zandvoort kwam, dank zij den flinken
wind in den rug, spoedig dichtbij, spoe
diger dan we verwacht hadden. De af
stand Ruiger.hoekZandvoort bleek ook
slechts 13 K.M. te zijn, dat is zonder
rusten drie uur gaans. ij
Geen wonder dat een deel van het ge
zelschap nog „fit" genoeg was om over
het visscherspad en door de Overveen-
sche duinen naar de Zanderij-vaart te
loopen, een wandeling die ons weer veel
moois te zien gaf, de zeldzame kleine
Teunisbloem, dennenaanplantingen en
prachtig begroeide noordhellingen en
ook minder mooie dingen, berkenbosch,
geheel gekapt zonder dat men weer ge
plant had, terwijl de konijnen herstel
van het bosch verhinderd hadden.
Ook waren er veel en veel te veel ko
nijnen daar dicht bij Overveen, nog al
tijd gaat daar jacht vóór bij bescherming
van de duinflora en behoud van bosch
en plantengroei op de hellingen.
Wat hier vooral opviel was de groote
massa duinrozen. Deze roos komt in ons
werelddeel alleen voor in de duinen, de
naaste verwanten groeien in Midden-
'Azië. Deze roos heeft geen andere ver
wantschap. met de gewone rozen, die we
kweeken, dan dat het beide Rose's zijn,
we kunnen door het overvloedige voor
komen hiervan weer zien dat de duin
flora iets aparts is, dat we nergens el
ders zoo aantreffen, en voor welk be
houd we, in 't belang van de weten
schap, moeten werken.
Eenmaal in Overveen ging het, reeds
in Zandvoort geslonken, troepje uiteen.
22 K.M. was afgelegd in 3 uur tijds,
geen slechte prestatie voor mens-hen,
die in de week op een kantoorstoel zit
ten of voor een klas staan. Zoo is na-
tuursport ook een vorm van lichame
lijke opvoeding!
C. SIPKES.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a GO CENTS PER REGEL.
UW cadeau - bij ONS gekocht - verpakken
en verzenden wij onder garantie. 20
HET HUIS TE BIJWEG.
DE VROEGERE EIGENAARS.
„Wie thans", zoo schreef Prof. Kalff
in 1903, „van den viersprong op het eind
der Bennebroekerlaan den grooten weg
naar Haarlem opgaat ziet weldra een
kloek-ouderwetsch landhuis vóór zich,
waarvan het vóórerf door een groot
stervormig bloemperk (van klimop) ver
levendigd en door zware oude lindeboo-
men overschaduwd wordt. Het Is de te
genwoordige verblijfplaats van Baron
van Ittersum, het was eenmaal de wo
ning van een merkwaardig man uit een
merkwaardig tijdvak onzer geschiedenis.
Het ietwat oud-modisch type van dit
gebouw, deuren en ramen zwart en geel
aangestreken, een lage bovenverdieping,
waarop een massief dak drukt,
schreeuwt eenigszius met een nieuwer-
wetsch lawntennis in de onmiddellijke
nabijheid, met een koele en sierlijke
veranda ter zijde aan dit gebouw ge
hecht, met hier een modernen tuinkoe-
pel en daar een modern verlichtings
apparaat. Doch met uitzondering van
enkele toevoegselen, door den tijdgeest
gevorderd, ontvangt men hier aanstonds
den indruk voor een dier oudholland-
sche buitenplaatsen te staan, welke zoo
goed den geest van een vroegere bouw
orde en vroegere horticultuur uitspre
ken; buitenplaatsen gelijk ze in
Haarlem's omstreken, trots alle behaag
zieke innovatie der nieuwere bouwkunst,
niet zeldzaam zijn. Vooral vestigt zich
die indruk door het zware geboomte om
het huis en ihet dichtbewassen park
daarachter, dat doorloopt tot de Leid-
sche Vaart. Zulke forsche piantenvor-
men had geen recente aanleg uit de
kluiten kunnen «doen wassen."
Dat is alles weer historisch. Het Huls
te Bijweg wordt afgebroken. Het oude
verschijnsel herhaalt zich ook hier weer.
Men verlaat de buitens; wel houden de
erven bij overlijden der ouders het oude
nog lang bijeen, maar de splitsing komt.
Het Huis te Bijweg gaat heen voor goed
en op het terrein komt een villapark.
Die merkwaardige man, waarvan Pro
fessor Kalff spreekt, was Johan Valcke-
naer, zoon van den vermaarden filoloog
Lcdewijk Caspar van Amsterdam. Hij
ontving een klassieke opleiding en ves
tigde zich na zijn promotie als advocaat
te Leiden. Op 22-jarigen leeftijd was hij
reeds hoogleeraar in het Romeinsch
recht te Franeker. Zoowat vier jaar la
ter trouwde hij met Rutgera Johanna
do Lille, dochter van een zijner collega's.
Slechts tien jaar was hij met üiaar ge
huwd, toen werd de scheiding uitgespro
ken officieel wegens onberekenbaarheid
van humeur en karakter. "VVe zullen de
heele geschiedenis niet nagaan, maar
volstaan met de mededeeling, dat hij
een vurig Patriot was, een geweldig
Oranjehater en een bekwaam jurist en
staatsman. Hij was eerder klein dan
groot, zeer beweeglijk en vrij jong reeds
zeer corpulent, wat hem den naam van
„dikke Jaeobijn van het Huis te Bijweg"
bezorgde. Dit huis is niet zijn eenige
woning geweest. Hij heeft ook vele da
gen gesleten op Aelbertsberg te Bloe-
mendaal. De Keuberg te Noordwijk, in
Parijs, maar sleet er nog meer te Am
sterdam, waar hij vele jaren de rechts
praktijk uitoefende. Wel was Benne-
broek tamelijk ver van Amsterdam
(vooral toen, toen alleen schuit en wa
gens vervoermiddelen waren) waar zijn
bezigheden hem soms weken achtereen
gevangen hielden.
Toch zou Bennebroek zijn laatste
woonplaats zijn, waar hü van 1812 tot
aan zijn dood in 1821 bleef. In hetzelfde
jaar 1812 huwde hij met Frangoise Ger-
vais, die in 1802 al, toen hij te Noord-
wijk woonde, zijn huishouden deed. Toen
was hij al in de vijftig en wilde zich
zeker een trouwe oppassing tegen en in
zijn huishouding verzekeren. Hij paste
hem trouw op en zorgde ook voor zijn
beurs. Dit huis werd het middelpunt
van een fijn, geestig, intellectu'eel ver
keer, een Muiderkring in 't klein. Daar
op het Huis te Bijweg ontving hij o.a.
zijn oud-collega van Franeker Professor
van Kooten, den Latijnschen dichter, die
vele jaren zijn huisgenoot was. Daar
ontving den oud-diplomaat ook zijn
vroegeren confrater mede-patriot SamueJ
Iperus Wiselius. Dan zag men er veel
Anton Reinhard Falek, die onder Ko
ning Willem I Minister is geweest, üe
bekende figuur uit de omwenteling van
1313. Ook was er veel, schrijft Prof. S.
Kalff „Wassenbergh, de leermeester en
vertrouwde vriend van Van Kooten".
„Daar was eindelijk de „vloekprofeet."
Mr. Willem Bilderdïjk, wiens booze
buien wegdreven als schuim op 't wa
ter, zoodra hij zich ln aen vrienden
kring op het Huis te Bijweg bevond.
De gesprekken duurden dikwijls tot
ver in den nacht. In 1813, toen er te
Alphen aan den Rijn relletjes waren
geweest, voorbeden van de groote om
wenteling in November, werd hij onver
wachts gevangen genomen. Men ver
warde Johannes Valckenaer met Notaris
Valk van Leiden en A. R. Falck. Niet
lang heeft hij in de Staatsgevangenis te
Amsterdam gezeten. Na het herstel van
Oranje is hij als zoovele oud-patriotten
bij den Koning ter audiëntie geweest,
maar tot een openbaar ambt kwam het
niet, al werd hij vriendelijk ontvangen
en aan den Koninklijken disch genoo-
digd. De gebeurtenissen hadden zeker
de scherpe kantjes bij Valckenaer afge-
stooten. De oude liefde van Valckenaer
kwam weer boven. Hij liet heel wat wer
ken op het Huis te Bijweg. Duinen wer
den beplant, waterpartijen aangelegd,
zanderijen afgegraven en dan zijn prak
tijk te Amsterdam hield hem ruim bezig,
tot eindelijk podagrahem dwong die er
aan te geven. Nu ging hij ook finan
cieel achteruit, tot bij den dood, zijner
weduwe bleek, dat van zijn fortuin wei
nig restte. Ook zijn humeur werd er
niet beter op. Hij zag ook zijn vrienden
kring kleiner worden. Zijn neef Luzac
vestigde zich te Leiden als jurist en
kwam met zijn vrouw niet zoo vaak den
ouden oom bezoeken. Ook zijn petekind
trok getrouwd het huis uit. Dat alles
maakte hem gemelijk, zoodat ten slotte
David J. van Lennep van het Manpad
niet meer wist, of zijn komst Kvel aan
genaam was. S. Kalff schrijft o.a.:
„Ook onder de landlieden in die streek,
al genoten zij de weldaden die Valcke-
naer's mildheid ruimschoots onder hen
verdeelde, ook onder hen kon de eige
naar van Bijweg nimmer populair wor
den: men was niet op zijn gemak met
hem, men vreesde hem en na zijn dood
vertelden de kinderen, dat het in de
buurt van Bijweg spookte en dat de
zwarte man, dien men met een doodkist
op het hoofd had zien ronddwalen,
Vtilekenaer's geest was.
Wie nu 't stille kerkhof van Benne
broek opgaat, zal daar na eenig zoeken
de grafzerk van Johannes Valckenaer,
den geleerden en handigien diplomaat
vinden. Hij overleed 25 Januari 1821,
eenige dagen na zijn 62sten verjaardag
in een langdurige benauwdheid. Naast
hem ligt zijn vriend van Kooten, die
hem een'ge jaren te voren was voorge
gaan in den dood. Dit Huis te Bijweg is
evenwel niet dat van Valckenaer, al is
de stijl ook typisch laat 18e eeuwsch.
Zijn weduwe bleef er tot haar dood in
1845. Toen kwam het huis, waarin in
1804 een zekere Herman Gerlings woon
de in andere handen; de koepel in de
zanderij verdween en veel werd veran
derd. De familie Ittersum, die er nu is
uitgetrokken, heeft er tientallen jaren
gewoond, maar is nog in leven en zal
elders, hopen we, niet minder aange
naam wonen.
DE VERVAARDIGING VAN
POSTWAARDEN.
REORGANISATIE VAN DE
CONTRóLE.
Onlangs meldden wij, dat ten opzichte
van de reorganisatie van de controle op
de vervaardiging van postwaarden enz. te
Haarlem overeenstemmingbereikt is.
Wij wendden ons toen tot het Hoofd
bestuur der Posterijen en Telegrafie, dat
ons op dat oogenblik nog geen nadere in
lichtingen kon geven.
Thans evenwel vernemen wij van het
Hoofdbestuur het volgende:
Zooals schier in alle bedrijven in den
na-oorlogschen tijd dwongen, ook ten
aanzien van de vervaardiging van post
waarden, de, in vergelijking tot vóór
dien buiten verhouding gaande kosten
der grondstoffen en de arbeidsloonen, tot
nieuwe, stabieler prijsregelingen. Het
overleg terzake gepleegd met de fa. En
schedé, welke de vervaardiging van alle
postwaarden en geldswaardige papieren
verzorgt, heeft er thans tos geleid dat
door het sluiten van nieuwe contracten
waarin met de economische verhoudin
gen rekening is gehouden, een voor het
Rijk zoowel als voor de firma betere en
meer geconsolideerde -oestand is ver
kregen.
Tevens is naar meer concentratie ge
streefd van de werkzaamheden de con
trole van den druk betreffende, alsmede
ten aanzien van den aankoop, opslag en
het beheer van het papier, de vervaar
diging van postzegelrollen en vele klei
nere werkzaamheden, welke alle tegen
'een nader geregelde vergoeding naar de
firma zijn overgebracht.
Hiervoor diende overleg te worden ge
pleegd met de eveneens bij de vervaardi
ging der waardepapieren betrokken de
partementen, t.w. Koloniën (frankeerze
gels en postwaarden voor Ned.-Indië,
Suriname en Curacao)Financiën (ta
baks-, statistiek- en plakzegels) en Ar
beid (rentezegels). In beginsel is men ge
heel tot overeenstemming gekomen, zoo
dat thans successievelijk de beoogde
maatregelen worden toegepast, waardoor
tevens een vermindering van uitgaven
door dezen dienst en van de personeels
kosten is kunnen worden verkregen.
De positie van den Controleur is door
een en ander niet gewijzigd. De gebou
wenkwestie is eveneens tot oplossing
gebracht, in dier voege, dat de fa. En
schedé stichting van een Centraal ge
bouw voorbereidt, dat door het Rijk in
huur zal worden betrokken en waarin de
diensten die thans in een 6-tal ver
schillende gebouwen zijn ondergebracht,
alsdan zullen worden samengebracht.
VOOR DEN POLITIE-
RECHTER.
„Even aanspreken".
Het was eenige maanden geleden, in
de dagen van de staking bij de firma
Cobelens en Co.
Een van de stekenden, nog een jonge
man zou een ander die was blijven wer
ken „even aanspreken". Maar bij dat
„even aanspreken" bleef het niet. Het
ging over tot handtastelijkheden en de
werkwillige kreeg een stomp tegen de
Up.
Maandagochtend diende de zaak. Het
O. M. meende dat verdachte niets met
den werkwillige te maken had gehad en
hem stil zijn gang had moeten laten
gaan. Belemmeren van iemands vrijheid,
gaat niet aan, betoogde het O. M.
Het feit beschouwde het O. M. van
heel emstigen aard. Het vorderde tegen
den verdachte 8 dagen gevangenisstraf.
Bij de behandeling van de zaak bleek,
dat de verdachte niet bij zijn ouders
thuis wil zijn, omdat hij het niet vinden
kan met zijn tweede moeder. Hij heeft
nu ergens een kamertje gehuurd en
zorgt dan verder zelf voor zijn kost.
De Politierechter had medelijden met
den verdachte. Z.E.A. veroordeelde hem
tot 20 of 10 dagen.
UITVOERING PHOENIX
Zaterdag gaf de tooneelvereeniging
„Phoenix" haar eerste uitvoering in dit
seizoen. Opgevoerd werd het blijspel
„Baron van Haberniks". Het vrij talrijk
opgekomen publiek genoot van de veis
aardige opmerkingen in de tekst, die
door de spelers goed over het voetlicht
werden gebracht. Vooral de heer Dom
burg had een zware taak; bijna voortdu
rend was hij op het tooneel. Hij sloeg er
zich goed doorheen; Mevr. A. Sligting als
mannenhatende typiste kreeg eenige
malen een applausje bij open doek. Ook
de andere medespelenden, de dames De
Munck, Stol en Greta van Rijnberk en
de heeren Sligting, Stol en Nollers vol
deden uitstekend. Deze vlot verlcopende
voorstelling was een goede belofte voor
den komenden winter. Een gezellig bal
sloot den avond.
JACOB VAN LENNEP.
DE TOONEELWEDSTRUD
Verschenen is het geïllustreerde pro
gramma van den internationalen too-
neelwedstrijd, die wordt gehouden ter
gelegenheid van 't 20-jarig bestaan van
de Kon. erkende tooneelvereeniging
„Jacob van Lennep" te Haarlem.
In het eere-comité hebben zitting de
heeren: Mr, A. M. Bos P.Azn., Dr. Tj.
G. Franken en B. W. de Kanter, be
stuursleden van de afd. Haarlem van
het Ned. Tooneelverbond, W. A. J. van
de Kamp, lid van den Gemeenteraad,
C. D. Merens, Consul van het Koninkrijk
der Serven, Kroaten en Slavonen, Prof.
Dr, P. H, van Moerkerken, Directeur
Rijks-Academie van Beelden kunsten.
Voorzitter Hoofdbestuur Ned. Tooneel
verbond, R. Peereboom, Hoofdredacteur
Haarlem's Dagblad, Jhr. A. W. G. van
Riemsdijk, Hoofdredacteur „Oprechte
Haarlemsche Courant", A. C. Strumph-
ler, Bestuurslid afd. Haarlem Mij. tot
Bevordering der Toonkunst, E. H. Tenc-
kinck, Commissaris van Politie, Vincent
Loosjes, Oud-Wethouder van Onderwijs,
Lid van den Gemeenteraad, Mr. II. Ph.
Viser 't Hooft, Advocaat en Procureur,
Mr. Th. A. Wesstra, Gemeente-Secre
taris, W. Zweerts de Jong, Res. Lnt. Kol.
i. spec, dienst.
De jury bestaat uit de heeren C. v.
Rees, J. B. Schuil en F. Primo.
Vele en mooie prijzen zijn voor den
wedstrijd beschikbaar gesteld. De direc
tie van Haarlems Dagblad bood een
verguld zilveren medaille aan voor den
besten tooneelspeler.
Mededingende vereenigingen zijn:
Dilettanten Tooneel-Ensemble „De
Vrije Club", Amsterdam, die optreedt
op 9 November 1927 met „De hanebalk",
een blijspel van Joh. W. Broedelet.
Tooneelvereeniging „Pieter Nieuw-
land", Amsterdam die op 20 December
1927 het blijspel „Z. B. B. H. H." zal
spelen.
Tooneelvereeniging „Varia", IJmui-
den, die 24 Januari 1928 komt met „Ha
nengevecht" een blijspel van D. H.
Scheffer.
Tooneelvereeniging „A. D. O.", 'sGra-
venhage, waarvoor als datum is vastge
steld 19 Maart 1928. Deze vereeniging
speelt „Dat wat je niet hebt" van Betsy
RanucciReckman.
Tenslotte op 15 April 1928 Onpartijdige
Tooneel-Maatschappij „De Vrijheids
liefde", Antwerpen, die komt met „Po-
marius" het blijspel van C. P. v. Rossum.
Jacob van Lennep opent den wedstrijd
met een feestvoorstelling op 17 Octo
ber. Dan wordt opgevoerd „De Koe
koek" blijspel van Jan Fabricius. Als
slotvoorstelling wordt op 3 Mei door
Jacob van Lennep opgevoerd „Lente
wolken" van Herm. C. J. Roelvink.
Aan den wedstrijd is door Jacob van
Lennep alle zorg besteed. Het bestuur
hoopt daardoor mede te werken om een
steentje bij te dragen om den goeden
naam van onze Spaamestad niet alleen
voor Haarlem, maar ook voor ons land
en België opnieuw te bevestigen.
De kosten van dezen tooneelwedstrijd
zullen meer dan f 7000 bedragen. De ge
meente zal minstens f3000 aan verma
kelijkheidsbelasting en schouwburghuur
ontvangen.
In den wedstrijd wordt inderdaad
goede dilettantentooneelspeelkunst ge
bracht; ook wat de Vlaamsche kunst
broeders betreft.
Jacob van Lennep zal den naam der
Hollandsche tooneelspelkunst gaan ver
dedigen in den wedstrijd te Ostende.
T. O. N. E. V. O.
De tooneelvereeniging T.O.N.E.V.O.
opent Woensdag 5 October in den
Schouwburg Jansweg het seizoen met
een opvoering van „De Molen van Sans-
souci" historisch blijspel in 3 bedTijven
door Otto Haning.
Hoewel aanvankelijk door T.O.N.E.V.O.
het bekende blijspel „Vadertje Lang
been" in studie was genomen, moest dit
wegens ziekte van een der vertolksters
uitgesteld worden tot 8 Februari. Hier
voor kwam „De Molen van Santsouci'
in de plaats.
Dit stuk verscheen in Duitschland
voor de eerste maal voor het voetlicht
in 1924, het mocht aanstonds een groot
succes verwerven. De pers begroette
dezen „Schlager" met groote ingeno
menheid en vergeleek o.a. het stuk met
Meyer Förster's Alt-Heiderberg.
Een keurig verzorgd programmaboekje
heeft TONEVO dezer dagen doen ver
schijnen. Wij nemen daaruit het vol
gende repertoire voor het komende
seizoen:
Woensdag 5 October 1927: De Molen
van Sanssouci.
Zaterdag 12 November 1927: Feest
avond ter herdenking van het 21-jarig
bestaan. Opgevoerd zullen worden een
drietal één-acters: „Die Gertrud" komt,
Het Kruiswoordenraadsel en Hij is
Onschuldig. Na afloop -bal tot 3 uur.
Woensdag 14 December 1927: Baron
von Haberniks, blijspel in 3 bedrijven
van Otto Schwanz en G. Lengbach.
Zondag 8 Januari 1923: Groot ge-
costumeerd Kinderfeest.
Dit kinderfeest zal het karakter dra
gen van een Bal-Masqué, met dien ver
stande, dat de naar prijzen mededingen
de kinderen in 3 groepen, naar den leef
tijd, verdeeld zullen worden.
De jury bestaat uit de dames: Mej.
Fr. Busqu-et, mevr. BlombergZeeman,
redactrice Kinderrubriek Haarlem's
Dagblad en Tante Robbie, redactrice
Kinderblad Stads-E-ditie.
Woensdag 8 Februari 1928: Vadertje
Langbeen (Daddïe Longlegs), Een
vroolijke geschiedenis in 4 bedrijven
naar Jean Webster door Jaap van der
Poll.
Zaterdag 10 Maart 1928: Groot Bal-
Masqué.
Woensdag 4 April 1923: Edel Metaal,
tooneelspel in 5 bedrijven dcor Mr. J.
van Schevichaven.
Zaterdag 19 Mei 1928: Izaac Meyer
in de Verhuizing, kluchtspel in 3 be
drijven door Jan Grcsfeld en Leo
Post.
Alle voorstellingen worden gegeven
in den Schouwburg Jansweg, behalve
het kinderfeest en het bal-masqué,
welke plaatsvinden in de groote zaal
van het Gem, Concertgebouw.
„PA" VAN DER STEUR.
10 September was het 35 jaar geleden
dat „Pa" van der Steur op Tandjong
Priok voet aan wal zette om zijn zen
dingswerk onder de Europessche solda
ten die het in die dagen heusch niet
al te best hadden aan te vangen.
Thans beheert hij te Magelang een in
richting, waar ruim 900 kinderen ver
zorgd en opgevoed worden.
Thans Is Pa 62 jaar, waarvan hij
er 35 heeft doorgebracht en nog door
maakt met dagelijks hard te werken
(van 's morgens 5 tot 's avonds 11 uur)
ten behoeve van ouderlcoze of verwaar
loosde kinderen, die door zijn toedoen
tot meerendeels behoorlijke burgers
voor de Indische maatschappij -worden
opgevoed.
UITGAAN.
LIEFDADIGHEID SUIT VOERING
VOOR DE HAARLEMSCHE WERK
INRICHTING
Haarlem's Tooneel verklaarde zich be
reid om voor het fonds der Vereeniging
„Haarlemsche Werkinrichting" het blij
spel: Pomarius van Mr. C. P. van Ros
sum op Zaterdag 29 October in den
Stadsschouwburg op te willen voeren.
Daar I-Iaarlem's Tooneel zich belange
loos geeft om den levensweg van het
misdeelde kind wat op te vrooiyken, ho
pen we, dat de schouwburg 29 October
uitverkocht zal zijn.
De prijzen zijn zóó gesteld, dat ze voor
niemand een bezwaar behoeven te zijn,
om de tooneeluitvoering bij te gaan
wonen.
GYMNASTIEK.
NIELS BUEH IN ONS LAND
De Deensche tumleeraar Niels Bukh
heeft Maandagavond in Theater Carré
te Amsterdam met 26 zijner leerlingen
een demonstratie gegeven, die aldus
lezen we in de Tel. door ruim twee
duizend toeschouwers werd bijgewoond.
Om precies acht uur kwamen de Deen
sche turners (sters), aangevoerd door
Niels Bukh en voorafgegaan door hun
vlag, zingende het tooneel opmarchee-
ren. Hierna werden zij verwelkomd met
him volkslied, gezongen door de Kon.
Mannenzangvereeniging „Apollo" het
geen niet alleen door de Denen, doch ook
door de talrijke aanwezigen ten zeerste
op prijs gesteld werd. Vervolgens de
monstreerden eerst de dames en daarna
de heeren de primitieve, gymnastiek.
Geen enkele spiergroep werd vergeten
en afwisselend werden de bewegingsvor
men van de drie groepen van oefeningen,
n.l. lenigheids-, krachtgevende- en
praktische oefeningen, in een zeer snel
tempo correct uitgevoerd.
Na de pauze werd de demonstratie
voortgezet met keurnummers. Tevoren
had de Kon. Mannenzangvereen, „Apol
lo" nog eenige liederen ten beste gegeven,
welke zoozeer in den smaak vielen, dat
directeur Roeske zijn mannen zelfs het
sein moest geven tot herhaling.
De uitvoeringsoefeningen, welke de
Deensche turnsters hierna demonstreer
den waren weer zeer goed verzorgd. Ge
toond werd, tot welke mooie houdingen
en bewegingen men komen kan, als men
de gymnastiek van Bukh beoefend heeft.
Bij deze uitvoeringsgymnastiek maakte
Bukh ook veel werk van de opstelling.
De dames begeleidden haar oefeningen
en dansen veelal met zang, Als toestellen
gebruikte Bukh de Zweedsche springta-
fel, de bok en het paard, waaraan zeer
fraaie sprongen werden uitgevoerd. De
sprongen der heeren grensden aan het
onmogelijke.
Ten slotte voerden de Deensche tur
ners en turnsters nog eenige volksdansen
het vroolijkheidselement van het stelsel
uit, waarna Niels Bukh een fraaien krans
vergezeld van een langdurig applaus in
ontvangst had te nemen.
Bali 2 v. Batavia n. Amsterdam.
Billiton, 1 v. Mosselbaai naar Port
Elisabeth.
Borneo, 2 te Sabang, Amsterdam naar
Java.
Boskoop, 30 te Valparaiso v. Corral.
Brielle, 30 te Tocopilla v. Corral.
Buitenzorg, 2 te Peniche, Batavia naar
Rotterdam.
Drechterland, 3 te Amsterdam v. Ham
burg.
Gietkerk, 2 v. Antwerpen te Antwer
pen naar Rotterdam.
Gorontalo, 1 te Soerabaya v. Sjanghai.
Jagersfontein 2 te Genua, Beira naar
Rotterdam.
Jan Pietersz. Coen, 2 te Batavia
Amsterdam.
Kangean, 3 te Sabang.
Leerdam, 2 v.m. v. Tampico, Rotter
dam naar New Orleans.
Moena, 3 n.m. v. Rotterdam naar Ara
sterdam.
Oberon, 2 te Hamburg v. Bremen.
Óldekerk 3 v. Colombo, Amsterdam ti.
Java.
Palembang, 3 n.m. v. Rotterdam n.
Brisbane via Antwerpen.
Poseidon, 30 v. Punta Arenas n. Corral.
Siantar, 1 v. Colombo, Java naar Rot
terdam.
Tjikarang, 1 te Batavia.
Vervolg
nieten
van' Maandag 3 Oct.
15551
15546
15664
15683
15703
15735
15748
15820
15837
15862
15873
15892
15922
15949
15985
15986
16001
16039
16054
16059
16075
16139
16142
16160
16174
16241
16326
16363
16386
16414
16427
16434
16465
16505
16518
16537
16603
16706
16711
16725
16748
16791
16858
16859
16875
16883
16911
16961
16976
17001
17042
17070
17076
17087
17104
17107
17148
17180
17217
17224
17246
17258
17328
17335
17340
17350
17351
17358
17367
17415
17428
17530
17555
17620
17644
17645
17698
17710
17740
17745
17748
17791
17830
17838
17886
17890
17907
17916
17920
17969
18043
18117
18124
18144
18148
18149
18162
18208
18225
18250
18295
18311
18375
18376
18384
18423
18435
18459
18465
18478
18536
18613
18620
18637
18675
1S684
18691
18708
18761
18772
18778
18779
18828
18894
18896
18931
18949
18983
19085
19137
19185
19223
19239
19311
19355
19387
1944'
19478
19571
19592
19637
19697
19725
19726
19753
19771
19779
19797
19846
19874
1CS77
198S4
199C9
20002
20036
20054
20077
20136
20149
20166
20231
20274
20275
20277
20288
20347
20355
20366
20396
20543
20554
20583
205('6
20668
20675
20703
20758
20801
20802
20814
20855
20913
20923
20944
20961
5e Klasse 8e Lijst: 5453
tti,z. met 70. i
