BIBLIOTHEEK VAN
HAARLEM'S DAGBLAD
DE VOLKENBONDSGEDACHTE.
No. 3
OCTOBER 1927
Door Doaair. P. Gravin van Heerdi tot Eversberg
Breng internationale eenheid in de
V redesopvoeding.
Het heeft aan de menschheid duizenden jaren gekost, om in de verhouding
Tan mensen tot mensch het vuistrecht te vervangen door het bewustzijn, dat recht
boven macht moet gaan en om in alle beschaafde landen individueele rechtsveilig-
heid te verkrijgen, gepaard aan een wei-omschreven recht, rechtbanken en politie
en bovendien een wijze van straffen, die niet alleen humaner is geworden, maar ook
zelfs streeft naar verbetering van den misdadiger.
Is het nu een wonder, dat de Volkenbond in de 7 korte jaren van zijn bestaan
nog lang niet alles gegeven heeft wat al te optimistische vredesvrienden er ten
onrechte nu reeds van meenden te mogen verwachten op het gebied van inter,
nationale rechtsveiligheid?
Het geldt hier immers een even diepe ommekeer in de verhouding van staat tot
staat als pas na eeuwen tusschen mensch en mensch plaats vond.
Bovendien heeft men hier niet te doen met het bedwingen van den enkeling door
den machtigen arm van de gemeenschap, maar met de groote gemeenschappen zelf,
die tot voor weinige jaren niet den geringsten inbreuk duldden op hunne z.g.
„souvereïne rechten" en die nu stap voor stap en alleen vrijwillig kunnen worden
gebracht tot belangrijke beperkingen van hunne oer.oude en schijnbaar
onaanvechtbare rechten over oorlog en vrede, dus feitelijk van het recht tot roof en
ongerechtigheid in allerlei 'vorm tegenover zwakkere landen, iets wat hun tot
dusverre vrij belangrijke voordeden had gebracht. Terwijl bovendien na Napoleon I
met zijne conscriptie, in de laatste 60 jaren de algemeene dienstplicht voer het eerst
in vele landen hare intrede deed en er niet weinig toe bijdroeg om de krijgszucht in
vele volken aan te wakkeren. En dit werd n.b. niet alleen door militaristen bevor*
derd, maar ook soms op democratische gronden met vuur bepleito.m. om
rijkelui's zoontjes niet in de gelegenheid te stellen, een rempla^ant te betalen. Er
heeft dus juist deze laatste eeuw een fatale opvoeding tot oorlogszucht plaat9
gevonden.
Daarom is het des te merkwaardiger en hoopgevend tevens dat juist nü
„als het verrassend slotaccoord van den wereldoorlog, de geniale omlijning welke
enze Grotïus in zijn „De Jure Bellum ac Pacis" (Over het Recht van Oorlog en
Vrede) reeds 3C0 jaren geleden voor het eerst wist te ontwerpen voor rechtvaar
diger onderlinge verhoudingen tusschen de staten, eigenlijk vrijwel plotseling in
den Volkenbond in groote trekken werd verwezenlijkt. Bijkans 3 eeuwen lang
scheen zijn streven, evenals dat van verschillende andere vredesapostelen, een
utopie te moeten blijven. Doch de nieuwe gedachte liet de menschheid niet meer
los en na de steeds talrijker pogingen, welke van particuliere zijde door vredes-
vereer.igingen in den loop van de 19de eeuw vooral m internationale ccngressen
telkens krachtiger naar voren kwamen, werd op 18 Mei 1899 de eerste officieele
stap op dezen weg gezet door het internationale vredescongres dat door Tsaar
Nicolaas II in Den Haag in het Huis ten Bosch werd bijeengeroepen. Veel werd
hierdoor toen nog wel niet bereikt en na dien tijd namen zelfs de bewapeningen
een steeds hocger vlucht, maar toch vielen reeds enkele beteekenisvolle resultaten
te boeken le. het meer in zwang komen van arbitrage (getuige o.m. het wel
bekende geschil tusschen Chili en Argentinië, dat enkele jaren later ontstond en
dat dank zij den krachtigen volkswenscn, geïnspireerd door twee bisschoppen, op
die wijze werd beslecht, met als treffende herinnering het mooie beeld van den
„Christus van de Andes", dat uit de tezamen gesmolten kanonnen werd vervaar
digd en waarvan eene verkleinde reproductie door beide landen aan ons Vredes»
paleis werd geschonken)
2e. het in het leven roepen van een Hof van Arbitrage, en
3e. het stichten van liet Vredespaleis.
Deze eerste tamelijk weifelende officieele stap, welke nu meer en meer in vele
landèïi toch als het werkelijke begin wordt beschouwd van nieuwe opvattingen
inzake internationale verhoudingen, werd helaas door den wereldoorlog vier jaren
als lam geslagen. Doch met het geloof dat bergen verzet, werd zoowel dcor den
Ned. AntLOorlogsraad (welke „Vrede door Recht" had vervangen) evenals door
den Internationalen Vrouwenraad, de „Ver. v. Vrouwen voor duurzamen Vrede", de
Wereldunie van Vrouwen voor Internationale Eendracht (aan welke het n.b. geza_
menlijk gelukte, om in 1915 een druk bezocht internationaal vredescongres in Den
Haag te doen plaats vinden) en door menige andere vereeniging, zelfs in de
strijdende landen, gepoogd, den fakkel brandend te houden. Het scheen alles ver-
geefschen 10 mi', oen jonge levens werden weggemaaid. Maar in stilte was toch
inderdaad een wondere verandering in wording in den geest van millioenen en
óók van hun beste leiders: de gruwzame strijd, waarbij alle vroegere oorlogen een
kinderspel gelekt: en waarbij voor het eerst in de wereldgeschiedenis bijkans alle
landen betrokken werden, opende voorgoed de oogen. Het ongelooflijke vond
plaats en overal werd weerklank gevonden voor Wilson's nobel plan r het in het
leven roepen van den Volkenbond, de verwezenlijking van Grotius' ideaal. Eene
gansch nieuwe internationale verhouding deed hare intrede, eene wereldorganisatie,
waartoe ook vrij spoedig zelfs de overwonnen staten mochten toetreden, en wel als
gelijkberechtigden.
Vlak na den strijd en in het Vredestractaat vastgelegd. Was dit niet inderdaad
het verrassende bewijs var. het plotseling ontwaken tot een liooger rechtsbewustzijn
in het hart van de menschheid in haar geheel?
Wanneer men de feiten in dit licht beschouwt zijn werkelijk de vorderingen
welke het streven naar „recht boven macht op internationaal gebied" in deze
7 afgeloopen jaren heeft bereikt en zijn de successen welke reeds door den Volken»
bond werden behaald, verrassend snel gewëest, niettegenstaande menige ontgooche
ling en tegenvaller. Geen enkele andere vredesstrcoming heeft in de verste verte
zooveel' bereikt. Men late zich dus vooral niet ontmoedigen door de buitengewone
moeilijkheden, welke juist door grondiger bestudeering in Genève oi elders eerst nu
goed kunnen worden overzien, maar die ongelukkigerwijze- door de dagelijksche
courantenberichten onwillekeurig meer naar voren worden gebracht en licht den
indruk opwekken, alsof de zaak stationnaïr blijft.
Daar in Genève wordt inderdaad hard en consciëntieus gearbeid door 500 mannen
en vrouwen uit 55 landen van de wereld (tezamen omvattende 4/5 van al zijne
bewoners) en gekozen onder de beste en kundigste vredesvrienden, teneinde aan de
ongelooflijk moeilijke taak te werkenop bijkans elk gebied de verhoudingen
tusschen de staten op een hocger plan te brengen.
Doch de macht van der. Volkenbond om vrede en samenwerking tfe bevorderen en
om door toenemende veiligheid en vertrouwen geleidelijke en gelijktijdige verminde
ring van bewapening vrijwillig te kunnen verkrijgen, deze macht hangt slechts
gedeeltelijk af van hetgeen door het keurcorps te Genève wordt verricht; al deze
begrippen moeten immers eerst diepe wortels hebben geschoten in hart en geweten
van de groote massa van oud en jong en volgens richtlijnen, die geheel in
harmonie zijn met die welke uit het Grond verdrag van den Volkenbond zelf voort
spruiten. Dat is de onontbeerlijke basis voor een veilig en succesvol verder
opbouwen. Maar dan moet tevens in de opvoeding tot de Volkenbondsgedachte zoo
veel doenlijk naar eenheid worden gestreefd nationaal en internationaal.
Dat is het belangrijke werk. waaraan van meet af aan reeds verschillende
landelijke afdeelingen van de Unie van Volkenbondsvereenigingen haar beste
krachten hebben gewijd. Vereenigingen „Voor Volkenbond en Vrede" bestaan in
ruim 40 landen. Naast propaganda en studie van de tallooze vraagstukken welke in
Genève behandeld zullc-n worden, is voorlichting van de volwassenen, maar vooral
opvoeding van de jeugd, in wier handen de naaste toekomst ligt, hurf dankbaarste
werk. Deze in de beste banen te leiden en vooral voor dit laatste zooveel doenlijk
eenheid te bevorderen door meerdere internationale voeling en dcor liefst gemeen,
schappeliik, prachtische, eenvoudige geschriftjes en werkwijzen te propageeren, die
overal a'ls eerste inleiding gemakkelijk navolging kunnen vinden, hieraan is voor-
nameliik in Engeland en Wales van meet af aan met verrassend succes gewerkt.
Doel van dit stuk is om meer speciaal over het eenvoudigste jeugdwerk eenigc
bijzonderheden mede te dcclen en de daartoe beschikbare hulpmiddelen^ vrij volledig
aan te geven, daar men aan de opvoeding van onze schooljeugd tot de Volkenbonds.
cedarVe in or: - zoo door en door vredelievend land helaas pas veel later dan elders
meer aandacht begon te schenken en wij inderdaad tot in 1925 zeer ten achter
waren.
Toch was van meet af aan elk half jaar door de Unie van Volkenbondsvereeni
gingen, telkens in een ander land, een congres bijeengeroepen, om al b.s. belangen
met zorg te bevorderen.
In 1928 zal dit congres op uitncodiging van onze Ver. voor Volkenbond en V rede in
Nederland plaats vinden en er stellig ook toe bijdragen, om deze opvoeding veel
a'gemeener ingang te doen vinden, mede wijl in deze laatste maanden reeds eene
merkwaardige kentering viel waar te nemen.
In Engeland en Wales, waar onmiddellijk na den oorlog door vredesvrienden een
kapitaaf van één miliioen p. st. beschikbaar werd gesteld, kon dan ock direct
krachtig worden gearbeid aan orienteering van het schoolonderwijs in de gewenschte
richting en deze pogingen hadden in hunne onderwijskringen zooveel succes, dat
enkele bijzonder geschikte geschriftjes en werkwijzen weldra vertaald werden en in
verschillende landen navolging vonden. Dat was de reden waarom op Engelsch
initiatief op het congres in Juli 1925 te Warschau gehouden, eenige resoluties naar
\oren werden gebracht, welke hieronder met vette letters en ietwat bekort volgen.
Met algemeene stemmen werden zij aangenomen en reeds in verschillende landen
vrij trouw als leiddraad gevolgd. Ook hier en daar in Nederland, waar er op de
eerstvolgende algemeene vergadering van Volkenbcsid en Vrede (Oct. 1925) met
sympathie kennis van werd genomen, terwijl ook het Hoofdbestuur er zijne instem
ming mede betuigde.
HOOFDDOEL VAN DE RESOLUTIES VAN WARSCHAU WAS: DE
INTERNATIONALE EENHEID VAN DE VREDESOPVOEDING TE
BEVORDEREN
Teneinde:
de betrekkingen tusschen de volken te verbeteren;
het gevoel van saamhoorigheid tusschen de naties te versterken;
de overtuiging te verbreiden, dat het een misdaad is, zijn toevlucht te nemen
tot den oorlog, in plaats van een geschil te onderwerpen aan vreedzame
rechtsbeslissing;
en bekend te maken het bestaan, het werkterrein en het werk van den
Volkenbond, benevens de bewoordingen van het Pact;
werden om te beginnen de vier volgende geschriftjes met name genoemd als eerste,
eenvoudige inleiding tot deze opvoeding(hier volgen de namen, zooals zij in de
Hollandsche uitgave luiden, met eenige verdere aanwijzingen)
1. Wat elk Nederlander moet weten van het plechtig Grondverdrag (Statuut) van
den Volkenbond. Dit bevat het Pact in extenso, voorzien van enkele
notities en verduidelijkingen. Dit eerste geschriftje verscheen in onze taal dank
zij een comité omvattende een 20-tal vrouwenverenigingen van verschillende
richting èn de Vereeniging voor Volkenbond en Vrede. Dit comité werd ge
vormd door de Vrouwengroep uit den Vrijheidsbond. Alleen met de Vereeniging
voor Volkenbond en Vrede bleef later nauwe samenwerking bestaan voor de
verdere uitgaven.
2. Schema voor leeraren en onderwijzers ter voorbereiding van lessen over den
Volkenbond. Dit zeer beknopt geschriftje van slechts 3 blz. ontworpen door
onderwijzers in Wales, verscheen reeds in 9 talen.
3. Onderwijs en Wereldvrede. Ontworpen door de League of Nations
Union, geeft een eenvoudig en glashelder overzicht van doel, werkwijze en
resultaten van den Volkenbond. Dit geschriftje verscheen eveneens in ver,
schillende talen en werd reeds in Sept. 1926 dcor het Departement van Onder,
wijs in Ned.slndië aan alle lagere en mulo»scholen aldaar gezonden.
4. Wereldvrede en Vooruitgang eischen een nieuwe Opvoeding (ontworpen door
ondergeteekende) geeft een overzicht van zedelijk maatschappelijke opvoeding
als vormende den onmisbaren ondergrond voor de opvoeding tot de vredesge.
dachte. In vele landen is het gewone ondrewijs n.l. reeds in deze richting ge»
oriënteerd en omvatopvoeding tot de gezinstaak (dus ook hygiëne enz.), èn
tot goede burgerschap, leidende tot goede wereldburgerschap. De volledige
schema's van onderwerpen, die hiervoor internationaal reeds burgerrecht ver
kregen ,zijn in het Aanhangsel opgenomen.
NOOT. Behalve deze 4 in Warschau aanbevolen geschriftjes, die weldra in onze
taal verschenen, werden nog in dezelfde serie „Zeer populaire vredesliteratuur", de
volgende geschriftjes gepubliceerd:
5. Internationale welwillendheid in verband met het onderwijs in geschiedenis en
a&rdrjjkskunde, vrij naar het Engelsch door Prof. J. T. Unstaid en
F. S. Marvin. Een suggestief boekje, waaruit ook o.a. blijkt, hoe zelfs op de
lagere scholen in Engeland Hugo de Groot als de merkwaardigste voorlooper
van den Volkenbond wordt geroemd.
6. „De Christus van de Andes", dcor Prof. Gilbert Murray. Uitmuntend geschikt
gebleken, e%'ena!s Nr. 7, om o.m. aan kinderen te worden uitgereikt bij uitvoe
ringen, of op sommige herdenkingsdagen, b.v. op 18 Mei.
7. „Volkenbondslied'' docr onzen jeugdigen stadgenoot P. Kuin. (Op de wijze van
„O, schittrende kleuren van Neêrlands vlag.")
AI deze geschriftjes zijn verkrijgbaar bij den uitgever O. Th. Dantuma, Zijlstraat,
alhier, of bij ondergeteekende, die de publicatie van deze serie verzorgde en bij wie
ook de geheele serie, liefst besteld per giro 11464, te verkrijgen is.
Ons Comité van Vrouwenverenigingen had dit werk reeds einde 1924, dus vóór
TWarschau, als een echt moederlijke taak beschouwd een taak die nog door
niemand anders in ons land ter hand was genomenn.l. om zender veranderingen
in de schoolprogramma's een geschikte en weinig kostbare methode te propageeren,
waardoor de vredes. en de Volkenbcadsgedachte niet alleen tot de jongere school
kinderen zou kunnen worden gebracht, maar die tevens een eerste inleiding voor
ouders en leerkrachten zou worden, waarop later door uitgebreider; gondiger
literatuur zou kunnen worden voortgebouwd. Elk geschriftje werd dan ook zorg.
yuldig door het Secretariaat van Volkenbpnd en Vrede nagegaan. Het was ons een
ware verrassing en greote voldoening, dat' b.g. 7 geschriftjes spoedig grooten aftrek
vonden. In jaar tijds werden 36.000 ex. geplaatst en zij begonnen bij onder
wijzers en leeraren meer en meer ingang te vinden.
Ook in het Rapport, hetwelk op uitnoodiging van B. en W. in Sept. 1926 door een
Commissie uit het Schoolparlement te Amsterdam werd uitgebracht aangaande de
wenschelijkheid en mogelijkheid van de opvoeding tot de Volkenbondsgedachte in de
lagere school, luidde het oordeel daarover onverdeeld gunstig. Daarbij werden 3 van
onze geschriftjes aanbevolen: 1, 3 en 5 (naast 2 uitgebreider schoolboeken). Boven
dien werd sympathie betuigd met het streven naar zedelijk maatschappelijke
opvoeding (mits natuurlijk „occasioneel", zooals dit trouwens in Nr. 4 uitdrukkelijk
wordt bepleit iets wat in ons land vrijwel een noviteit beteekende. Het Rapport
was onderteekend door T. Kcoistra, voorzitter, Fr. Berens, J. Hartog, A, Kuiper en
J. Puhringer.
In Juni j.l. verscheen daarop naar aanleiding van dit Rapport een circulaire van
B. en W. van Amsterdam aan de Hoofden, onderwijzers en onderwijzeressen van de
openbare scholen vocrr G. L. O. met „het verzoek, bij het onderwijs in de geschiede»
„nis in de hoogere leerjaren min of meer-uitvoerig stil te staan bij het ontstaan, de
„organisatie en de werkwijze van den Volkenbond en bij de reeds door dezeti bond
„bereikte resultaten. Wij zouden het op prijs stellen, indien gij dit wildet doen op
„zoodanige wijze, dat bij het opgroeiende geslacht de vredesgedachte krachtig
„wortel schiet, opdat het streven van den Volkenbond in steeds breeder kringen
„steun ondervinde."
Tengevolge van een verzoek uit de vergadering van de onderwijzers zelf werden
nieraan voor elke school toegevoegd de geschriftjes 1, 3, 4 en 5. Aardig is het, hierbij
aan te teekenen, dat zoowel het Rapport als de circulaire het gevolg zijn geweest
van het herhaaldelijk en eendrachtig bepleiten van deze opvoeding cn van een
reorganisatie in het geschiedenis-onderwijs, door de drie vrouwelijke raadsleden
Mevr. Koek (V.B.), Mej. Mr. Frida Katz (C.H.) en Mevr. Tilanus (S.D.A.P.).
Ook uit andere steden van ons land bereikten ons hoopgevende berichten. In
Haarlem werd b.v. door het bestuur van V. e. V. eene commissie in het leven
geroepen, welke een onderzoek instelde naar de wijze, waarop in de M. S.
onderwijs omtrent den Volkenbond zou kunnen worden gegeven. Er bleek bij de
leerkrachten algemeene sympathie voor de zaak, ook in de L.S. Maar ook de
regeering toont hoe langer hoe meer belangstelling: o.m. werd door schoolopzieners
aan M.S. verzocht eene gedetailleerde opgave van de manier waarop in de ver
schillende klassen de V. B. behandeld werd.
Ja, J'idée marcheHet is een opvallend verschil met 2 jaren geleden. Want
ook aan de volgende wenken, die door de Resoluties van Warschau werden gegeven,
wordt de noodige aandacht geschonken.
Een tijdschrift voor jongens en meisjes in den geest van „League News" (een
Engelsch blad dat om de drie maanden verschijnt). Zoover kon men hier nog niet
komen, maar wel worden pogingen gedaan, cm geschikte stukken in jeugdbladen
geplaatst te krijgen.
Lezingen met lichtbeelden voor scholen. Hiervoor nam dc Volkenbond zelf een
uitmuntend initiatief: uit de prachtige verzameling van 450 lichtbeelden (volgens
een geheel nieuw procédé op een scort filmpapier vervaardigd, zeer helder, licht,
goedkoop en onbreekbaar en waarvan de catalogus gratis is aan te vragen bij onze
landgenoote, Mevr. Dc BoerEaarslag, die aan het Bureau des Informations,
Société des Nations, Genève, werkzaam is) werd ten behoeve van dc middelbare
scholen en van populaire voordrachten een keurcollectie gevormd van 57 plaatjes,
met een uitmuntende handleiding in het Fransch, die voor slechts 20 francs Zw
aldaar mèt de handleiding verkrijgbaar is en die ook reeds vrij veel in ons land
gebruikt werd. De handleiding alleen kost 70 centimes. Ook hunne serie van 20
groote wandplaten met Engclschen tekst wordt hier door verschillende middelbare
scholen zeer gewaardeerd en kost slechts 10 Fr. Het laat zich licht begrijpen, hoe
deze twee leermiddelen, die met de grootste zorg in Genève werden ontworpen, ten
einde in alle landen bruikbaar te zijn, er veel toe kunnen bijdragen, om de ook daar
zoo gewenschte eenheid in de opvoeding tot de Volkenbondsgcdachte te verkrijgen.
Maar voor de lagere scholen had men in Genève nog niets van dien aard. Daarom
ontwierp o.g. in overleg met ons Secretariaat van V. e. V. voor kinderen van 1012
jaar een kleinere voordracht„De grocte Vredesmachine", waarvan de 42 plaatjes
eveneens jn Genève worden vervaardigd en in hun catalogus zullen worden opgeno,
men. Deze kost 17 fr. en is met dc (gratis) gestencilde handleiding voorloopig óók
bij o.g. te verkrijgen. Werd reeds hier en daar vcor de 18 Mci»hcrdenking gebruikt.
Eene Fransche vertaling is in bewerking.
Een film voor scholen. De film welke door de V. v. V. c. V. met dit doel werd
ontworpen„Een ware geschiedenis van geweld tot recht" vond ook in Genève
groote waardeering en werd hier reeds in een 40-tal steden en in vele M.S met
succes vertoend. De verkorte editie leent zich pitstekend, om zelfs aan kinderen van
1113 jaar te worden vertoond. Aan te vragen: Secretariaat V. e. V., Jan van
Nassaustraat 93, Den Haag.
Een opgave van boeken voor de jeugd. In het propagandablad „Voer Volkenbond
en Vrede", dat slechts nu en dan zal verschijnen cn dat vcor het eerst dit jaar in
Mei uitkwam en toen meer speciaal dc gehcclc 18 Mei-herdenking behandelde, (bij
ondergeteekende zijn nog enkele nummers voorradig) is een uitgebreide literatuurlijst
opgenomen, voorloopig meer uitsluitend niet te zware studieboeken bevattende.
Alleen Hebe Spaull's „De Strijd om Vrede" geeft aardige verhalen voor kinderen
van 1013 jaar, vooral als zc worden voorgelezen. In het uitstekend gedocumen.
teerd maandblad De Volkenbond", worden de beste nieuwe werken gerecenseerd,
ook de buitenlandsche.
Ten slotte werden in Warschau nog aanbevolenzomercursussen in elk Tan«,
zooals reeds te Genève bestaan een adviseerend comité in Genève inzake opvoe,
ding uitwisseling van studenten en het organiseeren van internationale studie
reizen, ook voor leerlingen uit de middelbare scholen meerdere samenwerking
van organisaties voor voortgezet nict-vakonderwys, met inbegrip van elke beweging
voor opvoeding, en samenwerking met de „Association pour l'éducation des adaltes"
te Genève.
Tot zoover dus hetgeen in Juli 1925 te Warschau met algemeene instemming werd
vastgelegd. Zooals men zieteen practisch cn goed doordacht program, waarvan
ook in ons land steeds meerdere punten de aandacht begonnen te trekken en
navolging vonden, nadat ongeveer ccn jaar tevoren reeds spontaan de eerste stoot
tot deze zeer eenvoudige opvoeding tot de Volkenbondsgcdachte door de Vrouwen-
greep uit den Vrijheidsbond was gegeven en daarvoor heel toevallig juist verschil*
lende van de boekjes waren uitgekozen, die daar zouden worden aanbevolen.
Maar ook op geheel andere wijze wordt belangrijk' werk gedaan, om de vredes»
gedachte bij de jeugd aan te kweeken. Ditmaal echter niet, door meer uitsluitend
kennis bij te brengen omtrent den Volkenbond, maar door de jeugd zelf iets te doen
te geven, wat de internationale toenadering zal kunnen bevorderen vooral als het
meer algemeen wordt.
Zooals men weet, heeft het Roode Kruis zich in vredestijd verschillende nieuwe
werkkringen geschapen, niet alleen van hygiënischen, maar ook van paedagogischen
aard. „La Crc-ix Rouge de la Jeuncsse" (Het Jeugd Roode Kruis) waarvan de hoofd
zetel in Parijs is, 2 Avenue Velasquez, begon weinige jaren geleden met verrassend
succes te werken, om de kinderen vooral door zelfwerkzaamheid op drieërlei gebied
als het ware te „mobiliseeren".
I. Door hen actief te laten deelnemen aan allerlei hygiënische maatregelen en aan
den strijd tegen de tuberculose (o.m. door middel van de z.g. „gezondheidsspelletjes",
die op massa's scholen zeer inslaan). II. Door het ontwikkelen van hulpvaardig
heid en gemeenschapszin. III. En ten slotte: van de vredesgedachte, en wel meer
in het bijzonder door internationale schoolcorrespondentie, n.l. door middel van het
samenstellen van een soort album met plaatjes, teekeningen, opstellen enz., waaraan
de kinderen van een geheele klasse vrijwillig medewerken. Zulk een album wordt
door kinderen van lagere scholen in hun eigen taal geschreven en in Parijs vertaald
en doorgezonden. Voor middelbare scholen is het dikwijls een animeerende oefening,
deze correspondentie in een andere taal te schrijven, zooals trouwens reeds plaats
vindt in enkele M. S. (o.m. op ,,'t Kopje"). Ook elders geschiedt dit al hier en daar
op initiatief van de HollandAmerika-vereeniging. Algemeene kennis van het
Esperanto zou de taak buitengewoon vergemakkelijken.
Zooals men ziet, vertoont dit geheele streven van het Roode Kruis een treffend
overeenkomst met hetgeen hierboven over de jeugdopvoeding van V. en V. werd
medegedeeld, die in Engeland en Wales ook talrijke speciale jeugdafdcelingen telt.
Er bestaan echter reeds in 45 landen jcugdafdeelingen van het R. K., die zich snel
ontwikkelen, dank zij de aardige wijze waarop zij de jeugd blijvend weten te boeien,
omdat onder uitmuntende leiding zoo heel veel aan hun eigen initiatief wordt over
gelaten. In Europa bestaan reeds afdelingen in alle landen, behalve Portugal,
Turkije, Rusland.... en Nederland.
Kort geleden werd echter in Amsterdam een welgeslaagde poging gedaan om
speciaal aan dit vredesjeugdwerk meer bekendheid te geven. In samenwerking^ met
de| (Holland—Amerika.vereeniging werd door het R. K. de interessante film hier
over bij Tuschinski vertoond, waarin de totstandkoming van zulk een album werd
gedemonstreerd Dit sympathieke jeugdwerk was ons allen een ware openbaring en
ook de talrijke aanwezige leerkrachten volgden de film en de sprekers met levendige
belaangstelling.
Ook het tentoongestelde albnm, het eerste, dat door kinderen uit een lagere
school in Nederland met echt enthousiasme werd samengesteld (en dat door het
Hoofd dezer School te Avenhorn, den heer Brinkman, met een voordracht werd
toegelicht) trok zeer de aandacht, terwijl Dr. Hondius, Rector van het Gymnasium
te Sneek, interessante bijzonderheden vertelde van hetgeen hij als gedelegeerde cp
ht Roode Kruis-congres te -Brussel had vernomen.
Omstreeks Kerstmis hopen wij nu deze film (die ondertusschen ook in de
Haagsche schoolbioscoop zal worden vertoond) met toelichting van één der b.g.
sprekers ook in een bioscoop in Haarlem te zien opvoeren en twijfelen niet aan de
sympathie, waarmede ook hier dit vredeswerk zal worden begroet.
Mevr. DekkerVan Ysseldijk, uit Bloemcndaal, die daar enkele maanden geleden
met verrassend succes, min of meer naar het Engelsche voorbeeld, de eerste „Neder,
landsche Jeugdvereeniging voor den Volkenbond"^ oprichtte, met een aardige
„Vredeskamer" door de kinderen zelf ingericht, en wier eerste propaganda«avond
(met de vertooning van „De greote Vredesmachine") in Juni goed slaagde (ook
het Haarlem's Dagblad was zoo vriendelijk, hierover eene gunstige recensie te
schrijven) nam daartoe reeds het initiatief en hoopt medewerking van verschillende
zijden in te roepen, zoodra-zij met het voorloopige plan gereed zal zijn. Temeer,
daar hare Jeugdvereeniging met bijzondere instemming en waardecring door het
Secretariaat van het Hoofdbestuur van V. e. V. werd begroet.
Kinderen blyvend te interesseeren in vredeswerk is natuurlijk niet gemakkelijk.
Er moet variatie zijn en er moet ook vooral niet te veel aan worden gedaan. Een
combinatie van het beste van hetgeen in Engeland en Wales door de Vclkenbonds-
vereeniging wordt gedaan, met iets van hetgeen wat het Jeugd Roode Kruis aan
geeft, gepaard aan een trouwe herdenking van 18 Mei in de scholen (een datum die
als „Goodwill-Day" ook in Engelsch sprekende landen meer en meer als Wereld,
vredesdag wordt gevierd, wijl het de eenigc merkwaardige vredesdatum is, die niet
pijnlijk is voor de overwonnen landen cn waarop sedert 1922 steeds de treffende
„Wereldvredesboodschap van de Kinderen van Wales aan de kinderen van andere
landen" in vele talen per radio wordt verzonden) dit alles tezamen bleek aan onze
\riendelijke jeugdleidster een bezielende sfeer van activiteit ook voor onze jeugd te
kunnen worden. Zelfwerkzaamheid en hulpvaardigheid dat zijn hare leitmotieven.
Haar clubje van 40, in de hoogste klasse van een onzer lagere scholen begonnen,
is nu over verschillende middelbare en mulo-scholen verspreid en elk lid blijft ook
daar con amore werken, om er nieuwe centra te stichten en ook oudere leerlingen
te werven. Met genoegen verklaart Mevr. Dekker zich bereid, om belangstellenden
persoonlijk, of per telefoon 22724, verdere inlichtingen te verstrekken. Adres: Lage
Duin en Daalsche weg 9 A, ..De Til".
Het is zoo te begrijpen, dat enthousiaste vredesvrienden er zich aan ergeren, dat
het Volkenbondswerk niet veel sneller vordert en dat men verontwaardigd is en
verontrust, wanneer men tegenvallers ziet of van voortschrijdende bewapeningen
hoort. En dat men daarom snellere middelen zou willen beproeven, om den alge-
meenen vrede en de internationale veiligheid te bereiken o.m. door eenzijdige, of
algeheele ontwapening, ja, dat men zelfs voor dienstweigering een lans meent te
moeten breken. Maar dit zijn middelen, die hunne zeer bedenkelijke zijde hebben,
want in geval van oorlog zouden zij juist den volslagen ondergang van ons door
en door vredelievend volk ten gevolge hebben, van ons volk, wiens algemeene
mentaliteit op pacifistisch gebied juist den hoogsten eerbied afdwingt en wier
vooraanstaande mannen en vrouwen in den Vc-lkenbond meer en meer op
den voorgrond treden.
Men vergete ook niet, dat bij onze ongeveer volslagen weerloosheid o.m. de heb,
zucht van België, waar n.b. nog stééds een brutale leugencampagne wordt gevoerd,
die van ons Limburg spreekt als van „het afgestane Limburg, dat naar hereeniging
met België huqkert", vrij spel zou hebben. Ook het communistische gevaar is
waarlijk niet denkbeeldig, waar Rusland doorloopend op de meest weerzinwekkende
wijze stookt en zich tot de tanden toe wapent.
Maar bovendien: wie het Grondverdrag van den Volkenbond kent, weet, dat elk
aangesloten land| de plicht op zich nam, om een onschuldig aangevallen land zoo
ncodig zelfs gewapend ter hulp te snellen. Mogen wij dan eventueel klaploopen op
de hulp van andere volken en weigeren, zelf onze plicht tegenover hen fe vervullen?
Een behoorlijke bewapening blijft dus voorloopig helaas nog een heilige plicht. Wij
gingen reeds inderdaad veel verder in vermindering van bewapening dan alle ons
omringende landen.
Vol moed kunnen wij echter op een betere toekomst vertrouwen, wanneer de
macht van den Volkenbond blijft groeien, zooals wij dit in de afgeloopen jaren
hebben kunnen constateeren, want het gelukte toch in Genève reeds zes keer, om
uitsluitend door zedelyk overwicht, dus zonder wapengeweld, zonder daarmee zelfs
te dreigen, oorlogen te voorkomen. Verder om talloc-zc geschillen van minder
ernstigen aard door zijne bemiddeling tot een bevredigende oplossing te brengen.
En ten slotte vallen er nog véél talrijker voorbeelden te vermelden van zegenrijke
internationale samenwerking; dat alles kon alleen door den geest van Genève
worden bereikt.
Allden door het eendrachtig streven van alle vredelievende en orde
lievende lagen onzer samenleving is dit groote wereldprobleem cp te lossen. En
daarom is nationale en internationale eenheid in de opvoeding tot de Volkenbonds.
gedachte, vooral van de jeugd, in wier handen de naaste toekomst ligt, een van de
beste middelen, om de macht van de meest doeltreffende vredesorganisatie de
Volkenbond te doen groeien en zegevieren.
Voor dit hooge doel zij ons aller leuze: geen klassenstrijd maar klassü-
sameirwerkingl
