TWEEDE KAMER.
HAARLEM'S DAGBLAD DONDERDAG 27 OCT. 1927
LETTEREN EN KUNST.
FKANS E' VI M EX HA'E.EY VERDIER.
Frans Daum en Harry Verdier von
den gisteren bij hun voordrachtavond
in het voor cabaretkunst wel zeer
ongeschikte en kille bovenzaaltje van
het Gemeen L rijke Concertgebouw een
vrij talrijk voornamelijk jeugdig en
vriendelijk gestemd publiek. De be
langstelling ging het meest uit naar
Harry Verdier, die nog niet lang geleden
leerling was van de Kweekschool voor
Onderwijzers te Haarlem.
Verdier heeft ongetwijfeld talent. Hij
heeft blijkbaar een dichterlijke ziel en
voelt het vers heel zuiver aan. Hij zegt
met fyne nuanceering. zijn voordracht
is doorvoeld,- hij geeft de verzen in de
juiste sfeer, melodisch en met greote
innigheid. Het teere, het- subtiele komt
in Verdier's voordracht vcorloopig nog
meer tot zijn recht dan het krachtige
en forsche. al ontbreekt het hem al
lerminst aan geluid. Zijn stem treft
zelfs herhaaldelijk door het mooie,
warme timbre maar de uitspraak der
medeklinkers is nog veel te slap. zoo
dat het woord van Verdier niet vol
doende plastiek krijgt. De slotconsonan
ten worden door Verdier nauwelijks uit
gesproken, de t wordt bij hem een
d. de p een b, Daartegenover staat dat
sommige klinkers te open worden ge
zegd. zoodat wij bijvoorbeeld smaart
hoorden voor smart, haart voor hart.
Verdier zal nog terdege op zijn uitspraak
moeten werken. Niet alleen toch dat hij
nu al heel gauw onverstaanbaar werd.
de aandacht verslapte al spoedig, door
zijn verwaarioozing van het woord. Ver
dier neme een voorbeeld aan eer kunste
naar als Musch. die juist zoo sterk boe:t.
omdat hij ni?: alleen het vers in zijn
melodies en rhytmiek geeft, maar
vcoral ook. omdat elk woord bij hem
zijn volle plastiek krijgt.
Frans Daum is hier geen onbekende.
Hij heeft het voorrecht een goed ge
schoolde en sympathiek klinkende stem
te bezitten en bovendien zeer muzikaal
te zyn. Hij begeleidt zich zelf aan
den vleugel en hij doet dat voortreffe
lijk. Daarby is Daum zoon van
..Maurits", die in zijn Indische romans
Indië van 40 jaar geleden zoo voor
treffelijk geteekend heeft van huis
uit artist. Zijn voordracht boeit dan ook
door warm sentiment, spontaniteit en
en welluidendheid. Hij beboert zeker tot
de beste vertolkers van het levenslied
in cms land. Di: bleek vooral uit zijn
temperamentvolle voordracht van ..Tra-
vaille" en de pittige wijze, waarop hij
ons ,ie joli Tambour" gaf! Goethe und
die Frau von Stein, zong hij met ko-
mischen fijnen geest. Daum wake echter
voor te plotselinge overgangen van het
pianissimo naar het forto en omge
keerd! Zijn „explosies" doen nu en dan
als onbeheerscht aan. Hij verbreekt er
de lijn van het lied mee.
Daum en Verdier hadden beiden een
groot succes bij het zeer vriendelijk
gestemde publiek.
J. 33. SCHUIL.
MUZIEK.
FEESTCON'CERT OLIVIER KOOP.
Olivier Koop, vroeger te Amsterdam,
daarna ie Over veen. waar hij het paro
chiale zangkoor leidt, woonachtig, sinds
de annexatie onze stadgenoot, is een be
kende en geziene figuur in zangerskrin
gen. Niet alleen den liturgischen kerk
zang wijdde hij verscheidene zijner com
posities, die dan ook het „nihil obstat"
als kenmerk a-er kerkelijke goedkeuring
dragen, maar cok voor den wereiöschen
zang was hij ijverig en met succes
werkzaam. Verscheidene zijner compo
sities voor gemengd- en mannenkoor
zijn als verplichte nummers bij con
coursen uitverkoren en hij maakt vaak
deel der jury uit. Bovendien heeft, het
kinderlied zijne belangstelling: meerde
re bundels Kinderliedjes"' en „Kinder
verhaaltjes" verschenen van zijn hand.
Ten slotte is hij leeraar voor harmonie
aan de muziekschool der afdeeüng Am
sterdam van de M. t B. d. T.
Geen wonder, dat van vele zijden
medewerking ondervonden werd toen
een comité zich aan het werk zette om
Koop's zilveren jubileum als toon
kunstenaar feestelijk te voeren. Bont
was de lijst van hen die op het pro
gramma voor het feestconcert van
gisteren vermeldt waren, en die des
avonds dan ook het podium der goed'
bezette gemeentelijke Concertzaal be
iraden of er zich neervlijden. Dit laat
ste gold voor een alleraardigste kleuter-
schaar, die onder de pittige en deskun
dige leiding van mej. Dora Loots enkele
kinderliedjes van Koop in koor voor
droegen. Mej. Jo Iramink zong op gui
tige wijze een paar der „Kinderverhaal
tjes"; daarna kwam Haarlem's klein a
Capella Koor, da; ender Nico Hooger-
werfs leiding reeds een vrij groot a
Capella Koor is met een der wereld-
sche koorwerken van den jubilaris. De
heer Jan Nieland speelde een „Medita
tie" voor orgel; de dames Truus ter
Sieege en Jo Immink zongen eenige
duetten, waaronder de hier reeds eerder
gehoorde „Mana-Antiphonen", die
voor sopraan en alt geschreven zijn doch
by kerkeiyk gebruik door tenor en bas
worden uitgevoerd. En dan kwam de
componist zelf op het podium om de ge
zamenlijke kerkkoren bij de uitvoering
van zijn „Te Deum lauaamus", een zij
ner grootste en meest beteekenende wer
ken te leiden.
Hartelijk applaus begroette den jubi
laris by zijn optreden en na de uit
voering; daarna had de huldiging
plaats: bloemen en geschenken werden
aangeboden, benevens een fraai album
met de namen van allen die voor dit
feest in eenigen vorm hun medewerking
verleenden: tal van felicitaiietelegram-
men werden voorgelezen, toespraken ge
houden. De Jubilaris dankte met een
enkel woord.
Na de pauze werden de muzikale
voordrachten voortgezet, waarbij nog
een uit voortreffelijke krachten ge-
vromd doch niet in allen deele voldoende
geoefend vocaal enseml^e onder Jan
Nieland, en Beverwyk's Mannenkoor
onder Leo Pielage de ry der uitvoerders
aanvulden; by dit laatste was de een
heid ook r.iet s'.eeds volkomen, waar-
sch ij olijk als gevolg van te korte voor
bereiding.
De verschillende werken nagaande
schijnt het my dat Koop in zijn kerke-
lyke zangen het bee:e gegeven heeft
zyn wereldlijke koorcomposnies onthou
den zich van goeókoope effecten, maar
zijn melodisch niet meeslec-pend.
Marcia funèbre geeft aardige barak:
ristiek. In het kinderlied heeft hy in
het algemeen den ju is ten toon weten tc
treffen..
De avond was een succes voor den
bescheiden toonkunstenaar. De regeling
had vlotter kunnen zijn; er waren te
veel greote generale pauzes tusschen
de verschillende nummers, en daardoc:
werd het later dan ncodig was.
KAR EL DE JONG.
HAARLEMSCKE KUNST
KRING.
LEZING VAN DEN HEER
JUST HAVELAAR.
In de aula van Tc ij Iers Stichting,
hield Woensdagavond de heer Just Ha-
velaar een lezing met lichtbeelden over
„Moderne beeldhouwkunst" voor
leden van den Haarlemschen Kunst
kring.
Spreker gaf vóór de pauze een inlei
ding waarin hy er o m. de aandacht op
vestigde dat er altijd verbard is ge
weest tusschen beeldhouwkunst
bouwkunst. Het beeld kreeg daardoor
juist zijn groote kracht, want de beeld
houwkunst is het tot bewustzijn gerijpte
kind van de aardsche moederkunst, zij
is de tot idee gelouterde lichamelijk
heid. de dramatische bewustheid van de
architectuur..
In den tijd van de renaissance richtte
de kunst zich meer tot een bepaalde
klasse. Er was toen de drang naar het
individueele, naar het persoonlijk onder
zoek. En dus was er ook ruimte veer
den twijfel. De in dien tijd tot uiting
komende kentering was ook onmiddel-
iyk in de kunst merkbaar. De architec
tuur werd steeds minder de moeósr-
kunst die den styi der andere kunsten
bepaalde. De schilder- en de beeldbouw
kunst werden vrije kunsten. De groote.
anonyme volkskunst sterft uit. Er was
nog we! een groote sculptuur, maar de
schilderkunst werd toch de groote
beeldende kunst. Aan het genie. Michaël
Angelo geiukce het nog beide kunsten
samen te vatten in zijn machtige greep..
Maar in de volgende eeuwen bracht
de beeldhouwkunst niets voort dat wat
diepte betreft te vergelijken was met de
schilderkunst in die dagen.
Dit ging zoo voort tot het einde der
19e eeuw, de eeuw van de schilderkunst
die haar hoogtepunt vond in de spon
tane, impressionistische studie. Maar
tegen het laatste kwart der 19e eeuw, in
den vollen glorietyd van het impres
sionisme openbaart zich een nieuwe
sculpture drang, die de apotheose- van
het genie krygt dc-or Rodin. Zulk een
sculptuur als van hèm had men sinds
Michaël Angelo niet meer gezien. Er
viel een onmiskenbare herleving van
de beeldhouwkunst te constarseren
de sterk psychologische kunst van den
grooten eenzamen Rodin. Di: was kunst
die tot de men.se nireid in haar geheel
was gericht, die menscheiijke gevoelens
wist te vertolken. Toch bleef Rodin
eenzaam staan: er was geen architec
tuur, die zijn werk kon omvatten. Op
Rodin kon men ook niet voortbouwen;
men kqjg zijn werk alleen verzamelen en
opbergen, want in de wereld was niets
veranderd, 't Was schoon geweest, wat
hy had gemaakt, maar vruchteloos in
in sociaal-aesthetlschen zin.
Maar toch zou de styidrang zich
openbaren in de geboorte van een nieu
we bouwkunst en van een nieuwe beeld
bouwkunst. Deze nieuwe kunstwil
openbaarde zien in Duitschland, het
harde, energieke, overmoedige Duitsch
land van vóór den oorlog. Maar de wil
was te sterk. De overgave ontbrak en
wat is de kunst zonder overgave? Wat
is schoonheid, die werkt als een politiek
program? Men zou kunnen spreken van
vóór-oorlogsche „monumentaliteit" in
Duitschland. Er was teen een k&non-
nen-idealisme.
Sterk is een volk, dat zulke monumen
ten voortbrengt als in die dagen ge
wrocht werden, maar niet rijp.
Dit alles behoort nu alweer tot het
verleden, maar de drang was er niet
minder diep om. De historie heeft dien
drang gelouterd in tranen. In Duitsch
land in Beigië, Frankrijk en Engeland
z;en we nu teerder kunst. En ons k.eine
Holland verruit met eere zyn plaats in
de beweging der jonge architectuur en
beeldhouwkunst. Aan onze herboren
beeldhouwkunst kwam het ten goede
dat zij gedurende 4 eeuwen bijna dood
was gewsest. Zij kon nu jong verschij
nen toen de architectonische geest weer
vaardig werd over ons volk en meer
stylbesef orde kwam scheppen in den
chaos. Mendes da Costa werd de erkende
leider der moderne beeldhouwkunst en
dan ging ook groote invloed uit van R&-
deker. Tusschen deze twee polen groe
peert zich thans de beeldhouwkunst van
ons land. Spr. prees de machtige, myste
rieuze Oceaanfiguur waarmede van den
Eynde het Scheepvaarthuis sierde en
roemde ook het werk van den volgeling
van Redeker, Th. van Reyn.
Hildo Krop, die tot de groep-Redeker
mag gerekend worden is spr. bijzonder
sympathiek. Deze kunstenaar begrijpt
zyn kunst als dienende factor van de
cultuur. Dat Amsterdam hem benoemde
tot stadsbeeldhouwer strekt het bestuur
van de hoofdstad tot eer.
De moderne sculptuur mist misschien
de vreugdevolle gratie van deGrieken en
de E gyp benaren. onze tijd laat deze
vreugde moeilijk toe. Onze tijd is vol
spanning.De algenveene spheer van onze
beeldhouwkunst is tragisch, donker,
maar met een mystieken drang naar
het verhevene en gekenmerkt door de
soberheid van den ernst.
Mendes da Costa komt als De
Bazel los van zijn tyd en boven zijn
tijd te staan.
Onze tegenwoordige beeldhouwers
werken niet voor hun individueele glorie
maar cm de taak die hun is toegewezen,
goed te volbrengen. Wat zij nu nog
maken zyn slechts fragmenten van wat
zij zullen maken als het Ncderlandsche
volk hen roept. Mogen zy in het volk
dan begrüpeis vinden er. megen de ar
chitecten hen helpen. Of v.- ij gereed
zijn om de kunstenaars te begrijpen en
aan te moedigen, daarvan hangt de
blceityd van onze beeldhouwkunst af,
cite immers geen salonkunst meer is.
maar gemeenschapskunst!
Na de pauze verduidelijkte ös heer
Ha vela ar het gesprokene door het ver-
tconen van een serie prachtige licht
beelden, die werken van moderne
meest Nederlaradsche beeldhouwers
voorstelden.
De voorzitter de heer T.B. Rocrda, sprak
een hartelijk woord van dark.
LEZING NED. REÏSVEEEENIGDÏG
„In de Alpen".
Woensdagavond zijn wij op reis ge
weest. Naar Zwitserland! De heer D.
van Staveren uit, Den Haag heeft ons
meegenomen, als gasten der afdeelin?
Haarlem van de Nederlandsche Reis-
vereeniging.
Wy begonnen in den Schouwburg
Janswcg en kwamen over Bazel inLuzern
terecht. By het Vierwoudstedenmeer, de
oude Vïerwaldstattersee, aan wiens
oevers zich de Zwitsersche vryheidsoor-
log afspeelde in de kantons Uri, Schweiz
en Unterwald-en en Luzem. Waar alles
nog herinnert aan dien glorieryken tijd.
De heer Van Staveren liet ons de prachi
zien van de stad Luzem. haar praehtige
hotels, haar leeuw, uitgehouwen in de
rotsen naar model van Thorwaldsen. De
Kape-sbrug met den Watertoren en de
Hofkirche, met haar slanke torens. En
wij genoten, zcoals ook de kinderen ge
noten, en de tallooze gezelschappen, die
met den eminecten leider dit schoone
land bezochten, en er di: prachtige volk
leerden kermen, dat eerlijk is en eenvou
dig. Uit één stuk gehouwen, zooals de
rotsen aan wier voet het leeft. De rot
sen. die loodrecht afdalen in het diepe
wondere blauw van het meer; waarvan
de heer Van Staveren ons sprak. En
waar wy met hem tochten over maak
ten, in ranke raderbooten, zindelijk en
net zooals alles in dit gebenedijde land.
En met op den achtersteven de Bonds-
vlag, een wit kruis in een veld van
rood ais teeken van nationalen trots
die sterk leeft in dit volk.
De leider nam ons mee, naar de
plaatsjes, waarachter Pilatus en Rigi en
Gotthard hoog o pry zen. en liet ons de
plaats zien. waar Teil's voet den rots
bodem drukte, en hy het bootje afstiet
m het schuimende meer, in de woeden
de Föhn. Hy bracht ons r.aar de kapel,
gewijd aan den nationalen held en leid
de ons over de Markt van Uri's hoofd
stad. het oude Altorff. waar het Zwit
sersche volk zyn held een monument
toewydae, op de plaats waar de gekloof
de appel ter aarde viel.
Wij kwamen op de Rütli, waar de ge
zworenen samen kwamen uit alle vier
landen, om het Oostenrijksche juk af te
schudden; en ondergingen de romantiek
van deze machtige omgeving.
Vooruitgeschoven in het meer staat de
Schdiersteen die den naam draagt van
den zanger van Teil's roem. de voor
Zwitserland onvergeteiyke Schiller.
En Vitzman zagen wij. en Brunren
en nog zoovele andere liefelijke plaats
jes met ranke kerktorens. Bij Fluelen
zagen wij de Reuss in het meer strocmen.
Gereinigd van steen en en puin treedt hij
er bij Luzem weer uit.
Maar we gingen ook de hoogte in.
Met bergspoortjes en eiectrische tram
metjes kwamen wij boven op de Rigi,
bij Rigi-Kulm; op de Rhöne-glstscher.
waar de machtige rivier als een beekje
begint.
Wy wandelden door de Auen-Strasse
met de prachtige uitgehouwen bogen,
gingen door donkere tunnels en kwa
men hooger dan wy in den berg gingen
uit den rotswand weer te voorschijn,
om het verrukkelijke landschap te ge
nieten. En als het niet altyd duidelijk
was. hoe de weg liep, dan haalde de
heer Van Staveren de kaart er bij en
wees alles aan.
En goede raadgevingen gaf hij, ter
zake deskundig als hij is,, door zijn vele
reizen, in het, door hem zoo geliefde,
land. Iets van zyn liefde voor het prach
tige Alpenland met zijn beminnelijke be
woners wist hij op ons over te dragen.
En toch waren wij slechts in verbeelding
met hem op reis; toonde hy ons de
schoonheid slechts in lichtbeelden. En
met 't gesproken woord, 'n Zeldzame fijne
geestigheid paart de heer v.Staveren aan
een gezelligen verteltrant. Een door hém
zelf geënsceneerde film vervaardigd
door Willy Mullens Haghe Film diende
hem daarbij op uitstekende wijze tot
tolk, voor zoover, dat neg noodig was.
By Fluelen bestegen wij neg eenmaal
den hoogs ten top, hoorden er den Wald
hoorn en het jodelen, en plukten er
EdelweissToen waren wij weer terug
in den schouwburg Jansweg
En dankten in ons hart den leider, die
ons in één avond zóóveel heerlijks
schonk.
NOORDHOLLANDSCH LANDBOUW -
CREDIET ALKMAAR.
In de vergadering van commissarissen
is besloten op de 6 pet. cumulatief pre-
feicnte aandeden een interim-dividend
ad 3 pet. of f 30 uit te keeren.
MAKELAARS
Bi; de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor Haarlem en Omstreken
is ingekomen een verzoek van de Ar-
rondissements-Rechtbank te Haarlem,
om advies uit te brengen betreffende de
beëediging van de navolgende perso
nen als makelaar in de achter hun
naam vermelde vakken:
1. J. Langerveld. te Santpoort. Rijks
straatweg 262. als makelaar in onroe
rende goederen.
2. K. Dekker, te Santpoort, Rijks
straatweg 59, als makelaar in assuran
tiën en meubilair.
H. H. van Asch, te Haarlem, Nie.
Laanstraat, als makelaar in hy
potheken. assurantiën en credieten.
4. D. Bosch, te Heemstede, Dokter
Kuiplaan 15, als makelaar in onroeren
de goederen.
26 October.
Over de vervolging der communisten in Indië.
Een tweede interpellatie-De Visser. De huiszoekin
gen bij studenten uit Indië. Minister Donner geeft
Weinig inlichtingen.
De voortgezette behandeling van de
communistische interpellatie over „de
vervolging, de veroordeeling cn de mas
sa-in terne sring van communisten" heeft
niet veel nieuws meer opgeleverd van
daag zooals repliek cn dupliek in een
vertegenwoordigend lichaam by alge
meen politieke discussies gewoonlijk niet
veel opleveren.
Uit 's ministers antwoord grijpen we
nog enkele mededeelingen.
De bewindsman zeide om. dat wan
neer hU spreekt over de onlusten in In
dië hy op het ccmmunisme als de
oorzaak moet wyzen. Wanneer er echter
sprake is van de onrust in Indië als
geestelijk verschijnsel, dan openen zich
andere en ruimere perspectieven. Maar
hierover zou ce minister uitvoeriger
spreken bij de behandeling van de In
dische begrooting.
Het rapport over de West-Javaansc'ne
gebeurtenissen blijkt nog niet gereed te
zyn, waardoor het ook nog niet ver
schijnen kan.
De motie-Cramer die een nieuw
onderzoek vroeg naar de redenen der
interneering van elk der thans in Bo-
ven-Dlgoel aanwezigen kan de mi
nister niet aanbevelen: immers er heeft
(naar 's ministers gevoelen) reeds een
nauwgezet onderzoek plaats gehad.
Nu wij toch over moties spreken: ook
de heer de Visser heeft nog twee mo
ties ingediend, één, die een volled i-
ge amnestie vroeg voor alle gestraften,
de ander, die een commissie van onder
zoek wilde noemen naar de onlusten,
welke commissie dan twee leden der
communistische internationale zouden
moeten zitting nemen.
Dat deze beide moties niet de instem
ming hadden van den minister is wel
duideiyk. En de heer Joekes merkte op,
dat men de regeering geen betere uit
spraak van vertrouwen kon meegeven,
dan door de moties-de Visser, met
slechts één stem meerderheid, te ver
werpen.
De minister deelde nog mede, dat er
op het moment 623 geïnterneerden in
Boven-Digoel zyn.
De heer de Visser had verschillende
gebeurtenissen beschreven, die wanneer
zij inderdaad zouden gebeurd zyn. zoo
als hij verhaalde, gebeurtenissen by "net
optreden der politie, niet anders dan
met den naam „excessen" zouden kun-
ner. worden bestempeld. De heer van
Rijckevorssel onthutst over hetgeen hij
had gehoord, vroeg den minister, wat
er van aan was. Dr. Koningsberger ant
woordde, dat hij een onderzoek zal in
stellen en de resultaten aan de Kamer
zal mededeelen.
De minister stelde voorts vast, dat de
regeering tegen toekomstige woelingen
waakzaam is. Om de taal: voort te zet
ten, die Nederland nog voor Indië heeft:
het volk op te voeden tot zelfstandig
heid.
Tegen den heer Byleveld, die de hou
ding der soc.-aem. tijdens de interpel
latie over de communistische relletjes
niet waardeeren kon, omdat daarin z.L
ontbrak een genoegzame afkeuring, zijn
de heeren Cramer en Albaraa scherp
opgekomen. Zij wezen er op, dat steeds
en altijd de s.-d. sprekers het commu
nisme sterk afkeuren, voor Holland en
voor Indië. Het gaat immers bij de com
munistische actie om de S. D. A. P
treffen en het is juist de bedoeling der
S, D. A. P. het Indische volk andere
wegen te openen, het een breede bedding
te geven voor de nationalistische ten-
denzer.. De regeeringspolitiek konden zij
in dit opzicht jiiet waardeeren.
Het eind der interpellatie werd een
geweldige peroratie van den communis-
tischen afgevaardigde, met sterke stem
uitgesproken, onvermoeibaar en niet te
overstemmen zelfs dcor een vrywel on
eindig rumoer, waarin de heer de Vis
ser vaststelde, dat het bolsjewieksche
Rusland te strijden heeft tegen een
groote wereldmacht, van bourgeoisie en
S. D. A. P.. een macht die het poogt ten
onder te brengen.
De moties werden verworpen.
De motie-Cramer (nieuw onderzoek
naar de rechtmatigheid van de internee
ring voor elk geval) wordt verworpen
met 6219 stemmen.
De beide mcties-De Visser worden
verworpen met 801 stem.
Toen ook voor de derde stemming de
heer De Visser die dan toch de ze
kerheid kon hebben dat zijne tweede
motie „kelderen" zou hoofdelyke
stemming vroeg, riep de heer Schaper:
„We steunen je nooit meer!" Immers
een motie moet ondersteund worden,
wil zy in behandeling komen. Een een
ling kan zonder de anderen niets doen.
De motie-Kleerekoper werd ingetrok
ken, waar de voorsteller uit den weg
".vilde gaan voor de overtuiging van een
groot deel der Kamer, dat zijne motie
(d'.e de afschaffing der doodstraf vroeg
in Indië) alleen zou kunnen worden be
handeld na een doeltreffende en deug
delijke schriftelijke voorbereiding.
Om volkomen rechtvaardig te zijn je
gens den communist moeten we nog
mededeelen, dat hij zijn uitval van giste
ren tegen den heer Joekes „hou op, jij
doodbidder" doelende op 's heeren Joe
kes' opvallende magerheid introk.
De eene interpellatie-de Visser was
neg niet afgeloopen of de andere werd
v/eer aan de orde gesteld: de interpel
late over de invallen der politie in de
woningen van inlandsche studenten te
Leiden en Den Haag.
De heer de Visser stelde eenige vra
gen.
Waarop was het „redelyk vermoeden"
der Justitie gegrond, dat in de wonin
gen der laden van de vereeniging „Per-
himpoenam Indonesia" bewijzen zouden
te vinden zijn voor het misdryf, om
schreven in art. 40 W. v. Strafrecht?
Waarom wordt over de resultaten van
het onderzoek nog niet gepubliceerd?
Sinds wanneer is de vereeniging „Per-
hïmpoenanm Indonesia" een verboden
vereeniging?
Is het juist, dat de studenten worden
verdacht van opruiing in geschrifte?
Wanneer dit laatste juist is, waarom
worden dan een aantal studenten vast
gehouden, die geen er.kele poging allen
wagen zich r.sn e.v. rechtsvervolging te
onttrekken?
Zijn de vervolgingen ingezet op in
stigatie van de Indische regeering en
moeten de vervolgingsmethcden van
Indië naar Nederland worden overge
plant?
Is de regeering bereLd oogenblikke-
lijk maatregelen te treffen om de vast
gehouden studenten in vrUheid te stel
len?
Minister Donner merkte op, dat de
beantwoording der interpellatie voor hem
eigenaardige moeilijkheden rnet zich
bracht. Immers: uitvoerige bespreking
van de vragen des interpel'.anten zou
de kwestie onttrekken aan dc rechter
lijke behandeling. Dat mag niet: in
vloed op de Justitie is verkeerd en de
Kamer is geen rechtszaal.
De minister zeide de uiterste sober
heid te moeten betrachten. Zooals hy
dan ook deed.
Hy gaf een heel kort overzicht van de
feiten. Een overzicht, dat punt voor
punt reeds ieder bekend is uit ons
blad.
Tegen de vereeniging, die de Inter-
pellant noemde, rees de verdenking
dat zy het doel „Los van Indië" met
een actie wilden bereiken, waarby ge
welddadige middelen niet uitgesloten
zyn. Verdenking rees by de rechterlyke
macht. De Rechter-Commissaris deed de
by de huiszoekingen gevonden papieren
onderzoeken, uit welk onderzoek bleek,
dat men waarschyniyk niet alleen
doen had met een verboden vereeniging
(tegen de openbare orde en het gezag
zich keerend) maar ook met een ver
eeniging, die tot opruiing zyn toevlucht
nam. Daarom gelastte de Rechter-C.om-
missaris vasthouden, waaraan nog geen
einde kan komen, omdat de instructie
nog niet gesloten is.
In het voorgaande was reeds het een
en ander beantwoord van de vragen, die
de heer de Visser stelde. Het Parket
greep in, wat zich aan de visie van
den minister onttrek. De heer de Visser
meende nu wel, dat de minister zich
hier op formeele gronden aan beant
woording onttrok; het parlement
zeide hy heeft toch ook nog invloed.
Gelukkig niet zegt de minister
gelukkig is hier te lande de Justitie nog
onafhankelijk.
De resultaten van het vooronderzoek
zyn r.og niet bekend te maken, omdat
het nog in vollen gang is. De studen
ten worden verdacht we hoorden
reeds van opruiing.
Dat de aangehoudenen nog worden
vastgehouden, nvindt zijn oorzaak in
vrees voor vlucht. De deugdelijkheid
daarvan heeft de minister niet te on
derzoeken, dat moet hy aan de rechter
lijke. macht overlaten. Aldus de mins
ter.
De minister Het zich niet uit over
de vraag op wiens cf wats instigatie
de huiszoeking heeft plaats gehad.
In Nederland moest opgetreden wor
den, omdat zeide de minister het
overheidsplicht is een elementaire cver-
heidsplicht, om recht en orde te hand
haven.
De minister nam dus het standpunt
in. een standpunt, ook door den heer
Heemskerk verdedigd, dat zoolang de
Justitie de zaak in onderzoek heeft,
hij, om de onaantastbaarheid en de on
afhankelijkheid van de rechterlijke
macht, geen mededeelingen kon doen.
Op dit standpunt is ook afgestuit
het doen van mededeelingen op som
mige vragen van de heeren Cramer,
Kleerekoper en Joekes.
Deze heeren brachten de houding ter
sprake van het ministerie van Koloniën
jegens de Indische studenten, die aan
het toezicht van het ministerie zyn
onderworpen. Ook de heër Boetzelaer
van Dubbeldam vond dat het depar
tement niet streng genoeg optrad en
de Indonesiërs moest verbieden Hd te
zijn der vereeniging Perhimpoenan In
donesia, wijl in het doel dezer vereeni
ging duidelijk staat aangegeven, dat zij
de macht der overheersching wil bre
ken, dus revolutionnair zyn, de anderen
meenden dat deze studenten in „het
klassieke land der vrijheid" dit werd
natuurlijk ironisch bedoeld in geen
enkel opzicht vrijheid hadden, wat wel
daaruit belek, dat zij zeer bevreesd zyn
om ook maar in kleinigheden uitte-
spreken wat zy op het hart hebben.
Hoe dit nu ook alles zy direct
met het onderwerp der interpellatie
stond het alles niet in verband. Even
als den dag te voren menig onderwerp
werd aangeroerd, dat niet met de eerste
interpellatie in direct verband stond.
Opnieuw: evenals dit alles by de spoe
dige behandeling van de Indische be
grooting aan de orde komen zal, even
zoo heeft de heer Joekes het voornemen
de behandeling der Indische studenten
door „Koloniën" aan ean uitvoerige be
spreking te onderwerpen by de In
dische begrooting.
De heer Cramer klaagde over Aneta
- het persbureau. Hy klaagde erover
dat, terwyl men in Holland niets wist,
terwyl ook de regeering ten antwoord
op de interpellatie geen mededeelingen
deed, hangende het onderzoek van den
rechter, toch in de Indische bladen
Aneta-telegrammen verschenen, waarin
mededeelingen werden gedaan van veel
belang, mededeellng b.v. dat by de
studenten een uitgewerkt plan gereed
lag om het garnizoen van Batavia weg
te werken.
Hoe komt Aneta aan deze berichten
vroeg de heer Cramer. Van de politie?
De minister zei niet dat de inhoud on
juist was, hy zei evenmin dat de in
houd juist was. Maar hij zeide wel te
zullen onderzoeken of er een „lek" is.
Een even merkwaardige vraag, deed
de heer Joekes. Hij kan met de stuk
ken in de hand aantoonen, dat er op
een vergadering voor studenten, waarin
de heer Joekes zelf was opgetreden, ge-»
spionneerd is geworden: de presentie
lijst was geteekend dcor iemand die
(het bleek later) een valschen naam
en èen valsch adres had opgegeven.
Deze vergadering was nog wel open
baar! Ook dit zal de minister deen
onderzoeken.
Geklaagd is er over een ongemoti
veerd ruw optreden tegen de studenten
en hun huisgenooten. De politie wachtte
niet, tot het dienstmeisje belet had ge
vraagd. maar stak met daartoe mede
gebrachte instrumenten het slot open.
De minister merkte hiertegen op, dat,
wanneer de noodzakelijkheid van een
huiszoeking daar is, -doortastend moet
worden opgetreden en men niet den tijd
moet laten om stukken van waarde weg
te werken.
Waar het omging, was de aangehou
denen uit de voorloopige hechtenis te
ontslaan. Dit vroeg de heer de Visser
in een motie.
De minister wese deze natuurlijk af.
Kan dan vroeg de heer Kleerekoper
het onderzoek niet bespoedigd wor
den?
De minister wist dat er door het par
ket met de noodige diligentie gewerkt
wordt Eenigen invloed wilde hy niet
csferen om de onafhankelijkheid van
den rechter.
Conclusie: wijzer zijn we door de in
terpellatie in geen enkel opzicht gewor
den. Gewacht zal moeten worden tot
deze kwestie voor den rechter publiek is
geworden.
INTIMUS.
SFORT EN SPEL
KRACHTSPORT.
HAARL. KRACIITSP. VEREENIGING
HAARLEM.
Men schrijft ons:
In verband met de a.s. Olympische
Spelen wordt door de leden der H. K. V.
Haarlem, die daaraan deel zullen ne
men. met ernst en toewijding getraind.
Dinsdagavond tijdens de oefeningen
hebban A. G. Scheffer en H. M. de Wolf
eens getoond wat drie maanden ernstige
oefening vermag. Scheffer was ditmaal
heel goed in vorm: hy verbeterde thans
zyn Nederlandsen record tweehandig
trekken dat met 99 Kilogram op zijn
naam stond, en bracht dit op 101 1/2
Kilo, wat tevens een nieuw wereldrecord
is. Het wereldrecord, dat op naam van
den Duitschei' Zinncr staat met 100
K.G., werd door Scheffer met 1 1/2 Kilo
verbeterd. Inderdaad een mooie presta
tie. Ofschoon dit record niet officieel
is. zal door Scheffer op de a.s. kam
pioenschapwedstrijden van Noord-Hol
land getracht worden, dit record officieel
op zyn naam te brengen in tegenwoor
digheid van de recordcommiss'e.
De vedergewicht kampioen H. M. de
Wolf werd door de verrichtingen van
Scheffer zoodanig geïnspireerd, dat ook
hy een nieuw Ned. Tecord oo zyn naam
bracht én tweehandig 100 Kilo stootte.
Deze vooruitgang doet hoopvol dc Olym
pische Spelen tegemoet zien.
Op de kampioenschapswedstryden
van Noord-Holland komen de volgende
leden uit op Zondag 30 Oct. te Amster
dam: N. Harting en P. Kruyer M. A.
worstelen, J. de Ruiter M. B.
De deelneming van J. de Ruiter Is nog
dubieus, daar in een oefenpartij zyn
schouder ontwricht is. Zij komen allen in
de le afdeelir.g uit.
In de He af deeling komen uit: Bar-
mentloo. M. .4. Doriard en Tates, bel
den midden B worstelen.
J. Sint Ls door een blessuur aan zUn
arm tijdens zyn training opgedaan, ver
hinderd uit te komen, wat voor de H.
E. V. een handicap is. daar tevens tege-
Hjk met de provinciale kampioenschap
pen om den Kikkert-beker wordt gestre
den.
BILJARTEN.
MASSAKAMP „INSULINDE"—„D.E.S."
In het clublokaal van de B. V. „In-
sulinde", te Amsterdam zijn Woensdag
avond de laatste zeven partijen van deze
wedstrijden gespeeld.
Op dezen sluitingsdag speelden weder
de matadors van beide clubs, nl.: Lee-
ger (Insuiinde) en De Foeljager CD.E.S.)
de kampioen van Haarlem, beiden ge
plaatst in de finale om het kampioen
schap van Nederland 3de klas klein-
biljart, dat Vrijdagmiddag alhier in de
Doeltsraat een aanvang neemt. Het is
te begrijpen, dat voor deze party onder
de leden groote belangstelling was. Het
is weder een overwinning geworden
voor den Haarlemschen kampioen, die
een sterke partij speelde en zyn tegen
stander op 159. liet staan, toen hy de 200
caramboles cadres bij elkaar had in 19
beurten.
Wel hebben de Haarlemmers nog eeni
ge punten weten inte loopen op den ach
terstand, doch dit heeft niet kunnen
verhinderen, dat de B. V. „Insuiinde" als
overwinnaar uit dezen mooien en spor-
tieven strijd met den eindstand: „Insu
iinde" 741 en .D. E. S." 4589 caram
boles, dus op ruim 9000 caramboles
slechts een verschil van 152.
Be B. V. ,.D. E. S." zal nu aan de
winnende club een fraaie vereenigings-
prijs schenken. De persooniyke pryzen
twee voor de hoogste serie en twee voor
de beste algemeene moyenne, werden ge-
wormen dcor van Poppel (Insuiinde) en
Van Amstel (D. E. S.) voor de serie, en
C. S. Blom (Insuiinde) en Tuninga D.
E. S.) voor de moyenne.
KAMPIOENSCHAP VAN NEDERLAND
3e KLAS KLEIN BILJART.
Het speelprogramma voor dit tournool
te houden te Haarlem in café „De Doe
len" op Vrijdag, Zaterdag en Zondag van
deze week luidt voor
Vrijdag 28 October:
23.30 u.: D. A. de Foeljager—J.
Leeger.
Idem: F. v. Leeuwarden—H. Turk.
3.4&—5.15 u.: W. v. Dillen—R. de Har-
togh Jr.
Idem: B. v. GelderenG. Ouwehand.
5 307 uur: H. Turk—J. Leeger.
Idem: F. v. Leeuwarden—D. A. de
Foeljaeger.
7.158.45 uur: B. v. GelderenR. de
Hartogh Jr.
Idem: G. Ouwehand—W. v. Dillen.
910.30 uur: J. LeegerF, v. Leeuwar
den.
Idem: D. A. de Foeljaeger--H. Turk,
