STADSNIEUWS.
GED. STATEN OVER DE
BEDRIJVEN.
PROVINCIALE
BONTMANTELS
FL 59"
Tabletten
HAAKT.EM-S DAGBLAD WOENSDAG 23 NOV. 1927
Voor verdere verlaging electriciteitstarieven
moeten bedrijfsresultaten 1927 worden afgewacht.
DE AANVANKELIJKE VOORDEELEN VAN DE P. E. G. E. M.
VOORALSNOG GEEN VERLAGING WATERLEIDINGTARIEF.
Verschenen Is de Memorie van Ant
woord van Ged. Staten op het Alge
meen Verslag der afdeelingen van de
Provinciale Staten omtrent de •.•oor
drachten van Ged. Staten tot vaststel
ling der balans en verlies en winstre
kening over 1926 en van de begrooting
der inkomsten en uitgaven voor 1928.
respectievelijk van het Provinciaal Elec-
triciteitsbedryf en van het Provinciaal
Waterleidingbedrijf.
Ten aanzien van het
Provinciaal Elektriciteits
bedrijf.
Merken Ged. Staten op. dat het ook
hun verheugt dat het bedrijf zijne moei
lijkheden te boven is gekomen, zoodat
de directie en de Raad van Toezicht het
voorstel konden doen ds sedert 1922 uit
oe provinciale kas ontvangen bijzon
dere bare van 240.000 voortaan ach
terwege te laten. De pogingen cm ge
meenten. die een te laag tarief beta
len. tot het aannemen van een meer bil
lijke houding tegenover het bedrijf te
bewegen zullen worden voortgezet.
Ten aanzien van de vraag of tot ver
dere tariefsverlaging moet worden over-
gegaan en zoo ja. welke afnemers dan
het eerst vcor verlaging in aanmerking
komen, nemen Ged. Staten het stand
punt in. dat thans eerst omtrent de re
sultaten van het jaar 1927 zekerheid
moet worden verkregen. Dit eischt een
voorzichtig? bedrijfspolitiek. Ged. Stater,
stellen zich voor cm, wanneer de uit
komsten over 1927 hun bekend zijn. na
der te overwegen in hoeverre in ver
band met bet bedrag, dat voor storting
in net reservefonds beschikbaar za!
moeten zijn. m volgende Jaren een ver
mindering van het saldo toelaatbaar
kan worden geacht en welke som dien
ten gevolge aan opbrengst van verkoch
te energie zal kunen worden gederfd.
Het oordeel omtrent de vraag welke
tarieven het eerst verlaagd moeten wor
den. wenschen Ged. Staten zich op dit
ocgenbhk nog voor te behouden. Zeker
zullen hi. op den duur der laagspan-
ningstarleven nog eer. verdere verlaging
moeten endergaan, doch Ged. Staten
zullen nader onder he# oog moeten zien
of de tariefsverlaging terstond voor alle
afnemers en volgens dezelfde grondsla
gen zal moeten tot standkomen. Daar
bij zal dan tevens de vraag ter sprake
komen in hoeverre de gemeenten, die
destijds vrijwillig afstand hebben ge
daan van een voordeelig contract en in
tarlefsverhocging hebben toegestemd, a!
dan niet reeds aanstonds voor tariefs
verlaging in de termen rallen.
Uitvoerig betoogen Ged. Staten dat zij
niet kunnen toegeven, dat de stukken
die de Staten hetzij van hunne zijde,
hetzij van die van liet provinciaal eiec-
trlciteitsbedrijf bereiken geen voldoend
inzicht geven in de werkzaamheden en
de ges'.ie van het bedrijf.
Omtrent de
P. E. G. E. M.
deelen Ged. Staten mede, dat in de ver
houding tussehen de Provincie en de
N.V. P. E. G. E. M. nog eenige onzeker
heid bestaat, omdat de voorgenomen in
breng der centrales nog niet heeft plaats
gehad in verband met enkele bezwaren,
die de Minister van Waterstaat, wiens
toestemming ingevolge de Rijksconcessie
voor de Provincie daartoe wordt ver-
eischt. aanvankelijk tegen den inbreng
der provincsale centrales heeft geop
perd. Overwogen wordt in hoeverre aan
deze bezwaren tegemoet gekomen kan
worden en Ged. Staten stellen zich vcor
daaromtrent binnenkort met- den mi-
nisver in overleg te treden.
Zij hebben geen aanleiding te ver
wachten dat van den inbreng niets za!
kernen, maar koesteren integendeel het
vertrouwen de bezwaren der Regeering
te kunnen ondervangen, zoodat deze be
reid zal blijken hare medewerking als
nog te verlesnen. Daarna zal tot den
daadwerkelijke inbreng der Centrales
kunnen worden overgegaan en zullen
ook de personeelsverhoudingen nader
kunnen worden geregeld.
Ir verband met de gestelde vraag en
met beschouwingen opgenomen in een
geschrift der Ned. Maats, voor Nijver
heid en Handel geven Ged. Staten te
kennen het tot dusverre niet te betreu
ren, dat de Provincie aan de totstand
koming der N.V. P. E. C-. E. M. heeft
medegewerkt en den stroom van die
vennootschap heeft betrokken.
„Ongetwijfeld", zeggen zij, „heeft de
door de Provincie gevolgde gedragslijn
haar gedurende de eerste jaren groot
voordeel opgeleverd en nog gedurende
de Jaren 1922 en 1923 was de kostprijs
per K.W.U. van de Centrale Noord la
ger dan het gemiddelde voor vier der
Centrales, in het geschrift door de Maat
schappij voor Nijverheid en Handel ver
spreid. In de jaren 1924 en 1925 waren
de uitkomsten voor de centrale Noord
tengevolge van verschillende omstandig
heden ongunstiger. Eer. voorname ro!
speelde daarby het feit dat de Centrale
grcotendeels in de moeilijke oorlogsjaren
is gebouwd.
„Bovendien was zij aanvankelijk in
hoofdzaak ingericht cp het verstoken
van minderwaardige brandstof: de wij
ziging in de marktpositie der kolen na
den oorlog maakte bet dientengevolge
noodlg door veranderingen der stookin
richtingen de economie te verl'.oogen
Dit Ls zooveel mogelijk geschied, doch de
aan deze maatregelen verbonden moei
lijkheden hebben inmiddels haren in
vloed op de uitkomsten in die jaren 1924
en 1925 doen gelden. Intusschen waren
de uitkomsten in die jaren toch niet in
(h- mate ongunstiger dat daardoor het
voordeel der voorafgaande jaren ls ko
men te vervallen.
Sedert gaat de kostprys per KWU.
der Centrale Noord weder in eene da
lende lijn; bovendien moeter. Gedepu
teerde Staten er op wijzen, dat eene ver
ge'ijking met andere, nieuwere Centra
les in zooverre geen juiste maatstaf
voor de beoordeeling der bedrijfsresub
taten oplevert, dat bij het geregeld
voortschrijden der techniek te verwach
ten is. dat eene nieuwe centrale van de
meest moderne machines en hulpinrich
tingen voorzien, economischer zal wer
ken dan eene centrale, welke reeds een
tiental jaren geleden werd gebouwd. De
eisch, dat eene Centrale van den om
vang van de Centrale Ncorö steeds eco
nomischer zal werken dan welks Cen
trale ook mag dus niet worden gesteld
Bovendien naken mogelijke verschil
len in de wijze, waarop de admmistratie
wordt gevoerd, het maken van vergelij
kingen als deze steeds gevaarlijk.
De N.V P. E. G. E. M. is er te3 over
gegaan electrische energie van de Hoog
ovens te betrekken, omdat zij van oor
deel was. dat het economisch niet ver
antwoord was de dcor de Hoogovens in
den vorm van hoogovengassen beschik
baar gestelde energie, die zich voor de
electrlciteitsopwekktng leende, verloren
te doen gaan. Dientengevolge is de P-
E. G. E. M., hoewel haar deze levering
van de Hoogovens, in verband met haar
onregelmatig karakter; voor de oplossing
van verschillende technische moeilijkhe
den plaatste, met de Hoogovens in ver
binding getreden en is de levering tot
stand gekomen. De pry's is zoodanig
vastgesteld', dat de overeenkomst voor de
P. E. G. E. M. althans geen nadeel heeft
opgeleverd".
Wat aangaat het
Provinciaal Waterleiding
bedrijf
verklaren Ged. Staten dat ze met voldoe
rung vernamen uit het verslag dat het
vertrouwen hetwelk bij hun College in
de toekomst van het bedrijf bestaat door
de Provinciale tSaten wordt gedeeld.
Daarnaast acht bet College het volko
men begrijpelijk dat op verdere uitbrei
ding van de besnoeiing van het bedrijf
werd aangedrongen en de aandacht ge
vestigd werd op streken en wijken die
uit een commercieel oogpunt bezien niet
rendabel waren.
Weliswaar zeggen zij. zal vermoedelijk
indien het werkplan, dat het bedrijf zich
had gesteld, ten uitgeyoer gelegd zal zijn
meer dan SO pet. der bevolking, welk
percentage op eene raming van er.kele
jaren geleden is gebaseerd, bereikt wor
den, maar ook Gedeputeerde Staten
achten het aan de beschikbaarstelling
van goed drinkwater verbaden hygië
nisch belang van zoodanig gewicht, dat
de mogelijkheid van verhooging van het
bedoelde percentage hun voorkomt de
overweging zeker waard te zijn. Intus-
schen za! daarby. gelijk Gedeputeerde
Staten reeds verleden jaar in antwoord
op eene opmerking van gelijke strekking
in ver verslag over de begrooting voor
1927 hebben medegedeeld, aan den eisch
eer.er commerciëele bedrijfsvoering moe
ten worden vastgehouden.
Blijkt dat eene uitbreiding hare kos
ten niet dekt, dan achten Gedeputeerde
Staten het niet verantwoord haar niet
temin ten laste van het bedrijf uit te
voeren. Zou biyken, da: groote hygië
nische belangen in dergelijke gevallen
de uitbreiding toch vorderden, dan zou
daarin voor Gedeputeerde Staten slechts
aanleiding kunnen beste an aan ce Sta
ten vcor te stellen, al dan niet met
medewerking der belanghebbende ge
meente. door het verleenen eener bij
drage uit de provinciale kas het be
drijf tot die uitbreiding in staat te
stellen.
Waar de uitvoering van het aangeno
men werkplan tot dusverre nog niet is
voltooid en alle aandacht dus in de eer
ste plaats op die voltooiing gevestigd is
geweest, zijn thans bij Gedeputeerde
Staten nog geen plannen omtrent de
eventueels voorziening van n :t-renda-
beie streken in voorbereiding.
Geen tariefsverlaging.
Wat het tarief betreft sluiten Ged.
Staten zich zond vco-behoud n by
die leden, d;e vooralsnog voor verlaging
geen aanleiding vinden. Het is nimmer
de bedoeling geweest, zoo doen zij op
merken, dat het bedrijf winst zou ma
ken maar daartegenover mag ander
zijds de eisch werden gesteld, dat de
bedrijfskosten door de afnemers worden
gedekt. Vooral nu het thans geldende
tarief geenszins te hoog kan worden ge
noemd, zijn er geen termen, door eene
bijdrage uit de provinciale kas eene
kunstmatige tariefsverlaging te bevorde
ren. Wanneer het bedrijf op den duur
overschc' .en zal gaan opleveren, die niet
voor versterking van zijne financieele
pesitie behoe- ;n te worden bestemd, zal
eene verlaging der tarieven in overwe
ging genomen kunnen worden; thans is
'het oogenbük daarvoor nog niet aange
broken. Ook eene tariefsverlaging in
het bijzonder ten aanzien van arbeiders
woningen achten Gedeputeerde Sta'.on
niet mogelijk. Zij zou in strijd zijn met
het bij het bedryf geldende tarie'sys-
teem en de algemeene tariefsverlaging
slechts vertragen.
Voorts deelen Ged. Staten nog mede.
dat op 31 December 19io de zuivere re
serve van het bedrijf bedroeg f 223,050.79
Daartegenover kemt op dc balans nog
een fictief bezit voor van f 1.145.793.91,
waarop tot dusver slechts 181.417 is
afgeschreven, zoodat nog een bedrag
van f 964.376.91 voor extra afschrijving
op zoo kort mogeiyken termijn In aan
merking komt.
Zij herinneren er vervolgens aan dat
van 1 Juli af in werking is een nieuwe
regeling volgens welke voor boerderijen
en andere bedrijfsdoeleinden op gemak
kelijker voorwaarden water beschikbaar
worde gesteld. Vooral de klein-industrie,
waaronder het landbouwbedrijf, en de
zuivelindustrie een belangrijke plaats
innemen, zijn naar hiyi meening door
den yorenbedoelden uit een oogpunt var.
tariefsverbetering ingevoerden maatre
gel zeer gebaat.
Tenslotte deelen Ged. Staten nog me
de, dat. onvoorziene omstandigheden
voorbehouden, de uitgestrektheid en de
toestand de brongebieden van het be
dryf van dien aard zUn. dat voor de
naaste toekomst inderdaad over vol
doend water wordt beschikt om in de
toenemende behoefte aan drinkwater te
voorzien.
De bijzondere aandacht van Ged. Sta
ten is er op gevestigd, dat de voer de
stichting en ce inrichting van bet nieu
we administratiegebouw toegestane cre-
d ie ten niet zullen worden overschreden
Zy vvben derive thans geen reden
te verwachten dat nog eer. aanvullend
crediet noodig zal zijn.
HET PROVINCIAAL
WEGENFONDS.
Zorg voor behoorlijke ar
beidsvoorwaarden Wen-
schelijkheid van Rijksweg
AmsterdamÏJmuiden.
Proefneming met wegbedek-
king.
Verschenen is de Memorie van Ant:
woord van Ged. Staten op het Algemeen
Verslag der afdeelingen van de Provin
ciale Staten aangsande de begTooting
van inkomsten en uitgaven van het We
genfonds dienst 1928.
Ged. Staten deelen daarin mede. dat
zy zich voorstellen ook ïr. volgende ja
ren de uitvoering van het in 1925 vast
gestelde wegenplan zoo krachtig moge
lijk te bevorderen. Ook zij stellen er
prijs op naar zij verklaren, dat by de
uitvoering van provinciale werken be
hoorlijke arbeidsvoorwaarden in acht
genomen worden. Zij hebben daarom
reeds geruimen tyd geleden bepaald,
dat in de bestekken der Provincie, be
halve de Algemeene voorschriften vcor
de uitvoering van werken onder beheer
van het Departement van Waterstaat,
ook de bepalingen der landelijke collec
tieve arbeidsovereenkomst voor de bouw
bedrijven toepasselijk zuilen worden
verklaard. Ook wat de evenfieele huis
vesting betreft, wordt dientengevolge
met de belangen der werklieden ernstig
rekening gehouden.
Daar vertrouwd mag worden, dat de
Regeering van de wenschelykheid om
bii de verbeteringen van den Rijksweg
Amsterdam—Haarlem spoed te betrach
ten ten volle overtuigd zal zijn, vinden
Gedeputeerde Staten geen aanleiding
hunnerzijds stappen te doen om die
verbeteringen in een vlugger tempo te
doen geschieden.
Het juiste tracé van den op het Rijks
wegenplan voorkomenden weg Amster
dam—Velsen is aan Gedeputeerde Sta
ten niet bekend. Daar intusschen in de'
vergadering der Staten de aanleg van
een zcodanigen weg steeds op grond
van de verkeersbelangen is bepleit, mag
er cp werden gewezen, dat die belan
gen door den aanleg van den geprojec-
teeraen weg zeker zullen worden gebaat,
en nog meer zullen worden bevorderd,
indien de weg wordt doorgetrokken tot
ÏJmuiden, aangezien dan de gewenschte
verbinding van Amsterdam met de uit
gebreide sluis-, haven- en industrieter
reinen aan den mond van het Noordzee
kanaal wordt verkregen.
Het verleenen van steun voor het ver
beteren of onderhouden van wegen die
niet op het wegenplan Ingevolge de
Wegenbelastingwet voorkomen, is een
punt, dat ernstig onderzoek vergt. Uit
de opbrengst der wegenbelasting mag
zoodanige steun niet worden gegeven;
artikel 38 der Wegenbelastingwet laat
daaromtrent geen twyfel open. Het we
gennet, dat wel op het wegenplan is op
genomen, bevat de wegen, waarbij het
doorgaand verkeer met motorrijtuigen
in ce eerste plaats belang heeft. Wil het
voor dat verkeer echter geschikt zijn,
dan zullen n^g belangrijke verbeteringen
moeten worden aangebracht, zoodat
reeds uit dien hoofde, voor zoover de
wegen ook op het in 1925 vastgestelde
plan voorkomen, in de eerstvolgende ja
ren zeer belangrijke offers van de pro
vinciale kas zullen worden gevraagd.
Gedeputeerde Staten vinden daarom
geen vrijheid de vraag of. behalve Voor
deze wegen, die naar hunne overtuiging
het eerst voor verbeter^ig In aanmer
king komen, nog golden voor niet op
het wegenplan voorkomende wegen be
schikbaar gesteld kunnen worden, be
vestigend te beantwoorden zonder dc:
daaromtrent een nader onderzoek is in
gesteld. Zocdanig onderzoek zal, in ver
band met de verschillende vraagstuk
ken welke er bij onder het oog gezien
zullen moeten worden, zeer omvangrijk
moeten zijn.
Hoewel te zijner tijd voor het instel
len er van wel eenige aanleiding zal
kunnen bestaan, meenen Gedeputeerde
Staten dat eerst voldoer.de ervaring zal
moeten zijn opgedaan omtrent den in
vloed, welke door de werking der We
genbelastingwet op het geheele vraag
stuk van liet wegenbeheer wordt uitge
oefend.
De verkeerscapaciteit van den Rijks
weg HaarlemDen Haag, zal aanmer
kelijk toenemen, indien de in uitvoering
zijnde verbeteringswsrken aan dien weg
zullen zijn voltooid; voorts zal die weg
belangrijk worden ontlast, zoodra de
op he; Rijkswegenplan voorkomende
verbinding Amsterdam—Den Haag door
den Haarlemmermeerpolder zal zijn tot
:and gekomen.
Wanneer het in de toekmst noodzake-
Ulk zal zijn. de verbinding van Den
Haag naar Haarlem en bet noordelijk
deel van Noordhoiland te verbeteren,
zal dit naar het oordeel van Gedepu
teerde Staten tot de taak van het Rijk
be hoor en. zoodat het niet op den weg
van de Provincie ligt den weg langs de
Leidsehevaar'. die daarvoor op Noord-
hollandsch gebied trouwens minder ge
schikt is. voor doorgaand verkeer in te
richten.
De eventueeTe aanvulling van het pro
vinciaal wegenplan met daarop thans
nog niet voorkomende wegen zal ter
sprake kunnen komen. wanneer dat
plan. gelyk in de vergadering der Sta
ten van 18 October j! namens Gedepu
teerde Staten is toegezegd, in het vol
gend jaar andermaal aan de orde zal
worden gesteld, nadat aan de belang
hebbenden gelegenheid zal zijn geschon
ken opmerkingen en wenschen ter ken
nis van Gedeputeerde Staten ta bren
gen.
Proefneming wegbe-
dekking.
De proefneming, waaromtrent in het
verslag nadere inlichtingen worden ge
vraagd, had betrekking op een steenslag
wegdek, waarin voor vulling in plaats
van klei of leem een mortel is toege
past, bestaande uit een koudvloeïbare
asfalt-emulsie (sproeifalt) vermengd
met grindzand, rivierzand en duinzand
en in byzondere gevallen eene geringe
hoeveelheid cement, waarby de verhou
ding der materialen onderling zoodanig
ls gekozen, dat een zoo dicht mogelijk
mengsel wordt verkregen. De steenslag
en deze mortel worden in een eenvou-
digen mortelen gemengd, op den weg
uitgespreid en daarna vastgewalst; na
voldoende verstyving van het wegdek
wordt daarop eene slijtlaag aangebracht
van warme asfalt met basalt-, porfier-
of granietzand.
Doordat de bewerking eenvoudig is
en daarby onder byna alle weersgesteld
heden kan worden doorgewerkt, is een
dergelijk wegdek goedkooper dan de
overige gebruikeiyke asfalt- en teer-
steenslagverhardingen.
Omtrent de meest wenschelijke weg-
bedekking voor de primaire provinciale
wegen bestaat nog geene gevestigde mee
ning; van het bovenbeschreven systeem
zal ongetwijfeld met succes gebruik ge
maakt kunnen worden voor de niet al
te drukke wegen: toepassing daarvan
op de wegen, waarop een zeer intens
verkeer verwacht wordt, is niet geraden,
zcolang de ervaring zich niet over een
lang tijdvak uitstrekt. Voor de zeer
drukke wegen zal derhalve gebruik ge
maakt moeten worden van systemen, die
elders bewezen hebben tegen zwaar ver
keer bestand te zijn.
Zoolang de by besluit der Staten van
21 December 1926. No. XXXI vastge
stelde verordening houdende beperi"
bepalingen betreffende het maken van
uitwegen naar en het bouwen langs pri
maire wegen de Kcninkhike goedkeu
ring nog niet heeft verkregen, zijn Ge
deputeerde Staten tiiet bevoegd een
bouwverbod te leggen. Intusschen wordt
met de bij den aanleg der wegen be
trokken gemeentebesturen regelmatig'
overleg gepleegd, teneinde de ontworpen
provinciale wegen te doen passen in de
gemeentelijke uitbreidingsplannen Hier
door wordt bereikt, dat de toestandko-
ming van die wegen dan verder mede
wordt beheerscht door de bepalingen
van de Woning1,vet. die een bouwverbod
wel ker.t.
VERWARMING ELEC
TRISCHE TREINEN.
VERBETERING AANGEBRACHT
Naar aanleiding van ingekomen
klachten over de dikwyis te hooge tem
peratuur in de electrische treinen, heeft
de directie der Spocr.vegen bepaald, dat
de verwarming der rU'tuïgen voortaan
moet worden geregeld naar de weersge
steldheid. De hoofdconducteur regelt in
overleg met den wagenvoerder de ver-
wanning.
HET G. E. B.
DE TOENEMING VAN HET
iEBRUIK IN GROOT-HAARLEM
De begrooting voor het Gemeentelijk
Eiectriclteitsbedrijf voor 1928 wijst als
eindcyfer aan 2.471 100.37.
Voor 1927 was dit geraamd op
2.229.570,83.
Een vermeerdering dus van bijna
21/2 ton.
De omzet van electriciteit is in Groot-
Haarlem dan ook veel grooter.
De afneming door particulieren wordt
geraamd op ƒ1.297.290 (1927: ƒ962.100).
Bovendien nog door particulieren die
bijzondere overeenkomsten gesloten
hebben ƒ421.750 (1927: ƒ315.500).
De opbrengst van den stroomverkoop
aan de N. Z. H. T. M. en E. S. M. wordt
geraamd op ƒ182.325 (1927: ƒ171.000).
De tram betaalt voor 1.735.000 K.W.U.
512 cent. voor 1.785.000 K.W.U. 3 cent
en voor 1 530.000 K W.U. slechts 2 cent
per K.W.U.
De gemeente Haarlem neemt af van
het G.EB. straatverlichting ƒ18.000, ge
meentegebouwen 4000. gasbedrijf
ƒ4000, Slachthuis ƒ11.375.
Voor de rijksgebouwen wordt voor
13.000 stroom geleverd.
Aan Heemstede zal vermoedelijk
1.100.000 K.WU. geleverd worden voor
ƒ33.000 cf 3 cent per K.W.U.
Geschat is. dat het G.E.B. in 1928
22.290.000 K.W.U. van de P.E.G.E.M. zal
inkoopen regen 1.6 cent per K.W.U.
In 1926 is 19.849.750 K.W.U. ingekocht.
Het G.E.B. zal 5n 1928 aan de ge
meentekas betalen voor afschrijving
347.000, die op den kapi taaldienst ge
bracht worden.
100.000 zal in de gemeentekas ge
stort worden voor het hebben v -.n kabels
in gemeentegrond (voor 1927; 74 600)
74.600;
De winstuitkeering aan de gemeente
is, zooals wij reeds mededeelden, voor
geraamd op 714.852,93, waarvan
ƒ34.852.03 in het reservefonds zal wor
den gestort.
Voor 1927 was de winst op ƒ526.000
geraamd, over 1926 heeft de winst
(492 806.10 bedragen.
Over 1927 is evenwel ƒ75.000 geraamd
••oor storting 'n het reservefonds.
Op den kapitanldlenst is 331.000
uitgetrokken voor aanleg en uitbreiding
van hel kabelnet en andere buitenge
wone uitgaven.
ENGLISH ASSOCIATION.
LEZING VAN MR. ARTHUR
STRATTON.
Voor de leden der afdeellng Haarlem
van de English A'ssociatlon ln Holland,
hield Dinsdagavond in de Kleine Ge
meentelijke Concertzaal Mr. Arthur
Stratton een lezing met lichtbeelden
over het onderwerp: ..English Domestic
Architecture of the XVIIIth century
and later."
Bacon, zoo herinnerde de lecturer,
heeft eens gezegd, dat hulzen gebouwd
worden om in te wonen en niet om
naar te kyken.In de 18e eeuw werd te
gen dezen regel vaak gezondigd. Het
was m Engeland de eeuw van de rede
en van welvaart, de eeuw van het in
tellect, maar zonder poëtisch gevoel
Men hechtte aan conventie en hoofsche
manieren en het geheele land was door
drongen van een geest van materialis
me.
Dit alles weerspiegelde zich in de ar
chitectuur van de eerste helft dier eeuw.
Er werd een groot aantal groote hui
zen gebouwd, eigenlijk paleizen, in na
volging van den Itallaanschen bouw
stijl uit die dagen (ofschoon die zich
voor het klimaat van Engeland niet
leende) waarbij aan het uiterlijk alle
zorg werd besteed maar het innerlijk,
ofschoc- vol pracht en praal, niet ge
zellig, niet „huiseiyk", aandeed. Pope
zeide van die gebouwen terecht dat het
huizen, maar geen woningen waren. Die
gebouwen met hun groote hallen in ku
bus-vorm. met hun portico's en koepels
mogen statig en indrukwekkend zijn
geweest, zy waren koud als de zielen
der menschen die er ln woonden.
De zeer mooie lichtbeelden illustreer
den de uiteenzettingen van den spreker
V/ij kregen veel werk van Sir John Van-
brugh te zien, onder andere het doo;
dezen gebouwde paleis dat het dank
bare Engelsche volk den Hertog van
Marlborough aanbood toen hij op ver
schillende slagvelden gelukkig had ge
streden. Sir John Wood bouwde veel te
Bath en legde zich toe op het bouwen
van rijen huizen, alle volgens hetzelfde
plan. De eenvoudiger, kleiner huizen,
uit dien tyd waren aardig van buiten
en gezellig en gebruikeiyk van binnen.
In de badplaatsen werden veel huizen
gebouwd met ronde voorgevels.
Na de pauze behandelde spr. de ja
ren 17601820. Er openbaarde zich toen
veel belangstelling in de Griekschc ar
chitectuur en zoo werd de Engelsche
fyner, lichter; men bouwde niet meer
d:e zware steenmassa's uit de eerste
helft der eeuw. maar legde zich toe op
een sierlijken, slanken bouwstijl. Sir
Wilkam Chambers bouwde Somerset
House te Londen, waar ook de Scho!
sche gebroeders Mac Adam veel geld
verdienden. Zij zorgden ook voor een
sierlijke inrichting van het inwendige
der woningen en besteedden veel zorg
aan de meubileering. Na hem kwam
Nash. die tal van hulzen zette in het
West End van Londen; hij was de eerste
die de gepleisterde muren toepaste en
aan hem is het daarom te danken dat
Londen op veel plaatsen nog niet vui
ler is dan nu, want de gepleisterde mu
ren zyn gemakkelijk schoon te houden
en „op te knappen". Nash was ook de
architect, die Buckingham Palace in
1825 moderniseerde.
Ook dit tweede gedeelte der lezing
werd verduidelijkt door fraaie licht
beelden.
De voorzitter der afdeeJing Haarlem
van de Association, de heer C. B. A.
Proper, sprak een hartelijk woord van
dank tot den heer Stratton. Het aantal
toehoorders bij deze lezing was niet
groot.
DE STRAATVERLICHTING
WAAROM DE GASLANTAARNS
VROEG BRANDEN.
Den laatsten tycl kwamen bij het
Gasbedrijf herhaaldelijk vragen en op
merkingen binnen van burgers, die
meenden, dat er te kwistig zou wor
den omgesprongen met gas, omdat de
straatverlichting zoo vroeg ontstoken
werd.
Naar aanleiding daarvan deelt de di
recteur van het Gasbedrijf, de heer J.
A. A. Ochtman ons mede. dat er geen
reden is om zich ongerust te maken
over te weinig zuinigheid met gas voor
de straatverlichting. Inderdaad worden
den laatsten tijd de lantaarns vroeger
ontstoken dan gewoonlijk, maar- dat is
slechts een tijdelijke maatregel en
heeft een technische reden. Indirect is
het een gevolg van de uitbreiding der
gemeente. De gasfabriek meet nu aan
den kant van Heemstede het gas ver
der brengen, dan vroeger, és druk op
he*, buizennet meet dus cok grooter zijn.
Nu was het tot nu toe gewoonte om
een half uur voor het geheel denker
was d? straatverlichting te ontsteken.
Om dezen tijd van het jaar valt dit
tijdstip echter samen met den tijd,
waarop het gasverbruik in de meeste
gezinnen ook in eens grooter wordt,
omdat het middageten gekookt moet
worden. Zou men nu tegelijkertijd, dat
ln zoovele huizen het licht opgaat, de
straatverlichting ontsteken, dan was er
geen druk genc-eg in de verre stads-
deelen, zooals. b.v. Bosch en Vaart.
Daarom is men er toe overgegaan om
de straatverlichting thans een halfuur
vroeger te ontsteken als gewoonlijk,
zoodat de gasdruk geleidelijker verdeeld
wordt.
Intusschen zal men het bezwaar blij
vend ondervangen, door het aanbrengen
van wydere leidingbuizen naar de verre
stadsgedeelten.
EEN NIEUWE STER.
Behalve de reeds gemelde ontdekking
van een nieuwe komeet in he ster
renbeeld van ce Visschen is op de Hatn-
burgsche sterrenwacht in den nacht
van 18 op 19 November om 12 uur door
professor Schwassmann en dr. W-aeh-
mann by een fotografische h-em-elopname
tussehen den Stic-r en Orion, ten Noor
den van de ster der derde grootte
Lambda van Orion, een nieuwe ster van
de tiende groote ontdekt. Het nieuwe
sfcerrebeeld bevindt zich ongeveer op de
grens van den Melkweg, in welks bereik
dc beide novae staan.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
k 60 Cent# per regel.
RUIME SORTEERINö
IN ALLE NIEUWE BCNT500R.TEN
EN PR'JZEN
VANAF
VANAF -
DE PROVINCIALE
ZIEKENHUIZEN.
GEEN OPHEFFING VAN
ZIEKENHUIS TE MEDEMBLIK.
Verschenen is de Memorie van Ant
woord van Ged. Staten op het Alge
meene Verslag der afdeelingen der Prov.
Staten omtrent de begrootingen voor
1928 en de rekeningen over 1926 der Pro
vinciale Ziekenhuizen nabij Santpoort,
Bakkum, en te Medemblik, alsmede be
treffende de voordracht tot vaststelling
van de provinciale bijdrage in de ver-
pleegkosten van armlastige krankzinni
ger. over 1928. Het volgende is daaraan
ontleend:
De vraag, of de salarissen van de ge-
neesheeren herziening behoeven is in
het College van Gedeputeerde Staten
ook reeds van andere zijde ter sprake
gebracht. Bij dit College maakt die
vraag een punt van overweging uit. By
het brengen van wyziging in bepaalde
salarissen dient echter groote omzich
tigheid betracht te worden, aangezien
zoodanige wyziging veelal niet mogelijk
is zonder de juiste verhoudingen in de
schalen van het Salarisreglement te ver
storen.
In hunne mededeelingen van 24 Juni
1925 naar aanleiding van de rapporten
van de bszuinigingscoiomissie voor de
Provinciale Ziekenhuizen gaven Gede
puteerde Staten te kennen het voors
hands niet gewenscht te achten een
heid in de leiding van de drie gestich
ten te bevorderen door eenzelfde lid van
hun College tot Voorzitter van de beide
Commissiën van Bestuur aan te wUzen.
Gedeputeerde Staten staan nog op het
zelfde standpunt. In verband met de
werkverdeeling in hun College geven zij
er de voorkeur aan den tegenwoordige»
toestand te bestendigen. Overleg tus
sehen de beide Voorzitters is steeds mo
gelijk, terwijl over belangrijke aangele
genheden de beide Commissiën van Be
stuur gemeenschappelijk vergaderen.
Naar de meening van Gedeputeerde
Staten kan er geen sprake van zyn de
opheffing van het Ziekenhuis te Me
demblik in overweging te nemen. Wel
iswaar zal de verpleegruimte. waarover
de Provincie de beschikking heeft of in
de eerstkomende jaren zal verkrijgen,
voorloopig voldoende zijn om in de be
hoefte te voorzien, doch in verband met
de voortdurende toeneming van het
aantal krankzinnigen, moet het Provin
ciaal Bestuur veeleer op vermeerdering
dan op vermindering van verpleegruim
te in de komende jaren bedacht zUn. En
al mag worden ondersteld, dat die ver
meerdering door uitbreiding van be
staande of stichting van nieuwe parti
culiere inrichtingen gevonden zal kun
nen worden, er is geen reden voor de
verwachting, dat het Ziekenhuis te
Medemblik eerlang overbodig zal wor
den.
Ged. Staten ontkennen niet. dat de
zorg voor de verpleging van krankzin
nigen op vele gemeenten een swaren, in
sommige gevallen een te zwaren last
leg:. Zij sluiten zich echter aan bij het
gevoelen van die leden, die de meening
uitspraken dat hierin geen reden kan
gelegen zijn dien last voor een belang
rijk deel voor rekening van de provin
ciale kas te nemen, te minder, nu door
de Staatscommissie voor de financieele
verhouding tussehen het Rijk en de ge
meenten deze aangelegenheid binnen de
sfeer van de toekomstige regeling dezer
verhouding gebracht is.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
k 60 C-'nis per regel.
fafluenza, luchtpijp-kafarrb volgen
vaak op een verwaarloosde, lichte
verkoudheid.
zijn in alle gevallen beproefd gebleken
en bestrijden bovendien met succes,
hoofd- en kiespijn, pijn in de lede
maten, neuralgische pijnen enz.
Men vrage de echte Aspirin-Ta-
bletten in de origineele verpakking
„ftayel", kenbaar aan den oranje
band en het Bayerkruis.
Priji /-s-s 75 rf#.
3 BAYER
KAJ
WEIGER NAMAAK
OF LOSSE TABLETTEN 43
