Hl
FLITSEN
HAARLEM'S
FEUILLETON
Het Huis met den Pijl
DAGBLAD
VAN TWEE KASTEELEN.
VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 1059
BUITENLEVEN
Wanneer je na 's Zaterdagmiddags je tuintje
volkomen van blaren te hebben gezuiverd, 'sZon-
dagsochtends ontdekt dat de wind alle blaren
uit de ongeharkte tuinen van je huurlieden bij
je heeft overgewaaid.
fNadruk verboden).
De holle verlatenheid.
WOENSDAG 23 NOV. 1927
Dezer dagen heb ik een kort bezoek
gebracht aan twee oude kasteelen uit
onze nabije omgeving: Marquette en
Assumburg. Zij liggen aan weerszijden
van het tuindersdorp Heemskerk, en
kele kilometers ten Noorden van Bever
wijk- In de middeleeuwen was dat nu
zoo vredige, landelijke oord een brand
punt van strijd tusschen de Hollanders
en de West-Friezen, en de Hollandsche
edelen hadden daar een heele reeks
burchten- Van den duinrand tot de
Wijker Meer waren dat: de Vlotter,
Marquette (toen nog het Huis Heems
kerk, want het kreeg zijn Franschen
rream pas in 1612), Poelenburg, Riet-
wük, Assumburg en Harlhem.
Er resten er nog twee, en het eenige
tniddeleeuwsche dat Marquette nog be-
rit is de wonderlijke ronde toren met
peervormigen top, die heelemaal niet
past op het 18e eeuwsche huis met zijn
rijen hooge, smalle ramen. Wel herin
nert de structuur nog aan den ouden
bouw, er is een zijvleugel dwars tegen
t hoofdgebouw gezet, zoodat het geheel
een wonderlijk onlogisch effect maakt.
Vroeger moet er wel een goed geheel
zijn geweest toen het groobe „rondeel",
een rond steenen fort, er nog toe be
hoorde. Maar dat is al sinds eeuwen
verdwenen. Wel kan men er de ligging
nog duidelijk van onderscheiden, ook
door het beloop van de nog steeds be
staande slotgracht.
Marquette is niet voor het publiek
toegankelijk en het ligt zoo ver van den
openbaren weg, gemaskeerd bovendien
door zwaar geboomte, dat weinig men-
echen het oude huis ooit anders dan op
afbeeldingen gezien zullen hebben.
Er zijn veel stormen over dit huls ge
gaan, ook nadat het,- in 1257 gesticht,
leerst aan de Heeren van Heemskerk,
daarna, aan de Van Strijen van Zeven-
bereen's en de Van Berghen's en (in de
16e eeuw) aan de graven van Aremberg
had toebehoord. Karei de Ligne, graaf
van Aremberg verkocht het in 1610 aan
Daniel de Hertaing de Marqeutte, een
Henegouwsch edelman die zijn eigen
heerlijkheid van de hand had gedaan en
Hollanderwerd. Hij kreeg gedaan dat
Naar het Engelscb van
A. E. W. MASON.
63)
De kamer was licht en sierlijk gemeu
beld; het eenige groote meubel was
een mooie, massieve kast met dubbele
deuren, die in een inham naast den
schoorsteen stond. Aan de wanden hin
gen een paar waterverf schilderijen en
spiegels met vergulde lijsten en kande
laars. Een groote kristallen kroon hing
aan het plafond, een Empire schrijftafel
stond bij het raam en langs den muur
tegenover den schoorsteen stond een
rustbank met kussens. Dit had Frobis-
her allemaal gezien toen het licht weer
uitging. Hanand deed de deur van de
kamer weer dicht.
Toen ze op de gallery stonden fluister
de Hanand: .Hier bij een van deze ra
men kunnen we ons goed verbergen.
Hier zal zeker wel geen licht gemaakt
worden omdat er een van de luiken los
hangt. Nu moeten wij goed opletten en
heel stil zijn.
Ze gingen in de schaduw staan naast
het raam met het kapotte luik. Vaa^.
zagen ze de binnenplaats en de groote
koetspoort aan het einde van den muur
en ze wachtten; Jim Frobisher was in
zulk een geweldige spanning van angst
en verwachting dat iedere seconde hem
DERDE BLAD
de naam veranderd werd en liet zich
beleenen met de nieuwe Hollandsche
heerlijkheid Marquette.
Maar het bezit bleef maar een halve
eeuw aan de familie de Hertaing. Toen
werd Marquette bij veiling verkocht aan
Petronella van Wassenaer. die er weinig
mee kon aanvangen en het tenslotte
liet.... verloten. De winner van den
hoofdprijs had evenwel liever contanten
misschien was er een lastig spook in
't huis, of leverde de heerlijkheid te
weinig op en het middel hielp dus
niets. In 1717 kwam Marquette aan een
Amsterdamsche patricische familie, de
Van Rendorps, en de vóórlaatste bewo-"
ner was Jhr. Mr. Hugo Gevers van Mar
quette, die kort voor den Europeeschen
oorlog overleed. Zijn weduwe bleef het
Huis nog bewonen tot 1925, maar nu
staat het sinds twee jaar leeg, behalve
dan dat er een bewaarder met zijn
vrouw in gehuisvest zijn.
Het vriendelijke geleide van den ge
meentesecretaris van Heemskerk, den
heer Van Benthem, gaf mij de gelegen
heid om even het te bezoeken. Het is
nog vrij volledig gemeubeld, maar alles
is met hoezen en lakens overdekt. De
blinden zijn gesloten in al die statige
zalen en kamers, en als ze geopend wor
den en 't helle licht ineens binnenvalt
zie je dadelijk de ravages die het vocht
al begint aan te richten in die groote
ruimten waarin sinds twee jaar niet ge
stookt is. Van de prachtige behangsels
hangen hier en daar 1 lappen omlaag,
meubels en gravures toonen ook lee-
lijke verschijnselenEn toch ïs het
alles zoo mooi in de lijst van dien 18en
eeuwschen Franschen stijl die het ge-
heele inwendige beheerscht. Maar het
is wel volkomen uit onzen tijd, en het
kost je moeite om je voor te stellen wie
er nog behagen in zou vinden om een
dergelijke eenzame State te bewonen,
welke jonge vrouw er nog levensvoldoe
ning zou kunnen vinden in deze plech
tige eenzaamheid.
Buiten schrijden een drietal statige
pauwen voort, en ook zij schijnen tot
het verleden te behooren.
Wij hebben enkele prachtige antieke
een uur toescheen en hij zich verbaasde
hoe de anderen zoo onbewegelijk
konden blijven. De eenige ademhaling
die hij hoorde was die van hem zelf.
Na een poosje legde Hanand een hand
op zijn arm en greep hem steeds ste
viger vast. Hoewel hij volkomen stil
bleef staan was het duidelijk dat Ha
nand ook zeer opgewonden was. Want
een van de deuren in den muur ging
geruischloos open. Een heel klein eindje
maar en toen ging hij weer even ge
ruischloos dicht. Maar er was iemand
binnen gekomen zoo stil en zoo vlug
dat Jim gedacht zou hebber, dat hij het
zich verbeeldde als er midden op de
deur niet een donkerder plek zichtbaar
was geworden. Er stond daar iemand die
er een minuut geleden nog niet was
even zwijgend en stil als de crie man
nen op de galery. Plotseling liep Ha
nand op zijn teenen naar het donker
ste plekje, ging op zijn hurken zitten en
nam zijn horloge uit zijn zak. Hij sloeg
er zijn jas om heen en liet een onder
deel van 'n seconde "t licht van zijn zak
lantaarn op de wijzerplaat schijnen. |Iet
was nu vijf minuten over twaalven.
.Het is tijd", fluisterde hij terwijl hij
weer op zijn plaats kwam staan. „Nu
goed luisteren!"
Er ging een minuut voorbij, en toen
nog een. Frobisher trilde, zooals een
man trilt, wanneer een fotograaf hem
zegt dat hij doodstil moet zitten. HU
had een gevoel of hij vallen zou. Toen
hoorde hij in de verte een geluid en
dadelijk werd hij kalmer. Het. was het
kabinetten en kisten bewonderd en zijn
toen heengegaan, vrij haastig, met iets
als opluchting. Want in de stille verla
tenheid van zoo'n huis met zijn onder
gaande Fransche weelde en zijn som
bere geslotenheid leeft toch nog iets. en
Je wilt dat iets- liever niet storen. Het
is oud en heeft verdriet. Het droomt
van het verleden, van een romantiek die
is ondergegaan en van een werkelijkheid
die ls gestorven.
In Assumburg leeft daarentegen niets
meer. Het is nog een kasteel, vervaar-
lyk groot en imposant en kaal, en troos
teloos leeg. Het staat daar, omgeven
door zyn breede slotgracht, van alles
beroofd, in een kale vlakte. Alleen het
voorplein een oude oranjerie en een
boerderij behooren er nog toe. Sinds
zestig jaar is het onbewoond. Vroeger
stond het middenin de bosschen. maar
die zyn gekapt, en van de prachtige
ligging rest niets meer.
Toen Jhr. Mr. H. Gevers van Mar
quette stierf liet hU Assumburg na aan
het Rijk, dat blijkbaar niet weet wat
het er mee moet aanvangen en het
maar leeg. laat staan. Waartoe zou het
ook moeten dienen? Misschien voor een
historisch museum, maar daarvoor ligt
het wel wat te ver uit de bevolkings
centra. Tochwie weet. De belang
stelling in de historie, in de romantiek
en de bekoring van het oude is in onzen
tyd herlevende, en als het geld weer
eens wat ruimer begint te vloeien voor
zulke doeleinden zal er misschien nog
wel eens een initiatief in dezen geest
worden genomen. Er zou. met veel kos
ten. iets zeer buitengewoons van ge
maakt kunnen worden, en het kasteel
ligt aan den verbreeden hoofdweg van
Beverwijk naar Assendelft en Uitgeest,
die al gedeeltelijk geasphalteerd is en
een prachtige auto-route zal worden.
Misschien zal daardoor de publieke be
langstelling voor dit oude kasteel ook
wel weer gaan stUgen. Het is voor ieder
toegankelijk en de bewaarder, die in de
boerderij woont, verstrekt u den enor-
men sleutel waarmee de hoofddeur moet
worden geopend. Maar verder gaan zün
bemoeiingen meestal niet; hU is geen
historie-vereerder zooals die concierge
van het Muider Slot die met zoo'n holle
stem zoo indrukwekkend en plechtig
van Hooft, Maria Tesselschade en Roe
mer Visscher weet te galmen. Hij inte
resseert zich meer voor de hedendaag-
sche werkelijkheid van zijn boerenbe
drijf.
De vierschaar op het binnenplein van
Slot Assumburg.
Het Rijk verwaarloost het kasteel niet.
Er worden1 eLk jaar herstellingen aan
verricht. Maar het is totaal leeg. Ik kam
mij niet herinneren ooit zoo'n groot ge
bouw te hebben bezocht dat zoo hope
loos-kaal was en zoo grondig van alles
ontdaan. Er is geen stukje behangsel,
geen brokje spiegelglas, geen laipje gor
dijn meertin te vinden. En je gaat maar
voort, door eindolooze reeksen zalen en
gangen, langs tallooze trappen, door ik
weet-niet-hoeveel kelders. Af en toe
raak je den weg volkomen kwijt en
moet even zoeken om weer in 't goede
spoor te komen. Er zijn mooie oude
schouwen, en er staat in deze zeven
tig a tachtig kamers en zalen één
meubelstuk. Dat hoort er niet: hot is
een oude schrijn werkers-tafel. Door het
raam waaronder die geplaatst is. kunt
u op een kilometer afstands een kleine
verhevenheid in de weilanden zien. Een
nietig heuveltje. Daar stond eenmaal
het kasteel Harlhem waarnaar misschien
onze stad genoemd is.
Assumburg dateert ook uit de der
tiende eeuw. Het werd eerst bewoond
door Willem van Velsen. later door Jan
van Rietwijk en kwam toen al in bezit
van het nobele geslacht Van Assen
delft. later Deutz van Assendelft, welks
nazaten het met een korte tusschen-
poos waarin er andere bewoners waren
tot in de vorige eeuw hebben be
woond. De laatste was een mevrouw
Willink die omtrent 1868 op hoogen
leeftijd stierf, en na haar dood was er
een veiling van den geweldigen inboeldel
van het kasteel, en van de tallooze kost
bare schilderijen en antiquiteiten, die
dagen duurde en Heemskerk in hevige
opschudding bracht. De oudste bewoners
weten er nog van te vertellen.
geluid van een motorfiets en het kwam
dichter en dichter by. Hanand had dus
gelijk gehad, daar raakte hU meer en
meer van overtuigd. Toen voor hem alles
nog verward en duister was, had Ha
nand de zaak al begrepen. Maar wat
wist hij nu? Die vraag kon Frobisher
nog steeds niet beantwoorden en terwijl
hij zich in allerlei gissingen verdiepte
voelde hU zich plotseling opgelucht
Want het geluid van de motorfiets was
opgehouden. Er was nergens iets van
een motor te hooren. Die late reiziger
was zeker door Dyon heen gereden.
In zyn opluchting stelde hy zich al
voor hoe de man langs den weg vloog,
en plotseling verdween dat plezierige
visioen en kwam er een vreemd gevoel
in zUn keel. Want de deur ging nu ver
der open en toen weer dicht en de mo
torfiets met den zyspanwager. stond op
de plaats. Meer dan honderd meter ver
in de andere straat had de motorrijder
zyn motor uitgeschakeld. Hy had nog
vaart genoeg om den hoek om en de
binnenplaats op te rijden. De man. die
de deur gesloten had. liep naar hem toe
toen hU afgestapt was. Samen lichtten
ze iets uit den zijspanwagen en legden
het op den grond. De eerste man hield
de ceur weer open. de wielrijder bracht
zyn motor naar buiten, de deur ging
dicht en de sleutel werd in het slot om
gedraaid. Er W3s geen woord gespro
ken en cecn overbodige beweging ge
maakt. In een paar seconden was alles
gebeurd. De man wachtte bij de deur en
even later hoorden ze in een andere
In vroeger eeuwen moeten er groot -
schefestijnen op Assumburg zijn ge
vierd. En er hebben de telgen van zoo
vele nobele geslachten in geleefd, geno
ten en geleden.
Maar hun tijden zijn voorbij, en
zelfs de sfeer waarin zij geleefd heb
ben heeft het kasteel verlaten. Het is
koud en dood. beroofd van alles.
Toen wij het verlieten heeft het ons
vrijwel onverschillig gelaten. Waarom?
straat de motor weer aanslaan. De taak
van den motorwielrijder was afgeloopen.
Jim Frobisher vroeg zich af waarom
Hanand hem liet gaan. Maar Hanand
had voor niemand anders oogen dan
voor Sen man die achter was gebleven
en het groote pak op den grond by den
muur. De man liep er heen. bukte zich,
raapte het blijkbaar met inspanning op
en stond toen rechtop met het pak in
zUn armen. Het w as een vormeloos, lang
en zwaar ding. Dat konden de drie
mannen daar boven zien. maar meer
niet.
De man daar beneden liep naar de
deur. zonder geluid te maken en Ha
nand trok de beide anderen weg van
het raam met het gebroken luik. Het
was nog maar net bijtyds. De man
stond al met zijn last op de galery.
Blijkbaar was de voordeur niet op slot
geweest. Geruischloos liep de man naar
de dubbele deur. waarvan Hanar.d straks
de helft geopend had.
Hij bleef er voor staan, drukte er met
zyn voet tegen en de beide helften van
de deur gingen naar binnen toe open.
Hy verdween in de kamer. Maar het
vage licht was even op hem gevallen en
hoewel zU geen idee hadden wie hU
was, zagen ze alle drie dat hU 'n zwaren
zak droeg.
Nu zou Hanand toch wel optreden,
dacht Frobisher. Maar dat gebeurde niet
Zij hoorden den man nu allemaal, maar
niet zijn voetstappen. Z; hoorden het
schuren van zijn kleeren langs de meu
bels; toen kwam er een zacht, bijna on
Vreemd, want Marquette deed dat
geenszins. Iemand zei iets over de
groote v aarde aan hout en andere ma
terialen die er nog bU afbraak uit
Assumburg te halen zou zijn. En het
hinderde mij niet; ik vond het heel ge
woon. Van Marquette zou hij zoo'n op
merking nooit gemaakt hebben.
Dit is iets vaar het mysterie van oude
kasteelen.
R. P.
BLOEMBOLLENCULTUUR
MOGELIJK IN
DUITSCHLAND.
HYACINTHEN LEVEREN
MOEILIJKHEDEN OP
De Tel. schrijft:
Nu in ons land op vele plaatsen proe
ven worden genomen omtrent de mogc-
lUkheid van bloembollencultuur buiten
het van ouds bekende geestgrondgebied.
is het wel interessant een oordeel over
de mogelijkheid van cultuur in het bui
tenland te vernemen.
In ..Der Blumen- und Pflanzenbau"
wordt de vraag of bloembollencultuur In
Duitschland kans geeft op goede resul
taten. beantwoord met: „Ja, als w*U ten
minste van hyacinten afzien. HlerbU
blijft dan echter onbeantwoord of het
loont, zelf de bollen te kweeken. Dat
zal vaar de prijzen afhangen, welke voor
Hollandsche bloembollen betaald moe
ten worden. Tegen de tegenwoordige
prijzen is het beslist loonend. Voor den
aankweek van tupen komen in de eer
ste plaats diep losgemaakte, vochtige
zandgronden in aanmerking, zooals we
ze In HoLstein en ook in Hannover vin
den. Voor narcissen is een zwaardere
grond te prefereeren.
Dat wij onze bollen gedeeltelijk zelf
kunnen kweeken, bewijzen de resultaten
in Holstein verkregen. wUl de daar ge
kweekte bollen voor de trekkerU zeer
goed bleven te ziln.
In verband hiermede ls het van be
lang. dat door kweekers in Wesermundc
en omstreken een vennootschap gesticht
is tot het kweeken van bloembollen
TREIN OP VERHUISAUTO
GEREDEN.
De trein, die Dinsdagmiddag om 3.20
uit Baarn vertrok, is bij den onbewaak-
ten overweg aan den Veldweg te Soest,
op 'n verhuisauto van de fa. Haks te
Baarn gereden. In de vrachtauto za
ten drie personen, die over den weg wer
den geslingerd en wonder boven wonder
geen letsel bekwamen. De auto werd to
taal vernield. De locomotief van den
trein ontspoorde en kantelde om, terwijl
de machinist en de stoker er bijtijds uit
konden springen. Het treinverkeer op
het traject Baarn—Utrecht ondervond
daardoor ernstige vertraging. Te 7 uur
was de weg weer vtU. doordat men de
locomotief, die op de rails lag. op zijde
had geschoven.
Uitzicht uit Assumburg.
hoorbaar geluid, alsof hU zijn vrachtje
op de rustbank legde: toen verscheen hU
weer in de deuropening, met leege han
den. zijn hoed diep ln zijn voorhoofd
gedrukt en een witte vlek waar zUn ge
zicht moest zUn. Maar zelfs in het don
ker zagen ze zijn oogen schitteren.
.Hu zal het gebeuren", zei Frobisher
bij zichzelf en hU verwachtte dat Ha
nand te voorschijn zou komen en den
man aanhouden.
Maar ook dezen man liet Hanand
gaan. Hy sloot de deuren weer en ver
dween van de galerij. Zij hoorden de
buitendeur niet dicht gaan. maar on
verwacht hard klonk het geluid van
metaal op steen, binnen in het huis.
Zelfs Jim Frobisher begreep dat de on
bekende de buitendeur op slot had ge
daan en den sleutel door de brievenbus
naar binnen had gegooid. De drie man
nen kropen weer terug naar hun raam.
Ze zagen den man de binnenplaats
oversteken, de helft van de koetspoort
open maken, naar alle kanten uit kij
ken. en verdwijnen. Weer tikte er een
sleutel op de steenen. De sleutel van de
groote deur was er onder door gescho
ven of getrapt, en lag nu op de binnen
plaats. Plotseling sloegen de klokken
het kwartier. Tot Frobisher's verbazing
was het kwart over twaalven. Tusschen
het oogenblik waarop de motorwielrij
der de binnenplaats opkwam en nu wa
ren er precies vijf minuten voorbU ge
gaan. En behalve de drie mannen, was
er niemand in het huis.
Of was er wel iemand
Want Hanand was naar de deur van
de kamer toegeloopen en had die open
gedaan; en in die donkere kamer hoor
den ze een zwak geluld, als van een le
vend wezen dat zich met moeite bewoog.
Naast Jim Frobisher uitte Hanand een
zucht van verlichting. Het scheen dat
er iets gebeurd was waarop hU nauwc-
Hjks had durven hopen: iets waarvoor
hij heel bang geweest was. a-as blijkbaar
niet gebeurd. Vlak na dien zucht hoor
den ze een scherp geluld het los
springen van een veer. het wegschuiven
van een grendel. Hanand trok vlug de
deur dicht en de drie mannen gingen
achteruit. Er a-as iemand In die kamer
gekomen, op de een of andere manier.
Vanuit den hoek van de galerij, waar
ze zich verborgen hadden, zagen de drie
mannen de groote deur heel langzaam
naar binnen draaien. Er verscheen
iemand op den drempel en stond be
wegingloos te luisteren en na een
l>aar seconden liep er iemand door de
galerij naar het raam. Het was eer.
meisje, dat zagen ze aan den omtrek
van haar hoofd en haar hals. Tot groote
verbazing van hen alle drie kwam er
een tweede gedaante naast haar staan
Ze keken beiden door het raam naar de
binnenplaats. Er was niets te zien waar
uit ze konden opmaken of de nachtelijke
bezoekers geweest war.-n of nog niet
waren gekomen. Een van hen fluisterde:
..De sleutel!"
(Wordt vervolgd.).
Marquette en Assumburg.
Marquette.
Slot Assumburg.
