s&jssxjsz
LETTEREN EN KUNST.
HET TOONEEL
-
FOTOGRAFISCH ATELIER „RICHE"
HAARLEM'S DAGBLAD DONDERDAG 24 NOV. 1927 t VOLKSONDERWIJS.
IJMU1DEN „VARIA"
TZINGANI
„O houdt niet ven romantiek'" tel
mij na afloop der vooretelling van
Varia een dame die een vurig bevor
deraarster van Ttingani bleek te Hto-
,ji houd niet van vat de heer Van
Riemsdijk .romantiek" noemt. -Dath
heel iets andere!" vas mijn antwoord.
.Een stuk als Ttingani heelt ovmindn
Ets met echte romantiek te mak® da
laten wij teggen een
beide van de Maup Staal ol Kees
Pruis met lyriek!"
Na alles, wat Ik vroeger reeds over
Ttingani scrheelt. meen lk thans met de-
K^enkele regelen te kunnen vohtean en
wil lk ml) dus uitsluitend bep^m tot
een bespreking der opvoering vul Van
RlemsdUk's stuk door Varia.Vsrtahad
het zich met de keute van dit tooneel
snel allesbehalve gemakkelijk S™0*"'
Wnl eigenlljk wei ls.jsht lk
hier ln het midden: met zekerheid kan
roer. echter zeggen, dat het geen re
clame is Het stuk verlangt van de op-
tredenden een aparte stijl van spelem
Uie laat lk zeggen ulterl# eenlg
gelijkenis heeft met romanüek. Enln
dezen styl bleken nu Juist J' JJT
krachten van Varia - als de uren
Boe ree en Hcltslag -het mmst thuto
Boeree speelde - wanneer hij wat be
reeven hed - met élan. lenig en ln vlot
tSpo. maar hij wist de vele eesten ln
de rol van Rosni niet met zijn spel te
vu'len. Zoo werd het een rol met hiaten.
Hij was telkens, als hij de zinnen van
5ji rol had afgeschoten, uitgevuurd
het lukte hem dan ook niet van desen
componist - den beroemdsten van de
wereld nog wel! - ook maai
een aannemelijke ligunr te m^h'
Vooral ln het laatste bedrijf stond hU
zichtbaar met zijn rol
behoeft de heer Boeree zich dewe op-
merking alermlnst aan te trekken
Grooteren dan hij Ve^ïaakS
gestruikeld. Willem van der Veer maakte
van den beroemden componist een soort
worstelaar en Louis Bouwmeester
deze groote was andere in de
we' thuis wist er ln het geheel geen
Het is dus wasrlbk
schande, dat een bveng. talentvol en
d.v -ar.t ln de tol van Rosnl ber-
Sdrbjk - in be.de t^fsen
het woord - met de handen in het
""By Holtslag was het heel iets andere,
nfvond in cignoni, den cellhh nu jtort
wè' een spreekrol; voor een speier met
Tn voor romanüek misschien zelfs de
een!"e waarlijk aanlokkelijke rol m hen
stuk° Maar romantische zin is nu juist.
wat Holtslag vult
beste dilettanten, die ik ken.
steeds het tooneel. Maar
tiid iets van Holtslag mee op de plan
ken Ook deze Cignoni was.een varia-
t-irt rvo Holt;'as Als zoodanig u.tstekend.
^SroTvan den halfverdronken
musicus verlangde heel lete
ntmoni vraagt van den speler fantasie.
S'tJWr van Willem Hunsche
en bij Creroer van den heer Jansen
welke laatste er Indertijd twee open
mee verwierf -heeit genen.
zal begrijpen, wat ik bedoeL
Eigen aard.g was het. dat
«wakker speler de heer J. J. Roza
ln Tzingani feitelijk meer bereikte, om-
dat hij ..sleer" mee bracht bphet to
neel O zeker, ik weet wel. dat hij voor
Vazillo te oud dm™i Si w™
ook wat te oud speelde, maar Wj was
tenminste een figuur. Je voelde, da
deze man met een verborgen leed rond
liep; htf was van een zachtheid.
"vtCS Bakker*W Cr™» gaf, maar
by waa van allen op het tooneel het
meest mensch. T,^T„
En nu de dames! Mevrouw
Peek was Anna, de rol, die indertijd bU
Lomer zoo voortreffelijk djwl» Stam
ppsneeld In het eerste bedrijf was
srgLirjoTr.^«
heeft het tooneel van Annas vertrek
naar het ziekenhuis bijna niet J°°^
roi" De actrl-e moet hier eigenlijk alles
zelF doen om stemming te wekken ^en
ó^t ''eed mevrouw Roza heel kn p-
ï'chïi van haar huis met even dat
IS in de kamer en
maal haar oogen laten gaan over^»
lieve, bekende voorwerpen en de daarop
volgende afscheidsgroet maakten
llf? indruk. Zij deed daar voor Jo Stam
^t ond^En ook aan het
haar ontgoocheling en
zij het bedrog van Eosni en H
Z*t eaf zij verrassend goed spel, a
Stam haar echter ver overtrof, dat_w
Shrtma van de blinde. Voor een blln-
waren de bewegingen van =0™"'
abrupt, te krachtig, te heftig
Ss^dthrtvone zonlicht De fi-
guur werd in het ^elv^^smm^
""ïan^eTsS-0-^ Boeren
rcfSLiL In de rol van Hester voelde
men, dat ztl
^Tnog^tekortZijrocht
zoowel bij baar bewegen als to ha
ztanden bijvoorbeeld v«l tó '^ztomi
bij de tafels en de stoelen op het too
neel. Zij moest voortdurend ..spehto om
de .zigeunerin" te schUnen en het tok^
te h2fr oa. aan het slot van I
lang niet altijd. Maar zl) speelde de rol
met volkomen overgave en Irtontoüge
toonee'.en wist zli ook heel wat te be
reiken. Waarlijk verrassend g«d M
zH in het tooneel. wanneer zij bij Anna
SeSmelt en haar belooft heen te gaar.
En ook de scène met Rosnl in III speel
de zij met temperament. Er viel heel
veel te waard eeren in haar spel. al
bleek de rol als geheel haar nog te
zwaar!
Mevrouw KokGroen heb ik als
alle actrices, die de oude Zigeuner
vrouw moesten spelen den ganschen
avond beklaagd. Dat Is de slechtst ge
schreven rol. Wij hebben dat nooit ster
ker gevoeld dan toen indertijd onze
grootste tragediene, mevrouw Mann-
Bouwmeester, met deze onmogelijke rol
worstelde. De geheimzinnige sfeer, die
de schrijver waarschijnlijk om deze
vrouw bedoeld heeft, bracht mevrouw
Kok evenmin als mevrouw Mann op
het tooneel, maar niemand zal haar dat
kwalijk nemen. Zij maakte van de rol,
wat zij ervan .maken kon. Varia mag
haar dankbaar zijn, want het is een waar
offer aan de vereeniging zulk een rol
te spelen.
Paolo, het zigeunerjongetje werd niet
slechts gespeeld door mej. Peek.
Moet men nu uit deze kritiek opma
ken, dat de Jubileum-opvoering van
Varia een teleurstelling was? Volstrekt
niet! Er zijn veel aanmerkingen te ma
ken, maar er was ook heel veel goeds,
zooals ik reeds liet uitkomen. Bi) het
publiek heeft de opvoering zelfs al
viel het stuk ook merkbaar lang In
druk gemaakt! Er was aan het slot een
zeer enthousiast applaus. Ik kan my heel
goed de geestdrift van eenige dames en
heeren. die Varia voor het eerst zagen
spelen, over het spel van dit zoo flink
ingespeelde dilettantenensemble begrij
pen. Ik geloof zelfs, dat niet veel dilet-
tanten-vereenigingen Varia het zouden
verbeteren, al moet ik toegeven, dat
Cremer dat zich zelf in Tzingani over
trof indertijd in dit stuk toch wel
heel wat meer bereikte. Het stuk geeft
den acteurs en actrices al heel weinig
houvast wat wel heel duidelijk ge
bleken is bij het fiasco, dat indertijd
Het Neder landsch Tooneel met krach
ten als de Bouwmeesters er ln leed
en het verlangt bovendien een stijl van
spelen, waaraan liefhebbers niet ge
wend zijn. Ik heb alle respect voor het
enthousiasme, de liefde en het vuur,
waarmee de werkende leden van Varia
zich in van Riemsdijk's stuk hebben gege
ven. en het mag een voldoening voor
hen heeten, dat het publiek zoo groote
waardeering toonde voor het speL
Een groot deel van het succes van den
avond komt zeker toe aan de „familie
Vlessing" Sam en Philip Vlessing en
mej. Net Vlessing die het muzikale
gedeelte orgel, cello en zang op
zoo artistieke wijze hebben verzorgd. De
hulde, welke de heer Holtslag het drie
tal na afloop der voorstelling bracht,
was volkomen verdiend. De muzikale in
leiding van de verschillende bedrijven,
telkens weer met de zelfde sentimen-
teele muziek van een orkestje hadden
wij gaarne gemist.
Dat de regisseur, de heer A. P. Roza,
ook ditmaal veel voor zijn vereeniging
heeft gedaan, was zeer merkbaar. Er
moet voor deze voorstelling door allen
onder zijn leiding wel heel hard gewerkt
zijn!
J. B. SCHUIL
KANTONGERECHT.
UITSPRAKEN.
P. J. P. het op den openbaren weg
baldadig de motor van een aldaar
staand vierwielig motorrijtuig op gang
brengen en daarna gaan rijden met
dat motorrijtuig en op eene wille»
keurige plaats achterlaten 2 maal ƒ10
subs- 2 weken tuchtschoolstraf voor
elke boete. A. v. G. overtreding der
Motor, en Rijwielwet 3 subs. 1
week tuchtschoolstraf. J. H. I. de V.
openbare dronkenschap ƒ5 subs. 5 da
gen hechtenis. G. A. H. overtreding
der Ongevallenwet 4 subs- 1 dag
hechtenis. A. S. het als bestuurder
van een vierwielig motorrijtuig daar»
mede rijden over den voor het open»
baar verkeer openstaanden rijweg,
terwijl hij bij he itnrijden van het
Teylerplein de daartoe te maken
bocht naar links in kleinen boog
heeft beschreven, althans niet in
grooten boog 10 subs. 2 dagen
hechetnis. C. S. overtreding der Ar»
beidswet 15 subs. 3 dagen hechte*
nis J. J. H. S. het een paard dat
kreupel is aan het rechtervoorbeen
een 4»wielig voertuig laten voorttrek»
ken. zulks etrwijl dat dier daartoe
ongeschikt is f 10 subs. 2 dagen
hechtenis. M. V. overtreding der
Motor* en Rijwielwet 10 subs. 4
dagen hechtenis. A. A. M. v. W. over»
treding der Motor, en Rijwielwet f 10
subs. 4 dagen hechtenis. S. S. over»
treding der Arbeidswet 2 maal 2
subs. 1 dag hechtenis voor elke boe»
et. C. D. W. overtreding der Ar»
beidswet 15 subs. 3 dagen hechte»
nis. A. B. overtreding der Visschcrij»
wet 3 maal f 5 subs. 1 dag hechtenis
voor elke boete. J. H. S- overtreding
der verordening op de winkelsluiting
2 subs. 1 dag hechtenis. M. J. H.
overtreding der Jachtwet 20 subs-
20 dagen hechtenis. F. K. overtreding
der wapenwet 3 subs. 1 dag hech»
tenis. J. W. C. overtreding der alg.
pol. verord. van Haarlem 4 subs.
1 dag hechetnis. J- P. Th. v. d. M.
overtreding der pol.verord. van Zand
voort 2 subs. 1 dag hechtenis. A.
v. d. P- het een paard onbeheerd op
denn openbaren weg laten staan,
zonder de noodige voorzorgsmaatre»
gelen tegen het aanrichten van scha»
de te hebben genomen 3 subs. 1
daghechtenis.
PROV. ELECTRICITEITSBEDRIJF.
Ged. Staten bieden den Prov. Staten
ter vaststelling aan een tweede suple-
toire bezrootlng der Inkomsten en uit
gaven van het Provinciaal Electrici-
teitsbedrijf voor 1927. Ze ls opgemaakt
tot een bedrag van f 232.000. De gelden
dienen voor uitbreidingswerken.
AANSCHAFFING LEERMIDDELEN.
B. en W. deelen den Raad mede dat,
tengevolge van de bij raadsbesluit van
2 Augustus plaats gehad hebbende split
sing van eenige scholen, het noodig is
dat voor de scholen no. 34 en 35 nieuwe
leermiddelen, schooibehoeften enz. wor
den aangeschaft. Ze vragen daarvoor
een crediet van f 11.800.
Verse heidenen hadden gehoor gege
ven aan de oproeping van het bestuur
der afdeeling Haarlem der vereeniging
„Volksonderwijs" om Woensdagavond
by te wonen een vergadering, waarin
als sprekers zouden optreden Mr. H.
Smeenge, lid der Eerste Kamer en voor
zitter van het hoofdbestuur der vereeni
ging en de heer A. H. Gerhard, lid der
Tweede Kamer.
By de opening der vergadering zelde
de voorzitter der afdeeling, Mr. L. G.
van Dam, dat het bestuur der afdee
ling had gemeend een samenkomst te
moeten houden voor het openbaar on
derwijs. Dit onderwijs, aldus spr., dient
te biyven het goede algemeene onder
wijs voor het volk. Het is de taak van
„Volksonderwys" te maken dat dit open
baar onderwys niet ln de knel komt.
De stryd gaat aan den eenen kant te
gen kerkelyken dwang, maar aan den
anderen kant om te zorgen dat het
openbaar onderwys goed zij. De vereeni
ging doet veel op dit gebied. Vele leden
eelt ze over het land. Met den wensch
dat te Haarlem vele leden tot de afdee
ling mogen toetreden eindigde spr. het
openingswoord.
Toespraak Mr. H. Smeenge
Mr. H. Smeenge lid der Eerste Ka
mer en voorzitter van het hoofdbestuur
der vereeniging zelde gaarne de uit-
noodiging te hebben aanvaard om hier
te spreken. .Kennis is macht" had spr.
meermalen gehad als een motto van
zyn spreekbeurten en dat zou hij nu
ook kunnen kiezen. Door t onderwys
kan een betere levenspositie worden ver
kregen. Toen hem werd gevraagd een
en ander te doen voor 't ambachts-
onderwijs in Drenthe in 1893 had spr.
dat begrepen. Vóór den lichamelijken
dient de geestes arbeid te gaan. Zoo-
kwam de vraag naar lar,Jbouw-onder-
wijs omdat men had 1 eeren inzien
dat dit aan den landbouw zou ten goe
de komen.
Thans is de landbouw niet meer uit
te oefenen tenzy dat de landbouwer
veel meer heeft geleerd dan hy op de
lagere school heeft geleerd. Wetenschap
heeft men leeren inzien is ook in het
zuivelbedryf noodig. Inderdaad „ken
nis is macht" concludeerde naar aan
leiding daarvan spr. Verschillende
voorbeelden werden nog aangehaald ten
bewijs van die stelling. Op alle gebied
is de behoefte aan meer kennis ge
bleken.
Van het schippersbedrijf gewaagde
spr. nog. een bedryf dat nu niet meer
is uit te oefenen indien men niet Iets
meer dan een ander weet. Kennis ls
noodig ook in dat bedryf. Kennis ls
macht, dat gaat nu ook de schipper er
kennen. Te betreuren is dat nog niet
meer kan worden gedaan voor 't onder
wys aan het schipperskind. Uit al 't
geen door hem is medegedeeld conclu
deerde spr., dat meer noodig ls dan la
ger onderwys. Opdat met vrucht kan
worden voortgebouwd op den grondslag
van het L. O. dient dat L. O. zoo uit
nemend mogeiyk te zyn. Ten aanzien
van het L. O. werken de gemeenteraden
vaak remmend. De pacificatie kwam en
er werd geoordeeld dat die aan 't on
derwys in t algemeen zou ten goede
komen. Maar ten aanzien daarvan ls
men teleurgesteld, aldus spr. er kwa
men te veel kleine scholen.
Indien er op een plaats met al die
kleine scholen één openbare school was.
dan kwam dat aan 't onderwys ten goe
de. Het moet er om gaan kinderen te
leeren en te vormen. Wil men aan de
kinderen een godsdienstige opvoeding
geven, dan kan dat op een andere ma
nier geschieden en dan behoeft men
daarom de openbare school niet te my-
den. Door de bijzondere school verdwynt
vaak het noodige gevoel van saamhoo-
righeid. Jammer ls het dat men nu de
kinderen van elkander houdt.
Aan het einde van zyn betoog resu
meerde spr. dat de tijd êischt een hoo-
gere ontwikkeling dan vroeger, dat
noodig is dat het lager onderwijs van
de beste plank ls en dat de openbare
lagere school niet verhindert dat de
kinderen op andere wijze een gods- I
dienstige opvoeding ontva.i.en.
Toespraak A. H. Gerhard:
De heer A K Gerhard, lid der
Tweede Kamer, betoogde dat de lagere
school onmisbaar is voor het geheele
volk. De nadruk dient daarbij te wor
den gelegd op dat „voor het geheele
volk". Ieder lid van den staat dient een
algemeene ontwikkeling te hebben. Het
geheele volk dient voldoende te worden
ontwikkeld. Dat kan aan het algemeen
ten goede komen. De lagere school
kan niet alles geven, maar aan den
anderen kant zonder een goede lagere
school geen behooriyke ontwikkeling.
De lagere school bereidt ten leven
voor, zegt men. Ze moet maken dat
men beter ln het leven een bestaan kan
vinden. Maar men vergeet daarby dat
het leven nog Iets anders dan kennis
noodig heeft om in het leven te kun
nen slagen. Maar de kennis ls nu nog
te gering en daarom moet men haar
bevorderen. In ons land is, aldus spr.
de geloofsquaestle de geweldige handi
cap geweest voor ons onderwijs. Ge
lukkig echter Is dat, hoe de strijd dan
bulten de school moge worden gestre
den, in de school een ieder van welke
richting dan ook onderwijzer en niets
anders is.
Van de pacificatie verwachtten de
schoolmeesters, vervolgde spr„ dat zU
aan het onderwijs zou ten goede ko
men. Maar van die verwachting ls niets
terecht gekomen. Toch, ongedaan wilde
spr. die pacificatie niet maken, al ge
loofde hij dan niet dat het bijzonder
onderwys tot heil van de natie is ge
weest. Hy is van meening dat langs
wettelyken dwang geen goede overtui
ging wordt verkregen. Met de pacificatie
was het doel aan een ledereen fair play
te geven. Maar zoo ls het niet ge
worden.
Hoe staat het met het bijzonder on
derwys. Het heeft wel in aantal gewon
nen. Maar is het ook in innerlijke
kracht en waarde vooruitgegaan? Spr.
meent van neen. De voorstanders van
het byzonder onderwys meenen, dat het
eenmaal zal worden: de byzondere
school regel, de openbare aanvulling
Spr. meent een andere zlenswUze te mo
gen huldigen. Na te hebben betoogd, dat
de wet wil dat op de school zal worden
opgeleid tot Chr. en maatschappeiyke
deugden en dat die deugden zUn samen
te vatten als deugden, die maken dat
een volk ia een samenhangend geheel,
deed spr. opmerken, dat op de openbare
school het gevoel van samenhoorlgheid
wordt aangekweekt. Aangevoerd wordt,
dat om een kind op te voeden een on-
derwijzer zich zelf zal moeten kunnen
zyn en dat een onderwijzer op de open
bare school dat niet zal kunnen zyn.
Spr. antwoordt daarop dat geen open
baar onderwyzer neutraal behoeft te
zyn in dien zin dat hy niets zou durven
te zyn. Maar wel heeft hij te eerbiedi
gen de groote rechten van een kind om
op te groeien tot een zelfstandig den
kend wezen en, de kinderziel heeft hy
mede te eerbiedigen. Volgens hem is de
openbare school de school voor allen, de
school die staat op de basis van de één
heid van een volk. Echter die school wil
spr. niet aan Iemand die van een ander
gevoelen ls opdringen. Om die reden
was hy voor de pacificatie.
Die pacificatie gaf dti goede zeide spr.
dat ze vele voorstanders van de open
bare school uit hun slaap heeft wakker
gemaakt. Gevoeld is dat met. meer ac
tief moet gaan worden. Indien dit voort
gaat. dan zal de openbare school een
maal uit eigen kracht weder naar boven
komen. Spr. merkte op dat het niet
gaat om een neutrale byzondere school,
maar om de openbare school, die door
haar gemeenschappelykheid voor allen
toegankelijk is. Met op te wekken voor
die school te stryden eindigde spr.
Mr. Van Dam sloot de samenkomst
met woorden van dank aan de sprekers
en met op te wekken lid der afdeeling
te worden.
WERKLOOZEN AGITATIE
COMITé.
VERGADERING IN HET
BRONGEBOUW.
Woensdagavond hield het Werkloozen
Agitatie Comité een vergadering in het
Brongebouw onder leiding van den heer
Jean Fagel Jr.
Als sprekers traden op de heeren
George Oversteegen, lid van den Ge
meenteraad en Jean Fagel Jr. De eer
ste spreker behandelde het onderwerp:
„Wat hebben de werkloozen van het Ge
meentebestuur te verwachten?" De
tweede sprak over: „Wat zyn klaploo-
pers?"
De heer Oversteegen zelde om. dat de
autoriteiten altijd wel zorgen, dat de
menschen die de kern van L. W. O. (de
vroegere werkloozen-organisatle) en W.
A. C. vormen, werk krygen. Daardoor
raken zy voor de organisatie verloren.
Sommige gemeenten zenden werkloo
zen naar andere plaatsen naar Philips
bijvoorbeeld, maar Philips betaalt dien
menschen een zeer gering loon. Spr.
juichte het daarom toe dat dergelijke
maatregelen te Haarlem niet worden
genomen.
Het W. A. C. wenscht productieve
werkverschaffing tegen een goed loon.
maar dat kan niet, zeggen de autoritei
ten.
In de vorige raadsvergadering ls ge
bleken wat het gemee." *cbestuur wil
doen voor de werkloozen. Daar werd ge
sproken vsn „ongeorganiseerden en
erdere klaploopers".
Er zal in Haarlem niets voor de werk
loozen gedaan worden als het zoo biyft
gaan. Van de autoriteiten is niets te
verwachten. Er wordt altyd gevraagd:
„Hoeveel zal dat kosten?" Er zouden
groote .ieeningen moeten gesloten wor
den om de werkloozen te helpen, maar
daar voelen de heeren niet voor. De
werkloozen zullen „kracht, macht, een
parigheid, en ook verstand en tactiek
aan den dag moeten leggen". En wat
het moet kosten dat kan ons niet sche
len. zeide spr.
Steun demoraliseert; de harmonie ver
dwynt uit de gezinnen; er komen veel
echtscheidingen voor onder de gezinnen
der werkloozen „a deze echtscheidingen
worden door het Burgeriyk Armbestuur
ln de hand gewerkt. De achtergebleven
vrouw en kinderen krygen dan steun.
De man niet. Er wordt blijkbaar gere
deneerd: „Die krijgt al zoo lang steun".
De autoriteiten trachten nu de men
schen naar de organisaties te dwingen.
De ongeorganiseerden worden beschouwd
als beroepswerkloozen. Maar spr. durft
te zeggen dat te Haarlem geen werk
schuwheid bestaat. Dat ls wel gebleken
by de demonstratie aan de Paul Kruger-
kade.
De weg ls dan ook: de autoriteiten
negeer en. Wij moeten niet naar de auto
riteiten, zeide spr., maar de autoriteiten
moeten naar ons komen.
Hoe de actie zal moeten worden ge
voerd? Deze quaestie wil het bestuur
gaarne in huishoudeiyke vergadering
met de werkloozen bespreken. In een
goede gezonde actie hebben de werk
loozen niets te verliezen. Wie geen steun
krijgt, heeft niets, maar wie steun krUgt
heeft zoo goed als niets. De angst voor
het verliezen van den steun moet er uit.
En wat doen de vakbonden?
Zij bezorgen hun werkloozenleden een
kaartje voor de bioscoop! Samenwerking
tusschen het W. A. C. en de vakbonden
is dan ook nooit te verwachten. Spr.
hoopt dat velen de vakbonden zullen
verlaten en zich bij het W. A. C. aan
sluiten.
Wil het W. A. C. Iets bereiken dan
zal het dat moeten doen door eigen
kracht. (Applaus).
De heer Fagel beantwoordde de
vraag: „Wat zijn klaploopers" door te
zeggen dat dit de kapitalisten zijn die
winst maken door hypotheken enz. ten
koste van den arbeider. Klaploopers zyn
ook de leden van heff B. A. die 12 per
week ln hun zak steken en het eigen-
lyke werk laten doen door den Armen
raad. Elke informatie van den Armen
raad kost het gemeentebestuur 10.
Eenige maanden geleden werd er tel
kens gesproken van werkverruiming.
Het blijkt dat er een GO man aan 't werk
gezet zullen kunnen worden. Spr. weet
dat dit eenlgen leden van het B. A. is
tegengevallen; zy hadden gedacht dat
wel een 200 man geholpen zouden wor
den. In eenige leden van het B. A, zit
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN A «0 CENTS PER REGEL.
TEL i ST. NICOLAAS GESCHENKEN
A.S. ZONDAG GEOPEND VAN 10 TOT 5 UUR. 14
wel pit. maar de meeste hebben te ouder
wetsche begrippen.
Van B. en W. en het B. A. hebben de
werkloozen niets te verwachten. De 60
man zullen toch met aan -ïun grond
werk kunnen beginnen want nu vriest
het.
Is het werkloozen vraagstuk op te los
sen? Niet door Staat of gemeenten, want
het geheele economische stelsel is af
hankelijk van het kapitalisme en de
concurrentie. De werkloozen zullen zich
zóódanig moeten organiseereu, dat er
werkassociaties komen van éénsgezinde
menschen die zelf voor werk zorgen.
Er moet begonnen worden met de
consumptie-artikelen: brood-, boter- en
theeleveranties. Langzamerhand kan dit
worden uitgebreid tot schilder, timmer
werk enz. Dan komen de werkloozen In
de toekomst vry te staan van een Bur
geriyk Armbestuur.
Verder moet een Spaarkas worden op
gericht, die onder geregelde controle
staat van een te goeder naam en faam
bekend staand accountant. Zoo zou spoe
dig een stamkapitaaltje bijeengebracht
kunnen worden. Men zou dan kunnen
beginnen met brood te verschaffen, melk
en kruidenierswaren tegen goedkoope
prijzen en dan zouden werk'.ooze schil
ders en timmerlieden dcor de associatie
aan werk kunnen geholpen worden.
Spr. weidde uit over de demoralisatie
onder de werklooze gezinnen. Hoofdin
specteur Woud heeft aan spr. gezegd:
„Ik begryp niet dat men hier te Haar
lem niet meer doen kan om de menschen
van de straat te houden". De politie ziet
heel wat door de vingers; het is spr.
bekend dat de commissaris van Politie,
de heer Tencklnck en de heer Woud ge
regeld met het B. A. overhoop liggen.
Hierna was gelegenheid tot gedach-
tenwisseling.
De werklooze C. Otter zelde dat de
demonstratie bij de Paul Krugsrkade
voor-den-mal-houdery was geweest. De
werkloozen die er aan deelnamen dach
ten dat het hier serieuse werkverschaf
fing betrof. Toen spr. persoonlijk werd
tegenover den heer Oversteegen werd
hem het woord "itnoraen. Een tweede
debater pleitte voor revolutionnaire or
ganisatie en gezameniUk demonstree-
ren. Een derde wilde geen associaties
maar massaal verzet.
De heer Fagel antwoordde dat wel de
indruk moest gewekt worden door het
bestuur dat het werk aan de Paul Kru-
gerkade'werkverschaffing was want het
bestuur wilde zien wie den ernstigen wil
tot werken hadden. Spr. bepleitte ver
der aanpassing aan het heerschende
stelsel; voor revolutie is de tyd niet rijp.
Vrydagavond as. zal de vergadering
in de Centrale worden voortgezet.
AMBTENAREN EN DE
ANNEXATIE.
BEHANDELING VOOR
GED STATEN
Voor Ged Staten van Noord-Holland
werden Woensdagmiddag behandeld
eenige beroepen van ambtenaren uit de
voormalige gemeente Schoten, die van
meening zijn. dat zij door het gemeente
bestuur van Haarlem in hun rechten te
kort zyn gedaan, of dat zy aanspraak
kunnen maken op een hoogeren rang of
bezoldiging.
Allereerst kwam aan de orde de zaak
an den heer J. M Westendorp, die door
het gemeentebestuur van Haarlem werd
overgenomen als deurwaarder by de ge
meentelijke belastingen, met een toelage
op het salaris, aan die betrekking ver
bonden. De gemachtigde van den heer
Westendorp, de heer Kooyman. merkte
op, dat de wet het gemeentebestuur
van Haarlem verplicht, aan de gean
nexeerde ambtenaren een financieel ge
lijkwaardige betrekking te geven, als die
zij in hun voormalige gemeente hadden.
Volgens spreker heeft het gemeente
bestuur aan die verplichting niet vol
daan, door hem te benoemen tot ad
junct-commies. De zaak van den heer
Westendorp is ook niet ln de Commissie
van Georganiseerd Overleg aanhangig
gemaakt. Als dit gebeurd was, dan zou
er geen beroep op Ged. Staten zyn ge
daan. Gaarne zou hy willen, dat deze
2aak alsnog naar Georganiseerd Overleg
werd gezonden. Spreker zei dat andere
eca-inexcerde ambtenaren, die een ge
lijksoortige betrekking kregen, meer wer
den gewaardeerd, dan de heer Westen
dorp. Er ls dus een andere maatstaf
aangelegd. Spreker concludeerde, dat de
functie, die het gemeentebestuur van
Haarlem aan den heer Westendorp gaf,
wel goed ls, maar het daaraan verbon
den salaris niet. Dit moet zijn het sala
ris, aan den rang van commies verbon
den.
De heer Westendorp lichtte ook per
soonlijk zyn beroep toe.
De gemeentesecretaris van Haarlem,
Mr. Th. A Wesstra, weerlegde de be
zwaren van den heer Westendorp. Toen
het gemeentebestuur van Haarlem ken
nis nam van het aantal functies, door
den heer Westendorp in Schoten bekleed,
kreeg het dadeiyk den indruk, dat dit
veel te veel werk was voor één ambte
naar. „Al dit werk kan nooit goed door
één man verricht worden. Het gemeente
bestuur van Haarlem ls van meening, dat
de heer Westendorp met een bezoldiging
van 3000 plus een toelage van 150
niet te weinig gewaardeerd is. Het
meent dan ook dat de bezwaren van den
heer Westendorp niet gegrond zyn.
Vervolgens kwam aan de orde de zaak
van den heer J. Dingshoff, vroeger
hoofdagent van politie te Schoten, die
ook meent, dat hy by de overneming
in Haarlemschen gemeentedienst te kort
is gedaan, vooral wat de toelagen be
treft. Zijn belangen werden bepleit door
Mr. Van Urk en Mr. Van Dam. Eerst
genoemde meende, dat het niet goed is,
om aan een gesnnex-erden ambtenaar
byvoorbeeld een bezoldiging van 24)0
te geven plus een toelage van ƒ200, als
de bezoldiging in de geannexeerde ge
meente 2600 bedroeg. Dat is volgens
hem niet geiyk
Mr. Van Dam meende, dat het ge
meentebestuur van Haarlem ten onrech
te beweert, dat het salaris van den heer
Dingshoff in Schoten 2475 bedroeg;
het is 2500 Pleiter begrypt ook niet,
waarom het gemeentebestuur den va-
cantletoeslag van het salaris in minde
ring heeft gebracht. Kindertoeslag mag
volgens hem niet als bezoldiging worden
aangemerkt. Het gemeentebestuur van
Haarlem poogt te ontkomen aan de be
palingen van art 36 al 5.
De gemeente-secretaris van Haarlem,
Mr. Wesstra, meende, dat er geen en
kele reden bestaat om door allerlei juri
dische betoogen het te doen voorkomen,
alsof aan den heer Dingshoff te kort is
gedaan. Kat gemeentebestuur van Haar
lem heeft alleen zyn salaris gesplitst in
verschillende deelen om administratieve
ixxlenen.
Tenslotte werd behandeld de zaak van
den heer S. Bosnia, eveneens vroeger
hoofdagent van politie te Sohoten. Het
gemeentebestuur van Haarlem heeft
hem aangesteld tot gewoon agent. Het
heeft dus volgens reclamant niet vol
daan aan de verplichting, door de An
nexatiewet opgelegd. Hij had een soort
gelijke betrekking moeten krygen. als
die hy ln voormalig Schoten bekleedde.
De heer Bosma beschouwt dit dan ook
als een degradatie. Hy deelde mee, dat
hy reeds sinds 1924 in Schoten het werk
van hoofdagent van politie heeft ver
richt. Het gemeentebestuur van Haarlem
heeft verzuimd, dit te onderzoeken. Als
het dit gedaan had, dan zou spreker niet
in beroep zyn gegaan. Spreker beriep
zich op den vroegeren waarnemend bur
gemeester van Schoten, Mr. Heerkens
Thyssen, die meermalen verklaard had,
dat spreker uitstekend werk als hoofd
agent verricht heeft. Het heeft den heer
Bosma gegriefd, dat hy, die eerst als
superieur te Schoten dienst heeft ge
daan, te Haarlem gedegradeerd over de
straat liep.
De Commissaris van Politie, de heer
E. H. Tenckinck. lichte het standpunt
van het gemeentebestuur van Haarlem
toe. Deze deelde mede, dat de heer Bos
ma heel billyk" behandeld is. Hy deed in
Schoten dienst ais ploegchef; de positie
was precie6 gelyk als die hy in Schoten
had. Alleen de titel was anders Finan
cieel ging hy er zelfs een paar honderd
gulden op vooruit.
Nadat eenige vragen beantwoord wa
ren. sloot de Voorzitter de zitting.
Ged. Staten zullen later een beslissing
DE PROVINCIALE BEDRIJVEN,
Als leden van den Raad van Toezicht
op de Provinciale Bedrijven zyn aan de
beurt van aftreding Mr. M. Slingenberg
en Dr. Th. van der Waerden. Ged.
staten doen den Prov. Staten de vol
gende aanbevelingen itoekomen
a. lo. Mr. M. Slingenberg, advocaat
en notaris, te Haarlem.
2o. H. Lohr, directeur van de N V.
Provinciale Geldersche Electricltelte-
Maatschappy te Arnhem.
b. lo. Dr. T. van der Waerden. lid
der Provinciale Staten van Noord-Hol
land. te Amsterdam.
2o. L. van der Wal, Ud der Provinciale
Staten van Noord-Holland te Amster
dam.
LUCHTVAART.
FOKKER EEN „GENIE IN DE
AVIATIEK".
De ..New York Tiroes" bevat een
artikel over onzen oud-stadgenoot, A.
H. G. Fokker, dien het een „genie in
de aviatiek" noemt. We ontleenen er
het volgende aan:
Een levendig mannetje inet een
typisch ondeugenden glimlach en uit
drukking op z*n gezicht of hU geniet
van de wereld als van een geweldige
grap. Sardonisch en ondeugend als een
kleine jongen. Hy kan bruusk zyn op
het ruwe af en toch kan hy ook zoo
heerlijk amusant en belangwekkend
zijn.
Het hangt er van af, of „Oom Tony",
zooals enkele vrienden hem noemen, op
dat oogenblik met de wereld en zich
zelf tevreden is. Hy Is nu een toestel aan
t bc-.:wen voor 40 passagiers. Geen
vllegdemonstratle of (vliegdag) ls saai
als Fokker op het programma staat.
Zijn sarcastische grappen en geestig
heden en zijn houding van: „wat kan
my 't bommen" tegenover de problemen
van het vliegen zouden doen denken,
dat hy nog al grillig ls, zoo zyn per
soonlijke en technische hoedanigheden
niet zóó groot waren. Dus luistert men
met respect naar wat hy te zeggen
heeft betreffende de vliegerij.
Fokker heeft bijna 8000 toestellen ge
bouwd en weinig ongelukken gehad.
Het ernstigste ongeluk was toen hy
kapitein Byrd's toestel probeerde. Ben
nett werd ernstig gewond, maar Fok
ker ontsnapte zonder schram.
Hy houdt van snelle motorbooten en
snelle automobielen. Hy heeft o.a. één
lagen wagen, waarmede hy plaoht te
rennen over Roosevelt Field, toen het
toestel dat hij voor Byrd bouwde, be
proefd werd. Een dag, toen hy haast
had om op het veld te komen, sprong
hy in den auto en reed met een vaart
van ongeveer 45 myi per uur achteruit
uit den hangar, tot ontzetting van de
lui. die by hem waren. Maar hy be
hield zyn eeuwigen glimlach en had ple
zier om hun angst. Een energieke vent,
die doet. wat hem goeddunkt en toe
stellen bouwt op de manier, waarop hy
vindt dat ze gebouwd behooren te wor
den, onafhankelijk van de opinie van
anderen.
Hy is absoluut nooit bang ln de
lucht. Op den eersten Ford-tour stuur
de hy afwisselend het vliegtuig of zat
in de deur van de kajuit met zUn
beenen er uit bengelend, tot groote vrees
der inzittenden, dat hy bij een schok
er uit zou vallen, maar hy keek hen
grlnnekend aan. Dikwyis zit hy een
deel van den nacht op om plannen te
maken en te lezen, dén alleen kan hU
ongestoord werken".
