HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 29 NOV. 1927
VAN OUDE TIJDEN.
De Haarlemmer Olie onder voogdij.
Onlangs kwam mij in handen een
prospectus, dat den heer Nicolaas Tilly,
den uitvinder der Haarlemmerolie, aan
mtf voorstelde als een „Wohlt&Ur cier
Menschheit". Om te kunnen becordee-
len of deze uitvinder werkelijk aan
spraak heeft op den ecretitei van
's mcnschheids weldoener, moet je dok
ter zijn of althans apotheker. Een leek.
ook al gebruikte hij het. „Medlcamentum
Gratia Probatum". behoort zich hier
van een uitspraak te onthouden. Ik
waag mij daaraan dan ook niet, al ge
voel ik. dat w« met het verlcener. var.
zulke hooge onderscheidingen, uiterst
voorzichtig moeten zjjn.
Voorts trof mij in het genoemde pros
pectus, dat de onderteekenaar zich er
op beroemt de rechtstreekschc a fa tam-
meling van den heer Tllly te zijn. Dit
acht ik begrijpelijk, want het is een
buitenkansje zich te weten een afstam
meling van oen beroemd man. Ook dit
is een „medlcamentum probatum". een
bepToefd middel om in de wereld vooruit
te komen. Indien althans, zooais hier, de
beroemde voorzaat aan zijn nakomelin
gen een winstgevende uitvinding als er-
lenls heeft nagelaten.
Het spreekt vanzelf, dat zoo'n afstam
meling moet kunnen bewUzen dat hij 1«
voor wie hij zich uitgeeft. Wij leven in
een wereld van twijfel en ongeloof,
machten, die alleen door authentieke
bewijzen te overwinnen zijn. Ik weet wel.
dat er zijn, die zelfs hieraan bewijs
kracht ontzeggen: zij hebben hun eigen
stukken, die je echter nooit te zien
krijgt. Maar voor de.zulkcn schrijf ik
niet. Ik richt mij tot hen, die het ge
loof in echte stukken nog niet verloren
hPbbcn, die nog vertrouwen stellen In
een notaris en twee getuigen. Zij zullen
gelet op de bewering van den man van
het prospectus, niet zonder verwonde
ring vernemen, dat dc heer Tllly kin
derloos gestorven is. De beroemde uit
vinder liet slechts een neef na. Klaas
Tilly, zoon van Abraham. Want Leen-
dert en Lfjebeth en Anna en Adolf, al
len genaamd Jonkhout, waren kindskin
deren van zijn vrouw. De oplossing van
dit raadseltje is gemakkelijk voor wie
met de familie bekend Is: de heer Nico
laas Tllly trouwde. 27 Juni 1694. als we
duwnaar met mejuffrouw Jannetje
Booms, weduwe van den heer Lcendert
Thomas. Deze weduwe had uit haar eer-
6te huwelijk een dochter.
Ik heb deze vijf kinderen hier op een
rijtje geplaatst, omdat zij gezamenlijk
dc zaak van hun oom en behuwd-groot-
vader op denzelfden voet hebben voort
gezet. Op denzelfden voet! Zoo had de
overledene het gewild en wat hU daar
mee bedoelde, heeft hij beschreven met
een nauwkeurigheid, die met alle moge
lijkheden rekening hield, maar die
vergat, dat de tijd met menschc-
b.jke berekeningen spot en zelfs
uiterste willen ten slotte voor onuitvoer
baar verklaart. Wat niet wegneemt, dat
1 dlz&'Mftft van zaken heeft getoónd cbn
goed inzicht tc bezitten, en dat het
niet onaardig is eens na te gaan op wel
ke wijze hij zijn stokerij een toekomst
verzekerd heeft.
In het begin van het jaar 1734 was
de gezondheidstoestand aan den heer
Tilly van dien aard. dat hij begreep zijn
testament te moeten maken. Ook zijn
huisvrouw was sinds eer.igen tyd onge
steld en eveneens besloten om over haar
tijdelijke goederen te beschikken. Beide
echtelieden waren, zooals destijds een
notaris zeggen zou. .slekoiyk. doch egter
hun verstand ende memorie wol mag-
tigh". Dit moest dan ook wel. wilden ze
behoorlijk kunnen kenbaar maken wat
re op 't hart hadden.
Zoo trof notaris Gallc het echtpaar
aan, toen hl) hun op Zondag 24 Januari
1734 des avonds tusschen zes en zeven,
in hun woning. Spaarnc bij de Mclk-
brug, bezocht. In het voorhuls. boven
een zitbank prijkte het geschilderd por
tret van den ultvindur, als wilde hU u
bij uw komst tegemoet treden. Bij het
twijfelachtig licht van een vetkaars, dat
eon armspicgoltje weerkaatste, kon Jc
nog een atlasbeeldje bewonderen, dat op
een la tafeltje stond. Dan liep Je door
naar de binnenkamer, waar een biblio
theek Jo aandacht trok, „67 stuks ge
drukte booken in allerhande formaat":
en do IJzeren kist met contanten, dc
„aap" zeiden onze vaderen, „waarlr.no
2 sackon. in ieder sljnde 500 on 1
sack, dnarlnn» aan rijksdaalders f 231.10"
(tien stuivers). Aan de oude schrijfwijze
slot de lezer, dat ik deze bijzonderheden
van den notaris zelf heb. dat llc er dus
niet maar wat van maak. Op do tafel
ligt een pakje „mcdicamcntbricfjcs". Zc
zijn bU Isaac Enschedé gedrukt. Ja. zóó
eigen word je met die oude Haarlem
mers. als je maar niet bang bent voor
offieicolo bescheiden.
Klaas en Jannetje hoopten den 27sten
Juni van het genoemde Jaar hun veer
tigjarige echtvereenlging te herdenken.
Maar die hoop bleef onvervuld: hij
stierf reeds in Februari, een jaar later.
24 April 1735. volgde hem zijn weduwe
in het graf. Toen bleek, hoezeer deze
menschen zich in den laatsten tijd had
den bezig gehouden met do toekomst
En met reden. Ze bezaten geen kinde
ren, een gemis, dat tevens een groote
moeilijkheid was.Immcrs aan wicn moest
Tllly het geheim van zijn uitvinding v
maken". Aan neef Klaas, of aan Lcen
dert Jonkhout. den oudste zijner sllef-
kleinkinderen? Aan wie zou hi) de lei
ding van zijn stokerij opdragen? En on
der wiens toezicht moest hjj dezen direc
teur stellen? Bovendien was hy niet ze
ker. dat deze Jongelui wel altfld in vrede
20udcn samenwerken. Lysbefh en Anna
waren getrouwd, belden met een Corne
lls: de eerst met Cornells de Koning,
haar mater emt Cornells van de Kas
teel®. Zooveel hoofden zooveel zinnen!
m Adolf, de benjamin? Hem wordt een
ultkeorlng toegezegd „syn leven lang.
ofte son lange hU slg wol ende sender
opsprake komt te gedragen, doch welke
uil keering sal ophouden, zoodra hij slg
wederom ten quade schikte'cngelljk te
voren sigh aanstelde''.
Dit spreekt van moeilijkheden en van
twijfel. De heer Tilly heeft de zorgen
gekend van den man, die een zaak is be
gonnen en tot. bloei heeft gebracht, en
nu pijnlijk gevoeld het gemis van een
flinke jongen, aan wlen hij in vertrou
wen de leiding kan overlaten. En de om
standigheden, waarin hij verkeerde,
noopten hem. „de neeringe en het maa-
ken der alommc bekende Olyen en Tinc
turen" te vermaken aan het vijftal, dat
hem het naast stond. Evenwel niet zon
der hen te binden aan voorschriften, die
de kleinste bijzonderheden niet over het
hoofd zagen: „ende dat de kaase int
Grosnehuisaltijd vol l 1/2 pints
fleese vol tinctuur zullen moeten zijn.
alsmede de loode kist vol tinctuur ten
naastaby. en de klcyne kas int school
vol klcyne flesjes Van drie en ses «tuy-
vers". Ja, zyn bezorgdheid ging zóó ver.
dat hij tot directeuren der Compagnie
benoemde de regenten van het Kinder
huis. Deze zouden tot een medecompag
non kiezen „een ordentelijk, getrouwd
persoon, sijn uitzet ontvangen hebbende
en ln het Weeshuis opgevoed".
Zoo stond dan de Haarlemmerolie on
der voogdij, als een verweesde, zy 't niet
ondergebracht in het Arme Kinderhuis,
dan toch geplaatst onder dc hoede der
regenten. Een uitgewerkt plan werd
vastgelegd in zijn testament van 14 Juni
1732. maar verwezeniykt is het niet. HU
ls er van teruggekomen en heeft op den
Zondagavond, waarvan ik sprak, door
notaris Gallé een nieuwe regeling doen
vaststellen.
Ze is niet minder precies, en getuigt
andermaal van des testateurs vrees voor
de toekomst en hoe het toch gaan moet.
als hij er r.ïet meer is. Een ieder schrijft
hij zijn taak voor, niets laat hy over
aan het toeval of aan het beleid en den
goeden wil zijner opvolgers: tot ln
eeuwigheid niet. Op deze wijze: de ge-
heele zaek, woon- en werkhuizen, fa
briek en gereedschappen, de nering en
zelfs de woning op het Spaarnc, zullen
tusschen de erfgenamen nooit verkocht
of verdeeld mogen worden, maar „eeuwig
lijk ende erffelijk moeten zyn en blijven
ende gehouden werden in weesen ende
stands ln maniere als volgt:
Leendert Jonkhout treedt in het bezit
van do fabriek ende balsemstookcrij en
wat daarbij behoort, „mitsgaders van
alle het geld. dat volgens het boek bU
de calanten als dan noch uytstaande zal
zijn". Doch hij zal dit alles bezitten
slechts gedurende zUn leven, zonder
daarover te mogen beschikken, Hy zal
tot knechts nemen zyn vier mede-erf
genamen, naar een bepaalde volgorde
Bij het overlijden van een hunner eerst
Klaas, dan Kees, daarna Jan, alle zoons
van Cornells de Koning. Na hen komen
de zoons der andere erfgenamen ln aan
merking. ZUn deze te jong. dan neemt
„de baas of meester der stookery" een
vreemden knecht aan „soolang tot dc
rechthebbende den ouderdom van 14 ja
ren sal hebben bereikt en tegen betaling
van 4 gulden en tien stuivers per week",
zyn er geen afstammelingen meer in
leven, dan mogen de voogden of hun
opvolgers knechts uit hun familie aan
nemen, maar dan houden ze op voogd
te zUn. Het arbeidsloon bedraagt acht
gulden 's weeks, uit te betalen dit is
opmerkelijk „selffs ook by slokte".
Voorts wordt men verzocht den heer
Jonkhout niet te „beschimpen,, bespot
ten ofte hem qualijk te bejegenen" W:e
zulks onderneemt en „in zijn brutaliteyt
ende onordenteiykheid voortgaat" zal
verzocht worden heen te gaan. met „een
uitzet van f 300". inderdaad, dit was
een uitzet, en door zulke maatregelen
trachtte Tilly hier den vrede te bewa
ren na zyn dood.
Voor de bazen geeft hU een dergeiyke
opvolging, die van kracht moet blijven
„ten eeuwige dagen". Hij regelt hun
werk: „dat er altijd op Haarlemmer
Hartjesdag een van dc twee loode kisten
vol welgestookte ende suyvere balsem in
voorraad is. alsmede alt.Ud op kermis
agt duysent flesjes, gevult. met wapens
beplakt ende wel geschikt in kistjes,
zooals het nu wordt gedaan". Zoonis het
nu wordt gedaan! Men ziot, waarom het
hier ging. Alles moest onveranderd ge
laten worden, blijven zoo het was. Klaas
Tilly kon geen afstand doen. niet los
laten wat hy toch moest laten gaan. Uil
vreesde en zag overal gevaren: „mocht
er een baas „succedeeren, die een hoog
moedige. losse dronkaart was" cu oor
zaak werd. dat ,.do calanten niet prompt
werden bediend" dan behoorden de
knechts den onverlaat aan te klagen bU
de voogden, die daarin moeten voor
zien door schorsing of ontslag, „opdat
door soo een sijn bedrijff, het voormelde
soo nuttige medicijn niet bedorven en 't
gansche oogmerk des testateurs niet
onnutt ende tot nietgemaakt werde".
Zie, dit ware jammer geweest Het is
dan ook gelukkig niet gebeurd. De uit
vinder heeft zijn doel bereikt, de tijd
heeft geleerd, dat hy goed zag toen hy
zyn olie stelde onder voogdl). Ik meen.
gelet op zyn beschikkingen, dat dit de
Juiste uitdrukking is.
H. E. KNAPPERT.
N.V. HET ROTTER-
DAMSCH TOONEEL.
AFTREDEN FRITS TARTAUD
ALS DIRECTEUR.
Naar het Tooneel uit zeer betrouw
bare bron bericht, zal Frlts Tartaud, di
recteur van de N.V Het Rotterdamsch
Tooneel. by het eindigen van het hui
dige speelseizoen als directeur het bijl
tje cr ty neerleggen en met z'u vrouw
(mevr Ailda Tartaud-Kleln) by gemeld
gezelschap gastvoorstettingon geven.
De lelfing van het gezelschap zal dan
ln handen komen van Charles Bnyiker.-
slck. die thans als acteur-adminlstra-
'tcur aan de onderneming verbonden is.
DE DOODSTRAF IN
INDIë.
OPENBARE VERGADERING
S. D. A. P.
De aid. Haarlem der Sociaal-Demo
cratische Arbeiderspartij hield Maandag
avond in „Bloemhof een openbare
vergadering, waarin de Tweede Kamer
leden Ch. G. Cramer en A. B. Kleere-
koper spraken over de doodstraf en de
afschaffing er van in Nederlandsch-
Indië.
De heer Cramer sprak over de on
lusten in Indic in het algemeen.
Hij reide, dat het uitbreken van on
lusten op West-Java verleden Jaar door
de sociaal-democraten reeds lang ver
wacht was, omdat men wel kon be
grijpen dat het volk zich zou gaan ver
zetten tegen de onderdrukkng. De com
munisten kregen de schuld, en hoewel
wU erkennen, dat zij schuld hebben ligt
de hoofdschuld niet bij hen, meenen
wy, doch bij de Indische ondernemers,
onder leiding van Prof. Treub. vervolg
de spreker.
Er zyn nog andere oorzaken, o.a.
het „Aziatisch réveille", het ontwaken
van de Aziatische volken, die mede
zeggenschap eischen. Daarmee heeft de
regcerlng te weinig rekening gehouden.
Ook de Pan-Tslamitische beweging speel
de een rol. Hoofdoorzaak noemde spr.
echter het zl. rampzalige bewind van
Gouverneur-Generaal FocJc en minister
Dc Graaff. Belden haddon zich tot doel
gesteld de gulden z.g. „veilig te stellen".
De financleelc toestand in Indië was
echter niet ongunstig, evenmin als die
in Nederland. De begrootingen vertoon
den steeds vcordeelige saldi. De G. G.
hoeft afgebroken, wat zijn voorganger
had opgebouwd.
Ter?/ijl de economische toestand van
de bevolking achteruit ging werd de
belastingschroef aangedraaid, echter
niet voor het groot-kapitaal. Spreker
wenschte aan te toonen, dat het in
komen, dat het groot-kapitaal uit
Indië trekt aanzieniyk is. dat der be
volking gering. Elke actie van de be
volking werd onderdrukt. Dat moest op
den duur leiden tot revolutie. Van den
toestand hebben de communisten gebruik
gemaakt. Een verschrikkelijk spionnage-
stclsel heerscht in Indië; familieleden
vertrouwen elkaar niet meer. Ieder
word't maar verdacht van communis
me; spr. heeft dat zelf ondervonden.
Toen dan de opstand uitbrak, beving
een groote vrees de Europeanen, men
meende niet hard genoeg tegen de z.g
communisten te kunnen optreden. De
Nederlandsche bladen gaven daar hun
instemming mee te kennen. In het
wilde weg werden de menschen gevan
gen genomen, en na ontslag by on
schuldig bevinden, werd geen schade
vergoeding uitgekeerd.
Vreeselijk is voor den inlander de ver
banning, reide spr., en niet eens heb
ben alle bannelingen iets op hun ge
weten, de G. G. heeft dit zelf toege
geven.
Dat kweekt communisme, de rust, die
er nu is, is tijdelijk, als de rust der
Indische vulkanen, die rampen veroor
zaken als zy losbarsten. Men maakt
zich terecht ongerust, Mr. Treub geeft
dit 'toe, in zyn pas verschenen bro
chure -„Het glsfc- iiiT Indië". "Deze "wd
nu een z.g. „G-odsvrede" tusschen de
politieke partyen, maar daarvoor be
danken de sociaal-democraten. Zy wil
len toegeven aan de verlangens van de
inlanders, willen echter geen revolutie,
maar evolutie (applaus).
De heer A. B. Kleerekoper sprak
over de doodstraf. Wie zou eenige jaren
geleden gedacht hebben, dat thans de
arbeidersbeweging zou ageeren voor af
schaffing van de doodstraf, en dat die
beweging zou doodgezwegen worden door
de burgerlijke pers?, vroeg spreker.
Gebeurde dat 70 jaar geleden b'ij de
actie voor afschaffing van de dood
straf in Nederland ook? Nu denkt het
Nederlandsche liberalisme er niet meer
aan actie te voeren, voor wat het toen
tot stand bracht. Als de arbeidersklasse
geen kracht ontwikkelt, zal het In
dische schavot niet vallen. In alle lan
den is de doodstraf wettelijk geregeld,
ln Indië niet.
De heer Kleerekoper besprak de ge
wijzigde opvattingen ten aanzien van
den eerbied voor het leven, Het is
moeilijk dien eerbied aan te bevelen en
hy stompt snel af. In Nederland denken
slechte enkelen er nog aan de doodstraf
te herstellen, voor Indië gelden andere
overwegingen. Bij de a.s. Indische Be
grooting zullen de soc.-'dem. In de
Tweede Kamer een voorstel tot afschaf
fing Indienen, maar zy zullen slechts
den steun hebben van de V.D.
Uitvoerig bestreed spr. de houding der
Protestantsch-Chrlatelijke voorstanders
van de doodstraf. De grondslag van onze
overtuiging is de onschendbaarheid van
het menschenleven. daarom gaat de
methode om misdrijf met het schavot
te straffen lijnrecht in tegen onze denk
wijze. Hoeveel factoren voor de misdaad
levert niet de armoede? vroeg spreker.
Laten w*y dan een misdadiger beschou
wen als iemand die opgevangen moet
worden en verbeterd. Als zoo iemand
dood gemaakt is, wat ls er dan nog
te doen? Men kan niet bewijzen, dat
de doodstraf den misdadiger afschrikt,
want welk land met de doodstraf heeft
mindere msdadigheld?
In Indië vormt de doodstraf eerder
martelaren, dan dat zij afschrikt. De
doodstraf is onherroepelijk, en niemand
in welke maatschappy ook weet zeker,
dat een vonnis Juist is, dat is in den
laatsten tyd meermalen gebleken. Men
is tegen lijkverbranding, omdat dit de
sporen van misdaad kan uitwisschen,
Maar maakt men door een mensch te
doodon de zaak dan niet onherroope-
iyk? In Indië bestaat byna nooit zeker
heid, dat men den JuLsten man voor
heeft, en dikwijls verstaat de rechter den
verdachte niet eens.
Isc het wonder, dat de inlanders geen
hoog idee kregen van de Westersche
beschaving, die bloed met bloed ver
geldt?
De slechtste Europccsche elementen
kwamen naar Indië, en worden voor
hun moorden geridderd.
Spr. besloot me: een opwekking om
deel te nemen aan de socialistische be
weging. die een betere samenleving
we nacht er. voorbereidt, en volgens spr
ook den inlanders geluk zei brengen.
(Applaus).
JONGE LIBERALEN.
REDE IR GROENEWOUT.
Maandagavond hield in Lion d'Or de
Vereeniging van Jonge Liberalen een
vergadering.
In zyn openingswoord deelde de voor
zitter, de heer A. J Tom. mede, dat Mr
G. A. Boon, te 's-Gravenhage. die als
spreker zou optreden, door ongesteld
heid verhinderd was. Zijn plaatsvervan
ger was Ir. Groenewout. te Santpoort,
die hetzelfde onderwerp behandelde als
Mr. Boon zich had voorgesteld te doen
„Volkenbond en Ontwapening".
De heer Groenewout nam als uit
gangspunt van zijn rede, dat vóór 1914
.alle staatkundige groepen ln het Parle
ment zach stelden op de basis van de
landsverdediging. Met dit verschil dat
de eene party tot meer offers bereid was
dan de ander en dan was er één groep
die een Volksleger wilde en een ander
die een militieleger voorstond.
Bij het begin van den oorlog hadden
wij een klein leger en een zwakke vloot
met een matige bewapening Van mili
tairisme was geen sprake in ons land.
Bij het uitbreken van den oorlog kwam
het mobilisatiebevel, waarop allen in
denzelfden zin reageerden: dc eene na
tionale gedachte; liefde to*- het vader
land. beheerschte alles en alle politieke
geschillen verdwenen iijdelyk Ook de
sociaal-democraten, die altijd leger cn
vloot hadden „afgebroken", verklaarden
nu dat alle partygeschillen opzij moesten
worden gezet en dat zij zouden stemmen
voor de credieten die voor de mobilisa
tie noodig zouden zyn en voor alle maat
regelen die de regeering verder in 't
belang van ons land noodig achtte.
De sociaal-democraten bleven bij deze
houding volharden gedurende den oor
log.
Maar na 1918 keert de sociaal-demo
cratie weer met haar propaganda in de
oude bedding terug. Tot 1921 blijft de
eisch van het Volksleger op het program
ma der S.D.A.P. staan, dan wordt die
eisch geschrapt en vervangen door dien
van éénzijdige, onmiddellijke nationale
ontwapening. Drie jaar later hieven ook
de vrijzinnig-democraten deze leuze
aan.
Bij de weinig ontwikkelden ging die
eisch er gemakkeiyk in. In ons land
maakten de vryzinnig-democraten bij de
verkiezingen de eenzijdige nationale ont
wapening tot het eerste punt van hun
programma. Dit was zeer onvoorzichtig
van hen. want toen de leider der vrij
zinnig-democraten. Mr. Marcliant na
den val van het ministsrie-Colyn de op
dracht kreeg een kabinet te vormen,
schitterde op zyn programma de een
zijdige, nationale ontwapening door af
wezigheid: hij sprak alleen in punt 13
van samensmelting van oorlpg cn marine
tot een departement, van defensie en
van nog eenige andere punten die ook
op het program van den Vrijheidsbond
voorkomen.
Na de pauze behandelde spr. den
Volkenbond en de beteekcnls van de na
tionale ontwapening. Spr. schetste het
ontstaan van den Volkenbond, hoofdza
kelijk door toedoen van wijlen president
Wilson.
Twee dingen vormen vooral den grond
slag van den Volkenbond en zullen ook
de grondslag zyn voor de nationale ont
wapening: de beslissing langs niet ge-
welddadigen weg van geschillen en de
beperking van de bewapening.
De Volkenbond opent verder dc moge
lijkheid van een Europecsbhen Staten
bond en "dat niet langer de eene Staat
den anderen zyn wil zal kunnen opleg
gen door liet middel: oorlog.
Mr. Limburg heeft nog onlangs ver
klaard dat de Volkenbond al veel goed
werk heeft gedaan en heeft gemaakt
dat het internationaal denken reusach
tige vorderingen heeft gemaakt. De
Volkenbond zal, zoo zeide Mr. Limburg,
ook de beperking der bewapening moe
ten trachten te bereiken, anders zal hij
veel van zijn invloed inboeten.
Voor den Bond is dus nog een groote
taak weggelegd.
In het Protocol van Genève van 1924
worden drie dingen als eisch gesteld:
arbitrage bij conflicten tusschen volken
veiligheid tusschen de volken in het in
ternationaal verband en dan: interna
tionale ontwapening. In 1925 reikten
Frankrijk en Duitschland elkaar de
hand der verzoening. De menschheld
hoopte. Maar de grootsche gedachten,
die die hoop wekten, gingen weer slui
meren. Totdat onze minister van Buiten-
landsche Zaken in zUn bekende rede te
Genève den stoot gaf tot het instellen
van commissies, die arbitrage, veiligheid
en ontwapening een stap verder zullen
kunnen brengen.
Ook de Vryheidsbond wil ontwapening
door versterking van den Volkenbond cn
neemt daarmede stelling tegenover den
eisch van eenzijdige, nationale ontwape
ning. De Vryheidsbond is daarom nog
niet militairistisch. De vroegere leider
van den Vryheidsbond. Mr. Dresselhuys,
heeft zich steeds een vredesapostel ge
toond.
Spr. eindigde met een opwekking tot
de liberale jongeren te maken, dat de
groote liberale beginselen, vooral het be
ginsel van den vrijhandel, niet worden
aangetast, de 'jongeren-organisaties in
den Vryheidsbond zoo sterk mogelijk to
maken en daarbij in het oog le houden
dat vrijheid cn verantwooröeiykheid
moeten samengaan.
Bij de nu volgende gelegenheid tot
godachtenwisseiing vroeg een der aan
wezigen of niet door Engeland het be-
langryke protocol van Genève opzet-
telyk terzijde ls gesteld. Voorts vroeg
deze spr. een uiteenzetting van de ver
houding tusschen den Volkenbondsraad
en de Assemblee.
In zyn antwoord vestigde spr er de
aandacht op dat Engeland door zyn
eigenaardige, geïsoleerde ligging nog
steeds zijn grootste veiligheid ziet in een
sterke vloot en een dito bewapening.
Dezelfde meening is het Italië van Mus
solini toegedaan. In die landen zal dus
juist een sterke propaganda moeten
worden gevoerd voor de ontwnpentngs-
idée.
De Volkcnbondsraad, zoo deelde de
heer Groenewout verder mede, bestaat
hoofdzakeiyk uit vertegenwoordigers
van de overwinnaars in den oorlog. De
Assemblee is de aigemoono vergadering
van den Volkenbond. Het zal daarheen
geleid moeten worden dat de Bond het
uitvoerend lichaam van de Assemblee
wordt, zonder bijzondere voorrechten te
genieten.
Met een hartelyk woord van dank aan
den inleider 6loot de voorzitter lücrna
de vergadering.
IJSCLUB VOOR HAARLEM EN
OMSTREKEN.
Onder voorzitterschap van den heer
T. L. van Wagtendonk hield de IJsclub
voor Haa:" n en Omstreken .Maan
dagavond haar jaarlijksche algemeene
vergadering.
De heer A. J. J. Bcljnes bracht het
jaarverslag uit, daar de eerste secre
taris, de heer Sauveur.' wegens ziekte
verhinderd was aanwezig te zijn. In
het jaarverslag werd gememoreerd, dal
de Burgemeester van Haarlem, de heer
C. Maarschalk, eere voorzitter der club
is geworden en Jhr. Bas Backer, Burge
meester van Bloemendaal, eerelid. Ver
der werd opgemerkt dat door de an
nexatie de ijsbaan nu onder Haarlem's
grondgebied is gekomen.
Uit het financieel verslag dat de pen
ningmeester, de heer H. M. M. Fransen
ui: bo:acht, bleek dat de ontvangsten
t tan! tdden bedragen 1 12633.32 en
de u: go en f 11052.45. Op 1 Novon-
'n-r vós in kas f 1585.87. Nada dc o.-
missle 'ot het nazien van de reke
ning en verantwoording van den pen
ningmeester had gerapporteerd dat re
deze in orde had bevonden, werd den
penningmeester décharge verleend.
De heer Van Wagtendonk deelde me
de. dat hU wegens zijn leeftijd gemeend
had het voorzitterschap te moeten neer
leggen. In zijn plaats werd als voorzit
ter gekozen Jhr. P. J. Boogert. Ter
wij! de heer Van Wagtendonk even de
zaal had verlaten bracht de heer Franc
ken woorden van dank aan dsn heer
Van Wagtendonk voor alles wat deze
voor de club had gedaan. Op voorstel
van het bestuur werd besloten den afge
treden voorzitter het eere-voorzitter
schap aan te bieden.
Toen de heer Van Wagtendonk met
den nieuwen voorzitter ter vergadering
v/as teruggekeerd, overhandigde hy
Jhr. Boogaert den voorzittershamer met
den wenseh dat hy een lange reeks
van jaren aan het hoofd van het be
stuur mocht staan.
Jhr. Boogaert zeide alle krachten te
zullen inspannen een goed voorzitter te
zijn. Ni^et gemakkelijk is hot zeide spr..
iemand als de heer Van Wagtendonk te
vervangen, iemand die de kunst ver
stond met een ieder joviaal om te gaan.
Indien spr. eventueel nog eens den
steun van den heer Van Wagtendonk
noodig mocht hebben, dan hoopte hij
dien te mogen inroepen.
Daama had plaats de aanbieding van
het eerevoorzitterschap aan den heer
Van Wagtendonk. Deze reide dat deze
benoeming hem goed deed en bracht
daar dank voor.
Voordat dc vergadering werd gesloten
deelde de heer Van Wagtendonk nog
mede dat de iisbaan onder water staat,
Mat er een aantal wanbetalers zijn,
maar als er ijs mocht komen en de baan
wordt geopend, deren, indien ze op de
baan mochten willen rijden een boete
van f 3.50-zal worden opgelegd en ten
slotte dat het bestuur plannen over
weegt, tennisbanen op het terrein der
ijsclub te laten aanleggen om die te
kunnen verhuren en zoo tot vermeer
dering der inkomsten te komen.
CABARET MODERN".
Goede cabaret-kunst is zeldzaam. Va
riété is heel iets anders dan cabaret,
Als men aan cabaret denkt, denkt men
tegeiykertijd aan een artistiek milieu,
en liefst niet aan black-bottom, heebie-
jeebie, of charleston. De3 te meer reden
tot verheugenis is er als er eens na
dans- en jazz-geneugten een artist op
treedt die eigenlyk te goed is voor het
gewone variété-programma en die ons
regelrecht voert in de uitzonderlyke
sfeer van het origineele cabaret, zooals
men dat liefst verstopt in de wijken
der Bohémiens in het buitenland nog
vindt.
Valencia is één diergenen die recht
streeks uit Montmartre of Montparnasse
schijnen te komen en er een gcede do
sis talent, artisticiteit, levenskracht en
zeggingskracht van hebben meegekregen.
Valencia is één dier Francaises. die
van een Hollandsch publiek zelfs een
zeer gereserveerd alles gedaan kun
nen krygen Want haar heerlijk licht en
fijn gezongen chanson slaat evenzeer in
als de realistische echt-Fransche liede
ren van zwaarder gehalte, de levenslie
deren vol tragedie. Gedurfd, realistisch.
In Valencia herkennen wy onmiddellijk
de geroutineerde actrice (zij ls inderdaad
aan een bekende Fransche troep verbon
den geweest). Iedere phrase wordt ge
ïllustreerd met rake gestes en levendige
mimiek. Het chanson krijgt daardoor ge
spannenheid en relief.
Piet Holman is de bekende conferen
cier en cabaretier, wien wij al vele malen
in dit blad de lof hebben doen gewor
den die hem toekomt. Holman had na
tuurlijk uitbundig succes. Hélène Belfort
de danseres die ook geen vreemde is in
het huis „Modem" heeft 'n „sister" op
gezocht, Willy Belfort. *t Kon Hélène
slechts ten goede komen 't Répertoire
der beide danseresjes is immers nu uit
gebreider. Hélène treedt bovendien nog
in 'n solo op. waarin zij den ouden ro-
mantischen gracleuzen stijl trouw fclyft.
Fer An toni is een verdienstelyk zanger
die in zyn zang vele Italiaansche deug
den demonstreert en op een vlotte ma
nier de befaamde troep van Tom v. d
Spek ter zijde staat.
WONINGBOUW.
125 a 150 goedkoope arbeiderswoningen.
Voor opruiming der krot- cn nood
woningen.
Ook woningen voor z^. ontoslaatbaren.
Wij hebben reeds medegedeeld, dat
het gemeentebestuur ook voor 1928 nog
plannen inzake woningbouw heeft. Nu
blijkt, dat by B. en W. een plan in voor
bereiding Js, tot het bouwen van 125
a 150 goedkoope en goede arbeiderswo
ningen. Voor een gedeelte zyn die be
stemd ten behoeve van hen die onbe
woonbaar verklaarde woningen of nood
woningen die afgebroken worden moe
ten verlaten en die op de woningmarkt
geen huis kunnen vinden, óf wegens
hun beperkt gezinsinkomen óf omdat de
grootte van het gezin dat onmogeiyk
maakt.
Voor een ander gedeelte wordt het
complex huizen bestemd voot zoo
genaamde on toelaatbaren.
De kosten van de bedoelde woningen
worden voor'.ooplg geraamd op f 400.000.
Met het ryk worden de onderhande
lingen om voorschot of bijdrage van het
rijk voor deze huizen te verkrijgen,
voortgezet. Het rijk moet dan evenwel
afwijking toestaan van de cijfers ge
noemd in de ministerieels circulaire van
17 Maart 1926
Dit bedrat van f 400.000 is op den ka-
pitaald.enst gebracht die bij de gc-
meentebegreotmg voor 1928 behcort.
Uit vorige berichten weet men reeds,
dat het voornemen bestaat deze huizen
te bouwen in het Slachthuiskwartier en
ln Haarlem-Nocrd.
De bedoeling ls. dat een deel dei-
nieuwe hulzen bestemd wordt, om met
de aangevangen stelselmatige ontrui
ming van krotwoningen te kunnen door-
ST. NICOLAASFEEST „ONDERLING
GENOEGEN".
620 kinderen van leden der Zang- en
St. Nicolaasvereenlging „Onderling Ge
noegen" waren Zaterdagmiddag in dc
Gemeentelijke Concerteaal o:n hun
jaarlijksche St. Nicolaasfeest te vieren.
De voorzitter, de heer G. Hooy verwel
komde de kinderen om half drie en het
was al lang over zevenen voor de laat
ste tractatie was uitgedeeld. In die
uren hebber, de kinderen genoten. De
kindervriend Henri Nolles lieeft ge
zorgd. dat zij den ganschen middag
plezier konden hebben. Allereerst door
zijn poppenkastvortooning. De kinderen
stonden te dansen en te springen van
pret, en leefden zoo mc-de met wat de
poppen deden, dat "ij by een gevecht
tusschen de poppen zelf met htm armen
begonnen te zwaaien. Het is een fleu
rig gezicht zooveel woeligekinderen in
groote vreugde. Na da voorstelling wer
den de kinderen getracteerd cp suiker
goed. koek en chocola. De 22 leidsters en
10 leiders, die hun medewerking ver
leenden hadden het daarbij niet mak
keluk. Spoedig nam Henri Nolles hun
taak'echter weer over, en stelde de
jeugd voor het raadsel van zyn goochel
kunst. Even een kleine pauze, om nog
eens een tractatie rond te deelen, en
daarna ging Henri Nolles weer verder.
De kinderen kregen heel wat lekkers
mee; er waren bijna 1300 chocolade-let-
ters. In de pauzen werd door de Eerste
Haarlemsche Harmoniekapel onder lei
ding van den heer Ocholte muziek ge
maakt. Jammer, dat behalve St. Nico-
laasliedjes ook dansmuziek gespeeld
werd. Wy zagen zelfs kinderen charles-
tonnen
De vreugde steeg natuurlyk ten top,
toen Sinterklaas zelf op zyn schimmel
binnenreed, en in de zaal rondging, ver
gezeld van Zwarte Plet. Alle kinderen
kregen natuurlijk wat lekkers van den
goeden Sint.
Na het bezoek kwam Henrl Nolles
nog eens optreden en werden een paar
films vertoond, waarby St. Nicolaas nog
eens op het witte doel: verscheen.
Daarop volgde de groote uitdeeüng
van de cadeaux. Ieder kind kreeg iets
moois, de een 'n passerdoos, een ander
een schoolbord met ezel of een doos
met kam en borstel, een boek, een
stoeltje, een schooltasch. Men begrijpt,
dat de kinderen daarmee gelukkig wa
ren, en in biyde stemming naar huis
gingen.
Gelukkig, dat de inbraak, die men bij
den penningmeester verleden week had
willen plegen mislukt ls, want anders
had dit mooie feest, aan welks voorbe
reiding zoo lang gewerkt is niet door
kunnen gaan.
EEN NIEUW TOOXEELWERK.
De N. R. Crt. schrijft:
Albert van Waasdijk heeft een nieuw
tooneelwerk geschreven De Man zonder
handen, welk stuk door het Rotter-
öamsch-Hofstad-Tooneel onder de regie
van Cor van der Lugt Meïsert 7.al wor
den vertoond. De première kan einde
Januari of begin Februari a.s. worden
tegemoet gezien te Rotterdam.
Naar wy vernemen zullen bij de regie
van dit stuk moderne steunelementen
van het tooneel worden aangewend, zon
der dat het tooneclspel in het gedrang
komt.
De Man zonder handen is reeds in
het Duitsch vertaald en een Engelsche
vertaling is in bewerking
WITTE-KRUISBAZAR.
SPAARNDAM.
Men schrijft ons:
Morgen (Woensdag) middag wordt
voor genoodigden te halftwee en voor
het publiek te 2 tiur in de oude dok
terswoning op de Oost-Kolk de bazar
geopend, die ter gelegenheid yan het
35-jarig bestaan onzer afdeeling van
„Het Witte Kruis" op 20 Nov. en 1 Dec.
van 2—5 en van 7—11 uur wordt ge
houden.
Er zijn veel attracties in de ruime
beneden- en bovenwoning die tot offe-
Ten lokken. Het is de moeite waard, om
met goedgevulde beurs ln de mooie en
keurig ingerichte Wltte-Kruistoko een
kijkje te gaan nemen. Men doet daar
mede ook een goed werk. want er wordt
met dezen bazar een zuiver philantro-
pisch doel beoogd.
Het geheel levert al dadeiyk bij het
binnenkomen een prettigen indruk en
getuigt zeer zeker van den goeden smaak
van haar, die reeds geruim en tyd in de
weer zyn geweest hier iets goeds en
•ets moois tot stand te brengen.
De verloting met prachtprijzen, de
traditioneele grabbelton en de aardige
verrassingen zullen stellig de bezoekers
niet teleurstellen.
En het zal voor de vele yverige „werk
sters" en „werkers" een groote voldoe
ning zyn, wanneer heel erg veel men
schen uit onze gemeente dus uit
Groot-Haarlem worden genoopt eens
een kykje te komen nemen in het huis
met de Roode vlag en het Witte Kruis
in het gezellige hoekje van de Oost-
Kolk by de muziektent.
INGEZONDFN MEDEDEFI.INGEN
n 60 Cents per regel
F\ ANTON DE RO0U
ANEGANG 14 TELEFOON 11963
SCHITTERENDE COLLECTIE
AMATEUR-ALBUMS
POÈSlE's, DAGBOEKEN
