DATUMSTUKJES
45e Jaargang No. 13634
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 30 November 1927
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per watk f 0.27M, «et geïllustreerd Zondagsblad 0.32; per 3 maandenVoor Haarlem
en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) f 3.57H- Franco per post door Nederland
3-87V»- Afzonderlijke nummers 10.15. Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haafiem en Omstreken f0.57H; franco per post f 0.65
ADVERTENTIEN: Van 1 tot 5 regels 11.75; iedere regel meer 35 cents Reclames 60 cents per regel. BQ
abonnement aanzienlijk rabat. Twaalfstuivers-advertentiCn van Vraag en Aanbod van 1 tot 4 regels 60 Cents
per plaatsing, elke regel meer 15 Cents h contant; buiten het nrrondissement dubbele prijs.
Oiroctie, Redactie en AdministratieGr- Houtstraat 93, Post-Giro 38810
Telefoonnummers: Directie 13082, Hoofdredactie 15054, Redactie 10600
•n Administratie 10724 en 14825.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Directeuren J. C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
Drukkerij: Z.B. Spaarne 12, Telefoon 10122, 12713
Bijkantooi voor Santpoort, Velsen Velsen-Noord, IJmuiden. IJmuiden-Oost,
Beverwijk, enz., enz. Driehuizerkerk w eg 2, Velsen, Telefoon 621
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA.
WOENSDAG 30 NOVEMBER
Stadsschouwburg: Vereenigd Tooneel
Dir. Verkade en Verbeek: „Wy zijn geen
kinderen meer", 8 uur.
Schouwburg Jansweg: Het Rotter-
damsch Tooneel „Hebba Gabler" des
avonds 8 uur.
Hotel De Leeuwerik: Ledenvergade
ring IJsbond Hollands Noorderkwar
tier. afd. Haarlem en Omstreken, des
avonds 8.30 uur.
Hotel „Lion d'Or" ingang Kenaustraat
Fancy-fair ten bate van de Chr. vereeni-
ging tot kraamhulp.
St. Elisabeths Gasthuis: Verkoop
door patiënten vervaardigde artikelen
van 7 tot 9.30 uur.
Het Blauwe Kruis, Oude Groenmarkt:
Bazar Drankbestrijdersvereenigingen
yan 2 tot 10 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Cabaret Modern: Dancing, Cabaret,
Jazzband.
DONDERDAG 1 DECEMBER
Stadsschouwburg: Moskauer Künstler-
theater Habima. Opvoering van ,Der
Ewige Jilde", 8 uur.
Het Blauwe Kruis, Oude Groenmarkt:
Bazar Drankbestrijdersvereenigingen
van 2 tot 10 uur.
Het Blauwe Kruis, Oude Groenmarkt
Openbare lezing. Onderwerp: „De geest
der menschen na den dood" 8 uur.
Waaggebouw: Kunst zy ons Doel, Ten
toonstelling van werken van Agnes
Canta van 10 tot 4 uur.
Rembrandt Theater: Doorloopende
bioscoop- en variétévoorstelling van 7
tot 9 en van 9.15 tot 11.15 uur des
avonds.
Cinema Palace, Groote Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Luxor Theater: Bioscoopvoorstelling
8 uur.
Scala-Theater, Kleine Houtstraat:
Bioscoopvoorstelling, 8 uur.
Cabaret Modern. Dancing. Cabaret.
Jazz band.
Zandvoort: Gemeenteraad des namid
dags 7 uur.
JUBILEUM J. C. PEEREBOOM.
Naar aanleiding van vele vragen die
ons bereikt hebben deelen wij nogmaals
mede dat onze oudste directeur, de heer
J. C. Peereboom. ter gelegenheid van
zijn 40-jarig jubileum als zoodanig, op
Donderdagmiddag 1 December van 3
4 1/2 uur receptie zal houden te zijnen
huize, Adriaan Pauwlaan 12 te Heem
stede.
ïNCASSO-DIENST.
VERPLAATSING VAN HET
KANTOOR.
Indertijd hebben wij reeds medege
deeld, dat dee Incasso-dienst benevens
de stortings- en ophaaldienst in het
gebouw in de Jacobijnestraat 24 rood
(naast Openbare Werken) zeer slecht
behuisd was. Bovendien waren de kan
toorlokalen na de annexatie, toen de
dienst nog belangrijk uitgebreid werd,
veel te klein. De ambtenaren zitter er
alsde haringen in de bekende ton!
Ook is toen door ons reeds bekend ge
maakt, dat bij het gemeentebestuur
plannen besbonden om dezen dienst
„tijdelijk" over te brengen naar het
voormalige hospitaal.
Dit voornemen is uitgevoerd.
Vrijdag 2 December worden de kan
toren officieel verplaatst naar het ge
bouw Kinderhuisstraat 2.
DE GASDIRECTEUREN.
Te Vlaardingen.
Na twee zittingen met gesloten deu
ren is in de openbare raadszitting der
gemeente Vlaardingen medegedeeld dat
een brief ingekomen was van den direc
teur van de licht- en waterbedrijven,
den heer J E. A. Sneep, waarna hij in
gaande 1 Januari 1928 van zijn functie
ontheffing vraagt. Dit verzoek is daar
op zonder bespreking en zonder hoof
delijke stemming aangenomen.
Te Joure.
Aan de Tel. wordt gemeld:
De directeur van het gasbedrijf alhier
heeft erkend wel eens steekpenningen
bij leveranties te hebben aangenomen.
DE HAAGSCHE CORRUPTIE
Naar Het Volk verneemt heeft het
scheidsgerecht Zaterdag de beroepen
van een drietal in verband met de cor
ruptie ontslagen Haagsche gemeente
ambtenaren behandeld. Een geval werd
aangehouden.
Ten aanzien van de beide overige
heeft het scheidsgerecht conform de be
slissing van B. en W. handhaving van
het ontslag geadviseerd.
Haarlem, 30 November
Het Jodenjongetje.
Dit is maar een heel klein, onbeduidend
geval. Het speelde zich af op het Water-
looplein te Amsterdam. Kort geleden
heb ik nog de markt beschreven die op
dat plein gehouden wordt. Zij is groot
en druk. Het Joodsche element over
weegt, en er is een voortdurende roezig
heid, er zijn voortdurend stemmenge-
schreeuw en opschudding tusschen de
rijen kraampjes met hun veelsoortige
waar. Het is daar een eigenaardig volk
je. maar je voelt er sympathie mee, want
het leeft zoo intens en het is zoo saam-
hoorig.
Toen ik er de vorige maal kwam was
er de weelde van veel kleur. Nu had de
mistige schemering van een laten herfst
middag die vervaagd, maar de olielaht-
pen brandden tusschen de kramen en in
het oranje lichtschijnsel zag je merk
waardige, karakteristieke koppenhier
van een paar mannen, naar elkaar toe
gebogen in felle ruzie, met driftig gepraat
en veel gebarendaar van twee
vrouwen, de oogen levendig, begeerig,
de gezichten in de strakke spanning van
het negotie-doen, dat tot een beslissing
kwam.
Ergens middenin de markt stond een
groote speelgoed kraam, en daar liep
een klein, morsig Jodenjongetje van te
genieten De kraam was vol van heer
lijkheden voor kinderen, zelfs voor rij
keluiskinderen, want er lagen heel
mooie poppen op, en groote prentenboe
ken en bouwdoozen, en opwindbare
auto's en treinen met rails, in doozen,
en al dat andere schoons. Ik weet wel
dat rijkeluiskinderen hun speelgoed niet
krijgen van een kraam op het Waterloo-
plein. maar uit een grooten winkel, en
dat het nog veel mooier en vooral veel
duurder is dan wat hier lag. Maar toch
zouden zij met deze dingen al heel tevre
den wezen, tenminste zoolang ze nog
zoo klein zijn dat ze niet weten van
standenverschil, en snobisme, en duur of
goedkoop, en iets mooi vinden alleen
maar omdat het voor hun begrip mooi
is. Vaak zal dat een erg simpel, onnoo-
zel dingske zijn.
Het Jodenjongetje, misschien 'n jaar
of zeven, acht, was heel klein en heel
vies. Het had afgetrapte schoentjes aan
en afgezakte kousen Z*n kleeren waren
vodden, en het droeg een smoezelig
scheef pietje achterover op zijn zwarten
krullenbol. Dan had het een mager,
pienter gezichtje met levendige donkere
oogen. en dacht aan niets anders dan
die speelgoedkraam. Het kon er zich niet
genoeg aan verlustigen. Heel langzaam
schoof het langs de houten tafel, ertegen
leunend, erover hangend met zijn ge
zichtje op elk stuk speelgoed, alsof het
er alle heerlijkheid, alle pracht van in
wilde drinken, 't Joggie hield de handjes
op den rug, stijf ineengeperst. zeker om
zijn begeerte naar dat onbereikbare
ideaal met die dingen te mogen spe
len voortdurend weg te houden.
Er kwam een man voorbij, die dit
jongetje zag. Hij bleef staan en keek er
een paar minuten lang naar. Het was
duidelijk dat het hem boeide. Maar de
verkoopster in de kraam, een magere,
blonde vrouw met een omslagdoek en
breedgeranden hoed. begreep het ver
keerd. Zij kwam uit haar schemerigen
hoek te voorschyn en vleide teemerig:
„Wil uwe wat kaupe, meneir? Mauj
speilgoed? Ik heb mauj speilgoed"
En toen, tot het kind: ,,Ga jij 'es gauw
weg daar. ga 'es opzy".
„Laat hem toch!" beval de man boos.
„HU geniet, ziet u dat niet? Ik kijk
niet naar die dingen, ik kyk naar hem!
..Vrekskeseert uwefemelde de
koopvrouw.
Maar de man kwam nu naar voren, en
ik zag hoe hy zich bukte naar 't smoe
zelige kleine Jodenjongetje, dat zyn
oogen niet kon verzadigen aan een
trein-in-doos. en hoorde hen. vragen;
„Vind-je dat zoo mooi?"
Het jongetje keek hem schuw, wan
trouwig aan. aarzelde, zei toen zacht:
„Ja".
De man misschien had hy zelf wel
een jongetje thuis, dat mooie kleeren
droeg en duur speelgoed had vroeg
niet meer. Hy nam de doos met den
trein op, gaf die aan het morsige joggie
en zei: ,.Daar, dat is voor jou. Ik koop
het".
Het Jodenjongetje stond perplex, Het
klemde de doos vast tegen zich aan, en
beefde van opwinding. Toen kwam de
vrouw weer en snibde: „Je mag meneir
wel bedanke, kind.- Seg dan wat. Geif
meneer nou 'n handje...."
„Laat hem toch", zei de man. die juist
betaald had. Maar hy kreeg 'n vuil
pootje toegestoken, en ried glimlachend:
..Ga nou liever gauw naar huls".
Het kleine, morsige Jodenjongetje
wendde zich om en hep duizelig een pas
of vier, de roode kartonnen doos styf
in de armen geklemd. Toen, plotseling,
drong biykbaar 't besef tot hem door
dat hü zyn onverwachten. uit de lucht
gevallen rykdom in veiligheid moest
brengen. Hy zette 't ineens op een loo-
pen. rende tusschen de kramen door, en
was verdwenen.
De man lachte en wandelde verder
over de markt
Verbaasd, hoofdschuddend keek de
teemerige verkoopster hem na.
Dit was het heele geval. Ik heb u wel
gezegd, dat het klein en onbeduidend
zou zyn. Het ls ook niet origineel, want
zulke dingen zijn vaak gebeurd. Maar
omdat ik het gezien heb, en omdat dit
de dagen vlak voor Sinterklaas zijn.
meende 'k het te moeten beschrijven.
Want er zyn zooveel kleine, morsige
jongetjes en meisjes die met begeerige
oogen langs speelgoed en lekkers in
winkel-étalages en in kramen loopen.
zonder de minste kans dat het hun ge
en zal worden. In ons haastige leven
zyn wy niet gewoon om er op te
letten, maar als wy het eens even doen,
zullen we hen zien, ook in Haarlem. Zij
zyn overal.
Weest u eens Sinterklaas voor hen,
evenals de Amsterdammer op 't Waterloo
plein het voor dat kleine Jodenjongetje
was. Geef ze eens wat, ook al krygen uw
eigen kinderen daardoor iets minder.
Die hebben in vele gevallen al
zoo veel. En denk dan maar eens even
niet aan het Burgerlijk Armbestuur en
andere nuttige openbare instellingen,
want die kunnen dat niet doen. Vraagt u
ook niet af of de vader van 't kind mis
schien aan den drank is. en de moeder
niet deugt. Let alleen op die begeerige
oogen, die onverzadigbare bewondering,
en die armeiykhcid.
Het is er nu de tijd voor
En de kinderen zijn immers geiyk
Tenminste in hun eigen gedachten.
Laten wij die wysheid eens even van
hen aanvaarden.
R. P.
KIND VERDRONKEN.
EEN ONGELUK TE
HAARLEMMERMEER.
Het 31/2-jarig dochtertje van den
heer J. Baartman, wonende aan den
Lisserdyk te Haarlemmermeer, is naby
de ouderlijke woning in een onbewaakt
oogenblik in de Ringvaart geraakt. Hoe
wel er juist eenige personen in de on
middellijke nabyheid aan 't werk waren,
had niemand de kleine in 't water zien
vallen.
Toen het kind uit U water werd ge
haald, bleken de levensgeesten reeds
geweken te zijn. Ook dr. B„ die on
middellijk uit Lisse ontboden werd, kon
slechts den dood constateeren.
PONT DOOR STOOMBOOT
AANGEVAREN.
EEN 25-TAL MENSCHEN TE
WATER.
ALLEN DEN WAL BEREIKT.
Te Groningen is een overzetpont bij
de werf van de firma Wilmmk waarop
25 personen waren in aanvaring geko
men met een stoomboot die uit de rich
ting Martenshoek kwam. De menschen
die op de pont waren zagen wegens den
mist de stoomboot pas aankomen, toen
de pont begon te varen. Daar de pont
uit alle macht naar den overkant werd
getrokken was een aanvaring onvermy-
deiyk, welke botsing gelukkig vlak bU
den walkant plaats greep. De menschen
op de pont liepen allen tegeiyk naar
één kant. zoodat deze water schepte en
zonk. Drie of vier van hen wisten zich
nog aan de boot vast te klemmen, doch
de overigen geraakten te water. Geluk
kig echter wisten allen heelhuids den
kant te bereiken zoodat behalve een ar
beider, die tusschen den wal en dc boot
bekneld raakte, en een gekneusd been
kreeg, alles goed afliep.
ERGERLIJKE DIEREN
MISHANDELING.
LEVENDE KIKKERS AAN
VLIEGERTOUWEN.
In de vergadering van de vereeniging
Dierenbescherming te Utrecht heeft een
lid, naar het Utr. Dgbl. meldt, het vol
gende meegedeeld:
Het trok zyn aandacht, dat op een Za
terdagmiddag jongens vliegers op lie
ten langs den kanaaldyk naby de Lies
bosch. De jeugd laat dan herhaaldeiyk
papieren ringen langs het viiegertrouw
omhoog cirkelen, z.g. „telegrammen", die
door den wind tot tegen den in de lucht
staanden vlieger worden opgestuwd. Het
bleek evenwel, dat hier voor dit doel
geen papieren ringên werden gebruikt,
maar levende kikkers, die men, met
touwtjes aan de pooten vastgebonden,
omhoog liet dwarrelen langs de vlieger
touwen. De jeugd vond het een kos-
teiyk vermaak. Toen de ouders over
deze meer dan ergeriyke mishandeling
werden aangesproken, was een onver
schillig schouderophalen het antwoord.
„Was dat nu zóó erg??"
ARBEIDERSTOONEEL VEREENIGING.
„VOORUITGANG".
Deze vereeniging zal 13 December een
tooneelavond geven in den schouwburg
Jansweg. Opgevoerd zal worden het
„Op hoop van zegen" van H. Heyermans
Muzikale medewerking wordt verleend
door het orkest der HaarL Zeilvereeni-
ging.
JUBILEUM.
Donderdag l December is het 25 jaar
geleden dat de heer D. Nicolai bij de
Centrale Werkplaats te werk gesteld
werd. Hij is daar thans gieter»
TENMINSTE
(Ouders mogen nooit vergeten,
hun kinderen goeden nacht te
wenschen, zegt een moralist.)
Ouders, knoopt dit in uw ooren.
Hoort dien wyzen raadsman aan,
Wenscht uw kindren goeden nach* toe.
Als ze 's avonds slapen gaan;
In het roezig daagiyksch leven.
Worde deze ouderwensch.
Niet vergeten, voor de nachtrust
Van het teere jonge mensch;
Van den ouderwetschen eenvoud.
Heeft al zooveel afgedaan.
Laat dit oud gebruik niet varen,
't Kind heeft er behoefte aan;
En dit geldt niet slechts uw kindren
In de wieg, althans heel klein.
Evenzeer uw zoons en dochters.
Die al haast volwassen zyn.
Althans, als u op kunt blijven.
Tot zij thuisgekomen zyn.
HET ST. ANTONIUS-
ZIEKENHUIS TE VELSEN.
DE OFFICIEELE OPENING.
Hedenmorgen had onder groote be
langstelling de opening plaats van het
SL Antoniusziekenhuis te IJmuiden.
Des morgens om 9 uur werd de Heilige
Mis gecelebreerd in de kapel van de in
richting, opgedragen door Mgr. M P. J.
Möllmann, vicaris-generaal van het Bis
dom Haarlem, geassisteerd door den
Deken J. M. Lucassen te Beverwijk en
de kapelaans J. Boks en J. Voorham.
beiden te Haarlem.
Onder degenen die deze plechtigheid
by woonden was de geesteiykheid uit de
omliggende parochiën, de rectoren van
het Missiehuis te Driehuis en van het
klooster der Paters Capucynen van
IJmuiden (Oost), de Provinciale Over
ste: Moeder Ida, die tot deze onderne-
.;üng het besluit heeft genomen. Dr. P.
Haver, rector der Maria Stichting: ver
der de geneesheer-directeur van de nieu
we inrichting Dr. Van der Velöt. ver
schillende geneesheeren, de architect, de
aannemer, de uitvoerder ehz.
Na afloop der mis had de Inzegening
plaats door Mgr. Mölmann, waarna om
half 11 de officieele opening plaats vond.
Deze werd door een zeer groot aantal be
langstellenden bijgewoond. Talryke
bloemstukken waren gezonden, waarby
van de ziekenfondsen uit Velsen en Be-
verwyk. Onder de aanwezigen merkten
wy op: burgemeester R. G. Rykens. de
wethouders Nyssen. Tusenius en Schil
ling en de gemeente-secretaris, verte
genwoordigende het gemeentebestuur
van Velsen; talrijke raadsleden, de ge-
meenteiyke geneeskundige: Dr. L S.
Ltmborgh Meyer, Jhr. J. C. W. Strick
van Linschoten. burgemeester van Be-
verwyk, H. Rothe. burgemeester van
Wijk aan zee en Duin. J. Wiegman, bur
gemeester van Heemskerk en talrijke
geneeskundigen uit de gemeente Velsen.
Pastoor Sondaal uit Haarlem, voer
de het woord namens de Zusters en
verpleegsters-Prancescanessen die vol
gens spr. met veel opofferingen het zie
kenhuis tot stand hebben gebracht. Spr.
heette in het byzonder welkom Mgr.
Möllmann en drukte zijn spijt uit dat
de Bisschop van Haarlem. Mgr. Callier,
door ziekte niet aanwezig kon zyn.
Verder richtte spr. woorden van harte-
lijken dank tot den burgemeester, de
wethouders en de raadsleden van Vel
sen, die allen een groote belangstelling
voor dit heerlijk menschlievend werk
hebben getoond. Spr. dankt allen die het
hunne er toe hebben bygedragen, deze
inrichting tot stand te brengen. In het
byzonder nog den architect den heer
A. A. M. Bruning. die op zyn levens
avond zyn mooiste werk bekroond ziet.
„Moge het deze stichting die zooveel
zorg heeft gekost en zoo lang op zich
heeft laten wachten, goed gaan! Reeds
in 1911", zeide pastoor Sondaal. ..werden
de eerste plannen gemaakt; de oorlog
heeft ze verijdeld. Telkens kwamen er
moeilijkheden, maar langzamerhand
werden zy opgelost. Dit Huis heeft met
zyn inrichting meer dan f 600.000 ge
kost: de schulden daarvoor aangegaan
zyn groot, maar met Gods hulp hoopt
men ze te kunnen voldoen. Moge het
dit Antonius-Ziekenhuis goed gaan on
der Gods zegen, moge dit nieuwe zieken
huis de trots zyn van de steeds vooruit
gaande gemeente Velsen!". aldus eön-
digde spr
Mgr. Möllermann meende verplicht
te zyn een woord van dank te spreken
tot de Congregatie var. Salzkotten: de
zusters Franciscanessen. De banden die
het kerkelijk gezag met deze zusters
verbindt zUn zeer innig. Dat dit huis ls
gesticht en bestaat is in de eerste
plaats aan de zuster van Salzko'.ten te
danken.
Verder richtte deze spreker een woord
van welkom tot de Overste en de zus
ters.
Spr. hoopte dat de zusters tot bi leng
te van dagen getuigen mogen zUn van
den bloei dezer Inrichting.
De heer Rijkens. burgemeester van
Velsen, bracht in de eerste plaats een
woord van dank aan Pastoor Sondaal
Een Vraag - met een Antwoord.
Kan iemand verstandiger doen, dan zijn kleine Advertenties
van Vraag en Aanbod, voor den laagstcn prijs, plaatsen in de
mcestgelezcn courant?
Natuurlijk niet!
Welnu, dan zendt hij die advertenties in voor de rubriek
yOnze Groentjes
die in HAARLEM'S DAGBLAD van ZATERDAG 3 DECEM
BER weer verschijnt.
HAARLEM S DAGBLAD heeft meer dan 18000 Abonné».
Geen enkel ander dag. of weekblad bereikt ook maar in de
verte dat aantaL
voor de aangename woorden door hem
tot het gemeentebestuur gericht. Spr
denkt met veel genoegen terug aan de
aangename besprekingen met de op
richters van het ziekenhuis gehouden.
De burgemeester achtte het een voor
recht het tot standkomen van dit mooie
ziekenhuis te hebben mogen meema
ken; eveneens was hy verheugd de
opening te mogen bUwonen. De heer
Bruning heeft de plannen gemaakt,
maar het eigenlUke werk moet toch ge
schieden door de doktoren en de zus
ters. Spr. wenschte allen geluk met de
totstandkoming der inrichting, die
naar hy hoopte, een zegen moge zyn
voor degenen die er genezing komen
zoeken.
Deken Lucassen gaf namens de gees
telijken van het Dekanaat uitdrukking
aan de vreugde, dat hier een Katholiek
Ziekenhuis is opgericht. Ook deze spr.
braoht een byzonder woord van dank
aan de zusters alsmede aan Pastoor
Sondaal, die de zusters van advies heeft
gediend. De geneesheer-directeur gaf
daarop een uiteenzetting van den bcuw
en de inrichting van het ziekenhuis.
Nadat eenige ververschingen waren
rondgediend was de plechtigheid afge-
loopen.
MUZIEK.
TWEEDE CONCERT DER HAARLEM-
SCHE BACHVEREENIGING.
Een feest van humor en levenslust
was dit concert, door het uitgevoerde
zoo goed als door de uitvoerenden. Niet
het minst door den solist. Gérard Hek-
king, wiens genoeglyk, joviaal, open ge
laat wy even gaarne terugzien, wiens
harteiyken handruk we even gaarne
weer voelen als we zUn eminent cello-
spel weer hooren. En wie hem Hol-
landsch hoort spreken, bemerkt, dat hy.
al woont hy nu sinds jaren weer in Pa
rijs, waar hy zelfs Professeur au Conser
vatoire geworden ls, zyn vadertaal even
min verleerd heeft als het cellospel, dat
hy reeds vóór vele jaren, als solo-
cellist van het Amsterdamsche Concert
gebouw orkest in de perfectie verstond,
tot bewondering van allen die het hoor
den. Met onovertrefbare lichtheid en
gratie, met door fynen smaak getem
perde warmte en edelen toon speelde
hU het celloconcert van Haydn. Liever
had ik eens een minder overbekend
werk gehoord, al ware het het zelden
gespeelde concert van Schumann ge
weest, dat voor den solist niet dank
baar Ls, maar toch groote schoonheden
bevat. Haydn's concert is. trots zyn
groote technische moeiiykheid. tegen
woordig een troetelkind der cellovirtuo-
sen, die toch al niet over een ryke con
cert-litteratuur beschikken. Het ls
dankbaar en welluidend en liefeiyk van
het begin tot het einde, doch het ont
beert tegenstellingen, zoowel tusschen
de thema's van één hoofddeel, als tus
schen de hoofddeelen onderling: 't is al
suikergoed en marsepein en wekt de
behoefte aan een hartige bete.
Die werd ons in de overige nummers
niet onthouden, al waren ook daar hu
mor en fantasie overwegend aan het
woord. Zelfs de heftige worsteling om
de overwinning In het eerste hoofddeel
van Beethovens Achtste, die met haar
vele herhalingen aan den schaakmatch
Capablanca—Aljechln doet denken ls
geen echte, tragische levensstryd; zy :s
zinnebeeldig. gefingeerd, als de kamp
op het 64-deelige veld van eer. En zoo
als by Beethoven de bassen met onbe-
sohryfelUken trots de palm der os-er-
winning wegdragen, zoo zullen we waar
schijnlijk eerstdaags den wereldkam
pioen uit het strijdperk zien treden,
zonder dat het lot van den verslagenc
ons behoeft te grieven. En in de finale
vanBeethoven's symphonie zUndehaxdc
Des-interrupties niet als harde des
illusies van den door het noodlot ge
troffene, maar eer als komische schrik-
aanjagingen op te vatten. De vertol
king door Pierre Monteux was uiterst
strak van lyn. zonder de kleine tempo-
schakeeringen die Mengelberg gaarne
gebruikt. Wie In deze kwestie het Juiste
gebruikt, zou ik niet durven beslissen
ik voor my houd wel ran Mengelberg's
zienswijze, vooral indien hy ze. zooals !n
de latere jaren meestal het geval !s,
met mate toepast. De klank van het or
kest was voor ruimte-verhoudingen
van onze concerteaal in Beethoven's
werk wat te zwaar, terwijl, merkwaar
dig genoeg, het althans wat den blaas
instrumenten betreft toch nog aa»-
merkelijk zwaarder geïnstrumenteerde
„Tiel Eulenspiegel" ons geen oogenblik
te dik bezet voorkwam. De oplossing
van deze schynbare tegenstrijdigheid
schuilt natuuriyk In dc wijze waarop en
de combinaties, waarin de instrumenten
zyn aangewend, doch zou my te ver
voeren, dit hier met voorbeelden te
gaan toelichten.
Vóór Strauss kregen we de hier zel
den gehoorde Suite „Psyche" ran César
Franck. verrukkciyk mooi van melo-
diek, harmoniek en orkestklank, doch
met uitzondering van het derde deel.
„les Jardins d' Eros" ons weinig bren
gend wat we van Franck al niet kenden.
Hooren we in het eerste deel. „Ie Som-
meil de Psyche'' gelijkenissen met het
zangthema uit het eerste deel zyncr
Symphonie in d-min.. die in het zelfde
jaar het licht zag. In het tweede deel,
„Psyché enlevée par les Zéphyrs" ko
men volmaakt dezelfde thema's als .n
liet elf jaren vroeger verschenen orkest
werk „les Eohdes" voor. zóó volmaakt
overeenstemmend, dat aan een toeval
lige overeenkomst niet te denken is en
men by den componist een bewuste
toepassing van dit thematisch mate
riaal, dat zoowel hier als daar de licht-
govleugelde windgoesten illustreert, moet
aannemen, evenals b.v. Mahler in zyn
derde en vierde symphonie heeft gedaan.
Ook Franck heeft de inkleed mg van het
materiaal geheel veranderd en waar
Jes Eolides" een zeer zelden gespeeld
stuk ls. zal de overeenkomst weinigen
hebben getroffen. De erotische toon in
het werk is zóó warm en tegel Uk zóó
kuisch gehouden als men van Je brave
père Franck" slechts mocht verwach
ten en de heeriyke Interpretatie door
Monteux en het bewonderenswaardige
orkest zal zeker veler harten hebben
verwarmd.
Opende de bovenaardsche humor van
Beethoven den avond. Strauss' realisti
sche humor sloot dien af. zyn Eulen
spiegel ls wel een der geniaalste vond
sten die de orkestlitteratuur biedt mis
schien het volmaaktste wat Strauss zelf
geschapen heeft. Men weet niet wat men
in deze partituur het meest bewonde
ren moet: de oorspronkeiykheid. de
geestigheid, de felle karakteristiek, de
duizelingwekkende combinatiekunst, de
nieuwheid der klankeffecten of de con
centratie. Het is een stuk hoogeschool
voor harmonie en contrapunt beide.Maar
de eischen die het aan de uitvoerders
stelt zyn ontzettend en alleen uit vlrtuo-
sen samengestelde orkesten kunnen zul
ke werken volmaakt uitvoeren. Tech
nisch volmaakt mocht dc uitvoering ran
gisteren heeten. Monteux detailleerde
ook in dit werk minder minutieus dan
Mengelberg, doch gaf het in één groote
stUgende lijn, die in een ovatie der
hoorders culmineerde..
Monteux ontving een bloemstuk. Hek-
king werd bedacht met een groote lau
werkrans en een vaas met orchideeën.
KAREL DE JONG.
WERK!. I •diEinSBESTRUDING??
Men schrijft ons:
In verband met den aanleg van den
nieuwen weg van den Kleinen Houtweg
af naar het Spaarne zal de bekendo
villa ..Wesirust". waarin den laatsten tUd
verschillende verkoopingen werden ge
houden. worden gesloopt
Naar wy vernemen ls de slooping op
gedragen aan de firma Dc Bier. Ver
schillende werklooze arbeiders, die zich
er al op verheugden dat zij misschien
kans hadden voor cenlgen tyd werk te
kunnen krygen vervoegden zich by do
firma, maar tot hun teleurstelling ont
vingen zy ten antwoord, dat wel Maan
dag a.s. met de slooping begonnen zal
worden, maar dat dit door Amsterdam
sche arbeiders zal geschieden.
WONINGBOUW IN DE SLACHTHUIS
STRAAT.
De Slachthusstraat, welke nog voor
een tweetal Jaren zoo goed als onbe
woond was. is thans in dit kwartier
al een straat van be teekenis geworden.
Nadat de mooie woningen van „Voor
uitgang" eerst betrokken waren, zijn
thans ook de aardige huizen van de
vereeniging „Zorgvliet" door de bewoners
betrokken en binnenkort zal ook het
complex van de stichting „Het Oosten"
door bewoners betrokken kunnen wor
den, waardoor dan een kant van de
straat geheel bewoond ia.