OM ONS HEEN
FLITSEN
HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 6 DEC. 1927
No. 3711
DE STICHTER VAN DE „GELE" PERS.
HET INTERVIEW VAN DEN ARGELOOZEN VREEMDELING IN
AMERIKA DE STICHTER VAN DE GELF. PERS HOE MEN IN
AMERIKA KRANTENKONING WORDT DF. AANVAL OP NEW-YORK
MET IVz MILLICEN HOE HEARST DEN OORLOG TUSSCHF.N SPANJE
EN AMERIKA VOORBEREIDDE DE GRENZEN VAN ZIJN INVLOED
HET VERMOGEN VAN HEARST WORDT UITGEDRUKT IN NEGEN
CIJFERS.
In Eurpoa heeft men voor een deel
van de Amerikaansche pers niet veel
respect, namelyk voor de kranten, die
aangeduid worden met den naam van
yellow press, letterlijk vertaald
gele pers naar de kleur van het
papier, waarop deze bladen gedrukt wor
den. Het kan zelfs een eenvoudigen
Nederlander, die aan zijn eigen persoon
niet de minste waarde hecht en alleen
voor zaken naar Amerika gegaan is.
overkomen, dat hij nauwelijks in zijn
hötel geairivecrd, het kaartje ontvangt
van een reporter, die hem spreken wil.
Laat hij den jongen man verwonderd
binnen, dan kan hy er op rekenen dat
de eerste vraag is. wat hij van Amerika
vindt, waarbij de reporter op een verrukt
antwoord rekent. Dat is de hoofdreden
van het interview wel wordt aan den
vreemdeling gevraagd wie hij is, waar
hij vandaan komt en wat hij in Amerika
denkt te doen. maar dat is bijzaak: het
is er om te doen. eenige bewonderende
woorden van den vreemdeling voor te
zetten aan de Amerikaansche krantle
zers, wier fjdelheid daardoor wordt ge
streeld. Zoo mogelijk wordt het portret
van den geïnterviewde er bij geveegd.
Als de vreemdeling naïf is en den be
zoeker weigert te ontvangen, in de mee
ring dat hij dan van de soesah af is.
dan vergist hij zich bijzonder. De jour
nalist weet in hot bureau van het hotel
wel aan den naam en de woonplaats
van den reiziger te komen, wanneer hij
dien althans niet vooraf wist van de
passagierslijsten der mailbooten: daarna
ziet hij er niet het minste bezwaar in
eon interview te fantaseeren. zoodat het
slachtoffer den volgenden dag tot zijn
verbazing fraaie woorden leest over de
grootheid van Amerikaansche gebouwen,
steden, geleerdheid en natuurschoon,
woorden die hy nimmer gezegd heeft.
Protesten worden natuurlijk niet opge
nomen, het verstandigste ls. de schou
ders op te halen en er niet meer over te
denken.
In Amerika heet dit de persoonlijke
Journalistiek en zij gaat ver. Dc groote
man van deze berichtgeving die op
streeling vau de nationale fjdelheid er.
op het verwekken van sensatie gericht
is. heet William Randolph Hearst
(spreek uit Hurt), de krantenkoning
van Amerika. Hfj bezit 3S couranten, elf
groote week- en maandbladen, twee be
langrijke nieuvs-agcntrchappen. een
filmdienst en een zoogenaamde:: feature-
dienst (levering van bijzondere rubrie
ken) waarmee tweeduizend andere
couranten bediend worden. Hij heeft
38000 employés en 50-000 arbeiders bo
vendien in de papierfabrieken, die alleen
voor hem werker..
Dit zijn groote cijfers, maar de betee-
kenis van Hearst ligt hierin, dat hij het
Amerikaansche krantenbedrijf grondig
hervormd heeft. Wie in Europa. Azië of
Australië aan Amerika denkt-, kan zich
geen ander Amerika denker, dan dat
'.raait uit kranten van Hearst of die
naar het voorbeeld van Hearst worden
uitgegeven.
Een medewerker van de „Vossische Zcl-
tung" (naar men weet een van de groo
te Duitsche bladen) Wilhelm Schulse,
sclietst in de volgende woorden de ge
schiedenis van Hearst. ..Mijn groote
Bill" (Willem) noemde zijn vader, c„n
geslaagde gouddelver en bezitter van
mijnen, zijn zoon William Randolph, die
het besluit opvatte krantenuitgever te
worden, nadat de hoogeschool van Har
vard hem wegens zijn levenswandel dc
deur uitgezet had. William wist cr al
iets van. daar hij dc oude. eerwaardige
M-udentenkrant van Harvard ..The I/am-
j oon" geredigeerd en daarvan ren winst
gevende onderneming gemaakt had. De
oude Hearst had uit een gril zijn zoon
toegestaan, zich voor het onbeduidende
krantje dat hU in San Francisco uitgaf,
,The Examiner(de Onderzoeker) te ln-
tcresseeren, want de directeur van dat
blad had hem voorgerekend, dat hU
in het gunstigste geval niet meer dan
honderdduizend dollart 250.000» in
het dagbladbedrijf zou kunnen verdie
nen, wat voor een man van zulk een
groot vermogen als de oude Hearst on-
beteekenend was.
De oude heer wist, dat een erfenis van
17 mlllloen dollars in solide mijn-aan
deel en op zfju eenlgen 20011 wachtte.
William Randolph liet evenwel zijn va- J
der en diens vrienden ie San Francisco
kalm spotachtig glimlachen. Hij koos de
beste reporters, de beste redacteuren die
maar te vinden waren en betaalde uit
vsders zak de hoogste salarissen. Als er
iets nieuws te berichten was keek hy
niet op de dollars. Na acht Jaar van
harden persoonlijken arbeid was de klei
ne .JSi.amlner" die aanvankelijk in vier
bladzijden placht te verschijnen, het
eerste blad aan de kust van de „Pacific".
In een stad. die destijds 300.000 inwoners
telde, kon hfj roemen óp 80.000 abonnés
en zich veroorloven op Zondag een num
mer van 120 bladzijden uit te geven.
Hearst had den grondslag van zijn on
derneming gelegd.
Na dien tijd was de vader van Hearst
gestorven en had aan zijn vrouw het
vruchtgebruik van zyn groot vermogen
gelegateerd. Bij den jongen Hearst
kwam teen het denkbeeld op. dat hij
naar de kust van den Atlantlscbcn
Oceaan moest, wanneer hy de groote
krantenuitgever worden wilde dien hij
zich voorstelde. Hy wist, dat het plavei
sel van New-York licet was en dat er
geld en nog eens geld noodig zou zyn,
om zijn plan door te zetten. Maar hij
wist ook, dat hy dit geld niet in het
water zou werpen, dus nam liy met
evenveel optimisme als 'het hem gege
ven werd. de kapitale som van zeven "en
een half millioen dollar van zyn moeder
aan. vestigde zich in New-York en kocht
daar het Morning Journal (morgencou
rant) dat door de concurrentie van den
bekenden uitgever Pulitzer niet leven en
niet sterven kon. Opnieuw volgde hy de
tactiek. door hoogerc salarissen
aan anderen de beste krachten
voor den neus weg te kapen,
opnieuw wierp hij met geld om zich
heen, zoodat het zyn medewerkers bang
te ir.ocde werd. En weder kon hij na
tien maanden aantoonen, dat hij met
zfjne journalistieke methoden de oplage
van de lntusschen in een avondblad ver
anderde Morning Journal van 42.000 tot
420.000 abonnés had verhoogd.
De strijd met Pulitzer was de zwaarste,
dien Hearst ooit moest voeren, maar
eindelfjk won Hearst en bracht zfjn op
lage op miilioenen, omdat Pulitzer een
geweten had en de massa op een hooger
ontwikkeling wilde brengen. Hearst
daalde tot de massa af en gaf haar wat
zij verlangde: sensatie, corruptie, moor
den en pikante verhaaltjes. Hfj schiep
en ontwikkelde wat tegenwoordig in
Amerika als persooniyke journalistiek
bekend is. dat wil zeggen zfjn reporters
waren niet alleen op teekenaars van ge
beurtenissen, maar riepen die ook te
voorschijn.
Teen Hearst op het journalistieke ter-
reki van New-York optrad, begon juist
de vrij ving tusschen Spanje en Amerika
over Cuba, Hearst begreep dadelyk, dat
hier voor hem de groote gelegenheid
was. Cuba bezat de sympathie van Ame
rika: men ken Spar.je zoo dicht in de
buurt niet gebruiker.. Hearst zend re
porter - naar het eiland, nauwelfjks was
er een wegens opstokerfj uitgezet, of er
was weer een ander onderweg. Maan
denlang werd de opwinding aangevuurd,
maar dc grocte gebeurtems bleef weg.
de vonk in het buskruitvat. Een van de
correspondenten werd tenslotte ongedul
dig en verzocht om zyn terugroeping,
daar hy zich op zijn post misplaatst ge
voelde. Het antwoord van Hearst luidde
kortaf: „verzoeke te blijven, gij levert de
berichten, ik lever den oorlog". Tenslotte
bracht een klein telegram van den be
richtgever. dat alle redacteuren als een
kleinigheid beschouwden, het innig ver
langde wachtwoord. Een zeventienjarig
meisje was tot verbanning naar Afrika
veroordeeld omdat het aan politieke on
ruststokerij had deelgenomen. Het tele
gram kwam in de handen van Hearst
zelf en bracht een van de weinige uitin
gen van vreugde teweeg, die over hem
gemeld worden. Minuten, hoogstens
uren kostte het, om zyn staf bijeen te
trommelen, bevelen aan alle correspon
denten uit te zenden, een comité in het
leven te roepen, dat tegen de deportatie
protesteerde, de vrouwen van Amerika
op te wekken, een adres nan de Spaan-
che koningin-regentes te orgar.Lseeren en
den Amerikaanschen gezant legen de
deportatie in het geweer te brengen.
Toen kwam het hooriepunt. De vert.
genwoordlger van Hearst op Cuba brak
in de cel waar het meisje gevangen zat.
In, bevrydde haar en bracht haar, als
jongen vermomd, op een schip dat naar
Amerika voer. Toen zfj te New-York
aankwam, werd haar op een groot plein,
Madison Square, door honderdduizend
menschen een ontvangst bereid, waar
van de geheele wereld kennis nam.
De ontploffing van de .Maine" (een
Amorikaanscih oorlogsschip) die men aan
Spanje toeschreef, was wel de onmid
dellijke aanleiding tot den oorlog, maar
die oorlog zelf was het werk van Hearst
en dat heeft hfj nooit ontkend.
Tot de middelen, waarmee Hearst zyn
succes verkreeg, behoorden koppen over
de geheele bladzijde, die volstrekt niet
behoefden te behelzen, wat in het be
richt zelf vermeld stond: door de ma
nier van opmaken der berichten zelf,
waardoor alle daadzaken verdwenen,
ten gunste van de sensationeeie bijkom
stigheden: door afbeeldingen, die in het
krantenwezen van die dagen op zich
zelf al sensationeel genoeg waren en
die later, toen ook de concurrenten tot
het drukken van plaatjes overgingen,
eenvoudig kunstmatig werden samenge
steld. Bovendien door artikelen uit
de pen van personen van den aller-
eersten rang. waarvoor I-Iearst geen ho
norarium te hoog vond. Hy wist dat
hy hiervoor iets over hebben moest,
wanneer hy in invloedrijke kringen ge
wicht in de schaal wilde leggen. Daar
mee gir.g misschien de eenige verkeerde
speculate van Hearst gepaard. Hy
wilde ook persoonlijk in de politiek een
rol spelen; eenmaal is hy door de ge
nade van Tammany in het congres
opgenomen, maar heeft zich vergeefs
candidaat gesteld voor het ambt van
burgemeester van Chicago en dat van
Gouverneur van New York. De massa
waarmee hU alleen door zfjn kranten
verlegeren kon, volgde hem niet by
zyn verkiezing; zy had wel inge
zien, dat de politieke bedoelingen van
Kearst onoprecht waren en dat hij in
werkelijkheid maar één doel leende:
de grootste krantenuitgever van Amerika
te zyn.. De politiek, binnen- en buiten-
landsche, was voor hem daartoe een
middel en men moet thans jaren terug
gaan. om het laatste politieke succes
var. de kranten van Hearst op te
schommelen.
Ten slotte schetst Schulz in de Vos-
sisohe ZeLtung, Hearst als een man van
64 jaar. die allengs oud en tam ge
worden is. Zfjn menschen zyn nog altijd
groot in valsche sensatie-berichten, die
nooit bevestigd worden, maar slapen
evenals hun chef langzaam in.
Het is bijna onmogelijk, het vermo
gen van Hearst te schatten, maar de
deskundigen zijn het erover eens. dat
het in dollars uitgedrukt een getal van
minstens negen cijfers wezen moet.
In 1922 hebben zijn kranten hem
een zuivere winst van 12 mil
lioen dollar ingebracht. Hearst is
een van de grootste verzamelaars van
Amerika, bezit in alle deelen der wereld,
groote kasteelen en heeft eens een hotel
in Amerika gekocht, omdat het uitzicht
op de veranda hem beviel; voor een
tweeden keer is hy nooit meer in het
hotel teruggekeerd. Zijn buitengoed,
waar hij het meest woont, is San
Simeon in Cahjornie, dat 450 viepcamte
mylen groot "is en 50 mijlen front
aan den Oceaan heeft. Hier blijft hfj
door een eigen telegraafdraad in ver
binding met zfjn vele ondernemingen,
hier laat hy bouwen wat hem in den
zin komt, onverschillig wat het kost.
Hij zag er riet tegen op, m Verona
(Italië) een oude kerk te koopen, die stuk
voor stuk uit elkaar te laten nemen,
over den Oceaan te laten brengen en in
San Simeon weer te laten opbouwen.
J. C. P.
DE VERKIEZINGEN TE
AARDENBURG.
HOOGER BEROEP TEGEN
VONNIS RECHTBANK
MIDDELBURG.
Het persbureau Vaz Dias meldt ons
uit Middelburg:
Poor den officier van Justitie bij de
Arrondissementsrechtbank te Middel
burg is hooge beroep aangeteekend te
gen een vonnis van dc rechtbank dd. 25
November j.l. waarbij G. P. H. W. ge
meente ontvan ger te Aardenburg werd
vr» igesproken van de hem ten laste
gelegde valschheid in geschrifte ge
pleegd bij de gemeen '.era a<J sverkiezing
te Aardenburg in Mei 1927.
VAN HAARLEM'S DAGBLAD No. 1070
IN DE DOKTERS-WACHTKAMER
Je rit somber te wachten in de I kijkt eens rond naar de andere
kamer, die je dokter daar speciaal I wachtenden en vraagt je af wat
voor heeft bestemd
ze zouden schelen
Jc hebt er spOt van. dat je je door
je vrouw hebt laten overhalen om
naar den dokter te gaan
vraagt je af wat hy met je zal
doen, in je keel kijken zeker, aus-
culteeren en zoo
tracht tevergeefs je gedachten af
te leiden met een tijdschrift uit
het Jaar 1921
als de deur van de spreekkamer
opengaat kom je in actie, want je
bent de volgende
de dokter- kijkt den kring rond
en verdwijnt weer zonder iets te
zeggen
je denkt aan tal van dingen die
je beter zou kunnen en bever zou
willen doen dan hier wachten
cn bent juist besloten om maar
stilletjes te verdwijnen als de
dokter verschynt en je uitnoodigt
binnen te komen.
(Nadruk verboden).
LETTEREN EN KUNST
HET TOONEEL.
LE VIEUX COLOMBIER EN
L'ILLUSION.
Zelfs dc grootste vrienden van Frank
ryk zullen moeilijk kunnen ontkennen,
dat de Franschen al sinds jaren de lei
ding op tooneelgebied aan de Russen en
Duitschers hebben mosten afstaan.
Wanneer men denkt aan wat regisseurs
als Stanislav.sky. Wachtar.gov/ en
Meyerhold in Rusland. Max Reinhardt.
Jessner. PLscator en de expressionisten
in Duitscliland hebben gebracht eu voor
al. lioe het publiek in ais landen daarop
heeft gereageerd, dan komt men in
Frankrijk met zijn boulevard tooneel en
de oude tante, die in het Theatre fran
cais resideert, wel heel erg achteraan
strompelen. O zeker, er zijn ook in
Frankryk tooneelhervormers. De Pl-
toëffs hoewel geen Franschen en oor
spronkelijk werkzaam in Genève
Dullin, Baty en Cocteau kan men aller
minst „ouderwetsch" noemen, maar zij
beheerschen niet het Pransche tooneel.
De Franschen. d:e in de Kunst van de
muziek wel vooraan gaan. hechten voor
het tooneel ïr.eer dan één ander volk
aan tradities, zij zijn blind voor wat
cr op dramatisch gebied over de grenzen
gebeurt, en de modernen, de kunste
naars, die met de traditie willen breken,
vinden in Parijs een zeer beperkt pu
bliek. Voor Jacques Copeau, den man, die
onder de tooneel-hervormers van Frank
rijk de belangrijkste en meest vooraan
staande plaats inneemt, was zijn kleine
theater „Le Vieux Colombier", dat
slechts 300 toeschouwers kan bevatten,
nog te groot. Wanneer zijn arbeidsveld
Berlijn ware geweest, zou het by zijn
voorstellingen waarschijnlijk storm heb
ben geioopen! Geen wonder, dat Copeau
met zyn ondervindingen het pessimisti
sche woord sprak: ..Een nieuw tooneel
kan pas ontstaan, wanneer alle theaters
eerst tien jaar lang gesloten blijven!"
Het feit, dat Jacques Copeau met zijn
..Compagnie du Vieux Colombier" naar
Holland is gekomen en ook te Haarlem
Vrijdag een voorstelling in onzen Stads
schouwburg zal geven, is belangrijk ge
noeg om in ons blad het een en ander
van deze merkwaardige tooneeifiguur te
vertellen.
Het was een jaar vóór den oorlog, dat
hij in de Rue du Vieux Colombier op de
I „Rive Gauche" te Parijs zijn kleine thea
ter. dat hij naar die straat noemde,
opende. De ooriog brak uit en de Parfi-
zenaars hadden oog noch zin voor de
t toneelhervormingen van Copeau. De
leider van het Théntre dn Vieux Colom
bier trok naar Amerika, waar hfj een
Fransch tooneeigezeischap oprichtte en
van 1917 tot 1919 met een troep The
Guiid Theatre te New York bespeelde.
Na den oorlog keerde hij naar Parijs en
zijn klein theater terug. Persoonlyk ben
ik nocit in de gelegenheid geweest een
voorstelling onder Copeau's leiding te
zien. maar onze hoofdredacteur, die tn
die jaren correspondent was van de Te
legraaf in den Franschen metropolis,
heeft er een opvoering bijgewoond van
Le Paquebot „Tenacity" van Charles
Vüdrac cn Le Carosse du Saint Sacré-
ment van Prosper Mérimée, waarvan hy
de herinnering heeft bewaard als van
een der belangrijkste en meest indruk
wekkende tooneelgebeurtenissen te Pa
rijs.
Toch kon Copeau op den duur niet
tegen het boulevard-tooneel op. En hy
nas te veel artist om ter wille van den
smaak van het publiek met zyn kunst te
transigeren. „li: wil irJju toekomst met
verzekeren, als dit ten koste van myn
vrijheid gaat!' schreef Copeau. Voor
waar. een fier en mannelijk woord, dat
den mensch en den kunstenaar Copeau
toekent. Copeau wilde als artist niet door
Parijs ten onder gaan. Hij ontbond zijn
gezelschap en vertrok met eenige ge
trouwen en leerlingen naar Bourgondië,
waar hij rich in het kleine plaatsje Fer-
nand-Vergelesses aan de Cóte d'Or
vestigde om er met zyn volgelingen te
studeeren en te werken. Van dit plaatsje
uit trok hij in een grootie automobiel met
zijn artesten ..Les Copiaux" van
dorp naar dorp. van stad tot stad
zoo ongeveer dus als het Vlaamsche
Yoikstconeel eerst onder Dr. de Gruyter
en nu onder Johan de Meester om er
zi.in kunst te brengen. En Copeau vond
er den bijval, die Parijs hem niet in vol
doende mate geschonken had. Toen is hij
verder gegaan en heeft hij in het vorige
seizoen een tournee door Zwitserland ge
maakt. En met succes! Maar om naar
Parijs terug te keeren zooals zijn
vrienden hem hebben gevraagd daar
voor acht Copeau den tijd nog niet ge
komen.
Dit jaar strekt zyn tournee al gaat
Copeau nog niet naar Parijs zich weer
verder uit en wel over Zwitserland,
Frankryk. België en Nederland, zooclat
wij het zeldzame voorrecht zullen heb
ben Vrijdag met de kunst van dezen
voorganger van het medeme. Fransche
tooneel kennis te mogen maken,
Copeau brengt hier L'Illusion. waarvan
hij zelf in een prospectus schrijft, dat
het noch een blijspel, noch een drama In
den gewonen zin van het woord is. Hij
noemt het een .,jeu de théatre". Géén
karakter-ontleding, geen gewone in
trigue, maar enkel oen proeve van zui
ver tooneel, waarbij men* tracht te
boeien door verscheidenheid van spel.
toon en beweging Eon oude comedle
La CêlestJna van den Spaanschen
schrijver Fernando öe Rojas <1475—
1538) heeft hem voor dit stuk de stof
geleverd. Maar dc Copiaux hebben deze
Spaansclie comcdie. die uit 21 bedrijven
bestond, tot 3 bedrijven en drie tus-
sehenspeien met proloog en epiloog
verwerkt, daarbij gebruik makend van
motieven, welke Corneille en Cervantes
hun boden. Ik schrijf opzettelijk ,.de
Copiaux", omdat alle leden van het ge
zelschap er aan mee gearbeid hebben.
De leider gaf de groote lijn aan. zijn
medewerkers zorgden voor de franje en
de details.
Het stuk geeft een voortdurende wis
selwerking tusschen illusie en werkelyk-
heid. Bij een reizend tooneeigezeischap
komt een jonge man die zijn strengen
vader is ontvlucht met de vraag, of hij
by den troep als comediant kan worden
ingedeeld. Men neemt hem vriendelijk
op en vertrekt om evenals de Copiaux
in de omliggende dorpen voorstellin
gen te gever..
Beseigne, de vader, die op zoek naar
den vluchteling, toevallig de voorstelling
der comedian ten bijwoont, riet zijn eigen
zoon op de planken in het land der
illusie dus in zijn strijd tusschen het
goede- en het kwade. De macht der ver
beelding grijpt hem aan. Hij leeft zoo
mede in de handeling daar voor hem op
het tooneel. dat alles bijna werkeiykheid
voor hem wordt. Telkens weer wil hij het
spel onderbreken. Hij weet niet meer
wat illusie, wat realiteit Ls. Het spel wordt
als Petit Pierre ten onder dreigt te
gaan ten slotte een obsessie voor hem.
het is hem niet mogelijk langer op zijn
plaats te blijven en hij vlucht heen. Doch
wanneer öe acteurs rien. dat Beseigne
verdwenen is, houden zij op met hun
spel. Beseigne keert dan weer. bestijgt
het tooneel en vindt zijn zoon terug. Het
spel is uit, de illusie is dood, er is alleen
nog maar de werkelijkheid. De come-
dianten worden voor Beseigne en de toe
schouwers weer gewone menschen. Be
seigne verzoent zich met zijn zoon en
de comedianten trekken zingend verder.
Men ziet het een wel heel ander
soort tooneelstuk. dan wy gewoon zyn.
Met beangstclling zullen velen zeker de
voorstelling van L'Illusion dcor La Com
pagnie du Vieux Co'.crr.'oier waarin
Jaccues Copeau zelf de hoofdrol vervult
tegemo: c zin
J. B SCHUIL.
BEVERWIJK.
DE EERSTE TULPEN.
Maandag werden door de heeren N.
v. d. Wel en G. Hommes, de eerste tul
pen aan de bloemenveiling .,'t Centrum"
aangebracht, nl. Due van Tol Scarlet en
Whte Due, zy werden verkocht voor 5
en 3 cent per stuk.
FEUILLETON
Het Huis met den Pijl
Naar bet Engelscb van
74)
A. E. W. MASON.
„Wie zal zeggen lioe Berty Harlowe er
too gekomen ls om anonieme brieven te
schrijven? Het saaie bestaan van een
jong, mooi en levenslustig meisje in een
provinciestadje, zooals onze vriend Boris
beweerde? De hang naar opwinding?
naar sensatie? IeU slechts en laags en
abnormaals ln haar karakter, dat meer
en meer tot uillr.g kwam naarmate ze
ouder werd? De inspannende verzorging
van madame? Waarschijnlijk al deze
dingen met elkaar. En plotseling wordt
het gemakkeiyk voor haar. Ze ontdekt
een rekening ln die doos in de slaap
kamer van madame Harlowe of lie
ver gezegd een quitantic van tien jaar
geleden van de firma Chappcron. aan
nemer... uit de Rue de Batlgnollea te
Parys. Tvfsschen twee lmakje. u heeft
een onverbrand stukje van die qultantle
gezien tusschen de asch ln den haard
van de schatkamer. Door die qultantle
kwam zij er achter dat er een geheime
gang bestond tusschen de schatkamer
er. Hot-:! de Brebizart. Want het was
rt- qultantle* van de aannemers, die de
gang ln opdracht van Slmon Harlowe
gerepareerd hadden. Een oude schrijf
machine die aan Simon Har'.owc had
toebehoord en de ontoegankelijkheid van
Hotel ae Brebizart markten het spelle
tje gemakkeiyk en veilig. Maar toen de
gelegenheid zich zoo voordeed, werd ook
't verlangen om 't te doen grooter. Betty
Harlowe zag haar macht groeien. Ze
nam een paar menschen in vertrouwen
haar kamenier Franc ine. Maurice
Thevenot. Jeanne Leclerc en Jean Cla-
del een heel nuttig iemand en
toen ze eenmaal begonnen was werd de
kring steeds grooter; toen volgde er
chantage! Chantage van Betty Har
lowe wel te verstaan! Zij. de kleine ko
ningin, werd een slavin. Espinosa moest
ze een huis cn een auto geven. Thevenet
geld. Jeanne Leclerc allerlei luxe moge
lijk maken. En dus werden de anonieme
brieven ook brieven, waarin geld werd
afgeperst. Maurice Thevenet kent de
po'.itie-kant van Dyon en de provincie.
Jeanne Leclerc heeft een vriend die di
recteur van een verzekeringsmaatschap
pij is, en voor iemand die chantage wil
plegen ls het van hot grootste belang
te weten hoe haar. laten we zeg
gen: klanten er financkël voor staan,
cn zoo ging het spelletej vrooiyk door.
totdat er geld moest zyn en nergens te
krygen was. Betty Harlowe dacht eens
na Er was op dat oogenblik niemand
ln Dyon dlc ze iets af kon perser. Of
toch wel. nog één» Laten we haar ten
minste nageven dat die veelbelovende
jongman. Maurice Thevenet, haar op
de gedachte had gebracht! Wie denkt u
dat dat war., raorrienr Frobisher?"
Jim Froblshcr kon absoluut niet be
denken wie dat geweest zou zijn.
„Wel, madame Harlowe zelf", legde
Hanand uit en toen Jim Frobisher
hem ongeloovig en vol afschuw aankeek
vervolgde hy: „Ja, het ls waar! Madame
Harlowe kreeg onder het eten een brief,
net als Ann Upcott er een kreeg op den
avond van het bal van monsieur de
Poulllac. U herinnert zich misschien dat
ze dien avond in bed at. Ze liet den brief
aan Jeanne Baudln zien, die het zich
r.og heel goed herinnert. Er werd een
groote som ge Ms in gevraagd en er werd
iets in gezegfr over een aantal minne
brieven, die madame Harlowe liever niet
openbaar gemaakt zou willen hebben.
Niet te veel. begrijpt u, maar net ge
noeg om het duidelijk te maken dat de
liaison voor hun huwelijk van madame
Raviart en Simon Harlowe geen geheim
was voor de Plaag. En nu zal ik u nog
eens iets vertellen waarover u verbaasd
zult staan monsieur Frobisher. Die brief
is niet alleen getoond aan Jeanne Bau-
din maar ook aan Betty Harlowe zelf
toen ze goeden nacht kwam zeggen en
haar nieuwe japon en dc zilveren schoen
tjes kwam verloonen. Het was geen won
der dat Betty Harlowe een beetje in dn
war raakte toen ik net deed of ik niet
wilde voorlezen wat madame tegen
Jeanne Baudin gezegd had nadat Bptty
Harlowe naar haar bal gegaan was. Ik
had er toen neg geen idee van hoe on
aangenaam dat wel voor haar geweest
moet zUn".
„Maar wacht, eens evenviel Frobis
her herr. in de rede. „Als madame Har
lowe dien brief eerst beeft laten rien
aan Jeanne Baudin cn daarna aan Betty
Harlowe in tegenwoordigheid van Jeanne
Baudin, waarom heeft Jeanne Baudin
cr dan niet dadel Uk met den rechter
van instructie over gesproken toen Wa-
berskl met zü'n beschuldiging kwam? Ze
zweeg er over!"
..Waarom nIet?"antwoordde Hanand,
..Jeanne Baudin is een aardig meisje en
betrouwbaar. Ztj was cr van overtuigd
dat Madame Harlowe een natuurlijken
dood gestor/en was in haar slaap, zoocis
ieder oogenblik verwacht kon worden.
Jeanne Baudin geioofde geen woord van
Waberskl's beschuldiging. Waarom zou
ze dat oude schandaal oprakelen? ZU
heeft zelf aan Betty voorgesteld om
maar niets over dien anoniemen brief te
zeggen".
Jim Frobisher dacht even na en be
greep toen dat Hanand geiyk had. „Ja
ik kan me haar standpunt wel inden
ken" stemde hy toe en Hanand ver
volgde zUn verhaal.
„Nu dan Betty Harlowe Ls weg naar
haar bal op de Boulevard Thiers. Ann
Upcott ls in haar zitkamer. Jeanne
Baudin is klaar met haar werk. Madame
Harlowe is alleen. En wat gaat ze nu
doen? Drinken? Dien avond niet. Zij
ril te peinzen. Bestonden er nog b:le
ven die Simon Harlowe en zy aan elkaar
geschreven hadden, voor zij zfjn vrouw
werd? Ze dacht dat zij ze allemaal ver
nietigd had, maar zij was een vrouw,
misschien had ze cr wel een paar ach
ter gehouden. Als er neg bestonden,
waar zouden zc dan zyn Natuurlijk in
dat huis aan het andere einde ren de
geheime gang. Zooiets moet haar door
het hoofd zijn gegaan. Want ze stond
op. trok een kimono aan en haar schoe
nen, maakte de tusschendeur van haar
kamer naar de schatkamer open cn liep
langs de geheime gang naar het leege
Hotel de Brebizart. En wat vindt, ze
daar. Monsieur? Een kamer, die dage
lijks in gebruik is een pakje van haar
brieven klaar ln dc bovenste lade van
haar schrijfbureau en boven op de
schrijftafel Simon's Corona schryfma-
cciine en het papier en de enveloppen
van de anonieme brieven. Monsieur, er
is maar één wezen dat toegang kan beo-
ben tot die kamer, het meisje, dat alles
aan haar te danken heeft cn dat zij
op haar manier waarschijnlijk .heeft
liefgehad En dien jvond om elf uur
wordt Francine Rolland opgeschrikt,
doordat Madame Harlowe haar slaap
kamer binnen komt. Een oogenblik
dacht Fraucine dat Madame te veel
gedronken had. Maar ze zag al gauw in
dat dit niet zoo was. Madame zei haar
dat ze moest opstaan, dat ze Betty
Harlowe moest opwachten en haar on
middellijk in de slaapkamer van ma
dame Harlowe brengen. Om één uur
wacht Francine Rollard in de donkere
hal, Betty komt thuis en ze brengt haar
de boodschap over. Geen van die meis
jes weet nog hoeveel er precies van hun
wandaden is uitgelekt. Maar in ieder ge
val iets Betty rlowe vraagt aan
Francine om te wachten en ze liep stil
letjes naar boven naar haar kamer.
Bcrtr Harlowe was vooi-bcreid op die
ontdekking. Zc luwl met vuur gespeeld
en ze wilde niet verbranden. Ze had het
pijlenvergif klaar ja. klaar voor zich-
zelf. Ze vulde haar injectie-spuitje en
verstopte het in haar handschoen. Zóó
ging ze naar haar pleegmoeder toe.
„U kunt u die scène wel voorstellen
Een woedende vrouw, wier liefde en
verdriet gebruikt werden om haar geld
af te persen, die in het bijrijn van Fran
cine Rollard haar verontwaardiging
lucht gaf. U kunt u ook wel voorstellen
dat het meisje van gedachten verandert
terwyl ze dien storm over zich heen laat
gaan. Waar cm zou ze het pyienvergïf
gebruiken cm zich zelf te dooüen, wan
neer ze alles haar fortuin, haar vrij
heid, haar positie kan redden dcor
een moord? Maar het moet vlug gebeu
ren. Madame begint steeds harder tc
schreeuwen. Zelfs in dat oude huls met
die dikke muren zou Jeanne Baudin of
iemand anders door haar kreten wakker
kunnen worden. En in een oogenblik is
het gebeurd. Madame Harlowe wordt
achterover op haar bed gegooid. Haar
mond wordt door Francine Rollard
dicht gehouden. Het spuitje doet zU'n
werk. „Nu is het genoeg", fluistert Betty
Harlowe. Maar by de deur van de schat
kamer staat Ann Upcott in het donker
en weet niet welke stem daar fluistert,
monsieur, evenmin als u en ik de stem
herkende-si die tegen cr.s fluisterde uit
het raam van Jean C'.adel maar ze
blijft zich de vreeseiyke woorden herin
neren. En geen van de moordenaressen
wist dat.
tWordt vervolgd.)
