Haarlem's Dagblad | 1927 | 17 december 1927 | pagina 9

HAARLEM'S DAGBLAD

VOOR DE LUISTERVINKEN

ZATERDAG 17 DEC. 1927

DERDE BLAD

Onze Radio Rubriek.

Hallo! Hallo!

De beschrijving: van een
completen telefonie en tele
grafie zender voor amateurs
kunnende werken op 100 M.
golf.

Hoewel het in Nederland, behoudens
één uitzondering, bij de wet verboden is,
door amateurs te zenden (eveneens is het
verboden een zender in z'n bezit te heb
ben, al is deze niet aangesloten voor di
rect gebruik), lijkt het mij toch niet
ondienstig eens een complete beschrij
ving te geven van een amateur-zend
station, zooals deze veelal in Engeland en
Amerika worden gebruikt, mede naar
aanleiding van het feit dat bij mij het
vermoeden bestaat, dat over afzienbaren
tijd de zendvergunningen voor de ama
teurs zullen vrijkomen.

Het komt my dan ook voor, dat het
beter zal zyn, dat de luistervinken dan
niet geheel en al onkundig hier tegen
over zullen komen te staan en zoo on-
roodig een groote verwarring zouden
stichten, wat een opheffing der vergun
ningen ten gevolge kan hebben.

Het hieronder beschreven zendstation
werd gepubliceerd in Wireless World,
waar aan dit dan ook ontleend is. De
korte golfzender van ondergeteekende
is evenwel van 't zelfde principe, alleen
is de capaciteit van laatst genoemde op
gevoerd tot 500 Watt.

Wij gaan nu over tot de besohryving
van den zender.

Plaatsing van de onderdeelen.

De frontplaat is van eboniet, hetwelk
een vereischte dikte moet hebben van
minstens 10 mM. Hierop worden ge
monteerd de antenne ampère meters, de
voltmeter voor den gloeistroom, de gloei-
draad-weerstand, en de afstemconden-
sator in den roosterkring.

Diverse golfafstemmingen worden ver
kregen door middel van klemmen (zoo
als dassenklemmen) op de los gekoppelde
afsteminöuctiespoelen en zUn toegan
kelijk door het achtergedeelte van de
kast er af te nemen. Dit laatste be
hoeft maar een cf twee maal te ge
beuren, daar een constante golflengte
wordt aanbevolen. Een tusschenplankje
ondersteunt de telefoontransformator, de
modulatie smoorspoel. den roostercon-
densator. het draad gewonden lek en de
rooster batterij voor de modulatie lamp.
Een mahoniehouten platform wordt cp
een afstand van 15 cM. van het tus
schenplankje gesteund door schroeven
in de frontplaat en schroefbouten aan
den achterkant die door twee stukken
ebonietbuis van 15 cM. lengte en een
dikte van 12 mM. Op dit platform wor
den geplaatst de lampvoeten en de af-
stemspoeien. Een klamp van 20 bU 8
cM. wordt boven aan de plaat bevestigd
door twee geel koperen schroeven, die
steun geven aan den condensator, welke
in den gesloten kring staat en de verti
cale stang die de roosterspoel draagt.

ff Cl* CU

r-O -"SP

Het succes, dat met het gebruik van
zendapparaten gepaard gaat, hangt
grootendeels af van de oordeelkun
dige montage en opstelling der verschil
lende onderdeelen. Eveneens hoe deze
eender in z'n geheel is opgesteld (dit
laatste behoort zoodanig te zu'n, dat het
onderhoud en de bediening eenvoudig
ls).

De beschryvlng geldt alleen voor een
blijvenden zender en niet voor een zen
der voor experimenten doeleinden, daar
dan niet een volkomen succes gegaran
deerd kan worden.

Het tc-estel is zeer compact gebouwd
en toch niet te vol en dat inwendige
laat voldoende ruimte over, die door de
verschillende onderdeelen wordt ingeno
men.

De hoogfrequentie smoorspoel wordt aan
de achterzijde van de plaat tusschen de
lampen vastgemaakt, terwyi deze in
den juisten stand wordt gehouden door
een houten stop met schroef en moer
door zyn middelpunt.

Een eenvoudige vorm van constructie
is overal aangehouden, en in geen enkel
deel worden getapte gaten gebruikt. Bij
het beschrijven van de constructie lsNhet
misschien aanbevelenswaard, elk onder
deel afzonderlijk te behandelen, terwyi
op de punten in de tèekening de aan
dacht zal worden gevestigd, zoodat ge
profiteerd kan worden van de toepas
sing van toestellen, die evmtuerl by
de hand zyn

Dé afstemspoelen.

Er worden spoelen gebruikt met
ruimte er tusschen waaraan bevestigd
klem-contacten, gesteund door vier
strookjes eboniet. Het te gebruiken draad
is N 10 standaarddraad-maat, van met
de hand getrokken rood koper. (Men ge-
bruike vooral geen brons) dat in den
vorm van een rol van groote doorsnede
(ongeveer 2 pond) moet worden aange
schaft. Dit draad moet vry zyn van
knikken en in zuiveren toestand. Vervol
gens wordt het, om het den juisten
vorm te geven gewonden op een houten
koker groot 10 cM. doorsnede en lang
15 cM., zóó dat de windingen stevig
naast elkaar komen. De vereischte leng
te van ongeveer 11 M. in 't geheel, moet
afgewonden worden en op den houten
vorm worden opgewonden, terwijl steeds
de draad strak moei blijven, zoodat men
een goede greep krygt op den draad met
een zwaren buigtang. Het gebruik van
een draaibank, die van achteren wordt
aangezet, maakt van 't geheel een werk
je van een paar minuten, ofschoon het
met een weinig moeite zeer goed met de
hand kan worden voltooid.

De steunstrcoken moeten van eboniet
worden gemaakt, dat geen neiging tot
breken of buigen vertcont. De maat
hiervan is: lengte 25 mM, breed 15
mM. en dik 9 mM. De verschillende
gaten worden geboord met een midden
lijn van 7 mM. en een tusschenruimte.
welke toeloopt van 11/4 cM. t-ot 8 cM.
terwyi de strook in de bankschroef wordt
gezet, om spiyten te voorkomen. Eén
;*at op de verkeerde plaats geboord maakt
het inbrengen van de volgende winding
koperdraad tot een onmogelijkheid en
er moet voor gezorgd worden dat de
ebonietstrook vooral zuiver verticaal in
de bankschoef tijdens het boren
wordt gehouden. We zien nu dat de
spoel uit twee gedeelten bestaat, één
van 11 windingen en één van 19 win
dingen.

Het vereischte aantal wordt van het
geheel afgeknipt, voordat het in de
strooken wordt gemonteerd. Wanneer
het klaar is (dus het doorhalen van
het koperdraad door de vier eboniet-
strooken) dan wordt de middeliyn vast
gesteld op 12 cM.

De inductie van de grootere spoel, die
den gesloten kring vormt wordt verkre
gen in de formule

L n'd'n' I. k.

waar L de inductie in centimeters is,
n 2 =r 9.87. de doorsnee in cM. n aan-
tal> windingen per cM., L lengte in cM.
en K een factor, die verkregen kar. wor
den uit tabellen die de ra::o vertegen
woordigen van lengte tot middeliyn.

De waarde wordt in microhenries door
te deelen door 1000.

d=12c.M. n=10 windingen van 7c.M. of

I 13 c.M. k 0 7
1 mh) 9-S7 X i 44 X 1G: X 13 X 0.7
1.000 X V

26 micoheuries

De inductie van de antennespoel is on
geveer 12 microhenries, die, indien deze
met, de een of andere antenne van 0.0003
rnfd. capaciteit, een maximum golflengte
van 110 M. geeft.

De spoel wordt gesteund door middel
van drie schroeven, die door de onderste
ebonieten strook in het platvorm gaan
en er tusschen een stukje ebonieten buis
van 5 cM. lengte en dat in den goeden
stand wordt gehouden met een bout en
moer.

Uoosterspoel.

Een ebonieten buis van 5 cM. middeliyn
en 3 cM. lengte, wordt omwonden met
8 windingen, zóó dat vier aan lederen
kant van af het middelpunt komen te
zitten. Dit draad heeft een dikte van 2
mM. De winding heeft een inductiever
mogen van ongeveer 10 microhenries,
zoodat, wanneer deze met een condensa
tor wordt afgestemd, die een maximum
waarde heeft van 0.0003 mfd (Igranic)
een maximum golflengte van 110 M. ver
krijgbaar ls.

De spoel wordt gesteund doordat hy ver
bonden wordt met "n ebonietenstaaf 1
cM. dikte in 't vierkant die in den juisten
stand wordt gehouden door een klein
houten blok op het platvorm en een ebo
nieten Isolator op de klamp, die de con
densator voor den gesloten kring draagt.
De verbinding wordt tot stand gebracht
door soepele geleidingen.

De condensator in den
gesloten kring.

Een vaste condensator met luchteapa-
citeit wordt over een deel van de grootste
induct iespoel -verbonden om een gesloten
kring te vormen en de golflengte con
stant te houden. HU wordt gemaakt van
geel koperen plaat en bestaat uit 5 pla
ten elk van 5 x 71/2 cM. De ruimten
onderling worden gevormd door smalle
ronde stukjes kopc-r. De platen, bijna op
maat gezaagd, worden te zamen gehou
den en opgevyid om geheel gelijk te zUn
en gaten van 5 mM. op 6 mM. vanuit
lederen hoek geboord. De ruimte tusschen
de olaten wordt zoodanig gemaakt, dat
deze 1 mM. bedraagt. Kleinere rege"r.gen
worden gemaakt met dunne tuschen-
plaatjes. Korte eindjes draad van no. 16
worden aan de randen der platen ge
soldeerd, om voor een goede electrlsche
verbinding te zorgen. De van draad voor
ziene spoelen, die 5 cM. lang zyn gaan
door gaten in de houten klamp en de re
latieve stand van het stel platen wordt
geregeld.

Het gebruik van hout ter ondersteu
ning van dezen condensator is evenwel
niet aanbevelenswaardig. Evenwel wat
betreft electronen verlies staat hout bo
ven eboniet, mi'hout droog is en er
geen bovenmat'?? potentiaal over wordt
gezet.

Wordt vervolgd.

Haarlem 17 December 1927.

JOHN. D. AUKES.

VRAAG: Kimt u mij een schema ge
ven van een tweelamps ontvanger uitge
rust met dubbelroosterlampen zonder
transformator-versterking.

ANTWOORD:

ANTWOORD: aan den heer G. B.:
Zou mi. Ie schema prefereeren, zal veel
selectiever zijn.

Zie voor betere schema's vorige ru
brieken.

ANTWOORD aan den heer G. W. H.
Schema's over 4 lamps toestellen reeds
in vorige rubrieken gepubliceerd. Mogen

maar éénmaal geplaatst worden. Werk-
teekening komt volgende week uit en
zal u worden toegezonden.

VRAAG: De laatste maanden wordt
door luisteraars in de omgeving van de
Patriarchstraat te Haarlem veel hinder
ondervonden van een geraasmakend
brommend geluid Het wordt op verschil
lende avonden en op verschiT.er.de uren
's avonds gehoord. Het is soms zoo sterk
dat 't de muziek overstemt en men ge
noodzaakt is zUn toestel uit te schake
len. Het gebeurt wel dat het pl.nt. een
half uur achter elkaar gehoord wordt;
ook wordt het soms wel meermalen op
denzelfden avond gehoord. Tot heden
heb ik de oorzaak niet kunnen ontdek
ken. Zou u misschien de oorzaak op
kunnen geven.

ANTWOORD: By mij is het vermoe
den. dat een motor hieraan debet is. ge
zien den aard der storingen. Zou u aan
raden hiernaar eens onderzoek te doen.
Indien dit niet het geval is, schrijft u
dan nog even. dan kom ik persoonlUk
luisteren.

Wellicht is een amateurwisselstroom-
zender aan den gang.

ANTWOORD aan den heer H. J. B.:

Schema's worden maar éénmaal gepu
bliceerd. Zie dus hiervoor vorige ru
brieken.

Werkteekening volgende week gereed
Wordt u dan toegezonden.

DE ARBEIDS-
GESCHILLENWET.

MEDEWERKING BURGE
MEESTERS GEVRAAGD.

De minister van Arbeid. Handel en
Nijverheid heeft aan de burgemeesters
verzocht, nauwkeurig de hand te hou
den aan het bepaalde bU artikel 3 eerste
lid der Arbeidsgeschlllenwet en zoodra
hun bekend is. dat in hun gemeente een
geschil is ontstaan, dat tot staking of
uitsluiting aanleiding dreigt te geven of
heeft gegeven en waarbü ten minste
vUftig arbeiders betrokken zijn, waarvan
ten spoedigste medcdeeling te doen aan
den RUksbemiddelaar.

Verder heeft de minister er op ge
wezen. cat. het gevolg van het achter
wege blUven. of het niet spoedig doen
van zoodanige mededeeling is, dat de
Riiksbemiddelacrs menigmaal eerst tot
het verleenen van hun tusschenkomst
in staat zyn, nadat de staking of uit
sluiting feit geworden is.

Ts het geschil eenmaal in die phase
getreden, dan Is het veelal veel moeiiy-
ker een oplossing te vinden, dan wan
neer kon worden opgetreden, voordat
het geschil tot staking of uitsluiting
heeft geleid.

CABARET „MODERN*

Holman is geprolongeerd. Hetgeen be-
grUpeiyk is, en hetgeen zeggen wil dat
hy niet kunstmatig uitgerekt is
maar dat bij nog een paar weken den
huize .Modern" zal blijven opvrooiy-
ken; dus voor dien tyd zyn cachet vaa
artisticiteit zal biDven schenken aan
dezen tempel der kleinkunst. Want Hol
man blijft de graag geziene en graag
gehoorde conferencier en zanger, die
op zoo voortreffelUke en aparte wijze
ernst en luim wee: te mengen met hu
mor. sarcasme en ironie, tot het pikant
hors d'oeuvre van het programma.

Yvette Marsay is een zangeres \an
geheel andere origine, dunkt ons, dan

wy gewoon zUn in dit milieu te

..bewonderen". In den regel kunnen de
dames die zich op het podium van het
cabaret wagen, alles. behalve zin
gen. Yvette Marsay ls een charmante
uitzondering, zy is fUne. heldere so
praan, zingt buitengewoon makkeiyk en
bewyst dat men om te mogen zingen
technisch wel zeer goed onderlegd moet
zyn. Haar smaak heeft haar het Fran-
sche, romantische chanson doen kie
zen. dat haar Inderdaad ook om het
teere mezze voce goed llgt.

Eleonora en meneer Lodewyk zün een
soort van potsierlyke tweeéénheid die
u voor de ééne helft niet au serieux
mag nemen, en die voor de andere
helft. een goed zanger is. Naar
waarheid zUn Eleonora en LodewUk
één. Deze woorden mogen u duister toe-
schünen, zU behelzen nochtans de waar
heid. Want de artist die zich Eleonora
en LodewUk noemde. Is met falset stem.
in ..elegant" avondtoilet- zangeres, en
als bariton In smoking, zanger. Het
mes snydt hier dus ten gerieve en ten
genoege van het publiek, van twee kan
ten.

Yvette Marsay en Lodewyk treden ook
nog in Fransche duetten samen op. Die
Geschwester Relnehardt munten uit in
ballet en acrobatiek, en die moderne
dansen, die men gevoegeiyk de dansen
der .girls" zou kunnen noemen. U weet
wel de revue girls, die lenigheid. é!é-
gance en goede figuren ten toon sprei
den en hun succes verder te danken
hebben aan haar training, zoodat alle
hand-, arm- of beenbewegingen pre
cies gelUktUdlg en geiykvormlg worden
uitgevoerd. Tom v. d. Spek's band als
immer: af In leder opzicht

A.

MOORD TE SCnOTTERSHITTZEN.

Opnieuw is voor de rechtbank te As
sen behandeld de zaak van den 36-Jari-
gen E. E. uit Zuidwolde. die verdacht la
van moord op den landbouwer D. Wit.
Volgens verklaringen thans door den
getuige deskundige Dr. Westendorp te
Leiden afgelegd, is verdachte een nor
maal mensch en moet hU toerekenbaar
verklaard worden. Het O. M. vond daar
in aanleiding den elsch van levenslange
gevangenisstraf te handhaven.

INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 CENTS PER REGEL.

maken elk gein at aantrckkelyk
en mooi. Vaak roods nn eon
enkoio maal mot do heorlyk
verfrlsschendo 4'hlormlout
'J' n ïi «11» a h i ii gopootst le
hebben krygen do tanden een schitterenden, Ivoorkleurige» glans, ook nan
do zy kanten, bv gelyktvdig gebruik van den speciaal voor dit dool gesehikten
Clilororiout TuiiuenborMtcl, waarop (la haren in den vorm van do tanden
geplaatst zyn. Rottende spysresten, welke onvermydelyk tusschen do tanden
nchtorblyven en de hoogst onaangename lucht veroozaken, worden geheel vor-
wydcrö. Probeert U eerst een kleine tube van 35 cent in verpakking met
garnnticstrook en meisjeskopje. lilor<><tont Tamlenliormel voor kinderen
Pi cent. voor dames (middelbard haar) 75 cent, voor hecren (hard haar) 75 cent,
in de bckonde blauw-groene C'liloroilout-doos. Alom rerkrygbaar.

110 mm

Haarlemmer Balletjes

EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE

Toert Geert Pol trouwde met Jan van
den Akker ging de heele buurt kijken.
Het bruidje zag er zoo lief en friscn uit,
dat de menschen zeiden: „wat ziet ze
toch aan Jan? Een held is het zeker
niet!"

„De heldenkykstc-r is niet met een
held getrouwd", zeiden anderen en daar
was wel wat van waar. Jan van den
Akker was geen knappe jongen en ook
geen knappe timmerman, zoo maar een
heel doodgewone. De buurtjes bedachten
niet, dat de mooiste meisjes gewoonlijk
niet met de knapste jongens trouwen.
Nu moet niemand mij vragen, hoe dat
zoo komt, want ik kan daar geen ant
woord op geven, maar het is zoo: de
knapste mannen trouwen met meisjes,
waar niets bUzonders aan te zien is en
de knapste meisjes dito met doodgewone
mannen. Wie dat nog niet heeft opge
merkt. moet zUn oogen maar eer.s uit-
wryven. (er zit zeker een stofje in) en
voortaan beter opletten.

Hiermee is. dat geef ik toe. nog niets
verklaard. W2t ik wel verklaren kan is
waarom de buren Geert Po" de .Jrelden-
kykster" noemden. Ze was nog.lang en
breed bU vader en moeder thuis, toen
ze de gewoonte al had naar beroemde
mannen te gaan zien, wanneer die in de
buurt kwamen. Wie herinnert zich niet,
dat Louis Bouwmeester, de groote too-
neelspeler, cp een avond in Haarlem by
een jubilé, feestelijk ontvangen werd en
toen een serenade kreeg van Harmonie-
Crescendo, terwijl hij op het balkon
stond van den schouwburg aan den
Jansweg. Geert had het dien dag heel
druk gehad, want rr.oedsr lag juist in
't gasthuis met een gebroken knieschijf
en er was je wat te doen aan de tien
broertjes en zusjes, die allemaal net een
jaar scheelden, maar 's avonds vroeg ze
een buurvrouw cm een uurtje op te pas
sen en ging naar de serenade. Mensch -
lief, wat was het er vol! Geert was zoo
mager als een riet en toch had het
moeite gekost door de rijen heen te drin
gen en op den eersten rang te komen,
vlak bij de .-'riek. Aan de schoolken
nissen vertelde ze er later van. „Ik stond
vlak by een muzikant, die had zUn in
strument cm zün hals gehangen en blies
al maar hard: „boe, boe. boe", maar 't
was prachtig. Bouwmeester had op het
balcor. gesproken. Hij had zoo'n mooie
stem. je kon alles duidelijk verstaan.
Toen kwam hij naar beneden en stapte
in zijn rijtuig met vier Jaarden. Ik stond
er vlak bij en zei: „dag meneer Bouw
meester". maar hij hoorde me niet. Ds
menschen maakten zooveel lawaai, ze
riepen maar al „hoera, hoera!" en toen
reeds Bouwmeester weg, de stad door.

„Meld, ben je dan niet meegeloopen?"
vroeg een van de vriendinnen, maar

daar had Geert geen zin in gehad. Dat
was goed voor de jongens, maar een
fatsoeniyk meisje deed zooiels niet.

Want Geert wist toen ze pas twaalf
was, al precies wat mocht en wat niet.
Als een net. fatsoenlijk meisje was ze
opgegroeid, altijd klaar cm moeder te
helpen, als die het met haar regiment
kinderen niet af kon. Maar als er een
beroemde man te zien was. ging ze kij
ken. Dat miste niet. De eerste vlieger.
Olieslagers, had ze ook gezien en voor
Fokker nad ze meegsjuicht: „hoera, hoe
ra, Fokker, hoera Tormie!" zoodat ze
heesch was thuis gekomen. .Zoo'n hel-
denkykster", had moeder gezeid en die
naam had ze in de buurt gehouden.

„Die moet minstens een baron heb-
ben", zeiden de vriendinnen, toen ze vol
wassen was en het mooiste meisje uit de
buurt. En daar was ze aan 't verkeeren
gegaan met Jan van den Akker hoe
was 't mogelyk! Haar vader liad zelf
gezeid: .kan jij nou niks beters krijgen,
dan die sloome Jan?" „Sloom is hU
niet, alleen maar wat stil", had ze ge
antwoord. „Je hebt toch niks kwaads
van hem te zeggen, vader? Hij drinkt
nooit, vechten doet hy ock niet en hy
verdient redeiyk". „Nou, nou kind,"
had vader gezeid. want het was alle
maal waar, „als jij hem mag moet je
het maar zelf weten".

Ze had het ook geweten en doorgezet,
tegen de spotternU van de buren ln. Nu
was ze dan met hem getrouwd en liep
met een gelukkig gezicht onder het
spelen van het orgel de kerk uit. de
„heldenkU'kster" met haar doodgewo-
nen Jan van den Akker. „Hoe zal dat
gaan! hoe zal dat gaan!" zeiden sommige
moeders die haar graag als vrouw van
hun zoon gehad hadden.

't Ging best. Als de man geregeld aan
zün werk is en de vrouw liet huis schoon
houdt en goed voor "t eten zorgt, hoe
zou het dan slecht gaan? Er kwamen
kinderen, een, t'..ee, drie. vier en toen
een tweeling, dat was net een half
dozijn.

Maar zoo druk kon Geert het met
haar troepje niet hebben, of een hel-
denkykster bleef ze. Op een dag las
ze in de krant dst een beroemde Fran
sche ent-dekker van de Zuidpool, des
avonds te Amsterdam komen zou. Hst
bestuur van 't AardrUkskundig genoot
schap zou hem van 't Centraal station
afhalen daarna gingen ze in drie
rijtuigen naar Artis, waar hy een rede
houden zou.

Jan. haar man, begreep het wel niet
(wat had je nou aan die vreemde
kerels), maar hU was wys genoeg, om
er niet tegen op te komen. Als Geert
dat verkoos, moest ze het zelf wet er..
..Ik zou 't niet willen hebben", ze:
een van de kameraden.

„Och", zei Jan, ,,'t is een beste vrouw
voor mijn en de kinderen en der zijn

erger liefhebberijen". HU dacht aan de
vrouw van den ander, die den heelen
dag aan de deur stond en daar de buurt
over de tong liet gaan.

's Avonds om half tien zcu de Zuid-
poolreiziger te Amsterdam komen. Be
drijvig en flink als altoos, nam Geert
haar voorzorgen. Moeder zou 's avonds
komen oppassen, want Geert wou om
half zeven weg. „Wat moet je zoo vroeg
te Amsterdam? die vreemde snuiter
komt toch pas om half tien".

„Och moeder, ik wou eerst een paar
kennissen opzoeken, een mensch komt
zoo zelden te Amsterdam. Blijf je dan
bil mij thuis slapen? 't Kan wel laat
worden, begrijp je en als een van de

kleintjes wat neodig heeftJan Ls

een beste mar., maar zijn handen staan
voor kleine kinderen verkeerd".

Moeder bromde wel een beetje, maar
ze kon Geert niets weigeren en dus
kwam ze al cm zes uur. Te half zeven
ging Geert de deur uit. Alles was goed
afgesproken. Niemand zou op haar
wachten. Als 't wat laat werd moesten
ze niet ongerust worden. De tram kon
soms vertraging hebben „weet je wel
Jan, dat Maarten var. oom Kees ver
leden jaar een uur in Halfweg gewacht
heeft?"

„Jawel hoor", zei Jan goedig. „Wees
maar voorzichtig met de tram. Der is
er nog pas een onder geraakt".

Geert zoent het rytje van de kinde
ren rond. Moeder en Jan krijgen ook
nog een fermen klappert en dan gaat
ze haar huisje ln de Spaamwouderstraat
uit, de brug over, de Amsterdamsche
vaart op Maar ze blijft niet aan de
tramhalte staan. Ze loopt door, de vaart
lar.gs, want ze is heelemaal niet van
plan om Sn ds tram te stappen. Ze
kan den gulden uitwinnen. Ze gaat
loopen. Voor een gulden kun Je wat an
ders doen. Er is zooveel noodlg in een
huishouden met al die kleine peuters.
Dus stapt ze door en loopt en loopt,
met Hinken stap. Anders zou ze nog te
laat komen. Trams snorren langs haar
heen en auto's, maar ze gaat verder.
Het is een groote afstand, zeventien
kilemeter! Geert wordt vermoeid, maar
ze heeft van haar leven nooit tegen
werk opgezien omdat ze er moe van
wordt dus bereikt ze haar doel op
tijd en woont op het perron de ontvangst
bij van den Franschen Zuidocolreiziger
en hoort toespraken in d? vreemde taal.
waar ze nle's -van begrijpt, behalve do
bedoeling: hulde brengen en voor die
hulde bedanken. Binnen een kwartier
is het afgeloopen: de heerer. gaan ge
zamenlijk in auto's de stad in en Geert
van cm Akker rust een kwartier'ie
in ce wachtkamer en neemt daarna de
beencn weer op, voor de wandeling terug,
naar huis.

Die valt niet race. Zóó goed is ze het

loopen nu ook niet gewend. Te Haar
lem komt daar op werkdagen zoo niet
van en op Zondag- of Maandagmiddag
biyft het by een straatje om of even
naar Bloemendaal of Heemstede en dan
meestal met de tram terug. Maar den
moed opgeven doet zy niet. Op een
oogenbhk komt ze te Sloterdljk en staat
daar op eens in het volle licht van
een auto. die moet stoppen voor een
naderende tram en de groote lampen
heeft aangedraaid, om beter te kunnen
zien. Verblind door het licht kykt ze
een oogenbllk in den wagen en ziet dat
twee dames op haar letten. Zelfs schijnt
het, of zU over haar spreken, want de
chauffeur, al op het punt verder te
gaan, zet de rem weer aan en maakt
het portier open. ..De dames vragen
waar u heen moet", vraagt de chauffeur.
„Naar Haarlem". zegt Geert.
„Zoo heelemaal te voet?" „Ja
zeker". „Wil gaan daar ook
heen", zegt een van de dames.
„Wil u meerUden?" En voordat ze
het zelf weet. zit zU naast den chauffeur
en gaat het met een snelheid op Haar
lem af. Dat is een fortuintje. Binnen
een half uur is ze thuis. Iedereen is
al naar bed. En met een zucht van ver-
licht'r.g (een groote onderneming, be-
grypt ze. was het toch wel) strekt
ze da vermoeide Jodenmaten uit en
slaapt ln.

Als ik zeggen moet wat die neiging
om beroemde personen te gaan zien
eigeniyk beteekende, zou ik dit willen
veronderstellen. Geert was een van die
menschen. die niets liever zou hebben
gedaan dan reizen. De wereld zien.
Maar de omstandigheden hebben daar
niet toe medegewerkt. Ze heeft er nooit
geld voor gehad en zal het ook nooit
hebben. Als ze in de krant leest van
andere menschen, die overal in de we
reld zijn geweest, beroemde personen,
dan wil ze die zien. Dat geeft haar een
zekere voldoening. Ik geloof niet dat zij
het zelf heelemaal bcgrüpt. want zoo
heeft ze het nooit aan familie en ken
nissen uitgelegd; als die haar er naar
vragen, zegt ze «vmvoudlg: „och. dat
vind ik nou aardig" en daar biyft het
hy. Haar bijnaam: „de heldenkykster",
verliest ze ook nooit meer.

Er komen nog meer kindertjes.

No. zeven komt zich aanmelden, na
derhand no. acht. Die is de hekken
sluiter. Ze heeft aan haar achttal de
handen vol. Alles maakt ze mee. wat in
een druk huishouden voorkomt. Ziekte
af en toe soms heel ernstig. Heeft Ma-
rietje het met diphterie niet van den
dood opgehaald? En heeft Geert een
jaar later niet gevreesd, dat ze Jaapje,
dflt lieve Jongetje, zou moeten missen,
toen iilj met typhus in de barak lag?
Jan ze'.f is nooit ziek, maar er komt een
werkstaking on hoc vier weken staken
een huisgezin achteruit zetten weet dc

huisvrouw het best. Maar ze houdt er
den moed in en geeft al haar kracht, al
haar toewU'ding aan man en kinderen.
In ziekte, in gezondheid, is zU het mid
delpunt. Al de kinderen komen met hun
kleine en groote verdrietjes naar haar
toeu

Niets Is haar ooit te veel.. Als het noo-
dig is gaat zU later dan iedereen naar
bed, als het moet staat ze een anderen
keer vroeger dan iedereen op. Maar
haar oude neiging om beroemde men
schen te gaan zien biyft even sterk als
altUd. zy gaat kyken naar den Intocht
van een beroemden wielrenner, als een
Engelsche club voetbal komt spelen,
gaat ze er naar zien, met een van haar
zoons, zelf een goed speler, die haar het
spel uitlegt, zy hoort dat een beroemde
schilder uit Frankryk in het Frans
Halsmuseum komt en ze gaat hem zien.
al begroot het haar van 't kwartje
entree, want de kinderen worden groo-
ter en het huishouden is op zijn duurst
Dan op eens komt een groote zorg, een
vreeseiyke angst

Tot nu toe hebben de kinderen zich
best gedragen. Op school leerde de
een wat beter, dan de ander, maar dat
is zoo erg niet. Als ze maar geen slecht
karakter hebben, geen slechte gewoon
ten krijgen. En daar op eens lykt het
met Willem den verkeerden kant uit te
gaan. Hy is een aardige jongen, overal
gezien, bij de kameraden, by de familie,
een Jongen vol grappen, een geestige voor
drager. Iedereen lacht om hem. Maar hij
is wat zwak. Weigeren kan hy niet goed.
Een enkelen keer drinkt hy een glaasje
te veel en dat vervult haar met groote
zorg. Moet haar Willem.... ze durft het
vreeseiyke woord byna niet uitspreken
een dronkaard worden? Ze spreekt cr
met hem over. zachtjes, voorzichtig
(een Jongen van twintig is geen kind
meer) en liefst alleen, want vader Jan
kan zoo driftig worden en ze ls doodsbe
nauwd voor heftige ruzie In haar gezin.

Dan, op een avond, komt het vreese-
lijke. Willem is naar een uitvoering.
„Het zal wel wat laat worden", heeft
hy gezeid. zy en vader wachten tot elf
uur. hU is er nog niet. Vader brom*
Hij houdt er niet van dat het zoo laat
wordt. ..Ga jy maar naar bed", zegt ze.
„je moet alweer vroeg te werk." Hij laat
zich overhalen, al mopperend over Wil
lem en zy blijft wachten. Het wordt
twaalf uur, half een. een uur, half twee.
Haar angst wordt voortdurend grooter.
Dan hoort zU gestonunel aan de voor
deur. Ze doet open. Willems vrienden
brengen hem thuis. HU is dronken. Een
van de jongens wil nog een grapje zeg
gen. In het licht van de straatlantaarn
is zij zoo doodsbleek, dat de woorden
hem in de keel blUven steken. Ze sluipen
veg. Willem har.gt als een lijk over een
stoel, een afschuwelijke dranklucht om
hem heen. HU wil wat zeggen, maar de
tong weigert haar dienst. Zoo stil als ze
kan brengt zU hem naar bed, helpt hem

zich uitkleeden, legt den vinger op den
mond tegen het Jongere broertje dat
wakker geworden is en vol schrik naar
Willem kUkt..

Dan gaat zU zelf naar bed, maar de
slaap komt niet. Met brandende oogen
kykt ze in het donker en als de mor
gen komt is ze er alweer uit, om Wil
lems hoofd te betten met koud water,
cn hem een sterke kop thee te geven.
HU durft haar nauwelUks aankykon.
hU schaamt zich. En pas. als hy bUna
onhoorbaar, plechtig belooft: „nooit
weer moeder, nooit weer," barst zc in
tranen uit, maar houdt zich op eens
weer in. Wat staat ze daar te snikken!
De andere kinderen mogen het toch
niet hooren en vader ook niet, vader
heelemaal niet. HU zou zoo woedend
worden. Misschien Willem dc deur uit
sturen.

Een groot gezin is als een maat-
schappU in 't klein. Er komen voort
durend moeiiykheden voor, ook wel
prettige dingen. De jaren gaan voorbU
de meisjes trouwen en al hebben zi)
haar ook dón nog noodlg, het gaat hun
goed. Moeder Geert mag niet klagen.
Dat doet zc ook niet. dat heeft
nooit gedaan. Er komen kleinkinderen,
waarvoor grootmoeder weer begint te
zorgen, als van voren af aan; ze ver
troetelt ze, meer dan vroeger haar
kinderen, zegt ze zelf wel eens. Ook de
Jongens stichten hun eigen gezin en op
een dag gaat de laatste uit huls cn biyft
zy met Jan alleen over. Net als ln 't
begin.

Zij heeft een gevoel, alsof ze nu wel
wat rusten wil. Maar ze doet het niet.
Er is altyd in die gezinnen wat te
helpen, by te springen, op te passen en
Jan wordt ook een dagje ouder. Eens op
oen dag wordt ze ziek en gaat naar bed.
De kinderen kUkon verwonderd. Moe
der ziek! Dat hebben ze haast nooit
beleefd. De dokter komt en kykt be
zorgd. Het longontsteking en ze is
niet heel sterk. Na drie dagen gaat ze
rustig heen,

Vader cn de zoons brengen haar naar
haar laatste rustplaats. Zc hebben
allemaal de tranen in de oogen, d;e
sterke mannen. Als het afgeloopon is
en ze langzaam weggaan. ;:egt :;'.der
zoo zachtjes voor zich heer.; „Dc helden-
klikster zal geen helden meer zien." Dan
kykt hy naar het graf om en zegt: „Ze
was zelf ren held!"

HU had moeten zeggen een heldin.
Maar vader Jan was niet sterk op dc
taal. En hoevee! erkentelijkheid lag cr
niet in dezen uitroep, d.en niemand
van den stillen, volstrekt niet uitbun-
dlgen man zou hebben verwacht.

De oudite zoon nam zijn vader onder
den 3rm er. zwijgend, nu:, ccn vol hort
gmgen zy, zc: op ccn rU. het kerk
hof af.

ÏTDELIO,