CadumZeep Wacwiïloshs ADVERTEEREN HEEFT SUCCES PRIVATE DANCING ACADEMY bffee de Luxe >©S>£ W BONTMANTELS DANSEN HEEFT ALS GEZELSCHAPSSPORT H. Raymund Wildermuth /LQAUW ALVA ACHTERMA I VREDE DvJ SLUITEB LVI NEE>\ ^^"QELD MEP \\'OOH TABAK1 »A»K KVDOUWE EGBERTS (2Gct TABAKSFABRIEKEN OPOEBlCMI 1755 V -3d N.V DOUWE EGBERTS (26ch TABAKSFABRIEKEN V ^c,,. OPOERiCKI 1755 X2 %4l LETTEREN EN KUNST. MUZIEK. EGLISE WALLONNE VEILLéE DE NOëL. Het nederige kerkje der Waakche Gemeente aan het donkere Begijnhof prijkte Zaterdagavond van binnen in luister. Lux in tenobrls. Op eenvoudige en indrukwekkende wijze werd het Kerstfeest ingeluid. Zinrijk en bctee- fcenisvol was het denkbeeld om near oude gebruiken terug te g^an en :r. den liturgtschen dienst h<?^ verhaal van den Evangelist riet ^sproken, doch ge- zongen in te la-soften. In het Weih- nachtsoratorium van Bach heeft men een voorbeeld. Maar terwijl Bach het Evangelie van Lucas volgde en dit met tal van madrignlische Invoegingen af wisselde, werd bij de Kerstviering in de "Wa .Ische Kerk het Kerstmysierle vol gens Evangelie van Johannes verkon digd cn muzikaal verklankt, zonder ver dei e ir; jrpolaties. De compositie daar van voor gemengd koor en vier solo stemmen was het werk van den orga nist der Kerk, den heer W. H. Biele. In zooverre nu de vertolking dezer compo sitie een deel van den kerkelijken dienst uitmaakte en niet ter wille van haar zelve gegeven werd, onttrekt zy zich eenigermate aan kritische bespre king. Ik zcide reeds dat de Kerstvie ring indrukwekkend was; zij was het door de eenvoudige doch gevoelvolle woorden van de predikant, zij was het -ook door den gloed des overtuiging die uit den zang van koor en solisten straalde en die als de weerschijn van het kaarsengeflcnker aan den Kerst boom was. Doch ik mag niet verzwijgen, dat do indruk zoowel op den muzikaal ontwikkelden hoorder als op den leek nog grooter geweest ware, indien een vaardiger hand deze compositie hadden ontworpen, indien een machtiger geest deze hand hadde bestuurd. De talrijke muzikale tekortkomingen, de harmoni sche onbeholpenheden, de vreemdsoor tige verdeelingen van den tekst tus- schen koor, solisten en kanselredenaar, dc vermoeiende eentonigheid van de nagenoeg geheel homophëne, telkens in dezelfde toonsoorten terugvallende, melodisch zwakke solopartijen, de ba nale, aesthetisch ongemotiveerde roula des en rhythmische toonherhalingen van het orgel, zijn alle kwaliteiten die bij een uitvoering in de concertzaal meor de aandacht zouden getrokken hebben dan nu het geval was. Maar men gevoelt neiging, de waag te stel len: waarom dan niet stukken uit Bachs Kerstoratorium genomen? De taak voor koor en solisten ware dan zeker dank baarder geweest. Het kleine gemengde koortje, dat onder leiding van den or ganist zong, klonk beschaafd en door gaans zuiver; de solisten, mevrouw L>. EnschedéVos, sopraan, mevrouw Briët- Kleyn van der Willigen, alt, de heer Jan Hensen, tenor en dc heer G. O: to. bas, toonde respectabele bekwaamheden te hebben, die ik voor ditmaal niet in bijzonderheden wil bespreken: verdient het" dan geen overweging om met het beschikbare goede materiaal eens in de klassieke litteratuur te gaan omzien, opdat de heer Biele de aan zijn muzi kale zorgen toevertrouwde kudde als een goede herder op vruchtbaren, vetten grond weide? KARSL DE JONG. HAARLEM'S GEMENGD KOOR WEIHNACHTSORATORIUM Lag bij de Kerstviering in de Waal- sche Kerk het zwaartepunt in den ker- kelijken dienst zeiven, die voor dit bij zonder geval muzikaal, zij het ook niet geheel bevredigend, geïllustreerd weid. bjj de uitvoering van Bachs Kerst oratorium was het in de eerste plaats de muzikale gebeurtenis, die onze aan dacht gespannen hield, en waartoe het Kerstfeest slechts de gepaste aanleiding geeft. Wat na de beide vorige uitvoe ringen door. Jan Booda en zijn koor een goede traditie beloofde te worden werd ten vorige jaren door my onbe kende omstandigheden onderbroken; gelukkig heeft M. G. K dit jaar de uitvoering weer tot een feit weten te maken en we hopen dat in volgende jaren geen storende invloeden de her- hallmg mogen very delen. Hier hebben we een lichtpunt in de donkere dagen een oase in de wcestyn der profanie, die zich reeds te kort gedaan acht, nu zij in den vervolge op eersten Kerstdag geen publieke vermakelijkheden zal mogen organiseeren. Hier hebben we bovendien in Bachs werk Kerstmuzick, zooals ze zijn moet, onovertrefbaar in liefeiykheid, kracht, vroomheid van uit drukking en mcesteriyken bouw. En het stemt tot tevredenheid dat zoovelen ondanks het vilde winterweer zich den gang naar de coucertzaal getroost had den om den verheffenden invloed van Bachs kunst wederom te ondergaan, zoodat de groote zaal bijna geheel be zet was. Dat de uitvoering wat de koren be treft zeer goed was, kan geen verwon dering wekker.: het gros van het koor kent het werk, dat het nu ten derden male heeft uitgevoerd, en gaat er ge heel in op. Allen zingen onder Booda's levendige, rhytmisch vaste en aanvu rende leiding met groote toewijding en zoo klinken alle koren frisch cn pittig, en werd bijwijlen een geluidsvolume verkregen, waarby het volle werk van het orgel neg op den achtergrond bleef In de bezetting der solo-partijen was ditmaal eenige wijziging gekomen, ver-' geleken bij vroegere jaren. De sopraan Annie Bollen kon mij aanvankelijk niet geheel voldoen: de tonen klonken, voor al in de hoogte, wat scherp en de aan zetten waren niet zeker; in het duet met bas in het derde deel was zij beter, doch over "t geheel r.og iets zwak: nog beter was zij in de bekende echo-aria in het vierde deel. waarin dc uit een natuurkundig oogpunt hoogst merk waardige echo r.u eens na een heele. dan weer na een halve maat antwoordt. In dit nummer waren zoowel toonaan- zet als timbre zeer goed en het echo- effect werd mooi weergegeven. De alt- zangeres Theodora Versteegh en de bas Jac. Ph. Caro zyn hier te goede be kenden dan dat ik over hun vele voor treffelijke hoedanigheden behoef uit te weiden; de welluidende, warm getim- breerde stem en de voorname dictie van mej. Versteegh vormden een reine genieting voor oor en verstand: de no bele tonen, waardige voordracht cn ze kerheid van den baszanger waren niet minder te prijzen, in 't bijzonder in het recitatief no. 22. De zeer moeilijke en vermoeiende tenorparty, die behalve den taak van den Evangelist ook nog eenige buitengewoon zware solo-arias omvat was ditmaal aan onzen stadge noot F. E. Paesl toevertrouwd, cn we kunnen met genoegen const a teer en dat de schoone belofte, die hij verleden jaar by de uitvoering van fragmenten van het Kerstoratorium in de Broe- derkerk gaf, nu volkomen gestand deed. Ook ditmaal deden het gemakkeiyk aansprekende orgaan, het ronde heldere stemgeluid aan Carl Erb denken; de wijze waarop Paesi de beroemde colora- tuurlüke aria ..Frohe Hirten. eüt" vertolkte toonde zoowel groote techniek als voortreffeiyke adembcheersching We zullen dus in 't vervolg met Signore Paesi, tenorc lirico als een der vocale, vertegenwoordigers van beteekenis on zer Paesi bassi 1) hebben rekening te houden. De H. O. V. verleende haar medewer king op zeer verdienstelijke wyze; ech ter hadden we de hooge trompetten nog wat zuiverder gewenscht. Verschil lende leden hadden min of meer ge w'chtige solopartijen te vervullen: hee- ren De Rooy U.-.obo), Blcz (althobo), Elsman (fluit). De Vries (trompet). Grin (viool) en over 't algemeen kan daarover gunstig gerefereerd worden. Bovendien was de begeleiding nog ver sterkt door de medewerking van den organist Piet Halsema, die de orgel partij uitstekend aan het ensemble deed aanpassen en van de pianiste Bets Ne- derkoom. die de omvangryke cembalo partij onberispelijk vervulde. We zien nu met belangstelling de volgende uitvoering van H. G. K.. die „Der Fliegende Hollander'' van Wagner in concertvorm zal geven, tegemoet. KAREL DE JONG. 1) Italiaansch voor Nederlanders. HET TOONEEL. HET SCHOUWTOONEEL. BLACKIE. Vier hoofdstukken uit het leven van een misdadiger. „Een pleidooi voor een beter gevange niswezen" zoo zouden wij Blackie wil len noemen, liever dan „vier hoofdstuk ken uit het leven van een misdadiger". Als pleidooi is dit nieuwe stuk van H. J. Brussc en Jaap van der Poll mij hoogst sympathiek en om zyn zeer no bele strekking zou ik Blackie dan ook in heel ruimen kring bekend willen zien. Qua tendenz-stuk is het zuiverder en beter gelukt dan Boeven en Burgers, dat door het Nieuw Nederlandsch Tocneel is opgevoerd, en het pleidooi van Van der Poll en Brusse zal al is het qua tooneelwerk allerminst een meesterstuk het publiek meer overtuigen van de noodzakelykheid der verbetering van het gevangeniswezen dan het veel besproken stuk van Pauwels en Defrcsrse. Gedurende de pauze heeft Jaap van der Poll mU het een en ar.der over het ontstaan van Blackie verteld. Een paar jaar geleden kreeg hij een boekje van de Wereld Bibliotheek Leringen van Os borne, directeur van.de Sing-Sing ge vangenis in Amerika >■>- in handen, welk boekje een geweldigen indruk op hem maakte. Vooral wat Osborne in z ju le ringen vertelde ovct Blackie. den „mis dadiger", die zooveel had gedaan voor de verbetering van het lot zijner mede gevangenen, had hem bUzondcr getrof fen. Het heeft Van der Poll nog heel wat moeite gekost de „brieven'' van Blackie, waarover Osborne in zün boekje schrijft, in handen te krUgen. Maar toen hy ze eenmaal bezat en gelezen had. stond het plan om daar een tooneelsluk van te maken, ook by hem vast. HU sprak er over met den schryver van Boefje, den man. die in zijn lever, voort durend heeft gestreden voer de verbete ring rar» het lot der gevangenen en ook Brusse meende in Blackie eer. pleidooi voor een beter gevangeniswezen te zier. dat ten tooueele gebracht, zyn i...wer king op het publiek niet zou misser.. Zoo is door de samenwerking van de twee schrijvers van Eoefje het nieuwe tco- neeLstuk Blackie ontstaan. Blackie is dus niet pure fantasie, het is een door feiten pedccumertecrde waar gebeurde geschiedenis. Natuurhjk heeft dit cmt de artistieke waarde van 't toor.ocI.~Luk niets te maken, maar het verhoogt wel de kracht van 't pleidooi. Voor hen, wie het in de eerste plaats om den tendenz by dit stuk te doen is. za 1 de wetenschap, dat Blackie geen fictie is. ongetwijfeld van belang zijn. Het eerste bedrijf, waarin wy zien hoe Blackie. de oud-circus-artist, cr toe komt om misdadiger te worden. ;s louter en alleen een „aanloopje", een voor spel voor het eigeniyke stuk. dr.t in do Auburn-gevangenis speelt. Het is niet meer dan een los hoofdstuk, dat door elk ander hevfdstuk vervangen had kunnen worden. Maar dan krygen wy het pleidooi van Blackie. Wij zien hem in het tweede bedrijf 14 jaar later als een wrak in zUn cel en wij hooren zyn verhalen van zijn vreeselijk lijder., zijn martelingen in den „cooler", de aan doenlijke geschiedenis van de poes met haar jongen. Het is geer. drama, het is louter verhaal, maar wy luis'.eren vol aandacht, vooral omdat Jan Musch het zoo prachtig, zoo eenvoudig, maar zui- ver-menscheiyk en ingehouden sober vertelt. Blackie gaat dank zy den grooten toor.eelkunstenaar voor ons leven. Hy doet zyn verhalen aan een gevangenlsfcezockster sympathiek ge speeld door mevr. Hesje Rij kens—van Rijk en acn Osborne, den nieuwen directeur, met warmte weergegeven door Ko AmoldL Osborne is de man van het nieuwe systeem. Hij wil de gevangenen weg uit de cellen, in de oper. lucht, in God's vrije natuur tusschen bloemen cn vruchten, hy wil hen los van den eeuwige confcröïe van cipiers en bewaar ders. hU wil hen weer tot maa'rchappe- lUke menschen maken door eigen be stuur, door vertrouwen en geloof In elkander. En Osborne komt hienoor by Blackie, den gevangene die als „onver beterlijk" bekend staat, maar cic toge- lyk door zyn onnoemelijk lijden in de gevangenis de psyche van de gevange nen kent. als geen ander. Blackie is zoo geliaffen 'door dat b!Uk van vertrou wen, dat hij zich zelf zweert het mes en den sleutel waaraan hU jaren gewerkt heeft en die hem den toegang tot de wereld daarbuiten moeten verschaffen, aan Osborne te zullen geven, als waar heid wordt, wat deze hem heef: beloofd. In het derde hoofdstuk zien wij het nieuwe systeem. In plaats van de be dompte cel de blauwe hemel, bloeiende vruchtbcomen en geurende bloemen. De gevangn vennen te zamen een eigen maatschappij, voeden elkander op dcor het groote vertrouwen, dat Osborne hun schenkt. En dan krijgen wij ook drama tisch het hoogtepunt van het stuk. Blackie. die 14 jaar lang lusschcn dc go- va ngcnlsmuren heeft geleefd cn den blauwen hemel al dien tijd niet meer heeft gezien, wordt door Osborne naar bulten geleid. Ilct is of hij '.an dc hel plots m den hemel komt. Niemand der toeschouwers zal bU dit door Jan Musch meester!Uk gespeelde tooncel on bewogen zün gebleven. Het was gróót spel. dat Musch hier gaf. diep ontroerend door innige men- scheiykheid. In dat tooneel was het pleidooi het meest overtuigend, het welsprekendst, terwijl er toch op het tooncel büna geer. woord werd g-rijro ken. Hier was de climax bereikt. Wat daarna volgt, BlscJcic's ontmoe ting met zyn oud-kameraden zyn be zweren van Joe Lee om het vertrouwen van Os born niet te bcschsmen en In het laatste hoofdstuk zUn sterven, nadat hy van de gevangenen het kruis van buitengewone verdienste cn even voor zijn dood het gratiebesiuit van den gouverneur ran New Ycrk heeft ont vangen dat alles brengt riet meer die ontroering als van dat eene tooneel, waarin Jan Musch ons heel de wereld van een gevangene openbaarde. Wij zyn niet blind voor de fouten van dit stuk. wy moeten ei kennen, dat wy zoowel in I als in IV nu en dan op de grens van het melodrama staan en dat. het sentiment meermalen tot het sentimenteele overgaat. Maar wel Is dit stuk om zijn nobele strek king ons lief. Er spreekt hart uit. het is een pleidooi, dat overtuigt en !n het door mü reeds aangehaalde too neel ook ontroert. WU wenschen Blackie heel veel opvoeringen toe. En nog meer, wjj hopen voor de schrU'vers, dat zy het doel. hetwelk zU zich stel den verbetering var. het gevangenis wezen ook in Nederland met hun pleidooi mogen bereiken. De figuur van Blackie beheersch* heel het stuk. HU wordt door Musch in alle phasen meesterlijk gespeeld. In I jcr.g. lenig, met een brandenden harts tocht, dan in de volgende hoofdstuk kon een gebroken man, een wrak, maar toch nog met innerlijke kracht. Het gewaar van het tr.elo-dramatische lag in dit stuk voortdurend op dc loer. Musch heeft het door zyn prachtig, menscheiyk spel schitterend overwon nen. Voor hem was de triomf ran den avond Het publiek heeft hem een war me ovatie gebracht. Alle andere personen biyven bij hem In de schauduw. Arnold! van Hesje Ry- kens roemde ik al. wy noemen hier nog Jeanne van Rijn nis de verleidelijke Zita. Co Balfoort als Joe Leo cn niet te vergeten Jaap van der Poll. den schryver. in do gedaante van Bllly Duffy Wij hadden den bescheiden auteur aan het slot gaarne naast Musch nog even voor het voetlicht gezien. J. E. SCHUIL. TTELDADIGHF.IDSFOXDS „HET SCHEMERLAMPJE". Min schrijft ons: Op de Maandag 19 December 1Q?7 gehouden jaarvergadering werden c- inkomsten als volgt verdeeld: Noderd. Hervormde Diaconie. Jam- straat f 40.Jozefshuis Trinltas, zyi- singel t 40.—; Israëlitische Armen 30: Stads-Editie Kleed.r.gfonds 23.—: Stads Armer.- en Ziekenhuis 35/—: Lt r des Heils 20.—: Hofje in dc Tuchthuisstraat 'S inwoners) 40—; Kinderkerstfeest Stads-Editie OII Crt. f 25.— i St. Vincentius-Vereenlging 30: Aan 33 der allerarmste gezinnen in Haarlem, waarvan 14 opgegeven door hot Burgerlijk Armbestuur, 10 door dc Tuberculose Verecnlging, 2 door zuster INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 CenN per regel. Suiker Room Boter Geeft U zelve en Uwen kinderen goede cn tegelijk voedzame Snoeperij Merison (Diaconessenhuls). 7 door den penningmeester of één der leder., werd eveneens een Kmtgave verstrekt cn we! san 30 gezinnen i-der lo cn aan 3 leder 15. dus tezamen 345. In Juli i 1. ann het Stermrnmp-Comité 50.— Samen 6S0-— By de intrede ran ons 10e levensjaar zal ieder zieh kunnen indenken, met welk een blijdschap het bestuur boven genoemde cUfcrs publiceert, als men nagaat, dat er verleden Jaar 505— '-s verdeeld en het Jaar daarvóór 67.50- Het spreekwoord: ..Vele kleintjes maken één groote" is hier dan toch wel be waarheid. al kunnen wy u r.ggen, dat een bedrag van bijna 7C.0-aan kwartjes slechts door eendrachtige sa menwerking en het constant propagan da maken door verschillende leden bij een is gebracht. In dit laatste ligt j-ilst het geheim. Brengt, by welke gelegenheid dan ook. ons populaire fonds cp de Juiste wijze in herinnering, en ge zult zien. dat ge ln de meeste gevallen een nieuw- lid gekre gen hebt. vóór dat ge het zelf goed weet. Wü zouden zoo gaarne in stygen- dc lijn blijven voortgaan en wanneer w\J by de volgende Jaarvergadering in De cember ons tienjarig bestaan her denken. met een bedrag voor den tlng komen, dat de in den aanhef genoemde specificatie behoorlijk slaat. wy durven natuurlijk niet aan 1000 te denken, maar w'J zün toch optimist genoeg om te vertrouwen, dat. als elk lid op het juiste moment zon best doet. wit er niet ai te ver van verwijderd zul len biyven. Denkt u zich eens een oogenblik al die blijde gezichten in van de vele ouden van degen cn kinderen, die van ons een extraatje in welken vorm (Dn ook. met Kerstmis of Nieuwjaar ter hand gesteld i Ogen. De zegetocht van onzen penningmees ter die kort voor Kerstmis aan 33 huis bellen trekt om een tientje te bezorgen en die oude vrouwtjes. dia. tcunend op de onderdeur, hunne gaven met soo n groote dankbaarheid ln ontvangst ne men, ongeacht de verschillende instel lingen, die hunne haast wel permanent geworden JaarlUksche bijdragen van ons ontvangen. wy willen thans kort zün en zeg gen: Aan Leden. Vriendelijker, dank voor uwen steun. Biyft or.s nog Jaren lang trouw enzou er niet Iemand onder uwe vele kennissen cn vrienden zijn. die gil met o zoo weinig moeite eveneens lid van onze liefdadige Iv.rtri-. ling kunt maker.? Ongetwijfeld wel! Aan niet-ledcn. Ls de contributie van 25 ets per maand (of nog (reen cent. gemiddeld per dag) voor u een bezwaar? Wy meencn van r.'.et, temeer, daar u de wetenschap hebt. dat een cn ander goed wordt bettced. Ncmfo Eilec'.cn in Itendopól Itgen provide vcrROcdinj. Incasso van Wisje!» en Kwitsnt'en. Opent Reken «c-Conraat. U'tji te via ïponrbaaktoekje» reolevcrror Jioj 4 i roeent. o Koopen en verkoopen van vreemd geld. j Werkt be too verend er. fa taaL j Geen RAT ol MUIS kan eraan ontkomen. Dooi 50 ct.cn tl- Bü »llc drogivua. Een zuivere zeep ais de Cadum- j bovendien tot het laatste snip. reep is onontbeerlijk voor d-1 pertje hard blijft is de Cadum- verzorging van da huid. Daar zij zeep voordeeiig in het gebruik. Prijs 25 c(?nt. U. S. Import House, Amsterdam. Importeur voor Nederland en Koloniën. ■■mink/3 ISO GIERSTRAAT 16 TELEFOON 13525 GEBR. KWEKKEBOOM International certiöed professors of Dancing Het prospectus wordt U op aanvraag gaarne toegezonden KL. HOUTWEG 5 TELEFOON 12225 HET BESTE ADRES V'j VOOR UW KLEEDING i NAAR MAAT EN NIET DUUR Nederlandsche Handels- en Landbouwbank Haarlem Gedempte Oude Gracht 29 1 elefoor» 13820 Adviezen voor geldbelegging- Nemen geiden in deposito. Koopen cn verkoopen van Effecten. Nazien van uitlotingen. Verzilveren vau coupons en lossingen. 1 Administratie vrart vermogens. Autobuitenbanden geheel vc.nlcuwd. Extra lage prijzen Alle mater.! 29 x 4.4(1 a 17.50: x 5-25 a 27-50; 32 x 4 a 252)0: 30 x 3 1/2 a 17-50: 730 x 130 a 20.50. Levering rem bours vrij zicht. Zocherstraat 9t> 8 GROOTE OPRUIMING VAN ALLE THANS NOG VOORRADIGE VOSSEN, .MARTERS, KRAGEN EN MANCHETTEN TEGEN STERK GEREDUCEERDE PRIJZEN H. J. WIJKHUIZEN BONTWERKER GEO. OUDE GRACHT 49 TELEFOON 12789 gedurende aüe twaalf maanden van het jaar groote aantrekke lijkheid. Behoudens een xeldzatne uitzondering wordt er bij elke gelegenheid gedanst, men stelt er dus vanzelf prijs op zoo goed en sierlijk mogelijk te d.mscn. Euitengewoo.i goed dansen leert men bij de GR. IIOl'TSTB» 29. ing. Ancgang Telefoon 12C27 Engclsch door Engelschman Lceraar Middelbaar Onderwijs Bcëcdigd Vertaler G. A. BROEKMAN

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1927 | | pagina 7