Purol bij Ruwe en Schrale Huid. Doos 30 ct
DE GASOORLOG.
LETTEREN EN KUNST
STABILISATIE VAN DEN FRANC?
BINNENLAND
HAARLEM'S DAGBLAD WOENSDAG 28 DEC. 1927
Het gas als wapen Onjuiste en sterk overdreven
berichten. Kan de bevolking van geheele steden
door een gasaanval uitgeroeid werden? Het gas op
het oorlogsveld. Het gebruik van chemische stoffen
in vroegere oorlogen. De eerste groote Duitsche
gasaanval op 22 April 1915.
De groote wereldoorlog heeft tot ge-
Tel:; gehad, dat verschillende nieuwe
wapens in gebruik genomen werden.
Daaronder is het gas wel datgene wat
den grootten indruk op de menschhoid
gemaakt heeft. Mocht liet gebruik van
de vliegtuigen voor verkenning en bom
bardementen als lichtzijde tenminste
dit voordeel hebben, dat de ontwikke
ling der vliegtuig techniek er ten zeer
ste door bevorderd werd, on den gas-
oorlog is niets dan Hechts te zeggen
Men kan dan ook allerwcge een in
stinctieve vrees van het gebruik van
gifgassen in een toekomsteen oorlog
constateeren, een vrees die niet weinig
vermeerderd wordt, door de zeer on
juiste en alarmeerende berichten die er
over verspreid worden. Dit heeft er toe
bijgedragen de beteekenis der gifgassen
te overschatten, zoowel wat hun gebruik
als wat hun uitwerking betreft. Veel
vuldig kan men berichten aantreffen
over nieuw gevonden gifgassen die wat
hun doodelljke uitwerking betreft alle
vorige zouden overtreffen en waarvan
geringe hoeveelheden geheele steden
zouden uitmoord-en. Te weinig geeft
men zich hierbij rekenschap van de
bron waaruit deze berichten afkomstig
zijn en op welke manier ro:n de gewel
dige uitwerking er van heef: kunnen
constateeren.
De fabricage van gifga'ssn heef:
zich steeds bepaald en zal zich In de
toekomst ook moeten bepalen tot hst
Wijzigen van reeds bestaande vergiffen
die dan voor de noodlot, ge oorlogs
doeleinden. waarvoor zij rcbnrikfc moe
ten worden, doeltreffendrr gemaakt
worden. Zoo verbreidde zich tegen het
einde van den oorlog het bericht, dat
een Amerikaansehc prefer-. r Lewis een
nieuw, in zijn uitwerking, uiterst ver
nietigend gas gemaakt had. Sedert is
en de samenstelling en da uitwerking
van dit gas onderzocht. Het blijkt
slechts een wijziging te zijn van het
ged'irende de 3de helft van den grooten
oorlog gebruikte mosterdgas of Yperiet
bij welke het wat werking betreft ech
ter achter staat.
Een zeer gevaarlijk denkbeeld dat
men over de gassen ook vaak hoort
verkondigen en wat bijv. dcor Prof. van
Embden herhanldriilk naai- voren ge
bracht is. is dat steden door vliegtuigen
met gasbommen bestook: zouden wor
den. waardoor de geheele burgerbevol
king uitgeroeid zou worden. Dit denk
beeld is daarom zoo gevaarlijk omdat
militaire bevelhebbers dit onzalig idee
werkelijk eens in zich mochten voelen
opkomen en er nu niets in zouden zien
het ook te volvoeren, want Het wordt
•toch Immers vtrwacht en de anderen
mochten hun eens voor zijn! Overigen'?
zou de uitvoering van zoo'n plan vrij
wel onmogelijk zijn.
Een dergelijk luchtbombardement zou
moeten worde uitgevoerd door c'e
zwaardere en daardoor uit derf aard der
zaak moeilijk manoeuvreer;r.de bombar -
deervliegtuigen.
Deze zouden een gemakkelijke prooi
worden van de jagervliegtuigen. De
voorraad bommen die de vliegtuigen
kunnen meevoeren is bovendien beperkt,
zoodat wanneer een stad van middel
bare grootte, zeg bijv. Haarlem, met
eenlg ettect gebombardeerd moest wor
den een luchtvloot noodig zou zijn die
22 maal zoo groot is als de tegenwoordige
Fransche luchtvloot. Hoeveel daarvan
terug zouden kunnen keeren blijft daar
bij dan een open vraag. Wat dit punt
betreft, kan ir.cn dan ook zeggen, dat
van de gifgassen weinig tc vreezen valt.
Maar ook van den invloed van het gas
op het oorlogsveld heeft men zich een
verkeerde voorstelling gevormd. De uit
werking daarvan is in het algemeen,
nadat tegeDmaatregelen getroffen wa
ren uiterst gering gewee:-:. Dc morcclc
Inwerking er van echter was z;er groot.
Db verkeerde voorstelling over het gas
waren is ten decle een kwestie van oor
logspropaganda. D. Amerikaansche ge
neraals Fries en West laten zich in hun
werk ..Chemical Warfare" met een ze
kere cynische openhartig held hierover
uit. Zij verklaren o.a. De gasoorlog zou
uit humanitaire overweging wegens dc
veel geringere veroorzaking van morta
liteit en blijvende invaliditeit verre bo
ven een anderen oorlog verkiezen zijn
De reden waarom dc afkeer ervan zoo
groot is. is dat van gealileerde zijde veel
propaganda er uit ges!r. nun is, door het
te doen voorkomen alsof de Duitschers,
met elk middel hoe gemeen of laag ook.
den oorlog trachtten te winnen. Hoewel
onjuist werd de waarde van deze pro-
nnvar.tfa bewezen: .Jor ;t kept up the
fighting spirit of the allied armies".
Maar iedereen moet toch een instinc-
ti iven afkeer voelen van dit nieuwe wa
nen. dat zoo uitermate gluiperig werkt.
Dikwijls wordt hier ongevoerd.
at elk war"1- dat nieuw is den indruk
maakt gemf ener dan elk vorig wanen te
zijn en men wordt dan verzocht zich
eens in te denken in der. pcmeedstoe-
md van eer. ridder uit den ouden tUd
i", v plotseling van eer. grooten afstand
V\ n koo-el nn*r z|jn hoofd geslingerd
kreeg. Zijn afkeer, haat en minachting
togen de lafaards, die hom van een af
stond beschoten moet ook wel zeer groo'.
geweest zijn.
Zou men dus aan het idee van een
gasoorlog kunnen wennen? In zooverre,
f'it men wel "vast Tekent, dat Ui een voi-
aden oorlog het weer gebruikt za\
worden. Mrnr 't gemcene er van blfjft
va Toch: nuchter beschouwd is
lïot peen «rins erger dan iemand met
gran*t*n te vermo-zcVn en zooling d?
volken nos niet wijs genoog zijn om
apcngeweld ter rijde te schuiven als
middel tot oplossing van een geschil, zal
non het gnswapen op den koop toe dic-
j: an te nemen.
Het gebruik van chemische stoffen als
strijdmiddel is eigenlijk van zeer ouden
datum. Dit is ook begrijpelijk. Doel van
ecc oorlog ral altijd zijn. het bulten ge
vecht steller, -.ar. der. tegenstander en
logisch mee t ci s het id;c tot aanwen
ding aanwezig z.Jn.
Zoo schijnen reeds de Spartanen bij
de bestorming van Athene onder di
•.vallen d:-; A zwavel ontbrand te heb
ben. teneinde der. verdedigers he: verblijf
daarachter onmogelijk tr maken. Cok in
dc middeleeuwen is het gebruik be
kend. Bij de bestorming van burchten
werden naar dc schietgaten pijlen ge
schoten met een prop pek en zwavel er
aan. dis vooraf In brand gestoken wer
den. Trof zoo'n pijl den muur nabij het
schietgat, dan bleef hij kleven en rook
en zwaveldampen trokken door het
schietgat naar binnen en belemmerden
den verdediger het uitkijken en maak
ten hem het verder standhouden bij het
schietgat onmogelijk. Teneinde den trek
te vcrmiidsn en het binnendringen van
den rook legen te gaan. ziet men dan
ook vaak. dat de schietgaten in telkens
afzonderlijk tc sluiten vertrekken werden
aangebracht. Men lette hier eens op
wanneer men oude kastceleu bezoekt
HH eerste ernstige voornemen om :n
het groot gifgassen te gebruiken :ijpte
tijdens den KrLm-oorlog. Tijdens dezen
oorlog varvoegde zich iemand op het
Engelschc departement van oorlog cn
bood een bom aan. die reet gifgas ge-
vu'd was. Tot in gebruik nemen is het
toen niet of weinig gekomen. Was d'.t
toen wel gebeurd, dan zou wellicht de
gasoorlog zooais die thans bekend is.
vermeden zijn. Voor de oorlogvoeren
den had het wapen toen waarschijnlijk
weinig b:teekenis gehad en misachten
had men toen een wederzljdschc ver
plichting willen aangaan, het niet verder
te ruilen gtbrinken. Cp da 1ste vredes
conferentie, te St. Petersburg bijeenge
roepen. werd namelijk oen ontwerp-
vcrklaring ingediend, waarbij de mo
gendheden z:eh wedevkeerlg verbonden
..op geen wijze, welke dan ook. vergift
op vijandelijk Gebied te verspreiden"
Deze verklaring. d:e alias bas treken zou
hebben werd in het definitieve protocol
niet opgenomen, o a. omdat van Duit
sche zijde het gebruik van gifgas ver
dedigd werd. Wel teekenden eenige mo
gendheden op de 1ste Haagsche vredes
conferentie van lSf» een verklaring,
aarbij zij zich wederkeerig verbonden
..geen projectielen te gzbruiken. waar
van het eenige doel was giftige of ver-
doovenda gassen te verspreiden". Een
verklaring die overigens zeer rekbaar
was en die alleen bewijst, dat het ge
bruik van gifgas geer. onbekend iets
was.
De loopgraafoorlog echter leidde met
noodlottige zekerheid lot den gasoor
log. Hij noodzaakte tot het zoeken r.aar
een wapen dat zich niet door loopgra
ver. prikkeldraad of borstwering liet
tegenhouden en zoo leidde do loop der
gebeurtenisren van zelf tot een vreese-
HJkea Duitschen gasaanval bij Yperen
op 22 April 101").
Het oorspronkelijk idee tot dezen over
val schijnt afkomstig tc rijn van dm
beroemden Duitschen chemicus Haber die
bet echter op veel groo ter schaal heeft
willen toepassen. Het eigenaardige is dat
noch de Duitsche noch de geallieerde
legerleiding zich eenige rekenschap ge
geven hebben van de vernietigende uit
werking op onbeschermde troepen.
De Duitschers hadden hun stormtroe
pen reeds 14 dagen te voren opgesteld
en wachtten alleen cp een gunstlgen
wind. Het wachten duurde zelfs zoolang,
dat een geest van groote ontevredenheid
onder de in zware spanning verkeeren-
de stormtroepen on is ion 1. Tenslotte 22
April dan was de wind gunstig om des
avonds 7 uur. Te acht uur zou het don
ker worden. Toen werden de gaskranen
opengezet. De uitslag was overweldigend.
Dc Canadaezen die dit frontgedeelte be
zetter. vluchtten in paniek. TJondcr ook
maar één schot te lessen drong de Duit
sche Infanterie 5 KM. vooruit. Had de
Duitsche legerleiding dit voorzien, dan
had ze den aanval waarschijnlijk op een
anderen t'Jd Ingezet, thans bracht de
duisternis den opraarseh tot staan cn
den volgenden ochtend hadden de geal
lieerden reserves aangevoerd, waardoor
de verdere opniarsch gestuit werd.
Het typische hierbij is. dat dc geal
lieerden. door een bericht uit Hollend-
sche bron cn door een deserteur op de
hoogte van 't Duitsche plan waren.
Evenmin als de Duitschers zelf vatten
zij de zaak serieus op. Toen de aanval
wat lang uitbleef staken rij een bord bo
ven de loopgraaf uit met er op geschre
ven ..Sie können lange warten bis dei*
richtige wind wftht". Maar toen die woei
was dc uitwerking vrecselt'k. Zelfs toen
de gaswolk kwam aanrollen beseften zij
'i gevaar nog niet. Pas toen heek? linies
stervend neervielen zagen z\j de werke
lijk© beteekenis in cn ccn ontzet tonde
paniek brak uit.
Deze gaswolk-aanval is byna uniek
geweest In het latere stadium van den
oorlog is ze slechts sporadisch herhaald
De voorbereiding was zeer omvangrijk.
(Dc Duitschers bfj Yperen gebruikten
zesduizend gasftauckeu. elk mr. t.us-
schenrulmte van 1 Meter ingegraven)
cn dc uitwerking nihil. Onmiddellijk na
den beruchtcn hierboven genoemden
aanval werden aan alle geallieerde sol
daten lappen met chloorca'cium uitge
reikt om voor dén mond te houden bij
een eventueels herhaling en dit middel
her primitief ook bleek tcoh vrijwel af
doen-e te rijn. Het is dan ook niet waar
schijnlijk. dat een dergelijke aanval nog
maals te verwachten zou zijn.
E. A. Kr.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN k 60 CENTS PER REGEL.
HET TOOWEEL.
ROTTERDAMSCH-HOFSTAD
TOONEEL.
OP ZICHT.
..On Approval" is een Londcnsche
..trekker". Althans toen ik verleden weck
in Engeland was. ging dit blijspel van
Fred. Lonsdale cr nog steeds lederen
avoort met groot succes. Toch geloof ik
gced gciiaar. te hebben met ..On Appro
val" niet in Londen te zijn gaan zien.
want met alle respect voor Lonsdale's
grappigheid, twee avonden achtereen
zou men ze niet moeten genieten. Waar
mee ik allerminst wil zeggen, dat het
gisteren geen amusante avond was.
Mrs. Wisl3ck is 18 jaar getrouwd ge
weest. Zij weet dus. wat het huwelijk
bet cc-kent. De man zoo hooren wy
haar zeggen is nooit, wat hij voor
ons. vrouwen, tijdens de verloving,
schijnt.' Daarom wil rij zich voor geen
tweede maal binden, of de man moet
eerst bij h3ar een maand „proef hebben
gediend".
Richard Halton, de candidaat, neemt
de voorwaarde aar. Hij is genegen „op
zicht" te komen cn het huwelijk in
alle eer en deugd natuurlijk, want wij
gaan niet near Frankrijk maar naar
Schotland na te bootsen. Zijn vriend,
de hertog van Bristol, zal hem bij deze
proef steunen cn ook de blonde Helen
Hayle trekt mc-r naar het Noorden om
in deze huwelijksmaand de gast van
Mrs Wislack te zijn.
Het loopt a'.las eenigszins anders als
Mrs. Wislack heeft gedacht. Richard
onderwerpt zich een maand lang met de
grootste ondeiworpenheid aan tie grii-
len en nukken van zijn tijdelijks
vrouw, in de meening. dat zij hem al
die huwelijkspenitcnties enkel en alleen
bij wijze „van proef" oplegt, maar als
zij berr. zegt. dat zoo cok zijn verder
bestaan zai zijn, grijpt hij zijn hoed en
zijn j2s en verdwijnt in den sneeuwstorm
met de de zachte. blonde Helen, die het
huwelijk ook zonder een maand „op
zicht" met Richard aandurft. De hertog
blijft alleen met Mrs. Wls'ack inge
sneeuwd boven op den berg, maar wan
neer hU bemerkt, dat het nu zijn beurt
is om als proefkonijn te dienen, roept hij
verschrikt: „Dan nog maar liever den
dood in den sneeuwstorm!" en vlucht
weg van de vrouw, die hu een maand
arm het. werk heeft eeaien.
Lorr dale is een Envelschman. Hier
door bleek het mogeMjk, dat zelfs van
zulk een gegeven nog een blijspel te
maken viel. dat mama en papa ir. de
vacant'e met alle Icgés kerdm gsm
bijwonen. Verbeeld Je. da: een Sacha
Guliry of een Verceuil dit onderwerp
eens bad bewerkt! Toch verlangde ik
nu en dan v'él eens naar wat Fransbhen
geest. Erg fiiu kon ik Lonsdale's grappig
heid niet altijd vinden. Ook zonder d3t
Helen bet uitdrukkelijk had gezegd,
zouden wij hebben bemerkt, dat het
blauwe bloed van den hertog mot het
roode van een wat ordinaire slagers-
juffreuw vermengd was. Gentleman was
de hertog zeer zeker riet, evenmin als
zijn vriend Richard Halton.
Maar bij zoo'n blUspelletje moet jc
je critlsche lorgnet niet al te schoon
wrijven. Een Frederick Lonsdale schrijft
zijn stukkeu alleen om het publiek een
prettigea amusanten avond te bezo'/gen.
Met zoo'n siuk ben Je nu eens
echt „gezellig" uit, vooral wcrm:cr het
zto gespeeld wordt als dcor Cor van
dar Lugt Meiseri. Daarom bleek „Op
zicht" ook uitstekend geschikt voor deze
vacant!e-wcek.
Cov van der Lugt heeft als de hertcg
van Bristol het publiek tranen doen
lachen. Het is dan .ook kostelijk, wat
hij zonder schijnbaar „iets te doen"
van zoc'n rol wee: ie maken. Droger
en lakonicker kon het haast wel niet
en voor hem was dan ook het succes
van den avond.
Flr Ca: en deed verstandig do rol
van Mrs Wlslack niet al te veel ir. het
kluchtige aan t' zetten. Het bliispalletje
zou al licht in de sfeer van de Duitsche
Posse te recht zijn gekomen. Zij zoch:
haar effecten in scherp, raak lanceeren
en bereikte daarmee, volkomen, wat de
schrijver moet hebben bedoeld. De rol
van den ondsrdanigen, verliefden
Richard, kok mij meer voor een Gim-
berg dan voer Anton Roemer geschikt
Ik zou dan cok moeilijk kunnen be
weren dat er van deze rol niet meer
te maken was geweest, al wil ik daar
mee allerminst zeggen, dat Rcemer
consciëntieus als altijd niet voldeed.
Rle Gilhuys speelJe bescheiden en
Hef Helen Hayle. het joniip meLsj?. dat
met den echtgenoot ..op zicht" ten slotte
gaat stryken.
Als geheel dus een voorstelling, die
liet publiek heel den avond in een aller-
genoegelijkstc r'rmming hield en die
wr-cr eens brwees. welk een voortreffe
lijk. fi|n-humc:.;:i'ch acteur wij in
Cor van der Lu-t Melsert bezitier
J. B. SCHUIL.
VOORDRACHTAVOND F. PRIMO.
Op liet verlichte podium van den
Jansweg-Schouwburg stond de heer F.
Primo en in de denkere zaal zaten hier
en daar wat rr.cnsehcn
En dat was jammer.
Niet. dat er menschen zaten, maar
juist dat cr zoo weinig zaten.
Want deze voordrachtkunstenaar
hy mag geruft op den ecretitel .kunste
naar" aanspraak maken verdient
beter.
Het moet voor een arust. die drukke
andere werkzaamheden heeft en er den
Lijd voor de voorbereiding van een voor
drachtavond moot afknijpen, buitenge
woon ontmoedigend r.ijn te bemerken,
dat zfJ.i auditorium in hoofdzaak uit
lcege stoelen beslaat.
Het strekt den heer Primo tot eet- en
het pleit voor rijn liefde voor zijn kunst.
i voor schoone taal en schoone klanken
dat hij zijn gehoor van deze ontmoedi
ging niets heeft laten bemerken. Inte
gendeel: hy gaf en hU bleer geven met
guüe hand, zelfs venden wij cat zijn
voordracht aan kracht en warmte won.
naarmate de tijd voortschreed.
Zün programma was met kennis en
smaak samengesteld; het moge, voor ons
gevoel tenminste, wat al te veel gewijd
z\jn geweest aan de sombere, zij het
poëtische, klacht, het gaf toch, alleen
door de keuze der nummer racds, veel
te genieten. Die keuze bewees dat de
voordrager een litteraire fijnproever is.
En cok zijn voordracht bewees dit.
Het zacht-klagende schijnt hem bü-
zender te boeien: .O. wee:.; mij goed, gó
die mijn vrienden zijl" van Prosper van
Langendonck werd fijn-givocivcl ge
zegd. Zoo ook Adama van Schsltsma's
„De vraag" en ,,De dood". Wat meer op
gewektheid kwam toé uiting in he: kor
te maar fijne .Bloemen" van denselfden
en in „De Zon is overal" van Langen
donck. Wij voor ons hadden gaarne wat
meer gehoord van levensblijheid en
vreugde en wat minder van winter en
dood, maar dit is een persoonlijke op
vatting. Wij zouden toch niet gaarne be
weren dat wij niet genoten hebben van
Primo's voordracht van Verwey's be
kend: ..O, Man van Srrarte met de
doornenkroon" of van Guido Gezclle's
pracht gedicht ..Abcelen".
En welk een leven gaf de heer Primo
aan de rhythmische klanken van Hen-
ricttc Roland Helst! Wat een weelde van
woorden werd dat!
Wat een weelde ook is Lod. van Deys-
sel's: „Ik houd van proza" Inderdaad,
ook deze voordrager moet het gevoelen,
sooals de schrijver het voelde: „Ik weet
het Woord. Ik zie het Woord. Het
V/oord alleen is!"
Met veel schakeering en mooie uit
beeldingskunst werd ook Eva en de
Slang" van Werumeus Buning gezegd.
Het is weer zcoals altijd: rij die al
e Ieege stoelen en de ongezellig-
gapende ruimte hadden beïiooren te
vullen, hadden ongelijk.
Mogelijk
inljti!
DE WIJZE SPHINX.
HET AMSTERDAMSCHE
DANSVERBOD.
MEER DANSVERGUNNINGEN.
Naar De Tijd verneemt zal mr. Van
den Berg (SBAP.) zijn voorstel inzake
opheffing van het dansverbod te Am
sterdam, intrekken. Er is een. overeen
stemming bereikt, waardoor de burge
meester een ruimer gebruik zal maken
van het verleeasn van dans ver gunnin
gen. zoodat enkele bezwaren van tegen
standers der huidige praktijk komen te
vervallen. Iu'.usschen blijven het prin
cipe cn de toepassing door den burge
meester gehandhaafd.
DE DROOGLEGGING DER
ZUIDERZEE.
SPEELDEN MILITAIRE
INVLOEDEN EEN ROL?
Te Heer en veen had plaats het jaar-
hjksche congres van de sectie Holland
van de internationale anti-militairis-
tlsche vereen Iging.
Uit het Jaarverslag bleek dat het aan
tal leden achteruitgegaan is.
Aangenomen weid een voorstel Am
sterdam. zoo nauwkeurig mogelijk tc j
onderzoeken in hoeverre militaire in
vloeden een rol hebben gespeeld bij de
voorbereiding en de voorlcopige uit
voering van de drooglegging van de
Zuiderzee en wat daarvan bij de verdere
uitvoering en ock na de voltooiing de
gevolgen dreigen te werden.
BRAND BIJ KERSTVIERING.
Te Nieuwer Amsbel ontstond tijdens
een Kerstviering brand ln een perceel
aan de Midiéldorcstraat, doordat de
vrouw des huizes by het gaan om de
'brom struikelde cr. tv-a een petro
leumkachel viel die daardoor omrolde.
Spoedig stond de kamer in lichtelaaie.
D-- brandweer wist den brand te beper
ken tot de bovenste verdieping. Een
kamer brandde geheel uit.
PR. SCIIAEPMAN HERDENKING.
Naar De Maasbode verneemt, wordt
te Nijmegen ren groctsche herdenking
van den sterfdag van Mgr. Dr. H. J.
A. M. Scharpman voorbereid in ver
band n:c-t het feit. dat het op St. Ag-
r.csdag (21 Januari) 1928 vijf en twin
tig Jaar geleden is, dat deze groote
Katholieke staatsman en geleerde, te
Rome stierf.
Als onderdeel van deze herdenking zal
aldaar worden ingericht een Schaep-
man-tentoonstelling van veel wat Mgr.
Sehsepman heeft toebehoord, door of
over hem geschreven ls, benevens van
zUn handfchrlftcn
DOrAIRIèRE JHR.VAN PER WYCK v
Te Dm Haag is overleden douairière
j'rr. C- H. A van der Wyck—Van den
Broek, weduwe van den oud-gouverneur-
eenoraal yan Ned.-Indië. Zij is de be-
huwd-moeder van dm tegenwoordigen
gcuvemeur-gcr.craa! Jhr. mr De
Gracff.
DIEF IN DE SLAAPKAMER.
Te Hf.s iN.-TJ-a i? Ingebroken bij
bet hcofd der RK. schooi. Da vrouw-
des huizes cn*waakte door het gerucht
en bemerkte dat rich in de slaapkamer
een inbreker bevond. Terwijl zij hier
echtgenoot wekte, nam de vrssmdaüng
da vlucht. De heer des huizes zor.d
da dieven, die per auto waren, nog een
rrvoivcrsC-l'-Ot m. Vermist wordt o.a. ren
bedrag aan geld van f S5. Het geld was
genome:: ui: de klecderen van hat hoofd
der school, dia ir. do slaapkamer hin
gen. Door openschuiving van een roam
had men zich tot de woning toegang
verschaft.
Sapri-tirr.cnto. vivat. boum.
pan? de Duce heeft gestabili
seerd. Zoo schetterde de trompet van
de T. S. F. En nauwelijks was het be
richt daar of de praatjes begonnen. Me
neer A. wist van zijn vriendin d;e een
nichtje is van den huisknecht van den
Franscken minister-president, dat Poin-
cari vast l?s!oien was om het voor
beeld van don duce te volgen. En ander
maal is stabilisatie het onderwerp van
den dag. Nu wil het loevaK?) juist dat
Francois Marsal rapporteur, dezer da
gen een toespraak heeft gehouden
waarin vooral deze woorden werden op
gemerkt:
„Toen il: ln 1920 mijn overeenkomst
sloot met de Banque de France, stond
het pond sterling op 49."
Voor den oppervlakkigen lezer, die
ock niet de bedoelingen en inzichten
van Marsal kent. bcteckent dit niets,
maar de ingewijden weten dat de rap
portour daarmede wil zeggen: nu alles
gewijzigd is dient ook de wisselkoers te
worden veranderd. En daar zün we can
de stabilisatie. Maar kan men opmer
ker.: Pcincaró heeft al gestabiliseerd cn
een r.ieuwe wijziging zou slechts een
naamsverandering zijn. Een naamsver
andering welke ecjhtor nadeelige ge
volgen zou kunnen opleveren en daarom
iets waarvan de wijze Poincaré waar
schijnlijk voor het oogenbük niets zal
willen weten, ook al staat het als „doel"
gemerkt op zijn enorme programma.
We moeten ons nader verklaren, en
terloops aan het verleden herinneren,
nu andermaal het woord stabilisatie
aan de orde van den dag is en Poincaré
goede gewoonte getrouw zwijgzaam is
als een sphinx. De greote val van den
franc was voornamelijk een psycholo
gisch verschijnsel. De Kamer van 11 Mei
had bovenaan op haar programma ge-
t: belasting op het kapitaal. Gesteund
«..oor de oppositie begon de uitvoer van
kapitaal, hetgeen moest worden bij
gespijkerd door inflatie en vandaar de
baisse van den franc welke door de spe
culanten nog wat. meer omlaag werd ge
haald. En de Kamer capituleerde, riep
Poincaré terug aan het hoofd van een
nationaal Kabinet. Het vertrouwen
keerde terug en de franc steeg. Steeg in
enkele dagen zoo, dat haastig iets moest
worden ondernomen om ook aan de
hausse een einde te maken En toen
kwam Poincaré in actie. Zijn geniale
zet was om vrij goud en zilver te koopen
en dat dadelijk om te zetten in hooge
devieseu. Toen was hij meester van den
den toestand en hij had gestabiliseerd.
De Banque de France kon koopen en
verkoopen op bases welke zij zelf vast
stelde on welke overeenkwam met den
index van het loven. Officieel werd het
coëfficiënt 5 vastgesteld cn dit komt
precies overeen met den prijs van den
franc. Wat doet het er onder deze om
standigheden dan toe of de franc 20
centimes waard is? Op deze vraag ant
woordt de heer Marsal dadelijk: als het
cr niet toe doet dan is er ook geen en
kele rsden om nu dadelijk den franc
weer franc te maken.
De heer Poincaré redeneert echter
anders Want hij heeft, toen hij „de
fait" stabiliseerde dit verschijnsel waar.
genomen: de export volgt uiterst sr.el
de baisse maar uiterst langzaam de
hausse van het geld. Of. eenvoudiger
uitgedrukt: men slaat de prijzen op
naar gelang het geld in waarde daalt,
ROEIBOOT OMGESLAGEN.
EEN PERSOON VERDRONKEN
Bij een poging, cm een nieuw sein op
een gezonken schip tc brengen, sloeg te
Koesteren een roeiboot om. waarin een
vader cn diens zoon gezeten waren. De
zoon wist zich te redden, dc vader werd
door den stroom meegesleurd en werd
eer.'gen tijd later levenloos opr'.vhaald.
LIJK OP DE SPOORBAAN.
Op de spoorlijn onder IJsseimonde
:s Maandag het lijk van een man ge
vonden, die door een trein overred :n
was. Het hoofd was volgens de N.R Ct.,
van den romp gescheiden.
VOOR OUD-GEPENSION-
NEERDEN BIJ DE
SPOORWEGEN.
WELKOM KERSTGESCHENK.
Wij lezen in Het Volk:
In de Memorie van Antwoord be
treffende Hoofdstuk 7 I der Staatr-
bcgrooting 192.1 deelde de minister van
Financiën mede. dat dc uitkeering aan
do oud-?,epenslonnecrden van bet. rijk
gebracht zou worden van f 220 onn op
480.000.
Dit was voor het hoofdbestuur van
da Nederlandsche Vercenigisg van
Spoor- en Tramwegpersoneel aanleiding
zich tot dc directie van de Nederland
sche Spoorwegen tc wenden m?t het
verzoek om ten behoeve van de behoef
tige oud-gepenslomieprden van de spoor
v. v ren wier uitkeering naar dezelfde
regelen wordt bepaald, met ingang van
1 Januari 1928 deze uitkecringen naar
den verbeterden maatstaf te doen ge
schieden.
Als een Kerstgeschenk voor deze be
hoeftige Tcensionneerden kwam hier
op het bericht van de directie dat zij
ccn regeling zal Invoeren, die zich aan
sluit aan de verbeterde rijksregeling,
wat dus beteekent. dat de uitkeeringen
met mee? dan ICO pet. rallen worden
verhoogd.
Voor de Nederlandsche Verceniging
een prachtig succes.
raaar men slaat niet af wanneer het
geld in waarde (of naam) wint De :Ca-
bilisatie van den heer Poincaré ls ö.\n
ook gevolgd deer vele malaiscn, waar
over men nog niet geheel heen is. Het
uitte rich werkloosheid, in aanzien
lijke vermindering van den export: wijl
cr ern groote steak ook in het buiten
land was. en waar er een nauw ver- 1
band is tusschen da inkomsten van het
land en de middelen van hst rijk is het
zaak (ie zaken niet te forceeren om te
gemoet te komen aan de ijdelheid van
enkelen. Laat men Poincaré aan heb
werk. komt niet over enkele maanden
een nieuwe Kamer al het magnifieke
werk van den minister van Financiën
te niet doen, dan kunnen we een alge-ï
bede Stabilisatie van den franc tege
moet zien. Quaestie van enkele Jaren.
Voorloopig mogen we al heel tevreden
zijn dat Poincaré heeft weten tc stabi-
liseeren „de fait".
Gisteravond, na drie dagen en nach
ten te hebben gewerkt, heeft dc 6e-
naar de begrooting over 1928 aangeno
men en naar de Kamer teruggezonden.
Het is die begrooting juist welke ons
eeuijszins een idee geeft van de in
zichten van Poincaré. Dank zij zijn be
leid kan men op 31 December (eind
goed. al goed) weer 1 milliard voor
schot van de Banque de France aan den
Staat terugbetalen en de begroot mg
1928 die geheel klopt maakt in dat jaar
ook weer een aanzienlijke restitutie mo
gelijk. Het bewijs is hiermede geleverd
dat Poincaré niet alleen cr in slaagde
om de zaken aan den gang te houden,
het geen al een héél ding is, wanneer
men in aanmerking neemt dat men
aan een bankroet toe was toen hij we
der het heft in handen nam, maar ook
dat de toestand verbetert. Want ziet-
hier de cijfers voor het komende jaar:
Inkomsten
Uitgaven
Overschot
42.507.000.000 francs
42.515.000.000
52.000.000 francs
Er* is dus een marge, ook al is ze niet
breed. Vooral niet wanneer men de
post onvoorziene uitgaven in aanmer
king neemt. Maar het geeft voldoende
redenen tot tevredenheid en erkentelijk
heid mits het land nu ook ructig mr.ar
gestadig kan werken. Mits. men ge
zamenlijk het bedrag van 42.567,000.000
kan opbrengen. Het geen alleen moge
lijk is wanneer de export niet onder
hevig is aan plotselinge koersschomme
lingen welke altijd tot verlies leiden. Fn
hier raakt het programma van een rap
porteur héél dicht aan dat van dc-n
verantwoordelijken man. Want Marsal
vraagt voor alles dat de Banque dc
France zal worden gerembourseerd maar
niet dat de vlottende schuld zal worden
gesonsoiidcerd zooals men in België en
in Italië heeft ged~an. Eercer v il hl-
het voorbeeld van Engeland volgen
waar de vlettende schuld groot is. Deze
overwegingen kunnen cn zullen waar
schijnlijk binnenkort eer. punt van be
spreking uitmaken maar meer dan ooit
hebben we dc overtuiging dat Poincaré
met de realisatie zal wachten totdal de
verkiezingen van 1928 achter den rug
zijn en hij de zekerheid heeft dat hij
zijn schitterende laak tot het einde toe
kan volbrengen.
HENRY A. TH. LESTURGEON.
ONZE GEZANTSCHAPS
SECRETARIS TE BERLIJN
BUITEN GEVAAR.
Omtrent den toestand van den gezant
schapssecretaris der Nederlandsche le
gatie te Eerlijn, jhr. Baud, die tenge
volge van een auto-botsing een zware
hersenschudding heeft bekomen, is bij'
het Departement van Buitenlandse!:?
Zaken bericht ontvanger, dat do heer
Baud buiten levensgevaar is maar dat
hij nog een drietal weker, za! moeten
verblijven in het ziekenhuis, waarheen
hij vervoerd weid.
KOLEND AMPV EUGIFTIG IN G-
De vrouw van den mijnwerker M.
te Bccholt. die door kolendamp be
dwelmd was gevonden en die naar het
ziekenhuis tc Heerlen was verweerd, is
daar overleden.
KERSTGAVE IN DRANK OMGEZET.
Maandag zijn te Delft wegens dron
kenschap twee werkloozen in arrest ge
steld. Zij hadden, meldt De Maasbod',
van de gemeente ontvangen Kcrstgv-e
van i 4 in drank omgezet.
DROEVE KERSTMIS.
Eersten Kerstdag bagon een klein",
tamelijk wrakke woonschuit, liggende
in de Nieuwe Achtergracht, tegenover
nsrcccl 172. te Amsterdam, te zinken.
De brandweer stelde nog pogingen in
het werk om het scheepje boven water
te houden, doch het was vergeefsch.
He: schuitje begen hoe langer hoe meer
over te hellen en liop ten slotte voL
De bewoners, een echtpaar van 80
jaar. die buiten in den regen rvaar hun
ruikend eigendommetje stonden to kij
ken. werden door bemiddeling van den
Gom. Geneeskundigen Dienst naar de
„Toevlucht voor Oubehuisden" ver
voerd. Een droeve Kerstmis....
DE GASCOmtüPTTE TE VAALS.
Naar Ket Volk verneemt, zal in het
berin ven Jrnu&r! de procedure t^gen
<ien heer De Groot en de firma
Gautesch met betrekking tot de gas-
corruptïe te Vaals in behandeling to
men.
