HAARLEM'S DAGBLAD
UIT DEN RAAD.
EEN SCHOONHEIDSCOMMISSIE?
d. VLERK'S FOTO
KLEINE HOUTSTRAAT 112
VRIJDAG 13 JAN. 1928
DERDE BLAD
Voortzetting van de algemeene beschouwingen.
De vergelijkingsmode. Diverse politieke attracties.
De rede van den wethouder van Financiën. Wet
houder Reinalda legt interessante verklaringen af.
Behalve door politiek wordt deze serie
begrootingszittingen in sterke mate be-
heerscht door de zucht tot vergelijking
met andere gemeenten. Tot voor korten
tijd vergeleek men slechts zelden, maar
het is nu volkomen in de mode gekomen.
Wij zouden hier geneigd zijn om de
schuld ervan te geven aan wethouder
Slingenberg en den heer Joosten, die el
kaar reeds dergelijke staatjes en statis
tieken naar de vroede hoofden wierpen
toen niemand anders er nog over dacht,
ware het niet dat ook in andere ge
meenteraden dit verschijnsel zich voor
doet. De misstand schijnt geweten te
moeten worden aan zekere compilators
van belasting-statistieken en aan uit
gevers van al te volledige gidsen, die
hun stedenbeschrijvingen voorzien van
opgaven omtrent belastingen, bedrijfs-
tarieven en soms nog meer.
Het voordeel en het nadeel van deze
vergelijkingen zit in alle statistiek: je
kunt er net zooveel mee bewijzen en niet
bewijzen als je wilt. Dit wordt dan ook
van alle zijden met geestdrift gedaan.
Een complete vergelijkende studie van
de begrootingen en rekeningen van de
gemeente Amsterdam, plus de speciale
levensvoorwaarden van de hoofdstad,
met dezelfde factoren in Haarlem, zou
misschien tot eenige afdoende conclusie
kunnen leiden. Maar niemand heeft
daar tijd voor. Het is de moeite ook
niet waard. Je neemt een bedrijfstarief,
en een belastingcijfer, en een rc/trves-
totaal, en kogelt die op den tegenstan
der los als debat-argument Wil je het
erg mooi doen dan breng Je ze naar vo
ren in onderlinge verhouding, percents
gewijze. De tegenpartij is dan min
of meer overrompeld. Maar den volgen
den dag neemt hij dezelfde of eenige
andere cijfers, haalt er wat grootste ge-
meene deelers en kleinste gemeene veel
vouden uit. bewijst daarmee het tegen
deel en mitrailleert dit met kracht te
rug. Het openbare bestuurslichaam ge
niet, en we zijn weer wat verder gevor
derd. D.wi.: de klok is weer wat ver-
dr gevorderd.
Ik hoop dat deze mode niet lang zal'
duren, maar op het moment ziet het ei
vrij somber uit.
De politiek bij deze begrooting is on
afzienbaar uitgebreid Vooral als de heer
Peper begint met de principes van zijn
internationale partij, en als mr. Gerritsz
gaat betoogen dat zijn fractie geen „een
heidsfront" met den Communist kan
vormen omdat diens party destructief is,
en de S.D.AP. constructief. O: als de
heer Joosten uitweidt over ,.de vele
staatsrechts-geleerden in den Raad", en
mr. Slingenberg vraagt of hü in straf
recht, in burgerlijk recht of in staats
recht heeft gestudeerd. Een zeer zonder
linge vraag. Het kost ons op zulke mo
menten ook moeite om de prin
cipieel© geschilpunten tusschen de ge
achte strijders alsnog uit het debat op
te visschen.
Maar de groote attracties van het po
litieke debat zün de partijwinsten en
-verliezen by de jongste verkiezingen, de
wethoudersverkiezing met vóórhistorie
compleet en de homogeniteit in het col
lege van B. en W. wy hebben den eer
sten dag genoten van deze trits, en
gingen er op den tweede blijmoedig mee
door.
De kwestie van de partywinsten lykt
u misschien vry eenvoudig, want de
cyfers staan immers vast en liegen niet.
U vergist u zeer. Als u vier begrootings-
zittingen in twee dagen tijds had mee
gemaakt zoudt u beseffen dat niets een
voudig is, en dat niets vaststaat We
zijn nu pas zoover dat de heeren Johan
Visser cn Joosten hopeloos van meening
verschillen omtrent de vraag of men de
percentsgewüzc toe- of afneming in kre-
zerss temmen of de percentsgewijze zetel-
winst in den Raad (in verhouding tol
de veranderde totalen Raadsleden) als
bclangryker moet beschouwen. Als u
dit conflict of deszelfs moeilykheid niet
doorziet, geachte lezer, komt dat door
dat u geen veertien uur geluisterd hebt
naar deze debatten. Ik heiaas wel, en
myn partypolitiek-vrije ziel is natuur
lijk veel te blank om ooit de oplossing
van het raadsel te kunnenlaat ons
zeggen: bevroeden. Ah, dat woord!
Voor de wethoudersverkiezing met
voorhistorie compleet verwys ik u naar
de raadsverslagen van deze twee dagen,
in totaal drie pagina's.
De homogeniteit van het college van
B. en W. is ongetwijfeld ruim zoo goed
als men verwachten kan van vyf leden
van vyf verschillende politieke partyen,
die het voorrecht hebben reeds 4Yt jaar
lang vereend te zyn vier van de vyf
zelfs langer. Het heeft my getroffen dat
niemand dit langdurig samenzUn te
berde heeft gebracht. Het moet noch
tans van belang zyn. Men went aan el
kaar en het zou interessant zyn om „de
stelling te poneeren" om in Raadstaal
te spreken dat de practiscbe homo
geniteit van vyf leden van één en dezelf
de partij, pas in College vereenigd
minder innig zou wezen dan die van deze
vyf politieke tegenstanders.
Ik beweer niet. Ik poneer slechts.
De mlddagsitting begon met
voortgezette rede van den wethouder van
Financiën. Den vorigen avond had hy
twintig minuten gesproken De voort
zetting duurde twee uur minus vyf mi
nuten. Totaal-generaal: twee uur er
een kwartier. Het zij mij veroorloofd te
veronderstellen dat de wethouder een
afmat tings tactiek toepaste en daarin
volkomen slaagde. Mr. Slingenberg was
r.iet levendig, niet agressief zooals an
ders. maar zeer monotoon
Het sterkste punt van zyn rede zat in
de verklaringen van de Ryks-belasting-
inspectle betreffende het plaatseiyke be
lastingkohier, dat zal lelden tot een be
taling naar een schatting van 863.000.
Dit valt inderdaad zeer mee. De wet
houder zei dat de inspecteur nog nim
mer te hoog geraamd heeft Dat nemen
wy grif aan. maar heeft hU ooit met
zu'k een annexatie te doen gehad?
Laat ons intusschen hopen dat de
uitkomsten op dit punt de verwachtin
gen zoozeer zullen overtreffen, als mr.
Slingenberg's mededeel in gen in uitzicht
stellen.
Mr. M. Slingenberg
De wethouder vond de aanvallen van
D. A. P.-zyde op zyn beleid niet zoo
scherp als hy na de Memorie van Ant
woord had gedacht, en meende dat de
socialisten de verantwoordeiykheid
voor deze begrooting wel mede zullen
willen aanvaarden. Maar laten bleek,
uit de redevoeringen van die zyde. dat
dit neg zeer onzeker is. Volkomen obja:-
tief de zaak beschouwend de bezwa
ren van de S.DA.P. tegen de begroe
ting zyn deels van zuiver politieken
aard, en strekken zich derhalve over
een gansch ander gebied uit dan de
onze kan ik mij niet goed voorstellen
hoe met name de heer Joosten vóór
deze begrooting zou kunnen stemmen.
Zeer handiglyk bracht mr. Slingen
berg zelf op den voorgrond dat deze be
grooting in opeet al drie ton minder
ontvangsten heeft uit de opcenten op
het Personeel. Zeer handiglyk, want de
Raad heeft zelf voor ae belastingver
mindering gestemd, behalve de S. D.
P. Verder is er twee ton minder op
hoofdstuk I, wordt er minder gesteund
op overschot ten uit vorige jaren. Totaal
een half millioen minder op de ontvang
sten. Wy hebben in dit blad betoogd:
gy had juist in dit jaar niet die ton
per jaar cadeau moeten geven, en dat
om een belastingvoordeel te geven dat
zeer twyfelachtig belang heeft, en
waarvan de kleine inkomens het
minst profiteeren, want een progres
sieve opcenten-heffing van 30 tot 140
is veranderd in een algemeene heffing
van 50. De wethouder zegt: wy hebben
een niet onbelangryke belastingverla
ging gegeven, en als wy straks de even
redige heffing van 11/2 tot 2 moesten
verhoogen zou alleen de vorige toe
stand hersteld zijn. Ons antwoord daar
op is: Neen, want dan zoudt 8y weer
een verhooging toepassen die op de
kleine inkomens even zwaar zou druk
ken als op de hoogere.
Dat de annexatie op den duur een
voordeel voor Haarlem zal biyken te
zyn vertrouwt de wethouder natuuriyk.
Hy deed vrij interessan ie mededee-
lingen over de bijzondere schadeloosstel
ling aan Heemstede, die z.i. volgens het
accountants-rapport-Limperg. van de
gemeente Heemstede zelf uitgegaan, al
uitkomt op een totaal van slechts
f 1.800.000 terwyi Heemstede eerst zon
der specificatie de volle twee millioen
had gevraagd. Haarlem zal verder nog
heel wat af te dingen hebben op de cij
fers van het rapport-Limperg. En de
afwikkeling van de diverse schadever
goedingen kan nooit zoo nadeelig wor
den dat meer op de rekening moet wor
den gebracht dan op de begrooting ge
raamd is.
Niettemin zyn er by deze begrooting
groote onzekerheden, omtrent de scha
deloosstellingen. slag om den arm,
en tevens mooi argument voor den wet
houder, wiens medestanders dit ook al
betoogd hebben. Voor de voorstellen tot
verlaging van de bedryfstarieven, door
de S. D. A. P. ingediend, voelt mr. Slin
genberg daarom niets. Wy begrypen dit
maar men zou kunnen vragen: Hadden
deze tariefsverlagingen dia hoogstens
een ton kosten niet kunnen worden uit
gevoerd als die drie ton aan opcenten
op het Personeel waren bespaard? Had
men niet reeds eerder besloten tot een
verlaging van de electrlciteitstarieven,
weer ingeslikt is? Merkwaardig sch'ynt
het dus dat de woordvoerders van de
S. D. A. P.-fractie tegen die drie ton
niet meer hebben geprotesteerd.
Omtrent de bedryvenpoiitiek zei de
wethouder: „wy moeten wel volgen als
de sociaal-democraten overal het voor
beeld geren olh de winsten uit de bedry-
ven te halen. In Rotterdam staken de
winkeliers omdat de tarieven te hoog
zyn. In Arnhem heeft de sociaal-demo
cratische wethouder ach verbaasd ge
toond dat iemand de tarieven wou ver
lagen."
In zijn weerlegging van sommige zui-
ver-financieele beswaren, tegen zijn be
leid van de laatste jaren geopperd, was
mr. Slingenberg niet zeer overtuigend,
en aangaande de havenplannen bleef
hy vaag, maar hy kon niet ongunstig
denken over de financieele toekomst van
Haarlem. HU beval een voorzichtige fi
nancieele politiek gedurende de eerst
komende jaren aan. qualificecrde hand
having van de evenredige heffing op
11 2 als een sociale maatregel van te-
lang en sprak hoopvolle woorden over
een eindelijke nieuwe regeling van de
financieele verhouding tusschen Rijk
en gemeenten, die volgens de voorstel
len Haarlem 2 1,2 ton per jaar zou kun
nen opleveren. Er was eenlg applaus
toen hy eindigde.
Tot dusver heeft het debat niet den
indruk gegeven dat de wethouder als
monopolist van kennis inzake het fi
nancieele beleid veel concurrentie in
den Raad verwachten heeft. Ik vond
het zeer teleurstellend. Zelfs de heer
Roodenburg, die 's avonds by de replie
ken voor het eerst aan het woord kwam
en die financier is, bracht de groote lijn
vrijwel niet in zyn betoog.
Wel vond mr. Slingenberg ln dit op
zicht een tegenstander in het college
van B. en W. Wethouder Reinalda hield
een merkwaardige rede waarin hy ver
scheidene dingen van belang zei. Tot
het voornaamste behoorde zyn verkla
ring dat Haarlem deze annexatie alleen
heeft moeten aanvaarden omdat de
oude toestand onhoudbaar was, maar
dat zy z.l. de voorlooper van een groo-
tere annexatie moest zijn, wilde men
ontkomen aan de groote lasten die al
tijd op een centrum-gemeente gelegd
worden ten behoeve van de omringende
kleine luxe-gemeenten.
Verder betoogde hy dat er nu al veel
geld noodlg is om Haarlem aan zyn
toekomst-taak te doen beantwoorden.
Een onderhoud met den heer Jan Gratama, B. I.
»,,VeeI, dat in Haarlem nieuw gebouwd is is niet
alleen een beetje stijlloos, vervelend of suf, maar het
is opdringerig leelijk!"
Een schoonheidscommissie of niet?
Dit is de quaestie waarover door B.
en W. prae-advles is uitgebracht, naar
aanleiding van het voorstel van de hee
ren Loosjes ca om B. en W. uit te noo-
digen de instelling van zulk een com
missie voor te bereiden.
Wy hebben van dit prae-advies in ons
nummer van Woensdag uitvoerig mel
ding gemaakt en 0112e lezers weten dus
dat de meerderheid van B. en W. tegen
De havenplannen werden daarby door een schoonheidscommissie is en een
den wethouder naar voren gebracht. Hy
vindt dat vasthouden aan 1 1/2 pot.
evenredige heffing en steeds maar van
alles zeggen: „Het kan niet want het
kost geld" overdreven en gevaariyk ook.
want als wy te lang blyven concentree-
ren op 1 1/2 pet. teren wy in, evenals
indertijd gebleken is toen de belasting
te lang kunstmatig laag was gehouden,
en een plotselingen sprong naar een
heffing van 6 pot. noodig bleek.
Tegen het wegnemen van reserves,
eenmaal in de bedrijven gestort, had
de wethouder groote bedenkingen.
Hy kwam daarna met een verklaring
omtrent zijn positie in het college, die
beweging verwekte. Hy zei in 't kort:
,wy S. D. A. P.'ers zyn bereid in het
college vertegenwoordigd te blijven zoo
lang wy nuttige resultaten erin kunnen
bereiken. Als telkens biykt dat wy by
markante punten in de minderheid zyn
zal ik aftreden als wethouder moeten
overwegen. De S. D. A. P. zal haar hou
ding bepalen naar aanleiding van het
verloop der behandeling van deze be
grooting".
Dit was wel de merkwaardigste rede
van den dag.
De heer M. A. Reinalda
Voor de wethouders mr. Heerkens
Thyssen en mr. Bruch, die volgden, was
er niet veel te beantwoorden, maar mr.
Thyssen hield een korte en scherp-gc-
stelde rede waarin hy sprak over arm
bezoekers die politieken invloed of po
litieke overwegingen zouden doen gel
den, hetgeen hevige opschudding by de
S. D. A. P. tengevolge had en mr. Ger
ritsz ln zyn repliek deed eischen dat
mr. Thyssen man en paard zou noemen
als hy iemand te beschuldigen had. De
S. D. A. P.'ers keurden aergeiyke din
gen principieel even scherp af als mr.
Thyssen het gedaan had.
De wethouder van Onderwijs gaf een
zeer welsprekende en levendige causerie
over de politiek van zyn partij (de A.R.)
ten beste en weidde uit over de school
gelden, waarvan de heer Peper had ge
zegd dat zij maar 10 pCl. van de onder
wijskosten dekken en ..dus" wel afge
schaft kunnen worden Mr Bruch ver
klaarde. dat liet 13 14 pCt. was.
elk geval een klein deel. maar dat dit
geenszins bewijst dat afschaffing nuttig
en mogeiyk is. In het algemeen is de
schoolgeldregeiing goed. en er is nie
mand ir. Haarlem die zijn kinderen nle:
het L.O. en M.U.L.O. kan laten volgen
en (by meer dan middelmatige begaaf-
heid) ook het prc-universitair onder-
wys. waarvoor verscheidene beurzen be
staan.
De burgemeester voerde niet hei
woord.
's Avonds replieken, lang en vol po
litiek. Politiek und kein Fr.de. Mr. Ger
ritsz. in beteren vorm dan de eerste
maal. had het er nu over dat in een
stad met zulke partyverhoudingen al
Haarlem heelt, de burgemeester nie'
C.H. moest zyn maar behooren tot de
grootste party, de SDAP. Hy uitte
opnieuw bezwaren tegen de rechtsche
meerderheid van 3 tegen 2 in het colle
ge, tcrwyl de rechterzyde maar 17 van
de 39 zetels in den Raad bezet. Hij deed
een scherpen aanval op het z.i. ondemo
cratische gedrag van de V. D. fractie, en
werd daarin later deels gevolgd .xdoor
den heer Loosjes (V.B.), die de
veronderstelling uitte dat mr. Slingen
berg wel met de S.D A.P. had willen sa
menwerken voor de wethoudersverkie
zing als hy er een meerderheid mee had
gehad.
Voorts de heeren Johan Visser. Roo
denburg. Joosten (weer vyf kwartier
lang), Peper >met een zonderlinge theo
rie over de bedryfskosten die op groot-
en kleinverbruikers drukken)
En toen we om elf uur naar huis
gingen zaten wy nog steeds midden in
de algemeene beschouwingen.
Het duurt wel zeer lang.
Er zit heel weinig schot in.
R. P.
minderheid (de voorzitter cn wethouder
Reinalda) er vóór.
.Bent u vóór of tegen een schoon
heidscommissie?" hebben wy naar aan
leiding van dit praeadvies gevraagd aan
den bekenden Amsterdam«chen architect
den heer Jan Gratama. B. I.. voorzitter
der schoonheidscommissie van archi
tecten in de hoofdstad, wiens belang
wekkende lezing over stedenbouwkunde,
eenige maanden geleden in het Ge-
meenteiyk Concertgebouw alhier gehou
den. velen zich nog zullen herinneren.
En het antwoord van den levendigen
en zoo warm voor zyn vak en voor
schoonheid ln 't algemeen gevoelenden
heer Gratama. luidde zooals trouwens
te verwachten was:
,Er vóór! Onvoorwaardelijk er voor!
In de eerste plaats voor Haarlem dat
zoo'n mooie stadgeweest is. Want
aan de zoogenaamde welstandsbepaling
in de bouwverordening, daar houdt men
zich by u te Haarlem al bijzonder
slecht. Veel dat in Haarlem nieuw
gebouwd is. is niet alleen een beetje
styUoos, vervelend of suf. maar het is
opdringerig leeiyk. volko
men valsch op zichzelf zoowel als ten
opzichte van dc omgeving waarin het
staat. En Haarlem was toch zoo mooi.
Niet de Groote Houtstraat, waar maar
allerlei gevels naast elkaar geplakt
staan, maar de meer achteraf gelegen
straatjes, het Groot Heiligland by voor
beeld! En de Groote Markt. Uit oude
teekeningen zien wy nog vol bewonde
ring, hoe prachtig die was uit stede
bouwkundig oogpunt.
Maar, zoo vervolgde de heer Grata
ma, laat ik het praeadvies van B. cn
W., zooals het in uw blad voorkomt,
eens op den voet volgen. E11 laat ik
dan eerst zeggen dat het niet aanbeve
lenswaardig. sterker: absoluut verkeerd
is. de beslissing in aesthetlsche zaken
aan B. en W. over te laten. Die zyn im
mers niet deskundig en in alle plaat
sen is toch het oordeel van deskundigen
in te winnen!
De schoonheidscommissie kan niet
anders dan een adviseerende taak heb
ben, zeggen B. en W. Natuuriyk. Dat is
juist. Ook juist is het dat B en W.
alle factoren moeten overwegen, dat
zy alleen voor de uitvoering verant-
woordelyk zyn. Maar toch behoeft dit
niet, zooals B. en W. vrcezen, tot con
flicten aanleiding te geven. Bij heel
groote vraagstukken zyn Intusschen
conflicten m o g e 1 y k. In twee van zul
ke gevallen heeft de commissie te Am
sterdam zich by het oordeel van B. en
W. neergelegd. Eén van die gevallen
had betrekking op het Hotel Atlanta.
De Schoonheidscommissie vond het
plan voor dit hotel architectonisch zwak.
maar B. en W.. die zooals ik reeds - i-
de volkomen het recht hebben alle an
dere dan aesthetische overwegingen te
doen gelden, vonden dat het plan toch
maar moest worden uitgevoerd, omdat
in Amsterdam een nieuw hotel zoo
broodnoodig was. De commissie zag dit
:n en heeft toegegeven. Geen conflict
dus! Maar weet u. wanneer er wèl een
conflict komt? Als B. en W„ om het
zoo eens te zeggen, eigenwijs zyn. als
zy op aestheti s c h gebied hun zin
willen doordrijven. Dit is in Amsterdam
intusschen nog nooit voorgekomen en
uit andere plaatsen is mij ook geen ge
val van moeiiykheden tusschen B. cn
W. en de schoonheidscommissie be
kend. Daarom is het ook zoo noodlg
dat de commissie bestaat uit tactvolle
eri ervaren mannen: verschillende rich
tlngen moeten er in vertegenwoordigd
zijn maar geen „uitersten", met wys
heid moeten de leden der commissie den
gulden middenweg weten te kiezen; zy
moeten een wys en bezonken oordeel
kunnen uitspreken, gesteund door hun
ervaring.
Wanneer B. en W. zeggen dat de com
missie ,.ls samengesteld, vóórdat men
weet over welke onderwerpen zal moe
ten worden geadviseerd", moet ik dat
bestrijden. Dat weet men Immers wèl.
B. en W. dienen zóóver te gaan als hier
te Amsterdam geschiedt. Hier wordt
het advies der Schoonheidscommissie
gevraagd over alles, óók over alle
stadsuitbreidingen, plantsoenaanleg.
kleine verbouwingen, over kabelhuisjes,
over lantaarns. Het is mogelijk dat B.
en W. zeggen: geef dit of dat ln han
den van een bepaalden ambtenaar. En
daar verzetten wy ons dan ook niet te
gen. maar eerst hebben wU
het gezien! Er behoort dus niet ge
vraagd te worden: over welke onder
werpen zal worden geadviseerd? De
commissie moet advisee ren over alle
onderwerpen".
„Wat zegt u van de ongunstige mee
ning van het Amsterdamsche raadslid
Gulden over de Schoonheidscommissie?"
„Dat was een oordeel uit het jaar
1915. De heer Gulden zou thans niet
meer zóó oord celen. Daarvan ben ik
overtuigd. De Schoonheidscommissie te
Amsterdam heeft zeer goed werk ver
richt. ZU heeft niet alles maar doorge
laten en het leeiykc geweerd met het
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 CENTS PER REGEL.
V.
Foto-Schetsen iets aparts. Ziet de Etalage
Wij brengen steeds het nieuwste. GROOTSTE
EN GOEDKOOPSTE ATELIER TER STEDE
gunstig gevolg dat wy nu geen werke-
ïyk-slechte ontwerpen meer onder de
00gen krijgen, 't Gchecle niveau der pro
jecten is verbeterd.
De heer Gulden had gelijk al over
dreef hU wat met wat hl) in 1915 zei
over het Starlngplcln. Inderdaad heeft
de commissie daar „gevel voor geve!
goedgekeurd" en de resultaten waren
niet schitterend. Maar alweer: dat was
1915. Dc commissie heeft n u een veel
ruimere bevoegdheid. Toen beoordeelde
zy huls voor huls. Nu vragen wy: geef
ons een foto van de heele omgeving cn
teeken daar uw huis ln. De zaken wor
den nu dus door de commissie veel meer
bekeken uit een stedebouwkundig oog
punt.
Zeker, daar hebben B. en W. van
Haarlem geiyk ln: de Amsterdamsche
commissie is uitgebreid met leeken en
met deskundiger, op beeldhouwkundig.
oudheidkundig en ander gebied, maar
dat was niet. zooals B. en W. van uw
stad schynen te meenen: om gunstiger
resultaten te verkrUgen. De commissie
te Amsterdam is uitgebreid met leeken
ten einde hun oordeel te vernemen over
groote vraagstukken van algemeenen
aard. vraagstukken van bebouwing en
stadswyziging. demping van grachten,
quaesties die beroemde historische pun
ten raken en dergeiyke".
„Maar wat is dan clgeniyk de werk-
wyze der commissie?"
„Kykt u eens: De commissie bestaat
uit 9 leeken en 9 architecten. Die 18 ver
gaderen een keer of vier per jaar ln
pleno ter behandeling van de-zoo Juist
geschetste algemeene vraagstukken. En
tk acht het uitmuntend dat over deze
zaken het oordeel van den kunstzlnnl-
Tcn of voor kunst gevoellgen en voor
zyn stad gevoelenden leek wordt ge
hoord. Maar vergeet u niet dat het
Mgeniyke werk, de gevelbeoordeeling en
wat daarby behoort, gedaan wordt door
de subcommissie van» 9 architecten,
waarvan ik voorzitter ben.
Want dat is niet het werk van lee
ken. De leek mist het vermogen om uit
drie projecties precies te zien hoe die
massa's zullen werken, hoe de belich
ting zal zyn en de stemming. Hy heeft
geen idee en de heer Gratama tecken
de, als een schilder, snel met eyn rech
terduim een serie puntgevels in de lucht
van het rhythme van een straat. Dat
krijg Je eerst door lange ervaring als ar
chitect Iets anders wordt 't wanneer een
stuk architectuur st&ót. Dón hecht ik
nog meer waarde aan het oordeel van
den ontwikkelden leek dan aan dat van
een architect
Ook vind ik het geen bezwaar dat er
nlct-Haarlemmers in de commissie zou
den zitten; zoo'n enkele outsider kan
geen kwaad, mits hy de plaats maar
goed kent.
B. en W. zyn bang dat, als er een
Schoonheidscommissie komt er meer
tyd zal verloopen tusschen het aanvra
gen der vergunning en het verleenen
daarvan dan nu het geval is. Maar die
vrees is ongegrond. Het is ook te Am
sterdam wel zoo geweest, maar nu is de
wcrkwyze der commissie zóo dat geen
vertraging meer plaats heeft. WU ver
gaderen (de sub-commissie van archi
tecten n.l.) ééns per week van half twee
tot half zes en werken in dien tijd 25
30 ontwerpen af. Dienzelfden middag
nog worden alle belanghebbenden ge
hoord en zy vernemen van de commis
sie meteen haar beslissing, 't Is hard
werken maar het voldoe) uitstekend.
Natuuriyk staat nltUd beroep op B. en
W. open.
Dat plannen van een als hoogst be
kwaam bekend staand architect aan het
oordeel van een commissie zouden wor
den onderworpen achten B. en W. een
bezwaar. Maar lk hcelemaal nie: WU
zyn allen geiyk voor de wet en ook een
zeer bekwaam architect kan toch wel
eens een zwak oogenblik hebben en een
minder geslaagd ontwerp maken? Zulk
een ontwerp moet dan ook radicaal wor
den afgekeurd. want de commissie
werkt in 't algemeen belang. Ik heb er
dan ook hier weten door te krygen dat
de teekeningen anoniem in onze ver
gadering komen. Dat is het eenlg zui
vere en eeriyke standpunt, wy beoor-
deelen het ontwerp en weten niet wie
de maker is.
Verder kan ik u mededeelen dat te
Amsterdam het principe, dat de ontwer
pen van dc afdeellng Gemeentewerken
óók door de Schoonheidscommissie wor
den behandeld. Is aanvaard en het heeft
zeer goede resultaten opgeleverd. Voor
de uitbreidingen Noord. Oost en West,
waarin tientallen scholen voorkomen
bestaan n.l. zeer speciale commissies,
die aan B. en W. verantwoording moe
ten doen en direct samenwerken met de
technische hoofdambtenaren: de direc
teuren van den Woningdienst. Bouw- en
Woningtoezicht en Publieke Werken.
In deze commissies wordt snel gewerkt
en conflicten met hoofdambtenaren,
welke conflicten B. en W. van Haarlem
zoo vrcezen. worden zoo vermeden. In
tusschen acht'ik zulke commissies voor
Haarlem nog niet dadelijk noodig. Als
daar maar eerst een gewone Schoon
heidscommissie Ls..„.r
„U bent het dus geheel eens met de
minderheid van B. en W.?"
„Absoluut. Die minderheid zegt zeer
goede dingen. Heel Juist Is by voorbeeld
de opmerking dat een Schoonheids
commissie het bouwen niet duurder
maakt. Zoo is het. Wij werken als een
schaaf, al het onr.oodlge gaat er af!
En daardoor worden de ontwerpen Juist
goedkoopcr van uitvoering. Ik zou dat
kunnen bewijzen.
Laat men by u te Haarlem, zoo ein
digde de heer Gratama, toch spoedig
overgaan tot de instelling van een
Schoonheidscommissie, zy is voor uwe
stad meer noodig dan brood.
Niet alleen voor de oude stad.
maar ook voor de nieuwe cn
vooral ook voor den overgang van
stad naar land en de verkaveling van
bouwterreinen. Een zéér belangrijk ding
dit laatste! t Verkavelingsplan Ir, te
vergelijken ra« het geraamte van bet
lichaam Ik zeg u: een „prachtgevaT Is
Haarlem voor een Scboonheidscommls-
sie!
wy te Amsterdam hebber, met die com
missie zeer goede ervaringen opgedaan
cn men zal ons dankbaar zyn voor de re
sultaten door ons bereikt. Trouwens:
ook tallooze vreemdelingen komen het
werk der Schoonheidscommissies hier
van ons afkyken!"
J. C. E.
HET TOONEEL
Kent 1' myn vrouw? Blijspel In
bedrijven van Lyxm Starling.
Het Nieuw Ncderlandsch Too
it cel.
Het moet met de Hollandschc tooneel-
schrijfkuns*. tegenwoordig wel heel droe
vig gesteld zijn. dat toonealdlrecttes
stukken als ..Kent U mUn vrouw?" in
ons land meenen te moeten Importeeren,
Wanneer Magdn Janssens niet de hoofd
rol had gespeeld, sou het mij mooi te
hebben gekost deze kinderachtige. 011-
noozclc dwaasheid tot het eind toe aan
te zien. Het is werkelijk van het publiek
wat veel gevergd om een heelen avond
naar rucnschen te kijken, die allen mm
of meer ^gaga" *Un. Ik heb my tijdens
dc voorstelling afgevraagd, of het stuk.
door enkden der hoofdpersonen meer
als biyspcl dan als klucht gespeeld,
wellicht een anderen beteren In
druk zou hebben genaakt. Maar dan
zou er mis.-chicn nog minder zyn over
gebleven. Het was waariyk al te simpel
en het lust m|) dan ook ntet den in
houd van dit stuk waarin warempel
al weer evenals den vorigen avond
een „levend ïyk" ten tooneele verscheen
hier weer te geven.
0. men denke nu vooral niet dat ik
niet meer in staat zou *Un een klucht te
waardeeren. Ik kan nog smakelijk lachen
cn hartelijk pleizlcr hebben om een gc-
aonde, goed gespeelde kluclit. Maar
JSent 1 m|jn vrouw?" is noch klucht
r.och biyspel. Het is hcelemaal niets, het
geeft enkel een verzameling van onnoo-
zelc „getikte" mensehen te zien.
WanrschUnlUk heeft men dit stuk op
het repertoire genomen om de rol van
Gertrude I^-nnox. maar dit ïykt my toch
een vergissing toe. Want Gertrude biyft
zich van het eerste tot het laatste too-
ncel gelijk, dat wil zeggen ..van lotje ge
tikt". Dc rol biedt weinig variatie. Aan
het slot van den avond Is Gertrude nog
precies de zelfde, geëxalteerde ..gaga'
vrouw als in het eerste tooneel. Voor
een byrol is het type zoo'n dwaas, ge
ëxalteerd schepsel misschien vermake
lijk. maar als hoofdpersoon wordt zij
vermoeiend, rJ te onnoozei en lrriteercr.d.
Nu was het een troost, dat Magdn
Jansscns de hoofdrol vervulde. Het wen
de ras-actrice, die wy heel den
avond op het tooneel zagen. Zy speelde
mevrouw Lennox met haar uitbundige
natuur cn haar temperament sterk in
het kluchtige, maar zU deed dat aldoor
rnet aoo'n levendigheid, éléganc© ca
geest, dat het volgen van dit spel ons
schadeloos stelde voor veel wat de schrij
vers ons 0:1 Ui lelden.
Van „styl" kon men by dc voorstel
ling van gisteren overigens moeilUk
spreken. Het geheel rammelde nog al
door het verschil van opvoeding der
spelers. John Ciobau stond midden ln
de klucht en dan nog wel in een oude
Duitschc. Erg lyn kon tk zyn spel niet
vinden. Bart Kreeft daarentegen speel
de den man van Gertrude sober, gceotlg
en ingehouden ofschoon wat al to
oud alsof Kent U m|)n Vrouw? wor-
keulfc een blijspel was. Oscar Tbur-
nlairc wist met zijn al zeer slecht ge
schreven rel hcelemaal geen raad.
Men had dezen acteur, die in het komi
sche genre cn vooral als Shakespoare-
spcler zoo veel voortrelfeiyks heeft ge
geven geen diens bewezen met he®
deze rol. welke hem absoluut niet lag,
op te dragen. Miep van den Berg was
ln dezen kring van geheel of half ori-
noosekn een aardig, frisch ding en
vond een goeden partner in Lucius, een
jonge kracht wien ik den raad geef voor-
iooplg ic spelen m een pak zonder zak
ken.
J. B. SCHUIL.
ARR.-RECHTBANK.
UITSPRAKEN j
1. A. Blos werkman, wonende te
Haarlem, thans gedetineerd. Art. 432 en
434 W, v. S. acht dagen hechtenis en
vyf maanden rijkswerkinrichting.
2. J. J. H., landbouwer, wonende te
Haarlem, thans gedetineerd, oplichting,
vier maanden gevangenisstraf met af
trek preventieve hechtenis.
3. J. W.. huisvrouw J. L.. wonende te
Haarlem, stukken veder in handen ge
steld van den rechter-oommissaris.
4. H. P., voermansknecht, wonende be
Haarlem, verduistering. I 25 boete subs
10 dagen hechtenis.
5. M. P. A. B.. kappersbediende, wo
nende re Haarlem, thans gedetineerd,
vrygesproken.
6. H. W. O., schilder, wonende te
Haarlem, thans gedetineerd, diefstal,
zes maanden gevangenisstraf met af
trek der preventieve hechtenis.
7. P. J. A. V.. schilder, wonende te
Haar]'111. thans gedetineerd, vrijgespro
ken.
3. J. L kok. wonende te Haarlem,
thans gedetineerd, heling, zes maanden
gcvangrniv traf met aftrek der preven
tieve hechtenis.
3. p. O. v. d. Blos werkman, wonen
de te Haarlem, thans gedetineerd, vrij
gesproken.
10. P. v. d. H„ schipper, wonende te
Heemstede, art, 239 W. v. S. 50 boe
te subs. 25 dagen hechtenis.
RYN A G OG EDIENSTEN.
Ned. Israël. Gemeente.
Van 13 Jar. af.
Sabbath: VrUdagavonddlenst bU den
Ingang tc 3 30 uur.
OehTixtdlcrv;'. te 8.15 uur.
M'ddagdienst te 1 uur.
Avonddienst te 5.5 uur.
Werkdagen: Ochtenddiensten te 7 uur
Zondag te 7.30 uur.
Avonddiensten te 7.45 uur.
Talmoed Torah: Sabbath te 12 uur.
Werkdagen: des avonds te 7.15 uur.
Zondagavond te 7 uur.
De diensten op Sabbat h vinden plaats
ter Synagoge Lange Begynestrttt 1L
De overige diensten, alsmede Talmoed
Torah worden verricht in het Gemeentes
gebouw Lange Wi.tojaarife'.raal 14.
