Haarlem's Dagblad | 1928 | 10 maart 1928 | pagina 6

BUITENLANDSCH OVERZICHT

TWEEDE KAMER.

Verwulft 9

Engelsche
Zit-meubelen

Ruv/3 Huid

PU ROL

BEURSKRONIEK.

Bernard
J. van Liemt

HAART.EM'S DAGBLAD ZATERDAG 10 MAART 1928

DE 0?TANTEN-KWESTIE.

Door Titulescu's sluwheid weer dood-
geloopen.

EEN EENSTEMMIG OORDEEL VAN DEN RAAD
VERWORPEN.

T BELANGK» *'<STE NIEUWS.

Woer is de discussie over het Roe-
meensch Hongaarsch cp an.cng?s..hll
(op sensation: ■-.e wijze d.imaa!) afge
sprongen op n.et verwacht;.? tegen:..and,
d.e alle gerechtvaardigd optimisme van
Donderdag na Ohomberla.n voor» el. te
niet deed. Men moet toegeven, er zUn
wanhopige pogingen gedaan om d.cn
oenen hinder die in den weg stond te
vermurwen. Doch Titulesco bleef stand,
vaslig. HU stelde voorwaarden d.e gelijk
ti.onden aan een weigering van Cham
berlain's voorstel, en de verdere discus-
Mes zUn thans tot Juni verdaagd, doch
ditmaal met meer gerechtigde hoop op
de toekomst. Immers dezs verdaging
heef. in de eerste plaats en doel Tlulesco
noigmaals gelegenheid te geren de aan
geboden arm san tc nemen.

Teen het voorstel van den rapporteur
Sir Austen Chamberlain bekend werd
stemden aiie Raadsleden, met zonde
ring van da be.de parijen, er cnvoor-
waardelUk mee in. De Raad mocht ho
pen dat TiU.lc.Nco n.et ongcvoeLg zou

blUken te zUn voor het beroep da
Br .and op de vcrzoen.ngsgczh«dhe.d var.
de beide parijen de:d Brland hield
daarbU een rede waarin hU dee.nst van
den toer tand wanneer de aanbeveling
van den Raad zou worden van de hand
g»-wc7en. besprak. HU verzocht T.tulesco
en Apponyl te bedenzen in welke posi ie
de Rar-d en hun be.de landen zich zou
den bevxden en welk een gevaar voor
den vrede een cvcnuieeie we.gering zou
n.cebiengcn.

Strcscn.ann merkte op dat hi4r de
vraag belangrijk was of ln ccn geval,
waarm de vrede op het spel s.ond. o.> ar-
bixage al dan n.et zou zr.gevx.en. Deze
vraag is beslissend. aldus Streaemann.
niet alleen bier. maar overal waar de
Raad trarht den vrede c verzohe.cn cn
ontwapening rr.egel Uk te maken.

De heer Bcrlac.ij van Blozlar.d noem
de het voorstel van Charaberiain, in
w.cn hU overigens een ..cnvermoï.d rap-
po. teur" zeide te zien. een gilukklg dank
beeld en sloo. zich aan o'j het Dc.oep
d^i op belde landen was gedaan.

Chamberlain verklaarde na het aan-
lioorcn van de raeenlnsen van al zyn
collega 3 innig gelukkig te zijn met het
resultaat, dat zjn denzbeeid op.cverdt
en vei-zocht he. als het definiJeve vcor-
stel van den rapporteur td beschouwen.

Toen Titulesco echter 's m-cidogs daar
op het woord kreeg word ln eencn h.ial
het optimisme van den raad vernie Igo
toen de Roemceusche minster bckci.d
maakte, dat hU werochte. dat de twee
nieuw a lcuceir.cn rechters in de ge-
mengde arbitrale reel)tbank dus met
een der drie oude rechters gebonden
zouden zUn aan de drie directieven,
welke de lu.ul in zijn aanbeveling van
September 1927 had gegeven, cn d.e iccn
dcor Hongarije n.et konden worden aan
vaard omda. ze een beperking van de
vrUheid van de rechters be eekenden. Dit
wl.de dus zeggen dat in een reentbauk
van vUf leden aan twee der rechters be
perkende directieven zouden worden ge
geten. waarvan de diie anderen geneel
vrU zouoen zUn.

Chamberlain was woedend toen hU
deze voorwaarden, die een weigering van
zUn voorst-*l beterkonden vernam. Enfin
om kort tc gaan Brmnd en Chnmocrlain
hebben alles gedaan om Titulesco .e ver
murwen. Vuigcefs echter. Roemenie
moet nu tUd krtigen om na te denken,
en cr wel rekening mee houden dat het
een éénstemmig besluit van den Raad
bazig »!s te verwerpen, aldus den raad
koelbloedig uolscciend of zeifs als n.ei.
wil: beieed.gend.

Toch moet men niet blind zUn voor
Tltulescor, grieven cüe zoo kenschetsend
zUn weegegtven door den hrtefschrUvcr
der K R. Ct. die onder anderen van
mcenlng Is:

..Titulesco had niet beclemnal on
geluk :oen hU de Voikenbondsraad
vcrwUteod voor ocgen-hield, dal de
hedenmorgen aan Roemenië cn Hon
garije gerichte aanbeveling een vcr-
loochcn.ng was van de tot dusverre
door den Raad ln deze gevolgd? po
litiek. Tot nu loc was de Raad er
voor teruggedeinsd de s.rUdcnde le
den eenvoud.g naar den intcrnat.o-
nalen rechter tc verwijzen. Tot nu
toe had de Raad rekeir.ng gehouden
met den Rocmeenschcn tekens and
togen arbitrage, omdat Titulesco al
tijd opnieuw herhaalde dat een be
slissing van den arbiter :rn gunste
van HongarUe een sociale revolutie
ln Roemenie engcvolgc zou hebben."

Intusschcn dienen wU er ons over te
verheugen, ais onpartijdige tosschouwers
dat de Volkenbond den wes van het
Recht en de nrbl.rago ts lngcslage-n.

P. A.

Wil Sir Eric

Drummond aftreden?

De Oenrefsche corre;por.d?nt van d:
ParUiche „Inüranslfeant" seint aan zUr
blad. aldus de Telegraaf, dat de huidige
secrstarls-generaal van dm Volkenbond
sir Erie Drummond, voornemens zou zUn
.it te tredzn. De ln verband hiermede
zeer discreet gevoerde besprek.ngea heb
ben volgens den .correspondent tot *n re
sultaat geleld, dat op «eer gelukkige wijze
te gemor', is gekomen aan d?n wcnsch tot
uitbreiding der autoriteit van den secre-
toris-generaal. wrlke wensch bU de be
ll ndel ng der Hongaars?!)? waptnsmok-
kel-3ffalre aan den dag la getreden.

Niemand mindrr dan de Cechoslovaak-
jsche min ster van Bultenlmdsche Zaken
2en"'J. moet z.ch namelijk brrc.d heb
ben verklaard, zich tr.rt de administra
tieve k'-ding vm dm Volkenbond te br-
lastsn. aio door.een grondige wUsi»inR
van .»-Un statuut voortaan veel verder
.-trekkende volmachten ra! krijgen.

Daarentegen wordt uit Praag gemeld
dat ten hooggeplaatste pollUeke persoon
lijkheid ln CechoslovakUe heeft verklaaid
dat Ben exJ n.mmer ln ernst het voor
armer. heeft gehad secretaris-generaal
van dm Volkenbond te worden. Overi
gens zou het. aldus werd verzekerd, zelf.
.ndlen sir Eric Drummond irrderdaad
voornemens zou zjjn af te treden, tr.
hooge male twijfelachtig zUn. of dt
groote mogendheden ln zUn plaats een
vertegenwoordiger van een kleine natie
zouden willen benoemen.

BeneaJ, zoo vervolgde de zegsman, heef:
rr n.mmer aan gei c.u en hU denk: e:
ook nu niet aan. zUn politieke rol ln
CechoslovaklJe op te geven. Het zou lr.
strUd zUn met zUn karakter, om den
staat, aan w.lks schepping hU naast
Masaryk heeft begeven. Over acht a t.er
dagen keert hij naar Gsnève terug, om
na afloop der beraadslagingen van de
voorbereid: nde ontwapeningscommissie
zes weken vacantie te nemen.

Polen Lilauen.
Beelaerts' verslag.

Minister Beelaerts van Blokland heeft
den Raad op de hoogte gesteld van
den stand der Poolsch-Litausche onder
handelingen. aldus de Telegraaf en daar-
'oU voorgesteld deze kwestie van de agen
da der raadszitting af te voeren en te
verwUzen naar die van de volger.de zit
ting. HU deed daarbU mededecling van
de t«i£grammcnwlssel.ng tusschen hem
en Woldtmaras en votgde er aan toe. dat
zUas inziens de raad het onbetwistbare
recht heeft zich met elke kwestie tc be-
motien. wanneer het hem goeddunkt,
maar dat hU uit hoffelijkheid Jegens
Woidfmaras meende te moeten voorstel
len deze zaak te verdagen. Zooals be
kend ht-eit Woldemaras te kennen ge
geven. dat het onmogelijk was nog
.Udens deze raadszitting naar Genève te
komen.

Jhr. Beelaerts verklaarde zich bereid,
indien zUn collega's het er mee eenJ
zUn ln Juni een nieuw rapport aan den
raad uit te brengen. HU hoopte dan ln
staat te ct)n den raad uitvoeriger in te
lichten over den bereikten vooruitgang,
omdat, zocals de raad reeds weet, hei
de bedcrling der beide JartUen la, weldra
bUeen te koram ora directe onderhande
lingen te beginnen, waartoe de raad ln
December een aanbeveling heeft gedaan.
Jhr. Bselasrts uitte de brstc wenschon
voor het succes der onderhandelingen en
verklaarde, dat hU geheel ter beschikking
van de partUen blijft om hen in staat tc
stellen tot overeenstemming te komon.

Naar wU vernemen ligt het volstrekt
niet ln de bedoeling vau Jhr. Beelaerts
om aan het eind van deze maand naar
Kcningsbrigcn te gr -. ten elr.ri? deed U
nemen aan de Poolse.;c ;.iujche bespre-
kin0cn.

Haar Kopenhagen.

De Telegraaf sehrUft:

Enkele weken geleden hebben z'ch ir
Denemarken de dakloozcn. bedelaars cn
een drol der rondtrekkende liandwerklie-
den klaarblUkelUk oi> communistisch Ini
tiatief georganiseerd, ten einde conces
sies ten wmzien van werkverschaffing en
onderstand los tc krUgcn. Afgesproken
was. dat de leden der organisatie zich
tot e-en geweldigen demonstratie-optocht
zouden aaneensluiten en zich dan ir.
een veertiendaagscbcn opmarsch door
Jutland en Seelar.d ln gesloten gelederen
naar Kopuhagen zouden begeven.

Maandag Jl. brguf de s'.oet zich op
weg cn van de bewoners der plaatsen,
d c hU zou pas-eeren. mankt zich de
vrees meester, dat het tot ul-spattingen
zou kunnen komen, Intusschcn heelt de
minister van Justitie, clie evreneeis voor
uitspattingen mest. oe/ei gegeven, c'en
stoet onmiddoMUk te ontbinden. Dien-
tengevolee z:Jn ln alle stilte zestig man
pollt'e-agenten uit Kopenhagen naar
Korsör getrokken, vanwaar zij zich over
den Belt naar Velje ln Jutland begaven.
ZU hebben opdracht, don stoet zoo noo-
d'g met geweld te ontbinden.

Bovendien hebben alle gemeenten In
structie gekregen, de leden der organi-
sat e op hun tocht niet meer uit open
bare middelen tv steunen nn onderdak
te verschaffen. Ten s'otte heeft het regi
ment huzaren van luitenant Clausen
Kaas verklaard. d3t 14) uit. hat regiment
ral worden ges'ooton. Indien hU niet on
middellijk do leiding van den optocht
neerlegt. Dc vader van Kans bezwoer
hem g stèren telefonisch uit de organl-
sat'e te treden, daar sJJ door de Sovjets
wordt gefinancierd.

Intusschcn hebben de demonstranten
Horsens bereikt, waar zij door het ste
delijk bestuur plechtig werden ontvan
gen. Het stedelijk muzlrkkorps was gc-
moblll.'-:rd. terwfll de groote turnzaal
der stad ter beschikking was gesteld,
waar de demonstranten op de kosten
der stad werden onthaald. Overigens
telt do stoot nog slechts vierhonderd
koppen.

Dc leiding der demonstratie Is door
de maatregelen van den minister van
Justitie zeer verrast. Men zegde toe z'ch

bU hei ministerieel bevel neer te le-ven
doch wil een deputatie naar Kopenha-
?en zenden, die aan de regeer'.ng de
eischen der dakloozcn zal overbrengen.

Hedenavond heeft de minister nog
maals het strikte bevel g:geven, dat dc
stoet ln geen geval over den Belt mag
worden gezet*

Het doel der ocgen.

Van onzen Londenschen correspon
dent.)

Een geneeskundig specialist in de
aan zulke specialisten rijke IZ&rley
Street. Londen. Is weer eons uit zija
slof geschoten met de verklaring dat
orac oogen niet zUn gsma_kt er. dus
niet geschikt zijn voer moderne bohoef-
ton. De natuur, ze.de hy.- heeft ons
oogen gegeven met geen ander doel dan
aelfbeheersching. Volgens dezen dok
ter lieeft dus d? natuur heelemaal g:en
sympathie met die drukke cn alom
verbreide bezigheid van het menschel om
het leaen van boeken, het verslinden
van lectuur ln allerlei vorm. Volgens de
opvattingen van de natuur hebben wU
onze oogen gekregen cm onze bclag?rs
te kunnen treffen op die plokken die hen
bulten gevecht kunnen a:ellen. Maar
het Is nu veel te laat onze oogen in hun
primaire functie te kunnen herstellen.
De natuur bestaat voor ons alleen opdat
wij haar kunnen ontgaan.Wat aanvanke
lijk ook de bedoeling van oegen moge
zUn gov/eest. nu Ls het hun zaak ro
mans te verslinden, formulieren der be-
lasilnsen in te vullen cn kruiswoord
raadsels op te lossen. De dokter heeft
geheel uit het oog verloren dat bescha
ving de kunst is aan de natuur te ont
snappen. Maar dat hij in beginsel gelijk
heeft kan blijken uit het groeiend Lr.r
gebhlden dat door de straten der be
schaafde staten trekt.

Wassenbeelden.

(Van onzen Londenschen correspon
dent.)

Madame Tussaud's. bet vermaarde
v/a'^nbeelden-museinn van Londen, is
uit zijn asch herrezen, ondanks de voor
apeUxgen d3t dit niet zou geschied?a
omdat óezs soort openbare vermakelijk
heid tot het verleden behoort, en on
danks de door velen uitgesproken vurige
hoop d3t asch asch zou blijven. Over
een paar weken zal men als vanouds
naar Madame Tussaud's kunnen gaan
Ket is er mee gegaan als met den vcgel
Phcnix. Ket paleis ls schoener, wonder
baarlijker en ln zijn Inhoud verschrik
kelijker dan het was aan den voor
avond van den brand, nu drie Jaar gele
den. De waarde van het gebouw me:
zijn inhoud wordt nu op een mllliosn
pond geschat. Verscheidene bee'.deo
smolten weg ln den brand: maar de vor
men bleven gespaard zocd3t men
nieuwe afgietsels kon mafren. Door de
vernieuwing is het gebouw met een op
het peil van den tijd gebracht.B:halvc
de ten toonstelling van beelden heeft het
nu een bic-scoop en een restaurant, de
fameuze Kamer dsr Verschrikkingen is
griezeliger dan ooit. Het schemert er;
cn mysiiek licht speelt op de afgrijse
lijke facies der beruchte misdadigers van
het verleden en het heden. Opwaken-
der ls de zaal van sportkamploenen,
waar men Lenjlen en Hobbs in was en
..als levend" zal kunnen zien. Andere
aanwinsten z'Jn: Lindbergh, Cobham en
de schrijver H. G. Wells.

KORT EN BONDIG.

De Senaat van Nicaragua heeft de
Mocdywei aangenomen, bahrtzmde de
go.reuring van het toezicht der Ver
8.a:. n op de verkies.ngen. De wet gaat
nu naar het Lagerhuis.

De Pr In cease Aïtria" heeft een nood
landing gemaakt bU de Fransshe grens.
Er werd geen noemenswaardige schade
aar.gcr.cht, zcodat de herstellingen ge
makkelijk ter plaa.se kunnen warder,
uitgevoerd.

Velgen v rn med'deellng van het cen
trale ccmiié der communistische par.U
in Sovjet-Ruaiand. bedroeg het aantal
!ed:n d;r partij op 1 Ortcber j.l. 1.23.000
waarvan 62OJJ00 arbcldrrj, 252.000 boe
ren. 213.000 «mployé's en 21.000 uit an
dere beroepen.

Voirer. ;n nog niet bevestigd bericht
meet Rud.I: uit d:- hem aangewezen ver
banningsplaatsen in den Oeral z#n ge
vlucht, doch te Smolensk nabU.de Pcol-
scl)« grens weer zijn geanestcerd cn
onder bewaking naar Moskon zijn ge
bracht.

BU het beheer der bezittingen van
prir.s Prledrlch zu Hohcnzoüern-Sigma-
r ngen zUn. naar het ..Berliner Tage-
blatt" meldt, groote balastinjontdui-
kinroa en valsche boekingen in verband
met houttransacties ontdekt. De Duit-
sche at:1or!i:.:en hebben de desbetref
fend? t i.chlen in beslag genomen.

Te Lemberg hebben trots de talrijks
arrestaties weer manifestaties var.
extremistische nationalistische rustver
stoorders piaats gshad. Ook nu werden
weer enkele gebouwen beschadigd en
eer.ige honderden ruiten van Joodschc
winkels stukgeslagen. Het ls mogelijk,
dat. indien verdere demonstraties plaat",
hebben, de staat van beleg wordt afge
kondigd.

INGEZONDFN MEDEDEFL1NGEN

a 60 Cants per regel.

van Handen en Gelaat verzacht
en geneest men zeer spoedig met

Nederlanrl's financiële pos'tie 5n Europa. Pc'roleurn-
vooruitzichten. Mexico. Emissies. De beurs.

Amsterdam. 8 Maart.

Meer en meer worden ln het buiten
land de oogen op ons gericht, in ver
band met or.ze steeds in aanzien toene
mende positie op financieel gebied. Dat
een dergelijke financleelc ontwikke
ling gepaard gaat met en tevens weer
tot zekere hoogte uitvloeisel is van
een gunstige economische situatie kan
lot voldoening strekken. Nog onlangs
werd cr weer van Engelsche zijde de
aandacht op gevestigd, dat Nederland
sedert dm oorlog steeds belangrijker
werd ais financleele macht !n Euro;»
en dat het flnancicele centrum van dl:
were'.ddefl is overgegaan van BcrlUtt
naar Amsterdam. Als bewUs h. rvoor
wordt o.a. aangehaald, dat de Brltschc
geldmarkt meer waarde hecht can de fi-
nancieele noteeringen van Amsterdam.
d?.n zU ^"6ór den ccrlog aan die van
BerlUn hechtte Tijdens en na dm oor
log werden veel Duilsche transacties
door bom: tiding van Nedsrlandsohé
financiers to: stand gebracht. In de Ja
ren 1928—1927 leende Nederland f 1336
mllUoen aan 29 verschillende lander
uit. meerendeels echter aan Duitsch-
land. De vlottende schuld van ons land
was thans vrijwel geheel gedekt door
leeningen aan schfecpvaart, industrie,
koloniale ondernemingen, enz.

Voor de petroleumindustrie ziet he*
er momenteel neg weinig opwekkend u;t
mogen wij de uiteenzetting?» van den
heer Debenham gelooven. die ln op
dracht van sir Henry Deterdlng naar
Amerika ls g?weest om te confci-eerer.
over de Russische ollekwestle. prcduc-
tlcbeperklng. enz. De vraagstukken zijn
nog niet opgelost en de heer Deben
ham r^ecr.h dat Indien geen verdere
pogingen worden gedaan, om inzake
Venezuela overeenstemming te berei
ken. dat dan hot vooruitzicht voor dc
Amertkaansche petroleum-Industrie
even donker Ls. als in de afgcloopcn twee
Jaar het g?val Ls geweest* Do produc
tie ln de Ver. Staten was nu wel bene
den het hoogste punt, maar de daling
was kunstmatig en het vooruitzicht op
een verdere stUging der productie in
Zuid-Amerika zal ongetwijfeld de Ame-
rlkaansche producenten van verdere
productle-beperk'r.gspogir.gen terug hou
den. ald»s verklaarde dc heer D. aan
de Fin. Tlm«6. Een wijziging ten go?d?
wat de petroJevmprljnen en voorraden
betreft ls ln de Ver. Staten thans niet
te verwachten. Op het oogenblik zijn de
prijzen stabiel, maar het was neg lang
niet zeker, dat het zoo zou blijven. De
geheels petroleum-industrie hoopt op
restrictiemaatregelen in Winkler County.
West Texas en ln Venezuela. Succes
volle pogingen ln die richting zouden
overproductie tegengaan en stabilisatie
ln zicht brengen.

De bekende bankiersfirma J. P. Mor
gan heeft verklaard, da: de Internatio
nale Banklerscommissie binnenkort
de hervatting der betaling op de Mexl-
caansche schuld, die nu twee Jaar ach
terstallig is. zal aankondigen. Wat be
treft de hervatting der betaling op dc
xg. cash warrants, welke d? rente op
dc spoorwegbonds vertegenwoordigen,
werd nog niets gemeld.

Veel teleurstfiling baarde aankondl-

icing van de obligatielening H. V. A. ad
f 10.000.000 rentende 4 12 pet. tegen 93
pet., (men had op een aandeelenuitgif-
w a pari tot dit bedrag gehoopt). Ver
der werd neg gemeld, dat 2an de alge-
mee ne vergadering machtiging voor
een leening van f 20.000.000 zal worden
gevraagd waarvan d-rze f 10 millioen
cl- eerste tranche ts. Het dividend be-
drer.gt 30 pet. Ook werd neg aangekon
digd: 1.000.000 gew. aandeelen In
dustriële Disconto MU A 114 pet
f 637.000 aar.d. HolL Draka a 110 pet..
Mk 2 mllL 8pct. eert. Stad Karlsruhe a
08 3 4 pcL. f 3.750.000 7 pet- vierj. obl.
Intern. Mortgage and Investm. Corp.
99 pet.

De beurs heeft ln de achter ons lig
gende overzichtsperiode geen bijster
opgewekt voorkomen gehad. Eerst was
dc stemming al gedrukt, onder Invloed
van de flauwe stemming voor H. V. A.'s
op de aankondiging van de obligatie-
leening en later kwam daar nog bU dc
zeer flauwe stemming voor rubbers, op
de prijsdaling te Ncw-York. welke veel
aanbod uitlokte. Zoo kwamen in de
bankafdeeling de cultuurinstellingen
cenige punten lager af.

De lndustrieelc afdceling maakt-"
geen uitzondering op den regel en
toonde zich lusteloos, zoodat de koer
sen hier z.ch meestal ecnige punten
beneden het vorige niveau stelden. Phi
lips gaat bU Turijn een gloeilampenfa
briek openen, voorloopig met 150 arbei-
devs. De fabriek wordt in Juli geopend
en Philips heeft do volle roedewerking
der Itallaansche regeerlr.g.

O'.lewnarden, die aanvankelUk luier
waren, toonden zich later wat meer
prijshoudend, doch de koersen kwamen
tenslotte toch nog enkele punten lager
af. Koninklijke op 345.

Rubbers, onder invloed van de weinig
optlm!ü!.Lsclic verwachtingen inzake de
medewerking van groote Ned.-Indische
rubberprodueenten bU de plannen ten
aanzien van aansluiting bjj de Amerl-
kaanscbe an Engelscho belangen, als
mede op de sUitke prUsdaling van het
product, had sterk van aanbod to !U-
den. waardcor de ncteerlngen per saldo
15 tot 30 punten inboetten.

Scheepvnnrten. hoewel ook wat luier,
konden xlch per saldo toch vrU goed
handhaven cn brokkelden slechts enkele
punten af.

Suikerwaarden aanvankelijk flauwer,
op de sterke daling In H.V.A die per
saldo van ca. 815 to: 758 1 2 terugliep.
Later toonden dc overige suikerwaarden
zich beter prijshoudend op hoogerc
suikerprijzen te New-York. Zoodat voor
de overige fondsen de verlieten 5 to: 19
punten beliepen.

Tabakken gaven soms nog wel var.
een vaste stemming bUJk. hoewel dc
rubberdalir.g ook hier dc stemming la
ter wel beïnvloedde. Zoo kwamen Dell
MU en Scnembah slechts enkele punten
beneden vorig p?i! uit. Arendsburg en
Dell Batavia 10 tot 15 punten lager.

BEURSMAN.

9 Maart.

De weerinsfe!ling van den 7-jerigen leerplicht.
Plattelandsche bezwaren. Hoe moet het zevende
leerjaar worden ingericht? Wat heeft de voorkeur
bij het terugkomen op de bezuinigings-maatregelen?
Zevende leerjaar of verandering in het aantal leer.
lingen.

De beeren Suring. Gerhard. Ketelaar
Tilanus en van WUr.btrgen hadden vol
komen gelijk, toen zU opmerkten, da:
wat de regeering voorstelde, n.l. herstel
van de volkomen doorwerking der zeven
jarige leerverplichting, eigenlijk een
buitengewoon eenvoudig wetsontwerp
was.

Immers. destUds is louter uit bezuint-
g'ngsoverwcgingen de doorwerk.ng van
de zevenjarige leerverplichting g?3chorst.
evenals om dezelfde redenen de Iee.-'.ln-
genscbaal to: 48 leerlingen opgevoerd ls.
Nu de bezuinigingsoverwegingen, die des
tUds zoo nUpend waren. zUn weggeval
len. nu meest een der eerste dadtn zUn
het weer invoeren van wat opgeschort
werd. Er lig: nu eenmaal een wet. di:
de zevenjarige leerverplichting eischt. Eer.
wet. waarin onder Dr. de VI;-:er een be
paling werd opgenomen, die de weer-in-
vcering op 1 Januari 1930 vastlegde.

Wat dus nu werd gevraagd, was een
vervrc?gde wcer-invoerlng.

Dit alles neemt niet weg. dat er bezwa
ren t-:gcr. de weer-invoering van wat wet
telijk eenmaal werd vastgelegd werden
aangeveerd, niet ontleend aan het wets-
ontwerpje tot weer-invoerlng zelf. maar
aan overwegingen, die den leerplicht
zcud:n kunnen worden aangevoerd
wanneer n.en voor het eerst stond voc-
de vraag cf Irerplichi wensch?! j'< is of
nie:. Maar doze vraag werd ;n 1921 reed:
beslist.

Allereerst principieele bezwaren! Be
zwaren van d? heerrn zyistra, Leenstra.
Kersten en Lingbee'c

Deze betoogden, dat de opvoeding eer
'aak is. alleen voor de ouders, waardoor
aan hen alleen de zorg daarvoor moe:
worden voorbehouden. Hier paste z.i
•*?cn invloed van de overheid, omdat de
leerplicht het ouderlijk gezag aantast.
Hiertegen voerder, de hrcren Gerhard en
Ketelaar aan. dat de leerplicht nie:
?s!dt voer de ouders die htm verantwoor
delijkheid volkomen beseffen, maar voor
de ouders, die hun plichten verwaar-
loozen. Het is toch een algemeen erkend
?:ed: de gofde en zooveel mogelijk vol
ledige opvording van de kindertn. Wan-
nrcr men het standpunt van dc hoeren
ZUlstra en Kersten doorvoerde, dan zou
den z?:de de h;?r G-rrhard ook d"
K'nderwetten moeten worden afgeschaft.

De heer Leenstra betoogde, dat d:
zevenjarlge leerverplichting een eerste
stap was en dat wanneer deze werd
doorgevoerd, nrn speed:g met verplicht:
gezondheids- en voedingsregelingen ko
rren zal.

Nu er meer ruimte van geld is ge-
'::men. werd de vraag gesteld of wel.
als allereerste maatregel tot d? weer'n-
vcering van de zevenjarige leerverplich
ting moest worden overgegaan en of hei
niet beter was. dat het 48-leerllngen stel
sel zou worden gematigd.

De heeren Bakker, Kersten ZUlstra en
Tilanus vceldèn veel meer voor het laat
ste. niet alleen uit principieele redenen,
maar ook omdat de belangen van het
platteland daarmede gemoeid zjjn.' Im
mers ten plattelande heeft men de één
mans- en de tweemansscholen. Worden
de aantallen leerlingen per onderwUzer
verhoogd, dan heeft daarvan zoo werd
betocgd het platteland het meeste
voordeel, het platteland, dat cm een zeven
Jarige leerverplichting niet veel geeft,
kooals straks blijken zal.

Tegen d?ze vcorkeur spraken de heeren
Suring. Gerhard. Keteraal en v d. Sluis
al zou ds heer Gerhard aanvaarden wat
h-U krijgen ken. HU zou niet alleen voor
de weer-Invoering van de zevende leer
verplichting stemmen, maar ook voor het
'nltlatief-ontwerp-ZUlstra, dat van de
18-leerlingenschaaI wilde doen afwUken
Een ontwerp, dat Dinsdag onder de loupe
wordt gencmen.

De evenger.oemde heeren zeiden de voor
keur aan een doorvoering van de zeven-

Jarige leerverplichting te geven boven een
afwijking van de huid.ge leerlingen-
schalen. En wel crada;. berekend was.
dat met de leerlingen van de eenmans-
en tweemansscholcn slechts 8 pc:, der
schoolgaande bevolking ls gemoeid, ter-
wUi mei de zevenjarige leerverplichting
alle leerlingen zUn gemeeld. Ook omda:
de aanlall'n onderwUzers door gemeenten
en schoolbesturen in volledige vrUheid
kunnen worden uitgebreid, terwijl voo-
den 7-jarigen leerplicht wettelijke maat
delen nocdig zUn.

De heer Lingbeek was om een nog niet
vermelde reden tegen de zevenjarig?
leerverplichting: hij achtte de behoefte
aan ccn zevende leerjaar niet zoo sterk
en wees er op. dat de school niet alle
brengen kan voor het leven: het voor
beeld van de Ruyter deed opnieuw op
geld.

Verschillende land- en tuinbouwers
kwamen tegen de zevenjarige leerver
plichting op. ZU noemden het zevend-
jaar niet nood'g: de menschen. die ln
de plattelandsprac'.Uk moeten groot wor
den. hebben meer aan de practUk van
den landbouw en het leven, dan aan eer
zevende leerjaar, waarin parate kennis
moet verzameld worden. Bovendien be
oogden de heeren Korsten. Braat en var
Voorst tot Voorst, dsl de gezinnen ter
ol3tt«nlande de Inkomsten der Idnderer
niet kunnen missen en dat hel Land
bouwbedrijf dm kind:rarbf'd onibïrer
kan. omdat alle arbeid niet door grooter
kan wordtn gedaan.

Tegen deze beschouwingen zijn d'
heeren Ketelaar cn v. d. Plu's met vuur
te veide getrokken. ZU wezen er op. dat
er steeds ln drn Ioot> der jaren van is
gesproken, dat bcdrUf of nUverhe'd den
kinderarbeid niet iri ssen kunnen. TerwU!
het steeds mogelUk ts gebleken. Ook ter
plattelande sprak de heer Ketelaar,
den heer Loerakker na is het voor de
kinderen noodig. dat een zevende
leerjaar verplicht wordt gesteld. Omdat
de Lagere Land- en Tuinbouwscholen
dikwijls reeds klagen over de slechte
voorbere'ding. d!e de lecrlinzen hebber
gehad En bovendien xeldc de heer
Loerakker reien van de platteiar.ds-
<*ugd komen later ln de groote steden en
ronden daar dan zonder r?
'eerverpllcht'ng achter staar. bU de Jeugd
uit de steden Voor het platteland Is ook
noodig meer kennis zelden de heeren
Loerakker ea ia een gedocumenteerd
betoog dc heer v. d. Sluis.

Verschillende der landbouw-afgevaar.
dIgdcn. de heeren van Rappard. vac
Voorst. Amen', Braat en Bakker klaag
den er over. dat de minister van mce
nlng ls. dat hei onmogelijk ls. voor het
plat Island het verplichte zevende leer
jaar te doen vervangen door een ver
plicht eerste leerjaar op de lagere Land
en Tuinbouwscholen.

Van verschillende kanten wU noe
men MeJ. Westerman. den heer ZUistra.
die de kwest'e meer algemeen stelde en
af wilde van een Intellectualistische
oaedagcg'sche opvatting en de heer Ti
lanus werd aangedrongen op de Inlos
sing van des ministers belofte in de Me
morie van Antwoord dat hU het zeven
de leerjaar pract'sch wil inrichten. Zij
v.-ezen op vele mogelUkheden. Fransch
Du'tsch. handelskennis, kortom op alles,
wat voor de practijk nood'g kan zUn.

MeJ. Westerman wees op de wensche-
lUkheid van practische kennis voor het
latere hu:shouden voor meisjes. ZU wees
oo wasschen. electriciteitskennls. eerste
hulp. verpleging, kinderverzorging enz
Daar legen opp-cneerde mej. Groenewe?
Kinderverzorging leeren de kinderen uit
arbeidersgezinnen thuis genoeg, zeide
zU- Men moet hen den achtergrond van
dat alles geven, den achtergrond der
dingen teekenen. Dat maakt later de
verzorging van de kinderen gemakke
lijker cn aanlokkelijker. Zij moe:?n ken.
nis hebben, om hunne eigene k'nderen
later te kunnen volgen, dus algemeen
vormend onderwijs ln eigen jeugd.

De heeren ZUlstra en Tilanus wezen
als nadeel van het ontwerp op de groote
lasten. d:e weer op de gemeenten worden
gelegd. De hrer Braat onderstreepte deze
klachten duchtig wanneer de wet
werdt aangenomen, dan zullen weer meer
gemeenten zeide hU aan d-m rand
van den afgrond r2k:n. Bovendien acht
te hy een zevende leerjaar niet voor
ieder ncodig.

Ten slotte betoogde de heer van Wijn
bergen. dat wat thans aan practisch
onderwys gevraagd wordt reeds moge
lijk is ln bet zevende leerjaar, voleens
art. 3 van de I«g?r Onderwijswet Men
behoefde daarop dus niet zoo sterk bij
den minister aan te dringen.

Nadat van I uur af tot half zes toe
niet minder dan negentien sprekers
het woord hadden gevoerd over een be-
trekkelijk eenvoudig wetsontwerp kwam
minister Waszink aan de beurt. Deze
stelde zich geheel op het standpunt van
de heeren. door ons ln den aanvang ge
noemd: het gaat hier n'ct om een prtn-
cipeel onderwerp, maar om de beant
woording van de vraag of de toestand
des rijks het mogelijk maakt thans reeds
terug tc komen op de in tUden van
schatkistnood genomen maatregelen

Het was daarom, dat de minister het
kort kon maken, want hU schakelde een
beantwoording der principieele vragen
geheel uit. evenals hU de vraag beant
woordde of het voor den landbouw kon
Die vragen waren vroeger principieel be
keken.

De minister sprak wel over de voor-
keursvraag. En dan betoogde hU dat de
weer-invoering van de 7-jar'ge leerver
plichting de voorkeur verdient boren een
terugkomen op het 48-leerllngenstelseL
omdat in de eerste plaats de leerver
plichting een betere aansluiting doet
verkrijzen met den fabrickstUd, maar
bovendien omdat hU de kinderen van
velen liever niet blootstelt aan de zede
lijke gevaren van de straat.

Het liefst had de minister zoowei den
eanen als den anderen terugke?r-maat-
regel genomen, maar dat laat 's R"ks
kas nie: toe: de maatregel, d e de Ka
mer thans zal nemen kest het RUk 4 1 '2
millioen gulden, het bedrag dat voor het
onderwUs door de R^geerlng extra kon
worden ter bcsch'kkir.g gesteld. Meer
kan niet. zoodot de minister reeds bU
voorbaat het ontwerp-ZUlstra heeft af
gewezen.

Wat de bezwaren der plattelanders be
treft. merkte de minist;r cn dat door da
wet vele een mansschoen thans twee-
marsscbo'en zullen worden, vele twee-

iransjcholen driemans scholen enz.

En ten opzichte van de Kamerleden
die de financiën der gemeenten hadden
in het geding gebracht, -werd gewezen
op tal van gemeenten, die nu door de
vermeerderng van hc: aantal kinderen
verschillende boventallige leerkrachten
zullen vergoed krUgen. die zU nu zelve
moeten betalen.

De min'ster beloofde werkzaam te zul
len z'*n om het zevende leeriaar zoo
veel mogelijk aan de i ractUk te doen
beantwoorden, van de behoeften van de
streek en van de kinderen. HU zou door
de Inspectie doen letten op de mogelijk
heden die art. 3 van de L. O -wet biedt.

Het ontwerp is nog niet afgehandeld
Dat komt Dinsdag. Want er moet nog
een amendement besproken worden.

INTIMUS.

CVGEZONDEN MEDEDEFI.1NGEN
a 60 C«nU per regel-

Complete Meubileering

Gr. Houtstraat 62-67

i m leer en riet. Aparle modellen