OM ONS HEEN
BINNENLAND
FËiïlLLËTÖN
De vier gedenkwaardige jaren
der familie Van derVeide
HAARLEM'? DAGBLAD DINSDAG 12 JUNI 1928
No. 3768
DE NENIJTO TE ROTTERDAM.
L
WAAROM DE NEDERLANDSCHE INDUSTRIE NIET MEEDEED DE
OMSTANDIGHEDEN ONGUNSTIG GEEN STEUN UIT DE KAMER.
INTEGENDEEL DE GROOTE MEDEDINGER VAN TENTOONSTELLING
GEN TWEE ELLENDIGE STATIONS.
rtst het bestuur van de Nenflta zei? niet
bespeurd heeft dat haar tentoonstelling
geopend la.
Nog een paar minuten en de trein
rjjdt het Station Delftscbe Poort bin
nen. De bezoeker heeft op het Stations
plein de keus tusschen autobus, tram
en taxi; de snelste manier is natuur
lijk per taxi. die hem in den tijd van
v|jf minuten naar de tentoonstelling
brengt. Het poortgebouw staat op een
ruim plein. Politie te voet en te paard
staat er op wacht, maar wanneer een
bezoeker aan een van de ordebewakers
vraagt: „waar zijn de loketten?" zal ik
hem dat niet kwalijk nemen. Ik heb er
zelf naar moeten zoeken en bespeurde
eindelijk een smalle opening in het
poortgebouw, waar een man achter zat;
toen hy mij een toegangsbewijs gaf en
:k hem deed opmerken, 'dat de loketter,
ntet erg goed zichtbaar waren, ant
woordde hij: „overal waar „open" boven
staat, is een loket". De man nam er zelf
een loopje mee.
Practisch is het niet, al zal niemand
er om wegloopen.
J. O. P.
STAKING BIJ MACHINE
FABRIEK DUYVIS TE
KOOG a. d. ZAAN.
WERKNEMERS-EISCHEN
NIET INGEWILLIGD.
Maandagmorgen :s het personeel van
de N.V. Machinefabriek vin P. M. Duy-
vis en Co te Koog aan de Zaan, om
vattende ongeveer 90 man in staking
gegaan. Slechts eenige oude werklieden
zijn de fabriek ingegaan meldt de N.
R. Ct.
De staking is het gevolg van het niet
inwilligen der door de werknemersorga
nisatie gestelde eischen betreffende ver
hooging van het uurloon uitbreiding van
vacantiedagen en verhooging van de
ziekteuitkeering. De directie heeft vooraf
in een uitvoerige circulaire uiteengezet
dat de gestelde eischen niet voor inwil
liging vatbaar zijn. De arbeidsvoorwaar
den aan de fabr.ek steken, volgens de
dir«:tie gunstig af tot die in andere fa
brieken in de metaalindustrie.
EEN „SPAANSCH"
AVONTUUR OP CELEBES
GEVECHT MET EEN WILDE
KARBOUW.
Begin Mei was ©en gezelschap van
Makassar op jacht gegaan op wilde kar
bouwen. in de buurt van Patalassang.
vertelt de Mak. Crt. Onder hen bevond
zich de bekende jager, de heer Herman,
employé bij de K. P. M. Op een zeker
oogenblik stond hij, in gezelschap van
een Chineescb. op een veld, toen er een
aangeschoten karbouw op hem aan
kwam stormen. De Chinees, die alleen
op eigen levensbehoud bedacht, wierp
zijn jachtgeweer weg en zette het op
een loopen. De heer Herman kon niet
meer vluchten en liet zijn geweer val
len, deed een pas achteruit en wachtte
den karbouw kalm af. Toen het beest
hem genaderd was, pakte hij 't dier bij
de horens, en trachtte zijn kop om te
draaien, 't Was een hachelijk moment:
de heer Herman hield stand en wist den
karbouw met zulk een kracht den kop
om te draaien, dat 't dier op de knieën
kwam te vallen.
Eerst toen kwam er hulp opdagen;
niet de gevluchte Chinees, doch een in
lander. Deze vatte den karbouw by den
staart en sneed hem vlug de hielpezen
var. de achterpooten door. waarna 't
dier kon worden afgemaakt.
EEN „AANSLAG" OP
ONZE SCHELDE.
HET BELGISCHE PLAN
MISLUKT.
weken geleden bevatte een
Vlaamsch dagblad het bericht dat de
Belgische „Jeunesse nationale'een or
ganisatie van felle annexionisten, waar
van de heer Nothomb de leidsman is.
Zondag jJ. een tocht over de Schelde
naar Kansweert zou maken.
De „Jeunesse Nationale" heeft reeds
vaker annexionistische propaganda-
tochten naar ons land gemaakt, en wij
herinneren aan het verspreiden van
plamfletten in Limburg.
Van het heele plan is echter weinig
gekomen. Omstreeks één uur kwam voor
Hansweert op de Schelde een Belgische
boot in zicht, deze meerde, begeleid door
een poiitietooot aan den steiger.
Naar het schip begaven -züch twee
beeren in burger, chefs van marechaus
see en van rijkspolitie cn met hen... een
heer in witten pantalon. Het bleek een
Belgisch ex-kolonel te zijn. lid van ©en
Belgische motorbootclub, die te zamen
met de Nederlandsche autoriteiten heel
weinig moeite had om zijn landgenooten
op het onzinnige van hun plan te wij
zen en die spoedig gedaan kreeg, dat de
boot rechtsomkeer: maakte. De politie-
boot ging er weer achteraan.
Op den wal was een groote menigte
verzameld, waaronder een aantal fascis
ten.
Heft Hbld weet voorts nog te melden,
dat een groep Dietscbe studenten op een
stoomboot, getooid met de Prinsen
vlag er. de Vlaamsche Leeuw, kruiste om
desnoods tegelijk met de Belgen aan
land t<- gaan en hun annexiorustischen
„aanval" op onze Schelde te pareeren.
VOOR HET VOETLICHT
EN OP HET GROENE VELD
TIJDENS DE OLYMPIADE.
Door de Commissie voor artistieke ont
spanning gedurende de Olympische spe
len te Amsterdam zUn de volgende
voorstellingen op haar programma ge
plaatst. meldt he: Hbld
le Stadschouwburg, eerste helft van
Juli: de Groote Weensehe Marisehka
Revue „Alles a us Liobe". muziek van
dr. Ralph Benatzky, met de Violet Jack
son Girls en de dansers Les Fellows en
Lolo en Inge Epp;
2e. Stadsschouwburg, tweede helft van
Juli: Operette „Die Gold ene Meisterin".
Bcrlünscbe Operette Gezelschap met
Mady Christians in de hoofdrol (onder
auspiciën van Max van Gelder, in voor
bereiding)
3e. Oude Stadion. 28 en 29 Juni:
Open-luchtspel „Ichnaton" spel der
Egyptische Pharao's in de bewerking
van mr. C. J. Graadt van Roggen, de
eerste als openingsvoorstelling van het
Ned. Olympisch Comité, uit te voeren
door het Utiechtsch Studenten Corps,
met medewerking van het versterkte
Utrechtsch Stede!ijl: Orkest; muzikale lei
ding E. Enthoven, regie Albert van Dal-
sum;
4e. Stadsschouwburg, eerste week var.
Augustus: Russisch Ballet van Vera
Neanchinova en Anton Dolin met het
ge heele corps de ballet en groot orkest.;
uitgevoerd worden de balletten: Les
Sylphides, Le Spectre de la Rose, Le Lac
des Cygnes, Snegourotchka, Rapsodie en
Bleu, Le Rossignol et la Rose en ..Diver
tissements" (onder auspiciën van Ernst
Krauss; waarschynlijk wordt ook een
volksvoorstelling van dit ballet gegeven.
5e, Stadsschouwburg, tweede week ui
Augustus: Balletten Clothilde en
Alexandre Sakharof (onder auspiciën
van Ernst Krauss);
6e. Oude Stadion. 11 Augustus Fol
kloristische dansen en spelen als beslui:
van een Kleedendrachten-optocht door
de stad (leiding Max van Gelder4
WAT MEN VERDIENDE
BIJ DE SCHELDE.
EEN MEDEDEELING VAN DE
DIRECTIE.
De directie van de Kon. My. de Schel
de te Vlissingen heeft in verband met
de staking an haar bedryf en de h.i.
onjuiste mededeelingen, die omtrent de
loonen worden gedaan, eenige gepubli
ceerd welke in 1927 betaald zijn aan ar
beiders, die in dat jaar 25, 30 en 40 jaar
zijn geworden. De leeftijden zijn zoo ge
kozen. dat zü voor de geschoolden een
indruk geven van de inkomens van aan
komende werklieden, van bijna volleer
den en van een groep <40-jarigen)die
zooveel kennis en ervaring hebben op
gedaan als met hun capaciteiten over
eenkomt.
Voor ongeschoolden worden voor 25-
jarigen cijfers vermeld van 21.50 tot
23.50 en voor enkelen moer. voor 30-
jarigen 2124 en ook enkelen meer.
voor 40-jarigen 19.50—24 en enkelen
daarboven. Voor geoefenden zyn de cij
fers: 25-jarigen 18—24.50; 30-jari-
gen 21.5028; 40-ja'rigen 23—33
en ook voor enkelen boven deze bedra
ggen. Voor geschoolden 25-jarigen 20.50
27; 30-jarigen 26—32.50 40-ja
rigen 2935.50 en voor allen ook
daarboven.
Van de 1451 werklieden van 25—65
jaar hadden in de 2e helft van 1927
slechts 10 een gemiddeld weekinkomen
beneden de 20. In den aanvang van
1928 zyn alle inkomens met ten minste
0.50 per week vermeerderd en de loo
nen der jongeren met f 0.50 tot 1-50
per week. De gemiddelde verhooging is
0.90 per week. Nog merkt de directie
op dat er meer geschoolden zijn dan ge-
oefenden en ongeschoolden samen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 CENTS PER REGEL.
IN WEINIGE
WOORDEN.
Jonkvronwe van Asbeck. een Neder-
landschc. is aan de Sorbonne ander
groote belangstelling gepromoveerd tot
doctor in de letteren op een proefschrift
over Ruysbroeck.
Zondagavond is btJ Rotterdam eer.
auto in de Sohie gereden. De vier in
zittenden werden bewusteloos uit het
water gehaald.
Eer oude man is te Rotterdam om
gekomen. doordat htl een gaskraantje
op zijn slaapkamer ongemerkt had open
gestooten.
Tydens een hevig onweder op de on
derneming Membang Moeda in een
Kwaloeschc is de bliksem ingeslagen in
een met een zinken dak gedekte, koelie-
pondok. Hierby werden zeven koelies op
sla? gedood, terwijl er eeflfee werden ge
wond.
HET FEEST VAN DEN
R.-K. VOLKSBOND.
DE FEESTVERGADERING.
De afgevaardigden van den ter ge
legenheid van het 40-Jarlg bestaan feest
vierenden R.-K. Volksbond, diocees
Haarlem, kwamen Maandagmiddag op
nieuw samen anet hun genood igden in
gebouw St. B&vo ter bijwoning van de
gTOOte feest vergade r mg. Behalve vele
kerkelijke autoriteiten, waaronder ple
baan L. A. M.Westerwoudt. waren aanwe
zig de te Haarlem wonende R.-K. leden
der Tax? ede Kamer, de hoeren Ch. L.
v. d- Bilt. A. J. Loerakker en mr. J. B.
Boman-, en de leden der R.-K. fractie
uit der. Haarlemse hen gemeenteraad.
De voorzitter der afdeeling Haarlem
torens voorzitter der feestcommissie, de
heer J. Ph. Castrlcum opende de verga
dering op de gebruikelijke wijze. HO
reide gehoopt te hekben. dat mgr. Callier
dit feest zou mogen by wonen, nu die
hoop niet in vervulling was gegaan
wijdde h;i woorden aan diens nagedach
tenis. In een kort gebed herdachten de
aanwezigen den beminden bescherm
heer. In 't bijzonder heette spr. welkom
het Centraal Eestuur en de Kamer- cn
Raadsleden, de geestelijken en de ver
tegenwoordigers der burgeriyke over
heid. Iiy deelde mede. dat telegrammen
waren gezonden aan de Koningin en
aan den Vicaris-capltularis van het Bis-
dem mgr. H. J. M. Taskin. Brieven met
gelufcwenschen waren ingekomen van
mgr. M. P. J. Möllmann. vicaris-gene
raal van het Bisdom cn mr. J. N. J. E.
Hecrkens Th Ossen, die in Duitschland
vertoeft- Voorts waren er veel telegram
men.
Na het gezamenlijk zingen van bet
Bondslied, waarin de heer Joh. van Hel-
rert uit Wormerveer de soloparty ver
vulde verkreeg mgr. H. J. M. Taskin het
woord. Ook hij herdacht mgr. Callier,
de Bond was hem een steun en een goed
volgeling. Daarom verdient hU den lof,
dien spr nu brengt.
Hy dankte voor het hom gezonden te
legram.
De wensch is nu. dat de Bond door
moge gaan op den ingeslagen weg. en
den nieuw te benoemen Bisschop even
veel steun bieden als den vorigen.
De heer L H. van Rooyen. bonds
voorzitter bevestigde nog eens de uitin
gen van aanhankelijkheid aan bet Ker
kelijk Gezag.
Rector Bots. geestelijk adviseur hield
een rede. waarin hy den groei naging
van den Volksbond. Dit ter huldiging
van hen. die 40 jaar lid zijn. Zy waren
de eersten, die werkten aan de emanci
patie van het Katholieke Volk. Aan dc
pioniers is het te danken, dat het begin
sel de kern bleef van de organisatie.
Spr. hoopte, dat do aanhankelijkheid
aan de Kerk zou voortduren, zooals het
nu is. De lof daarvoor komt toe aan de
pioniers.
Voor allen wilde spr. huldigen den
vrocgcren penningmeester en Centraal
bestuurslid den heer Grobben. Spr. hoop
te dat de tegenwoordige led.cn zouden
blijven gelooven in de idealen waarin
de pioniers geloofden. Den heer Greb
ben werd het gouden kruis Pro Eoclesia
et Pontifice. de Pauselijke onderschei
ding. verleend. Den anderen veteranen
werd een diploma verleend.
De heer Joh. van Heiver: tenor. er.
mevrouw Joh. Stelder-v. d- Linden uit
Zaandam, aan den vleugel brachten
daarna ten gehoore Reclt, Sc.-. et Aria
uit Aïda van G. Verdi en „Stille wie die
Nacht" \nn Carl Bölm.
De heer Grebben sprak een dank
woord voor de huldiging.
McJ. Jos. Boelen, altzangeres te Am
sterdam schonk kunstgenot door hel
zingen van „Liefdelied" cn „Voor 't
Kantkussen" van Emicl Hullebrocck.
Een telegram van gelukwensch kwam
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
k 60 C«nU per regel.
Weiger namaak en Iet er op del op rfles
tablet bet woord "Bayer* staat. Prijs 75 da.
Jansen.
Den trio van vioo! OuJt en piano voer
de daarna eenige nummers uit
De feestrede word uitgesproken <fc»r
den ccrw. heer pastoor J. B. W. M
MÖDcr uit Schiedam. In heft Pontificaat
van Paus Leo Xm ligt uw program, oei
spr.. herinnerend aan dezen „ïkmi der
Werklieden", die don grondslag kgdc
voor dc R.-K. arbeidersbeweging. Heft
zedelijk gezag van het Pausschap te op
nieuw erkend, opnieuw gekend tijdens
diens Porficaati HU wilde het Cultuur -
prxnoat der Kerk lieretrlJen. HQ bmchi
geen nieuwe ideeën, maar het bestaan
de E\ angel le heeft hij den menschen
met apostolischs* moed voorgehouden,
cn toegepast op den modernen Ujd.
Tegen de :n de vorige eeuw veld win
nende meentng. dat de Kerk vooruit
gang tegenhield stelde hij de idee: De
Katholieke Kerk is de waarachtige be
vorderaarster van tv.vchavtng en voor
uitgang. De vrijheid, de emancipatie van
gezag, die men meende dat voor voor
uitgang noodlg was, zag Paus Leo op
zyn vele omzwervingen door Europa, en
in zijn eerste Encycliek van 1878 con
stateert hu de kwalen, waaraan de
maatschappij lijdt, maar <öc een gevolg
zijn van do verzwakking van de macht
der Kerk Pius IX had de dwalingen
veroordeeld, maar zijn opvolger Leo wil
de de dwalenden bekeeren. opnieuw re-
lat a-s aanknoopen met de grootmachten
der wereld. En hij zag daarbij de ont
zettende kracht van de arbeidersbewe-
gir.g. als de nieuwe grootmacht. A2s
vredestichter heeft hij weer wilkm uit
stippelen de wegen, die naar Rome lei
den Hy wilde de volksklasse opnieuw
met de Kerk in aanraking brengen, en
wilde peilen in 1 menschcijjk hart. dat
van nature goed en Christelijk ls.
„Le Contrat social" van Rousseau, la
ter ..Das Ka pi tal" van Marx wezen het
volk den weg naar liet materialisme.
Paus Leo trachtte het juist te redden
uit den poel van materialisme en na
dertien Jaren vnn voorbereiding gaf hy
den beroemden Encycliek „Rerum No
va rum". Hot sociale probleem is gecom
pliceerd, ln het begin van de beweging
struikelden vele geesteUJken er Delfts
over. Men stelde de moderne begrippen
alleen als te verwezenlijken voor buiten
de Kerk om. of als ze tegen de Kerk in
gingen, en de Kerk noemde men ver
dedigster var. het kapitalisme, wat si]
nooit beoogt heeft te zijn. In zijn pro
gram stelt Paus Leo én de Staat én de
Ke als beschermers der arbeiders. Dit
wil met zeggen, dat wij rijkdom willen,
ging spr. voort, maar wij moeten wer
ken aan de verdwijning vnn bet paupe
risme onder het proletariaat. Gy hebt
te zorgen, dat gy inniger verbonden
wordt met het privaat-eigendom. De ar
beider zal een eigen woning hebben, hy
moet geen armoede UJden. Om recht
vaardigheid en liefde gaat een roep door
dc wereld, ook de socialisten vragen daar
om. mnur rechtvaardigheid en liefde is
God. Vroeger kwamen de socialisten tot
ons, besloot spr. nu mogen wij echter
gaan tot de socialisten, en zeggen: Wordt
«ij Katholiek, want dc Kerk heeft de
belofte van dit en het toekomstig lever..
Na de pauze zong het meisjeskoortje
van mej. Dora Loots door haar geleid cn
begeleid aan den vleugel op alleraar
digste wijze eeltige kinderwijsjes.
De heer Joh. van Heiver: ;»ng het
Smarüied uit Paljas en „'t Schlpperin-
nckc" van Bernard Zweers, cn mej. Jos.
Boelen zong nog eenige Itaiiaanschc lie
deren. Beiden werden begeleid door me
vrouw Joh. Stelder-v. d. Linden.
De heer A. C. de Bruyn. voorzitter
van het R.-K. Werkliedenverbond sprak
een woord van waardeering. vooral voor
de pioniers en voor den Haarlcmschen
Bond. welks gestes steeds nationaal wa
ren, los van provincialisme. De maat
schappij werkt aan haar eigen onder
gang. zegt men. maar dat kunnen wij
verhinderen met een beroep op onze
Katholieke organisatie, aldus spr.
De heer Cos tri cum sloot daarna mot
een kort woord de vergadering, waarna
de heer Smit namens de veteranen
dankte voor dc huldiging. De h«-cr Van
Rooyen dankte nog de feestcommissie
Na grmconschnppelijken zang gingen de
aanwezigen uiteen.
ï>e receptie.
Oe receptie wend behalve door hen
die wy gisteren reeds noemden nog be
zocht door den heer Th. Hooy. lid van
Prov. StAten. den heer J. N. Hcndrix.
lid van Ged. Staten, mgr. P. Stroomcr.
doken van Amsterdam, W. A. J. v. d.
Kamp. nestor van den gemeenteraad.
Na afloop was er oen lunch ln „dc
Leeuwerik".
De stad Rotterdam, tweede gemeente i
des lands, eerste stad misschien op het
gebied van nijverheid en handel, heeft
het gewaagd om bij gelegenheid van de
Olympische Spelen een tentoonstelling
in te richten, die tot doel had de Ne
derlandsche Nijverheid te toonen. Jam
mer dat deze poging mislukt is. Eei
van dc redenen is deze, dat de Neder-
landsche Nyverheidsraad zich gekwetst
gevoeld heeft omdat zy niet tijdig in de
plannen betrokken werd; wanneer dit cl-
eenige oorzaak was waarom zij zich var
deelneming onthield, zou er grond zyn
om van kleingeestigheid te spreken
Van meer be teekenis is dan ook denkelijl
geweest, dat de Ncderlandsche industrie
zich op dit oogenblik en in de bestaan
de omstandigheden niet geroepen voel
de om aan tentoonstellingen in het
algemeen deel te nemen.
Men zegt dat de tyd van tentoonstel
lingen voorbij is- Daaraan meedoen is
uite/st kostbaar en men vraagt zich af.
of het de moeite wel loont. Natuurlijk
kan de zwaartillende op dit gebied ver
langen, dat althans de kosten door de
daaruit voortvloeiende orders dadelijk
gedekt worden, liever nog dat-er een
winstpost overschiet; de optimist van
zijn kant kan genoegen nemen met het
uitzicht op profijt in de toekomst. Het
hing denk ik, af van de vraag wie in du
meerderheid zijn: optimisten of pessi
misten, of de groep Nederlandsche
industrieelen mee zou doen. De tegen
standers hebben het gewonnen, dus
bleven zij van de Nentfto weg. Een leek
is niet bevoegd om uit te maken, of zy
in financieelen zin daar goed of ver
keerd aan gedaan hebben, maar hij
mag wel betreuren, dat zy om ethische
motieven niet over de kosten zijn heen
gestapt. Het voornaamste van die mo
tieven was de Olympiade. Nu er gele
genheid was om vele vreemdelingen in
Nederland te lokken, was het niet on
gerijmd dat de Nederlandsche nijver
heid het hare daartoe zou hebben
bijgedragen. Intusschen zy zeiven
hebben het anders begrepen en wy
mogen dat betreuren, veranderen kun
nen wij het niet.
Het is heel jammer dat het zoo ge-
loopen is.
De billijkheid "feischt te erkennen dat
de industrie in Nederland er niet al te
gunstig voorstaat en dat dus de opge
wektheid om geld uit te geven niet
groot kan zijn. Een ongunstige omstan
digheid is natuurlijk de sterke neiging
tot bescherming van de eigen industrie
in het buitenland, oorzaak van slechte
prijzen voor Nederlandsche concurren
tie omdat in uiterst lage noteering de
eenige kans op het behalen van orders
buiten onze grenzen gelegen is Een
andere omstandigheid is het gebrek aan
belangstelling bij de Tweede Kamer,
die behalve uit allerlei voorschriften
van lastig, duur en overdreven toezicht,
ook nog blijkt uit kwellende wetten. Een
van de slechtste, zoo niet de allerslecht
ste is de zakelijke belasting op het
bedryf, die aan de gemeenten de ge
legenheid gaf in een bitter slechten tyd,
handel en nijverheid ook nog te bezwa
ren met een wet, die op zichzelf, in be^"
ginsel, al geen voeten heeft om op te
staan. Terwyi alle partyen, zonder uit
zondering, het er over eens zyn, dat de
ieder jaar met tachtig a honderddui
zend inwoners groeiende bevolking niet
meer in handel, landbouw en vis-
schery een behoorlijk levensonderhoud
kan vinden, zoodat naar de nyverheid
als kostelijk redmiddel moest worden
uitgezien, werd meteen diezelfde nyver
heid met een onzinnige belasting ge
straft, die haar bekwaamheid tot con-
curreeren verminderde, daar zy de al-
gemeene kosten al weer verhoogde
Ziedaar één staaltje van Regecrings-
zorg, het tweede is de nieuwe wet op
de naamlooze vennootschappen, uit
foutieve opvattingen geboren, met
slechte argumenten verdedigd, een wet
waarover alles wat handel en nyverheid
in ons land beoefent en dus kent, in
het geweer gekomen is. Zonder baat
De Tweede Kamer heeft al haar klach
ten en bezwaren ter zyde geschoven e:i
daarbU een wantrouwen te kennen ge
geven, des te noodlottiger omdat deze
en dergelijke wetten neerkomen op het
hoofd van een onbekwaam parlement
zelf. Zeker, er bestaat geen groep be
langhebbenden die niet, wanneer van
haar een nieuwe belasting wordt ge
vorderd, in verzet zal komen, maar de
wet op de naamlooze vennootschap
brengt geen nieuwe heffing, zij is alleen
een regeling en bü die regeling had
naar het oordeel van de deskundigen
beter geluistord moeten worden, dar
nu het geval geweest is. Die deskundi
gen zajn niet de leden van de Kamer,
door JAN VAN MERLENSTEIJN.
27)
Tegelijk rukte ik het hoogtestuur van
de „Mug" om, daar ik nu zoo vlug
mogelijk moest gaan stijgen. Wij
vlogen n1. slechts op een hoogte van drie
honderd meter, terwyl de twee op ons
aanstormende vliegmachines minsters
op een hoogte van achthonderd tot dui
zend meter vlogen. Ik moest dus zien
nog voor hen een grootere hoogte dan
zy te bereiken, opdat zy niet. terwijl
Corry met de andere bezig was, bom
men op ons konden laten vallen.
Gelukkig was de „Mug" een zeer voor
treffelijk klimmer en wy schoten met
een razende snelheid naar boven. Ge
durende het stijgen zag ik dat de vier
andere vliegmachines stuk voor stuk ln
een zweef val op de wateroppervlakte
neerkwamen. Corry vertelde mij later
dat zy ze eerst ontwapend en vervol
gens him propellet gebroken had. Zij
had zich op dat moment niet met de
twee andere vliegmachines, die ons be-
drei den. kunnen bemoeien.
het zijn de menschen die weten, uit ds
practyk weten, wat mogeiyk en niet
mogelijk is. Om verkeerdheden die wel
licht zyn voorgekomen in een anderen
tijd en bij enkele vennootschappen is
nu een stel bepalingen geschapen,
waarover handel en nyverheid een
stemmig een hoogst ongunstig oordeel
hebben uitgesproken. Dat dit juist is zal
wel blijken, maar niet voordat het te
laat is. Dan zal de wetgever met klun
gelige maatregelen aan 't verbeteren
gaan en dat doel natuurlijk nooit be
reiken. Zeker, er is nog een kans dat
wy voor deze slechte wet gespaard biy-
ven. Als de Eerste Kamer haar ver
werpt. Maar dan zullen wy een ander
kwaad zien gebeuren, de vergrooting
Van om het zacht te zeggen het gebrek
aan sympathie voor het parlementaire
stelsel, waaronder wy in Nederland
toch al gebukt gaan, onder gebrek aan
sympathie namelijk.
Keeren wy terug naar de publieke
opinie over de waarde en de beteekenis
van tentoonstellingen, dan vinden wij
nog een andere reden om er niet aan
mee te doen. De Jaarbeurzen. Toen die
te Utrecht gesticht werd, lag het voor
de hand dat zy een groote mededinger
van alle exposities op het gebied van
handel en nijverheid zou zyn. De jaar
beurs bracht kooper en verkooper bij
elkaar (het doel immers ook van ten
toonstellingen) zy deed dat tydens een
korte periode van enkele weken, zy was
op eenvoud uit en verminderde dus de
kosten, zy bracht ook niet de moeiiyk-
he:d mee van de tentoonstelling: de
vertegenwoordiging van de deelnemen
de firma. Men kan een goede kracht
veertien dagen naar Utrecht zenden,
maar niet vier maanden missen op een
tentoonstelling, die bovendien al heel
spoedig een grenzenlooze verveling mee
brengt. In het kamertje op de Jaar
beurs komen alleen de belang
stellenden binnen; langs de etala
ges op de tentoonstelling slen
teren voor negentig procent, mis
schien meer, onverschilligen. Daarom
geloof ik, dat de Jaarbeurs den nekslag
heeft gegeven aan de belangstelling
voor de tentoonstellingen die toch al
minderende was. Misschien heeft alleen
een zuivere vaktentoonstelling nog re
den van bestaan of een expositie, die
feitelijk alleen maar voorwendsel en
geen hoofdzaak is. In dat soort zullen
wij bijvoorbeeld over twe: of drie jaar
de groote tentoonstelling ie Brussel be
leven, ter gelegenheid van de
herdenking van zijn vrijmaking van Ne
derland. Dat is een reclame voor het
Rijk in zyn geheel en tot dat doel kan
iedereen meewerken, maar om heel
andere motieven dan de zucht tot geld-
verdienen.
'Met dat al ben ik van de Nenyto te
Rotterdam geducht afgedwaald Is zij
gunstig gelegen? Zeker, omdat haar
terrein aan de spoorbaan grenst; zeker
niet on-dut de bezoeker van het station
af een grooten omweg maken moet om
er te komen. Elykbaar is een halte aan
het tentoonstellingsterrein niet moge
lijk geweest, tot schade voor bezoeker
en tentoonstelling beide. Wat heeft
zou men zeggen, Rotterdam de ver
eenigde spoorwegmaatschappijen ge
daan, dat zij een stad van dezen om
vang en van deze beteekenis, nog maar
altoos afschepen met twee stations,
waarvan niemand iets anders kan zeg
gen, dan dat ze een groote en een kleine
barak zijn! Hoe ls 't mogeiyb, dat Rot
terdam, vanwaar toch ook invloeden
zuilen uitgaan op spoorwegbestuur,
ministerraad en Tweede Kamer, een
dergelijken toestand, maar jaar in jaar
uit blijft dulden! Natuurlijk zullen er
bezwaren zUn tegen een nieuw station
Die zyn er altoo6 Maar als 't waar ls,
dat de Rotterdammers oD het stuk van
energief en voortvarendheid de Ameri
kanen van Nederland genoemd kunnen
worden, waarom verdragen zy dan zoo
geduldig de vuile schuur die het sta
tion Delftsche Poort heet en het onnoo-
zele, onpractische hok, getooid met den
naam Beursstation?
Het is niet uit zucht tot critieb, wan
neer ik begin met te wijzen op een slor
digheidje, dat geen prettigen indruk
maakt. De spoorreiziger uit de rich
ting Schiedam, die het Lunapark pas
seert, ziet daar uit den trein een bord
staan waarop geschilderd staat: HIER
KOMT DE NIJVERHEIDSTENTOON
STELLING 26 MEI—15 SEPTEMBER.
Dat is natuurlyk een oud bord, dat s?yn
dienst heeft gedaan, maar een beetje
mal staat op den 12den Juni, veertien
dagen na de opening. Men moet geen
voet geven aan de goedkoope aardigheid
Nauwelijks hadden de piloten hiervan
bemerkt, dat de „Mug" begon te stijgen,
of zij maakten dezelfde manoeuvre Wij
waren hen echter toch een paar se
conden voor en tot mijn groote verlich
ting zag ik dat de „Mug" hun in 't sty-
gen verre de baas wasMfjn hoogtemeter
wees zestienhonderd meter aan. toen wij
hen passeerden waarbij, ik aan de rook
wolkjes die uitgestooten werden, be
merkte dat zy ons met machinegeweren
beschoten.
Ik wilde Juist Oorry toeroepen nu ook
deze twee vliegmachines naar beneden
te halen, toen ik tot myn ontzetting
hoorde dat de motor van de „Mug" lang
zamer begon te loopen en dan heelemaal
ophield.
Later kwaimen we tot de ontdekking,
dat een machinegeweerkogel de toevoer
buis voor de benzine verbogen had. Het
was een vreeseiyke situatie en één
oogenblik stond mijn hart stil. Dit
oogenblik was echter direct weer voor
bij. Mijn eerste zorg gold mijn zuster. Dc
draaide my om en zei haar slechts een
woord:
.Parachute!"
Naast elk der beide plaatsen in dc
„Mug" hing nl. een parachute. Nau
welijks was het woord over myn lippen
of Oorry had reeds de hare losgemaakt
en haar armen in de schouderlussen ge
stoken. Het volgend oogenblik voelde ik
aaco het zwenken van de „Mug" dat zij
over boord was gegaan. Een blik over
tuigde my er van. dat de parachute
zich goed had geopend, en ik ging in een
stortvlucht naar beneden. De .Mug" was
ditmaal voorzien van het lanömestoestel
met raderen, zoodat een landing op
het water eenlgszins gevaarlijk was.
Maar ik moest het er we! op aan laten
komen. Als ik in een heel kleinen hoek
op het later neerglced. kon de „Mug"
wier bodem waterdicht was. zich een
tydje drijvende houden.
Zoowat driehonderd meter boven het
water trok ik het hoogtestuur omhoog,
de „Mug" gehoorzaamde en de stand
word horizontaal. Het vaar toestel van
de „Mug" was zoo ingrricht, dat het
door het overhalen van een hefboom
naast de pilobenplaats tot vallen kon
worden gebracht. Dit deed ik nu en wer
kelijk gelukte het my op deze ma
nier goed op het water terecht te ko
men.
Als ik dit van te voren geweten had.
had ik mijn zuster zeker niet aan het
gevaarlijke waagstuk van een sprong
met de parachute blootgesteld. Maar wie
had dit van te voren kunnen weten?
Goed en wel op het water overzag lk
voor het eerst de situatie. De twee
vliegmachines die ons hadden beschoten,
waren Juist op het punt eveneens te
water te landen, terwijl Oorry rustig en
zeker met de parachute op de Ir-snlin-
de" toeaweefde. Vader had de vliegtui
gen ontwapend en gedwongen te dalen
on George stuurde Oorry met den con
centrator op het dek van het jacht,
waar zU dan ook veilig cn wel aankwam.
Plotseling voelde ik dat de .Mug
door eer. onzichtbaar geweld werd aan
gegrepen en eenige seconden later lag
zij aan dek van dc „Insulinde". Ter
stond daarop volgde het yaartoestel, dat
vader insgelijks met den concentraior
naar zich toe trok. Dc zes vijandelijke
vliegmachines zwommen hulpeloos op
de zeeoppervlakte rond; twee ervan wa
ren reeds het zinken nabij. De motor
boot was intusschen aangekomen. Moe
der kwam aan boord en omhelsde
Corry onder tranen, terwijl GeraTd en
'de machinist weer wegvoeren, zy gingen
op do twee zinkende vllegmachir.es af,
tcrw|j! ik mijn concentrator instelde om
te verhinderen dat Gerard tydens de
redding op een slinksche manier zou
worden overvaller. Het bleek al heel
gauw. dat dit geen overbodige maatregel
was, want nauwelijks waren de twaalf-
inzittenden van de zes vliegtuigen in de
motorboot verzameld of zij vielen Ge
rard en den machinist aar.
Ik maakte korte metten met hen en
wierp hen alle twaalf met behulp van
den concentrator in het water. Immers,
tot aan den haveningang was het niet
meer dan ongeveer 800 meter en zoo
ver konden zy wel zwemmen. Wij zagen
hen den ook later allen weer als natte
katten aan land kruipen.
Weer was een aanval op ons verijdeld.
Eigenlijk waren we er zelf do schuld
van. want wy hadden haast wel kunnen
denken, dat men het huis van onze zus
ter voortdurend in het oog zou houden.
Onze aankomst was zeker door een ge
heime radio-uitzender gemeld geworden,
waarop de lang voorbereide overval werd
uitgevoerd.
Moeder was cmtrocetbaer en gaf rich
zelf overal de schuld van omdat zy op
het bezoek bij Dora had aangedrongen.
Eindelijk werd zU kalmer en de heele
geschiedenis was oogensohljniyk afge-
loopcn. Maar toch was zy nog niet hcc-
lemaal voorbij, want toen ik langs Cor-
ry's hut ging stak zU haar hoofd naar
bulten en reide:
..Zeg Dirk, kom eens even binnen".
Ik ging haar hut binnen en zy draai
de den sleutel achter my in het slot
om.
„Zoo, hier heb je verbandlinnen en
jodium tinctuur. Verbind even daft gat in
myn rechterarm."
Ik schrok geen klein beetje, toen lk
zsg. dat heft dappere meisje er den hee-
len tijd geen woord over had gerept, dat
een machinegeweerkogel door haar bo
venarm gegaan was, zonder evenwel het
been te raken. Ik verbond de wond.
die bovendien na twee dagen niot eens
meer pijn deed.
Twee weken later vingen we het be
richt op, dat de J ft ponsch - Amerikaa r -
3Che oorlog met den vrede van Manilla
was geëindigd. Vader verzond en ont
ving een paar codetelegrammen en deel
de ons toen mee dat or.re Regeering het
gevaar voor onze koloniën tengevolge van
de nieuwe stabiliseering van de machts
verhoudingen als geweken beschouwde,
wy waren vr|j weg te varen. De toe
stand was evenwel voor ons nog erger
dar. vroeger, want nu moester wy met
twee nienwe vijanden rekening houden,
nl. dc vloten der beide landen, die tot
nu toe tegen elkaar oorlog gevoerd l»d-
<%n cn zich om ons niet bijzonder had
den kunnen bekommeren. Nu hadden
ook dere vrfl spel en konden aan de
klopjacht op ons deelnemen.
Waarheen moesten wy bnrmeBn-
Ren onze toevlucht nemen?
HOOFDSTUK VII.
DK GEVAARLIJKE VIJAND,
Wy overlegden wat wij nu zouden
gaan doen. Dat wy het <en of ander
moesten ondernemen, was als allen dui-
deiyk. Het gevaar voor onze koionlfc
vos geweken en een langer opontbood ln
de Indische wateren zou on» Regeerlng
tiiuis aelfs onaangenaamheden kunnen
berokkenen.
^ort* vervolgdJ.
