DE P. E. G E. M RAADSELEN
BIOSCOOP
DE NEDERLANDSCHE ELECTRICITEITS-
STATISTIEK OVER 1924.
BINNENLAND.
V
BURGERLIJK^ STAND
HAARLEM'S DAGBLAD ZATERDAG 16 JUNI 1928
Het contract met de Hoogovens ook zwevende,
omdat de minister het nog niet heeft
goedgekeurd.
ONDER DE DEELNEMERS EEN ONBEHAAGLIJK GEVOEL.
Naar aanleiding van de voorgestelde
uitkeering der Provincie ten behoeve
van het aan de P. E. G. E. M. te ver-
leenen voorschot voor uitbreidtingiswer
ken, werden in de commissie hit de
Prov. Staten verschillende vragen ge
steld. Het had de aandacht getrokken,
dat de opwekldngsmiddelen der drie
deelnemers (de P. E. N., Haarlem en
Amsterdam) nog steeds niet waren in
gebracht. Zal het nog lang duren, zoo
werd gevraagd, alvorens de PJ3.G.E.M.
in het geboorteregister is ingeschreven
en welke Jjn de redenen, dat dit nog
niet is geschied? Is het juist, dat tegen
den inbreng der bezittingen groots
moeilijkheden zijn gerezen, en zoo ja,
welke zijn deze? Is het juist, dat 'bij de
gemeente Haarlean de neiging zou be
staan zioh van do P.E.G.E.M. los te,
maken? Bestaat de kans, dat een der
deelnemers zijn evenredig deel in het te
foumeeren voorschot niet zou inwilli
gen? Zoo ja, zou dit er toe aanleiding
geven, dat de lasten der Provincie daar
door zouden worden verzwaard?
Tevens werd de vraag gesteld, of uit
het aanvragen van gelden voor eene
50000-vol tverbinding van Hoogovens
naar Wormerveer mocht worden afge
leid, dat de op 1 December jl. in de
Staten ter siprake gekomen regeling der
stroomleveriing vanwege Hoogovens is
tot stand gek "men, en dat daardoor de
mogelijkheid voor den Minister, om over
zijne bezwaren tegen inbreng heen te
stappen, zou zijn geopend. Ten slotte
werd gevraagd, wat er zou gebeuren,
indien een der deelnemers zich zou te
rugtrekken.
Nog in ander velband kwam de
stroomleverlng vanwege Hoogovens ter
sprake. Een der leden bracht de onlangs
voorgekomen werkstaking aan dat be
drijf in herinnering en vroeg in, verband
daarmede, of er voldoende waarborgen
bestaan dat bij arbeidsconflicten geen
storing in de stroomleverlng zal optre
den. Naar zijne meening leverde de
omstandigheid, dat hier een niet-over-
beidsbedrijf energie leverde aan een
overheidsbedrijf, gevaar op voor eene
regelmatige voorziening. Wat was de
meening van Gedeputeerde Staten hier
omtrent?
Op deze laatste vraag antwoordde het
aanwezige lid van Gedeputeerde Staten
dat men nooit volkomen zeker kon zijn.
dat door arbeidsconflicten geen. storing
in de stroomlevering zou plaats vinden,
Dergelijke conflicten kunnen zich ook
bij overheidsbedrijven voordoen, al is de
waarschijnlijkheid ook zeer gering. En
wat Hoogovens aangaat, is wel gebleken
dat tydens en door het conflict de in
vloed der grootje landelijke vakorgani
saties op het personeel van bedoelde
onderneming is toegenomen waardoor
herhaling van het gebeurde minder
waarschijniyk is geworden. Bovendien
moest men wél in rekening nemen,
dat de voorziening van Noordholland
niet afhing van de levering van Hoog
ovens; deze levering had doorgaans een
vrij onregelmatig karakter, waardoor in
de andere opwekbedryven steeds de
noodige reserve paraat stond om de be-
1 lasting der Hoogovens te kunnen over
nemen.
Wat de vragen inzake de PB.G.E.M.
aangaat, deelde het lid van Gedeputeer
de Staten in aansluiting met zijne uit
voerige uiteenzetting in de vergadering
der Staten ap 1 December van het vo
rige jaar, waardoor de Staten zooveel
mogelyk waren ingelicht, mede, dat de
Minister van Waterstaat de door hem
opgeworpen bezwaren tegen den inbreng
der Provinciale centrale meende te moe
ten handhaven,, waardoor men in de
verwachting dat nu alles vlot zou ver-
loopen teleurgesteld werd. Vanwege den
Minister zyn thans concept-bepalingen
toegezonden, voor eene ooncessie, die
de P.E.G.E.M. zou moeten aanvaarden,
en hierover wordt nog met de deelne
rners in de P.E.G.EM, gecorrespon-
dee:
Wat aangaat het stroomleveringscon-
traet met Hoogovens, deelde het lid van
Gedeputeerde Sta/ten mede, dat hierom
trent tusschen part en overeenstemming
was bereikt. Maar ook hier ontbrak nog
de Ministcrieele goedkeuring. Ook te
dien opzichte verkeerde men dus nog
in eene zwevende positie, die eerst door
den r' ritieven inbreng zou zyn op te
heffen; maar daartegen zijn, zooals ge
zegd, bezwaren opgeworpen. Het is be-
grypelijk, dat dit by de deelnemers een
onbehaaglijk gevoel heeft gewekt, en
hieraan is liet zeker toe te schryven. dat
geruchten vernomen zijn van een ge-
temiierd animo tot voortzetting der sa
menwerking. Men .diende den grond te
zoeken in de teleurstelling, ondervon
den by het ver:. men van de bedenkin
gen en de concept-concessiebepalingen
van den Minister van Waterstaat.
De samenwerking tussolien die deelne
mers dateert reeds van jaren, en wan
neer die onverhoopt mooht worden ver
broken, dan zou een ander verband moe
ten worden gezocht; want de electrici-
beitsvoorziening was in den loop der ja
ren zoo ineengestrengeld en ineenge
groeid, dat het onverantwoord zou zyn
dit organisme gewelddadig uit elkaar
te rukken.
Wat de onderhavige voordracht aan
gaat, betreft het hier echter alleen het
verleenen van de garantie van de Pro
vincie voor haaT deel; de andere deelne
mers hebben dit crediet reeds verleend,
zoodat van eenig risico van meerdere
lasten voor de Provincie geen sprake kan
zyn. Het betrof luier alleen mede te wer
ken tot het verleenen van een crediet
aan de P.E.G.E.M. voor noodzakeiyke
uitbreidingswerken. Ter illustratie dezer
noodzakelijkheid deelde het lid van Ge
deputeerde Staten, hier aan het woord,
mede, dat de belasting van het opwek-
bedryf voortdurend stygende was en
alleen reeds het vorige jaar gestegen
was met circa 17.000 K.W., dat is on
geveer tweemaal de geheele belasting,
die op het Haarlemsche bedryf rust.
Evenals tot dusverre zouden dus de
deelnemers garant zyn vcor de gelden,
noodig om het vermogen der oentralen
geiyken tred te doen houden met de
krachtig toenemende waag naar electri-
sdhe energie.
REMBRANDT-THEATER.
Dc Negerhut van Oom Tom.
Het Rembrandt-nieuws is o.a. belang
rijk, omdat het de wel besproken aan
komst van den laats ten Berlijnschen
drosdhke-kootsier te Parys weergeeft,
kykjes op balletten verschaft, zooals wy
ze in Holland nog niet kennen, en die
dan ook uit de stad van den Moulin
Rouge zyn, en veel andere dingen, die
de belangstelling trekken tot ons brengt.
Hors d'oeuvre varié. Dan een gekleurd
filmpje over Zwitserlandmaar alles
behalve in de natuuriyke kleurschakee-
ringen.
In plaats van een korte, zooals ge
bruikelijk is humoristische film krygen
we variété. Alweer een Volendammer
harmonica-kwartet, maar nu eens het
absoluut eerste origineelc wereldbe
roemde, de 4 Kaeth's.
Wij meenen dit eenige maanden ge
leden ook al eens in Rembrandt gehoord
te hebben. Sindsdien is het niet veel
veranderd. d.w.z. het is goed gebleven.
Harmonica-kwartetten, vooral Volen
dammer Harmonica-kwartetten doen
opgeld, dat bleek ook Vrydagavond weer.
Aan het applaus kwa mgoen einde zoo
dat na de opera-potpourri nog populaire
muziek moest komen, die liet enthou
siasme nog eens extra deed oplaaien.
Het geheim van succes van dit zeer
goede familiegezelschap, (twee wijde-
broeken-mannen en twee bekoorlüke
Volendamschen) schuilt zeker ook in
het mooie decor, dat het meebrengt, en
de wyze. waarop het zelf voor den dag
komt met klccding en instrumenten.
En zoo hebben we dan tenslotte de
aloude „Negerhut" ook eens op de film
geiacn. Het is goedkoop om te zeggen,
dat mevrouw Beeckev-Stowe wel nooit
gedroomd zal hebben, dat haar verhaal
den mensch nog eens in trilJieelden zou
worden uitgebeeld, maar hadden we
't zelf wel eens gedacht, toen wy jaren
geleden 't boek lazen?
We hebben w oeger op ons dorp eens
een filmpje gezien, waarin Eliza's vlucht
op een derde rangs tooneel werd opge
voerd. En de humoristische filmregis
seur liet Elize op het tconecl vluchten
over zeepkisten.
Nu zagen wij EI' /lucht in „wer-
kelykheid" dwars over de Ohio, van
schots tot schots. En nog altyd hoe
bekend ook. vermag dat te boeien.
Van de ït'.m is niets dan goeds te
zeggen. Diep aangrijpend is zy zoo min
als tot het uiterste spannend, daar is
het verhaal te oud voor. Maar de aan
kleeding is goed, de types zyn raak ge
troffen. In het spelersmatonaal moest
men zich voor een groot deel tot ne
gers beperken!
Wie na het lezen van het boek en
het by wonen van een tooneelopvcering
het bekijken van de verfilming van
Uncle Tom's Oabin niet wil nalaten, ga
naar het Rembrandt-Theater. De gan-
sche evolutie van 't werk heeft hij dan
aanschouwd.
CINEMA PALACE.
Wie een avond in Cinema Palace
doorbrengt, is verzekerd de volle maat
van de rolprent te krygen. Behalve het
alty'd zienswaardige wereldnieuws, staan
er meestal twee hoofdtfilmen op het pro
gramma. De week draait „De Nachte
lijke Ontvoering" en Slavenkoeien", de
eerste een Amerikaansche geschiedenis
de tweede speelt in Rusland in plan.
1850. „De Nachtelijke Ontvoering"
brengt ons o.a. in een heel lustig vroo-
lijk gezelschap, waar we kunnen zien,
hoe men zich in sommige kringen in
New-York amuseert. Van de verwarring
gedurende de uittocht van de feestvie
renden van de olub naar het jacht van
den gastheer, maakt een der gasten ge
bruik om een jong meisje in plaats van
naar het jacht van den gastheer, naar
zy'n eigen jacht te ontvoeren. Op het
oogenblik van grootste spanning voor
het meisje verschynt gelukkig haar ver
loofde, die er na een hevige worsteling
met den belager in slaagt h:t meisje te
bevryden. Wanneer het jonge paartje
door toegesnelde hulp ook nog gered
wordt van verdrinkingsdaad. kunnen we
weer rustig ademhalen.
„Slavenboeien" doet ons huiveren van
de gewetenlooze Russische gravin Da-
nischeff, die om haar huwelijksplannen
voor haar zooi: Alexei met prinses Sonja
door te zetten, niet schroomt het meis
je Tatjana, dat Alexei lief heeft, te
dwingen te trouwen met den bosch
wachter Nilata. In Moskou verneemt
Alexei, dat Tatjana gehuwd is, zonder
dat hy de ware toedracht weet. In zyn
wanhoop -verlooft, hy zich met prinses
Sonja. 's Avond hoort hy evenwel, hoe
het huweiyk van Tatjana met Nikita
tot Sitand is gekomen. Hy verbreekt
oogenblikeiyk zijn verloving met Sonja,
na een handgemeen met Sonja's vader.
Gevolg, degradatie van den jongen graaf
en venvydering uit het leger.
Hy vertrekt naar Ehet landgoed van
zUn moeder en wil zioh wreken op Ni
kita, die getrouwd is met Tatjana, niet
tegenstaande hy wist, dat Alexei van
haai' houdt. Tatjana weet erg:r te voor
komen, door Alexei te vertellen, dat
Nikita eenvoudig met Tatjana getrouwd
is om haar te bewaren voor zij-n heer.
Ontroerd omhelst Alexei den lyfeigene.
Nog mogen Tatjana en Alexei niet
gelukkig zyn, wéér staat de gravin er
tusschen, maar ten slotte zegeviert de
liefde, waarvoor de trouwe Nikita zich
opoffert.
LUXOR-THEATER.
„Het Kattebruggetje" is de titel van
het hoofdnummer dat deze week in bo
vengenoemd theater wordt afgedraaid.
Wat is dat nu voor een titel? zal men
zeggen. Maar zy die den roman van
Hermann Südermann gelezen hebben en
den inhoud ker.nen zullen toch nog met
voldoening naar de film kyken en zy
die het werk nog niet kenden raden we
aan: gaat deze week een kijkje nemen.
Men gaat na afloop zeer voldaan huis
waarts. want het is wel een van de
mooiste nummers die den laats ten tyd
op het wibte doek vertoond zyn. We
verplaatsen ons naar het slot Schran-
den 'n het jaar 1807. Daar verraadt de
oude baron de Duibschers aan de Fran-
schen. Hy deed dit dooi- Regine te dwin
gen den Franschen den weg over -het
Kattebruggetje te wijzen. De bevolking
zeer woedend hierover, besluit wraak te
nemen. Boleslav, de zoon van baron
Von Schramden, vertrekt om onder den
naam van Baumgarten, tegen den Fran-
sohen te strijden. Helena, de dochter
van den dominé, belooft op hem te
wachten. De bevolking steekt het kas
teel in brand en de oude baron, trekt
zich in een vervallen huisje met Re
gine being.
Zes jaar later keeren de soldaten naar
huis terug. Overal wordt feest gevierd,
ook in het dorpje Schramden, en de
vreugde stijgt ten top als men hoort dat
de verrader by het Kattebruggetje door
gevonden is. Ook Bolislav keert terug
aan het hoofd van zijn troepen die zeer
gehecht aan hem zyn. om dapperheid.
Hy ontmoet Regine die bezig is een graf
te delven voor den ouden baron. Als
Bolislav de bevolking wil dwingen zyn
vader te begraven ontmoet hy niets dan
hoon en weet 's avonds al dat de vloek
van den vader op den zoon is overge
gaan. Ook zy'n krijgsmakkers verlaten
hem. Alleen Regine biyft hem trouw.
Zelfs Helene wil niets van hem weten.
Deze beide paria's leven vcort door ieder
een geminacht totdat Bolislav hoort dat
Napoleon van Elba is ontvlucht. Hy
stelt zioh weer aan het hoofd1 van zyn
troepen. Regine wordt door haar vader
doodgeschoten en door Bolislav begra
ven. Nu Is de haat van de bevolking ge
luwd. Bolislav sneuvelde kort daarna by
Ligny.
Dit is nu weer een nummer, waar
men met heel veel genoegen naar kijkt
en vooral ook om het sobere spel van
de artisten.
Vooraf gaat een Pathé-revue, waarvan
vooral de mode de aandacht trekt, hoe
wel het niet voor smalle beurzen te be
reiken is.
„Het schattige biggetje" is een leuke
2-acter, waarin het kleine meisje eenig
is.
Het Luxor-Nieuws bevat weer de
nieuwste actualiteiten en is een voor
naam deel van het programma.
Het geheel, maar vooral „Het Katte
bruggetje", kunnen we ieder aanraden
te gaan zien. Men zal genieten.
Opbrengsten en uitgaven.
VERSCHEIDENHEID WERKT NIET DUIDELIJKHEID
IN DE HAND.
De eerste Nederlandsche electrici-
teitsstatistiek is gepubliceerd. In 73 ko
lommen zyn de statistische cyfers van
alle productie-, zoowel als distributle-
bedrijven in ons land opgenomen. Het
is volkomen begrypelijk, dat de samen
stelling van dit overzicht met vele moei
lijkheden gepaard ging, al blyft het te
betreuren, dat het gepubliceerde
in vele opzichten verouderd is.
Uit de verwerkte gegevens blykt, dat
de meeste electriciteitsbedi-yven ge-
meentelyke distributiebedryven zyn.
Wel treft men enkele particuliere be-
Amsterdam D
Rotterdam P D
's*Gravenhage P D
Utrecht (gem.) D
Dordrecht P D
Groningen (gem.) P D
Haarlem D
Leiden P +D
Nijmegen D
Alkmaar D
dryven aan, zooals byv. het bekende
Twentschee Centraal Station te Hen
gelo, maar hun aantal is zeer gering. De
9 provinciale bedrijven zijn ook nog in
een afzonderlyk overzicht opgenomen,
terwyl de 564 bedryven tezamen als
volgt over de verschillende provincies
zijn verdeeld: Noord Brabant 110, Noord
Holland: 93, Limburg: 77, Groningen:
61, Zuid Holland: 48. Friesland: 47,
Overysel: 43, Zeeland: 32, Drenthe: 26,
Gelderland: 18 en Utrecht: 9. Bij het
samenstellen van het geheele overzicht
is wel gebleken, dat niet alle bedryven
de gegevens konden verstrekken welke
werden gevraagd en verwacht mag
worden, dat daar men thans een be-
paald schema heeft aangenomen ver
schillende bedryven daarnaar hunne
administratie zullen inrichten, waar
door eenerzij ds een direct ter beschik
king stellen van het gevraagde moge-
iyk zal zyn, anderzijds een volledige
vergelyking tusschen alle bedryven
verkregen zal worden. Naast het over
zicht van het aandeelenkapitaal, de
reserve, de aanschaffingswaarde en
boekwaarde van blijvende inrichtingen
en werken, zoomede van wisselende be
zittingen, en de afschryvingen staan
gegevens van de opbrengsten en uitga
ven. Teneinde het overzicht zoo volledig
mogelyk te maken is bij de opbrengsten
een onderverdeeling gemaakt in straat
verlichting en andere verlichting,
groot-kracht, klein-kracht, aflevering
aan gemeente-distribuanten alles in K.
W. U. en in guldens. Daarnaast staat
nog een specificatie van z.g. „andere
opbrengsten" in zes kolommen en een
totaalkolom. Onder de uitgaven vindt
men een overzicht van het totaal aan
tal K. W. U.. hetzij ingekocht, hetzij
zelf geproduceerd, de gegevens van de
uitgaven voor distributie- of productie-
bedryven, zoomede voor die bedryven,
welke zoowel produceeren als distri-
bueeren. Ook de jaariyksche afschrij
vingen als de bedragen aan betaalde
interest zyn vermeld. Wat de afschrij
vingen betreft, bleek het noodig hier en
daar afzonderlyke omschrijvingen toe
te voegen. De verscheidenheid werkt de
duidelijkheid zeker niet in de hand en
verwacht mag worden, dat ten aanzien
van dit onderdeel deze statistiek zal
medewerken tot het verkrijgen van
grootere uniformiteit. Ten slotte is een
overzicht gegeven van de saldo-winsten
of saldo-verliezen, na afschryvingen
over 1924, doch vóór de reserveering.
By dit alles moest rekening worden ge
houden met de gewoonte, welke by ver
schillende gemeenten bestaat om door
retributies voordeelen uit het eleetrici-
teitsbedryf te trekken. Daar deze ge-
dragslijn gevolgd wordt drukt deze de
uitkomsten van het electriteits bedryf.
In de statistiek heeft men deze „uit
gave" van het bedryf niet onder de
rubriek uitgaven opgenomen, waardoor
het winstcijfer niet wordt gedrukt.
Het is inderdaad niet overbodig deze
gedragslijn te volgen, want deze retri
buties z\jn dikwyis zeer aanzienlyk". Zij
bedroegen byv. voor: 's Gravenhage
385.330,—, Utrecht: ƒ257.966,—, Dor
drecht: ƒ171.903,Arnhem:
123.072,—Alkmaar: 78.000—, Rot
terdam: 77.320,—, Haarlem: 62.130,—.
boekwaarde en van de stroomopbrengst.
Juist door deze methode heef men een
groot voordeel bereikt, immers, aange
zien in de uitgaven alles is begrepen
wat het winstcyfer beïnvloedt (dus ook
de rente en afschryvingen) geeft de
winst, uitgedrukt in percenten van de
stroomopbrengst, aan met hoeveel per
cent elk bedryf zijn tarieven zou kun
nen verlagen, zonder verlies te lijden.
Uit de vele cyfers put ik slechts de
volgende:
D is distributiebedrijf, P is productie
bedrijf.
NettOswinst In %v. d.
stroomopbr.
5.033.891.74 32,069
4.491.281.— 49,17
2.909.141.— 43.10
940.492.96 39.40
667.466.96 29,13
527.222.50/4 51.80
439.928.77 29,—
316.169.— 19,30
308.314.— 28,44
143.384.— 40,86
Winst- en verlies
cijfers.
De winst- en verliescyfers zyn uitge
drukt in guldens, ook in percenten van
het aanlegkapitaal en wel in percenten
van de aanschaffingswaarde, van de
T otaalwinst.
De 564 bedryven by elkander geno
men hebben een totaalwinst gemaakt
van 19.666.345,78 of 23,63 van de
stioomopbrengsi. waarbij ook rekening
is gehouden met de bedrijven, welke ver
lies hebben opgeleverd. Van deze to
taalwinst komt voor rekening der ne
gen provinciale bedrijven: 334.025,2414
of 2,15 van de stroomopbrengst,
voor rekening der niet-provinciale be
dryven komt een winst van
19.332.320,53^ of 28,57 van de
stroomopbrengst. Voorts blykt, dat in
dien men bij de provinciale bedryven,
voor zoover het naamlooze vennoot
schappen betreft, rekening houdt met
de rente over het gestorte aandeelen-
kapitaal 5.498.400) de winst dezer be
dryven vrywel geheel verdwijnt, terwijl
rekening houdende met de rente van
het gestorte aandeelenkapitaal by de
overige bedrijven, een bedrag van
6.931.982,75>j, dat slechts pl.m. 1/2
van de stroomopbrengst zou be teekenen.
Gevolgtrekking.
Wat blykt uit de cyfers van deze
electriciteitsstatistiek? o.m. dat de groo
te winsten uit de electriciteitsbedryven
in hoofdzaak komen voor rekening van
de groote gemeenten in ons land, die
hunne huishouding voor een belangrijk
gedeelte op deze winsten hebben inge
schoten. Iets nieuws is daarmede even
wel niet gevonden. Bij tal van andere
gelegenheden is men tot een dergelijke
conclusie gekomen en de Centrale Com
missie voor Bezuiniging uit de Ned.
Maatschappy voor Nyverheid en Han
del concludeerde iets dergeiyks al ja
ren geleden. Geheel anders is het met
de provinciale bedryven; die kleine
winsten maken, feiteiyk zelfs geen
winst. Daargelaten dat het gemeente
lyk bedryf door zyn massa-voorziening
zich beter leent om qua bedrijf winst te
maken vergete men niet, dat waar dit
bedryf gemaakt is tot 1 kurk voor de
gemeentel yke huishouding, de winst
veelal niet gebezigd zal worden ten
nutte van het bedryf byv. door verla
ging der tarieven. Dat dit in menig op
zicht te betreuren is zou uit de statisti
sche cyfers kunnen biyken, daar er ge
meenten zyn die 40 50 verdienen,
dus een opslag van 62 2/2 100 in
rekening brengen.
Daarnaast staat een andere hoogst
belangryke zaak. Zooals reeds opge
merkt maken de provinciale bedryven
geringe winsten (uitzondering P. E. B.
Groningen 20,67 van de stroomop
brengst). De neiging dezer bedryven om
naast opwekkings-, ook distributiebe
drijf te worden, wordt sterker, waar-
schyniyk als gevolg van het feit, dat
zy de gemeentebedryven, door hun
winstpolitiek, niet als zoodanige groote
afneemsters boeken, als wel mogelyk
zou z(jn by een bedrysbeheer, hetwelk
minder op winst-maken ingeschoten
zou zijn. De strijd, welke daardoor is
ontketend kan den stroomafnemer ten
goede komen, eenerzijds door lagere ta
rieven, anderzyds door inkrimping der
algemeene kosten. Dit probleem heeft
intusschen nog vele andere zyden. Een
oplossing is zeker nog niet gevonden,
immers, plaatselijke omstandigheden
zullen daarbij een groote rol blyven
spelen.
MOLLERUS.
(Reeds in het grootste gedeelte onzer
vorige oplaag opgenomen)
DE HEER KOK GEHOORD
ALS GETUIGE-
DESKUND1GE.
IN DE ZAAK VAN DE VEEN-
DAMMER HYPOTHEEKBANK.
Voor de derde maal is de behandeling
van de zaak van de Veendammer Hypo
theekbank gisteren voortgezet door die
Vierde Kamer dei- Amsteroiamsche
rechtbank.
Over het begin der zitting konden wij
reeds iets mededeelen onder telegram
men, thans volgt de rest van het ge
tuigenverhoor.
Deskundige P, J. van der Maat. ac
countant te Haarlem, gaf volgens het
Hold, aan de hand van zijn rapport in
lichtingen omtrent de verschillende
transacties met hypotheken, waarna
werd gehoord de heer J. P. G. Kok uit
Haarlem.
Mr. Muller Massös vroeg den heer Kok
niet alleen als getuige, maar ook als des-
KUiroige te beeeaagen, daar Mr. M. M.
zeide te gelooven, dat die heer Kok die
meest desaundige is.
De president zegt, dat de heer Klok
gehandeld heeft in bouwgrond en ais
zoodanig voordeelige contracten hee/.t
aigealoten die een speculatief karakter
droegen. De heer Kok merkt desge
vraagd op. dat hy in Haarlem heeft
gezegd niet van de finesses op de hoog
te te zyn. theoretisch weet hy ook niet
alles, wel practiscih.
Ook Mr. A. 8. van Nierop maakt er
bezwaar tegen den heer Kok als des
kundige te beeedigen,
Naaat mrs. KoKosxy en Van der Meer
zich by het verzoek van rnr. Mulier Mas-
sis heobcn aangesloten, gaat de Recht
bank in raacUamar. 2hj beslist dat de
Wet niet de bevoegdheid geelt om d6n
heer Kok als dessundige te we-geren.
Om die reden moet hy als deskundige
gehoord worden en wordt hy als getuige
ueskundige beeeaigd.
Getuige Kok bracht sinds 1921 hypo
theken en bouwcredieten aan by de
\leendammer via den heer Kardoes. In
1923 kwam hy in kennis met den heer
J. J. Woltman.
Bij de uitbreiding van het kapitaal der
Beleggings-MaatschappiJ ,.h ooi d-Hol-
iand" grng getuige naar den heer Wolt
man om dezen te vragen of hij bereia
was aandeeien te nemen. De heer Wolt
man verklaarde zich hiertoe bereid, ge
tuige zelf bracht voor ruim 900-Düü in,
allemaal huizen en terreinen. Deze wer
den getaxeerd door de heeren Van Zet
ten en Stork.
Gevraagd naar de groote verschillen
tusschen de executiesonunen en de hy
potheken, zei getuige dat de Veendam
mer de hypotheken niet uitgaf naar de
executiepryzan, doch naar den oorspron-
kelyken pry's, die er voor betaald was.
Bijzondere voordeelen waren er niet
aan verbonden.
Langzamerhand kwam de Veendam
mer in het bezit van alle aandeeien der
■Belegg. .gs-My. en van getuige's aan
deeien. Hij deed die over gedeeltelijk
voor 50 pet., gedeeltelijk voor 100 pCt.
Op het oogenblik dat hy met den heer
Woleman in zee ging. was nog niet be
kend dat de huizen zouden gaan kelde
ren. Toen dit gebeurde, zei Woltman:
„je behoeft niet de dupe te worden van
de stroppen der Veendammer en daarom
nemen wy die aandeeien voor 100 pCt
over! Daarbij behoorden ook de aandee
ien. die oorspromkeluk aan getuiges
geldschieter Bredius toebehoord' i. Ge
tuige was hem nog geld schunig en
gevoelde voor zich de moreele verplich-
bing om er voor te zorgen dat de heer
Bredius zyn geld terugkreeg en hen nam
daarom de strop zelf voor zyn rekening.
Volgens getuige heeft ds heer Wolt
man geen provisie genoten.
Verdachte Woltman, deze verklaring
bevestigende, voegde er aan toe, dat <te
aandeeien misschien nog voor minder
in de boeken opgenomen zijn don er voor
word betaald. Die aandeeien hebben on
der andere fondsen ongeveer een half
jaar gelegen by de Veendammer als kas
geld.
Pres.: Dus de boekhouding loopt over
de kas! (Tot den deskundige Van dei-
Maat:) Begrijpt u dat?
Deskundige Van der Maat: Niet best!
(Zie verder elders in dit nummer)
GAS IN DE RECHTBANK.
Navolgers van Koning
Salomo.
De rechtbank te Zutphen heelt Don
derdag uitspraak gedaan in de zaak van
H. J. de Groot, directeur der Lichtbe-
drijven te Beverwijk, vertegenwoordigd
door jh. m. C. C. de Jonge te Zutphen,
als eischer tegen A. van der* Stel, te
Apeldoorn, procureur mr. B. J. Nöhom
te Zutphen, als gedaagde, meldt de N.
R. Ct.
De heer De Groot had een vordering
ingesteld wegens betering in eer en
goeden naam en tot schadevergoeding,
welke schade geleden zou zijn door een
brief, welken de heer Van der Stel aan
het bestuur van de vereeniging „Vaalser
Belang" had toegezonden waarin eischer
van gascorruptie werd beschuldigd.
De rechtbank verklaarde de door ge
daagde gepleegde daad voor eisoher be-
leedigend en veroordeelde gedaagde om
aan eischer een schadevergoeding te be
talen van 10 gulden, met bevel dat dit
vonnis zal worden aangeplakt te Bever
wijk op kosten van gedaagde, met veroor
deeling van dezen in de kosten van het
geding.
Door den heer Van der Stel was even
eens in reconventie, een vordering tegen
den heer De Groot ingesteld, ook strek
kende tot betering in eer en goeder,
naam en schadevergoeding, welke schade
geleden zou zyn door een brief, welken
de heer De Groot had geschreven aan
't gemeentebestuur van Vaals, en waar
in eischer o.m, „een oplichter" werd ge
noemd.
De rechtbank wees de vordering toe
en verklaarde de daad van gedaagde be-
leedigend voor eischer. Gedaagde werd
veroordeeld om aan eischer 10 gulden
te betalen als schadevergoeding en de
rechtbank beval, dat dit vonnis zal wor
den aangeplakt te Apeldoorn op kosten
van gedaagde, met diens veroordeeling
in de kosten van het geding.
Gasdirectenren
veroordeeld.
Da rechtbank te Zutphen wees Vrijdag
vonnis in twee zaken betreffende gas-
corrupties. Zoo tegen den directeur van
de gasfabriek te Winterswyk wegens het
als ambtenaar een gift aannemen, we
tende dat zy hem gedaan werd, teneindle
hem te bewegen om, zonder daardoor
in strijd met zy'n plicht to hand'élen, in
zyn bediening iets te doen. Het vonins
was f 200 boete of een maand hechte
nis.
Verder wend de directeur van de gas
fabriek te Zutphen, ter zake als voren
veroodeel-d tot f 200 boete of een maand
hechtenis, conform dén eisch.
DE MOORD OP VAN
VESSEM.
DE MANDOER TOT DE DOOD-
STRAF VEROORDEELD.
Het vonnis in de zaak van den moord
op den Delischem cultuur employé Van
Vessem luidit volgens Anetsa: De man
doer Wir is veroordeeld tot de doodstraf;
de mandoer Darman is veroordeeld tot
achttien jaren gevangenisstraf. Drie
koelies kregen elk acht jaren gevange
nisstraf, zestien koelies kregen élk tiwee
jaren gevangenisstraf.
GEVANGENE UIT EEN
TREIN ONTSNAPT.
DOCH OP DEN MOERDIJK
GEPAKT.
Donderdag waren twee rijksveldwach
ters met een Duitscher op transport van
Rotterdam naar Kaldenkirchen. Op de
Moerdyksche spoorbrug zag de man
kans zich door een W.C.-trechter te la
ten zakken en op de spoorbaan te ko
men. Ds veldwachters brachten den
trein tot stilstand en begonnen een ach
tervolging. Na circa 300 meter geloopen
te hebben viel de ontvluchte en kreeg
een bloedspuwing. Op advies van een
geneeskundige werd hy naar het zieken
huis te Dordrecht vervoerd. Daar achtte
de directeur het gewenscht, de reis naar
Duitschland niet voort te zetten, doch
met den arrestant naar Rotterdam te
rug te keeren, méldt het Iibld.
VER. BLIKFABRIEKEN TE
DELFT LIGGEN STIL.
DOOR STAKING WEGENS
LOONSTRIJD.
Aan de Vereenigde Blikfabriében v.h.
J. B. Lorrewa te Delft hebben Donder
dagmiddag de leden van het vrouweiyke
personeel, benevens een aantal jongens,
het werk neergelegd.
Aanleiding tot deze staking zou zijn
het niet uitbetalen van de door de
Hoofddirectie toegezegde verhooging
van de uurloonen.
De staking heeft Vrijdagmiddag om
half twee zich uitgebreid tot het geheele
personeel. Van weTknemerszijde wordt
medegedeeld dat nu het geheele bedrijf
stil ligt meldt de N R. Crt.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cents per regel.
mwhl yjToec/koopste
adres voor
KRUIDENIERS-
11111 111111111 i ii 111 ii
KRUISSTRAAT 16
BOTERMARKT 48
IJMUIDEN.
VISCHAANVOEREN
Gedurende de week van 7 tot 14 Juni
zyn te Umuiden aan den ryksvischaf-
slag aangekomen 89 stoomtreilers, 1
IJslander, 7 motor- en 18 zeiüoggers, 4
stoombeugers, 1 Belgishe en 1 Deensche
motortreiler, 1 stoomharïnglogger en 172
kustvisschers. De besommingen waren
als volgt:
Stoomtreilers van f 1549 tot f 3841.
IJslanders f 6782.
Motorioggeevs van 425 tot 855.
Zeilloggers van 120 tot 613.
Stoombeugers van 403 tot 958.
Motortreilers van 531 tot 1199.
Stoomharingloggers 5750.
terwyi dee kustvisschers te zamen
f 13.460 besomden.
De aanvoer bestond uit 807.065 KG.
treilyïsch, 40.690 KG. IJslandsche
visch, 10944 KG. beugvisch en 357 kant
jes pekelharing.
De totaalopbrengst bedroeg 267.400,
BENNEBROEK.
Getrouwd: J. v. d. Wekken cn G.
v. d. Staaij; J. v. 3. Staaij cn A. van
Keulen.
Bevallen: L. SchramaMol z.
HAARLEMMERLIEDE EN
SPAARNWOUDE.
Getrouwd: J. Knts en E. Hors'
mcijer.
Bevallen: Zandvlietvan Opzec*
land, d.; DijkzeulWarmerdam, d.
BEVERWIJK.
Ondertrouwd: J. Oorthuis en L. M.
Borm. C. F. van Well en K. Groen.
Bevallen: T. U. Metselaar-Half, z.
A. Vermandel-Schuller d.
Overleden: Johanna de lit, 86 J„ wed.
van A, Goemans.
