BUITENLANDSCH OVERZICHT
HET BEZETTE GEBIED.
BRIAND'S REDE TE GENèVE.
GEMENGD NIEUWS
Laat je<$ Lijmen
SPLENDIC0L
INGEZONDEN
JAPAN'S ECONOMISCHE PROBLEMEN
MARKTNIEUWS.
HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 11 SEPT. 1928
Polen en Litaaen gaan weer praten.
Drie nieuwe Volkenbondsraadsleden.
T BELANGRIJKSTE NIEUWS.
De rede van den Duitschen rijkskan
selier te Gcnève, gepaard met de reeks
besprekingen, die hij met de vertegen
woordigers van de by de ontruiming
van het Rijnland betrokken mogendhe
den heeft gehad, hebben den indruk ge
wekt, dat de gebeurtenissen zich snel
ontwikkelen en dat de volgende week
een conferentie kan worden verwacht,
waarop belangrijke beslissingen zouden
kunnen worden genomen.
In welingelichte kringen evenwel
wordt deze conclusie zeer voorbarig ge
noemd. Er ls geen wijziging in de offi-
cieele Fransche houding, ten opzichte
van de kwestie der ontruiming. De be
zetting van het Rynland wordt be
schouwd als waarborg voor de afdoening
der h-vsLelbetalingen en de toestand
wordt in geen enkel opzicht veranderd
door de verschillende waarborgen, door
Müller aangegeven, die alle betrekking
hebben op de veiligheid. In Fransche
kringen blUft men van meening, dat
het aan Duitschland staat of een ande
ren nieuwen vorm aan te duiden. Men is
te Parijs van meening. dot het voorstel
Indertijd te Thoiry gedaan, om de Duit-
sche spoorwegobligaties op de open
markt tc brengen, het meest geschikte
middel daartoe is.
Dat dit voorstel destijds geen succes
had is door Duitschland voornamelijk
toegeschreven aan den tegenstand van
de Fransche openbare meening, doch
het is ongetwijfeld voor een groot deel
het gevolg geweest van het feit, dat de
Duitsche financiers deze obligaties in
eigen hand wonschten te houden. Tege
lijk evenwel wordit het duidelitk, dat dc-
Fransche openbare meening. met uit
zondering misschien van enkele militaire
kringen, de toenadering tot Duitschlan;
verder ontwikkeld wenscht te zien en
gaarne bereid zou zijn de terugtrekking
der troepen uit het Rijnland toe te
staan als een behoorlijke andere waar
bong kan worden gevonden.
Curtius over de
ontruiming.
Naar uit Keulen wordt gemeld, heeft
bjj de openir*? van het Duitsche ban
kierscongres aldaar de riiksministe
van economische zaken Curtius. in zijn
bvgroetingsrede namens de regoeringen
van het Rijk en Pruisen, over het répa
ra.e-probleem oa. gezegd:
De rijksregoering heeft gesteund op
ons recht en politi k begrip door den
rijkskanselier de volledige en spoedige
ontruiming van het bezette gebied ver
langd. De tegenpartij is daarbil ook on
derhandelingen over de herstelkwestie
begonnen. wy erkennen niet. dat ons
verlangen naar ontruiming afhankelijk
moet zijn van een nieuwe repeling on
zer finar.cicele verplichtingen. Wy we
ten, dat Juist het Rijnland een afkoopln^
van de ontruiming afwijst Ik zou e:
echter den nadruk cp willen leggen, dat
de rijksregeering te allen tilde bereid
was en bereid is over de herstelkwestie
tc onderhandelen
Weer onder
handelingen.
Uit Genève wordt gemeld:
De Litausche minister-president Wol-
demaras heeft de vertegenwoordigers
der internationale pers ontvangen
Hierbij deelde hij mede. dat hij met
den Pooischcn minister van Buitenland
sche Zaken. Zaieski, overeengekomen
was, den 3?n November van dit jaar te
Koningsbergen onderhandelingen aan te
kneopen over de hervatting van zekere
betrekkingen.
Wat de Wilna-kwestie betreft opperd:
hij het denkbeeld, een internationale
conferentie bijeen te roepen, waaraar.
ook Sovjet-Rusland zou moeten deelne
men. Polen zoo betoogde hij aou
Lilauen reeds lang geannexeerd heb
ben. wanneer andere mogendheden, er.
voornamelijk Frankryk het daarvan niet
hadden afgehouden. Ook Sovjet-Rus
land zou, naar Woldemaras' meening
daarbU niet passief blijven.
Intusschen viel in Polen sedert eeni-
gen tyd een beter begrip voor de Litau
sche belangen te constatceren en dit
kon volgens den Litauschen premier
ook van de groote mogendheden wor
den gezegd. Hopelijk zou deze geestes
gesteldheid de komende onderhande
lingen tot nut zijn,
Briand over
ontwapening.
Briand heeft Maandag in de Volken
bondsvergadering een groote rede ge
houden.
De Volkenbond, verklaarde hij, ls op
het oogenbllk de grootste, Ja de eenïge
bewaker van den vrede. Zonder den
Volkenbond waren de belangrijke over
eenkomsten van Lccarno en het Pact
van Parijs niet gesloten. De vredesor
ganisatie to Genève heeft sinds haar
bestaan reeds verscheidene oorlogen in
de kiem gesmoord en een reeds uitge
broken oorlog tot staan gebracht. Op
den weg naar den vrede ontmoet men
steeds talrijke en voor een deel groote
moeiiykhcden, welke moeten worden
overwonnen.
Sprekende over het on twa pen in gs vraag -
stuk. verklaarde de Fransche minister
van Buitenlandsche Zaken, dat aan een
onmiddeliyk algeheele ontwapening te
land. ter zee en in de lucht op het
oogenbllk niet kan worden gedacht. Een
machtig land. dat niet bU den Volken
bond is aangesloten, heeft zijn bewape
ning versterkt en beroemt zich daarop.
Duitschland bezit, weliswaar slechts een
leger van honderdduizend man. dcch een
zeer groot aantal moedige mannen, die
snel bewapend kunnen worden. Al deze
factoren zijn elementen, welke slechts
een langzaam voortgaan op den weg der
beperking van de bewapening toestaan.
Het belangrijkste is. dat de besliste vre
deswil der volkan het werk van den
Volkenbond voortdurend bevordert.
Reeds thans kan met voldoening gecon
stateerd worden, dat de bewapenings
wedloop opgehouden heeft. Binnenkort
zullen ook verder beperkingen der be
wapening volgen. Beslissende gebeurte
nissen, aldus spreker, zyn op til, die de
on twa pen ingsged ach te zeer zullen bevor
deren.
Briand wendde zich dan, duidelijk zin
spelend op het Rijnlandprobleem, dat
hij echter niet noemde, direct tot den
Duitschen rykskanselier en betoogde,
dat het in sommige landen bestaande
ongeduld volkomen begrypeiyk is. Hier
te Genève echter is niet de internatio
nale eener party, maar de internatio
nale van naties en volken aan den ar
beid, en als zich moeliykheden en hin
dernissen voordoen, dan komt het er op
aan, dat men het gemeenschappelijk
doel voor oogen heeft. Als men op den
juisten weg is en de Volkenbond is op
dien weg. dan bereikt men het dceL
In een byeenkomst van journalisten
heeft Briand. wiens rede eenige conster
natie vooral onder de Duitsche pers
vertegenwoordigers had gewekt, een
nadere toelichting gegeven.
Briand stelde er prijs op, te verklaren,
dat hl), daartoe uitgenoodigd door Mul
ler, openhartig had gesproken. Hy heeft
slechts enkele feiten geconstateerd, die
niemand kan loochenen.
Ten aanzien van Duitschland» kader-
leger heeft Briand niets anders willen
zeggen, dan dat de bewering van Mül
ler. dat Duitschland geheel ontwapend
is. onjuist is. Geen land. aldus de Fran
sche minister 4s volledig ontwapend
onder dergelijke omstandigheden. Een
groot land kan, als het wil, met een
knderleger en een industrie, die zoowel
voor vredesdoeleinden als voor oorlogs
doeleinden gebruikt kan worden, een
groot uitgerust leger op de been brengen.
Briand wees er op, dat hy niet heeft
gezegd en ook allerminst heeft willen
inslnueeren, dat Duitschland zulks van
plan zou zyn, doch de feiten zijn daar
en b|J het beoordeelen van den waren
toestand kan men het oorlogspotentieel
van een volk niet negeeren.
Wat het veiligheidsprobleem aangaat,
heeft Briand gezegd en ook willen zeg
den. dat wanneer uit niet veel vorderin
gen heeft gemaakt, zulks te wijten was
aan het feit, dat Duitschland traag en
met bepaalden tegenzin zekere verplich
tingen en met name die betreffende de
ontwapening had uitgevoerd.
Ter illustreering van Duïtschlands
enorme industrleele capaciteiten heeft
Briand in zyn rede gewezen op de snel
heid, waarmede het ln weinige jaren
weder een belangrijke handelsmarine
heeft weten te scheppen. Hij heeft daar
mede willen aantoor.en, dat de kracht,
die in een land aan den vrede dienst
baar gemaakt kan worden, ongelukkiger-
wyze ook voor den oorlog kan worden
gebruikt, doch het L zyn bedoeling niet
geweest, te zeggen, dat Duitschland den
oorlog wil.
Toen werd opgemerkt, dat zyn rede
den indruk zou kunnen vestigen, alsof
algemeen© ontwapening niet mogelijk
was, antwoordde Briand, dat dit op het
ocgemblik ook inderdaad het geval ia.
doch dat juist daarom etappegewij-s
te werk moet worden g-gaan.
Gevraagd naar zyn opinie omtrent den
vredeswil van het Duitsche volk ga:
Briand spontaan ten antwoord, dat hij
den indruk heeft dat het Duitsche volk
duidelijk naar den vrede georiënteerd is.
Gekozen.
In den Maandagmiddag gehouden
zitting der Assemblee zyn de aanvul
lende verkiezingen voor den Volken
bondsraad gehouden.
Aan de stemming namen vyftig dele
gaties deel. zoodat de volstrekte meer
derheid 26 bedroeg.
Op Spanje werden 46, op Perzië 40 er.
op Venezuela 35 stemmen uitgebracht,
zoodat deze drie landen gekozen zyn. De
overige stemmen waren verdeeld. De
drie gekozen staten hebben gedurende
drie jaar zitting in den Raad. Met Per
zië doet voor de eerste maal een Mo
hammed aansch land zyn intrede in den
V olkenbondsraad.
KORT EN BONDIG.
De moeder van den beroemden vlie
ger Lindbergh is onderwUzeres Zy heeft
thans een benoeming aanvaard als do
cente in de chemie aan een gymnasium
voor meisjes in Konstar.tir.ODel.
De Argent Unsche regeering neemt
stappen om te komen tot inrichting van
50 vliegvelden voor den handel op
cvenzoovele strategisch daarvoor ge
schikte punten. Men hoopt hiermee het
vliegen voor zakenidoelelnden in Argen
tinië krachtig te bevorderen.
De Paus HJdt wederom, meldt het Int
News Service uit Rome. aan de gevol
gen van aderverkalkingDe audiënties
zUn uitgesteld.
Briand heeft te Genève een kort be
zoek gebracht aan mgr. Seipel
Het huis van den Califomischen mil-
1 ionair William Crocker, waarin sir
Austen Chamberlain een deel van zyn
vacantie wilde doorbrengen, en dat voor
dit dool was gerestaureerd, is. volgens
berichten uit San Francisco. Zondag
door brand totaal verwoest.
Liaptsjef heeft do opdracht om eer.
Bulgaarsch ministerie te vormen, uit
sluitend uit de regeeringsparty me: I
kunnen volbrengen en zün mandaat in
handen des kotbags gesteld.
BRAND TE LONDEN.
IN HOUTZAGERIJEN.
Te Londen is in den nacht van Vrij
dag op Zaterdag in de uitgestrekte hout
zageryen in de wyk Lambeth een brand
uitgebroken, die als een der grootste
sedert lange jaren kan worden be
schouwd. De vlammen, die gretig voed
sel in de lichtontvlambare voorraden
vonden, grepen met bliksemsnelheid om
zich heen. De omliggende huizen werden
alras aangetast en zóó groot was het
gevaar, dat niet minder dan 1500 ge
zinnen hun woningen in alleryi in
nachtkleedy moesten verlaten.
De brandweer slaagde er echter vry
spoedig in, het vuur te onderdrukken,
zoodat verder onheil voorkomen -werd.
OOK EEN ONDERHOUD!
Naar de „Epoka" meldt, ls *t onder
houd tusschen Woldemaras en Zaieski
betreffende de eerstvolgende Poolsch-
Litausche conferentie merkwaardig kort
geweest. Woldemaras wachtte den Pool-
schen minister van Buitenlandsche Za
ken voor de conferentiezaal te Genève
op en vroeg hem wanneer de volgende
plenaire conferentie tusschen Polen en
Lifcauen kon plaats vinden. Zaieski ant
woordde: „Ten allen tyde en in ieder ge
val". Woldemaras: „November in Ko
ningsbergen", Zaieski: „Goed" en hier
mede was het onderhoud geëindigd.
MISLUKTE
DEMONSTRATIE.
De communistische party in Frankryk
heeft haar plan om de jong-communis-
tische week tot een indrukwekkend ein
de te brengen door een anti-militaris
tische demonstratie te St. Denis zien
mislukken. De vergunning der politie
werd geweigerd en slechts een wieler-
wedstrijd voor jonge communisten werd
toegestaan. De communistische party
kondigde daarop aan, dat de deelnemers
aan den wedstrijd ontvangen zouden
worden op het stadhuis van St. Denis,
in welke plaats een communistische ge
meenteraad ls. In verband een wel met
de zeer uitgebreide voorzorgsmaatregelen
der politie, «werd het wijzer geacht ook
deze ontvangst op te geven en nadat de
wielryders hun wedstrijd hadden ge
reden voor een publiek van politie-agen
ten en rechercheurs in burger, waren
alle demonstraties afgeloopen. Talryke
politie-agenten en soldaten van het Pa-
rijsche garnizoen, voorzien van machi
negeweren en pantserauto's, waren in
St. Denis geconcentreerd en zelfs de best
georganiseerde demonstratie had op niets
moeten uitloopen.
Ieder, die weigerde door te looper..
werd onmiddellijk gearresteerd. Onge
veer 200300 arrestaties hebben plaats
gehad: de meerderheid der slachtoffers
zal na een nacht in de cel worden vrij
gelaten.
DE VLIEGRAMP TE TOUL.
BOKANOWSKI HAD HAAST.
Het onderzoek naar de oorzaken van
de vliegramp, waarby minister Boka-
nowski om het leven kwam, heeft het
volgende aan het licht gebracht. Het
blijkt, dat de minister later dan hy
verwachtte op het vliegveld aankwam en
dat de piloot in verband met den haast
van Bokanowski opdracht kreeg, onmid
deliyk te vertrekken, zonder eerst zyn
motor te verwarmen. Teen de piloot ont
dekte, dat zyn motor niet normaal func-
u onr.ee rde, heeft hy volgens het getuige
nis van aanwezigen, ten ernstige fout
begaan. Inplaats van een noodlanding te
doen in de richting van zUn vlucht en
daarmede het betrekkelijk geringe risico
op zich te nemen van een botsing met
een of anderen paal, trachtte hy naar
het vliegveld terug te keeren. wat, ge
zien de geringe snelheid van zijn ma
chine, volgens ooggetuigen onvermijde
lijk tot de ramp moest leidètï.
De overblijfselen van den motor wor
den onderzocht om te zien of men de
oorzaak van het ongeluk kan ontdek
ken.
LUCHTSCHIP VERKOCHT
NIEUWE EXPEDITIE?
De Italiaansche bladen hadden on
langs gemeld, dat er binnenkort een
nieuw bestuurbaar luchtschip zou gereed
zyn. Thans publiceeren zy een commu
niqué meldend, dat dit luchtschip, waar
aan thans de laatste hand wordt gelegd,
waarschyniyk naar het buitenland zal
worden verkocht daar de Italiaansche
luchtvaartdienst inmiddels besloten heeft
tot afschaffing der luchtschepen.
Volgens een Central News-bericht zou
het bedoelde luchtschip, de M 55, ccn
zusterschip van de .Jtalla". reeds aan
Rusland zUn verkocht voor een Pool
expeditie onder leiding van generaal
Nobile.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Centc per regel.
DE ZAAK STINNES.
Volgens de ..Voss. Ztg." heeft de re
cherche de laatste dagen in het buiten
land omvangrijke onderzoekingen ver
richt en veel materiaal in beslag geno-
sen, dat veel klaarheid heeft gebracht
in het oorlogsleenlngen schandaal. Het
gaat hier in de eerste plaats om een be
langrijke briefwisseling.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst
of niet geplaatst, wordt de kopie den
nzender niet teruggegeven.
HET ONGELUK OP DE AMSTERDAM-
SCHE VAART.
Mynheer de Redacteur,
Naar aanleiding van de, door den di
recteur van den Geneeskundigen dienst
gegeven verzekering dat in het alge
meen het transport der gewonden zeer
vlug gaat, zulks naar aanleiding van
ruyn. in uw geëerd blad van 4 dezer,
gemaakte opmerking over het lange uit-
b'.yven van de auto van Mathot, by het
ongeluk aan de Air.sterdamsche Vaart,
zou ik nog gaarne eenige aantekenin
gen willen maken.
Ie. De mededceling dat het vervoer
der gewonden over het algemeen zeer
vlug gaat, is niet erg bemoedigend. Men
mag toch verwachten dat. een groote
stad als Haarlem, met een buitengewoon
groot (vooral snel-) doorgaand verkeer
er. waar verkeers en andere ongevallen
aan de orde van den dag zyn. over een
zoodanige tran sportmog elij kheld be
schikt, dat een zeer snel vervoer regel
Is.
2e. Volgens mij verstrekte inlichtin
gen is de firma Mathot niet opgebeld
even voor tien uur. doch even na half
tien, zelfs nog vóór het lid van den On-
gevallendienst ter plaatse was.
3e. Of later door of vanwege het be
trokken lid van den Ongevallendienst
nog weer is opgebeld is mij niet bekend;
ik meen echter dat zulks niet geschied
is.
4e. Persoonlijk ben ik bU drie ernstige
ongevallen tegenwoordig geweest, waar
bij vervoer der gewonden noodig bleek,
t.w. twee maal aan de Amsterdamsche
vaart, waar in beide gevallen eerst drie
kwartier na het ongeval de auto van
Mathot arriveerde en éénmaal op de
Ged Oude Gracht voor het Postkantoor,
waar 't een half uur duurde, maar toen
kwamen er dan ook twee auto's tegelijk
voor één gewondezoodat de vraag:
of er aan de organisatie van Mathot wel
licht ook ietwa' hapert:, niet ongewet
tigd schijnt.
5e. Van eene zyde, die terzake goed
ingelicht kan zyn, werd my verzekerd,
dat de chauffeur, die den gewonde "zou
moeten vervoeren, juist thuis was om te
eten, zoodat hierdoor wellicht de stag
nat'.e zou kunnen zijn ontstaan.
Tenslotte mynheer de Redacteur, zeg
ik u dank voor de daadwerkelyke be
langstelling door uw groot en invloed-
rijk blad, ten aanzien van den onhoud-
baren verkeerstoestand aan de Amster
damsche Vaart, aan den dag gelegd.
Waren ook de verantwoordeiyke auto
riteiten zoo van het onhoudbare van
dien toestand overtuigd geweest, en had
den zij die maatregelen weten te tref
fen, welke ter plaatse van het beruchte
punt het gevaar voor wielryders tot een
r.unimum zouden hebben gereduceerd,
hoogstwaarschijnlijk zou dan het vreese-
■'■:e ongeluk, waarbij na een man in
den bloei van zyn leven, op verschrik
kelijke wijze ten offer viel. niet hebben
kunnen plaats vinden.
Overigens is het onderzoek naar de
verantwoorde! ykheid van de directe oor
zaak van het ongeluk, den automobilist,
by de politie in goede handen
En wat zal er nu verder gedaan wor
den? Den toestand maar laten zooals
die is, dus slecht? Indien het inderdaad
onmogelijk biykt het rU'wielverkeer, heen
en terug, over het klinkerpad te laten
gaan. worde nog het navolgende in
overweging gegeven:
le.) Op het gedeelte Amsterdamsche
Vaart vanaf 100 meter voor het beruch
te punt, tot aan de Amsterdamsche
poort worde de snelheid waarmede
auto's en motoren mogen ry'den, op ten
hoogste 15 K.M. gesteld.
2e.) Het gebruik van schijnwerpers is
op dit gedeelte van den weg verboden,
ook voor de electrlsche tram.
3e). Op genoemd weggedeelte moet,
aan de zijde van c'.e trambaan, een doel
matige verlichting worden aangebracht.
4e). Aan de politiepost bij de Amster
damsche poort worde een draag-, rader-
of rijwielbrancard geplaatst
5e). Op het beruchte punt worde, ge
durende de zomermaanden, des Zater
dags en Zondags ~en verkeersagent ge
plaatst.
Uiteraard laat ik het gaarne aan de
terzake meer deskundigen over deze
maatregelen te wyzigen of door betere
te vervangen, doch er moet wat gedaan
worden.
Ik geef toe dat een afdoende oplos-
ring niet gemakkeiyk te vinden zal zyn.
doch laat men lederen maatregel ach
terwege. dan rest niet anders dan het
stellen van de wel lugubere vraag: „wie
volgt?"
Met dank voor de plaatsing.
Hoogachtend,
J. J. B UITING.
Amsterdamsche Vaart 120 rood.
Wy hebben dit stuk onder de aandacht
van den heer Mathot gebracht.
Deze blyft volhouden dat hy. 4 mi
nuten nadat hij was opgebeld, met een
auto ter plaatse was. Het Hoofd van
den Ongevallendienst. de Directeur van
den Geneeskundigen Dienst, heeft deze
7,aak onderzocht en my. zoo zeide ons de
heer Mathot, medegedeeld, dat onze
dienst geheel vry uitgaat en alles ge
daan heeft wat verwacht mocht worden.
Overigens zyn by eiken dienst wel
eens een enkele maal hiaten. Het kan
voor komen al gebeurt dit gelukkig
byna nooit dat een ongeluk gebeurt
op een oogenbllk dat alle auto's uit zyn.
Er moet dan even gewacht worden tot
wy onze maatregelen getroffen hebben.
Tot zoover de heer Mathot. De Direc
teur van den Geneeskundigen Dienst.
bU wien wy ook informeerden, beves
tigde ons dat de lieer Mathot niet ce
minste schuld heeft. Hy is pas even vóór
10 uur opgebeld. Maar de vertraging is
te wijten aan een misverstand.
(Bijzondere correspondentie van de United Telegraph).
Een onlangs in eer. Moskousch tijd
schrift verschenen enquête over het be-
volkings- en voedselvoorzieningsprobleem
in Japan verdient tegenwoordig groote
belangstelling, al staat het ook niet in
direct verband met de gebeurtenissen in
China. Zooals alle werken, die in sovjet-
Rusland worden gepublioeerd, is ook dit
er op gericht, het bewys te leveren, dat
de eenige redding van Japan gezocht
moet worden in de alleen-zaligmakende
sociale revolutie volgens het bolspewis-
tische voorbeeld. Laat men echter deze
gevolgtrekking buiten beschouwing, waar
by natuurlyk de wensch de vader is van
de gedachte, dan blijft er toch nog eer.
reeks van feiten over. die in ieder geval
kunnen bUdragen tot beter begrijpen
van de stuwende krachten der Japan-
sche politiek.
Het opstel gaat uit van het bekende
feit der sterke toeneming van de bevol
king. Terwyi in den loop van anderhalve
eeuw voor 1868, d.L voor het begin der
modern!seerirg van Japan, zyn bevol
king met ongeveer 30 millioen constant
bleef, begon sedert hefc hervormingstyd-
perk een onafgebroken toeneming der
bevolking, die in de jaren 1020-1925 ge
middeld 754.700 zielen per jaar bedroeg,
in 1926 echter reeds 941.000 zielen be
reikte. Japansche statistici verwachten,
dat in de eerstvolgende kwart-eeuw de
bevolking van Japan met ongeveer 40
millioen zal toenemen, d.w.z.. dat zy
omstreeks 1950 ongeveer 100 millioen zal
bedragen. Vergelykt men de getallen
van de bevolkingstoeneming in Japan
met die in de landen van Europa, dan
ziet men, dat b.v. in 1924 het aantal ge
boorten het aantal sterfgevallen per
1000 inwoners in Frankryk met 1.5 over
trof. in Zwitserland met 6.4, in Enge
land 6.8. in Duitschland met 8.1. in Ja
pan daarentegen met 12.6. Plaatst men
de getallen voor de bevolkingsdichtheid
in Japan tegenover die van de Europee-
sche landen, dan zou het op het eerste
gezicht kunnen schynen, dat deze dicht
heid niet buitengewoon is, want zy be
droeg in 1925 gemiddeld 157 per vier
kanten K.M., tegen 280 in België en 260
in Engeland. Maar de zaak ziet er an
ders uit. wanneer men in aanmerking
neemt, dat de bebouwde oppervlakte in
Japan aanzieniyk geringer is. dan in de
landen van West-Europa; zij bedraagt
volgens Japansche gegevens ten hoogste
19 pet. van het geheele gebied, terwijl zy
in Nederland 67 pct„ in Engeland met
Wales 73 pet. en in België 74 pet. be
reikt. Per vierkante KM. bebouwd land
wonen in Spanje gemiddeld 90 men-
schen, in Frankryk 108. in Duitschland
185, Italië 305, België 394, in Japan ech
ter 969. Daar komt by, dat de bevolking
van Japan zeer ongeiykmatig is ver
deeld, op het groote eiland in het Noor
den, Hokkaido Jesso)dat ongeveer 25
pet. van de oppervlakte van geheel Ja
pan uitmaakt, wonen tengevolge van de
voor de Japanners ongunstige klimatolo
gische omstandigheden nauwelijks 2.4
millioen menschen, dus minder dan 5
pet- van de geheele bevolking (28 per
•.ierkanten KM.), terwyl in het Westen
en in het centrum van het eiland
Honshiu per vierkanten K.M. gemiddeld
350 menschen wonen.
De beteekenis van deze getallen wordt
nog vergroot, doordat Japan nog altyd
in hoofdzaak een landbouwland is. Het
aantal in de industrie werkzame arbei
ders wordt op 3 a 3 1/2 millioen geschat,
d.w.z. het bedraagt slechts 5 a 6 pet.
van de bevolking, terwyl in Engeland
het aantal industrieele arbeideis onge
veer 10 en in de V. S. meer dan 20
millioen bedraagt. De overmatige bevol
kingsdichtheid van Japan be teekent dus
vooral by de beperktheid van de voor
cultuur geschikte oppervlakte een groote
landhonger van de boerenbevolking. Dat
wordt ook bewezen door de landbouw-
statistiek. In Japan waren in 1924
4.979.013 boerenbedrijven, waarvan 73
pet. minder dan een Cho (ongeveer een
HA.) bezaten, ongeveer 50 pet. zelfs
minder dan 1/2 Cho. daarentegen is 46
pet. van de bebouwde oppervlakte het
eigendom van grondeigenaren, van wie
de boeren, die gebrek aan land hebber-
terrein pachten, waarby de pachtrente
gewoonlijk de helft van den oogst be
draagt. Dit gebrek aan land heeft er toe
geleid, dat ce laatste Jaren het aantal
conflicten tusschen pachters en grond
eigenaren geweldig toeneemt en geweld
daden van de boeren tegen de grond
eigenaren een voortdurend vaker voor
komend verschijnsel worden. Het aantal
dezer conflicten bedroeg volgens de ge
gevens van het Japansche ministerie
van landbouw in 1972 meer dan 3000,
tegenover slechts 87 in 1917.
De verhuizing naar de minder dicht
bevolkte dcelen van Japan of zijn kolo
niën kan niet wel baten. Het dim be
volkte eiland Eokkaido, voor de ontwik
keling waarvan de Japansche regeering
vry groote middelen aanwendt, is. gelijk
opgemerkt, op klimatologische gronden
niet voor de Japansche boeren geschikt,
nog minder het Zuidelyk deel van het
eiland Sachalin, dat in 1905 na den Rus
sisch-Japanschen oorlog door Rusland
en Japan werd afgestaan. 'Tok hier is
het klimaat een moeiiyk te overwinnen
hindernis, zoodat ondanks de voorrech
ten en den steun, dien de regeering aan
ie Japansche kolonisten verleent, in het
aar 1923 in geheel Zuid-Sachalin van
de 203.500 inwoners slechts 9340 boeren
kolonisten aanwezig waren. In Korea,
waar het klimaat voor de Japanners
geschikt is. stuiten zy op een op zich
zelf reeds vrij dichte bevolking (1940
millioen in 1924), die bovendien zeer
snel, jaarlyks met gemiddeld 2.62 pet.
vermeerdert. Tengevolge daarvan steeg
het aantal Japanners in Korea tot 1924
tot niet meer dan 411.000. waarvan
slechts 49.000. dus nauwelijks 12 pet.
zich met landbouw bezighouden. Onge
veer hetzelfde aspect levert Formosa op.
dat reeds sedert 1895 tot Japan behoort.
waar echter in 1923 slechts 181647 Ja
panners wercen geteld, me er endeels
ambtenaren, kooplieden enz. Nog opval
lender is de verhouding in Zuiü-Mands-
joerye. waar de Japanners zulk een ster
ken politieken en economischen invloed
uitoefenen. Ofschoon Mandsjoerije nog
zeer dun bevolkt is. wonen in Zuid-
Mandsjoerye minder dan 100.000 Japan
ners (behalve de ongeveer 88.000 in het
landbouw werkzaam. De Japansohe boe
ren zyn nameiyk niet in staat, in deze
gebieden de concurrentie met de Chinee-
sche. die nog op een lager levensniveau
staan, ter hand te nemen; derhalve
schy'nt het uitgesloten, dat Mandsjoerije
ooit een belangrijk aantal Japansche
boeren zal kunnen opnemen. Het kli
maat verhindert ook eer 'ipansche ko
lonisatie in Siberië of in Mongolië. Een
emigratie naar het eigenlyke China of
naar Britsch-Indië komt natuurlyk al
leen reeds wegens de groote dichtheid
der bevolking van deze beide landen niet
in aanmerking, de Vereenigde Staten,
Canada en Australië zyn gelijk bekend
voor de immigratie van kleurlingen zoo
goed als gesloten. Er biyven dus alleen
Zuid- en Midden-Amerika over. waar
tot dusver voor de Japansohe immigratie
geen onoverkomelijke hindernissen wer
den opgeworpen, maar <5 emigratie daar
heen is door den grooten afstand vrij
duur en den laatsten tyd begint men
ook in deze landen bezwaren te maken.
In het geheel waren einde 1925 in geheel
Zuid-Amerika niet meer dan 65.000 Ja
panners aanwezig, waarvan 49.400 ln
Brazilië, een getal, dat voor de Japan
sche verhoudingen ternauwernood een
rol speelt. Alleen zou nog aan de dun
bevolkte Philippynen en Nieuw-Guinea
gedacht kunnen worden, maar ook daar
heen is om politieke redenen de emi
gratie zeer bemoeilijkt, indien niet ge
heel onmogelijk gemaakt.
Japan is dus in de tegenwoordige om
standigheden genoodzaakt, voor zijn
snel toenemende bevolking bestaans- en
voedingsmogeiykheid te zoeken, waarbij
het door overwegingen van machtspoli
tiek juist is afgesneden van de landen,
waar dit probleem het gemakkelijkst op
te lossen zou zijn geweest. Indien men
in aanmerking neemt, dat in geheel
Australië tegenwoordig minder inwoners
zijn dan in Londen, of'hoe dun bevolkt
de Westelyke deelen van de Vereenigde
Staten en van Canada zyn. dan moet
men tot de gevolgtrekking komen, dat
de expansie van Japan uitsluitend in de
richting van Mandsjoerije gaat, omdat
de natuurlijkere richtingen kunstmatig
afgesloten zyn. Naast het bevolkings
probleem bestaat nog een zeer ernstig
voedingsprobleem. Geiyk bekend is rijst
het voornaamste voedsel van den Japan
ner. Maar de Japansche landbouw pro
duceert niet de hoeveelheid, die het volk
noodig heeft. Het verbruikte b.v. in de
laatste vyf jaren gemiddeld per Jaar
65.5 millicen Koku (een koku is 4 9
bushel), de productie in het eigenlyke
Japan beliep echter slechts 58.3 millioen;
het deficit van 7.2 millioen Koku moest
door invoer uit de koloniën en uit het
buitenland worden gedekt. Stygt het be_
volkingscyfer verder in hetzelfde tem
po als tot dusver, dan zou volgens of-
ficieele berekeningen in 30 jaren de be
hoefte aan rijst 102.1 millioen Koku, de
productie echter slechts 74.7 millioen be
reiken, d.w.z. er zou een tekort ontstaan
van 27.4 millioen Koku. De Japansche
regeering streeft er daarom met alle
middelen naar, de met rijst bebouwde
oppervlakte uit te breiden zoowel in
Japan als in de koloniën. Er werden
vele plannen uitgewerkt, om de rystcul-
tuur op Hokkaido uit te breiden, het
vorig jaar heeft het Japansche parle
ment een plan goedgekeurd, volgens
hetwelk in den loop van 15 jaren 303
millioen Jen voor de ontwikkeling van
de rijstcultuur in Korea zullen worden
besteed. Het is echter twijfelachtig, of
de styging der met rijst bebouwde op
pervlakte in Korea aan de verwachtin
gen zal voloen, daar ook de bevolking
van Korea sterk toeneemt, zelfs in snel
ler tempo dan die van Japan. De oplos
sing van het rystprobleem levert dus ge
weldige moeilijkheden op. Ook wat de
andere belangrijke gewassen betreft
(tarwe, gerst, sojaboonen enz.) blijft de
productie van Japan ver by het verbruik
achter, wat de tarwe betreft staat b.v.
tegenover een verbruik van ongeveer 10
millioen Koku eën productie van 5 1/2
millioen.
Een althans partieele oplossing van het
bevolkings- en voedselprobleem van Ja
pan zou een sterke ontwikkeling van de
Japansche industrie kunnen bieden, die
Japan in de gelegenheid zou stellen,
evenals andere landen met hoog ontwik
kelde industrie, met den uitvoer van in
dustrieele voortbrengselen den invoer
van levensmiddelen te betalen. Maar
ook in dit opzicht stuit Japan op ernsti
ge moeliykheden. Afgezien van de om
standigheid, dat de Japansche industrie
nog niet de mate van volmaaktheid
heeft bereikt, die noodzakelyk is om op
de buitenlandsche markten de concur
rentie met de meer geavanceerde in
dustrielanden t^j- hand te kunnen ne
men, lydt Japan aan gebrek aan grond
stoffen, in het by zonder aan kolen en
yzer. Deze grondstoffen kan het echter
in de tegenwoordige omstandigheden al
leen in China vinden. De expansie-poli
tiek van Japan in China, die het thans
voert, moet dus beschouwd worden als
het resultaat van het economische
grondprobleem van Japan; mer. kan niet
inzien, hoe deze expansie-politiek ver
hinderd zou kunnen worden, zoolang de
andere natuurlijke uitweg, ccn afvloeiing
van de overtollige bevolking van Japan
naar de dun bevolkte landen aan den
Stillen Oceaan, versperd biyrt.
(Nadruk verboden)
DR. I. LEWIN.
BEVERWIJK.
Op de op 10 Sept. alhier gehouden
groentenmarkt waren aangevoerd en
verkocht:
Spinazie per kist 5O—80 ct.
Postelein per kist 40—60 ct.
Andijvie 100 str. ff 3—f 4.
Wortelen 100 bos f 8—f 16.
Komkommers per 100 f 4—f 8.
Augurken per kistje f 1.30.
Aardappelen, klei. p. H.L. 5—6 ct
Idem zand per KG. 7 ct.
Doppers per kilo 24—32 ct
Capucijners per Kilo 26 ct
Raspers per kilo 26—36 ct.
Snijboonen per KG. 2545 ct.
Heercnbooncn per KG. 2540 ct.
Roode kool per 100 f 7—f 12.
Savoye kool per 100 f 13.
Bloemkool per 100 f 10— f 20.
Uien per KG. 5—8 ct.
Sla per 100 krop f 3f 4.
Rabarber per 100 bos f 7.
Pieterselie per bos 5 ct.
Selderie per bos 6 ct.
Appelen per kilo 16-^-20 ct-
Peren, per kilo 10—30 ct.
Pruimen per KG. 30—40 ct.
Frambozen per slofje 70 ct
Bessen per klio 60 ct.
