BUnrw.ANPSCH OVERZICHT
DE FRANSCH-BRITSCHE OVEREENKOMST.
IMPERATIEF MANDAAT VOOR JHR. LOUDON.
GEMENGD NIEUWS,
SCHEEPSBERICHTEN
BERLIJNSCHE BRIEVEN.
SOPLA-FABRIEKEN
HAAP.LEM'S DAGBLAD MAANDAG 24 SEPT. 1928
Het Britsche standpunt.
Franscfi communist over de Sovjet.
T BELANGRI.'KSTE NIEUWS.
Het Britsche Ministerie van Buiten
landsche Zaken heeft thans toegegeven
dat de voorstellen, uiteengezet in den
brief van het Fransche ministerie van
Buitenlandsche Zaken aan zijn gezan
ten, dezelfde zijn als die Engeland aan
de maritieme mogendheden heeft
voorgelegd.
In onze voorstellen, zoo deelde de
zegsman van het Ministerie mede, is
geen poging gedaan om uiteen te zetten
wat de behoeften van andere mogend
heden zijn. Elke mogendheid moet die
zelfs bepalen. Wij opperen alleen een
plan voor eeij bijzondere wijze van be
rekening. Het was noodzakelijk, dat wij
en Frankrijk trachtten een of ander
compromis te vinden, ten einde het
werk der voorbereidende ontwapenings
commissie te vergemakkelijken. Lord
Cushendun heeft op de laatste bijeen
komst der commissie beloofd te trach
ten een basis van overeenstemming met
Frankrijk te vinden en zijn plan werd
toegejuicht, omdat iran daarin de mo
gelijkheid zag Yoor nieuwe besprekin
gen.
Toen de dr ie -mogend heden -confer en -
tie het vorig jaar mislukte, werden de
regeeringen gecritiseerd. omdat zij niet
van te voren langs diplomatieken weg
het pad voor deze conferentie hadden
geëffend. Dit hebben wij thans wel
trachten te doen.
Wat de vrees der Ver. Staten betreft,
zooals die in den brief uiteengezet wordt
namelijk dat Engeland bij het uitbreken
van vijandelijkheden in staat zou zijn,
zijn kleine kruis rrionnage aanzienlijk te
vergrooten cc handelsschepen in
hulpkruisers cm te zetten, wees de zegs
man van het Ministerie op de verklaring
van Jeülicoe, het vorig jaar te Genève
afgelegd, dat een dergelijk denkbeeld
bestreden moet worden als een argu
ment van een volslagen leek.
Uit de Volkenbonds
vergadering.
De redactiecommissie uit de derde
oommissie der Volkenbondsvergadering
heeft den tekst der resolutie inzake die
voorbereiding der ontwapeningsconfe
rentie vastgesteld. De tekst houdt dui
delijk in dat de heer Loudon een impe
ratief mandaat verkrijgt, de voorberei
dende commissie uiterlijk in het begin
van het volgende jaar bijeen te roepen,
ook indien de zeemogendheden nog niet
tot overeenstemming mochten zijn ge
komen De Duitsche delegatie heeft
hierna verklaard, niet te zullen tegen
stemmen dooh zich van stemming te
zullen onthouden. Als een teeken dat
geen groote discussies meer te verwach
ten zijn, moge vermeld werden, dat
Lord Cushendun Genève verlaten heeft.
De derde commissie der Volkenhonds-
Vergadering heeft zonder verdere dis
cussies het ontwerpresolutie met 'betrek
king tot de voorbereidende ontwape
ningsconferentie aangenomen.
Kaar de vrijwel algemeene meening
der commissieleden is de voorbereidmgs
commissie in het begin van het volger <i
jaar in ieder geval verplicht aan den
Volkenbondsraad een rapport aan te
bicden
De eerste commissie der Volkenbands-
vergadering heeft haar goedkeuring ge
schonken aan het voorstel dat deze Vol-
pndsvergadering 't wereldverdrag
Vü„. arbitrage en verzoening nog in
deze zitting zal aannemen en voor on
dertekening door de Volkenbondsstaten
zal openstellen.
In verband met de bedenking van de
Engelsche en Japansche gedelegeerden
dat een gering aantal onderteekeningen
van dit wereldverdrag het grestige van
den Volkenbond zou schaden, heeft de
Neaerlandsche gedelegeerde, rnr. Lim
burg, op rake wijze geantwoord, dat dit
onmogelijk ten nadeele van het prestige
van den Volkenbond zou kunnen komen.
Door vaststelling van het wereldverdrag
he^ft de Volkenbond getoond, al het
mogelijke te doen voor de ontwikkeling
van een vreedzame beslechting van in
ternationale geschillen.
Beschuldigingen
tegen Moskou.
Een der leiders ran het Fransche com
munisme, Laparte, de stichter ran de
„Jeunesses Communistes", is uit de par
tij getreden, on heeft tevens een „J'ac-
cuse" gericht tot zijn vroegere kamera
den. Hij beschuldigt daarin de Sovjet-
regeering, „dat zU den revolutionnairen
geest van de proletariërs der wereld
misbruikt ten dienste van het Russische
imperialisme; dat zij in Rusland een
bloedige dictatuur heeft gevestigd, waar
van de arbeiders en de boeren de dupe
zijn en waarvan slechts een troep amb
tenaren, beroepsrevolutiormairen en
dronkaards profiteert"; „dat zii gedaan
heeft „wat noodig was" om drie Fran
sche communisten kwiit te raken, die
onder verdachte omstandigheden om
kwamen in de Oostzee". Ten slotte be
schuldigt Laporte de Fransche commu
nistische partijleiders, dat zii betaalde
dienaren zijn van de Sovjets, en dat zij
de ware belangen van het Fransche pro
letariaat hebben verraden.
Rusland en het
buitenland.
Het telagraaf-agentscbap der Sovjet-
Unie meldt:
Na afloop der manoeuvres van het
Roode leger hield de volkscommisvrv
Worosjilof voor den stedeliiken so
van Kiëf een rede, waarin hii erop wees
dat de betrekkingen met Roemenië ge
durende de afgeloopen jaren gespannen
zijn gebleven; slechts door een systeem
van vriendschappelijke maatregelen is
het de sovjet-regeering gelukt een ze
kere ontspanning te bereiken De sovjet
unie is volgens spr. sedert vele jaren bij
voorkeur hot object geweest van agres
sieve doeleinden.
Dat een z.g. Oekrainsche regeering op
Poolsch grondgebied bestaat, die onge
twijfeld door de Poolsche staatskas
wordt gesubsidieerd, levert het bewijs,
dat men hoopt op het verwezenlijken
zijner wenschen.
In de betrekkingen tusschen sovjet-
Rusland en Duitschland is een verbete
ring gekomen. Door toe te treden tot het
Kellogg-pact heeft de sovjet-regeering
bewijzen gegeven van haar oprechten
vredeswil en naar men hoopt zal dit tot
gevolg hebben, dat aan het soeculeeren
op het bestaan van een rood imperialis
me een einde komt.
TREIN EN AUTO.
Ongeveer een half jaar geleden heeft
de Fransche minister van Publieke wer
ken Tardieu de spoorwegmaatschappijen
en de directeuren van autobussen aan
geraden om samen te werken. Hierdoor
zou zcowel het publiek als zijzelf gebaat
worden. Zij hebben dezen raad opgevolgd
in de eerste plaats de lijn ParijsLion
Marseille en de bussen in het Zuiden
van Frankrijk. Het aantal reizigers dat
met gecombineerde reisbiljetten reizen
maakte van Parijs naar het Zuiden is.
vergeleken bij het vorige jaar, enorm
toegenomen. In de maand Augustus wer
den 40.000 passagiers vervoerd.
De P. L. M. hierdoor aangemoedigd
wil in Februari een autobusdienst ex
ploit eeren van Parijs naar Nice. De route
zal een andere zijn dan die Yan den trein
ZES DOODEN.
Op den spoorweg tusschen Wolkowysk
en Slonim in Polen heeft een ernstig
spoorwegongeval plaats gehad, waarbij
zes spoorwegarbeiders zijn gedood.
Vijf en twintig spoorwegarbeiders op
een lorrie waren van meening, dat een
bepaalden trein reeds gepasseerd was.
ZU reden daarom op de linkerrails. Plot
seling naderde de trein, die eenige minu
ten vertraging had. Door den nevel be
merkten de arbeiders den trein te laat.
Slechts eenigen konden nog van de lor
rie springen. De anderen werden door
den trein gegrepen. Zes van hen werdén
gedood en een aantal ernstig gewond.
AARDSCHUIVING.
Een aardverschuiving die oDnderdag-
nacht tusschen Ventuor en Blackgang
op Wight begonnen was. duuurt nog
voort in de richting van zee, naar uit
Londen aan de N. R. Ct. gemeld wordt.
Het is een geweldige beweging waar
door de rotsen in zee van plaats veran
deren. Honderden tonnen steen en aarde
zijn reeds van den rotswand neergestort
en versperren den weg. De verschuiving
omvat een oppervlakte van ruim 60
acres.
VERVOLGINGSWAANZIN.
Een niet-alleda agsch geval heeft zich
in het kleine Brandenburgsche stadje
Neudamm afgespeeld
Bij een bruilofsmaal kregen twee der
gasten ruzie, waarop een der twistenden
plotseling opstond, wegliep en niet meer
levend teruggezien werd Den volgenden
dag haalde men zijn Hik uit een meertje
in de nabijheid op. Toen de officier van
justitie, dr. Stahlberg. hiervan hoorde,
gelastte hij een onderzoek, liet huiszoe
king verrichten in de woningen der di
verse gasten en gelastte daarop de in
hechtenisneming van beide families,
acht leden tellende. Daar het plaatselijke
arrestantenlokaal niet de noodige ruimte
bood voor afzonderlijke opsluiting, wer
den verscheidene arrestanten in één cel
ondergebracht.
Toen hierop de typiste van den offi
cier verontrust over deze massa-arres
tatie haar superieur waarschuwde voor
de gevolgen, liet hij ook dit meisje in
arrest stellen. De cipier, die dit moest
doen, waagde het te lachen, waarop de
offioler, wit van woede, hem de sleutels
uit handen nam en hem bïi de typiste
in de cel duwde. Eenzelfde lot onderging
een ander ambtenaar. Daarop gelastte
de officier de politie de arrestatie van
den burgemeester en den eersten wet
houder der plaats. Toen de politie
agenten, wion dit gelast was. aarzelden,
liet hU ook deze lieden opsluiten.
Ir.tusschen begaf zich echter een der
hoofdambtenaren die iets abnormaals
vermoedde, naar de districtshoofdplaats
waar hy aldra de annuleerinT van het
arrestatiebeveel tegen de notabelen ver
kreeg. Toen daarop een omvangrijk on
derzoek te Neudamm werd ingesteld,
kwam men tot de verbluffende conclusie
dat de officier die zelf als door doods
angst aangegrepen door het plaatsje
rende, aan vervolgingswaanzin leed en
m ge estesverbijstering de arrestatiebeve
len had uitgevaardigd.
Nader meldt Wolff thans nog dat de
ongelukkige dr. Stahlberg in een parti
culier sanatorium te Berlijn—Steglitz is
opgenomen. Een onderzoek, aldaar in
gesteld. bracht inderdaad aan het licht,
dat de zenuwcrisis en de geestelijke
stoornis bü den officier aan overwerkt
heid zün toe te schrijven. Vanwege de
autoriteiten is hem terstond een lang-
ciurig ziekteverlof toegestaan,
GEZOND BLOED.
Een beambte van de Parijsche Halles
Centrales. Raymond Briez. heeft wel
het wereldrecord behaald in het aantal
met zyn lichaam verrichte bloedtrans
fusies ten behoeve van zieken. HU heeft
juist voor de 246ste maal een liter van
zijn bloed ter genezing van een zieken
huispatiënt laten overhevelen.
Ir. drie jaar heeft hij 117 pinten bloed
geofferd, en verre var. verzwakt te zUr.
door deze herhaalde offers is hU geheel
bereid er mee voort te gaan. HU is der
tig jaar oud en een buitengewoon gun
stig object., daar zUn bloed geschikt voor
transfusie is op patiënten van alle
leeftijden en geaardheden, terwijl hij
het bovendien in verbazend sterke mate
„aanzet". In Juli van het vorige jaar
heeft hij binnen 26 uren vier transfu
sies van zyn bloed laten plaats vinden,
zonder dat hU er iets meer van bemerk
te dan wat vermoeidheid. Bii arme pa
tiënten weigert hU absoluut eenige ver
goeding aan te nemen.
EEN REKENWONDER.
Een kind van vijf en een half Jaar
reist op het oogenblik in Europa rond
het reist van stad tot- stad, demonstreert
in het openbaar en in scholen en wordt
als een phenomeen aangegaapt. Eme-
rich Ivancso, geboren den 30en October
1922 te Böldoghö Ujfül. zoon van een
armen Hongaarschen arbeider. object
van een zeldzame speling der natuur,
die deze jeugdige hersenen op een spe
ciaal gebied *dat der rekenkunde) ont
wikkelt in veel ruimere mate. dan voor
volwassenen normaal kan worden ge
acht
Wat kan Emerich? Het eerste kunst
stukje is weinig imponeerend: hij noemt
voor een willekeurigen datum van een
of ander jaar den weekdag. Voor een
kind op een leeftijd, waarop andere
kinderen niet tot drie kunnen tellen,
heel aardig, maar toch te weinig effect
vol. Maar hij vermenigvuldigt ook getal
len van twee en drie cijfers uit het
hoofd. Het klopt altüd. De nauwkeurig
heid waarmede de rekenmachine in dit
hoofdje werkt is verbluffend. Wat deze
capaciteit te beteekenen heeft is geble
ken gedurende een demonstratie, waar
de aanwezigen, die de vermenigvuldigin
gen schriftelUk uitvoerden, telkens fou
ten maakten, de jongen echter me;
hooförekenen maakte geen enkele fout
Hy neemt er echter ruimschoots ty"d
voor. Hy is nog geen effectjager. Hij
weet de uitkomst reeds veel vroege:,
maar hy controleert haar telkens. Voor
hem. een rekenmeester, is nauwgezet
heid het belangrijkst. Dat ziin hoofd
werk lang duurt, heeft echter nog een
andere oorzaak; hii rekent niet gecon
centreerd en dot is het mysterieuze
van het geval Want Emerich breekt
merkbaar de draden van de rekening
herhaaldelijk af en neemt ze kalm na
eenigen tijd weer op, terwijl de volwas
senen zich bU het hoofdrekenen nooit
voldoende geconcentreerd achten en
wanhopig naar streven, deze concen
tratie tegen de invloeden van buitenaf
in te verscherpen Emerich daarente
gen laat als het ware het geval van ze
ven cyfers ergens in het onzichtbare
liggen, haalt het een oogenblik latei-
ten® en manipuleert er verder mede
naar behoefte. Het ziet er sohier spook
achtig uit, ofschoon Emerich zonder af-
fcotie en zonder hocus pocus werkt.
Het mooiste van dit wonderkind is.
dat heteen kind is. in wezen en irj
zyn denken (behalve dan in de reken
kunde). Een blond kind in een matro
zenpak, dat geen oogenblik rustig is.
maar voortdurend op het podium rond
springt, het electrisch licht aan- cn er.
uitdraait, kortom onophoudelijk speel*.
terwUl zyn lippen getallen mompelen
getallen die ieder van ons viif maal zou
moeten herhalen, alvorens hii ze zou
kunnen onthouden, laat staan dus ver
werken zoo lang zijn zy. Hij is aller
aardigst, gewillig, inschikkelijk, alleen
één ding maakt hem razend: schriftelijk
mederekenen. Men mag er voor of er na
schrijven, gedurende zijn hersengymnas
tiek en zijn gelijktijdige lichaamsbewe
ging mag alles gebeuren, alleen er mag
niet geschreven worden. Voor het uitre
kenen van het quadraat van 2S2 heeft
hij 9 1/2 minuut tijd noodig. Maar men
moet daar wel vyf minuten aftrekken.
gedurende welke hU door allerlei aflei
ding vergeet, dat hU eigenlijk moet re
kenen.
Dat Emerich lange getallen uit het
hoofd herhaalt, is interessant genoeg.
Ook dat hU uit hot hoofd uitrekent,
hoeveel minuten iemand oud is. Maar
"net meest curieuze, dat tevens doet ge-
looven aan liet optisch karakter van het
geen in de hersenen gebeurt is het vol
gende: Emerich berekent vele anderc-
opgaven, voert tal van experimenten ui:
en er is al een uur voorbij. Daar vraag:
men: „Weet Je nog. hoe oud deze heer
is?" En hU reconstrueert het vroegere
rekenresultaat, jaren, dagen, minuten:
zonder na te denken. Overtuigend is het
ook, dat hij voor gemakkelijke sommen
bijna evenveel tijd noodig heeft. Een
rekenkunstenaar rol: ent uit hoevee)
twaalf maal twaalf is. hii weet het niet.
Schriftelijk rekenen kan Emerich eigen
lijk niet, hU schrUft ten hoogste de par-
tieele producten die hij in het hoofd ver
menigvuldigde op en telt ze op.
Emerich speelt naar het heet ook goed
schaak. Zijn genie werd vijf maanden
geleden ontdekt. HU kwam toen op be
zoek bij een familielid, dat hem een
kinderrekenmachine ten geschenke had
gegeven en jongen verraste zUn fami
lie met zijn kennis. De jeugdige Emerich
heeft te Weenen twee uur lang gerekend
kend. zonder moe te worden. Maar het
scheen hem toch goed te doen. toen hij
weer met zUn vrienden kon gaan
stoeien.
EEN OPLICHTER.
Op Norderne.v woonde een tijdlang een-
man. die zich Dr. Jur. von Kowalski
noemde. Donderdagavond werd de poli
tie op de hoogte gesteld van een geval
var. oplichting, cn de verdenking viel op
den ..Dr. Juris".
De plaatsvervangende .JGandrat" dr.
Graby en een pol.tic-ambtenaar ginger,
den man na en om 1 uur 's middags trof
dr. Graby hem op straat en stelde hem
in arrest. De gearresteerde trok zUn
revolver en trof Dr. Graby tweemaal.
Maar Dr. Graby schoot daarop ook en
verwondde hem doodelUk.
Daar de gevangene geen papieren bü
zich had. is zUn identiteit nog niet vast
gesteld.
KORT EN BONDIGf
He; offlcieele persbureau der D. V. P.
deelt naar het W. B. meldt mede, dal
Stres emann voortdurend ir. beterschap
toeneemt HU zal op advies der genees-
heeren evenwel nog ten minste tot half
October rust moeten houden.
Een kruttlading. die zich In een goe
derenwagen op het station van Bergen
(België) bevond, ontplofte. Een beambte
werd levensgevaarlijk gewond. Onder de
bevolking van de plaats ontstond een
paniek, meldt een V. D.-bericht uit
Sarwat pasja, de vroegere Egyptische
minister-president, is in zUn verblijf te
Parijs overleden.
Na het gebruik van paardevleesch zijn
te Osnabiück en omgeving 17 personen
ziek geworden van wie een is overleden.
De Fransche minister voor de Lucht
vaart Eynac heelt besloten voorloop:?
alle recordvluchten en lange afstand-
vluchten te verbieden.
Albireo p. 21 Sept. Ouessant, West
Afrika n. Amsterdam.
Agamemmon p. 17 Sept. de Azoren,
Cuba n. Duinkerken.
Abbekerk, p. 21 Sept. Perim. Rotter
dam n. Australië.
Aagtekerk. 22 Sept. te Antwerpen.
Svdney n. Rotterdam.
Andijk. 21 Sept. Suez. Rotterdam naar
Calcutta.
Alcor, 20 Sept. te Santa Fé van Rot
terdam.
Aldabi, 21 Sept. v. St. Vincent, Buenos
Aires n. Rotterdam.
Baam. zal 24 Sept. de Azoren p., Chili
n. Rotterdam.
Breda, 21 Sepet. v. Valparaiso naar
Talcahuano.
Lochafcrln,-. 22 Sept. te Londen. Pa
cifickust n. Rotterdam.
Dinteldijk, 22 Sept. v. Rotterdam n. de
Pacifickust.
Flandria. 21 Sept. 18 u. te Montevideo.
Amsterdam n. Buenos Aires.
Glamorganshire. 17 Sept. v. Los Ange
les, Vancouver n. Rotterdam.
Hoogkerk, 21 Sept. v. Bombay naar
Rotterdam.
Haarlem. 23 Sept. 12 u. te Calais
verwacht, Chili n. Rotterdam.
Jagersfontein, 22 Sept. te Tanga, Bei-
ra n. Rotterdam.
Kertosono. p. 21 Sept. Pantellaria. Rot
terdam n. Batavia.
Krakatau, p. 21 Sept. Gibraltar. Am
sterdam n. Java.
Karimata, 22 Sept. te Havre, Batavia
n. Amsterdam.
Kilstroom. 19 Sept. v. Monrovia naar
Freetown. W. Afrika n. Rotterdam.
Modjokerto, 22 Sept. v. Rotterdam n.
Hamburg.
Mars. 20 Sept. v. San Domingo City n.
Pto. Cortez.
Minerva. 20 Sept. v. S. Pedro dee Ma-
coris n. Havre en Amsterdam.
Menado. 21 Sept. 'smidd. 12 u. v. Port
Said. Batavia n. Rotterdam
Moerdijk. 22 Sept. te Londen, Antwer
pen n. de Pacifickust.
Montferland, 20 Sept. te Buenos Aires
v. Amsterdam.
Meerkerk, 22 Sept. te Rotterdam van
Antwerpen.
Nias, 20 Sept. v. Walvischbaal n. Las
Palmas, Beira n. Rotterdam.
Oosterkerk, 22 Sept. te Rotterdam v.
Kobe.
Prinses Juliana, 22 Sept. te Amster
dam v. Batavia.
Palen, 22 Sept. v. Batavia n. R'dam.
Patria, p. 22 Sept. 9 u. Ouessant, Rot
terdam n. Batavia.
RUperkerk, 22 Sept. te Rotterdam v
Delagoa Baai.
Rijnland verm. 22 Sept. Acra naar
Lagos.
Scheldestroom, 19 Sept. v. Lome naar
Grand Pope.
Saparoea, 20 Sept. te Belawan. Am
sterdam n. Java.
Sumatra. 21 Sept. v. Marseille n. Ant
werpen. Beira n, Rotterdam.
Streefkerk. 22 Sept. v. Suez, Rotter
dam n. Kurrachee.
Tapanoeli, 21 Sept. v. Gibraltar, Ba
tavia n. Rotterdam.
Veendam, 21 Sept. te Neew York van
Rotterdam.
Zeelandia, 21 Sept. 1 u. 30 v. Gdynia
n. Amsterdam.
Zosma, 22 Sept. v. Cuxhaven naar Rot
terdam.
Alpherat. 22 Sept. v. Rotterdam naar
Buenos Aires.
Batoe, 21 Sept. te Calcutta v. Batavia.
BilderdUk, p. 20 Sept. Gibraltar, Ran
goon. n. Rotterdam.
Bovenkerk. 21 Sept. te Colombo, Cal
cutta n. Rotterdam.
BlommersdUk, 21 Sept. nm. te Phila
delphia. New York n. Rotterdam.
Bennekom, 20 Sept. te Antofagasta v.
Amsterdam.
CrUnssen, 22 Sept. v. Hamburg naar
Amsterdam.
Cremer, 21 Sept. te Belawan Deli.
Drechterland, p. 21 Finlsterre, B.
Aires n. Amsterdam.
Deli, 22 Sept. te Marseille, Java naar
Rotterdam.
Gaasterlanc. 22 Sept. v. Rio de Janei
ro. A "dam n. Buenos Aires.
Heemskerk, 22 Sept. v. Amsterdam n.
Rotterdam.
Koningin der Nederlanden, 21 Sept.
v. Singapore n. Amstedam.
Kedoe. 20 Sept. v. Belawan Deli.
KinderdUk, 18 Sept. v. Los Angeles,
Antwerpen n. de Pacifickust.
Lochgoil, 19 Sept. te Vancouver, Rot
terdam n. de Pacifickust.
Lochkatrine, 21 Sept. v. Southampton
n. Londen.
Mapia, 21 Sept, v. Belawan Dell.
Maasland. 22 Sept. v. Hamburg naar
Amsterdam.
Nlctheroy, 21 Sept. van Portland (O.).
Pacifickust n. Rotterdam.
Nlctheroy, 20 Sept. te Portland, Paci
fickust n. Liverpool, Southampton. Lon
den en Rotterdam.
Oranln, 22 Sept. v. Pemambuco. Bue
nos Aires n. Amsterdam.
Spaarndam, 21 Sept. n_m. v. Tampico,
Rotterdam n. New Orleans.
Tarn bora, 22 Sept. v. Marseille, Bata
via n. Rotterdam.
Ulysses, 18 Sept. te Curacao.
Volendam, 22 Sept. v. New York naar
Rotterdam.
Waalwijk, 22 Sept. vjn. te Norfolk v.
Rotterdam.
Zeelandia, p. 22 Sept Holtecau, Gdy
nia n. Amsterdam.
(Van onsen Correspondent).
Wat de Rijkskanselier te Geneve bereikte.
Duitschland's oorlogsschuld. Amerika's beleggingen.
In plaats van minister Stwwwnann is j
de Rijkskanselier naar Genève geweest J
en heeft voor 't eerst van zijr leven aan
groote politiek gedaan. De heer Hermann
Mtiller sociaal-democraat van den bloe-
is naar Berlijn teruggekeerd en heeft
zijn kabinet, dat geheel cp rijn hand
schijnt te zijn. verslag gegeven van wat
aan de oevers ran het meer ran Genève
voorgevallen is Men heeft hem in op-
:na forma en eenstemmig décharge ver
leend.
Maar het Duitecche volk is niev zoo
tevreden als de heeren ministers.
Dat wil zeggen: dat deel van het
Duitsche volk. dat werkelijk nog Sn
groote politiek belang stelt en dat nog
niet behoort tot de eveneens vele milioe-
nen. die zeggen: wat gaat mU dat gekon
kel van diplomaten en politici aan! Men
r.orgc liever, dat de huishuren lager
worden, dat het leven in Duitschland
niet met der. dag duurder wordt, en dat
ik mU weer een menschwaardig bestaan
veroveren kan!
Ik geloof, dat zelfs de groote schare
der socialisten niet bU zonder tevreden
is. Maar die moet zwUgen. om der wille
van de discipline.
En toch, als men nu ln meer ingewU-
de kringen bU'zonderhedon hoort, merkt
men. dat de lieer MüUer het er nog niet
eens zoo slecht afgebracht heeft. Er vlei
Ln Genève voor Duitschland veel te ver
liezen en bitter weinig te verdiener.
Müller heeft bitter weinig verdiend,
maar eigenlijk niets verloren. En riin
vrienden hebben niet geheel ongelijk
als ze nu beweren, dat dit ten slotte
ren gunstig resultaat is. Men zal door
middel van de gezantschappen nu ein-
de'.Uk eens met elkander gaan boom en
over de ontruiming van het Rijnland
door vreemde troepen, en men zal gaan
praten over het eindelijk vaststellen van
een eindsom van wat Duitschland aan
zijn vroegere vijanden betaler, moet.
Wat die eindsom betreft: de heeren
van de regeeringsbureaux. van het ka
pitaal en van de industrie waren liet er
langen tijd gloeiend over eens. dat men
weliswaar over de wenschelljkheïd var
een rast bedrag spreken kon. maar da*,
het toch maar beter was, niet al te w?c"
daarop aan te dringen. De tijd werkt
in ons voordeel, dacht men in Duitsch
land, en wie weet, of or nog niet de noo
dige milliarden afgaan!
Zoo dacht men nog weinige maanden
geleden. Ik geloof, dat men ir.tusschen
op andere gedachten gekomen is.
Hermann Müller heeft dus de reis
naar Genève gewaagd, en hU heeft het
daar in een milieu, dat weinig by zyn
eenvoudige persoonlUkheid past. veertien
dagon uitgehouden. HU was er de eenige
minister-president, maar hU beschouwde
zichzelf niet als zoodanig, doch slechts
als den vertegenwoordiger van den mi
nister van buitenlandsche zaken dr.
Stresemann, die gelUk men weet maar
twee dagen zUn kuur onderbrak om aan
de plechtige onderteekening van het
zoogenaamde Kellogg-pact in ParUs deel
te nemen. De heer Stresemann is nu
weer in Mldden-Duitschland onder dok
tershanden, en politici, die hem daar de
zer dogen opzochten vertellen mU, dat
hij er zeer slecht uitziet en zich nog
allesbehalve hersteld voelt. Pessimisten
„weten" al. dat de minister wel niet
meer gezond zal worden en stellig niet
meer .n staat zei zUn om zUn ver
moeiende werkzaamheden in de Wilhelm
strasse straks te hervatten. Is dat onjuist
dan jok ik ln commissie.
In elk geval heeft Duitschland hem
ln Genève gemist. Stresemann is altijd
een handig onderhandelaar geweest, di'
er slag van had, met diplomaten om te
gaan cn die zich al dadelijk het vertrou
wen van Briand wist te ver oreren. Mül
ler is een heel andere persoonlijkheid,
veel minder plooibaar en bovendien ge
vangen in zUn socialistische wereld bc
schouwing, ciie onder diplomaten en bu -
eerlijke politici geen aanhevellr.pleegt
te rijn.
Maar blijkbaar had Streseniarm toch
nog meer vertrouwen in Müller dan in
zün plaatsvervanger, der staatssecreta
ris von Schubert, die wel mee mocht,
maar die toch blijkbaar niet voor
werd aangez5en Of nu het vertrouwen
tn den sociaHstischen rijkskanselier bU
Stresemann geschokt is, weten alleen Ie
IngewUden en die zullen het ons heusch
niet verklappen. De minister van bui
tenlandsche zaken schijnt- het voorne
men te hebben, den eersten November
zijn werkzaamheden in de Berlijnsche
Wilhelmstrasse te hervatten, tenminste
als zU" verzwakte krachten dat toelaten.
Zet hij zich dan aan zUn vertrouwde
schrijftafel, dan zal hij. zoo hU het al
niet eerder uit rapporten en dagbladen
bemerkt heeft, de ervaring opdoen, dat
in Duitschland sinds zUn ziekte een ver
andering plaats gegrepen heeft die na-
tuurlUk niet van vandaag of gisteren is.
maar die in de laatste weken eerst dui-
dclük is geworden.
Stressemann behoort tot die Duitsche
kringen, die er een voordeel in zien
dat de rijke Vereenigdc Staten van
Noord-Amerika zooveel mogelijk geld
in Duitschland steken, opdat, de be
langstelling van het Amerikaansdhe ka
pitaal ln het lot van het Duitsche Rijk
toe neme en daaruit een beweging ont
sta ten gunste van een vermindering der
oorlogslasten.
Een deel van dit schoone programma
Is inderdaad reeds gelukt Amerika heeft
geweldig veel kapitaal in Duitschland
belegd en het einde is nog niet te over
zien. Maar de vermindering der oor
logsgasten laat op rich wachten. En nu
zUn andere, eveneens verstandig den
kende menschen in Duitschland onge
rust geworden. Die gaan van het stand
punt uit, dat Amerika ndet aUeen
schuidelscher van Duitschland, maar
ook van de vroegere geallieerden ls.
Amerika wenscht der. vrede in Europa om
zijn Europeesche credicten niet in ge
vaar te brengen. En zoolang de Ver-
eenigde Staten in vrede meer voordeel
zien dan in oorlog zullen ze op dit
standpunt blijven staan. Maar om zijn
buitenlandsche beleggingen veilig te
weten» stuurt Amerika thans in andere
richting. Schulden var. den eencn staat
aan den anderen zijn een veel minder
secuur bezit dan schulden aan parti
culiere buitenlanders, die nimmer, ge
lijk dat met staatsschulden wei het pe
al kar. zün. tot internationale politieke
verwikkelingen aanleiding kunnen gever
We zien dus in den laatsten tyd een
Ueberfreroduns ran Duitsche parti
culiere ondernemingen met Ameri-
kaansdh kapitaal, die r.iet voor de poes
is. cn die reeds ernstige ongerustheid
gewekt heeft.
Interessant is daarbij, dat de Vrije
Vakbonden, die onlangs ln Hamburg hun
jaarlijksch congres gehouden hebben,
ln deze „Ueberfremdung" blijkbaar
volstrekt geer. gevaar voor Duitsch
land zien. ofschoon toch juist de ar
beidersklasse daaronder op den duur liet
zwaarst gebukt aal gaan. Maar eer.
andere belangrijke groep van Duits-:he
.- luatstourgers. de bankiers en hun aan
hang. heeft dcocr dagen in Keulen vcr-
...dcrei en bU die gelegenheid heeft
de bekende bankier Louis Hagen in een
r er opmerkelijke rede doen uitkomen
dat de machtige iovesteerlng van
Amorikaansch kapitaal in Duitschland
op den duur tot bankroet van het
grootste deel van de Duitsche zaken
wereld moet voeren en het overgaan ran
hot volksvorm ogen in^«S»tfeoL*u>d5che
handen ten gevolge moét hebben.
Dcae uitlatingen zün hteeogriJk. om
dat. Louis Hagen jaren lang jui<: met
ii«uister Stresemann heeft samengo-
wortot.
Vier jaren geleden, toen de Dav.es-
overeenkoms* ter discussie stond, heeft
de heer Hagen precies het omgekeerde
verkondigd. Hi] was toen me: Strese»
mann ran meening. dat door het aan
nemen van deze overeenkomst, die het
begin zou zün van do ..Ueberfrwndurr"
Du öschland eerst recht zich weer ui: 1«
eller.de zou omhoog werken. Eer. tijd
lang scheen het ook. dat Duitschland
met behulp van het buitenlandsche ka
pitaal groote voordoelen ging behs n.
Een tweede periode van sotiUnMoel be
gon (de cemte was die der inflatie ge
weest). enorme bodragen kwamen r
beechikkit>g en vooral de Duitsche
bankiers hadden daar niet geringe
voordeden van. Toer. kwam de ont
nuchtering Men sag langnmeifeazri n.
da: men volkomen ran het buitenland
afhankelijk werd. en in het bUeor.d*r
de bankiers begrepen, dat zij weLsw. >r
der. tientallen Jaren awjjgend gevoerd en
strijd tegen do groote industrie elnde-
lük gewonnen hadden, maar dat een
nieuwe vijand in de personen der
buitenlandsche bankiendcringen dreigde.
En nu kooit de verandering van koers.
De Duitsche banfcicrswereM vindt. it
meer dan genoeg buitenlandsch kapi
taal in Duitschland belegd is. ZU vreest
Ti-oor haar eerst zoo Jonge machtspositie
cn organiseert thans den strijd tegen de
„Ueberfremdung".
Onder zulke omstandigheden keer: de
socialistische rijkskanselier uit Genève
terug. Met de rage belofte, dat over een
slotrcgcling van de afbetaling eenex in
afgeronde sommen vastgestelde oor logi
sch uld nu binnenkort gedebatteerd ral
worden. Maar hU vindt in eigen land
een veranderde situatie. Kapitaal en ln-.
dustrle. bankiers cn werkgevers en zelfs
hot grondbezit, wenschen geen verdere
„lrulp" uit Amerika, Integendeel pleiten
zU voor het a ank woe ken ran nieuw bln-
nonlandfich kapitaal, dat verdere lee
ningen onnoodig moet maken. Deze
nieuwe koers gaat dwars tegen de be
langen der Vereenigdc Staten in.
Onder zulke omstandigheden zal het
kabir.ct Müiler met zijn plannen voor
een oplossing van het hersrtehTaagsluk
weinig succes oogsten!
H v. B.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
60 Ct*. per regel.
part. ü-c&'i&x,
uivcAc
De prijzen der tabak en de arbeids-
loonen zijn zoodanig gestegen, dat
t onmogelijk is voor 5 ct. een goede
sigaar te leveren. Toch leert ons de
statistiek, dat in 1927 hier te lande
126 millioen stuivers-sigaren wer
den verkocht. Deze zijn, behalve de
kleine modellen, veelal van zeer
geringe kwaliteit en zijn producten
eener hu is-industrie, gemaakt In
woon- en slaapvertrekken, onder
omstandigheden, die met hygiëne
cn zindelijkheid spotten, sigaren,
die In kwaliteit wekelijks varicercn
uit hoofde van gebrek aan kapitaal
der fabrikantjes om grondstoffen in
flinke hoeveelheid tegelijk aan 1c
koopen.
Dank zij de nieuwste Amerikaanschc
sigarenmachincs, dank zij de massa
fabricage van één soort, één model,
één verpakking, één prijs, is 't toch
mogelijk een werkelijk goede cn
zuivere sigaar te brengen voor den
prijs van 5 ct., gemaakt in onze
geheel modern ingerichte fabriek 1c
Amersfoort.
De SOPLA-fabrieken maken alleen
de 5 ct. SOPLA sigaren cn de 2'/act
Houbaerillos en de wekelijkschc
productie is reeds tot 2.000 000 stuks
gestegen.
Kan deze mededeeling, ook al be
taalt gij thans meer voor uwe sigaar,
voor U aanleiding zijn een proef
te nemen?
HOUBAER Co. - AMERSFOORT
