H0NI SOIT QUI
MAL Y PENSE
DE P. E. G. E. M
DE UITBARSTING DER ETNA.
DATUMSTUKJES
'46e Jaargang No. 13925
Verschijnt dagelijks, teHalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 12 November 1928
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN per week f 0.274, met geïllustreerd Zondagsblad f 0.32; per 3 maanden: Haarlem en
dorpen waar agent gevestigd is (kom der gemeente) f 3.574. Fo. per post door Nederland f 3.874- Losse nummers
0.06. Geïllustreerd Zondagsblad per 3 maanden f 0.574, fo. per post f 0.65.
ADVERTENTIEN 1—5 regels f 1.75; elke regel meer 35 cents. Reclames 60 cents per regel. Abonnementen
reductie. Annonces van Vraag en Aanbod 1—4 regels 60 cents, elke regel meer 15 cents; buiten Arrondissement
dubbele prijs. Onze Groentjes (Woensdag en Zaterdag) 14 regels 25 cents, elke regel meer 10 cents.
Bureaux Groote Houtstraat 93, Telefoon Directie 13082, Hoofdredactie 15054, UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Gratis Ongevallenverzekering voor Week-Abonnéi Uitkeeringen: Levenslang#
Redactie 10600, Administratie 10724 en 14825. Postgiro No. 38810 Directeuren: J.C. PEEREBOOM en P. W. PEEREBOOM Ongeschiktheid f 600.-; Overlijden f 600.-; Verlies van hand, voet of oog f400-,
Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Tel. 10122, 12713. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM Duim f 250.-; Wijsvinger f 150-s Elke andere vinger f 50.-; Arm-of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA
MAANDAG 12 NOVEMBER
Stadsschouwburg: Albonnementsvoor-
stelling. 1ste serie Witte kaart. „Nora".
8 uur.
Gem. Concertgebouw. KI. zaal: Psy
cho Synthese. B. v. d. Meer. „Geestelijke
Alchemie". 8.15 uur.
Cinema Palace; .Anna Karentna
(Love)" 8 uur.
Luxor Theater. „Een Nacht van haar
Leven". „De Haan in t Hok" 8 uur.
Rembrandt Theater: „Weenen danst
weer". 7—9; 9.1511.15 uur.
Standaard Theater. Gezelschap Scha
kels. Vervolg Revue: „Hoera, Olympiade"
„De Verkenners der Lucht". 8 uur.
DINSDAG 13 NOVEMBER
Gem. Concertgebouw, KI. zaal: ,3-
trio", 8 uur.
Remonstrantenhuis, Wilhelminastraat
22, Ver. v. Spiritisten „Harmonia". P.
Goedhart: „Mijn ervaringen op het Int.
Spiritualistencongres te Londen". 8 uur.
Nutsgebouw, Lange Veerstraat 16: Alg.
Ledenverg. Haarl. Toynbee-Vereeniging,
2 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Gebouw H. K. B.:
Adelt". 2—5 uur.
„Arbeid
HET BURGERLIJK.
ARMBESTUUR.
OOK EEN BOEKHOUDER
KASSIER.
In aansluiting op onze vroegere me-
dedeelingen over de voorgenomen reor
ganisatie van het Burgerlijk Armbestuur
vernemen wij dat het niet alleen de be,
doeling is om een directeur aan te stel
len maar ook een boekhouder^kassier
OP HOOGEN LEEFTIJD.
Het heele dorpje vierde feest,
het was een dag der dagen,
De oudste ingezetene
werd heden honderd jaar,
Men hoorde juffrouw Jansen nooit
nog over ziekte klagen.
En 'i goede mensch had zeker
alle vijf nog bij elkaar;
Er werd een comité gevormd
van alle groote heeren,
Voor passende herdenking van
het heugelijke feit.
Met burgemeester zelf voorop
ging dit haar filsiteeren,
En burgemeester sprak een woord
van gulle hartlykheld;
Hij wees op de gevoelens,
door het heele dorp gehuldigd,
Van vriendschap voor het oud'je,
dat zoo kranig daar nog zat.
Hij sprak met stillen eerbied,
aan den ouderdom verschuldigd,
En meen'ge zakdoek werd gebruikt,
want menig oog werd nat;
Wij hopen zei de spreker dat het
u zal zijn gegeven,
Nog langen tijd in 't dorp te zijn,
waar iedereen u eert
En 't heele comité riep uit:
Lang, lang moog' zij nog leven!
En toen werd juffrouw Jansen
door elk gecomplimenteerd;
Het oudje was wel wat van streek
door deze grootsche hulde,
Ze wou zelf nog wat zeggen,
maar het spreken kostte kracht,
Ze voelde in haar keel een brok,
dat heel het keelgat vulde.
Ze had ook in haar eenvoud
al die drukte niet verwacht;
Ze zei dan ook alleen maar,
met een stem die wel wat beefde:
Ach heeren wat zyn eigenlijk die
honderd jaar van mijn,
Nee, denk es aan mijn vader,
as die goeie man nog leefde,
Dan zou ie nu, es kijken,
honderdtweeendertig zijn.
P. GASUS
BANK VOOR ROERENDE GOEDEREN
TE HAARLEM
In de Zaterdag gehouden algcmcenc
vergadering van aandeelhouders werd
tot mededirecteur dezer instelling be«
noemd de heer G. J. Bcnsink, tot dus»
verre directeur der Nedcrlandsche
Middenstandsbank, kantoor Haarlem,
DE CEINTUURBAAN.
BEZWAAR TEGEN DE
OPHEFFING.
Wij hebben reeds medegedeeld, dat de
tramdirectie het voornemen heeft dé
Ceintuurbaan op te heffen. Alleen het
gedeelte Stationsplein—Koninginneweg
zou dan opgenomen worden in een nieu
we tramlijn Station—Kwakel aan de
Leidschevaart.
Het moet evenwel zoo vernemen
wij uit raadskringen de bedoeling
zijn, dat de gemeente zich tegen de op
heffing der Ceintuurbaan zal verzetten
op grond der nog geldende concessie,
voorwaarden.
HET NIEUWE FRANSCHE
KABINET.
DE EERSTE MINISTERRAAD.
PARIJS, 12 November (N.T.A.) Het
nieuwe kabinet Poincaré heeft reeds
Zondagavond ziin eersten ministerraad
gehouden. De regeeringsverklaring zal
as. Donderdag in het parlement won
den voorgelezen
RELLETJES IN ESSEN.
Met steenen geworpen
7 AGENTEN GEWOND.
ESSEN, 12 Noc. (V.D.) In aansluiting
op de demonstraties naar aanleiding van
de zitting der stedelijke afgevaardigden,
verzamelde zich op het Kopstadt-plein
een vrij groote mensohenmenigte om be
richten te vernemen over het resultaat
der zitting. Daarbij werd de menigte
door twee redenaars aangespoord, zich
met steenen te bewapenen en met ge
weld naar het Raadhuis op te dringen.
Politiebeambten verhinderden de me
nigte den tocht naar het Raadhuis te
beginnen. Daarbij werden 7 politieagen
ten door steenworpen gewond. 4 perso
nen, die aan den aanval deelgenomen
hadden werden gearresteerd. Van de ge
arresteerden, die niet tot de uitgesloten
arbeiders behoorden, droegen er 2 de
uniform van de Roode Frontkaempfer.
Wat de Prov. Statenleden verklaarden over het
uiteenvallen.
CRITIEK OP DE HOUDING VAN HAARLEM.
De mededeel ingen van Gedeputeerde
Staten ten aanzien van de moeilijkhe
den, waarin de PE.G.E.M. zich bevindt
en de nieuwe situatie van het P-EN.
daaruit voortvloeiende ten aanzien van
de stroomvoorziening van het gewest,
maakten in alle afdeelingen der Prov.
Staten van Noord-Holland een punt van
ernstige bespreking uit.
Waarom leggen zoo werd gevraagd
Gedeputeerde Staten zich neer bij
Haarlem's onttrekking aan de
P.E.G.EM.? Men kan rich toch maar niet
zonder meer aan een Naamlooze Ven
nootschap onttrekken die men mede op
gericht heeft. Waarom wordt zulk een
spoed betracht bij de voorbereiding der
stichting van een eigen Provinciale Cen
trale, die belangrijke kapitalen zal ver-
eischen, zeker meer dan de thans ge
raamde 6 mil linen gulden? Waarom is
het noodig. dat de Centrale vlak bij de
Hoogovens komt? Waarom wordt zü
niet b.v te Alkmaar of aan de Zaan ge
bouwd, waar zij meer centraal gelegen
zou zyn. zeker als het nieuwe Zuiderzee
gebied bij de provincie gevoegd zal zijn?
Waarom kan de meer benoodigde
stroom niet betrokken worden van Am
sterdam? Deze leden zouden 't betreuren
als Provinciale Staten zonder afdoend
voorafgaand onderzoek gedreven worden
naar stichting van een Centrale te
LJmuiden.
By de gevoerde besprekingen u'erd van
meer dan een zijde de houding van
Haarlem gelaakt, dat zich eerst geheel
bij een naastingsmogelijkheid vanwege
het Rük had neergelegd, maar op het
laatste oogenblik, toen de overige moei
lijkheden overwonnen schenen, op zijn
standpunt- terug kwam en daardoor aan
de P-E.GE.M. haar grondslag ontnam
Deze leden konden het denkbeeld niet
van zich afzetten, dat de door den mi
nister van Waterstaat geëischte naas
tingsclausule in de door de PE.G.E.M.
te aanvaarden Rijksconcessie voor
Haarlem slechts de aanleiding was ge
weest om een niet meer gewenschte sa
menwerking van de Provincie en Am
sterdam te verbreken.
Intusschen stelden andere leden de
vraag of niet de diepere oorsaak voor de
waarschijnlijke verbreking van de te
genwoordige verhouding in deP.E.GE.M.
is te zoeken in onderlinge verschillen
van inricht.
Enkele leden waren van oordeel, dal
zeer wel op grond van de veranderde si
tuatie, naar een anderen vorm van sa
menwerking had kunnen worden uitge
zien. Ook indien Haarlem daarbij geen
rol zou vervullen, zou, naaT deze leden
meenden, een samenspreking met Am
sterdam vruchtbaar kunnen zijn.
Ook van andere zijde werd aange
drongen op eenigerlei samenwerking in
zake stroomopwekking, welke geacht
werd te zijn in het algemeen provin
ciaal belang.
Dat de Provincie in de stichting van
een eigen Centrale volledige bedrijfs
veiligheid zoekt, werd als juist erkend.
Deze bedrijfszekerheid moet dan echter
ook afdoende zijn. Zoo gewenscht als het
uit economisch oogpunt is om de ener
gie van de Hoogovens niet ongebruikt
verloren te doen gaan doch voor stroom
opwekking te bezigen, zoo noodzake
lijk zal het zijn dait de Provinciale cen
trale desgewenscht geheel onafhanke
lijk is van die Hoogovengassen. indien de
aanvoer daarvan onderbroken mocht
worden door een of andere ramp, door
werkstaking of anderszins.
Nog van andere zijde werd gevraagd,
of de drie bestaande Centrales kunnen
voorzien in de behoefte aan stroom in
Noord-Holland. Indien dit het geval is
dan achten deze leden het niet geoor
loofd om daarnaast nog een Provinciale
Centrale te stichten. De Provincie zou
dan hare taak kunnen beperken tot het
distribueeren van den uit deze Centrale
betrokken stroom. Hiertegenover werd
er de aandacht op gevestigd dat de
Centrale bij Hoogovens toch gebouwd
zou zijn geworden, ook indien de
P.E.G.EM. was blijven voortbestaan.
Op den tienden verjaardag van den wapenstilstand, in de post van Zondagochtend, ontvingen wij uit Amerika een
serie foto's van het modernste oorlogstuig, in gebruik bü het Amerikaansche leger. Wij reproduceren er enkele van.
Zoo blijft de vrede gewapend, maar dc opinie der geheelc incnschhcid zal cr tegen waken, dat do:c Amerika an se hc
of welke andere nieuwe hulpmiddelen der verwoesting dan ook, ooit weer geb ruil^ zulten wxurdeiu Tien jaar. maar
f -de wereld is het nog niet vergeten.
Weer in hevigheid toegenomen
HUIZENHOOGE LAVASTROOM.
CARRABBA AAN DE BEURT
ALLEEN DE STAAT MAG STEUN VERLEENEN.
ROME, 11 Nov. (V. D.) Het is thans
de beurt van het kleine stadje Car
rabba, met zijn 4000 inwoners om weg
gevreten te worden door den ontzag
lijken muil van den vlammenüen draak
welke gevormd wordt door steeds nieu
we lavastroomen uit de flank van de
Etna. Wanneer de helsche onderaard-
sche kracht zich thans handhaaft, zal
Carrabba tegen morgenavond, te zamen
met Mascali en Annunziata behooren
tot die bevolkingscentra die nog slechts
in de herinnering bes: aan. Op het
oogenblik kruipt het afschuwelijk vu
rige monster voort tot op 30 voet van
de hoofdstraat van het stadje, alles voor
zich wegvegende. De groote lavastroom,
welke den geheelen dag door den val
lenden regen groote wolken stoom ver
wekte, heeft thans een snelheid van on
geveer 4 Meter per uur, ongeveer de
zelfde dus als gedurende de drie laat
ste dagen. De hoofdstroom, welke voort
durend als kleine voelhorens neven
stroompjes uitzendt, heeft een hoogte
van ongeveer vijftig tot, zestig voet en
veegt alles voor zich uit wat het op zijn
weg ontmoet. De steenen muren, welke
langs de Siciliaansche wegen staan, wor
den als broodkorsten weggekruimeld en
de sina asappelboschjes verteerd als mal-
sche grassen. De lavastroom is bij een
breedte van bijna een mijl zoo hoog,
dat de muren van de hoogste huizen
langzaam omverges toot worden alsof zij
van carton waren.
Tenzij echter de monstrueuze stroom
een zij waartsche zwenking maakt hoopt
men, dat Carrabba de laatste der steden
zal zijn die geofferd moeten worden.
Toch wordt iedere mogelijke voorzorgs
maatregel genomen en alles is in gereed
heid voor de ontruiming van Santa
Maria Strada en de lagere buurten van
Giarre. Voor zoover men thans echter
oordeelen kan zal de stroom, wanneer
Carrabba eenmaal gepasseerd is in zee
stroomen, die slechts op een afstand van
een paar honderd meter ligt.
Alle voorspellingen zijn echter hoogst
onzeker, omdat het zeer wel mogelijk is,
dat ergens uit een der zijden van den
hoofdstroom langs de berghelling nieuwe
zijstroomen breken. Ha: duistere storm
achtige weer van heden gaf <2:1 bijzon
der onheilspellend aspect aan het ge
teisterde landschap, waar boven den
vuurstroom groote mistige stoomwolken
hingen. De wind huilde bijna den ge
heelen dag over de Etna en woei slechts
nu en dan de donkere wolken uiteen,
zoodat de gr<jote witte sneeuvbanken
te zien kwanen, welke c? hoogs. 3 hel
lingen bedekken De krater waaruit dc
onheilbrengende vuurstroom te voor
schijn welt ligt nl. slechts halverwege
de helling van den berg. terwijl ver
scheidene kraters, allemaal ongeveer op
dezelfde hoogte liggen, zoodat de lava
lager te zamen stroomt in een grooten
vloed.
Juist voor het donker worden nam de
rook- en dampwolk, die boven den la
vastroom hing, den vorm aan van een
leikleurig gordijn, dat evenwijdig hing
met de zee. Toen. terwijl het donker
werd, nam dit gordijn de teerste vormen
aan beginnende bij bleekrose, dat gelei
delijk tot diepe roode tinten wegdonker-
de. totdat het vlammend rood was ge
worden. Deze gloeiende kleur hield het
den geheelen nacht.
In alle berken der omgeving werd
vandaag een speciale Mis opgedragen
en vurige gebeden gedaan voor het kal-
meeren van de wonde van de Etna,
welker uitbarsting thans reeds negen
dagen duurt. In Catania werd de cere
monie van het ten toon spreiden van den
sluier -van Sin te Agaila gehouden. De
vurige geloofshevigheid van de honder
den aanwezigen kwam tot uiting in de
bijkans beate gelaatsuitdrukking van
hen, die hoopten ondanks alles.
Daar het vandaag Zondag was kwa
men duizenden en duizenden toeschou
wers van het geheele eiland Sicilië en
het Zuidelijk Italië naar de plaats des
onheils. Zij arriveerden in alle moge
lijke vehikels, fcie in alle stadia vair ont
binding verkecVdin. De eenlge modde
rige weg, welke naar den kop van den
lavastroom leidt, werd zoo hopeloos ver
stopt, dat de indrku niet veel verschilde
van een weg aan het westelijk front ten
tijde van den grooten oorlog. In de eene
richting gingen de sLghtsecërs terwijl de
andere richting genomen word door de
stroomen vluchtelingen, die het laatste
hunner aardsche bezittingen meedroe
gen, waaronder cr waren die kuikens en
konijnen meedroegen. Sommigen droe
gen zelfs takken met halfvolbegroeide
citroenen die rij van de boo men geplukt
stopt, dat de Indruk niet veel verschilde
ren.
Geljjk altijd in dergeijke omstandig
heden gaan alle mogelijke veronderstel
lingen rond. welke gewoonlijk op bij
geloof baïcsrer.. Vsr.daag deed de ron
de, dat vele menschen vast overtuigd
zijn. dat de lava zal blijven stroomen.
tot het vasteland bereikt is en Sicilië
aldus aan het vasteland van Italië ge
koppeld is
Over het geheel heeft cc bevolking,
en cok zij die alles wat zij trzaten ver
leren h:fcb:n. ei? ramp met een Stoï
cijnse he kalmte opgenomen De geval
len, dat men vrouwen of mannen 1
riet schreien over de donkere vooruit
zichten zijn uiterst zeldzaam.
De materieelc schade kan op het
oogenblik nog niet geschat worden doch
is zonder eenigen twijfel grooter dan
oorspronkelijk gedacht werd. Behalve
drie bloelende steden is vernield op rijn
minst een duizendtal van de vrucht
baarste aren van het Siciliaansche land,
waar rijke snaasappels. citroen- en olfjf-
aanplantingen stonden, benevens rijke
wijngaarden en sappige moestuinen.
Niet alleen de oogst van dit jaar is
heen, maar het land zelf Is voor min
stens een kwarteeuw onbruikbaar ge
worden. Bovendien is bulten het eigen
lijk eruptiegebied nog groote schade toe
gebracht door dat de lava vele irrigatie
systemen verwoest heeft, waarvan het
land ongeveer afhankelijk is. En nog
duurt de stroom voort.
(Zie ook tweede pagina.)
Haarlem, 12 November.
Poincaré's
Prolongatie.
De Fransche regeeringscrisls is ge
ëindigd met oen terugkeer van het ka.
bine:-Poincaré zonder de radicaux-
sociaiistes: Herrlot. Sarraut. Perrler en
Queuilie De premier is nu minister zon
der portefeuille; hit heeft Financiën
overgedragen aan Chéron Dat heet ge
beurd te zijn omdat hii zelf naar Berlijn
wil gaan om daar Frankriik te verte#
genwoordïgen bij de belangrijke onder
handelingen over het herstelvraagstuk.
Maar er rit natuurlijk meer achter. Als
minister zonder portefeuille staat de
premier gemakkelijker tegenover aan
vallen op het financiëeJe beleid. Ten.
minste in zooverre, dat nu een votum
tegen de regeering niet onmiddellijk den
val van het geheele kabinet tengevolge
behoeft te hebben. Het is trouwens geen
kabinet van nationale eenheid meer, nu
de radicaal-socialisten eruit zijn, en
Poincaré zal wel niet meer vasthouden
aan zijn standpunt, bü deze laatste cri.
sis nog gehandhaafd: Als er één van ons
moet aftreden gaan wil allen heen.
Dit nieuwe kabinet zal dus in twee
tempo's kunnen bezwijken: eerst Chéron
(of een ander) en pas bij een
volgende gelegenheid, als de meerder
heid nog verdei- afgebrokkeld ls, de ge
heele regeering.
Er blijkt nu al wel duidelilk wat ik al
schreef bij den val dei- regeering ten,
gevolge van het aftreden der vier radi
cale ministers: Als Poincaré terugkeert,
zal het toch niet lang meer kunnen du#
ren. De eenheid is gebroken; de weg
voor de „tombeurs de ministères" is ge
baand. Het zal wel op ziin hoogst een
kwestie van een paar maanden zijn.
Natuurlijk treedt nu ook weer de
oude factor op den voorgrond, die tra
ditioneel het leven van Fransche kabi
netten,van-kopstukken heeft beëindigd.
Er zitten teveel menschen in de regee,
ring die zelf al eens of meermalen
premier geweest ziin. en die kans heb
ben om het opnieuw te worden. Hot
gevolg is dan dat ..het verraad in eigen
kring schuilt". Dergelijke regcerlngen
zijn bijna gewipt door een van haar
eigen leden, die zün kans schoon zag om
zelf het roer in handen te nemen.
Briand, Barthou, Painlcvé en Leygues
zijn de vier oud-premiers die nu nog in
het kabinet-Poincaré zitten. André Tar-
dieu, vroeger de rechterhand van Cle.
menceau, staat al jaren od de nominatio
om ook eens een regeering te vormen.
Hij is ook bij deze gelegenheid weer ge.
noemd.
Dit bewijst wel welken kant het uit
zal gaan.
Zoo op het eerste gericht beschouwd
kan Frankrijk bü het heengaan van
Poincaré alleen verliezen. HU heeft
groote dingen gepresteerd en zich bo
venal een buitengewoon hoogstaand
mensch getoond een man van vol
maakte integriteit. De politieke wet, die
in Frankrijk altUd overheerscht heelt:
Hoe meer men in daden bereikt, hoe
dichter men bü zün val komt zal ook
zijn premierschap weldra beëindigen.
Dat het zoo lang geduurd heeft is on
getwijfeld een gevolg van zijn hoog
staande karaktereigenschappen. Men
kan hem niet met een politiek or per
soonlijk schandaaltje ten val brengen,
zooals zoovele anderen. HU troont hoog
boven het gekonkel van de kleine poli
tiek.
Ieder volk heeft de regeering die het
verdient. Poincaré nadert dc zeventig,
en hij kan niet altUd premier blijven.
Misschien komt er een opvolger, zijner
waardig. In elk geval mogen wij wel
aannemen dat de historie van het Fran
sche regeeringsbeleid er altUd een van
zal blijven van stormen cn aardbevin
gen, van ups and downs, van periodes
van opbouw en van inzinking.
Poincaré zal, als zUn uur van heen
gaan definitief is aangebroken, voor
zichzelf voldoening kunnen vinden in
het machtige stuk opbouw dat hij ge
wrocht heeft.
R. P.
DE BEGROOTING.
Bevestigd wordt dat het onderzoek
der gemeente-begrooting door de af
deelingen van den gemeenteraad zal
plaats hebben op Woensdag 21 Novem
ber as.
In verband hiermede zal de verga
dering van den R?.3d op dien dag
doch op Woensdag 28 November a.s.
worden gehouden.
