46e Jaargang No. 13992
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 1 Februari 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week f 0.27H, met Geïllustreerd Zondagsblad
i 0.32. Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een aeent gevestigd is
(kom der gemeente) I 3.57H- franco per post door Nederland 1 3.S7J4. Losse
nummers 1 0.06. Gelll. Zondagsblad per 3 maanden 1 0.57H, Iranco p. post
BureauxGroote Houtstraat 93 Drukkerij Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN: 1-5 regels 1.75, elke regel meer I 0.35. Reclame»
I0.6U per regei. Reductie bij abonnement. Annonces van Vraag en Aanbod
1-4 regels 10.60. elke regel meer 10.15 buiten Arrondissement dubbele pms.
Onze Groent,es ^Woensdag en Zaterdag) 1-4 regels 10.25, elke regel meer 0.10
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f £00.-, Verlies van Hand, Voet ot Oog t 400.-, Duim 1 250.-, Wijsvinger I 150.-, Elke andere vinger t 50.-, Arm- ol Beenbreuk I 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA
VRIJDAG 1 FEBRUARI
StadsschouwburgAbonnementsvoorstelling
Se serie (blauwe kaart) „Er staat geschreven"
8 uur.
Gem. Concertgebouw. Kleine zaal. Alliance
Frangaise. Lezing met lichtbeelden Henri
Malo over „Zeeroovers", 8.30 uur.
Leger des Heils, Schagchelstraat 26. „Nacht
van Gebed" o.l.v. stafkap. F. J. Buiterman.
11.30 uur n.m.
Cinema Palace: „Alles uit Liefde"; „Patsy".
8 uur.
Luxor Theater: „Nummer Zeventien"; „Een
lichtzinnig kostschoolmeisje". 8 uur.
Rembrandt Theater: „De roode Danseres
van Moskou". Toóneel Gezelschap Speenhoff.
7—9; 9.15—11.15 uur.
Standaard Theater: „Het teeken van Zorro"
«De aanhouder wint". 8 uur.
ZATERDAG 2 FEBRUARI
Stadsschouwburg: „Juffrouw Kerkmuis".
8 uur.
Schouwburg Jansweg: Voordrachtoefening
Vioolleerlingen J. C. Tuyn, 7.30 uur.
Nieuwe Kerk (N. Kerksplein)Winterlezing
ds. F. Postma: „Vrijmetselarij". 8 uur.
„Bloemhof". Bxlmasqué gebr. Kwekkeboom.
„Dreefzicht". Balmasqué dansinstituut
Schroder.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en
's avonds.
Gebouw H. J. M. V. Lange Margarethastraat
13: Bazar.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
CABARET
HAARLEM
MODERN
RAAKS
HEDEN NIEUW PROGRAMMA O.A,
JACQUES DUTREAU
PIANO-HUMORIST 2
ZATERDAG SOCIETY-AVOND
VAN 8 TOT 3 UUR. NA 12 UUR GEEN TOEGANG
ONZE INSCHRIJVING RAMP HOEK VAN
HOLLAND.
Hoewel wij onze Inschrijving voor de na
bestaande van de ramp te Hoek van Hol
land hadden gesloten, is Donderdagmiddag
nog een bijdrage binnengekomen, die wij nog
als laatste hierbij verantwoorden en in het
totaal opnemen, omdat zij de som is van een
reeks kleine giften van schoolkinderen. Door
deze gift van Klasse V B ten bedrage van
2.50 wordt het totaal van 10490.90 dus
gebracht op 10493.40.
Hiermede is deze inschrijving echter on
herroepelijk gesloten.
In de opgave van 30 Jan. stond Gem.
Spreekuur Haarlem en Haarlem-Noord dit
moet zijn: Gem. Spreekcursus Haarlem en
Haarlem-Noord.
HET STADSAUTOBUSSENNET.
WIJZIGINGEN OM DEN DIENST
RENDABEL TE MAKEN.
In ons vorig nummer Is reeds medegedeeld,
dat de gemeenteraad B. en W. gemachtigd
heeft om wijziging in de routes van de stads
autobussen te brengen.
Wij kunnen daaraan toevoegen, dat de direc
tie van de Brockway aan B. en W. voorstellen
zal doen om een vrij belangrijke wijziging te
brengen in de lijnen.
Nu het geheele autobusnet te Haarlem in
bedrijf is kan beoordeeld worden, of het in de
behoeften voorziet. Met lijn 2, van de Slacht-
huisbuurt naar Oud-Schoten, is dit zeker het
geval, want hoewel op dese lijn officieel een
kwartier dienst gereden wordt, moeten er
steeds extra-wagens bij, omdat de bussen kort
na het verlaten der eindpunten al vol zijn.
Minder goed, maar toch redelijk is het op lijn
1, de lijn van het Elzenplein naar de Johan
van Oldenbarneveltlaan. De bussen van deze
lijn zijn op werkdagen echter nooit geheel
vol.
Met lijn 3 is het veel slechter gesteld. Dit is
de lcringlijn, die de Haarlemsche ziekenhuizen
en schouwburgen verbindt. Zij vervoert al
bijzonder weinig passagiers. Herhaaldelijk
maken de chauffeurs heele ritten zonder voor
passagiers te behoeven te stoppen. De directie
der Brockway Maatschappij acht den loop
van deze lijn niet gunstig.
Het schijnt dat er geen behoefe bestaat
aan verkeer van Oost naar West. Het meeste
vervoer richt zich naar Haarlem-Noord, en
daar de verbinding daarmee op het oogenbit';
niet voldoende is, heeft de directie het plcr.
om aan B. en W. voor te stellen een der eind
punten van lijn 3 naar Haarlem-Noord te
verplaatsen. Omtrent de wenschelijkheid tot
wijziging van lijn 1 wil de directie zich nog
niet uitlaten, omdat deze lijn nog zoo kort
in bedrijf is..
Overwogen wordt om een tariefsverlaging
in te voeren, nl. door het instellen van over
stapjes op de lijnen onderling.
In elk geval is zoo verzekerde de directie
ons het autobusnet in den tegenwoordigen
vorm niet rendabel genoeg om de exploitatie
ongewijzigd voort te zetten.
DE VERBREEDING VAN DEN WEG HAARLEM-AMSTERDAM
Het eerste deel der nieuwe Liedebrug is bijna klaar.
VOOR 15 JUNI A.S. MOET DE R.-K. KERK TE HALFWEG AFGEBROKEN
WORDEN.
-3E
- ipyB
:'"jësis£,.
MRH
'aia.' 'i :j
Het bouwen van de nieuwe Liedebrug.
Het groote werk der verbreeding van den
rijksweg Haarlem-Amsterdam is bijna vol
tooid. Het zijn de laatste loodjes waaraan
de Rijkswaterstaat nu bezig is.
Na eenige stagnatie vordert de bouw van
de nieuwe Liedebrug thans goed. Om het
verkeer voorloopig over .de oude brug te
kunnen leiden, kon voorloopig alleen de
Zuidelijkste helft van de nieuwe brug ge
maakt worden. Die is nu bijna klaar. Als de
grond door den dooi wat zachter geworden
is, zal de aansluiting met de rijwegen ge
maakt worden. Het verkeer zal dan over
het gereedgekomen gedeelte van de nieuwe
betonnen brug gaan. Daar zal dan ook dub
bel spoor voor de E.S.M. gCegd worden.
De oude brug zal dan zoo gauw mogelijk
worden afgebroken. Daarna Ëan de andere
helft van de nieuwe brug gemaakt worden.
De brug krijgt tuschen de beide leuningen
een breedte van 22.70 Meter. De oude brug
was zoo smal, dat met moeite twee flinke
auto's elkaar konden passeeren.
Als de halve nieuwe brug in gebruik ge
nomen kan worden zal dat al een groote
verbetering voor het verkeer zijn, want dit
gedeelte is natuurlijk al veel breeder dan de
oude brug.
De wielrijders blijven voorloopig over de
houten hulpbrug rijden.
De rails die nu voor de E.S.M. gelegd wor
den zijn slechts tijdelijk. Als de brug geheel
klaar is zal de tram op dubbel spoor op het
Noordelijkste deel van de brug rijden. Deze
trambaan wordt met een hek van het overige
verkeer afgesloten.
Op de nieuwe brug die in het najaar
van dit jaar geheel klaar moet zijn komt
een trottoir van 5 50 M., dat voor voetgangers
en wielrijders bestemd is. Het wielerpad
wordt dus op de brug doorgetrokken.
De R.K. kerk en de pastorie op het Plein
te Halfweg moeten op 15 Juni van dit jaar
afgebroken zijn. De nieuwe kerk is al bijna
klaar, zoodat deze termijn wel geen bezwaar
zal opleveren.
Op het Plein zal dit ook een zeer belang
rijke verkeersverbetering zijn.
De nieuwe weg is nu gedeeltelijk geasphal-
teerd en met keien bestraat. Het is nog niet
bekend wanneer de keien op het gedeelte
tusschen Halfweg en Sloterdijk door asphalt
vervangen zullen worden. Voorloopig komt
daarvan zoo verzekerde men ons bij den
Rijkswaterstaat niets.
DOODELIJKE VERKEERS-
ONGELUKKEN»
EEN BELANGRIJKE STIJGING.
Het verkeer wordt steeds drukker. Een
blijkbaar noodzakelijk gevolg is, dat het aan
tal verkeersongelukken ook steeds toeneemt.
In 1927 zijn te Haarlem 3 doodelijke ver
keersongelukken voorgekomen. 1923 is belang
rijk ongunstiger geweest, toen waren er na
melijk 6.
14 Juli: Een 4-jarig kind In de Rolland-
straat door een auto overreden en gedood.
14 Augustus: Een oude heer op de Nieuwe
Gracht door een auto aangereden en ge
dood.
28 Augustus: Een oude man door den trein
aan de Kleverlaan verpletterd.
4 September: Een fietser op den weg
Haarlem-Amsterdam door een auto overreden
zoodat hij aan de gevolgen overleed.
10 September: Een fietser op den Rijks
straatweg in Haarlem-Noord overreden en
gedood.
29 October: Een oude man door den trein
bij de Munterslaan overreden.
In Haarlem en omstreken kwamen In 1928
niet minder dan 17 doodelijke verkeersonge
vallen voor. Het lijstje van de ongelukken
buiten Haarlem ziet er alsvolgt uit:
Heemstede 1, Bennebroek 1, Santpoort 1,
Velsen 1, Beverwijk .Halfweg 2, Sloterdijk 1,
Haarlemmermeer 1, Hiïlegom 1.
Van de 17 ongelukken waren er door auto-
möblelen 11 veroorzaakt, door de electrische
tram 1, en door den trein 2. Bovendien
kwamen 2 motorwielrijders om het leven. Eén
ongeluk is moeilijk onder een rubriek onder
te brengen. Dat is de vrouw die van een
fiets viel en in de Ringvaart te Heemstede
verdronk.
OM DE 7000 VOL TE KRIJGEN.
Bij de behandeling van de gemeentebegroo-
ting van Lichtenvoorde maakten verschillen
de leden bezwaar tegen de verhooging van het
salaris van den burgemeester en den gemeen
tesecretaris, als gevolg van een door Ged.Sta-
ten vastgestelde verhoogde salarisschaal, om
dat het zielental tot 7000 was gestegen. Aan
dit bevolkingscijfer werd door verschillende
leden getwijfeld en besloten werd een onder
zoek in te stellen of werkelijk het zielental
van 7000 was bereikt. Het ingestelde onder
zoek heeft volgens het ingediende rapport
aangetoond, dat het bevolkinsregister niet in
orde was en dat aan de 7000 inwoners, waar
op het verhoogde salaris was gebaseerd 32
ontbraken.
Bij de behandeling van dit rapport werd de
handelwijze van een der secretarie-beambten
zeer afgekeurd. Op zijn ontslag werd aange
drongen, meldt de N..Ct.
DE WEG HAARLEM-VELSEN.
Het verbreedingswerk tusschen Kleverlaan en Soendaplein.
De slooten langs de begraafplaats worden gedempt.
De Rijkswaterstaat is begonnen met de
verbreeding van het gedeelte van den rijks
weg HaarlemVelsen dat tusschen de Kle
verlaan en het Soendaplein ligt.
De slooten langs de algemeene begraaf
plaats worden gedempt, waardoor een breede
strook terrein beschikbaar komt om bij den
weg te trekken. Met groote auto's wordt het
zand aangevoerd, dat in de slooten gestort
wordt.
Als de slooten gedempt zijn, zal met apshal-
teeren van den verbreeden weg begonnen
worden. Zooals men weet zal ook het huis
van den opzichter der begraafplaats op den
hoek van den Rijksstraatweg en de Klever-
laan worden afgebroken.
De Rijkswaterstaat is ook begonnen met het
maken van den nieuwen weg achter het
dorp Santpoort om.
Het geheele verbreedingswerk van den
weg Haarlem— Veisen zal eind 1929 voor een
zeer belangrijk gedeelte zijn beslag gekregen
hebben. Vermoedelijk zal voor 1930 alleen
overblijven een gedeelte tusschen Santpoort
en den reeds nieuw aangelegden weg onder
Velsen.
De Schoterwog tusschen de Kleverlaan en
de Kennemerstraat wordt ook verbreed, het
geen mogelijk is, doordat het hek langs het
cavalerieterrein achteruit gezet wordt. Ook
het begin van de Klever'^-» wordt ver
breed.
Het woord is aan
Saint Hilaire:
Wie de Menschheld minacht, verdient door
haar geminacht te worden.
HONDERDDUIZEND?
Een gokkersgroep had weer succes,
Die den loterij prijs won,
Als wijlen vriend Diogenes,
Heeft iemand weer een ton;
De schare die er nog „inzat",
Lees. in de loterij,
Verneemt het en zegt zuchtend: dat
Gaat weer mijn neus voorbij;
De boffer die den hoofdprijs trok,
Is nu een heele Piet,
En duizenden met slechten gok,
Zijn zonder meer een niet;
Zoo is het eenmaal in 't bestaan,
Elk gooit zijn hengel uit,
En als net visschen is gedaan.
Telt iedereen zijn buit;
Een hunner ving de groote visch,
De rest heeft slechts eenbot,
Het is wel zielig, maar zoo is,
Nu eenmaal "s menschen lot,
De staat die 't spel op pooten zet,
Koopt nimmer zelf een lot,
Maar zit aan 't eind te graaien met
Zijn vingers in de pot;
En voor den winnaars deze winst.
Tenslotte wordt gegund,
Is het fortuintje op z'n minst
Gezegd al sterk gedund;
De trekker van de groole plok,
Hoe 't draaiend rad ook gaat,
De ware winnaar van de gok,
Is altijd weer de staat.
Als u het rijk betalen moet,
Dan wordt uw ton in geld,
Op honderdduizend gulden goed
En zuiver nageteld;
Maar als de staat den prijs betaalt,
Die op zijn hoofdlot viel,
Dan eensklaps is een ton gedaald,
Tot vijfentachtig miL
P. GASUS.
WAAR HET JOODSCHE
ZIEKENHUIS KOMT.
Het gebouwen-complex op het Groot Heilig
land, dat afgebroken zal worden.
Wij hebben reeds fhedegedeeld, dat er een
belangengemeenschap tot stand gekomen is
tusschen het St.-Elisabeth's Gasthuis en hel
Israëlitisch Joles-ziekenhuis. Voor gezamen
lijke rekening wordt het gebouwencomplex
der firma Hagen aan het Groot Heiligland
en eenige aangrenzende panden aangekocht.
De Minnebroederssteeg komt dan te verval
len, zoodat het Joles-ziekenhuis onmiddellijk
zal grenzen aan het St.-Elisabeth's Gasthuis.
De gebouwen op bovenstaande foto zullen
dus worden afgebroken.
Het Jolesziekenhuis zoo genaamd naar
den erflater, den heer M. Joles. die aan de
Ned. Israëlitische gemeente te Haarlem on
geveer f 500.000 naliet, onder de verplichting
dat binnen drie jaar een Joodsch ziekenhu
zou worden gesticht krijgt 20 bedden en 3
klassen. Er zal gebruik gemaakt worden van
de operatiezaal en de technische hulpmidde
len van het St.Elisabeth's Gasthuis.
De naam Minnebroederssteeg die nu zal ko
men te vervallen, omdat de grond van deze
steeg bij de ziekenhuizen zal worden getrok
ken was een herinnering aan het Minnebroe
derklooster, dat daar vroeger gestaan heeft.
„HET VADERLAND GETROUW".
B. en W. van Haarlem hebben aan de Ne-
derlandsche Vereeniging van Oudstrijders
der Zee- en Landmacht uit Ned.-Indië „Het
Vaderland Getrouw" vergunning gegeven
voor het Weduwen- en Weezenfonds een col
lecte te houden op Maandag 4, Dinsdag 5,
Woensdag 6, Donderdag 7 en Vrijdag 8
Februari.
VOXDEL-HFRnFVKTNG IN DEN nAARL.
KUNSTKRING.
Naar wij vernemen zullen Frits van Dijk en
Nell Knoop, leden van het Vereenigd Too-
neel, voor de leden van den Haarl. Kunst
kring op Woensdagavond 6 Februari een
voordrachtavond houden, waar o.a. fragmen
ten uit „Adam in Ballingschap", „Lucifer"
en „Gysbreght van Aemstel" zullen worden
voorgedragen.
DATUMSTUKJES
Haarlem1 Februari.
Dr. Borms.
Binnen enkele dagen zal Dr. Borms, die
nu in België vertoeft, opnieuw in ons land
verschijnen. Geestdriftige voorstanders van
de Groot-Nederlandsche gedachte willen
hem dan gaan huldigen. Hetgeen de nieuwe
Rotterdamsche Courant aanleiding heeft
gegeven om in een hoofdartikel de vraag:
„Zullen wij Nederlanders Dr. Borms gaan
huldigen?" met een afwijzend advies te be
antwoorden.
Daar komt het althans op neer. De N.
R. Ct. erkent Dr. August Borms als „een
man van ijzeren karakter en taaie volhar
ding". Maar afgezien van zijn persoon con
stateert het blad dat zijn ideaal is „Vlaan
deren los van België en opgenomen In
Groot Nederland", dat dit ideaal zich tegen
den bestaanden Belgischen staat richt, dat
er in Nederland nog heel wat zal moeten
veranderen eer het Nederlandsche ideaal
met dat van Dr. Borms accoord gaat, en
dat wij bij een huldiging van zijn toekomst
gedachten zouden komen op het terrein der
binnenlandsche Belgische politiek, dat naar
de regelen van internationale wellevendheid
voor niet-Belgen gesloten moet blijven.
Het komt mij voor dat dit een volkomen
juist standpunt is. Schrijver dezes, die in da
jaren 19191920 correspondent te Parijs was,
dus ook tijdens de internationale onderhan
delingen over de herziening van het ver
drag van 1839, en de daarmee gepaard
gaande anti-Nederlandsche propaganda van
de Belgische annexlonisten, onder leiding
van Nothomb en anderen, kan zich on dit
moment niet anders afvragen dan: „Gaan
wij nu hetzelfde doen? In zooverre, dat w(J
in België den indruk zouden wekken een
annexionistische actie te voeren?"
Want dit gevolg is onvermijdelijk.
Het zou er ietwat anders uitzien als Dr.
Borms' ideaal de staatkundige onafhanke
lijkheid van Vlaanderen beoogde. Ofschoon
wij ook dan den indruk zouden wekken, ons
te mengen in de binnenlandsche gelegen
heden van een bevriende mogendheid. Ma.ar
sinds hij zich de vereeniging van Vlaande
ren met Nederland ten doel stelt een
zaak die in den huldigen tijd volkomen bui
ten het streven en de idealen van ons volk
ligt zouden wij in het gansche buitenland
de reputatie verkrijgen dat wij ons ge
schaard hadden onder de naties die eeuwig
en altijd naar gebiedsuitbreiding streven.
Dat is niet zoo, de Groot-Nederlandsche
enthousiasten richten er hun streven niet
op. Het is hun doel niet. Diegenen onder
hen, die Dr. Borms' ideaal declen, wenschen
alleen een vereeniging van de Groot-Ne
derlanders. Geen staatkundige machtsver-
grooting. Goed. Maar de openbare meening
in het buitenland zal er geen onderscheid
tusschen maken. Onze reputatie, waarop wij
terecht prat plegen te gaan, van slechts te
streven naar gebiedsuitbreiding, die op de
zee veroverd kan worden, zal een zwaren
knak krijgen. Wij zullen ons tegenover een
bevriende natie niet zoo gedragen zooals het
behoort. Tenminste: een aantal Nederlan
ders zullen dat doen, en de vertegenwoordi
gers van de bestaande Belgische natie zul
len terecht verontwaardigd zijn.
Te Genève bij den Volkenbond, waar wij
een der zeer weinige naties zijn met een on
bevlekt blazoen ten opzichte van landhonger,
waar onze vertegenwoordigers dientengevol
ge bijzonder gezag genieten en hun woord
met vertrouwen wordt aangehoord, zal de
bestaande Nederlandsche invloed verminde
ren. Wij zullen nog slechts een kleine natie
zijn zooals zoovele andere, die altijd en
eeuwig zelf moeilijkheden veroorzaken en in
het pogen tot het bereiken van werke
lijke internationale resultaten alleen rem
mend werken.
De N. R. Ct. citeert, de meening van men
schen die zegden: „Zijn wij geen vrije Hol
landers meer?
Mogen wij niet huldigen wie wij willen?"
en antwoordt daarop, dat de macht van de
vrijheid beter zal worden gerealiseerd door
wie de kracht ln zich heeft, op zekere oogen-
blikken van de geboden vrijheid geen ge
bruik te maken, dan door wie zich maar teu
gelloos gaan laat.
Een waar woord. Het begrip „vrijheid" is
wat erg rekbaar, en men kan er alles was los
en vast is wel mee pogen goed te praten.
Is dit alles niet der overweging waard
voor diegenen die dr. Borms willen huldigen?
Het komt mij voor dat het hun plicht is om
het Nederlandsche staatsbelang te doen
voorgaan, en af te zien van een openbare
huldiging.
Degenen die den drang in zich voelen om
dr. Borms persoonlijk hun eerbied voor zijn
geweldige energie en zijn zelfopoffering voor
zijn ideaal daargelaten of men dat deelt
te betuigen, hebben gelegenheid
genoeg om dat te doen. Laten zij het doen.
Waarom niet? Maar een openbare huldiging
is iets anders.
Die is een nadeel voor ons land, wekt den
indruk alsof wij een vereeniging met Vlaan
deren wenschen waartoe de overgroote
meerderheid van ons volk tot dusver niet do
minste neiging toont, en beteekent voor het
buitenland een openlijke onvriendschappe
lijke daad jegens een bevriende natie.
Laat men zich bezinnen. Sommigen onder
ons zijn op een hoogst- gevaarlijken weg.
R. P.
NIEUWE BUSLICIITING.
De directeur van het Postkantoor tc Haar
lem brengt ter kennis, dat behalve op c!e
bestaande tijdstippen, bovendien eenc lich
ting van de stadsbijbrievenbussen wordt uit
gevoerd, welke ten 13.15 aanvangt.
De urenborden van die bussen zullen
dienovereenkomstig worden gewijzigd.