AGENDA DATUMSTUKJES Verklaringen van Van Cauwelaert 46e Jaargang No. 14016 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en FeestcIr-'-fi" Vrijdag 1 Maart 1929 HAAPLEM DIRECTEUREN. J. C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR. ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: per week f 0.27H, met Geïllustreerd Zondagsblad f 0.32 Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) f3J>7H- Franco per post door Nederland f3.87Vs. Losse nummers f 0.06. Gelll Zondagsblad per 3 maanden f 0.57V£, franco p. post Bureaux Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724. 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No- 38810 ADVERTENT1EN: 1-5 regels 1 1.75. elke regel meei t 033 Reclames f0.60 per regel Reductie bij abonnement Annonces van Vraag en Aanbod 1-4 regels f0.60, elke regel meer f 0.15 buiten Arrondissement dubbele prijs Onze Groentjes (Woensdag en Zaterdag) 1-4 regels HJ.25. elke regel meer i 0.10 Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levens! ange ongeschiktheid en Overlijden 1 600.-, Verlies van Hand. Voet ol Oog i 400.-, Duim 1 250.-. Wijsvinger 1150.-. Elke andere vinger 1 50.-. Arm- ol Beenbreuk 1 100.. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD VRIJDAG 1 MAART Stadsschouwburg: Het Schouwtooneel (A. v. d. Horst en Jan Musch) „Rijk.en geen Geld" 8 uur. Schouwburg Jansweg: Buitengewoon Lief- dadigheidsaccordeonconcert door de Ver. Amst. Accordeon Spelers, 8 uur. Gem. Concertgebouw. A. V. R. O. kennis- jnakingsavond en huldiging. 8 uur. Aankomst aan het station 5.15 uur. Vertrek van den stoet van het Stations plein 6.30 uur. De Nijverheid: Alg. Verg. „Het Witte Kruis", 8 uur. Cinema Palace: „De Hel van Rio". 8 uur. Luxor Theater: „De drie Weezen"; „Chi cago na Middernacht", 8 uur. Rembrandt Theater: „Vorstenkind"; Too- neel: Los Fernandos. 79. 9.1511.15 uur. Standaard Theater: „De Bloedbruiloft"; „De Paardendief". 8 uur. Li, J. j ZATERDAG 2 MAART Stadsschouwburg: „Er staat geschreven..." 8 uur. Schouwburg Jansweg: Nederl. Revue Gezel schap. „Goudsmit en Groenteman". 8.15 uur. Nieuwe Kerk, Nieuwe Kerksplein: Ds. G. J. Waardenburg: „Astrologie". 8 uur. Bioscoopvoorstellingen 's middags en 's avonds. j Haarlem, 1 Maart. Een stap verder. De verwachting en hoop, in mijn vorige beschouwing uitgesproken, dat 't Utrechtsch Dagblad nu de namen van de deelnemers aan de bewuste conferentie zou publiceeren, zijn wel heel snel vervuld. Immers, de pu blicatie van het volledige document de notulen, waarin opgenomen het verdrag geschiedde gisteravond. U vindt in dit num mer van ons blad den volledigen tekst afge drukt, met inbegrip dus van het al eerder gepubliceerde stuk. En dit heeft de zaak een groote stap verder gebracht. Niet alleen om de namen die eronder vermeld staan van generaal Eobeney, chef van den Franschen generalen staf, generaal Galet, chef van den Belgischen generalen staf, Ch. de Broque- ville, Belgisch minister van Landsverdedi ging en kolonel Michem, van den Belgischen staf maar voornamelijk omdat deze pu blicatie de bezwaren tegen den vorm, waar in het stuk gesteld was volkomen ontzenuwt. Zoowel in België als in Frankrijk heeft men steeds betoogd, dat de eerste publicatie af week van den vorm, waarin verdragen ge steld plegen te zijn, en dat het technische gedeelte door zijn onvolledigheid en zwak heid „kinderachtig" en „belachelijk" was, derhalve duidelijk het stempel van verval- sching droeg. Dit technische gedeelte is thans gecompleteerd, terwijl de gemaakte op merkingen ter conferentie de namen dragen van de generaals Debeney, Bineau, Blavier en Galet en de kolonels Michem en Van den Bergen. In het nu ontstane hevige dispuut worden voortdurend de termen „verdrag", „overeenkomst", „interpretatie", „verstand houding", „notulen" door elkaar gehaspeld. Er heerscht een algemeene verwarring over. Maar wat is de conclusie, die wij uit het vol ledige stuk moeten trekken? Als dit document authentiek is, bewijst het dat een verdrag, tusschen twee landen ge sloten door de lichamen die daarvoor consti tutioneel zijn vastgesteld, daarna aan de ge nerale staven van die beide landen wordt overgeleverd, die het gaan uitbreiden met een geheime verstandhouding. Die geheime verstandhouding heeft thans niet de waar de van een officieel verdrag. Als de onwe tende Kamerleden en ministers en de onwe tende volksmassaas, die eraan opgeofferd zouden worden, dat document gezien hadden zouden zij het verworpen en vertrapt heb ben, zooals zij het nu verwerpen en vertrap pen. Omdat er geen oorlog is, en geen oor log dreigt. In vredestijd is dit geheime in strument niet het werktuig van een natie. Maar wij weten allen, wanneer het een daad werkelijk middel wordt. Wij herinneren ons dat goed genoeg van 1914. Als het „dreigen de conflict" uitbreekt, als de oorlogspsychose de volken bevangt, als de diplomaten, „doods bleek en hevig ontroerd" verklaren dat zij het onvermijdelijke niet meer kunnen belet ten, als de sfeer in de parlementen electrisch geladen is en, na daverende redevoeringen en dramatische verklaringen tot mobilisatie besloten wordt.... dan ontwaakt het instru ment. Dan krijgt het de fatale macht waarop het jaren gewacht heeft. De duivel van de oorlogspsychose blaast het de energie in die het nog ontbrak. En plotseling heeft het evenveel, ja méér macht dan een in vre destijd gesloten, door parlementen geratici- feerd verdrag. Want de staat van beleg wordt afgekondigd, de generaals zijn oppermach tig. Het arme, bedrogen volk, slachtoffer van de fouten, de hiaten, de achterdeurtjes in zijn eigen regeeringsstelsel juicht hen wild toe. „Het woord is thans aan onze generaals!" Ik zie het nog, zooals het in 1914 in alle kranten in alle landen werd afgedrukt. Ik hoor het nog, zooals het in parlementen werd uitge galmd. En de generaals halen het geheime instru ment te voorschijn en zetten het in werking. De macht is aan hen. Zij hebben besloten, al jaren tevoren, in vollen vredestijd, zonder dat volk en parlement er iets van wisten. Nu, nu volk en parlement volkomen hun bezin ning kwijt zijn, kunnen zij handelen. Zij hebben dat instrument geschapen niet uit kwaadaardigheid, niet uit lust tot moor den, maar omdat in de bekrompen, gebor neerde sfeer van hun stafarbeid alleen ruimte is voor de oplossing van de vraag: „Hoe winnen wij een oorlog?" Als mensch zijn zij zelf slachtoffer van een psychose: de psychose van het militairisme, die chronisch is bij de leiders van dit bedrijf, en versterkt wordt door hun kastegeest, hun zich voelen als een geïsoleerde groep der gemeenschap, buiten en boven de burgerij. Te goeder trouw meenen zij, dat zij hun vaderland on misbare diensten bewijzen. In werkelijkheid hoopen zij in vredestijd de brandstoffen op voor den helschen oorlogsbrand, die tenslotte uitbreekt. In deze sfeer, in dezen gedachtengang moeten wij deze publicaties van het Utrechtsch Dagblad beschouwen. Als het Duitsche instrument, dat den inval in België voorbereidde, voor 1914 onthuld was zou het kapot geweest zijn. Openbaarheid slaat zulke „verstandhoudingen" of „overeenkom sten" of „interpretaties" met één slag stuk. Want zij hebben in vredestijd geen sarctie, geen kracht van verdrag. Maar als de mobi lisatie bevolen is, de oorlog verklaard, zooals in 1914dan stemt het gaansche ver dwaasde volk in met de xxeutraliteitsschen- ding die door de generaals is voorbereid. Laat België, dat er zelf het slachtoffer van werd, zich dit herinneren! Laat het Belgische volk zich toch niet verwonderen over onze ach terdocht, door deze publicatie gewekt! Zijn eigen ellende heeft ons geleerd, aan welke ge varen wij blootstaan. En als de oud-minister Camille Huysmans dan aan Het Volk mee deelt: „Vandervelde, Wouters, Anseele en ik, wij kennen het verdrag en wij verklaren dat de tekst in het Utrechtsch Dagblad valsch is." Vandervelde was minister in 1927"dan antwoorden wij: „Denkt gij, mijnheer Huysmans, dat aan u en uw so ciaaldemocratische partij genooten ooit meegedeeld zou worden wat de generale sta ven onder elkaar bekokstoven? Zelfs als gij minister zijt? Nooit! Zoo mal zijn de gene raals niet! De camarilla houdt haar besluiten en verstandhoudingen wel in de eerste plaats voor u geheim! Voor u en voor vele andere politici, die meenen het land te regeeren en achter hun rug door de stille machten, die zullen heerschen als de oorlog er is, bedro gen worden. Waarom hebt gij, waarom heb ben ook de andere politieke partijen in uw land en in andere landen nog geen stappen genomen om door wetgeving en beperking hunner bevoegdheden de macht van diplo maten en generale staven te fnuiken? Uw democratie is, als het de levensbelangen der volksmassaas geldt, die in oorlogen op het spel gezet worden, niets dan een schijn. Uw vredeswerk wordt voortdurend ondermijnd door stille organisaties. Dat weten wij, dat heeft 19141918 ons ge leerd, en daarom beeft de publicatie door het Utrechtsch Dagblad in Nederland zulk een hevige ontroering gewekt. Wij hebben België's lot in 1914 voor ons gezien. Als dan een Franschman tct onzen Parij- schen correspondent zegt (zie diens artikel van heden)„Maar is er dan nog één Neder lander die denkt, dat uw land buiten een volgenden oorlog zou blijven0" dan ant woorden wij: „Neen. Maar wij onderschrijven uw fatalisme, en cynisme niet. Wij zullen alles doen om die ramp te voorkomen. En zoo den ken millioenen Franschen en Belgen, evènals wij. Want in de groote dingen des levens het kan in deze troebele dagen niet genoeg herhaald worden denken alle menschen gelijk. In artikelen, die reeds tot een serie ge groeid zijn, hamer ik dagelijks op ditzelfde aambeeld. Het is het funeste stelsel dat wij bestrijden moeten. Weg met de geheime werkwijzen van diplomatie en generale staven! Dat stelsel is er, het werkt, het be staat voort in alle landen, het ondermijnt voortdurend Genève's arbeid. De actie van de vredes voorvechters moet voornamelijk tegen dat stelsel gericht worden. Deze dingen, onafhankelijk van de vraag der authenticiteit van de Utrechtsche publi caties, blijven waar en zijn de hoofdzaak. Zelfs als die authenticiteit ooit nog afdoen de weerlegd mocht worden blijven zij waar. Genève's machteloosheid toont het voortdu rend. Het Utrechtsch Dagblad moge thans tot zijn volgende stap ovex-gaan: publicatie van een fotografisch facsimile van het docu ment. Die zal men algemeen verwachten. R. P. DE AVRO-HULDIGING. DE ZAAL GEHEEL UITVERKOCHT. Zooals te begrijpen was, was de groote Gemeentelijke Concertzaal Donderdag voor den Avro-avond van heden, Vrijdag, reeds geheel uitverkocht. Welk een geweldige animo er onder het publiek bestond om dezen avond bij te wo nen blijkt duidelijk hieruit dat er onder het publiek wel f 12.05 betaald werd voor een kaart en f 2.50 voor een volgnummer dat een gunstige kans bood voor het verkrijgen van een kaart. EEN INTERVIEW MET EEN ONZER REDACTEUREN. België is verontwaardigd en ge krenkt. - Het gepubliceerde document is valsch. - Wij vreezen geen bewijs; er bestaat immers voor ons geen twijfel! - Dit zal een schaduw werpen op latere onderhandelingen Aldus Van Cauwelaert Maar hij, die in de Belgische Kamer aandrong op een onderzoek door de Belgische regeering, wil dat nu niet meer. Nederland moet maar onder zoeken ',T?rr telefoon)- ANTWERPEN, I Maart. Vrijdagmorgen elf uur stadhuis. Na zeer veel moeite ben ik er in geslaagd een onderhoud te hebben met burgemeester Van Cauwelaert. Diens rede in de Belgische Kamer zal onzen lezers nog frisch in het geheugen liggen. Met groote moeite bereikte ik hem, want de heer Van Cauwelaert had Donderdagavond en Vrijdag morgen college-vergaderingen, nadat hij Donderdagmiddag de zitting van het Belgi sche parlement bijwoonde. Bovendien woed de er een hevige brand in den nacht en de burgemeester was op het terrein van den brand aanwezig. Te 10 uur hedenmorgen zou de vergadering van het gemeentebestuur be ginnen, maar van 10 uur tot omstreeks half elf stond de heer Van Cauwelaert mij toch te woord. Ik vroeg hem of hij mij zijn meening wilde zeggen inzake het Belgisch-Fr ansch verdrag, daar de heftige manier, waarop de Belgische bladen de zaak behandelen toch van weinig nut is, daar men in Nederland immers meer prijs stelt op een klaiv, en verstandelijke uit wisseling van gedachten. De heer Van Cauwelaert zeide daarop het volgende: „Wij zijn er hier vast van over tuigd, dat de door het U. D. gepubliceerde stukken valsch zijn. In de kringen in België, die het meest gesteld zijn op een goede ver standhouding met Nederland, is men ten zeerste gekrenkt door de overhaasting (tot mijn spijt kan ik geen ander woord gebrui ken:) de lichtzinnigheid, waarmede de Ne- derlandsche pers geloof heeft gehecht aan genoemde mededeelingen. Het spijt ons meer dan wij zeggen kunnen, dat Nederland eer der geloof hecht aan een journalist, dan aan de regeeringen van twee landen, in een kwestie, waarin alle partijen hier het eens zijn. i Daarop vroeg ik: „Is het u bekend, dat het U. D. de handteekeningen gepubliceerd heeft onder de processen-verbaal van de betref fende bijeenkomsten van Fransche en Belgi sche stafofficieren, en die van den toenma- ligen minister van verdediging?" „Dat is mij bekend. Maar dat zegt immers, daar wij er plechtiglijk van overtuigd zijn, dat het hier een vervalsching betreft, niets! Laat de heer Ritter met foto's voor den dag komen. Laat men een justitieel onderzoek van Nederlandsche zijde instellen. Het is overbodig, dat dit officieel van Belgische zij de zal uitgaan. In Nederland heeft men deze affaire aan het rollen gebracht. Nederland heeft dus de plicht, de echtheid van de stukken te bewij zen. Wij vreezen geen bewijs! Er bestaat im mers voor ons geen twijfel! Heeft u kennis genomen van het artikel van generaal Snijders in „Het Vaderland"? De heer van Cauwelaert antwoordde ont kennend. Toen ik- hem opmerkzaam maakte op de vergelijking, die generaal Snijders trekt tus schen de vroegere Fransch-Russische mili taire overeenkomst die in eenige passages zeer veel gelijkt op passages van een zelfde strekking in de publicatie van het U. D., merkte de heer Van Cauwelaert op: „Dit is "nog geen bewijs. Een vervai"cher moet toch ook geïnspireerd worden. Dat hij een goed voorbeeld kiest ligt voor de hand". Voorts zei de burgemeester van Antwer pen: U kunt zich toch wel indenken, dat wij hoogst ontstemd zijn over het feit, dat men in Nederland bij voorbaat ieder démenti van de hand heeft gewezen. Bovendien gaat het ons zeer aan het hart, dat men voor men eenige zekerheid had van schand- en misdaden durfde spreken! Dat het Neder landsche volk geëmotioneerd was mag ons geen verwondering baren, evenmin als het feit, dat de heer Ritter het z.g. verdrag heeft gepubliceerd. Neen, maar wel zijn wij diep gegriefd, omdat de Nederlandsche pers met groote gebaren onze betrouwbaarheid en onze eerlijkheid heeft geringschat, en ons feitelijk ronduit voor leugenaars uitmaakte. Heeft men het recht om iemand a priori tot liegen in staat te achten? Ik vrees zeker, dat deze gebeurtenissen een schaduw zullen werpen op latere onder handelingen, daarom acht ik het van zoo groot gewicht, dat met het oog op latere be sprekingen deze zaak zoo spoedig mogelijk geliquideerd wordt. Voor de overige beschouwingen omtrent het geheime Fransch-Bel gische verdrag verwijzen wij naar de le pagina van het 3e blad. EEN VISSCHERSVAARTUIG VERGAAN. VIJF MAN OMGEKOMEN. PARIJS. 1 Maart (V.D.) Naar uit Duin kerken gemeld wordt, is een visschersvaar- tuig met 5 man nabij Mardyck vergaan. Slechts een lijk is gevonden. Het vaartuig was afkomstig uit Ostende. STEUN VOOR DE SUIKER INDUSTRIE. EEN INITIATIEF-WETSONTWERP. Onze Haagsche correspondent seint ons: Hedenmiddag bij het begin van de verga dering der Tweede Kamer deelde de heer v. d. Heuvel mede dat hij met de heer Weit- kamo en Kortenhorst een initiatief-wets- ont.wero heeft Ingediend tot steun van de suikerindustrie. De bedo°l;ng is van 31 Mei 1929 tot 30 SeDtember 1930 een steun te ver- leanen in dien vorm dat een bijslag wordt eegeven van maximaal f 1.50 per 100 K.G 7oodan>e dat. d« prijs niet hooger wordt dan f 17 per 100 K.G. IJSCLUB VOOR. ïT 4 ARLEM EN OMSTREKEN. De banen van de IJsclub voorHaarlem en Omstreken aan de Kleverlaan zijn heden tot zonsondergang geopend. Het is nog niet bekend, of ze ook vanavond opengesteld worden. SCHIP IN DE LUCHT GEVLOGEN TWEE MANNEN GEDOOD. NEW YORK, 1 Maart (Reuter). Nabij de haven van Buena Ventura is het Britsche schip „Tritonia", ten gevolge van een ont ploffing in de lucht gevlogen. De meeste le den der bemanning waren aan wal gegaan, zoodat het moeilijk valt het aantal dooden te schatten. De „Tritonia" haa 200 kisten dyna miet aan boord en lag buiten de haven voor anker, wegens den gevaarlijken aard der la ding. NEW YORK, 1 Maart (Reuter). De ontplof fing van de lading dynamiet op het Britsche stoomschip „Tritonia" in de haven van Bue na Ventura in Columbie, heeft aan twee mannen het leven gekost. Het schip zelf werd geheel verwoest. Verscheidene gebouwen in de stad werden beschadigd door stukken van het schip, die over een grooten afstand werden weggeslingerd. De doortocht van de haven is versperd, waardoor het scheepvaart verkeer is stopgezet. KORFBAL WEDSTRIJDEN AFGELAST De voor a.s. Zondag door den Ned. Korf- balbond vastgestelde wedstrijden zijn- af ge last Het woord is aan., Ralph Waldo Trine: De ware levensvreugde komt voort uit een voortdurend streven naar meerdere volma king. VREDESVRUCHT. (Een Amerikaansch dokter Walker genaamd beweert, dat huiselijke oneenigheid radicaal voorkomen wordt door het gere geld eten van twee of drie si naasappels per dag.) Het is ernstig te betreuren, Maar het schijnt toch te gebeuren, Dat een echtlijk paar. Licht geraakt en ontevreden, Om de kleinste kleinigheden, Ruziet met elkaar; Dokter Walker zegt: dit strijden, Is zoo maklij k te vermijden, Door een juist gedrag. Niemand maakt zich meer te sappel. Op diëet van sinaasappel. Twee a drie per dag; Wie die wijze les wil volgen, Wordt niet meer zoo licht verbolgen, Om een kleinigheid. Sinaasappelsap 's Je ware, Om 't humeur te doen bedaren. En venijnigheid; Altijd graag bereid tot leeren, Wilde ik ook eens probeeren, Of dit practisch ging, Want om echtlijk kissebissen, Met een slag totaal te missen, Leek een prachtig ding; 'k At dus drie oranje vruchten, Die ik niet kan zien of luchten, Ach, het viel niet licht, Maar ik vond, dat het zulks waard is, Als 't maar vrede bij mijn haard is, Dus ik deed mijn plicht. Toen 'k ze net had opgegeten, En stil peinzend was gezeten, Hoorde ik een gil, 't Was mijn vrouw die, thuis gekomen, Storend al mijn vredesdroomen, Uitgleed op een schil. P. GASUS. GOEDE VANGST DOOR DE POLITIE. Twee daders van vier inbraken aangehouden. EiN HUNNER BEKENT. De Haarlemsche politie heeft Donderdag onvei-wacht eexx goede vangst gedaan. Zij heeft namelijk in vex-zekerde bewaring kun nen stellen den 25-jarigen F W. H.. die zich met den 18-jarig?n H. B., beiden alhier wo nende, had schuldig gemaakt aan vier in braken, in 1928 en in dit jaar gepleegd. In den nacht can Donderdag 19 en Vrij dag 20 Januari 1928, hadden z'j zich schuldig gemaakt aan de inbraak in de koekfabriek van de firma Van Dijk aan de Paul Kruger- kade 47. Zij waren over een schutting ge klommen en hadden zich door een ruit uit te snijden toegang verschaft. Na van de koek te hebben gegeten, hadden zij uit het kantoor een doosje met post- en plakzegels ter waarde van tien gulden ontvreemd. D9 helft van den inventaris van het kantoor was overhoop gehaald. Op 11 April 1928 brachten de inbrekers een bezoek aan het vereenigingsgebouw van den R.K. Volksbond aan de Jan Gijzenvaart te Haarlem-Noord Hier hadden zij zich toegang verschaft door her verbrijzelen van een kel- derruit. Alleen de muntgasmeter werd ge ledigd. In den nacht van Woensdag 2 en Donder dag 3 Januari van dit jaar werd door hen ingebroken in perceel Anegang 16, waarin gevestigd is de Amsterdamsche Manufactu- renhandel. Zij waren in de Frankestraat een poort overgeklommen, waarna een ruit in de serre verbroken werd. Uit een ongesloten kasregister werden een rijwielbelastingmerk en een bedrag van f 24 ontvreemd. Tenslotte hadden de inbrekers zich in den nacht van Zaterdag 9 op Zondag 10 Februari van dit jaar laten opsluiten na de voor stelling in het standaard Theater. Hier wer den flesschen port, boerenjongens en advo caat buit gemaakt. Zij hadden het gebouw door een raam en daarna over het dak ver laten. H. was eenige dagen geleden wegens rij- wielverduisterlng aangehouden. Bij het on- derzoek bleek toen. dat hij zich aan vier bovengenoemde inbraken hi'J schuldig ge maakt. Hij heeft bekend, zich hlerary te hebben schuldig gemaakt. Op zijn aanw 'v.z werd daarop zijn medeplichtige H. B. gear resteerd. Deze ontkent evenwel. Beiden zijn. zooals we reeds meedeelden, in verzekerde bewaring gesteld. Twee zijden shawls, afkomstig van de in braak aan de Anegang, zijn reeds in beslag genomen. Het onderzoek wordt voortgezet.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1929 | | pagina 1