DE HEVIGE BRAND IN ROTTERDAM
46e Jaargang No. 14054
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdar-ert
Maandag 29 April 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN» J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR» ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: re' week ƒ0.2754, met Geillusteerd Zondagsblad ƒ0.32.
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeentel f3.571/». Franco per post door Nederland f 3.8714. Losse nummers
ƒ0.06. GeilL Zondagsblad per 3 maanden 0-5754, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Noa.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN1—5 regels 1.75. elke regel meer f 0.35. Reclames
0.60 per regel Reductie bij abonnement Vraag en Aanbcd 14 regels 0.6(^
elke rvgel meer ƒ015, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(Woensd- en Zaterd.) 14 regels 025, elke regel meer /0.10, uitsl. contant
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies ran Hand, Voet of Oog f 400.-, Daim i 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm* of Beenbreak f 100.»
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
AGENDA
MAANDAG 29 APRIL
Stadsschouwburg: Ver. Rotterd. Hofstad
Tooneel (Cor v. d. Lugt Melsert). Laatste
Gem. Volksvoorstelling. .Minna von Barn-
helm" 8 uur.
Schouwburg Jansweg: Bellachini Jr., illu
sionist en heksenmeester, 8.15 uur.
Gem. Concertzaal: Openbare vergadering
V. A. R. A. Sprekers: mr. J. E. W. Duys en G.
Zwertbroek, 8 uur.
Cinema Palace: ..Regen"; „Madame de
Pompadour". 8 uur.
Luxor Theater: „Onderwereld"; „Het
eeuwig vrouwelijke". 8 uur.
Rembrandt Theater: „Asphalt". Tooneel:
Hennes Diodattis. 7 en 9.15 uur.
Standaard Theater: „Achter Gevangenis
muren"; „De Korfbalheid". 8 uur.
Teyler's Museum. Tijdelijke Tentoonstel
ling van Teekeuingen door Hollandse he
Meesters der 17de eeuw. 113 uur.
De Waag, Spaarne: Tentoonstelling van
werken der leden van Kunst zij ons Doel".
105 uur.
Bureau Armenraad, Jansweg 39, Jaarl.
Alg. Vergadering Het Brokkenhuis, 8 uur.
Ned. Sigarenfabriek v. h. W. H. Voet en
Zonen. Alg. Verg. van Aandeelhouders, 8 u.
Manufacturen-, 'Bedden- en Tapijthandel
„De Kroon",. Algemeeme Vergadering van
Aandeelhouders, 2 uur.
Bennebroek: Raadhuis. Gemeente
raad 8 uur.
DINSDAG 30 APRIL
Schouwburg Jansweg: „De Buttler". 8.15 u.
Bioscoopvoorstellingen.
Haarl. Ijzergieterij, Spaarndamscheweg 13
Alg. verg. van aandeelhouders, 2.30 uur.
keiler en Macdonald, Technisch Bureau:
Jaarl- Alg. verg. van aandeelhouders, 7.30 u.
Teyler's Museum. Tijdelijke Tentoonstel
ling van Teekeningen door Hollandsche
Meesters der 17de eeuw. 11—3 uur.
De Waag, Spaarne: Tentoonstelling van
werken dep leden van Kunst zij ons Doel".
105 uur.
HAARLEM, 29 April
Het Ridderlijke Gilde.
f'
1 Als het Maandagsche nieuws losbarst,
jpleeg ik mij zoo gaarne te vermeien in de
gedachte dat wij een sportief volk zijn. He
laas, vaak zijn de teleurstellingen, die de
nationale sportkopy te dezen aanzien ople
vert, vele en wreêde.
De Courant meldt: Na afloop van den
competitiewedstrijd M. Z. M.Staatsmijn
Hendrik, welke met 42 door laatstge
noemde vereeniging werd verloren, heeft een
speler van M. Z. M., Neissen, den scheids
rechter knock out geslagen.
Er is meer.
Na afloop van den te Bergen-op-Zoom ge-
ispeelden wedstrijd DoskoZeelandia (23)
werd scheidsrechter Plasmeyer gemolesteerd
door het publiek. Politie en bestuursleden van
Dosko konden niet verhinderen dat iemand
hem een slag op zijn hoofd gaf. Het kwam
gelukkigerwijze niet ernstig aan. Het publiek
werd verdreven en wachtte buiten, maar
Dosko smokkelde den scheidsrechter door
een achteruitgang veilig weg. Toen er nog
een paar minuten te spelen was, had het
publiek den bal te pakken gekregen en ge
weigerd hem terug te geven, waarop de
scheidsrechter het eindsignaal gaf.
Er is nog meer.
In den wedstrijd VelocitasP. S. V., te
Groningen gespeeld om het kampioenschap
van Nederland, en door de voetbalhelden van
den „stam der Phïïippieten" met niet min
der dan 91 gewonnen zond de Groning-
sche aanvoerder na een scherpe woorden
wisseling een van zijn eigen medespelers van
het veld. Van scheidsrechter Maas wordt ge
tuigd, dat hij „slechte oogen heeft gekregen,"
dat hij een heele reeks fouten maakte en
dat de N. V. B. goed zal doen, hem geen
kampioenswedstrijd1'meer toe te vertrouwen.
Er is waarschijnlijk nog wel meer.gebeurd,
maar dit bloemlezinkje lijkt voldoende voor
mijn doel: een woord van begrijpend mede
gevoel te wijden aan den voetbalscheids
rechter in het algemeen. En tevens mijzelf
te corrigeeren op een te algemeen gestelde
bewering in het vorige artikel in deze ru
briek. Immers' daarin heb ik betoogd dat
ons ordelijke land, in vergelijking met een
staat zooals Roemenië, geen gelegenheid tot
c.vontuur' biedt. Dit geldt voor mijn beroep
en voor vrijwel alle andere, met uitzondering
van die van zeeman en van luchtvaarder,
die hun avonturen evenwel gemeenlijk bui
ten onze grenzen beleven. Maar er is nóg een
Uitzondering, en die is de rechtspraak bij
voetbalwedstrijden. Het is een zeer speciale
uitzondering bovendien, want je wordt er
niet -voor betaald. Niemand is. althans in
Nederland, voetbalscheidsrechter om den
broode. Ieder pleegt dit bedrijf zuiver uit
liefhebberij.
Vele jaren geleden begreep ik niet, wat
toch de' attractie kon wezen. Vooral niet als
de scheidsrechter ver reizen moest. Als hij
fs Zondagemorgens in de prille vroegte
moest opstaan, een haastig zelf-klaarge-
xnaakt ontbijt in z'n eentje nuttigen, terwijl
de rest van de familie zich nog bezighield
met uitslapen. Als hij dan een lange trein
reis moest ondernemen, wéér alleen. Verge
lijk dat met het bezoekende elftal, dat in
gezellige stemming, door geestdriftige sup
porters vergezeld en vol van de spannende
onzekerheid „gaan -we-winnen-of-n iet
door velden en beemden spoort! De scheids
rechter is alleen. Hij geniet geen gezellig
heid in zijn coupé, behalve dan misschien
die van het rose weekblad met den gezelli-
gen inhoud. Hij verkeert niet in spanning
over het resultaat van den wedstrijd, want
in zijn strikte onpartijdigheid laat hem dat
volkomen koud. Straks zullen twee elftallen
hem met zéér gereserveerde beleefdheid ont
vangen. Hij zal verbloemde achterdocht lezen
in de blikken van verscheidene spelers, die
op grond van een penalty, van drie jaar
geleden, of een offsïde-goal van vóór den
oorlog, meenen dat hij een specialen afkeer
jegens hun club koestert. Als hij het veld
betreedt zal het publiek, geladen met thuis-
club-chauvinisme hem zwijgend en met on
verbloemd wantrouwen aanstaren. Duizen
den oogen beloeren hem. Als de thuisclub
wint, zal men het zwijgen tot hem doen. Op
applaus en toejuichingen hoeft hij niet te
rekenen, hetzij dan in ironie, als hij voor
offside tegen de bezoekende club mocht
fluiten na hetzelfde (naar de meening van
het publiek) een paar maal genegeerd te
hebben.
Als de thuisclub verliest, zijn de mogelijk
heden talloos. Hij kan er heelemaal goed af
komen. Hij kan er met gehoon, gefluit en
sarcastische comme.ntaren afkomen. Maar
hij kan ook in allerlei gevaren komen te ver-
keeren, waarbij spelers, besturen, politie en
achteruitgangen een beslissende rol ver
vullen.
Er was, zooals ik hierboven zeide, een tijd
waarin ik de attractie van dit vrijwillige, on
betaalde beroep niet begreep. Nu wel. Het
ademt als het ware den drang naar avon
tuur, die in zoovelen onzer leeft. En als de
spanning onder het reizende bezoekende elf
tal groot is.hoeveel grooter nog die van
den scheidsrechter, die, eenzaam in zijn
hoekje achter het aardige rose weekblad
verborgen, zich verkneutert in de gedachte,
dat hij straks weer alleen tegenover die
massa van duizenden zal staan, terwijl hij
niet zeker weet of er wel een achteruitgang
is, en hij in 1921 nog een penalty heeft gege
ven tegen den captain van de thuisclub, die
haar het kampioenschap kostte.
Wat is dat anders dan sport in den oud
sten, besten, nobelsten vorm? Herinnert het
niet aan den ridder der middeleeuwen, die
er alleen op uittrok om een heel draken-
gezin te bevechten?.... terwijl hem geen
andere belooning wachtte dan de glimlach
der schoone jonkvrouw, misschien de roos,
die zij hem zou toewerpen?.... Waaraan ik
onmiddellijk toevoeg: Is er ooit schooner
belooning op Aarde geweest?
Alzoo heeft de Maandagsche kopy mij dan
tenslotte nog, onverhoopt de gelegenheid ge
geven om mij te vermeien in de sportiviteit
van ons volk, tenminste in die van de
scheidsrechters. Aan u, o Plasmeyer, aan u,
o Maas, en aan ook, anderen van het hel-
dengilde dat op Zondagen tegen alle mis
kenning en gevaren in koelbloedig en naar
diepste onpartijdige overtuiging fluit
mijn hulde. Moge de aloude belooning der
ridders u niet ontgaan zijn!
Aan u, onbekenden held van den strijd
M.Z.M.-Staatsmijn Hendrik, zal zij niet deel
zijn gevallen, want gij kreegt den knock-out.
Maar ik twijfel er niet aan of bij een vol
gende gelegenheid zult gij, na een paar boks-
lessen, uw revanche nemen, en een blik uit
onpeilbare diepten zal u alles vergoeden wat
gij in Naam der Sport, in naam der Ridder
schap van het Bruine Monster, geleden
hebt.
Gij zijt, mijne heerenen thans zwaai
ik u de hoogste term van lof toe, die het
voetbal-jargon kent.... gij rijt sympathiek!
R. P.
Het woord is aan
Schopenhauer
Zie hier DE wet der letterkundige moraal:
Zeg ongewone dingen in gewone taal.
(Berijmd door Charivarius).
SPRAKELOOSHEID.
(In de Zuid-Amerikaansche
republiek Bolivia is een volks
stam ontdekt, die geen taal
bezitj.
Stel u even voor, die menschen,
Heel een volksstam zonder taal,
Zoudt u zich iets beters wenschen,
Lijkt u dat niet ideaal?
'k Zou er aardig wat voor geven,
Als het even mogelijk was,
Verder rustig voort te leven,
Bij dit altijd zwijgend ras;
Dit is wel het rijkst bedeelde,
Aller volken, want de taal,
Is geen zegen en geen weelde,
Maar een menschelijke kwaal;
Denk eens aan wat 'n illusie,
Voor ons taalbehepte volk,
Zonder taal krijg je geen ruzie,
Want de ruzie eisclit een tolk;
Dan, dit in 't bijzonder namens,
Onze veel geplaagde jeugd,
Zonder taal ook geen examens,
Zelfs geen school denk aan die vreugd;
Geen vergaderingsdisputen,
Tweede Kamer noch Senaat,
Nooit meer moties of minuten.
En zelfs geen gemeenteraad;
Zonder taal geen misverstanden,
Geen gepraat per radio,
Geen verdragen tusschen landen,
Dus geen oorlog meer o zoo;
Geen geroddel, geen gelaster,
Nimmer meer kwaadsprekerij,
Geen emplooi voor criticaster,
Geen gehuichel, geen gevlei;
Neen er lijkt me weinig tegen,
Heusch, een volksstam zonder taal,
Lijkt me welbeschouwd een zegen,
En welhaast een ideaal;
Ik beken u in 't geheime
Dat 'k intusschen hier blijf want,
Zonder taal zijn er geen rijmen,
Zonder taal is zander, krant.
P. GASUS.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
GEBR. P. J. SCHUURING
KAMPERSTRAAT 20-22 TELEF. 12474
HET ADRES VOOR DAMESMANTELS
EN MANTELCOSTUUMS
NAAR MAAT j0
ELEGANTE COUPE PRIJZEN BILLIJK
NACHTELIJKE RUZIE IN DE LANGE
BOOGAARDSTRAAT
Zaterdagavond half twaalf heeft ln perceel
Lange Boogaardstraat 5 een vechtpartij
plaats gehad tusschen drie gebroeders O.,
waarbij een van hen een ander met een gas
buis eenige klappen op het hoofd gegeven
heeft. Daardoor zijn eenige onbeteekenenae
wondjes ont-staan. Een lid van den Ongeval-
dendienst heeft den man verbonden.Een an
dere broer raakte zoo opgewonden, dat hij
met een bezem de ruiten stuk sloeg en met
een pikhouweel de deur begon te bewerken.
De politie heeft de gemoedenen gekal
meerd.
BRAND IN DE ABDIJ VAN T0NGERL00.
Reeds drie vleugels vernield.
KUNSTSCHATTEN VAN GROOTE WAARDE IN GEVAAR.
BRUSSEL, 28 Apr. (V.D.) Heden ls brand
uitgebroken in de beroemde abdij van Ton-
gerloo, in de Belgische provincie Limburg,
in de nabijheid van de Nederlandsche grens,
dicht bij Weert. De abdij is ln de dertiende
eeuw door monniken van de Orde van St.
Norbert gebouwd en was een der oudste en
mooiste abdijen van België, met talrijke his
torische documenten en kunstvoorwerpen
van onschatbare waarde. Het vuur heeft
reeds drie vleugels van het hoofdgebouw
vernield, terwijl de kerk nog in brand staat.
Het is den monniken gelukt, de kerkschatten
te redden, maar in het klooster zelf zijn vele
kunstschatten een prooi der vlammen ge
worden.
Omtrent den brand ln de abdij van Ton-
gerloo verhemen wij uit Brussel nader:
De brand in de abdij van Tongerloo ls
hedenmiddag te ongeveer drie uur uitgebro
ken. Het vuur is ontstaan in het noviciaat,
terwijl de paters zich In de kapel bevonden,
Dorpelingen zagen den brand het eerst en
signaleerden de brandweer. Zooals te begrij
pen valt was de brandweer van Tongerloo
machteloos t-egen den geweldigen brand, en
spoedig nadat de brand ontdekt was werd
dan ook de hulp ingeroepen van de brand
weer van Mechelen en van Aarschot, en
tenslotte werd de brandweer te Antwerpen
om assistentie verzocht. De brandweer uit allo
drie genoemde steden rukte met volledig
materiaal uit, doch intusschen werd de kerk
door het vuur aangetast en werd geheel ver
nield, evenals drie vleugels van het hoofd
gebouw, die op het oogenblik geheel ziin uit
gebrand. De bibliotheek en de archieven
werden eveneens een prooi der vlammen.
Zoowel kerk als kloostergebouw bevatten
vele kostbare kunstvoorwerpen, o.a. buiten
gewoon waardevolle gobelins, terwijl in de
kerk het bekende schilderij van Leonardo
da Vinei. .Het Laatste Avondmaal", hing.
De kerk was een der oudste bouwwerken van
België.
Het vuur woedt nog steeds voort Het ls
waarschijnlijk ontstaan door kortsluiting. Dc
Burgemeester van Antwerpen, van Cauwc-
laert, was ter plaatse om het blusschlngs-
werk gade te slaan. De paters hebben tijde
lijk hun Intrek genomen in de abdij van
Averbode.
DRAMA AAN DE ZOMERKADE.
Een man vermoordt, in een vlaag van waanzin, zijn vrouw.
Het politierapport van hedenmorgen ver
meldt het volgende:
„In den afgeloopen nacht heeft de 38-ja-
rige schilder K., wonende Zomerkade 223, die
gedurende den laatsten tijd zenuwpatiënt
was, vermoedelijk in een oogenblik van over
spanning zijn vrouw met een mes de hals
slagader doorgesneden. Hij heeft daarop het
jongste van twee kinderen van 3 en 11 jaar
meegenomen naar een zwager en verzocht
het kind te willen opnemen, mededeelende
zijn vrouw te hebben vermoord. Vervolgens ls
hij de Zomervaart opgegaan, waar hij door
de politie, die inmiddels door den zwager ge
waarschuwd was, is aangehouden en naar
het bureau overgebracht. De waarnemend
substituut-officier van justitie, mr. Stam en
de Commissaris van Politie, de heer E. H.
Tenckinck, hebben onmiddellijk ter plaatse
een onderzoek ingesteld. De recherche zet dit
onderzoek voort.
In het huis werd een sterke gaslucht be
merkt, men vermoedt dus, dat K. zich eerst
door gasverstikking van het leven heeft wil
len berooven. Er waren nog acht munten in
den gasmeter. Vermoedelijk is de moord ge
pleegd in den voornacht.
Het lijk van de vrouw is naar het St.-Eli-
sabethsgasthuis overgebracht".
Aan het einde van de Zomervaart ligt het
huis waar zich vannacht het drama heeft
afgespeeld. Omwonenden vertelden ons, dat
zij niets gemerkt hebben van wat zoo dicht
bij gebeurde, eerst toen vanmorgen, omstreeks
zes uur, een ziekenauto voorreed, werden zij
gewaar dat er iets aan de hand was.
Zooals in het bericht van de politie mede
gedeeld werd, vertelde K. aan zijn zwager
dat hij zijn vrouw vermoord had
Deze zwager, de lieer Van B. woont ln de
Potgieterstraat. Wij hadden vanmorgen een
onderhoud met hem, waarin hij vertelde,
dat omstreeks drie uur zijn zwager K. bij
hem kwam met het jongste kind. een meisje
van drie jaar. K. was erg zenuwachtig, was
heelemaal overstuur en zelde, dat hij zijn
vrouw had „doodgemaakt". De heer Van B.
riep zijn twee zoons, stuurde de eene naar
den politiepost bij de Amsterdamsche Poort
en ging met K. en den anderen zoon naar
de Zomerkade. Hij schoof een raam open,
wilde wachten tot de politie aanwezig was,
en rook een vrU sterke gaslucht. K. vertelde
dan ook, dat hij zelfmoord had willen ple
gen, maar er ten slotte toch den moed niet
toe had gehad. Toen K. weer bij het huis
was, waar Van B. in de kamer flauw het lijk
van de vrouw bij de kachel in een bloedplas
antwaarde, liep K. de Zomervaart langs.
De neer Van B. stuurde zijn zoon achter K.
aan, daar hij vreesde dat K. in het water zou
springen. Dit bleek de man ook van plan
te zijn, doch weer durfde hij niet. Met zijn
neef ging hij toen weer naar het huis terug,
juist kwam de politie daar aan en kon IC
gearresteerd worden.
De heer Van B. heeft vervolgens het elf
jarige zoontje dat boven sliep, uit bed ge
haald en mee naar huis genomen. Het Jon
getje had van 't geen beneden tusschen zij a
vader en moeder voorviel niets gemerkt,
I
Wat dreef K. tot den moord.
"Wat aanleiding tot den moord was ls niet
bekend. K. was zenuwpatiënt en naar de
heer Van B. vertelde reeds anderhalf Jaar
onder doktershanden. Het echtpaar stond
zeer gunstig bekend, zij bemoeiden zich wei
nig met de omwonenden, 't waren stille men
schen. Naar men ons in de buurt vertelde,
hadden zij geen geldgebrek, want K. had ge
regeld werk in dienst van zijn broer. Zon
dagmiddag zoo wist men nog mede te
'{Zie het verslag op de eerste pagina vait 3de blad
£e gwaar gehavende aenel van Van Reeuwlj k's meubelmagazijn 'aan de Kipstraat ie. Wat er overbleef nadat, hei PP-W1 Zaterdag nacht sfjn vernielend werk had verricht,
Rotterdam
