WMP'MUS U 1
rrrv-
46e Jaargang No. 14065
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestd;>"Tj
Dinsdag 30 April 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEURi ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week /0.27'/4. met Geïllusteerd Zondagsblad f 0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeentel 3.57J4- Franco per post door Nederland f 3S7V4. Losse nummers
ƒ0.06- GeïlL Zondagsblad per 3 maanden f 0-57J4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie ÏOSOO
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIENt 1—5 regels 1.75. elke regel meer 7 0.35. Reclames
70.60 per rcgeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels f 0.60.
elke regel meer ƒ0 15, buiten Arrondissement dubbele prijs Onze Groentjes
(Woensd- en ZaterJ.) 14 regels 025. elke regel meer 0-10. uitsL k contant
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekafconnés. Uilkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 1 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
AGENDA
DINSDAG 30 APRIL
Groote of St. Bavokerk: Orgelbespeling
1.30—2.30 uur.
Schouwburg Jansweg: „De Buttler". 8.15 u.
Cinema Palace: ,.Regen"; „Madame de
Pompadour". 8 uur.
Luxor Theater: „Onderwereld"; „Het
eeuwig vrouwelijke". 8 uur.
Rembrandt Theater: „Asphalt". Tooneel:
Hermes Diodattis. 7 en 9.15 uur.
Standaard Theater: „Achter Gevangenis
muren"; „De Korfbalheld". 8 uur.
Teyler's Museum. Tijdelijke Tentoonstel
ling van Teekeuingen door Hollandsche
Meesters der 17de eeuw. 113 uur.
De Waag, Spaarne: Ten-toonstelling van
werken der leden van Kunst zij ons Doel",
lü5 uur.
HaarL Ijzergieterij, Spaarndamscheweg 13
Alg. verg. van aandeelhouders, 2.30 uur.
Keiler en Macdonald, Technisch Bureau:
Jaarl. Alg. verg. van aandeelhouders, 7.30 u.
WOENSDAG 1 MEI
StadsschouwburgVer. Rotterd. Hofstad
Tooneel (Cor v. d. Lugt Melsert) „Schoon
Schip", 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen, 's middag! en
*s avonds.
Teyler's Museum. Tijdelijke Tentoonstel
ling van Teekeningen door Hollandsche
Meesters der 17de eeuw. 113 uur.
De Waag, Spaarne: Tentoonstelling van
werken der leden van Kunst zij ons Doel".
10—5 uur,
1 MEI-DAG
''bij dé S. D. A. P.:
8.45 uur vun. Opstelling bij De Centrale
Voor de morgenwandeling naar Groenendaal
anet muziek en vaandels. In' Groenendaal
dansen door de A. J. C.
1.304 uur: Kinderfeest in het Gemeente
lijk Concertgebouw en het gebouw K. H. B.
6 uur: Opstelling op de Groote Markt voor
de Avonddemonstratie.
6.30 uur: Afmarsch naar Haarlem-Noord.
8 uur: Avondvergadering in de Gem, Con
certzaal. Spreker C. v. d. Lende.
Bij de Communistische Partij Holland:
Avondvergadering in het Brongebouw in
(samenwerking met de revolutionaire organi
saties. Sprekers Darzona, Van Munster, Van
Zehn-van den Berg.
ONTVANGEN VOOR DEN AUTO
TOCHT VOOR BEJAARDEN
Van:"
J. v. O.
M. F.
N. N.
Ir. A. de J-Azn.
1—
2.50
20.-
2.50
De Commissie is erkentelijk voor deze bij
dragen, maar het is natuurlijk nog lang niet
genoeg. Dringend wordt dus om meer hulp
verzocht. De bejaarden stellen den autotocht
op hoogen prijs. Het is voor hen, zooals ook
elders is gebleken, een groot genot in hun
vaak eentonig bestaan. De Commissie doet
dan ook een beroep op welraeenende men-
schen voor verdere giften. Het gironummer
van den penningmeester, den heer K. Fran
ken Jr. is no. 70462.
Het woord is aan......
Otto Weiss:
Niets is wonderbaarlijker dan het na
tuurlijke.
KUNSTKNOKKEN.
(In Den Gulden Winckel
verheugt Jan Greshoff zich
erover, dat bij een lezing van
Camille Mauclair te Brussel
geschreeuwd, gefloten en ge
vochten is. Zoolang men
knokt om kunst, is alle hoop
nog niet verloren zegt hij
De kunst wordt schandelijk miskend
En niet genoeg geacht, verklaren.
Daar zijn wij nu wel aan gewend,
Steevast de meeste kunstenaren;
Maar thans is in den kunstenaar
Jan Greshoff nieuwe moed geboren.
Zoolang men knokt om kunst voorwaar,
Is alle hoop nog niet verloren;
In Brussel groette men Mauclair,
Met roepen, fluiten, vechten, schreeuwen,
Men eerde kunst met wild geblèr,
Men vocht voor kunst als Vlaamsche
Leeuwen;
Er is dus nog wel drift en gloed,
Men is dus nog wel offervaardig,
(Juicht Greshoff) en het doet hem goed,
De Kunst is nog het knokken waardig;
De kunstenaar in ons nuchter land.
Heeft zich zoover bepaald tot mokken,
Zal hij, tot eere van zijn stand,
Als hij gebelgd is, ook gaan knokken?
Zal Greshoff als een generaal,
Zijn kunstheir tot de zege voeren,
En met van kunst gespeende taai,
Den criticus met bokskunst vloeren?
Zal ik het zien dat de poëet,
Den armen man het oog zaldichten
En dat de kunstschilder-athleet,
De bloedkleur verft op aangezichten?
Dat Greshoff zelf, die de critiek
Als wapen graag pleegt te hanteeren.
Met kracht der vuisten het publiek.
Den eerbied voor de Kunst zal leeren?
Neen, daarvoor zij ons land gespaard,
De Kunst moog vrij van boksen blijven,
De pen is machtiger dan 't zwaard,
Mits zij zich ook bepaalt tot schrijven.
P. GASUS.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Gebr. P. J. Schuurmg, Kleermakers,
Kamperstraat 20-22, Telef. 12474.
Onze Kleeding naar Maat is ELEGANT,
SOLIDE en zeer BILLIJK in prijs.
Vraagt onze Stalencollectie ter inzage.
HET CONCERT VAN
ST. CAECILIA.
NIET VANMIDDAG MAAR VAN
AVOND.
In een ons door het Comité gezonden en
door ons opgenomen mededeeling stond ver
meld, dat de Harmonievereeniging St. Cae-
cilia, directeur de heer Chr. Huyboom, op
Julianadag een concert zou geven van 3.20
5.30 op het Soendaplein.
Deze mededeeling berustte echter op een
abuis. Het bedoelde concert wordt gegeven
des avonds op het Soendaplein (Haarlem-
Noord) en begint te half acht.
'7:i s V -
i
8
ft i i
De beroemde abdij te Tongerloo, die in de dertiende eeuw door monniken gebouwd
v >rd, is een prooi der vlammen geworden. Het gebouwencomplexzooals het er om
streeks het midden van de zeventiende eeuw uitzag.
(Naar een kopergravure van Winzel Hollar,
naar een teekening van Leo van Heil).
HET DRAMA AAN DE ZOMERKADE.
De dader legt een volledige bekentenis af.
OVER HET ONDERZOEK NAAR ZIJN TOEREKENBAARHEID.
In ons vorig nummer gaven wij uitvoe
rige bijzonderheden over het drama, dat zich
Zondagnacht op de stille Zomerkade afge
speeld heeft.
Nadat de aangehouden schilder K. bij zijn
eerste verhooren door de Justitie en Politie
steeds verklaard had, dat hij zich van het
gebeurde van Zondagnacht niets kon her
inneren, heeft hij Maandagavond voor den
hoofdinspecteur der recherche, den heer M.
Woud, een volledige bekentenis afgelegd. Hij
vertelde, dat hij in verband met zijn zenuw
ziekte niet meer voldoende kon zien om te
werken. Daarom had hij het voornemen om
Maandagmorgen niet meer naar zijn werk
te gaan. Zijn vrouw was het daarmede even
wel niet eens en hield vol, dat hij in staat
was om te werken, dus dat ook doen moest.
Dit verschil van meening had eerst een
woordenwisseling tengevolge, die steeds hef
tiger werd en uitliep in een worsteling. K.
heeft toen een broodmes, dat op de tafel lag,
gegrepen en daarmede zijn vrouw in den hals
gesneden. De slagader werd getroffen. Zijn
vrouw viel op den grond. Hij heeft toen niet
meer naar het slachtoffer omgekeken, maar
is in een andere kamer een brief aan zijn
familie gaan schrijven. Daarin deelde hij
mede, dat hij zijn vrouw vermoord had en
dat hij nu zelfmoord zou plegen. Inderdaad
heeft hij toen ook een poging gedaan om
zich door gasverstikking van het leven te
berooven. Gelukkig is dat niet voltooid, want.
dan zouden wellicht ook de beide kinderen
om het leven gekomen zijn. Wel werd later
door de politie in het huis een sterke gas-
lucht waargenomen.
Onze lezers weten, dat K. na de mislukte
zelfmoord-poging met het jongste kind, een
meisje van 3 jaar, naar zijn zwager gegaan
is, om daar het gebeurde te vertellen. Toen
later de politie kwam vond zij de vrouw dood
gebloed in de slaapkamer liggen. Het 11-
jarig zoontje lag nog boven te bed. zonder
iets van het voorgevallene bemerkt te heb
ben.
Uit het onderzoek van een dokter is ge
bleken, dat de wonde die aan de vrouw toe
gebracht is doodelijk r:as.
Bij zijn verhoor van Maandagavond maak
te K. niet den indruk dat hij geestelijk ab
normaal is. Wel is aan alles te merken, dat
men met een zenuwpatiënt te doen heeft.
Het staat trouwens ook vast, dat hij al 1 1/2
jaar onder behandeling van doctoren was in
verband met zijn zenuwgestel. Het eigen
aardige is evenwel, dat hij eerst volhield dat
hij zich niets meer herinnerde, als hem vra
gen gesteld werden om zijn verantwoordelijk
heid voor de gepleegde feiten vast te stel
len. Toen er evenwel door getuigen verschil
lende verklaringen waren afgelegd en de
dingen niet meer te loochenen waren ,is K.
tot een bekentenis gekomen.
Het moet thans door de Justitie worden
beslist of er termen zijn om een onderzoek
in te stellen naar de geestvermogens van K.
om vast te stellen of hij toerekenbaar ge
acht moet worden. De Officier van Justitie
kan dit reeds in dit stadium van de zaak
met den Rechter-Commissaris overeen ko
men. Als de Justitie evenwel de meening
mocht toegedaan zijn, dat de verdachte toe
rekenbaar moet worden geacht, dan volgt,
na instructie, een verwijzing naar de open
bare terechtzitting van de rechtbank. Dan
kan de verdediger alsnog aan de rechtbank
vragen om een onderzoek naar de geestver
mogens van den verdachte te laten instellen.
Het is nog niet zeker hoe het in dit geval
zal gaan. Ons werd evenwel verzekerd, dat
er veel kans is, dat dit onderzoek van de
psychiaters zal plaats hebben voor de ver
wijzing naar de terechtzitting.
De verdachte K. zal heden door de Poli
tie aan de Justitie worden overgeleverd. Ver
moedelijk zal dan wel onmiddellijk zijn over
brenging naar het Huis van Bewaring vol
gen. Er is al een bericht in de pers gepu
bliceerd, dat K. reeds Maandagmiddag naar
een krankzinnigengesticht overgebracht is.
Daarvan is evenwel geen sprake.
Ons werd Maandag reeds door den broer
van den verdachte medegedeeld, dat hij in
derdaad den laatsten tijd veel klaagde over
zijn oogen. Vroeger had hij over zijn maag
geklaagd, maar dat was weer over. Nu be
weerde hij, dat hij niet goed kon zien. Hij
was toen naar een oogarts gegaan, maar die
kon geen afwijkingen constateeren. Zijn
broer, die tevens zijn patroon was, kon aan
het door hem afgeleverde werk ook niet
zien, dat zijn gezicht minder geworden
was.
De heer E. H. Tenckinck, Commissaris van
Politie, deelde ons in aansluiting aan boven
staande mededeelïngen het volgende mede:
„Van het eerste oogenbllk af, dat K. door de
justitie en mij verhoord werd, kreeg ik den
absoluten indruk dat hij simuleerde, toen hij
vertelde zich van het voorgevallene niets
meer te kunnen herinneren. Toen de bewijzen
tenslotte dan ook te sterk werden is hij aan
het bekennen gegaan. O.a. ook, dat hij ge
poogd heeft, zich met zijn dochtertje door
gasverstikking van het leven te berooven.
Hij heeft zich toen echter blijkbaar bedacht
en de gaskraan weer dicht gedraaid. Als be
wijs, dat hij wel heel goed wist wat hij ge
daan heeft, kan dienen het feit, dat hij de
deur van de kamer, waar het lijk van de
vrouw lag, gegrendeld heeft, om aan zijn
zoontje, die naar beneden kwam, te beletten
dat hij zijn bloedende moeder zou zien liggen.
HU zei tegen zijn zoontje, dat hij maar naar
zijn tante moest gaan. Eigenaardig is ook.
dat K. zich niet meer kon herinneren, waar
de Ringvaart was, hoewel hij er dichtbij
woonde en zelf met verf op de ruiten aan den
buitenkant van de keuken geschilderd had:
„blijf bij je broertje, ik ga me verdrinken in
de RingvVerder is hij niet gekomen,
want toen kwam hij met zijn kwast bij het
houtwerk van de ruiten. Hij was een driftig
en kort aangebonden man.Toenhij Maandag
middag met het lijk van zijn vrouw gecon
fronteerd werd, toonde hij niet het minste
berouw en niet de minste aandoening. Er
kwam geen traan in zijn oog. Zondagmiddag
heeft hij nog op heel normale wijze een ge
sprek gevoerd. Zijn zwager kreeg daarbij niet
den indruk, dat hij niet goed bij zijn positie
ven zou zijn. K. ging zich nooit aan sterken
drank te buiten en heeft nooit eerder het
voornemeen gehad om zijn vrouw te vermoor
den. Na zijn daad heeft hij kalm in de keu
ken een brief aan zijn broer geschreven. Bij
de worsteling met zijn vrouw is nog een pa
neel van een kastdeur in de kamer ingedeukt.
De vrouw was heel klein en tenger van
postuur en de dader zwaar gebouwd. Het
heeft hem» dus niet veel moeite gekost om
zijn vrouw te overmannen. Hij ls een tijd
onder dokters behandeling geweest en den
laatsten tijd werd hij behandeld door een
zenuwarts. Trouwens, voor de rust in het
huisgezin heeft hij nog een tijd bij zijn
ouders gewoond, maar bracht af en toe een
bezoek aan zijn vrouw en kinderen. Vroeger
was hij ook kellner".
SPAKENBURGERS NAAR
ZAANDAM.
ONDER POLITIEGELEIDE.
AMSTERDAM, 30 April (VD.) Heden
morgen zijn aan het Centraal-station ge
arriveerd 16 inwoners uit Spakenburg. Zij
hebben aan den kant van de De Ruyter-
kade het station verlaten. Er was hier veel
politie aanwezig.
Op een zolderschuit getrokken door een
motorboot van een der Zaansche fabrikan
ten zijn zij naar Zaandam vertrokken on
der geleide van een politiebootje.
AUTO DOOR EEN TREIN
GEGREPEN.
VIJF PERSONEN GEDOOD.
ELKTON (Maryland), 30 April (N. T. A.)
In de nabijheid der stad werd een auto
met een uit 6 personen bestaande familie op
een spoorwegovergang door een trein gegre
pen. Vijf der inzittenden werden op slag ge
dood. Een kind van 9 maanden werd zwaar
gewond.
REVUE „HAARLEM O'ER DE STREEP".
De vorige week gaf de R. K. Kring alhier
een welgeslaagde en gunstig beoordeelde
opvoering van de Revue: „Haarlem over de
streep."
In verband met het- succes cn de vele aan
vragen heeft de Kring nu besloten tot een
tweede uitvoering van dezelfde revue in den
Stadsschouwburg op Donderdag 2 Mei as
Hierboven een raak caricatuur op den ont
wapening sarbeld in GenèveZooals men zich
herinnert, heeft, de voorbereidende ontwa
peningscommissie bij haar besprekingen de
reservetroepen uitgesloten, ondanks het ver
zet van de gedelegeerden van Nederland,
Duitschland cn Sovjet-Rusland. Terwijl men
dus tracht de troepenmachten te beperken,
laat men de regeeringen de vrije hand op
het punt van de geoefende reserves, die dus
naar believen uitgebreid kunnen worden.
Terecht mag ,men dus bij de bovenstaande
teekening zeggen,Jioe kleiner een soldaat
wordt, des te grooter wordt zijn schaduw
HAARLEM, 30 April
Naar de Maan.
De Engelsche aviateurs A. G. Jones-Wil-
liams en N. H. Jenkins zijn in 50 uur en 38
minutenvan Cranwell in Lincolnshire (Noord
Engeland)naar Karachi in Britsch-Indlë ge
vlogen, 7600 K.M. in éen vlucht afleggend.
Dit is de eerste non-stop vlucht naar Indlë.
De wereld zal natuurlijk nauwelijks tijd heb
ben om zich te verbazen over het feit dat
Indië in twee dagen bereikt wordt, want
luchtvaart-records zijn er net als alle an
dere, alleen om verbeterd te worden. Eer de
twee Britten in hun vaderland terug zijn,
met fanfares en gejuich ontvangen en door
den koning gedecoreerd, zullen wellicht al
een paar andere luchtmannen er in slagen
om in twee dagen Calcutta te bereiken, of
in drie dagen Australië, en het is een kwes
tie van korten tijd dat iemand de aardbol
rondvliegt, non-stop natuurlijk, in een week
of zoo.
Dit laatste plannetje wordt, volgens een
bericht in de „Washington Post", nu al be
raamd door zes Amerikaansche aviateurs,
aangevoerd door captain Harry Lyon. Zij
willen hun fantastische reis in September
a.s. ondernemen. Er moeten 22 benzine
depóts op hun route komen, waarboven de
reservoirs ln de lucht zullen worden bijge
vuld. Start te New-York. De reis zal verder
gaan over Boston, Nova Scotia, over den,
Atlantlschen Oceaan met koers naar Glas
gow, vandaar langs een Noordelijke route
over Siberië, dan naar Nome in Alaska en
tenslotte weer naar Amerika.
Als dit gelukt zal zijn, begint het maximum
der luchtvaartrecords, tenminste ln horizon-^,
tale richting, te naderen. Men kan dan nog'''
wel tijden verbeteren, en desnoods een jaar-
lijkschen wedstrijd instellen in het aardbol-
rondvliegen, maar als het eenmaal zoover is,
dat de winner het in een dag of iets derge
lijks doet, is de aardigheid er allang van af.
Iets nieuws zal bedacht moeten worden, en
als ik mij eens aan een voorspelling mag
wagen: nu komen weldra de geweldige pres
taties in verticale richting aan de orde. Er
bestaan hoogterecords, maar ln kilometers
berekend lijken zij nog niet veel. Dat- men nog
niet hooger gestegen is, vindt trouwens een
gereede verklaring in geweldige problemen
die daartoe overwonnen zouden moeten wor
den. De grens van het wetenschappclijk-
mogelUke is evenwel nog niet bereikt, en er
is geen twijfel dat in vele avontuurlijke
geesten de gedachte vaardig is om de wereld
te verbazen, door iets geweldigs in deze rich
ting te volbrengen. En dan liefst de weten
schap beschaamd te zetten, en tevens verder
te ontwikkelen.
De fantasie neemt van zelf, om de juiste
beeldspraak te volgen, een wijde vlucht bij
dit onderwerp. Zouden wij het toch nog
heusch beleven dat de mensch een andere
planeet bereikt, waar hij kan leven? Meer
en meer begint het duidelijk te worden dat
deze wereld behoefte heeft aan koloniale
expansie, aan meer „plaats in de zon", zooals
ambitleuse regeeringen van nietige aardbol
staatjes dat voor zichzelf plegen te noemen.
Zullen wij er vroeger of later heusch een
planeet bij annexeeren een onbewoonde
dan liefst zooals de maan schijnt tc zijn?
Als de maan een rijken bodem heeft, met
veel ertslagen en vooral petroleumbronnen
petroleum is immers zoo ongeveer het hoog
tepunt van het aardsche materialistische
streven zal het een succes zijn. Het denk
beeld trouwens, om een aantal lieden in de
letterlijke beteekenis des woords naar da
maan te kunnen helpen, zal sommige chari-
tabele naturen al bij voorbaat aanlokken.
En wij zullen het allen eens zijn over de
wensche'.j'jkheid dat er hier wat minder men-
schen waren, en over de uitzending van het
surplus naar een andere planeet, waar wij
het van harte een goed bestaan en veel heil
en zegen zouden wenschen. Het overbevol-
kingsprobleem, het werkloosheidsprobleem,
verkeersprobleem,, het volkshuisvestingspro
bleem en al de verdere aanverwante proble
men zouden buitendien op vlotte wijze opge
lost kunnen worden. Als die maan maar
vruchtbaar en van dragelijk klimaat bleek
te zijn.
Aan haar Idyllische voordeelen kan nie
mand twijfelen. En als het eenmaal zoover
komt dat wij zullen kunnen kiezen waar wij
wonen zullen: hier of op de maan, weet lk
ook nog niet wat ik doen zou. Die eerste lui
die er heengingen zouden ongetwijfeld goed
gezelschap zijn: een ondernemende groep,
belust op avontuur en vol koene plannen. Er
zou aardig wat te doen wezen, op touw te
zetten en uit tc werken, en er zouden niet
te veel menschen zijn, verschrikkelijk veel te
veel, zooals hier beneden
Wonderlijk, zoover als de fantasie Je kan
voeren.
Die tweedaagsche non-stopvlucht naar
Indië opent het naar-de-maan-gaan als een
schoon vooruitzicht, vol van de heerlijkste
mogelijkheden....
R. P.
CONCERT „SANTA LUCIA"
Daar het door verschillende omstandighe
den niet Ls mogen gelukken het laatste con
cert in dit seizoen zooals gewoonlijk in cie
Gem. Concertzaal te doen plaats hebben, zal
bovengenoemde vcücenlging nu bij uitzon
dering een tweetal concerten voor haar do
nateurs geven op Donderdag 2 en Maandag
6 Mel a.s. in het R.-K. Jeugdgebouw, Koning-
stelnstraat 2.
Medewerking zullen verleenen MeJ. 3ab
Baas, zang, de heer Jan Hoeben, viool en mej.
Nely Verdel, begeleiding.
Ook voor dezen avond is wederom een keu
rig programma samengesteld.
