De 1-Meifeesten te Haarlem en elders.
HAARLEM'S DAGBLAD
TWEEDE KAMER.
DONDERDAG 2 MEI 1929
VIERDE BLAD
1 Mei.
De financiëele verhouding afgehandeld. Vrüdag
eindstemming. In- en doorvoer van eieren.
Waarborgen voor export-producten. De krank
zinnigenwet gewijzigd.
De Kamer moest vandaag nog een staartje
afdoen van het wetsontwerp tot regeling van
de financieels verhouding tusschen Rijk en
Gemeenten.
Allereerst werd, na heel korte discussie,
een regeeringswijriging aanvaard voor nood
lijdende gemeenten. Voor noodlijdende ge
meenten, die na 1 Januari 1929 en voor 1
Mei 1931 buitengewone hulp van het Rijk
ontvangen en die voor één of meer der ja
ren van het tijdvak 1 Januari 1926 tot 1
Januari 1929 de rekening van den gewonen
dienst hebben afgesloten of moeten afsluiten
met een tekort, wordt het bedrag van dit
tekort bij het inschakelen van de (in de vo
rige week zoo uitvoerig besproken) garantie
regeling geheel of gedeeltelijk als opbrengst
van de gemeentelijke inkomstenbelasting be
schouwd.
Vervolgens heeft Dr. v. d. Tempel daar
toe mede door den heer Schaper gedrongen
zich een échec bespaard, door rijn amen
dement in te trekken, dat het maximum
aantal opcenten, hetwelk de gemeenten op de
gemeentefondsbelasting mogen heffen, van
80 op 120 wilde brengen. Echter des mi
nisters „onaannemelijk" (Dr. v. d. Tempel
had volkomen gelijk) zou een volledig onzui
vere stemming hebben teweeggebracht. Kans
op aanneming was er immers niet.
De heer Smeenk bleef zijn amendement
handhaven, zelfs nadat de minister van Fi
nanciën een z.i. betere redactie had aan de
hand gedaan. Zoowel de heer Smeenk als de
minister wenschten tegemoet te komen aan
die gemeenten die ondanks alle moeite er niet
in zouden slagen om hare begrooting slui
tend te maken. Waar de heer Smeenk tot
voorwaarde voor de uitvaardiging van een
KB, dat het opcenten-maximum op 100 zou
kunnen bepalen, wilde gemaakt zien het door
de gemeenten inschakelen van een progres
sief tarief voor de opcenten op de gemeen
tefondsbelasting, daar wilde de minister de
voorwaarde stellen, dat een gemeente alle
heffingen tot redelijke bedragen moest heb
ben opgevoerd, wilde zij voor verhooging van
het maximum aantal opcenten in aanmer
king kunnen komen.
De heeren Smeenk's amendement werd
aanvaard met 4721 stemmen. Uit deze
stemmenciifers blijkt, dat, wanneer alle so
ciaal-democraten aanwezig waren geweest
en niet slechts het tiental, dat vandaag op
de soc.-dem. banken zat de 1 Mei-dag
oefende zijn invloed het amendement-
Smeenk tóch was aangenomen. t
Wij maken deze opmerking, wijl de heer
Albarda het voorstel deed de stemming over
het amendement uit te stellen tot morgen,
wijl er gisteren op had mogen gerekend wor
den, dat de behandeling van het verhoudings
ontwerp ten einde zou zijn gevoerd. De af
wezigheid van het grootste deel der s.-d.
fractie wegens den 1 Mei-dag was hem daar
toe aanleiding. Het was misschien van de
Kamer niet onvriendelijk geweest, wanneer
zij aan den wensch van den heer Albarda
had voldaan. Zij deed 't niet met 4721
stemmen werd het voorstel-Albarda verwor
pen maar wij zeiden reeds: de s.-d. to
tale aanwezigheid zou geen verandering heb
ben gebracht. Ook zouden wij willen vragen
of het niet beter zou geweest zijn van den
heer Albarda, om te verzoeken op den lsten
Mei niet te vergaderen. Want is er eenmaal
een vergadering uitgeschreven, dan moeten
er ook besluiten kunnen genomen worden.
A.s. Vrijdag te 1 uur zal de eindstemming
over het geheele wetsontwerp worden ge
houden.
Onder algemeene toejuiching lauweren
werden gevlochten rondom het door het bui
tenleven gebruinde hoofd van minister Kan
door de heeren Ebels, Weitkamp, Korten-
horst en van Voorst tot Voorst gingen
twee wetsontwerpen onder des voorzitters
hamer door.
Allereerst het ontwerp, dat bepalingen
vastleggen wilde betr. den in- en doorvoer
van kippen- en eendeneieren. Dit ontwerp
hing samen met een besluit van de Engel-
sche regeering, waardoor het verboden werd,
eieren in Engeland in te voeren of ingevoer
de eieren ten verkoop uit te stallen, die niet
voorzien zijn van een aanduiding van het
land van herkomst. Aan dezen eisch zouden
natuurlijk de eieren-exnorteurs zelve kunnen
voldoen. Maar tegelijk zou daarmee de
mogelijkheid geschapen zijn, dat buitenland-
sche knoeiers van ons land uit met „Hol
land" hunne eieren gingen bestempelen. Bo
vendien zou het gevaar ontstaan, dat het
Nederlandsche product daardoor in dlscre-
diet komen kan, wijl elke Engelsche ei-ge
bruiker oogenblikkeüjk bespeuren zou uit
welk land het slechte ei komt. Wat alles dan
Nederlandschen export groote schade zou
kunnen berokkenen. Het wetsontwerp wilde
er nu tegen waken, dat onder den Neder
landschen uitvoer geen van het Nederland-
sche oorsprongmerk voorziene eieren voor
komen, welke van uitheemschen oorsprong
zijn.
De heeren Kortenhorst en Weitkamp vroe
gen expresse maatregelen tegen koelhuis
eieren. Maar de bewindsman betoogde, dat
daarop voldoende toezicht bestaat.
Het tweede wetsontwerp, dat op hetzelfde
gebied ligt op het gebied van toezicht op
den uitvoer van producten werd ook aan
genomen. Zonder discussie en zonder stem
ming. Dit ontwerp heette officieel: „Voor
schriften betr. het waarborgen van bepaalde
elg. ischappen of hoedanigheid in uitgevoer
de voortbrengselen van het- landbouw-, tuin
bouw-, veeteelt- en zuivelbedrijfDit ont
werp bedoelt te geven den algemeenen
grondslag voor bijzondere regelingen, welke
zich ieder bewegen op het terrein van een
bepaald uitvoerproduct, bijzondere regelin
gen in overleg met belanghebbenden. Dit
laatste ligt vast in het ontwerp. De inhoud
immers voor de bijzondere regeling hangt
nauw samen met den aard van het product.
Het goede van dit algemeene ontwerp is nu
dit, dat, wanneer er gevaren dreigen, oogen
blikkelijk op grond van het ontwerp, een al
gemeene maatregel van bestuur kan uitge
vaardigd worden op korten termijn, welke
dan spoedig door een wetsontwerp kan ge
volgd worden.
De bedoeling Is natuurlijk maatregelen te
treffen, gelijk b.v. reeds praktijk hebben ge
kregen voor de boter, de kaas en de haring
in een kwaliteits- of garantie-merk of iets
dergelijks.
De Kamer is blijven steken in de wijziging
van de Krankzinnigenwet. Algemeen juichte
de Kamer de hoofdzaken van het ontwerp
toe. De heeren v. d- Heide, Dr. Vos en van
Schaick brachten met mej. Katz en mevr.
Bakker-Nort den beiden ministers, die het
ontwerp hadden ingediend n.l. den heeren Kan
en Dormer hulde. Voor die hulde was reden.
Immers, het werd nu mogelijk gemaakt, dat
aan bepaalde, daarvoor in aanmerking ko
mende krankzinnigen verlof kan worden ge
geven, het werd mede mogelijk gemaakt, dat
ook armlastigen en onvermogenden in bij
zondere en particuliere inrichtingen kunnen
geplaatst worden en in de derde plaats
wij noemen enkele hoofdzaken wordt ook
aan den verpleegde zelf de gelegenheid ge
schonken, ontslag uit het krankzinnigen ge
sticht te vragen. Ook worden de waarborgen
tegen willekeurige opneming versterkt. Waar
de heer Dr. Vos en mej. Katz pleitten voor
een meer principieele wijziging, een alge
meene herziening, die rekening hield met de
moderne inrichten op psychiatrisch gebied,
daar liet minister Kan dezen wensch een
wensch, de Kamer adviseerende aan te
nemen, wat zij zich voorgelegd zag en wat
algemeene instemming verwierf.
Minister Kan beloofde de wettelijke rege
ling der nazorg in onderzoek te nemen.
Morgen zeggen wij nog iets over de artike
len, in verband met de dan daarover en over
in te dienen amendementen te houden be
sprekingen.
Zonder de minste moeite vereenigde de
Kamer zich met het ontwerp tot Intrekking
van het tweede lid van art. 59 der wet op
de Grondbelasting. Dit ingetrokken tweede
lid schreef een herschatting om de twintig
jaar voor van de belastbare opbrengst van de
gebouwde eigendommen.
INTIMUS.
Kinder-Meifeest in twee zalen.
In ons vorige nummer konden wij nog
melden, hoe te half twee Woensdagmiddag
de kinderfeesten, georganiseerd door het
Mei-comité waren begonnen! Omdat er zoo'n
enorm groot aantal kinderen aan deel nam
werden ze gegeven in de Gemeentelijke
Concertzaal en in het gebouw van den
Haarlemschen Kegelbond tegelijk. In de
Concertzaal werden films gedraaid, die het
jonge volkje ten zeerste amuseerden. Ach,
het tegenwoordige geslacht van ouders is
niet jong genoeg om uit eigen ervaring te
weten hoe heerlijk voor een kind een film
voorstelling is, waar geschikte rolprenten
vertoond worden. Het kan het slechts gis
sen of opmaken uit het enthousiasme van
zijn spruiten. En daar bestond gelegenheid
te over toe, Woensdagmiddag. Eerst wekte
een Vogelfilm de belangstelling van jonge
oogen en harten, daarna was het de nog
altijd boeiende geschiedenis van Robinson
Crusoë, die de aandacht vele acten lang ge
vangen hield. Er waren heel veel goede en
mooie momenten in dezè film, bijvoorbeeld,
waar de verlatene de armen strekt naar d9
einöelooze zee, die hem nochtans geen schip
geeft ter verlossing en ook het droombeeld
van Robinson.
Tooneeltjes als van den aap en den hond,
de dood van het hondje en zijn begrafenis
troffen door hun diep gevoel.
Leden van de Arbeiders-Jeugdcentrale be
geleidden zeer smaakvol met mandoline en
fluit.
In de pauze week de stilte die tijdens de
•filmvertooning heerschte voor een opge
wekt rumoer, een leven zooals het op een
kinderfeest hoort te zijn. Toen speelde de
muziek, het arbeidersmuziekcorps „Excel
sior", onder leiding van zijn directeur den
heer Peter Wit, en de heele zaal raakte in
deining. Vooral van het balcon af was dat
leuk om te zien. Die deining verhinderde
inmiddels niet, dat men intusschen behage-
lijk van groote ronde koeken de randjes af
knabbelde en verfrisschenden drank dronk
bij volle teugen.
Nadat nog wat grappige films vertoond
waren kwam aan het feest te ruim vier uur
een einde.
In den Kegelbond werd de poppenkast
vertoond. Gelukkig blijft de poppenkast als
volksvermaak in trek, alle modernere amu
sementen ten spijt. Maar aan moderne
stroomingen heeft ook de popenkast niet
kunnen ontkomen. Men heeft de requisieten
en décors, de poppen en het „scenario" voor
den poppenkast op een hooger plan gebracht
Zoo is gekomen het paedagogisch poppen
spel, gelijk de heer Kellenbach uit Den Haag
dit vertoont, zooals de kinderen in den
Kegelbond het Woensdag zagen. De heer
Kellenbach voert sprookjes ten tooneele
en hii verbindt er een moraal aan. Vrees
niet. dat de vertooning daardoor een zede-
preek wordt. Het tegendeel heeft de jeugd
ondervonden. De kleinen hebben genoten
van Rood Kapje en de Wolf en van de ver
makelijke geschiedenis van „Tafeltje dek
je", maar het allerliefst Is den kinderen toch
nog maar immer Jan Klaasen dien zij harte
lijk toegejuicht hebben om zijn dwaze gri
massen.
Ook hier werden versnaperingen rondge
deeld met kwistige hand door de vele
vrouwen, die haar diensten het 1 Mei
comité ter beschikking hadden gesteld. Even-
als verleden jaar mag het kinder-Meifeest
uitnemend geslaagd heeten.
De optocht.
Wederom was Woensdagavond de vlucht
heuvel van de Groote Markt door een groote
politiemacht afgezet, ditmaal voor het op
stellen van den optocht der moderne arbei
dersbeweging.
De stoet was niet zoo lang als andere ja
ren. Er reden nu ook geen praalwagens mee.
Wel was het aantal organisaties bijzonder
groot. De stoet werd als volgt geformeerd:
Bestuur H. B. B. en S. D. A. P.; Muziek; 1.
Spoor en Tram. 2 Bouwvakarbeiders, 3 Me
taalbewerkers, 4 Schilders, 5 Ambtenaren,
Muziek, 6 Transportarbeiders, 7 Typografen,
8 Handels- en Kantoorbedienden, 9 Bak
kers, 10 Stem des Volks. 11 Vrouwenclub, 12
Overheidspersoneel, 13 Land- en Tuinbouw.
14 Hotelpersoneel. 15 Part. Chauffeurs, 16
Kleermakers. 17 Fabrieksarbeiders, Muziek,
18 Meubelmakers. 19 Lito, Foto Chemigrafen,
20 Stucadoors, 21 Sigarenmakers. 22 Onder
wijzers, 23 Straatmakers (Haarlem), 24
Straatmakers (Bloemer.daal), 25 Slagers, 26
A. J. C„ 27 S.D.A.P., 28 Instituut voor Ar
beidersontwikkeling. 29 V-A.R-A-, 30 Nederl.
Vereen, tot afschaffing van Alcoholhoudende
Dranken, 31 Arbeiders Sportbond.
Voorop reed weer inspecteur P. van Ton
geren met twee ruiters en daarachter twee
In 't rood gekleede herauten.
Behalve eenige leden van de sociaal-demo
cratische raadsfractie liep ook wethouder
Mr. J. Gerritsz mee.
Verschillende leuzen op gekleurde doeken
werden meegevoerd.
We lazen o.a. de volgende: „Wij hebben
reeds veel tot stand gebracht; hebt gij daar
aan meegedaan?" „1 Mei Arbeidersfeest
dag". „Vrede beteekent welvaart".
.Eischt medezeggenschap". „Op voor de
socialisatie!" Ook de nieuwe Ziektewet
kan ons niet bevredigen; strijdt mee p3or een
betere". „Wij eischen Staatspensioen!"
„Arbeiders aller landen, vereenigt u!"
„Coöperatie is zelf doen" „Op voor ont
wapening!" „Wij eischen een zorgeloozen
ouden dag" „Strijdt mee voor den acht-
urendag" „Strijd is de voorwaarde voor
overwinning". „Arbeiders, verrijkt uw ken
nis; sluit u aan bij het instituut voor Ar
beidersontwikkeling" „Oorlog is vernieti
ging" „Wij eischen vacantie!" enz.
De stoet werd gesloten door een groote
groep vrouwelijke en mannelijke leden van
den Arbeiders-Sportbond, die evenals de 250
leden van de A. J. C. een frisschen indruk
maakte.
Begeleid door muziek trok de stoet langs
de volgende wegen naar het Gemeentelijk
Concertgebouw: Groote Markt. Smedestraat,
Kruisstraat. Kruisweg, viaduct Kruisweg,
Kennemerplein, Frans Halsplein (rechts),
Zocherstraat. Pres. Steljnstraat, Reitzstraat,
Javastraat, Soaansche Vaartstraat, At.ieh-
straat. Floresstraat, Schoterboschstraat, Lin-
denstraat, Piinboomstraat, Hoogerwoerd-
straat. Ter Spijtstraat. Kleveriaan, Judith
Leijsterstraat, Saenredamstraat. Maerten
van Heemskerkstraat. Staten Bolwerk, Via
duct Kenaimark (links). Nassaunlein. Nas-
saulaan. Zijlstraat, Groote Markt, Rivier-
vischmarkt.
Bij achten kwam de stoet bij het Concert
gebouw aan, waar hij in goede orde ontbon
den werd.
Het avondfeest.
Zooals te verwachten was, was de Groote
Gemeentelijke Concertzaal, waar naast het
tooneel en langs de wanden van de zaal de
vaandels van de verschillende vereenigingen,
die aan de demonstratie hadden deelgeno
men, stonden opgesteld, stampvol, toen de
voorzitter den avond opende.
Iets nieuws op het tooneel bij deze 1 Mei-
vierlng was de microfoon. Zcoals bekend was
door de zorgen van de „Vara" het mede-
genieten van deze viering, ook voor hen die
niet aanwezig konden zijn, mogelijk ge
maakt.
Zoo hebben dan de luisteraars thuis kun
nen vernemen dat de heer A. Mars, voorzit
ter van den Haarlemschen Bestuurdersbond.
in zijn geestdriftig openingswoord er de aan
dacht op vestigde dat nu reeds 40 jaar
lang op 1 Mei door de arbeiders wordt gede
monstreerd. De demonstraties nemen steeds
in omvang toe, omdat de arbeidersbeweging
in kracht groeit.
Spr. bracht voorts dank aan de „Vara",
voor hare zoo gewaardeerde medewerking en
zeide o.m., herinnerend aan den door de Vara
gevoerden strijd: „De Vara zal haar recht
opeischen en verkrijgen!"
Verder herinnerde de heer t Mars aan de
Zaandamsche staking en dan&te de A. J C.
en hen die geassisteerd hadden bij het kin
derfeest. In het slot van zijn toespraak laak
te de heer Mars de houding van sommige
muziekcorpsen, waarvan velen deel uitma
ken die tot de moderne arbeidersbeweging
behooren, wel hun medewerking toezeggen
voor Koninginnedag maar niet voor hun
eigen beweging (gefluit). Spr. hoopte dat de
ze muziekcorpsen spoedig zouden terugkee-
ren van den verkeerden weg, dien zij hebben
betreden.
Hierna werd een begin gemaakt met het
cabaretprogramma dat voor dezen avond
onder de algemeene leiding van Paul Collin
werd uitgevoerd.
Stella Seemer, die inderdaad mag zeggen
(zooals ze deed) dat ze hier te Haarlem een
goeden naam heeft, had met verschillende
liedjes en voordrachten veel succes, vooral
haar anti-oorlog-voordracht werd met een
donderend applaus beloond.
Sofia Galirruc, verdienstelijk lid van Paul
Collin's gezelschap deed haar danskunst be
wonderen in eenige Spaansche dansen en de
humorist Dumas deed zich in zijn repertoire
hooren.
Hierna was het woord aan den heer C.
van der Lende, bestuurder van het N. V. V..
voor het uitspreken van de Meirede.
Spr. sprak zijn vreugde uit over de over
winning, onlangs door de sociaal-democraten
in Denemarken behaald- Stauning heeft daar
nu een programma ontworpen, waarop de
ontwapening nr. 1 is.
Ook in Engeland hebben de partijgenooten
goeden moed bij de aanstaande verkiezingen
de conservatieve regeering omver te werpen.
Uit België komen hoop gevende berichten. In
Amsterdam werd op 1 Mei een schitterende
optocht gehouden en het aantal betoogers
was veel grooter dan verleden jaar. Dc be
weging groeit. Het gaat de S. D. A. P. goed.
De partU zal straks 60.000 leden hebben. Ook
het N. V. V. gaat steeds vooruit. De Vara
eischt haar plaats in den aether op. Spr.
uitte den wensch dat na de verkiezingen de
S. D. A. P. tot de conservatieve heeren za!
kunnen zeggen: „Goeden nacht en wel te
rusten".
De heer van der Lende besprak vervolgens
in het kort dc vier leuzen van de S. D. A. P.:
Staatspensioen. Nog 40.000 ouden van da
gen in ons land zijn zonder eenige verzor
ging. Voor hun hulpgeroep mag de S. D. A.
P. niet doof blijven.
De achturen dag. De bourgeoisie neem»,
langzamerhand terug, wat rij vroeger toe
zegde. Zeer vele arbeiders vallen nog niet on
der de Arbeidswet en hebben een onbeperkte
werkweek: winkelbedienden, chauffeurs, in
het restaurantbedrijf werkenden enz. De
conventie van Washington is in ons land nog
niet geratificeerd, evenmin als ln Engeland.
Medezeggingschap. Nog steeds zijn de
trusts machtig en maken kolossale winsten.
Medezeggingschap zal hiertegen in kunnen
gaan. Evenals tegen de rationaliseering in
de bedrijven, hetgeen niets anders is dan hel
opvoeren van de productie, wat weer neer
komt op afbeulen van de arbeiders. Medezeg
gingschap zal het kapitalisme, dat gebaseerd
is op niets dan winst, onttroonen.
Ontwapening. Daarmede ls het nog lang
niet wat het zijn moet. In Genève kunnen de
heeren het niet eens worden. Intusschen
moet de S- D. A. P. niet wanhopen aan Ge
nève. De ontwapeningscommissie moet op
gestuwd worden. „Liever dood ln den strijd
tegen den oorlog dan in den oorlog"! (ap
plaus)
Over de staking in Zaandam zelde spr., da;
de Centrale Bond er zóó voorstaat, dat de
strijd desnoods tot het volgend jaar Mei kan
worden volgehouden. De strijd der landar
beiders in Oostelijk Groningen staat er niet
zoo goed voor. Maar het land staat achter
dezen strijd.
Met het reciteeren van het gedicht: „Wij
rijn niet meer bang om opstandig te zijn",
eindigde spr. zijn luid toegejuichte rede.
Na de pauze danste Else Dankmeyer eenige
dansfantasieën: een Oostersche fantasie-
dans, een Hongaarschen dans van Brahms
en een Wiener Wals: waarna Stella Seemer
weer „liedjes en wijsjes'' ten beste gaf en
Dumas nog eenmaal de lachers op zijn hand
kreeg.
De avond werd op aangename en artistieke
wijze gesloten met enkele beurt- en samen
zangen van het gezelschap Pisuisse: de da
mes Diny van Maarle en Sofia Galirrué en
Paul Collin en Henk Stuurop.
Onder het zingen van de Internationale
verlieten de aanwezigen de zaal.
By de communisten.
De afd. Haarlem der Comm. Partij, Int.
Rooae Hulp, Rev. Soc. Vrouwenbond. Prop.
Comm., Rev. Vakbewegingstaktlek, hadden
Woensdagavond in het Brongebouw een ver
gadering belegd. De vergadering stond onder
leiding v$u het lid van den Raad, den heer
Peper.
In 't openingswoord zelde de heer Peper
dat de geringe opkomst van de vergadering
is te wijten aan de verdeeldheid die er is
onder de lieden met een rev. sentiment.
Verder deelde spr. mede dat mevr. Van Zelm
wegens ziekte met kan optreden. Daarna
werd het woord verleend aan den eersten
spreker.
De eerste spreker de heer G. van Mun
ster, handelde over het optreden in
Duitschland tegen de communisten en dc
voorlichting die dienaangaande het orgaan
der S.D.A.P. in Nederland geeft. Spr. zeide
verder dat óók bij de groep, die Sneevliet
bezig is te vormen en bij de groep Wijnkoop
een revolutionair sentiment aanwezig is.
maar dat aan die groepen duidelijk dient
gemaakt te worden dat alléén binnen het
kader van het internationaal communisme
met succes den strijd tegen het kapitalisme
is te voeren.
De 1 Mei-leuzen van de communisten licht
te spr. nader toe. oan. die aangaande de
uitkeeringen aan de werkloozen. De soc.-dem.
mennen dat die zaak niet is te bereiken ln
deze „kapitalistische maatschappij", aldus
spr. Maar, de soc.-dem. zelf gaan nu mani
festeeren onder de leuze van „ontwape
ning" alsof in „deze maatschappij" een ont
wapening is te bereiken, voegde spreker
daar aan toe.
Over de houding die de soc.-cem. in ons
land aannemen m het ontwapeningsvraag-
stuk had spr. woorden van critlek. Hun
leuze van ontwapening is niets dan een ..hol
le leus" concludeerde spr. Opmerkelijk is,
deed hij opmerken, dat volgens 't ontwape
ningsrapport der soc.-dem. in Indië het „mi
litair geweld" dient te worden gehandhaafd.
Voortgaande noemde spr. de leuze: „Indië
las van Nederland", de eenige leuze die ten
opzichte van de ko'oniën dient te worden teo-
gepast en kwam hij op tegen het imperialis
me.
Daarna werd afgedraaid een gramofoon-
plaat met een rede van den heer Louis de
Visser. Nog volgde zang v?n den heer Van
Vloten met pianobegeleiding. Tenslotte werd
gesproken door D 3 r s o n s (een verbannen
Indonesiër) bij wiens binnenkomen in de
zaal de Internationale werd aangeheven.
D a r s o n s deelde mede dat te Berlijn en
te Parijs, naar ingekomen berichten de Mei-
demonstraties niet rustig zijn geëindigd. Te
Berlijn vielen eenige dooden (geroep:
„schande" en te Parijs werden honderden
gevangenen gemaakt.
En verder, na een herinnering aan het
ontstaan van den Meidag, trad spr. in bij
zonderheden aangaande den strijd der com
munisten in het oosten en in Indië. De
„kameraden" in Holland wekte spr. op ook
aan de beweging in het oosten te denken.
En dat. cmdat de strijd die in 't oosten
wordt gestreden 'n deel van den algemeenen
strijd des arbeiders is; die strijd óók is een
strijd tegen onderdrukking".
De heer Peper sloot de vergadering met
woorden van dank aan de sprekers.
Te Santpoort.
Onder vrij gunstige weersomstandigheden
hebben Woensdag eon 10-tal afdeelingen van
politieke- en vakorganisaties hier ter plaat
se het 1 Mei-feest gevierd.
Des morgens om 9 uur was het aantreden
tusschen ce woningen van Bloemendaal-
Noorcl en het gebouw der Coöperatie „Voor
uitgang". In optocht ging het daarna naar
het „Eigen Gebouw", waar de voorzitster van
de S. D. Vrouwenclub. Mevr. M. G. v. Veen
een gedenksteen plaatste.
Toen deze plechtigheid was geschied, werd
de tocht naar Santpoort-dorp ondernomen,
waar het feestterrein was gelegen in „Ter
ras", nabij de Chr. School.
Hier was alles voor ontvangst van oude
en jonge Meivlerders in gereedheid ge
bracht.. Men amuseerde rich buitengewoon
met spelen, dansjes, ringen enz. Intusschen
werd re dorstige en snoeplustige mensch
niet vergeten cn werd „koffie gedronken"
in ..Zomerlust'
Hier vond des avonds ook de 1 Mei-verga
dering plaats, waarvoor de belangstelling
zeer groot was.
De heer Bakker riep allen het welkom toe
en verheugde zich er over. dat deze 1 Mei
dag zoo buitengewoon goed geslaagd was.
Hierna was het woord aan de gem. Zang-
vereenlging .Morgenrood", weke een twea-
tal strijdliederen deed hooren.
Een succesnummer bleek de opvoering van
„Prometheus" van H. Roland Holst door een
spreekkoor te zijn. Daartoe droeg zeer bij ce
duidelijke verklaring van Mevr. M. G. v. Veen
De Meirede werd uitgesproken door don
heer M. v. Veen. Deze had zijn rede ge
noemd .De onbekende Arbeider" met wie a
hij bedoelde hen, die in stilte arbeidden voor
de partij in hun naaste omgeving. .Dat zijn
aldus spr. ..de kurken, waarop de partij
voor een goed deel drijft. Geen leider ten
doen, wat zij in hun dagelljksch leven ver
richten. Verder behandelde spr. de Meileu
zen der S. D. A. P.: Strijd voor den 8-urigea
werkdag. Medezeggingschap der Arbeiders,
Premie vrij Staatspensioen. Ontwapening.
Na diens met applaus beloonde rede. werd
een tableau „Marianne" te zien gegeven, het
welk niet naliet indruk te maken.
Hierna werd op straat een stoet gefor
meerd en trok men onder de tonen van een
vroolljken marsch van „Excelsior" uit Haar
lem en voorzien van fakkels naar LJ mui-
den-Oost. Dat deze stoet een fantastisch ge
richt opieverde is te begrijpen.
Te Veisen.
De S. D. A. P. vierde ook dit Jaar in onze
gemeente het Meifeest in samenwerking met
den IJmuider Bestuurdersbond. Des morgens
om tien uur trokken eenige honderden kin
deren uit alle deelen der gemeente naar Vel-
serbeek. waar op het weiland nabij de
Ver Loren van Themaatlaan gespeeld, gezon
gen en gedanst werd.
Voor de kinderen in Velsen was er een
feestelijke bijeenkomst in „Bloemoord".
Des avonds vond een openbare vergade
ring plaats in „Bloemoord en in .Thalia". In
eerstgenoemde vergadering, die drukbezocht
werd, sprak dc heer H. J. J. Ey gelshelm,
voorzitter van den Ned. Sigarenmakersbond
en werd een tooneelstukje van Upton Sin
clair opgevoerd.
De openbare vergadering, door de afdee-
ling LJmuiden en den IJmuider Bestuurders
bond in Thalia belegd, was eveneens druk
bezocht. Vóór de opening kortten de aanwe
zingen den tijd met he-t zingen van liederen.
De bijeenkomst werd geopend door den heer
den Bok, die de aanwezigen opwekte, zich
aan te sluiten bij de Vara. Nadat de Arbei
ders-Mandolineclub .Excelsior" eenige pro-
paganda-liederen had gespeeld, trad als
spreker op de heer Sormani van Amsterdam.
Hij zeide dat hij geen verkiezingsspeech zou
houden, omdat hij meende dat dit niet de be
doeling van den 1-Metdag is. Do Meidag ls
een dag met een hooge symboliek. Spreker
wees op de groote cultureels beteekenis van
den 8-urendag, die de hoeksteen van de ar
beiderswetgeving genoemd kan worden.
Uitweidende over de beteekenis van den
8-urendag, noemde hij dezen de poort,
waardoor men de socialistische samenleving
zou binnentreden. Ten opzichte van de:i
8-urendag heeft onze regeering woordbreuk
gepleegd. Ondanks de schoone beloften van
1919 doet zij niets voor de uitbreiding van
den 8-urendag. Landarbeiders, transport
arbeiders enz., staan nog buiten den 8-uren
dag. Medezeggingschap is mode een zeer be
langrijke eisch Spreker betreurde het, dat
alle arbeiders dit nog niet begrijpen. De be
langrijkste leuze: „vóór de ontwapening, te
gen oorlogsvoorbereiding", behoeft haast
geen verdere aanbeveling. De arbeiders moe
ten bij een oorlogs-psychose zorgen voor het
tegengif. De fascistische ideeën vinden meer
en meer aanhang, doordat de bourgeoisie
de democratie heeft vaarwel gezegd-
Na afloop der vergaderingen werden fak
keloptochten gehouden. Van drie plaatsen
uit, nl. van IJmuiden-Velscn en Santpoort
trokken lange stoeten met talrijke kleurige
banieren naar het terrein voor de H. B. S.
Vooral de stoet van IJmuidcn was zeer lang.
Hierin liepen meer dan 300 fakkeldragers.
De stoet van LJmuiden werd voorafgegaan
door de harmonie „Voorwaarts", die van
Santpoort door .Excelsior" van Haarlem. Op
de groote vlakte voor de H. B. S. stond in dc
nabijheid van den tunnel een graaie groep
opgesteld, voorstellende „Ontwapening". Ver
licht door eenige schijnwerpers en door do
honderden fakkels der inmiddels vereenigde
optochten, vormde deze gToep een interes
sant schouwspel. Nadat een zangkoor eenige
liederen had gezongen werd allereerst nog
gesproken door den heer den Bok, die mede
deelde, dat op 16 Mei a.s. door de Vara ln
Thalia een vergadering zal worden belegd
tegen het Avro-petitionnement.
Daarna voerde de heer Eormanl nog het
woord, waarna de samenkomst te ongeveer
10.30 uur werd ontbonden.
Een ernorme menigte woonde dez' avond-
bijeenkomst bij. Ook het stille weer werkte
bijzonder mede, om dit indrukwekkende slot
van den 1-Mei-dag uitstekend te doen sla
gen.
Te Haarlemmermeer.
Woensdagmiddag had te Hoofddorp on
der begunstiging van prachtig weder do
1-Meiviering plaats, georganiseerd door de
afdeelingen van de S. D. A. P. en het N. V. V.
Omstreeks twee uur had een optocht
plaats met een praalwagen en ontplooide
banieren van het stationsplein af naar het
gemeentelijk sportterrein, voorafgegaan
door de muziekvereeniglng „Opwaarts".
Op het feestterrein werden verschillende
kinderspelen gehouden, waarna de kinderen
in een op het terrein aanwezige tent werden
onthaald.
Des avonds werd het feest In de Beurs
voortgezet en trad aldaar de heer Kruit als
spreker op, met het onderwerp: „1 Mei";
voor een en ander was nogal belangstel!''*?.
DE 1 MEI-VIERING.
IN DE GROOTE STEDEN.
In Amsterdam.
Het hoogtepunt van de 1-Mei-viering door
de sociaal-democraten in de hoofdstad was
wel de betooging, welke in het Olympisch
Stadion aan den Amstelveenscheweg heeft
plaats gehad. Reeds te twaalf uur zag het
stadion de eerste betoogers en betoogsters
binnen zUn mui-en, de traditionele "ronde
tulp op de borst gespeld of in het knoopsgat
bevestigd.
Te 2 uur werd de massa-meeting door den
federatie-voorzitter met een toespraak ge
opend, waarna het vastgesteld programma
werd afgewerkt.
Te half vier formeerden zich dc groepen
tot een grooton stoet, waarin vele vaandels
banieren en borden werden meegedragen. Jq
