OT©S1ÏJ AAN ONZE WEEK ABONNÉS 46e Jaargang No. 14072 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdf-'S Woensdag 8 Mei 1929 HAARLEM S DAGBLAD DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR. ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: pe* week 0.27J4, met Geïllusteerd Zondagsblad f 032. Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeentel 3.57%. Franco per post door Nederland 3.8714. Losse nummers f 0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-57t4. franco per post. Bureaux: Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buitenspaaroe 12 Telefoon Noa.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukkerg 10122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENTIEN1—5 regels 1.75. elke regel meer t 0-35. Reclames /0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 10.60, elke regel meer 0 15. buiten Arrondissement dubbele prijs- Onze Groentjes (Woensd- en Zaterd.) 14 regels f 0 25. elke regel meer f 0.10, uitsl. i contant Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Daim f 250.-, Wijsvinger 1150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.- DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN EERSTE BLAD ONS EERSTVOLGEND NUMMER ZAL, NAAR AANLEIDING VAN HEMEL. VAARTSDAG, VRIJDAG VERSCHIJNEN. gtRiiiiiniiiinntniiiiinniniiiiii&iiTiiiiiniiiiniiiiinBiiinniTnniniiisiniiniiiMiiinuinnnnnniiiinQniHnnMRna Wij vestigen er de aandacht op dat de courantenbezorgers verplicht zijn op Woensdag de abonnementsgelden af te rekenen, ook van die abonnementen waarvoor zij het abonnementsgeld nog niet hebben ontvangen. De bezorgers zijn niet verplicht abonnementsgeld te goed te houden. Wij roepen daarom gaarne de welwillende medewerking in van hen die per week geabonneerd zijn, om door betaling op Maandag of Dins dag vlotte afrekening mogelijk te maken DE ADMINISTRATIE AGENDA WOENSDAG 8 MEI Stadsschouwburg: Ensemble Bouber. „Zee mansvrouwen", 8 uur. Schouwburg; Jansweg. Haarl. Kinder Ope rette Vereeniging (Dir. Mevrouw R. van Edenvan Eden): „Lentebloemen"; Jantje in Modderstad". 2 uur. Cinema Palace: „Sorrel en Zoon", De 4 Ottruds, 2.30 en 8 uur. Luxor Theater: „Na den Storm"; ^Vaarwel Jeugd". 2.30 en 8 uur. Rembrandt Theater: „Wien, Wien, nur Du allein". Tooneel: Jeanne Horsten en I-Ienry Theunisse, 7 en 9.15 uur. Matinee 2.30 uur. KinderbewaarpLaats Asterstraat 1; Alge- meene ledenvergadering Vereeniging voor Kinderbewaarplaatsen, 8 uur. Gem. Concertgebouw: Bazar voor 't Doops gezinde Broederscli&pshuis te Elspeet. 2.30 5 um, 7.3010 uur. Teyler's Museum. Tijdelij'ke Tentoonstel- lang van Teekeningen door Hoilandsche Meesters der 17de eeuw. 113 uur. De Waag, Spaarne: Tentoonstelling van werken der leden van „Kunst zij ons Doel". 105 uur. Statenzaal Prinsenhof: Gemeenteraad 1.30 en zoo noodig 8 uur. DONDERDAG 9 MEI (Hemelvaartsdag) Gtadsschouwburg. Ensemble Bouber: -Zee mansvrouwen", 8 uur. Schouwburg Jansweg: „Gekke Lotje", 8.15 tmr. Doopsgezinde Kerk, Groote Houtstraat: Kerkconcert, 8 uur. Cinema Palace: „Sorrel en Zoon", De 4 Ottruds. Van 2 uur af. Luxor Theater: „Na den Storm"; „Vaarwel Jeugd". Van 2 aiur af. Rembrandt Theater: „Wien, Wien, nur Du allein". Tooneel: Jeanne Horsten en Henry Theunisse. Van 2 uur af. Teyler's Museum. Tijdelijke Tentoonstel ling van Teekeningen door Hoilandsche Meesters der 17de eeuw. 14 uur. De Waag, Spaarne: Tentoonstelling van werken der leden van „Kunst zij ons Doel", 105 uur. Gem. Concertgebouw: Bazar voor 't Doops gezinde Broederschapshuis te Elspeet. 2.30 —5 uur, 7.30—10 uur. VRIJDAG 10 MEI Bioscoopvoorstellingen, nieuw programma. Gem. Concertgebouw: Bazar voor 't Doops gezinde Broederschapshuis te Elspeet. 2.30 5 uur, 7.3010 uur. De Waag, Spaarne: Tentoonstelling van werken der leden van Kunst zij ons Doel". 105 uur. DE MOORD TE GROOTEGAST. WIJKSTRA GAAT IN HOOGER BEROEP V. Wijkstra, de moordenaar der vier veld wachters te Grootegast, zal tegen het vonnis der Groningsche Rechtbank, waarbij hij tot levenslange gevangenisstraf is veroordeeld, in hooger beroep gaan. OPERETTE-KOOR EXCELSIOR Door bovenstaand operette-koor zal Za terdag 11 Mei onder leiding van den directeur den heer Jan Overhuijs, in het Brongebouw opgevoerd worden „De Mascotta", operette iii 3 bedrijven. De hoofdrollen worden ver vuld door mej. Keizer (Bettina) mej. de Lange (Fiametta) en de heeren C. Steenkist. Van Driel, H. Landwerd, J. Kramer, M. v. Soelen. Verder groot kcor. De costumes zijn grootendeels eigendom van het koor. Na af loop bal onder leiding van den heer II. Kwekkeboom, BELGIë—HOLLAND. NOG MEER LANDGENOOTEN DIE VERLOREN! Een Zaterdagavond te Antwerpen aange komen Amsterdamsche voetballiefhebber heeft zich Zondagochtend bij de politie be klaagd dat hem een portefeuille met 2000 gulden en anderen inhoud ontstolen is, in een hotel op de Keyserlei. Een andere Amsterdamsche vereerder van internationale voetbalwedstrijden heeft bij de politie aangifte gedaan dat hem op de tram een portefeuille is ontrold geworden, waarin zich bevonden 200 guldens en onge veer 2000 francs. Het geluk heeft hem toch nog gediend, want hij raakte zijn portefeuille en inhoud na afloop van de match kwijt, hetgeen hem natuurlijk tot troost zal strekken, aldus het Hbld. DE BRAND TE ROSSUM. DE GROOTTE VAN DE RAMP TE WIJTEN AAN GEBREK AAN SYSTEEM (Zie ook elders ïn dit nummer). De Tel. had een onderhoud met den heer B. Mulder, chef-brandmeester van de Bos sche brandweer, aangaande het blusschings- werk te Rossum. De heer Mulder zeide o.a. dat de grootte van de ramp niet te wijten is geweest aan het personeel maar aan gebrek aan systeem. De kleine Bommelsche brandweer legde in tegenstelling met die van Rossum een groo te mate van organisatie aan den dag. De ge weldige uitbreiding is z.i. ook te wijten aan de omstandigheid dat op zeer ontactisch® ge kozen punten water is gegeven. Met de tien stralen waarover men beschikte had veel meer bereikt kunnen worden. De burgemeester teruggekeerd. Dinsdagmiddag om kwart over 5 is Baron van Randwyck, burgemeester van Rossum, in zijn gemeente teruggekeerd. Hij bleek sterk onder den indruk van'de ramp te zijn. Er zou gisteravond raadsvergadering gehou den worden ten' einde plannen te beramen om de daklooze gezinnen te huisvesten.Reeds heeft zich een damescomité gevormd, dat met bussen rond zal gaan bij allen die Ros sum bezoeken. Gerekend wordt op een druk bezoek op Hemelvaartsdag en men ver wacht, dat bij het zien van de gevolgen van de ramp, de gaven mild zullen vloeien. Het woord is aan Kant Wanneer de Gerechtigheid ondergaatdan heeft het geen waarde meer dat er menschen op aarde leven. Zooals wij gisteren meldden werd een aan slag gepleegd op Woldemaras. De Litausche dictator ontsnapte ternauwernood aan den dood. Zijn adjudant, die zich voor hem plaatste met uitgespreide armen, werd ge dood. Hierboven een foto van Woldemaras en diens echtgenoote. NEDERLANDS ANTWOORD AAN BELGIë. NOTA THANS TE BRUSSEL OVER HANDIGD. Dinsdag Is het antwoord der Nederlandsche regeering op de in Januari j.l. door de Bel gische regeering aan onze regeering over handigde nota, waarin het Belgische stand punt ten aanzien van de tusschen ons land en België hangende aangelegenheden was uiteengezet aan de regeering-te Brussel door onzen gezant ter hand gesteld. Jhr. van Nispen tot Sevenaer had daarbij opdracht te vragen of de Belgische regeering bezwaar heeft tegen publicatie door de Nederland sche regeering van alle, sedert de weder - aanknooping van de besprekingen, gewis selde, stukken aan de Staten-Generaal, MOET HET OUDE GOUVERN EMENTSGEBOUW OPGELAPT WORDEN Beter is nieuwe gebouwen voor Kantongerecht en Rijks archieven te zetten. DAN KAN DE JANSSTRAAT VERBREED WORDEN. Uitwendig is het gedeeltelijk nieuwe Gou vernementsgebouw in den Hout bijna klaar. Maar inwendig moet er in het Paviljoen nog veel gerestaureerd worden. Het zal dan ook wel najaar worden voor met meubileering begonnen kan worden, maar er is toch nog veel kans, dat de Provinciale Griffie nog dit jaar uit de Jansstraat naar den Hout ver huizen zal. Dan komt het oude Gouvernementsgebouw in de Jansstraat voor eenige rijksdiensten vrij. Onze lezers weten reeds dat het de be doeling is daarin onder te brengen het Kan tongerecht en het Rijksarchief. Het Kantongerecht is nu gehuisvest in het Paleis van Justitie, maar de Rechtbank moet daar over meer ruimte beschikken, waarvoor de localiteiten van het Kantonge recht gebruikt zullen worden. Hêt Kanton? gerecht heeft thans in dit Paleis van Justitie de beschikking over een zittingszaal, een ge- tuigenkamer en verder 4 groote en kleine kamers die in gebruik zijn bij den Kanton rechter, den Griffier en zijn ambtenaren', en den ambtenaar van het Openbaar Ministerie en zijn klerken. De Rechtband ziet verlan gend uit naar het tijdstip van de verhuizing van het Kantongerecht, want het is nu al te zeer behelpen met de ruimte. Een deel van het griffie-personeel zit.... op de gang te werken! Het Rijksarchief is nu ondergebracht in dc Vleeschhal. Dit gebouw is na de ontrui ming bestemd voor de nieuwe huisvesting van het Museum van Kunstnijverheid, dat uit het Paviljoen verdrongen is. Aanvanke lijk moet het de bedoeling zijn geweest in het Gouvernementsgebouw in de Jansstraat slechts zeer weinig te verbouwen. Maar nu het tijdstip der verhuizing nadert, moet toch wel gebleken zijn dat het niet zonder tim merman en metselaar (in 't kort saamvattend het geheele bouwvak) te stellen is. Het Is na melijk een oud gebouw, dat vrijwel uitge woond is- De algemeene ervaring is, dat als men aan zoo'n oud gebouw wat gaat op knappen, dat dan van het een het andere komt en dat zulke verbouwingen wil het verbouwde pand althans redelijk kunnen ge bruikt worden voor de nieuwe bestemming! bijna even duur komen als sloopen en nieuw bouwen. Het is bovendien ongewenscht om de Rijks archieven onder te brengen in een gebouw dat allesbehalve brandvrij is. Er worden in het gebouw vrijwel dezelfde toestanden ge vonden als in het oude raadhuis te Leiden. De kachels zijn er nog in eere, alsof er geen centrale verwarming uitgevonden was. Eeni- gen tijd geleden heeft in 't Gouvernements gebouw een begin van brand plaats gehad. Gelukkig werd het vuur bijtijds ontdekt, maar het voorgevallene was toch voldoende om te demonstreeren, dat als men prijs stelt op het behoud der Rijksarchïeven men een betere en veiliger bergplaats moet zoeken. Ook voor het Kantongerecht zal het zon der een belangrijke verbouwing behelpen worden. Het Gouvernementsgebouw is er niet op gebouwd om aan Vrouwe Justitia en haar dienaars gepaste huisvesting te verleenen. Daarom is er veel voor te zeggen om het leelijke stijve gebouw geheel af te breken en een of twee nieuwe gebouwen te zetten voor het Kantongerecht en het Rijksarchief. Op den duur zal dat ongetwijfeld nog goedkoo- per worden dan het oplappen en onderhou den van een oud gebouw. Er is evenwel nog meer! Op de plaats waar het Gouvernementsgebouw staat is dc Jans straat zeer smal. Wanneer tot nieuwbouw besloten zou worden, kan de straat vele me ters verbreed worden. Er is achter het ge bouw een zeer groote tuin, zoodat zonder be zwaar een 10 Meter grond bij de straat ge trokken kan worden. Als dan door don tijd onze lezers welen dat daarvoor plannen bestaan het voorste gedeelte van de Jans- kerk afgebroken zal worden, dan kan over een zeer groot stuk een ideale verbreeding van de straat verkregen worden. De gemeen te heeft nu reeds de panden op den hoek Groote MarktJansstraat „in handen"', zoo- dat ook daar elke gewenschte breedte aan de Jansstraat gegeven kan worden- De Jans straat kan dan door den tijd een verkeers weg worden van ongeveer 25 Meter breedte. De quaestie van den bouw van een nieuw gebouw voor het Kantongerecht en het Rijksarchief is een zaak van het Rijk. Maar hier zijn ook, in verband met de verbree ding der straat, gemeentebelangen nauw bij betrokken. Daarom zou het aanbeveling ver dienen als ons gemeentebestuur zijn invloed in Den Haag zou aanwenden* worden deze week nog geplaatst: OP VRIJDAG 10 MEI omdat morgen (Hemelvaarts dag) de courant niet verschijn; en OP ZATERDAG 11 MEI r v-v 7 HAD COLUMBUS Had Columbus, dapper zeeman, niet Amerika ontdekt Ja dan was zoo menig Nederlander financieel ook niet genekt. Maar zoo'n speculant was wellicht toch zijn geld wel kwijtgeraakt. Maar de Steeltjes en de sporen hadden hem dan niet gekraakt. Was Columbus bij het muiten van zijn scheepsvolk omgekeerd. Dan had zeker enze schooljeugd over Yankees niet geleerd. Maar dan wisten wij als kinderen licht wat meer van t vaderland, Van de Wielingen, de Wadden, de rivieren en het strand. Had Columbus voor zijn reize*> eens geen Spaanschen steun gehad. Dan wist niemand van Chicago of een andre Yankeestad. Maar dan waren enze zeelui meer nog naar de Pool gegaan, En nu blijven ze gelukkig van dat ijzig land vandaan. Was Columbus, al ontdekkend, in een storm of mist vergaan, Dan had nimmer onze kloeke, fiere Statendam bestaan. Maar dan hadden bij een proeftocht, onze landslui toch gefeest, Want wij zijn als lekkerbekken overal vermaard geweest. Had Columbus moeten hooren van zijn vrouw: „je blijft aan wal!" Ja, dan wisten wij van kauwgom tot nu toe nog niemendal. Maar dan hadden wij voorzeker, kauwende en opgeruimd. In den loop van deze eeuwen nog veel meer tabak gepruimd. Was Columbus op zijn zeetocht naar Amerika verdwaald, Dan had van den Roodhuid niemand ons bij 't haardvuur iets verhaald, Maar dan waren onze zeelui naar een andren hoek gegaan. Naar Saturnus of naar Mars dan of misschien wel naar de maan. Had Columbus bij zijn zwerven zich soms in den koers vergist. Niemand aan de overzijde, die van Mengelberg iets wist, Maar dan kende men in Holland nu voorzeker niet den jazzband-saxophoon, En wat ware in ons landje dan het leven wonderschoon! Was Columbus onder t varen soms door angst of vrees verteerd, Zieker was h(J lang vóór de aankomst cito weer teruggekeerd, Maar dan had bij ons ook niemand ooit gehoord van Edison. Wat die knappe knaap ontdekte, samenstelde en verzon. Had Columbus, in den donker, t Yankeeland .soms gepasseerd, Dan had Wright ons zeker nimmer van de vliegkunst iets geleerd, Maar dan zon Antonie Fokker uit ons land, zoo nietig klein, Maar toch dapper, bij de Yankees toch de grootste vliegheld zijn TOM DE RIJMER. Gisteren, den 7den Mei, was het 50 jaar ge leden, dat Charles de Coster, de icereldbe- roemde Belgische schrijver van ..Tijl Uilen spiegel" overleed. Cosier werd den 20stcn Augustus 1827 in Mïtnchen geborenhij do ceerde Fransche literatuur op dc krijgsschool le Brussel en scJireef in 1868 den Tijl NEGEN MEISJES VERDRONKEN. IN HET RUSSISCHE DISTRICT GOMEL. MOSKOU. 7 Mei. (Wolffbureau). In het stadje Chaltsj in het district Gome! is een roeiboot met negen jonge meisjes tijdens een watertochtje gezonken. Een tweede boot. die hulp wilde verleenen, sloeg om. De negen meisjes kwamen allen om het leven. HAARLEM, 8 Mei Engelsche Verkiezingen en de Vrouw. Terwijl de Engelsche Lagerhuisverkiezin gen ongeveer samen zullen vaUen met onze Tweede Kamerverkiezingen, en beide gebeur tenissen vlak voor dc deur staan, is Engeland geheel vervuld van de zaak en merkt men er bij ons nauwelijks iets van. Wij weten trouwens vooruit dat er toch geen belang rijke wijzigingen zullen komen, dat hoogstens een enkele partij een paar zetels zal winnen en een andere er een of twee ver liezen, terwijl de meeste zittende Kamerleden zich over niets bezorgd behoeven te maken vanwege hun hooge lijstnuminer. Kans op een politieke meerderheid van een bepaalde richting of althans groepeering is er heele- maal niet. Vandaar de algemeene lauwheid. Men hoort nauwelijks over de verkiezingen praten. In Engeland is de toestand heel anders. Daar zijn nu 1685 candidaten voor 615 zetels, die allen in volle actie zijn in hun distrieten. Het aantal is geweldig, maar zij behooren eigenlijk slechts lot drie partijen. De nog- regeerendc Conservatives hebben 582 can didaten gesteld, de Labour Party 559 en dc Liberals 493. Dit laatste aantal zal ook boven de 500 komen; de termijn voor candidaat- stelling is nog niet gesloten. Er zijn verder nog 24 Communisten gesteld en 27 „wilden", zoodat uit deze cijfers wel duidelijk blijkt, dat het heelemaal een zaak van de drie groote partijen büjft. De kleine groepjes spelen geen rol, terwijl zij bij ons juist tot zulk een algemeene krachtsversnippering leiden. Bovendien is men in Engeland niet gehouden aan een wiskunstig-mooi maar psychologisch-foutief berekend stelsel. Wis kunstig Ls het Engelsche stelsel totaal onge rijmd, want de sterkste partij zal in oneven redige mate winnen. Psychologisch heeft het het enorme voordeel, dat ae kiezersmassa tenvolle in dc verkiezingen geïnteresseerd wordt, het element „strijd" zich met volle kracht doet gelden en alle partijen genoopt zijn om hun volle energie te gebruiken om een kans op succes te hebben. Merkwaardig is de geweldige numerieke meerderheid van de vrouwen. Tol dusver werd in Engeland de man kiezer op zijn 21ste, de vrouw op haar 30ste jaar. Dit verschil ;s nu weggenomen, er zijn daardoor millioenen kiezeressen van 2130 jaar bijgekomen hetgeen dwaas als „bakvisschen-kiesrecht" wordt betiteld en bij het nieuw-opmaken van de kiezerslijsten is nu al gebleken, dat in 355 districten de vrouwen een meerderheid van meer dan een millioen over de mannen hebben. De lijsten van 255 districten moeten nog binnenkomen. Die zullen wel zoowat de zelfde verhouding geven, zoodat er in totaal een meerderheid van 1.700.000 vrouwen zal zijn op een totaal van ongeveer dertig mil lioen. Een vrouwelijke meerderheid van zoo wat zes procent. In de candldaatstelling komt dit volstrekt niet tot uiting. Op het huidige tc'.aal van 1685 candidaten zijn er maar 64 vrouwelijke, en het zal meevallen als daarvan een dorde gedeelte wordt gekozen, zoodat de Vrouw dan in het parlement 3 pet. van dc slemmen zou uitbrengen terwijl zij in het land 53 pet. van het kiezerscorps vertegenwoordigt. Er is natuurlijk ook in Engeland geen sprake van eenige aaneengesloten actie der vrouwen; zij behooren tot de drie oude politieke partijen van de mannen en vervullen daarin maar een ondergeschikte rol. Wel doen alle partijen bij hun verkiezings actie natuurlijk hevig haar best om de mil lioenen kiezeressen in het gevlei te komen, en er worden erg doorzichtige en vrij goeö- koope trucs voor gebruikt. De reaceringspar- tij heeft wel het record op dit gebi°d, want zU heeft, na lang wikken en wegen, een surplus van vijftien millioen pond op de slaatsbegrooting in hoofdzaak benut om de accijns op thee te verminderen, zoodat het pond thee in Engeland nu twintig cent goed- kooper ls geworden. Daarvoor moeten de huismoeders zoo dankbaar zijn, dat zij als éen vrouw op de Conservatieven stemmen, en hun mannen suggereeren, voor zoover uit voerbaar, om hetzelfde te doen. Vermoedelijk heeft Winston Churchill overwogen dat een verlaging van den bieraccijns hem wel vele mannen-stemmen zou bezorgen, maar dc vrouwen juist in de oppositie jagen, terwijl

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1929 | | pagina 1