HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 11 JUNI 1929
ERDE BLAD
DE OVERVAL OP CURAgAO.
Wist men in Den Haag dat er iets broeide?
VOLGENS MINISTER BEELAERTS „EEN PUTSCH".
EEN MERKWAARDIG COMMUNIQUÉ VAN DEFENSIE.
ELK BEHOORLIJK AFWEERMIDDEL ONTBREEKT.
De torpedobootjager Kortenaerdie
Willemstad en in Hoek van Holland een
Men seinde ons gisterenmiddag uit Den
Haag de volgende tekst van een communi
qué, gegeven door het ministerie van Defen
sie in aansluiting op het regeeringscommu-
niqué door het ministerie van Koloniën uit
gegeven.
„Hr. Ms. torpedobootjager „Kortenaer"
vertrok 7 Februari jJ. uit Paramaribo naar
Nederland aangezien de aanwezigheid van
dien bodem in de West-Indische wateren niet
meer noodzakelijk geoordeeld werd, en aan
dat schip bepaalde diensten hier te lande
moesten worden opgedragen. Het schip keer
de 8 Maart te Nieuwediep terug en werd ver
der gereed gehouden om bij mogelijke ver
wikkelingen in West-Indië zoo spoedig moge
lijk naar Willemstad gezonden te worden".
Minister Beelaerts' meening
De correspondent van de N. R. Crt. in Den
Haag meldde gisteren:
In verband met de berichten uit Willem
stad hebben wij getracht den minister van
Koloniën en den minister van Buitenland-
sche Zaken te spreken. Beiden verklaarden
ons niet It© kunnen onltvangen. Ook de Venezo-
laansche gezant bleek juist uitgegaan te zijn.
Intusschen hebben wij met minister
Beelaerts van Blokland op het ministerie van
koloniën, waar hij uit een conferentie met
zijn ambtgenoot Koningsberger kwam, toch
nog een paar woorden kunnen wisselen.
Tot een uiteenzetting van zijn opvatting
omtrent ae beteekenis van het geval was
Zijne Excellentie niet bereid; hij verwees
naar het communiqué dat van regeerings-
Een kijkje in de havejistad Puerto Cabello,
De aandacht van gansch ons land richt
zich op Venezuela. Venezuela, Zuid-Ameri-
kaansche republiek, die wij, zooals het ons
een jaar geleden ook bleek van Uruguay, ter
nood bij name kennen. Slechts een wrijving
van 1908 is een herinnering, die nochtans bij
velen vervaagd is. Toch een land van groote
importantie, dit Venezuela, voor ons Neder
landers niet het minst omdat de Koninklijke
6 Petroleum Maatschappij er immers haar ves
tigingen heeft.
Het kan ons niet verbazen, dat de geschie
denis van deze Latijnsch-Amerikaansche re
publiek er een is van opstanden en dictator
schappen. Voor ons begint die geschiedenis
met de ontdekking van de Venezolaansche
kust door Columbus, 1 Augustus 1498. Het
volgend jaar onderzocht Alonso de Ojeda die
kust verder en gaf het land den naam van
„Klein Venetië", Venezuela, omdat hij er
paalwoningen vond. Venezuela werd de resi
dentie van Caracas, de Spaansche overheer-
sching was in 1600 reeds volledig. Twee
eeuwen lang volgden er de onderkoningen
elkaar op, tot Simon Bolivar, een zoon des
vannacht uit Nieuwediep is vertrokken naar
detachement mariniers aan boord nam.
wege is uitgegeven, onder verklaring, dat hij
er niets aan toe te voegen had. Nader ge
vraagd qualificeerde hij den inval als een
„Putsch", door onverantwoordelijke personen
die om in hun eigen land revolutie te ma
ken, wapens kwamen stelen, en waaraan
geenerlei politieke beteekenis moet worden
gehecht. Wanneer, zeide hij, in het buiten
land eenige Nederlandsche bandieten iets
dergelijks uitvoerden, zou ook niemand er
aan denken ons daarvoor verantwoordelijk te
stellen.
„Men wist in den Haag reeds
eenigen tijd dat er op Curacao
iets broeide".
De N. R. Crt. verneemt, dat inderdaad de
geheele munitie- en wapenvoorraad op Cura
cao door de Venezolaansche bende is ge
roofd.
Het blad schrijft o.a.:
„Kenners van de Curacaosche toestanden
verzekerden ons, dat men in Den Haag reeds
eenigen tijd wist, dat er op Curasao en van
den Venezolaanschen kant iets broeide.
Curasao telt vele uitgeweken Venezolaan
sche burgers, die voortdurend relaties met
hun vaderland onderhouden en de oproerige
elementen aldaar op de hoogte stellen van de
toestanden op Curacao dat slechts op 3 a 4
uur stoomens afstand van de kust van Vene
zuela ligt.
Dat men in Venezuela het op de Neder
landsche munitie voorzien zou kunnen heb
ben, althans Curacao zou gebruiken als basis
voor ondernemingen tegen de Venezolaan-
aan de Caribische Zee, Het is er zeer warm.
lands, geboren te Caracas het 5 Juli 1811 de
onafhankelijkheid bracht, die niet gehand
haafd kon worden dan na tien jaar van
strijd met het moederland, eindigende met
de overwinning van Bolivar bij Carabobo
Formeel erkende Spanje echter de onafhan-
kijlijkheid niet voor 1845.
13 Juni 1814 kreeg het land een grondwet.
Eenige jaren was Venezuela met Ecuador en
Columbia opgenomen in de republiek Colum
bia, de actie van generaal José Paez voerde
tot de afscheiding in 1829. Deze Paez was
dictator van 18301849, en ondervond de
wisselvalligheden van een bestuursfunctie in
een land als dit bij zijn verdrijving door ge
neraal José Tadeo Monagas. die tezamen
met zijn broer de republiek tot 1858 regeer
de en haar in 1854 de afschaffing van de
slavernij bracht. Hun val was het sein voor
den burgeroorlog. Een nieuwe generaal, Juan
Falcon, verhief zich tot dictator en voerde
van 1863 tot 1868 een wanbeleid, gekenmerkt
door veel bloedvergieten.
De volgende dictator, Antonio Guzman
Blanco, wist twintig jaar het heft in handen
sche regeering, was bij het departement ran
koloniën niet onbekend, zeide men ons. Er
lag heel wat wapen- en kruitvoorraad uit
den tijd. dat er nog een garnizoen lag.
.Bewijs voor het feit, dat men in den Ha3g
al meer voor de een of andere onbehoorlijk
heid van Venezolanen gevreesd heeft, is het
uitzenden van een torpedojager een paar
jaar geleden. En heeft ook niet anderhalf
jaar geleden het plan bestaan, een groot de
tachement mariniers naar Curasao uit te
zenden?
Waren de overvallers Venezolaan
sche arbeiders op Curasao?
De Tel. schrijft:
„Uit wat voor elementen de overvallers be
stonden, valt tot op dit oogenblik nog niet
met zekerheid te zeggen. Eenerzijds wordt
gemeld, dat de bende bestond uit Venezo
laansche nationalistische vrijbuiters, onder
leiding van den extreem-nationalistischen
hoofdman generaal Urbina. Anderzijds wordt
medegedeeld, dat de aanvallers niet van bui
tenaf zijn gekomen, maar dat zij gezocht
moeten worden onder de Venezolaansche ar
beiders bij de petroleumraffinaderij, die na
bij Willemstad gevestigd is.
Voorts schrijft het blad nog:
„De directie van de Hollandsche Bank voor
West-Indië is van meening, dat een revo-
lutïóhnaire partij uit Venezuela tot dit uiter
ste middel is overgegaan om zich wapens te
verschaffen. Ware het iets anders geweest,
dan hadden de aanvallers ongetwijfeld de
installaties der Curagaosche Petroleum Mij.
in de lucht laten vliegen. Meer waarschijn
lijk is het dus, dat de Venezolanen, die bij de
Petroleum Mij. in dienst zijn, niet mede
plichtig zijn geweest".
Besprekingen
Het Hbld. meldt: Zondag zijn reeds de
berichten over de gebeurtenissen op Curasao
doorgedrongen tot de regeeringskringen.
maar zonder dat naar buiten iets uitlekte.
De minister van Koloniën heeft Zondag
avond laat nog op zijn departement met an
dere leden van de regeering en hooge ambte
naren beraad gehouden.
Ook Amerikaansche oorlogssche
pen naar Curacao?
De Tel. meldt:
„Bij het krieken van den Zondag kwam de
Koloniale Raad van Curasao in buitenge
wone zitting bijeen. Onmiddellijk werd naar
Amsterdam om assistentie gesaind.
Ook de consul der Ver. Staten, de heer T.
W. Voetter, stuurde een dringend telegram
naar Washington, waarin hij verzoekt om
onverwijlde expedieering van Amerikaansche
oorlogsschepen uit de Kanaalzone en de Ca-
raibische Zee naar Curasao".
De „Kortenaer" een torpedobootjager die
in 1927 van de werf Feyenoord te water werd
gelaten, en die thans onderweg is naar Wil
lemstad, heeft hedenmorgen om zes uur te
Hoek van Holland een detachement mari
niers aan boord genomen, dat volgens de N.
R. Crt. uit 39 onderofficieren en manschap
pen zou bestaan en onder bevel van luite
nant van Gijn zou staan.
Vragen van het Kamerlid Colijn
aan minister Koningsberger.
Men seint ons uit Den Haag:
Het lid der Eerste Kamer, de heer H. Co-
lijn heeft tot den minister van Koloniën de
volgende vragen gericht:
1. Is de regeering bereid zoo spoedig moge
lijk meer uitvoerige mededeelingen te ver
schaffen aangaande de voor onze interna
tionale reputatie zoo blameerende gebeurte
nissen op het eiland Curasao?
2. Wil ds regeering met name duidelijk
maken, waaraan het is toe te schrijven dat
een bende van 500 Venezolanen dermate ge-
te houden, maar tegen de beschikking, dat
de presidentszetel voorgoed aan zijn partij-
genooten zou worden toegewezen verzette
zich een revolutie, die de val werd van hem
en zijn opvolger. Een algemeene verkiezing
bracht Andueza Palacio aan het bewind. Zijn
regeering kenmerkt zich door twisten over den
duur van het presidentschap met gevolg, dat
hij moest, wijken voor generaal Crespo.
Tijdens diens presidentschap ontstond een
ernstig grensgeschil met Engeland over
Engelsch Guyana. In 1895 bereikte dit con
flict het hoogtepunt door de arrestatie door
Engelsch Guyaansche ambtenaren. Crespo
riep de hulp in van de Vcreenigde Staten,
wier president Grover Cleveland van Enge
land arbitrage eischte op grond van de
Munroe-leer. Venuzuele boycotte Engelsche
goederen en brak de diplomatieke betrek
kingen af. In 1897 werden zij als resultaat
van de arbitrage weer aangeknoopt en Vene
zuela betaalde een schadeloosstelling. Het
eindigen der buitenlandsche wrijving deed de
binnenlandsche weer beginnen, een mislukte
staatsgreep bracht veel bloedvergietens. maar
in 1897 toch ook het aftreden van Crespo,
zijn opvolger Senor Andrade was niet popu
lair en Crespo, die poogde de orde te her
stellen werd gedood. Met de afzetiing van
Andrade in 1900 kwam er een nieuw dicta
torschap, dat van generaal Castro, dat tot
1908 duurde en.het land in de grootste wan
orde bracht. Engeland, Duitschland en Italië
achtten het zelfs nood'g een gemeenschappe
lijke vlootactie te beginnen tegen Venezuela
in het belang van de obligatiehouders in die
landen. De kust werd geblokkeerd, maar het
Haagsche Hof van Arbitrage bemiddelde
door te bepalen, dat Venezuela 700.000 pond
schadevergoeding moest betalen. Fen verbod
van Castro aan den Franschen minister om
te landen veroorzaakte het afbreken der
diplomatieke betrekkingen uit dien tijd.
Castro was boos. dat Venezolaansche vluch
telingen een schuilplaats hadden gevonden
op Curasao en zijn houding noopte Nederland
tot. een demonstratie voor de kust met oor
logsschepen. Castro's zoogenaamde vloot werd
vernield on dc havens geblokkeerd. Onder
voorwendsel van ziek te zijn verliet de pre
sident in 1908 de hoofdstad en een revolutie
in 1910 maakte generaal Juan Vicente Gomez
tot zijn opvolger. Hij hergaf het land.de i"ust
en betere economische toestanden.
Toch ondanks die vele politieke strubbe
lingen is Venezuela gekomen tot economi-
schen bloei, dank zij de vruchtbaarheid van
het land en den rijkdom aan mineralen.
De grootte van het land is slechts te schat
ten wijl aan de grenzen tropische wouden
een volledige exploitatie nog niet mogelijk
maakten. De bevolking, bestaande uit af
stammelingen van Indianen en Afrikaansche
negers met een sterken Spaanschen inslag,
telt naar schatiing 2.400.000 zielen.
Het Cpngres heeft de wetgevende macht,
het bestaat uit Senaat en Kamer van Afge
vaardigden. De president heeft de uitvoe
rende macht, hij regeert met een kabinet en
wordt gekozen voor zeven jaar.
wapend kon zijn dat de militaire politie
macht kon worden overmeesterd?
3. Kan er op worden gerekend dat de re
geering maatregelen van blij venden aard
nemen zal. om een herhaling van zulke voor
ons koloniaal gezag en internationale repu
tatie smadelijke gebeurtenissen te voorko
men?
De namen der
slachtoffers.
Door het departement van Koloniën is.
naar de Tel. verneemt, aan den burgemees
ter van de gemeenten waar familie woont
van ae slachtoffers van den overval te Wil
lemstad, bericht gezonden, ten einde de
familie in te lichten. De namen van de ge
sneuvelde onderofficieren zijn sergeant-
majoor Vaas, wiens familie te Dronrijp woon
achtig is en brigadier Van Zuilen, familie
woonachtig te Utrecht. De naam van den
zwaar gewonden sergeant is Marcussen, wiens
familie te Wissekerke woont.
Stappen van de
Nederlandsche regeering.
Het Hbld. meldt:
Aan een hooggeplaatst regeeringspersoon
hebben wij nog de vraag gesteld, of de
Nederlandsche regeering de zaak erbij laat
„De Nederlandsche regeering, laat het er
natuurlijk niet bij", was het antwoord. „Op
het oogenblik worden toebereidselen getrof
fen voor het doen van stappen bij de Vene
zolaansche regeermg inzake den overval.
Zoodra die voorbereiding is beëindigd, zal
de regeering mededeeling van haar
stappen doen".
Wij meenen te weten, aldus het blad, dat
de stappen, welke de Nederlandsche re
geering voorbereidt bij de Venezolaansche
regeering, niet zuilen betreffen de aanspra
kelijkheid voor den overval zelf, maar wel
de aansprakelijkheid van de Venezolaansche
regeering voor de bestraffing van de daders.
Oud-gouverneur Brantjes' indrukken
Mr. N. J. L. Brantjes, oud-gouverneur var.
Curacao, die in Augustus van het vorige jaar
aftrad en repatrieerde, verklaarde aan de
„Haagsche Courant" o.a. dat het bericht om
trent den overval der rebellen op Curacao
hem absoluut onverwacht komt. Gedurende
mijn gouverneurschap op Curacao, aldus mr.
Brantjes, heb ik nooit iets kunnen bemerken
van bewegingen onder de gemengde inlieem-
sche bevolking van het eiland tot omverwer
ping van het- Nederlandsche gezag. Evenmin
bemerkte ik ooit een strooming om van
Curagao uit een revolutionnaire actie te be
ginnen in Venezuela. De bevolking van het
eiland is niet lang stationnair. Wekelijks ko
men er tientallen bij en vertrekken er ande
ren, voor het meerendeel arbeiders in de raf -
finaderijen der Bataafsche Petroleum Maat
schappij.
Alle vreemdelingen, die op Curasao aanko
men, zijn op de hoogte van het verbod i.z.
het dragen van wapens en de controle op de
naleving dezer bepaling is uiterst nauwgezet.
De militaire bevelhebber is zeer wel op de
hoogte van de mentaliteit der immigranten
en zijn scherpe maatregelen zijn geenszins
overbodig, wat intusschen ook gebleken is.
De vraag blijft echter, of het garnizoen als
geheel sterk genoeg is.
Dc vroegere trocpencommandant aan
het woord.
In verband met de gebeurtenissen op Cu
racao had te Tel. een onderhoud met den
oud-commandant der troepen aldaar J. C. de
Ridder, die op 31 December 1926 gerepa
trieerd is.
„Gedurende het anderhalve jaar dat ik
troepencommandant was, aldus de heer Da
Ridder, heb ik herhaaldelijk aangedrongen
op versterking der militaire bezetting. Doch
tevergeefsch, Ik beschikte er over ongeveer
honderd man totaal ongeoefende manschap-
De hui~.cn in Caracas, dc hoofdstad, hebben
er alle comfort. Men zie dc electrische straat
Geographisch Is het land te verdeelen in
drie districten, dat der bergen, een zijtak van
de Andes, met een gemengd klimaat, dat der
vlakten, een gezonde streek, en dat der
wouden, met een ongezond klimaat, zich uit
strekkende van de Orinoco, de hoofdrivier,
tot aan de Brazillaansche grens. De eerste
zóne levert landbouwproducten in groote
verscheidenheid, cacao, koffie, katoen, mais
en suikerriet, een vijfde der bevolking vindt
er werk, op de vlakten weiden groote kudden,
(Venezuela voert veel bevroren vleesch uit),
het woud-district- levert balata en rubber,
dat vooral voor kauwgom gebruikt wordt. Ten
Zuid-Oosten van de stad Bolivar worden
goud en kolen gevonden, een belangrijk mi
neraal is asphalt, maar wel het belangrijkste
petroleum. Bij het eiland Margaritc worden
parels gevischt. Dc totale uitvoer heeft een
waarde van ongeveer 60 millioen gulden per
pen.( voor de helft Inlanders, voor de andera
helft Europeanen. Noch practische, nocli
theoretische oefeningen werden er ooit gehou
den. Ik geloof niet, dat de toestand onder
mijn opvolger, kapitein Borren. veel veran
derd is. Wel is er een reorganisatie tot stand
gebracht, waardoor wat vroeger zuivere in
fanterie was nu z.g.n. polit iet roepen is ge
worden.
„Maar het grooste bezwaar is. dat men ove?
veel te weinig en nog wel geheel ongeoefen
de menschen beschikt. Op het Waterfort
staan eenige kanonnen maar scherpe pa
tronen om ze er mee te laden zijn op Cu
racao niet aanwezig. Dit laatste zou trouwens
ook geen doel hebben, want er is niemand
die er mee om kan gaan. Schieten met scherp
zou dan ook veel te gevaarlijk zijn. De eersta
mitrailleur moet nog op Curasao geïmpor
teerd worden. U ziet dat ons practisch elk be
hoorlijk afweermiddel daar ontbreekt. En dit
lijkt mij zeer onverantwoordelijk, want de
Venezolanen zijn nog absoluut niet te ver
trouwen, terwijl hun kust slechts enkele uren
varens van ons eiland afligt.
„De kust van Curacao is scherp getand,
zoodat ben overal goede landingsplaatsen
kan vinden. Zeer talrijke visscherssehepen
liggen dan ook in al die baaien. Men hoeft
dus niet bepaald vlak voor Willemstad te
landen, zoodat ik het niet onmogelijk acht,
dat de rebellen met een groot aantal vis-
schersvaartuigen in een paar uur zijn over
gestoken om ons die poets te bakken."
Twee mannen verdronken;.
De Telegraaf-correspondent te 's-Graven-
hage meldt nog. dat bij de landing op d5
Venezolaansche kust van de Amerikaansche
boot „Maracaibo" twee sloepen verloren zijn
gegaan. Voorts zijn twee personen bij de lan
ding verdronken. Wie deze twee mannen zijn,
kon men ons niet zeggen. Voorts schijnt het
dat niet de geheele bende, welke te Willem
stad den aanval uitvoerde, met dit vaartuig
naar Venezuela is gegaan, doch slechts een
deel ervan, met het doel om de revolutionai
ren in Venezuela van wapens en munitie te
voorzien.
Het vertrek der oorlogsschepen.
Men meldt ons uit den Helder:
Het bericht omtrent den overval 'c WU
lemstad bereikte de marinc-autorit«-ilen Zon
dagavond 8 uur. Onmiddellijk werdtr. maat
regelen genomen tot het ingercedhcid bren
gen van den Torpedojager ..Kortenaer", dia
Maandagavond 10 uur vertrok en Dinsdag
morgen te Hoek van Holland een detache
ment mariniers aan boord nam.
Het gevolg van dezen buitengewonen spoed
bracht een ongekende drukte aan de buiten
haven. Nog Zondagavond werd een aantal
werklieden opgeroepen en zoowel de marine
werf als andere marinebedrijven ontwikkel
den een groote activiteit teneinde gereed te
komen. Er moesten nog enkele reparatie's
worden verricht, officiershutten moesten
worden Ingericht, proviand en munitie inge
nomen, enz. De werkzaamheden verliepen
vM, zoodat Maandagavond op tijd kon wor
den vertrokken.
Het detachement mariniers, dat te Hoek
van Holland zich zal inschepen is 40 man
groot en staat onder bevel van den eersten
luitenarnt der mariniers P. J. van Gijn. In
totaal heeft de „Kortenaer" 150 man aan
boord. Onderweg zal tweemaal olie moeten
worden ingenomen, nl. te Ponte Delgada en
St. Thomas. De te Amsterdam liggende „Her
tog Hendrik" is Maandagmiddag eveneens to
Nieuwediep teruggekeerd en zal vermoede
lijk a.s. Donderdag vertrekken. Aan de
..Heemskerk", die onderweg was van Bor
deaux naar hier Is geseind met den groot
sten spoed terug te keeren; omtrent het
vertrek van dezen bodem is nog niets be
kend.
Geen Amerikaansche
oorlogsschepen onderweg
United Press seint uit Balboa (Panama
kanaal): De marine-autoriteiten der Ver.
Staten hebben geen bericht ontvangen, dat
niet tr.ccr dan één verdieping. Nochtans is
verlichting en dc telefoonlijnen.
jaar, de invoer echter is belangrijk meer, n.l.
96 millioen.
Standaard munt is de zilveren Bolivar die
ongeveer 50 cent waard Is.
Venezuela Ls een land van bijzondere
schoonheid, de kleuren spreken er sterk, de
huizen zijn zacht rose geschilderd, de vloe
ren alle met mozaïek ingelegd, de wegen ge-
asphalteerd. Groen zijn dc dalen maar rood
de rotsen aan de intens blauwe zee. De be
volking Ls gemakkelijk in den omgang, zij
heeft zich een comfort verschaft, dat men
in een staat als deze niet zcu verwachten.
De overvloedige waterkracht verschaft haar
electriciteit. overal is telefoon en iedereen
heeft een auto. Het net van auto-weger, door
het gansche land is dan ook voortreffelijk.
De voornaamste algemeene uitvoerhaven is
La Guayra.
VENEZUELA.
Land van Revolutie en Dictatuur.
MAAR OOK VAN SCHOONHEID, VRUCHTBAARHEID EN
ECONOMISCHEN OPBLOEI.
