Instituut voor Arbeidersontwikkeling
46e Jaargang No. 14110
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 24 Juni 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.2754, met Geïllustreerd Zondagsblad f0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatses waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-575^. Franco per post door Nederland 3.8754. Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13C82 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTiEN: 1—5 regels 1.75. elke regel meer 0.35. Reclames
f0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 0.6<\
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond dubbele prijs- Onze Groentjes (Dinsdag;
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 025. elke regel meer 0.10. OJtsl. a contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden 1 600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog I 400.-. Duim i 250.-. Wijsvnger 1 150.-. Elke andere ringer I 50.-. Arm- ol Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA.
MAANDAG 24 JUNI
Gebouw H. J. M. V.: Vergadering Chr. Hist.
Unie. Spreker Dr. J. Schokking, 8 uur.
Luxor Theater: „De Gele Taverne" en „De
Hemel in Pyjama" 8 uur.
Rembrandt Theater: „Het Huwelijksnest",
Tooneel: „Les Omeros". 7 en 9.15 uur.
Standaard Theater: „De weg der Wraak'1
8.15 uur.
DINSDAG 25 JUNI
Groote of St. Bavokerk: Orgelbespeling
8.15—9.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
VERSCHRIKKELIJK ONGELUK
NABIJ LAHORE.
VRACHTAUTO VERPLETTERD.
Op de spoorwegbrug over net Trouskanaal
tusschen Fohal en Sjoriwal, in de nabijheid
van Lahore is verschrikkelijk ongeluk voor
gevallen, waarbij vijf personen werden ge
dood en negen gewond, aldus „de Courant"
Een vrachtauto, waarin zich 21 personen
bevonden, die van een bruiloftsfeest kwamen
werd op de brug uoor een trein achterhaald
en tegen den wand van de brug geheel ver
brijzeld.
De dooden zijn afschuwelijk verminkt en
van de gewonden bevinden zich drie in een
hopeloozen toestand. Andere inzittenden van
den auto kwamen in het kanaal terecht en
konden op een na worden gered.
V ERK1EZ1NGSSTRIJD.
Men schrijft ons:
Zondagochtend werd vanwege de S.D.AP
een fietspropagandatocht door onze stad
ondernomen. De fietsers hebben zich hier
voor des ochtends om 10 uur voor het ge
bouw van den Haarlemschen Bestuurders-
Bond verzameld en keerde te half
twaalf terug. Tot hunne verontwaardiging
werd bemerkt, dat in dien tusschentijc'
plakkers van de R.-K. partij een aantal bil
jetten niet alleen op dit gebouw hadden ge
plakt. maar ook boven op da biljetten dej
S.D.AP.
Het was steeds een goede gewoonte om
niet over een biljet van een andere partij
heen te plakken. Men was te meer veront
waardigd nu dat gedaan was op het ge
bouw van de socialistische arbeidersbewe
ging.
ERNSTIGE AUTO-ONGELUKKEN
BIJ ASSEN TWEE DOODEN.
Uit Groningen wordt ons gese'nd: Zondag
maakte een groepje A.J.C.'ers uit Groningen
een fietstochtje naar Havelte. Onderweg
reed hen de heer Koolewijn met zijn auto
komende van Deventer, achterop. Een der
jongens verloor de beheersching over zijn
stuur. Hij kwam te vallen en greep zich aan
zijn buurman vast, met het gevolg, dat
beiden voor den auto terecht kwamen en
overreden werden. De 15-jarige J. Feiken was
onmiddellijk dood. De 18-jarige F. Houwen
werd naar het ziekenhuis te Assen overge
bracht, waar men den zwaargewonde door
operatief ingrijpen in het leven trachtte te
houden, hetgeen echter niet mocht gelukken.
Ook hij is overleden.
BIJ SLOTEN 1 DOODE EN
3 GEWONDEN.
Uit Amsterdam wordt ons door Vaz Dias
geschreven:
Zondagavond omstreeks 9 uur heeft op den
Sloterweg een ernstig auto-ongeval plaats
gehad. In den bocht van den weg, ongeveer
op de helft tusschen het voormalige dorp
Sloten en Amsterdam reed een Spijkerauto
bestuurd door en eigendom van J. T. uit Am
sterdam, in zeer snelle vaart tegen een boom.
De auto, waarin zich behalve de heer T. nog
4 personen bevonden, werd totaal verwoest.
Een der inzittenden wiens naam nog niet be
kend is, werd uit het voertuig geslingerd en
bleef midden op den weg dood liggen. Een
tweede inzittende werd tevens ernstig ge
wond, terwijl de beide andere inzittenden
minder ernstige verwondingen bekwamen.
Dr. J. Siestrop uit Sloten was het eerst
ter plaatse. Het lijk van l%3t slachtoffer was
ernstig verminkt. Het bleek, dat alle inzit
tenden van de auto terugkeerden van een
bezoek aan Schiphol en min of meer onder
invloed van sterken drank waren.Het lijk
en de gewonden werden per auto van den
G. D. naar het Wilhelminagasthuis te Am
sterdam overgebracht. De chauffeur J. kreeg
slechts enkele schrammen.
Nader wordt gemeld: De naam van den
omgekomen man is Gustaf Kok.
EEN ORKAAN IN VENEZUELA
DRIE SLACHTOFFERS.
De hevige orkaan, welke een gedeelte van
Venezuela heeft geteisterd, heeft aan drie
personen het leven gekost. Het Amerikaan-
sche jacht „Owitsah" werd geheel vernield.
Vele Venezolaansche schepen, toebehoorende
aan suiker- en oliemaatschappijen, zijn ge
zonken.
De A. J. C. voert het tableau, op voorstellend Ontwapening
Op het Joh. de Breukplein werd- de op
tocht samengesteld, die naar het Huis ter
Zaanen trok
Door de afdeeling Haarlem van het Insti
tuut voor Arbeidersontwikkeling werd Zon
dag op het Huis ter Zaanen een Zomerfeest
gehouden. Als plaats van samenkomst was
aangegeven Joh. de Breukstraat, doch daar
juist op hetzelfde moment van wege Ie S. D.
A. P. een verkiezingsfietstocht was georga
niseerd, was vrijwel alleen de A. J. C. 's mor
gens om 10 uur op dat bepaalde punt aan
wezig om in optocht naar het genoemde
landgoed te marcheeren. Hoewel het weer
voor een zomerfeest niet mooi genoemd kon
worden, kwamen er allengs meer belangstel
lenden en toen de voorzitter der afdeeling,
de heer Lindeman, de bijeenkomst opende,
was het reeds tamelijk druk.
Te 1 uur kon er zelfs van een groote op
komst gesproken worden.
Nadat ..Excelsior" eenige nummers ten ge-
hoore had gebracht, werd er een demon
stratie van den Arbeiderssportbond gehou
den welke met groote belangstelling werd ge
volgd. Aan de aanwezigen werd getoond, dat
de afdeeling Haarlem over een aantal goede
sportbeoefenaars beschikt. Na een korte
pauze, werden door de A. J. C. verschillende
spelen uitgevoerd, terwijl Excelsior vroolijke
muziek liet hooren.
Als spreker trad op de heerF. van Meurs,
lid van de Gemeenteraad te Amsterdam en
Bondsvoorzitter van den Bond van Personeel
in Overheidsdienst. De drie voornaamste
verkiezingspunten der S. D. A. P.. nJ. Ont
wapening, Staatspensioen en Medezeggen
schap werden door hem behandeld.
Deze rede werd met aile aandacht door de
aanwezigen gevolgd en oogstte een luid ap
plaus.
Aan liet slot werd een tweetal mooie ta-
HAARLEM, 24 Juni
De Dure Zuiderzee.
Er is gebleken dat de ramingen voor de
Zuiderzee-droogiegging op geweldige wijze
overschreden zijn en nog verder overschre
den zullen worden, zoodat de totale kosten
tenslotte ruim negenhonderd millioen zullen
bedragen, zoowa: anderhalf maal zooveel
als eerst verwacht werd. Dit is een finan-
cieele tegenvaller, die bovendien al schijnt
te bewijzen, dat een winstgevende uitvoe
ring van het weik niet meer mogelijk is.
Want als het tot de uitgifte van de nieuwe
gronden komt zuilen die geen prijzen maken,
die de reusachtige kosten van de droogleg
ging kunnen dekken.
De Eerste Kamei heeft er een kort debat
over gehouden waarin alleen de oude heer
Verkouteren, die weer een van zijn zonder
linge, altijd „vreugde" verwekkende redevoe
ringen hield, ervoor pleitte om het werk maar
liever stop te zetten. Hij was tenslotte de
eenige stemmer tegen het aanhangige finan-
cieele ontwerp, betreffende het Zuiderzee-
fonds. AL Jt-elde hij de zaax ook nog zoo
alarmeerend voor. al vroeg hij of de bedoe
ling nu eigenlijk was om de Zuiderzee droog
te leggen, of wel de schatkist.
De houding van de Kamer is alleszins be
grijpelijk. Het zou on-Hollandsch zijn om te
capituleeren in den strijd tegen de zee, in
den alouden strijd, ditmaal hernieuwd in een
grooter veldslag dan ooit te voren. Dat de
zee zwaren weerstand zou bieden was voor
uit te verwachten. Dat het werk binnen de
kosten-ramingen van jaren geleden zou
blijven, zal wel niemand ooit verwacht heb
ben. Maar evenmin als voorspeld kon worder
hoeveel het zou kosten, evenmin kan men de
winst, die het na voltooiing in de toekomst
zal opleveren, binnen enge grenzen bepalen
Er zit een aanmeikelijke dividend-reserve
in de komende 'waalfde provincie, in Lely-
lanö, zooals sommigen al nebben voorge
steld haar te noemen tot eer van den man
die het groote plan ontwierp en als minister
van Waterstaat het erdoor wist te krijgen.
Behalve directe economische voordeelen
zitten er andere aan vast. De oplossing van
het overbevolkings-vraagstuk hangt ermee
samen. De nationale welvaart, die altijd
haar béste en gezondste basis vindt in de
opbrengst van den .bodem, in het productief
maken van de bronnen van het land zelf,
vindt er een nieuw belangrijk steunpunt
in.
En het moreele effect is niet gering. De
moreele waarde ran dit enorme stuk arbeid,
een unicum op het gebied der waterbouw
kunde, dat de gatsche wereld met eerbied
en bewondering aanschouwt, is dat het ons
allen het besef geeft, dat er waarlijk dingen
bestaan waarin een klein volk groot kan
zijn. Het is een besef dat al sterke steun
vindt in den grooten strijd tegen de zee
die door de Hollanders uit het verleden is
gevoerd. Maar die strijd kan nimmer op
houden. Wie daaraan twijfelen mocht moet
maar eens gaan kijken naar een machtig
verdedigingswerk als de Hondsbossche zee
wering, waaraan altijd door gearbeid wordt,
dat telkens nieuwe voorzieningen eischt. En
zoo zijn er meer. De zee is nooit vermoeid,
de zee keert altijd weer, en de landsverde
diging tegen haar aanvallen is en blijft een
onvermoeid strijden.
Naast die verdediging toont onze historie
de groote momenten van den tegenaanval,
die nieuwe winst op den machtigen tegen
stander moest brengen De drooglegging van
de Zuiderzee is de grootste tegenaanval, ooit
ondernomen. Het is een prachtige veldslag,
die onder leiding van onze ingenieurs ge
streden wordt.
Daarin moet Holland overwinnen. Daar
voor moeten wij ons desnoods groote finan-
cieele opofferingen getroosten. Op den lan
gen duur zal het resultaat toch winst zijn.
Vergelijk dezen nobelen strijd met die*
van den modernen oorlog, die tallooze mil-,
harden verslindt en niets oplevert dan dood
en verderf, dan vernieling, verlies cn ellen
de, en tot de ergste demoralisatie en onti
aarding voert. Vergelijk de twee, en ontken
dan nog dat het Leven genoeg gelegenheid
tot vechten biedt, tot eerlijken open strijd
zonder gassen en bacterieën en de rest var,
de beestachtigheid, zonder moord cn massa*
waanzinintegendeel: onder leiding van
het scherpste vernuft, van kalme bereke
ning, van echten moed en doorzettingsver
mogen, van ijzeren wil en vooral en
thousiasme!
Niemand kan het ontkennen.
Mr. Verkouteren. Eerste Kamerlid, !s niet
tegen den oorlog in bepaalde vormen (vrij
heidsoorlog, prestige-oorlog enz.). Hij is wel
tegen de Zuiderzee-drooglegging. Hij is over
de zeventig.
Ik ben tegen den oorlog in eiken vorm, en
vóór de Zuiderzee-drooglegging. sta dus vier
kant tegenover mr. Verkouteren. En duizen
den denken evenals ik. Geen wonder. Wij
zijn jong. Dit is een nieuwe tijd. dien wij
allen helpen opbouwen, met nieuwe idealen.
Gelukkig.
R. P.
bleaux opgevoerd door de A. J. C. en de Too-
neelvereening „Vooruitgang" welke tableaux
voorstelden „Staatspensioen" en .Ontwape
ning". Vooral de mooie beeldgroep van
Staatspensioen mocht een zeer luid applaus
verwerven. Mevrouw De Roode moest vele
dankbetuigingen in ontvangst nemen.
Alsvorens de heer Lindeman bij bijeen
komst sloot, werden nog gezamen.ijk jen ice
liederen gezongen. Het feest werd ioor ver
schillende leden der S. D. Raadsfractie bij
gewoond, evenals door het lid der Kamer den
heer Ir. Ch. G. Cramer
Het woord is aan.
Emanuel Wertheimer:
Moreele verontwaardiging.... is maar al te
dikwijls n\jd!
DaT NxET
Mijn lieve vrouw, wanneer er gasten komen,
En het gesprek vlot niet zooals het moet,
Dan wordt er vaak van alles bijgenomen,
Om tijd te vullen en dat vind ik goed;
Je komt met boeken vol met mooie platen.
En zegt dan niet, dat die maar zijn geleend,
Enfin, daar wil ik nu niet over praten,
Hun hulde is per slot ook niet gemeend;
Je toont ze handenarbeid van de kindren,
Daar gaat een half uur al weer gauw mee
heen,
Maar verre van mij om dat te verhlndren,
In oudertrots sta j' immers niet alleen;
Nee, toon ze vrij ons heel bezit aan boeken,
En kinderwerk zooveel als je maar kan.
Maar als ik een ding vriendelijk mag
verzoeken,
Kom niet met baby-kiekjes van je man.
Ik ben bereid tot uren zwartepieten,
Ik speel desnoods een avond ganzebord.
Wanneer de conversatie met visite,
Te moeilijk en te pijnlijk hokkend wordt;
Leid ze door huis van zolder tot den kelder.
Wanneer het praten al te moeizaam bleek,
Laat ze maar spionneeren en vertel d'er,
Ook bij van d' eerste en tweede hypotheek:
Het kan me alles werkelijk niet schelen,
Ga jij je gang, ik doe wel met je mee,
Want alles beter dan je te vervelen.
Met een sigaar en met een kopje thee;
Die foto-albums, al zoo vaak bekeken,
Vertoon ze en geef er explicaties bij,
Maar één ding mag ik je wel ciringenc
smeeken,
Kom niet met kiekjes-in-de-wieg van mij.
P. GASUS.
Alle opvoeringsrechten van dii
smartlied voorbehouden. Het
kan echter vrijelijk (wat den
schrijver betreft althans) door
die echtgenooten die ooit
in zuigelingenstaat gefotogra
feerd zijn, in den huisel{jken
kring naar keuze gezongen of
gezegd worden.
RELLETJES IN HAMBURG.
PUBLIEK TEGEN POLITIE.
HAMBURG, 23 Juni. (V.D.) In den afge-
loopen nacht hielden politiemannen In den
Breitergang 3 mannen aan, die bezig waren
plakkaten aan te plakken. De aangehoude
nen sloegen op de vlucht doch werden inge
haald, waarop zij den agenten hevigen weer
stand boden. Intusschen had zich een groote
menschenmenigte verzameld, die Legen de
agenten partij koos en den mannen opnieuw
de vlucht mogelijk maakte. Toen daarop
echter toch een der mannen gegrepen werd,
drong het intusschen nog weer aangegroeide
publiek op de agenten in onder uitroepen
als: „Slaat de honden dood" en „Tegen de
muur niet ze". Een der agenten werd tegen
den grond geworpen en getrapt en ;en slotte
aan den hals gegrepen, waarop hij 'an zijn
revolver gebruik moest maken. Hij gaf
eenige schoten af, waardoor 4 personen,
waaronder een vrouw gewond werden.
Een uitgebreid onderzoek wordt ingesteld.
ERNSTIGE TREINBOTSING.
PIETERMARITZBURG r Natal) 23 Juni
(Reuter). In de nabijheid van het slation
Klawater, op 15 mijlen afstauds van Durban,
zijn de mailtrein uit Kaapstad en een trein
uit Johannesburg met elkaar in botsing ge
komen. Vier Europeanen zijn gedood.
FAMILIEDRAMA TE BEVERWIJK
MAN DOODT ZIJN VROUW MET
EEN MES.
Heden. Maandagmorgen, had in de Jan
Vermeijenstraat te Beverwijk een droevige
familietwist plaats. Zekere I. G. v. d. B., wo
nende tc Haarlem, leefde sedert eenigen tijd
in een slechte verstandhouding met zijn
vrouw. Tenslotte verliet de vrouw de echte
lijke woning en vestigde zich met haar drie
kinderen in de Jan Vermeijenstraat te Be
verwijk, waar zij met iemand ging samen
wonen.
Vanmorgen begaf v. d. B. zich naar Be
verwijk om de vrouw tc bezoeken. Beiden
kregen hoogloopende ruzie. Plotseling greep
de vrouw een mes en bracht haar man daar
mede een diepe wond in den hals toe. Do
man wist de vrouw het mes afhandig te ma
ken. ging op zijn beurt haar er mee te lijf
en bracht haar ernstige wonden aan boven
lijf en hals toe.
De vrouw snelde hevig bloedend naar bul
ten. Aan den overkant der straat zakte zij
in elkaar. Eenige voorbijgangers waarschuw
den dc politie, die spoedig ter plaatse was.
Nadat de vrouw inmiddels in een woning
was binnengedragen begaf de politie, die nog
niet recht wist wat er gebeurd was. zich in
de woning, waarin het drama was geschied.
Zij vond daar den man in overspannen toe
stand bezig, te trachten zich met het mes
van het leven te berooven. Met moeite kon
men hem het mes afnemen. Nadat dc man
voorloopig was verbonden werd hij in zorg-
wekkenden toestand naar het Roodc Kruis
Ziekenhuis overgebracht.
Nader seint onze correspondent nog:
De vrouw van v. d. B., M. cle H. genaamd,
woonde sedert kort. op een bovenhuis in de
Jan Vermeijenstraat, in het z.g. St. Aagten
dorp, met haar drie kinderen samen met een
anderen man.
Omtrent dc toedracht van het drama ver
nemen wij nog het volgende:
Nadat de man zijn vrouw met het mes
zeer ernstige steekwonden had toegebracht
Is zij dc trap afgestrompcld en de straat op-
geloopen. In een poort aan den overkant
zeeg zij Ineen. Intusschen snolden van alle
kanten de omwonenden toe. Eenigen van
hen droegen haar een woning binnen, waar
Dr. Lijn kamp, die spoedig ter plaatse was,
haar verbond.
Een der ooggetuigen van dit ontzettend
drama, zekere Z., ging de woning binnen,
waar hij dc vrouw uit had zien komen. Hij
vond daar v. d. B. in de keuken in een bloed
plas liggen terwijl de man bezig was tQ
trachten zich van het leven te berooven. In
tusschen was ook een politie-agcnt bovenge
komen. Samen hebben zij den man het mes
afgenomen. Dr. Büller, directeur van het
Roode Kruis Ziekenhuis heeft den man ver
bonden. De wonden bleken van zoodanlgen
aard te zijn dat de geneesheer het raadzaam
achtte hem naar het ziekenhuis over te
brengen.
De vrouw was inmiddels eveneens daar
heen vervoerd, waar zij spoedig aan haar
wonden overleed.
Het geheele drama Sn dc bovenkamer had
zich afgespeeld In tegenwoordigheid van een
der kinderen.
Het spreekt vanzelf dat het gebeurde in
deze volkrijke buurt een groote consternatie
verwekte.
OP EEN TREIN GESCHOTEN.
Volgens een V. D. bericht Is Vrijdagavond
de trein, die om 8 uur uit Nijmegen
in de hoofdstad moest aankomen, naar
schatting op een afstand van 150 Meter
voorbij het station Ede door een kogel ge
troffen. De kogel .verbrijzelde het portier
raampje van een derde klasse coupé, waarin
de heer J. ten Kate üit Haarlem en nog een
andere passagier zaen. De belde heeren, die
er gelukkig met den schrik afkwamen heb
ben te Driebergen onmiddellijk den hoofd
conducteur op de hoogte gesteld.
Wij hebben getracht dezen heer J. ten
Kate tc Haarlem te vinden, doch vruchte
loos. Naar alle waarschijnlijkheid woont
deze niet hier en is bedoeld J. ten Kate uit
Arnhem.
Het Rerum Nouarumfeest
(Zie ook elders in dit nummer.)
Het groot aantal deelnemers in den Brontuln luisterend naar de sprekers.