Hi
iD
w
De Heinrich Podeus
46e Jaargang No. 14113
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 27 Juni 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27jk, met Geïllustreerd Zondagsblad f0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatse», waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57J4. Franco per post door Nederland 3.87J4. Losse nummers
0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-57j^, franco per post.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarae 12
Telefoon Nos.: Directie 13G82 Hoofdredactie 15054 Redactie 10660
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1-5 regels ƒ1.75. elke regel meer ƒ035. Reclames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 0.6<V
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdaa
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 0.25. elke regel meer f 0.10. nitsl. a contant
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA.
BONDEKDAG 27 JUNI
Stadsschouwburg: Laatste - Volksconcert
H. O. V. o. 1. v. Ed. van Beinum. Eduard Blele
violoncel. 8.15 uur.
Teylerplein: Openluchtconöert door de
R.-K. Harmonie „Utile Dulci", dir. A. C. Jut-
jens, 8 uur.
Groote of St. Bavokerk: Orgelbespeling
34 uur.
Luxor Theater: „De Gele Taverne" en „De
Hemel in Pyjama" 8 uur.
Rembrandt Theater: „Het Huwelijksnest",
Tooneel: „Les Omeros". 7 en 9.15 uur.
Standaard Theater; „De weg der Wraak",
8.15 uur.
Heemstede; Raadhuis. Gemeenteraad
8 uur,
VRIJDAG 28 JUNI
Bioscoopvoorstellingen. Nieuw programma.
F
Heemstede: Café Restaurant „Boeken
rode" Zandvoortsehelaan: Openbare verga
dering Middenpartij voor Stad en Land. Spre
kers Floris Vos en mr. J. PI. Schultz van
Haegen. 8.30 uur.
HET STADS-AUTOBUSNET
THANS DEFINITIEF
VASTGESTELD.
LIJN 1 OOK NAAR OUD-SCHOTEN.
Naar wij vernemen zal. het stadsautobus-
net wederom gewijzigd worden-. Wij hebben
reeds meegedeeld, dat stadslijn 1 gecombi
neerd is met de lijn Haarlem-IJmuiden.
De route voor deze lijn is nu in de vergade
ring van B. en W. als volgt vastgesteld.
Zomerluststraat, Oranjeplein, Berkenro
destraat,, Van Oosten de Bruynstraat-,Karei
van Manderstraat, Emmaplein, Leidschc-
vaart, Raaksbrug, Raaks. Gedempte Oude
Gracht, Nassaulaan, Nassauplein, Zijhuizen,
Parklaan, Kruisweg, Stationsplein, Viaduct
Jansweg, Kennemerplein. Tot zoover volgt
deze lijn dus de tegenwoordige route. Dan
herneemt zij echter de route, die zij na de
eerste in dienst stelling gereden heeft, na
melijk: Statenbolwerk, Verspronckweg, Sant
poorterstraat, Kleverpark, om dan te rijden:
Velserstraat, Kleverlaan. Hier heeft een
splitsing van de lijn plaats. Het eene kwar
tier zal de bus naar IJmuiden rijden en het
andere naar I-Iaarlem-Noord. Van dit punt
naar het'Noordelijk stadsdeel en terug ont
staat dus een halfuursdienst op de stadslijn
en ook op de lijn naar IJmuiden ontstaat
die. De bus naar IJmuiden rijdt dan de Kle
verlaan af in Westelijke richting, die naar
Haarlem-Noord in Oostelijke richting, om
dan voort te gaan: Ter Spijtstraat, Hooger-
woerdstraat, Pijnboomstraat, Eschdoorn-
straat, Populierenstraat, Zaanenlaan, Rijks
straatweg, Vergierdeweg, Leeuwerikstraat,
Zwaluwestraat. Het eindpunt komt dus in
de Vogelbuurt, op Oud-Schoten, die daar
door elk half uur een verbinding met de
stad zal hebben, behalve de kwartiersver
binding van lijn 3 over den Rijksstraatweg.
In de vogelbuurt zal de lijn een lus vor
men, zoodat bij het terugrijden niet ge
draaid behoeft te worden, maar terug gere
den kan worden door de Vinkenstraat, Lijs
terstraat, naar den Vergierdeweg.
Er komt ook weer een wijziging in lijn 2.
Die zal niet meer door de Parallelstraat van
den Rijksstraatweg, dc Timorstraat naar de
Spaarnhovenstraat rijden, maar over den
Rijksstraatweg. Over dien weg zullen dus
alle drie de buslijnen benevens alle interlo-
cale bussen gaan.
Lijn 3 blijft ongewijzigd.
Naar wij vernemen wenschen B. en W. zoo
eenigszins mogelijk de vaststelling zoo als
die nu is, definitief te doen zijn.
Deze lijnen zullen nu ook vastgelegd wor
den op het kaartje, dat als bijvoegsel van
de nieuwe Haarlemsclie stratenlijst begin
van de volgende week verschijnt bij den uit
gever G. Eikelenboom te Haarlem.
OHZE GROENTJES
DIN5DAG
DONDERDAG
1= ZATERDAG
HET JUBILEUM VAN DR. J. WEENER.
Ook verder op den dag mocht Dr. J. Wee
ier. die gisteren 25 jaar als predikant bij de
de Ned. Herv. Gemeente alhier werkzaam
is. veel bewijzen van vriendschap en belang
stelling in ontvangst nemen. De kamers wer
den in een lusthof herschapen. Er werden
meer dan dertig bloemstukken bezorgd, o.a.
van predikanten, ouderlingen, diakenen, ver-
eenigingen, particulieren, enz.
Zooals we reeds mededeelden zou de pre
dikant hedenmiddag van drie tot vijf uur te
zijnen huize receptie houden.
Misschien vlotover drie maanden?
Hoe de Heinrich Podeus nu ligt na de laatste vorderingen.
Er is een nieuwe sport ontstaan: „Hein
rich Podeus".
Wind- en regenvlagen niet achtend, trek
ken de vaste maar vooral de tijdelijke
bewoners van Zandvoort naar de „Heinrich
Podeus". Vaders en moeders met hun sprui
ten wandelen langs het breede Zandvoort-
sche strand naar de „Heinrich Podeus". Ja,
wij zagen een vader- die zijn zeker vierjari
gen zoon op den weg droeg naar de ..Hein
rich Podeus", met éengezicht van: „Dit is
voor mij maar een peuleschilletje I"
Jöngemannen met hun meisjes, meisjes
met haar jongens, stijf gearmd stappen zij
op. de „Heinrich Podeus" af. Moeders trekken
moeizaam huh kinderen, die nog niet of
niet.- voldoende kunnen loopen, in trekwa-
gens naar do „Heinrich Podeus"; wiel- en
motorrijders (de- laatsten. met motor-enge
len) gaan cr heen met hun snelvervoermid-
delen.
Wie gaat er niet heen?
Hen allen lokt die donkere romg, die ze
daar in dc veii,e, uit Zandvoort, op het
strand kunnen zien liggen. De zee smakte
hem daar neer, de zee, geholpen door men-
schenhanden en menschenvernuft, zal hem
ook weer terug moeten halen.
Wat is er al gewerkt om den Rostocker
vlot te krijgen!
En wat zal er nog. gewerkt moeten wor-
.den!
Want na een bezoek adn het schip of
liever aan de plaats waar het schip ligt,
want afwerend hangt daar aan de schuit
het bordje met „Zutritt verboten" lijkt
het ons toch toe, dat zij die als hun mee
ning te kennen gaven dat de boot misschien
wel dezer dagen vlot zal komen, veel en veel
te optimistisch oordeelden. Geholpen door
het hoog water is het den mannen van de
Bergüigs Maatschappij L. Smit en Co. en de
bemanning van dc „Heinrich Podeus" nu
gelukt den boeg wat meer zeewaarts te
wenden en het schip zich een 16 meter te
doen verplaatsen. Dit is het resultaat van
al het werken gedurende maanden en het
heeft de kleinigheid van 130.000 gekost!
En voor het oordeel van den leek ligt het
schip nog steeds zoo vast als een huis. Er
zal diep water moeten komen om het ge-
heele schip, een groote zanddain die aan
den kant van Noordwijk in den weg ligt zal
moeten worden weggezogen, evenals het
zand dal, aan de andere zijde het schip ge
vangen houdt, dc hulp van sleepbooten zal
noodig' zijn en dan, als alles meeloopt, zal
het Zand voor tschc strand misschien zijn
prooi, die het nu zóóveel maanden in zijn
macht heeft, moeten loslaten en zal het
schip zee ingaan, rugwaarts, als was het in
Zandvoort op audiëntie geweest! Maar het
lijkt ons dat, eer het zoo ver is, er nog heel
wat zal moeten gebeuren,
„Misschien zal het schip over drie maan
den vrij komen, misschien vroeger, maar
geluk moet er in ieder geval bij zijn", zei
ons iemand die van den beginne af de vol
hardende pogingen van de Bergings Maat
schappij heeft bijgewoond.
Zooals de zaak er nu nog voorstaat zal,
dunkt ons, de „Heinrich Podeus" nog wel
geruimen tijd een der voornaamste attrac
ties van Zandvoort blijven vormen cn een
zeer welkome bron van inkomsten voor den
ondernemenden Zandvoorter, die al sedert
November een ververschingtentje in de
buurt van de „Heinrich" exploiteert en goe
de zaken maakt.
Voor den kapitein van het schip is het te
hopen dat het anders zal gaan, maar,...
DAAD VAN VERTWIJFELING?
Russische vrouw schiet op den
Franschen consul.
TRAGISCH TAFEREEL IN BERLIJN.
BERLIJN. 26 Juni <W. B.l Uit woede over
de weigering vair een ondersteuning, heeft
hedenochtend een vrouw op het Fransc-he
consulaat-generaal te Berlijn op den atta
ché Mereau geschoten. Een Litauer wilde
met zijn vrouw en kind naar Parijs gaan.
Eenige maanden geleden waren zij daar
ook en toen heeft de vrouw ten gevolge van
een ongeluk op straat haar been verloren.
De familie keerde naar Litauen terug, maar
sprak den Franschen Staat voor schade
vergoeding aan. Thans wilden zij weer naar
Parijs terug voor dit proces. Daar zij echter
geen geld hadden, verzocht de vrouw den
consul-generaal te spreken, wien zij om on
dersteuning wilde vragen. De consul-gene
raal was afwezig, zij werd te woord gestaan
door den attaché, die haar mededeelde, dat
hij haar geen geld kon geven. Daarop trok
de vrouw haar revolver en gaf drie schoten;
alle kogels kwamen in den muur terecht. De
politie was spoedig ter plaatse en bracht
man, vrouw en hun kind, dat een maand oud
is, naar het politiebureau.
Het verhoor der daders,.
BERLIJN. 26 Juni. (W. B.) Aangaande de
schietpartij in het Fransche consulaat-gene
raal te Eerlijn meldt een correspondentie-
bureau. dat het gearresteerde echtpaar Ma-
rakoff door de politie langdurig is verhoord.
De 28-jarige man is metaalbewerker van
beroep. Van 1921 tot 1926 diende hij in het
Vreemdelingenlegioen en werkte na zijn ont
slag in een turbinefabriek te Grenoble.
Zijn vier jaar jongere vrouw Agathe huwde
hij in Grenoble. Daar werd de vrouw het
vorig jaar Maart het slachtoffer van een rij
wielongeval, waarbij zij haar voet verstuikte.
Naar zij beweert, werd zij in het hospitaal
slechts door studenten behandeld, die expe
rimenten met haar deden, zoodat later de
amputatie van haar linkerbenedendijbeen
noodig was. Vandaar dat zij den Franschen
staat aansprakelijk stelde. Zij schreef ver
scheidene brieven aan den president der
Fransche republiek, die echter alie in afwij-
zenden zin werden beantwoord.
Den 24en Juni was het echtpaar met het
kind naar Berlijn gekomen. De revolverscho
ten in het Fransche consulaat-generaal zou
den geen bepaalde persoon hebben moeten
treffen, doch alleen maar de aanspraken
der vrouw nadrukkelijk hebben moeten on
dersteunen en haar gevoelens tot uiting heb
ben moeten brengen.
BERLIJN, 26 Juni (W. B.) Het onderzoek
heeft aan het licht gebracht, dat aan den
aanslag geen politieke motieven ten grond
slag liggen, doch dat het een daad van ver
twijfeling van een in nood verkeerende
vrouw betreft.
Ofschoon de man na den aanslag in zijn
opwinding den consulairen ambtenaar be
dreigingen toevoegde, ontkent hij zoowel als
zijn vrouw, dat zij op den consul hadden
willen schieten.
STEENKOLENVERVOER PER
TREIN.
300 GOEDERENWAGENS VAN
DUITSCHLAND TER LEEN GEKREGEN
Ter voorziening in het gebrek aan open
goederenwagens hebben de Ned. Spoorwe
gen driehonderd van dït soort wagens van
de Duitsche Spoorwegen ter leen gekregen in
afwachting van de levering dezer wagens,
die voor een deel in Duitschland besteld
zijn. De wagens zullen binnen eenige dagen
met extra-treinen worden aangebracht en
terstond van kenteekenen voorzien:,,N.S. ge
bruik voor binnenland."
Vermoedelijk is zoo meldt het Handels
blad deze vergrooting van het wagenpark
noodig geworden met het ook op 't drukke
steenkolenvervoer van onze mijnen naar het
binnenland.
HET DRAMA TE BEVERWIJK.
DE BEGRAFENIS VAN HET
SLACHTOFFER.
Hedenochtend heeft op het R K. Kerkhof
aan den Arendsweg te Beverwijk de begra
fenis plaats gehad van het slachtoffer van
den moord in de Jan Vermeijenstraat..
De teraardebestelling geschiedde in stillen
eenvoud. Er waren zeer weinig belangstel
lenden.
De beaardingsceremoniën werden verricht
door kapelaan P. Schretlen, van de kerk van
O. L. Vrouw van Goeden Raad.
PROT. CHRISTEL. NIJVERHEIDSSCHOOL.
Woensdagavond werd onder leiding van
fevrauw Waardenburg een druk bezochte
ouderavond gehouden van bovengenoemde
school. Ongeveer 130 ouders en belangstel
lenden waren opgekomen.
De leerlingen hadden enkele liederen in
gestudeerd onder leiding van mej. Bijl de
Vroe. Hiermee werd het programma geopend
waarna de leerlingen vertrokken.
De directrice mej. Drost behandelde het
onderwerp „Ons werk, de ouders, de kinde
ren", dat met groote aandacht gevolgd werd
Een enkele vraag werd gesteld. De heer Jon-
gejan sprak een bemoedigend woord tot be
stuur, directrice en leeraressen, Mevr. van
Marselis Hartsinck sloot dezen zeer geslaag
den avond.
De tentoonstelling van het vervaardigde
werk werd druk bezocht.
ONZE HAVEN.
(De bovenstaande afbeel
ding verscheen in het Duitsche
tijdschrift „Das Magazin" en
droeg het onderschrift; „lm
Haf en von Haarlem).
De redactie van „Das Magazin" spreekt:
O, Holland is een prachtig land,
Zoo waterrijk, zoo interessant,
Vooral voor buitenlanders;
Kanaal en weiden zijn zoo vreemd,
Het wijde vlakke veld-en-beemd,
Zijn nieuw voor ons, en anders;
Het volk heeft rare kleeding aan,
Wanneer ze op de vischvangst gaan,
Ze dragen allen klompen;
Je ziet er molens overal,
En visscherschuiten zonder tal,
Met buikig breede rompen;
En als je naar de haven gaat,
Dan zie je zoo maar op de straat,
De lieflijkste tafreeltjes,
De fotografen weten, dat
Wij zeer gesteld zijn voor ons blad,
Op derglijke tooneeltjes;
Dus, als u eens naar Haarlem gaat,
Wanneer de bol te bloeien staat,
Vergeet dan niet de haven;
U vindt er kleur cn lieflijkheid,
Waarvan wij d'authenticïteit,
Met deze foto staven;
Maar kom. op weg zijnd naar de spoor,
Nog even bij ons op kantoor,
Dan zullen wij u zeggen;
Hoe u die intressante tocht.
Wanneer u 't moeilijk vinden mocht,
Het beste aan kunt leggen;
Want wel heel anders dan ons blad.
Kent de Haarlemmer zijn eigen stad,
Heel slecht en dit 's het gekke;
De Haarlemmer heeft op 'c. moment,
Zijn haven nog, zoover bekend,
Niet weten tc ontdekken.
p. c. c.
P. GASUS.
Het woord is aan.
Dr. Frederik van Eeden:
De kunst om iets gemeenschappelijk te
bezitten icordt niet in een dag of tvat ge
leerd.
HAARLEM, 27 Juni
Pilsoedski.
Te Warschau is voor het staatgerechts-
hof het proces begonnen tegen den Pool-
schen ex-minister van Financiën Czeclio-
wicz, beschuldigd van het overschrijden van
de begrooting met een half milliard zloty.
Een wonderlijke zaak, met een wonderlijke
acte van beschuldiging. Stel u voor dat wij
in een zoo zonderlingen toestand kwamen te
verkcercn, waarbij een regeerder pas voor
den rechter ter verantwoording kan worden
geroepen, als hij honderden xnilUoen zonder
machtiging heeft uitgegeven. En dan het feit
op zich zelf, dat hij voor den rechter wordt
geroepen, terwijl hij deze millioenen niet
ten eigen bate maar voor den Staat heeft
aangewend. Erger bewijs van zijn machte
loosheid, om controle op de regceringsdaden
uit te oefenen, kan een parlement wel niet
geven.
Het heele proces lijkt overigens meer op
een welgeslaagde poging om den Landdag
en het Staatsgerechtshof zelf in discredict
te brengen bij het volk, dan op een actie
tegen den beschuldigden minister.
Al op den eersten dag werd dit duidelijk
toen de dictator van Polen, maarschalk
Pilsoedski, als „getuige" werd gehoord. Vol
gens de Tel. was zijn getuigenverklaring
„een korte politieke voordracht". En wat
voor een! De maarschalk zei dadelijk rond
uit, dat Czechowicz alle geïncrimineerde
handelingen op zijn uitdrukkelijke opdracht
had uitgevoerd. Hij, Pilsoedski, had zich
steeds het recht voorbehouden om do politiek
tegenover het parlement tc bepalen. Hij
droeg allo verantwoording. Den vorlgen dag
had hij in een ledig uurtje voor dc eerste
maal do wet op het Staatsgerechtshof cn
de dagvaarding van Czechowicz eens doorge
lezen. Dc wet vond Pilsoedski onzinnig cn
de acte van beschuldiging had hem met
weerzin vervuld, zooals alles wat uit den
Landdag kwam. Hij kende een zeker soort
poppen, die hetzelfde geluid voortbrengen
als men er van voren of van achteren op
drukt. Een poosje kan men cr zich wel mee
vermaken, maar wie er gedurende langen
tijd meel zou spelen zou er dol van wor
den.
Tenslotte zei de maarschalk, dat het
Staatsgerechtshof slecht begon door zijn
eerste proces tc voeren tegen een lid van
een Pilsoedski-kabinet. Hij herhaalde toen
nog eens dat Czechowicz uitsluitend op zijn
opdracht had gehandeld en verliet majes
tueus de zaal, gevolgd door ministers en ad
judanten, het Staatsgerechtshof achter
latend met het figuur, en de verslaggevers
met eenige dankbare kopy, waarmee zij
ongetwijfeld onmiddellijk naar de telefoon
cellen zijn gerend, om hun hoofdredacteuren
te verwittigen.
Ieder kent het portret van den Poolschen
dictator, die er voor ons Hollandsch idéé
uitziet als een ouderwetsche rijksveldwachter
met een geweldiger hangsnor en een grim
mig gezicht, zoo van het kinderen-naar-bed-
jagend-type. Af en toe seinen de pers
agentschappen zijn nieuwste reeks uitge
zochte scheldwoorden aan het adres van het
Poolschc parlement.
Maar dit:. geval tcekent den man beter.
Het leekent ook dc toestanden in Polen, waar
dc dictator zijn toevlucht moet nemen tot
een dergelijke treurige comedié om het
parlement en 't Staatsgerechtshof bij dc massa
in discrediet te brengen. Dat hij het hoogste
instituut van de rechterlijke macht op zoo'n
manier behandelt is wel een heel veeg
teeken. Het is een ongelukkig volk welks
rechters in het openbaar door het hoofd van
den staat worden gehoond. En het is een
dictator wiens dagen geteld zijn, die zulke
middelen toepast.
Intusschen is de episode wel leerrijk voor
de mcnschen, die geloof stellen in de dicta
tuur om redding te brengen uit de moeilijk
heden van het verzwakte parlementarisme.
Andere landen hebben al de bewijzen gele
verd, hoezeer de bevolking aan dc willekeur
en 't despotisme van een enkeling wordt over
gegeven. Persoonlijke vrijheid, rechtszeker
heid worden phrasen. Voor wie dat niet reali-
seeren geeft deze Pilsoedski-vertoonlng, in
al haar grofheid, een sprekend bewijs. Wij
staan vlak voor verkiezingen, die niet onder
gunstige omstandigheden plaats hebben, die
de zwakte toonen ook van ons parlementa
risme. Maar wij moeten verbetering zoeken
in het kader van het bestaande stelsel, en
geen heil trachten te vinden in de gemakke
lijke aanbevelingen van een éénhoofdige ti
rannie. die in de harde werkelijkheid altijd
tot willekeur wordt, die alleen tijdelijk coed
kan zijn voor naties die te zwak van struc
tuur zijn om zic!\-olf te regeeren, en he het
volk eigenlijk maken tot een troep ich.er-
lijke kinderen, of een kudde dom vee, voort
gedreven naar een do°' dat het zeif met kent,
en niet eens weten wil....
