HAARLEM'S DAGBLAD
BUITENLANDSCH OVERZICHT
HET RUSSISCH-CHINEESCHE CONFLICT.
DOCH GEEN VERBETERING.
GEMENGD NIEUWS
Kan Duitschland betalen?
DINSDAG 23 JULI 1929 DERDE BLAD
Minder vage berichtgeving.
Men weet van geen toegeven en de
algemeene bewapening krijgt haar
beslag.
Van links naar rechts: de Duitsche gezant von Dirksen, die voor China de "belangen in
Moskou waarneemt. Kalinin, voorzitter van den Raad van Volkscommissarissen, en
geheel rechts maarschalk Tsjang Hsue Liang, opperbevelhebber van de troepen in Noord-
Mandsjoerije, over wien het gerucht gaat, dat hij uit zijn ambt is ontzet.
(Foto's reeds in een deel van de vorige oplaag opgenomen).
T BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Een nieuwe zijde van het vraagstuk dat aan
het Chineesch-Russische conflict ten grond
slag ligt, is thans belicht geworden. De Ja-
pansche bladen bevatten een officieele mede-
deeling van den Japanschen minister-presi
dent over het Russisch-Chineesche conflict.
Volgens deze mededeeling zal de Japansche
regeering alle maatregelen nemen om een
militaire botsing tusschen China en Sovjet-
Rusland te voorkomen. De regeering zal zich
niet in den strijd om den Chineeschen Oos
terspoorweg mengen. Voor het geval China
ten opzichte van den spoorweg in Zuid-
Mandsjoerije dezelfde maatregelen wil ne
men als tegen den spoorweg in Noord-Mand -
sjoerije zal Japan maatregelen nemen om den
spoorweg te beschermen.
Deze verklaring wordt in buitenlandsche
diplomatieke kringen beschouwd als een
waarschuwing aan de Chineesche regeering.
Het is een onbetwistbaar feit, dat de hou
ding van Japan, hier doorslag kan geven,
eerder dan de pressie uitgeoefend door de
overige mogendheden aangesloten bij het
pact van Kellogg. Doch het typische van de
berichten omtrent de beschouwingswijze van
de Jpaanners is, dat er uit blijkt dat Japan
weinig ingenomen is met de bemiddelings
voorstellen aangeboden door de V. S. Dit land
ziet zich niet liefst beknibebld op zijn invloed
in het Chineesche rijk, in het bijzonder voor
wat betreft Mandsjoerije.
Japan wacht af. Het verzekert dat het geen
stelling zal nemen, en dat het al het moge
lijke in het werk zal stellen om een vredelie
vende oplossing te bevorderen. Toch heeft
het er allen schijn van dat de jongste mede-
deelingen van minister Shidehara aan de Ja
pansche pers tusschen de regels door een
ernstige waarschuwing aan de Chineesche
regeering bevatten.
Over het algemeen mist de berichtgeving
van heden de vaagheid waardoor zij zich
gisteren en eergisteren kenmerkte. Of dit een
goed teeken is, is nog zeer de vraag. Want
thans blijkt dat de twee partijen zeer scherp
tegenover elkander staan en van geen wijken
weten, hoewel de Chineezen met bijna
paradoxale grootmoedigheid door middel
van een nieuwe nota aan Moskou, blijven vol
houden dat zij geen oorlog wenschen, en dat
het conflict langs vredelievenden weg moet
worden opgelost.
Paradoxaal is deze "grootmoedigheid, omdat
zij niet vergezeld gaat van eenige tegemoet
komende geste, ten aanzien van den Ooster
spoorweg en van de eischen te dien opzichte
gesteld. Moskou stelt het slagen van even-
tueele onderhandelingen juist van deze kwes
tie afhankelijk. De Chineezen achten het nu
echter tijd om voor goed den indruk te ves
tigen dat zij baas willen zijn in eigen huis.
De weg dien zij daarbij bewandelen is ech
ter een onwettige.
Men schiet dus niet veel op met groote be
reidwilligheid waarmee China in is gegaan
op het verzoek van den minister van buiten
landsche zaken der V. S. Stimson; dit blijkt
wel uit het feit dat de Sovjet-Unie kort en
bondig het via Frankrijk aangeboden bemid
delingsvoorstel heeft afgewezen en het ulti
matum van de vorige week in zijn geheel
handhaaft, en iedere bemiddeling in deze
kwestie voor nutteloos beschouwt, zoolang
de Chineesche regeering de in
beslagname van den Ooster
spoorweg niet opheft.
Inderdaad, vaag kan men den toestand thans
niet meer noemen. Het is overduidelijk, dat
China aan zijn eerste eischen vasthoudt en
de inbeslagneming van den spoorweg, niet
ongedaan wil maken. Het is overduidelijk dat
de Russen daarvan hun houding afhankelijk
stellen en hun schouders ophalen voor alle
pogingen van buiten af aangewend, om een
bemiddeling tot stand te brengen.
Beide naties verklaren met aan
doenlijke eensgezindheid dat zij niets
voelen voor een oorlog, maar ondanks alle
optimistische berichten die de diplomaten van
elders nog steeds blijven lanceeren, krijgt de
mobilisatie haar voortgang. De Russische
oorlogs- en revolutionnaire raad heeft den
vroegeren opperbevelhebber van het militaire
district Moskou Kusbischow tot opperbevel
hebber van alle Russische strijdkrachten be
noemd. Volgens berichten uit Urga heeft
Mongolië thans officieel de diplomatieke be
trekkingen met China voor verbroken ver
klaard.
Naar het Chineesche ministerie van Oor
log mededeelt zijn Zondag zes divisies naar
Mandsjoerije vertrokken, om den Ooster
spoorweg tegen een Russisc.hen aanval te be
schermen. Bovendien zullen Woensdag twee
divisies cavalerie van Peking naar den Oos
terspoorweg gezonden worden. Volgens de
laatste telegrammen bevinden zich momen
teel 210.000 soldaten in Noord-Mandjsoerije.
Er zijn gisteren nog berichten ge
weest waarin glad ontkend werd dat er iets
bijzonders aan de Mandsjoerijsche grens was
gebeurd, en dat ieder telegram omtrent in
vallen en oorlogsgevaar overdreven was
Wij gelooven het tegendeel. Het is zaak dat
men zich geen zand in de oogen laat strooien.
L. A.
Nog iets over de oorzaak
SJANGHAI, 22 Juli Volgens berichten
uit Japansche bron, moet het conflict tus
schen Rusland en China aan de volgende
oorzaak worden toegeschreven: Na den inval
in het Russische consulaat te Charbin namen
800 Russische onderwijzers hun ontslag.
Hierdoor werd de Chineesche directeur van
den Chineeschen Oostersspoorweg in moei
lijkheden gebracht. Hij vreesde, dat de
spoorweg geheel gedesorganiseerd zou wor
den en verklaarde daarom, dat degenen, die
hun ontslag namen, gestraft zouden wor
den.
Men gelooft, dat de Chineezen bereid zijn
tot een gemeenschappelijk beheer van den
spoorweg, mits het Chineesch wordt ge
bruikt als officieele taal, de cheques e.d. ge-
teekend worden door zoowel Chineezen als
Russen en een einde wordt gemaakt aan de
communistische propaganda.
Uit Washington wordt gemeld, dat men
aan het Amerikaansche departement van
Oorlog verrast is door het bericht uit Peking
in zake het door Tsjang Kai-sjek gepubli
ceerde manifest. Men zegt dat de openbare
meening in Amerika een gunstigen indruk
heeft gekregen van de berichten omtrent de
houding der Sovjet-regeering ten opzichte
van de vijandelijkheden en men meent, dat
het manifest China in de oogen der wereld
eenige afbreuk zal doen. Oud-minister Kel
logg is ervan overtuigd, dat China en Rus
land niet hun toevlucht zullen nemen tot
een oorlog; het geschil is van een aard, die
in het bijzonder leent tot oplossing door mid
del van arbitrage.
Uit Moekden zelf wordt gemeld, dat de
oorlogsberichten uit Peking en in andere
Chineesche steden onder de bevolking geen
weerklank vinden. Ook Moekden zelf is vol
komen rustig en in toonaangevende kringen
wenscht men vermijding van een oorlog met
Rusland.
De voorgeschiedenis van den
oorlog
PARIJS, 22 Juli. (N. T. A.) Het eerste deel
der officieele Fransche documentenverzame
ling betreffende de voorgeschiedenis van den
oorlog is heden verschenen.
De met de publicatie belaste commissie be
toogt in de inleiding, dat uitsluitend over
wegingen van economischen aard haar bij de
keuze der documenten hebben geleicL
Het eerste deel omvat de periode van 4
Nov. 1911. den datum der onderteekening
van het Fransch-Duitsche Marokko-verdrag.
tot 7 Febr. 1912, den dag van het vertrek van
den Engelschen minister van oorlog lord Hal-
aane naar Berlijn, waar hij een poging deed
tusschen Engeland en Duitschland een ver
drag inzake de beperking van de bewapening
ter zee tot stand te brengen. De in dit deel
opgenomen documenten hebben in hoofdzaak
betrekking op de quaestie der ratificatie van
de Fransch-Duitsche Marokko-overeenkomst
en de ontvangst derzelve bij de Europeesche
mogendheden, alsmede op den Italiaansch-
Turkschen oorlog en het Russisch-Perzische
conflict.
Vonnissen geveld in het
Zigeunerproces.
In het Zigeunerproces te Kaschau is von
nis geveld.
De beide aanvoerders der bende, Alexan
der Filke en Paul Rybar, werden tot levens
lange tuchthuisstraf veroordeeld. De ver
dachte Hoedek werd veroordeeld tot 16 jaar,
Julius Csiszar tot 12 jaar tuchthuisstraf, ter
wijl den overigen verdachten straffen tus
schen vier en acht jaar werden opgelegd,
aldus de Tel.
De beide Zigeunerinnen werden wegens
heling tot 2 jaar gevangenisstraf veroor
deeld.
WINDHOOS BOVEN DE ELBE.
HAMBURG, 22 Juli (V. D.) In Hamburg
heeft de laatste dagen een buitengewone
hitte geheerscht. Gisteren was het met 32 gr.
C. in de schaduw en 45 gr. in de zon de
warmste dag sedert tientallen jaren. Gister
avond tegen tien uur brak een hevig onweer
los. Er vormde zich boven de Beneden-Elbe
een windhoos, die zich landwaarts in N.W.
richting bewoog en groote verwoestingen ver
oorzaakte. Alle korenvelden en boomgaarden,
waar zij overtrok, werden vernield. Te Wil
ster werd het dak van een verleden jaar ge
bouwd kantoor van de plaatselijke verbruiks
coöperatie afgerukt en over een grooten af
stand meegenomen. De ergste uitwerking had
de hoos in de omgeving van Schenefeld, waai
de bliksem in de kerk sloeg, zoodat het halve
dak omlaag kwam. In de omgeving van Itze-
hoe richtten uitloopers van de hoos schade
aan. De hoos en het onweer gingen gepaard
met hevigen regenval en hagelslag. Ook in
Holstein werd schade toegebracht aan de
landbouwgewassen. Nadat het noodweer voor
bij was, klaarde het te Hamburg al spoedig
op en steeg de temperatuur weer zoodanig,
dat in den loop van den nacht de thermo
meter weer tot 25 gr. C. steeg. Reeds heden
morgen werd vrij vroeg een temperatuur van
30 gr. C. in de zon gemeten.
Het W. B. maakt nog melding van talrijke
branden tengevolge van het inslaan van den
bliksem in het N. W. gedeelte des Rijks, met
name in Oldenburg en Oost-Friesland.
DE TURKSCHE TAAL.
De laatste uitgaven van de Turksche woor
denboeken, waarbij van het latijnsche schrift
is gebruik gemaakt, toonen aan, dat de
Turksche taal slechts rond 25000 woorden
bevat. Dat is weinig in vergelijking met de
Engelsche taal, die bijv. 100000 woorden bezit.
De landgenooten van Kemal Pascha zijn in-
tusschen nog niet voo ver, dat zij alle woor
den kennen. Naar het oordeel van een des
kundige, kennen de Turksche geleerden
10000 woorden, de menschen met een gemid
delde beschaving 250Q tot 4000 en de onge
schoolde bevolking 1200. De boeren van de
vlakten van Anatolië hebben een woorden
schat van ongeveer 800 woorden.
HET JUBILEUM VAN HET
PARIJSCHE CAFé.
6 Juli was het 300 jaar geleden, dat te
Parijs het eerste koffiehuis werd geopend. De
octrooibrief waarbij het den wijnhande
laren werd toegestaan hun winkels voor het
publiek te openen en „in kleine en groote
glazen allerlei dranken te schenken", is in
de eerezaal van het clubgebouw der Parijsche
koffiehuiseigenaars opgehangen. Men gaf
natuurlijk een groot feest, waaraan autori
teiten en alle lagen der bevolking deelnamen.
In de 18de eeuw waren het de groote phi-
losophen en Encyclopaedisten, die zich in
het café „Procope" vereenigden en over het
beroemde woordenboek debatteerden. Camille
Desmoulins deed de Fransche revolutie ont
vlammen aan zijn stamtafel in café de Foy,
waar hij den oproep om de Bastille aan te
vallen, schreef. Niet ver van dit café, in het
nog bestaande café de la Regence, dacht de
jonge Bonaparte tusschen twee zetten van
een partij schaak, hoe hij deze revolutie het
best klein kon krijgen. Een halve eeuw latei-
werd door Gambetta op dezelfde plaats'den
val van het tweede keizerrijk voorbereid en
als de laatste, tragische mijlpaal in den loop
der wereldgeschiedenis viel Jaures door den
kogel van een nationalistischen moordenaar
in café du Croissant.
Al de café's te noemen, waar de letter
kundigen bijeen kwamen, is geheel onmoge
lijk. De geest van den wijn was steeds aan
die van den dichter verwant en van Voltaire
over Musset en Verlaine tot aan Paul Fort
in de Closerie des Lilas zijn een lange rij
van literaire stamtafels, waarvan de beteekë-
nis in de geschiedenis van den geest niet
voldoende is gewaardeerd. En dan verder de
kunstenaars, de schilders van Montmartre en
Montparnasse, Picasso en Modigliani, Utrillo
en van Dongen, om slechts een paar moder
nen te noemen. Ze hadden en hebben hun
stamcafé's, waar hun reputatie wordt re-
maakt.
BRITSCHE INSTEMMING MET DE
AMERIKAANSCHE BEMIDDELING.
LONDEN, 22 Juli (V.D.) De Britsche am
bassadeur te Washington heeft gisteren aan
het Amerikaansche Staatsdepartement te
Washington een officieele mededeeling van
zijn regeering doen toekomen, waarin Groot-
Brittannië zich volkomen accoord verklaart
met de Amerikaansche bemiddelingspoging
ln het conflict tusschen Rusland en China,
die in het belang van den algemeenen vrede
wordt geoordeeld. In officieele kringen te
Washington heerscht een zekere onrust in
zake de laatste door de Japansche pers ver
spreide berichten, alsof de regeering te To
kio zich niet overeenkomstig de verplichtin
gen, voortvloeiend uit de vier-mogendheden-
overeenkomst, zou gedragen.
DE FRAUDEERENDE GEZANT
VAN AFGHANISTAN.
PARIJS, 22 Juli. (N. T. A.) Naar verluidt
heeft de Afghaansche gezant in de gerucht
makende zaak van de bedwelmende midde
len 81/2 millioen verdiend.
AUTOBUS-ONGELUK IN YORK.
LONDEN, 22 Juli (VR.) In het graaf
schap York, is in den afgeloopen nacht een
36-persoons autocar doordat de chauffeur bij
het nemen van een vrij sterke helling de
macht over zijn wagen verloor, met groote
snelheid tegen een muur opgeloopen. De
wagen liep door de muur en sloeg over den
kop. Van de inzittenden worden 2 gedood
6 levensgevaarlijk gewond. Een van hen is
spoedig overleden.
TREINBOTSING TE DüSSELDORF
DUSSELDORF, 22 Juli. (V.D.) In den af
geloopen nacht kwam op het hoofdstation
te Dusseldorf de trein, die te 23.43 uur naar
Keulen moet vertrekken kort na het vertrek
in botsing met een eveneens juist vertrek-
kenden trein naar Duere. De locomotieven
van beide treinen werden uit de rails gewor
pen en twee wagons zwaar beschadigd. Zes
personen werden licht gewond. Door omleg
gen van het verkeer kon de dienst voort
gang vinden.
Een stap naar de verzoening der volken.
Het nieuwe herstel-plan.
Men vraagt mij wat ik denk van het plan
van Young en zijn uiteindelijke gevolgen:
een vraag die op dit oogenblik een zorgvul
dig antwoord van een onpartijdig opmerker
eischt. Het is niet langer noodig in discussie
te treden over de quaestie of het niet te vroeg
was om de Conferentie van Parijs bijeen te
roepen. Wij moeten nu rekening houden met
het voldongen feit. In industrieele en eco
nomische kringen wordt het in 't algemeen
als een groote stap voorwaarts beschouwd
dat wij nu tenminste, als resultaat van de
Conferentie, een basis hebben om een duide
lijke raming te maken van het bedrag dat
Duitschland moet betalen. Wij hebben zéker
alle recht om den tegenwoordigen toestand
van onzekerheid als onhoudbaar te beschou
wen.
De algemeene Indruk van de beslissingen
van Parijs die aller dankbaarheid ver
dienen om het opofferend werk en de uit
muntende kennis van het onderwerp waar
van de deskundigen zoovele blijken gaven
wordt naar mijn meening het best weerge
geven door de Duitsche regeering, die ze
karakteriseert als een nuttigen grondslag
voor de aanstaande conferentie der regeerin
gen. Het zou voor iemand die zijn meening
eerlijk en volgens zijn geweten wil uit
spreken op het oogenblik niet goed zijn
meer over deze beslissingen te zeggen. Want,
eerlijk gezegd, zie ik thans niet hoe Duitsch
land in staat zal zijn deze enorme bedragen
te betalen uit overschotten en dit over een
periode die verscheidene geslachten duurt.
Dit zijn bedragen die geen precedent heb
ben in de geheele geschiedenis der mensch-
heid, om nog niet te spreken van het feit
dat een overwonnen volk ze zal moeten be
talen. Daarom zal het in de eerste plaats
de taak van de politieke conferentie zijn
een beslissing te nemen betreffende den ge-
wenschten practischen vorm van de ga
ranties die de deskundigen hebben voorge
steld als een middel waardoor het mogelijk
zou zijn het vereischte bedrag te verschaf
fen en het zal eveneens haar taak zijn de
middelen en de wegen te vinden voor de
consolidatie en de versterking van de Duit
sche industrie die absoluut noodzakelijk is
om haar in staat te stellen de zware lasten
te dragen zonder er onder te bezwijken.
Als een van de meest waardevolle en be
langrijkste denkbeelden der deskundigen be
schouw ik het voorstel om een „Wereldbank"
(Herstelbank) te stichten voor „de inter
nationale vereffening van betalingen": een
werkelijk grootsch plan dat tot in bijzonder
heden moet worden overdacht als het de
heilzame resultaten zal afwerpen die de des
kundigen er van verwachten. Deze Bank zal
van historisch belang worden voor de geheele
wereld, niet alleen dus voor de landen die er
Door Dr. MARX (den vroegeren
President van 1924^-1925; Hoofd van
Duilschen Rijkskanselier; Minister-
de Duitsche delegatie naar de Her
stel-Conferentie in 1924).
direct bij betrokken zijn maar voor alle
volken der wereld als een geheel beschouwd.
De instelling zou zonder eenigen twijfel een
steun zijn voor de Duitsche economische
wereld en. zonder de onafhankelijkheid van
economische kringen in Duitschland aan te
tasten, zou zij Duitschland verdedigen tegen
de eigenmachtige en krenkende aanmatiging
van andere landen. Ook beschouw ik de
Bank als een groote stap voorwaarts naar
de verzoening der volken; zij dwingt de poli
tici alles te bevorderen wat den volken ten
goede kan komen en alles te vermijden wat
schadelijk zou kunnen werken. De deskun
digen zelf vestigden er de aandacht op dat
het reeds het doel van het plan van Dawes
was „de betalingen der herstelkosten van
het politieke naar het economisch en zaken-
terrein te verplaatsen" en dat wanneer men
dit deed men „begon met een voortdurende
en langdurige samenwerking te veronder
stellen tusschen schuldeischers en schulde
naren". Het nieuwe plan blijft dit doel in
het oog houden, hetgeen mij de eenige ge
schikte en de eenige practische methode
lijkt te zijn, zooals uit de ondervinding van
de laatste 5 Jaren gebleken is.
Indien dan de beslissingen van Parijs de
controle-maatregelen wegnemen die wer
den opgelegd door het plan van Dawes. is
dit bereikt door edele en hoogstaande over
wegingen. Het rapport der deskundigen zegt
dat „het nieuwe plan zijn hoofddoel, voor de
bereiking waarvan het in het leven werd ge
roepen, niet zou bereiken, wanneer het deze
maatregelen niet wegnam en het niet aan
Duitschland alleen overliet zijn financieele
verplichtingen te vervullen onder zijn eicen
ongelimiteerde verantwoordelijkheid". Het
Duitsche volk en in 't bijzonder het Duit
sche Parlement, gaan hier gebukt onder een
zware verantwoordelijkheid. Het beteekent
dat het Duitsche volk moet blijven voort
gaan met zijn eigen wenschen en behoeften
die op zichzelf gerechtvaardigd zijn
op te offeren om te voldoen aan zijn inter-
natonale verplichtingen. Aan den anderen
kant geeft de genoemde verklaring ook te
kennen dat het vertrouwen van het buiten
land in Duitschland hersteld is; zij geeft
een nieuw bewijs van de juistheid der buiten
landsche politiek der opvolgende Duitsche
regeeringen, die, niet beïnvloed door de aan
vallen en de oppositie van andere belangen,
zonder aarzelen de verzoeningspolitiek heb
ben voortgezet met haar vroegere vijanden
en trouw en loyaal de uitvoering van do
verschillende verdragen hebben gegaran-
deerd.
Het zou mij persoonlijk genoegen doen,
wanneer de conferentie der Regeeringen
weer te Londen plaats had. als in 1924.
Ramsay Macdonald zou dan weer het presi
dium hebben zooals bij de eerste Conferentie
en allen die daaraan deelnamen zullen zich
met genoegen herinneren hoe krachtig en
onpartijdig de heer Macdonald de onder
handelingen leidde. Een andere omstandig
heid zou daar zeer gelukkig bij aanpasseni
als in 1924 de heer Kellogg, die toen Ameri-
kaansch gezant was, waardevolle diensten
bewees al was het alleen maar als on
partijdig waarnemer dan zal de tegen
woordige Amerikaansche gezant in Enge
land zeker niet minder sympathiek tegen
over de onderhandelingen staan. Want het
is Generaal Dawes zelf en hij zou voor de
voortzetting en voleinding van zijn prachtig
werk van 1924 in alle opzichten het noodige
begrip en de noodige kennis meebrengen.
Het spreekt vanzelf dat alle pogingen die
zouden worden aangewend om te komen tot
een verzoening van de volken van Europa
tevergeefsch zouden zijn wanneer de confe
rentie niet komt tot een volledig en eerlijk
einde van haar werk; wanneer zij zou ein
digen zonder een voldoening gevend besluit
wat betreft de ontruiming van Duitsch
grondgebied en een oplossing van de Saar-
quaestie; en wanneer zij cr niet in slaagt
een atmospheer van vrede te brengen in de
Europeesche politiek. Anders wordt het wer
kelijk doel van de Conferentie van Parijs
niet bereikt en zal het kwaad toegebracht
aan alle volken die er aan deelnemen, on
noemelijk groot zijn.
(Nadruk verboden).
Moskousche arbeiders demonstreer end tegen China.
