47e Jaargang No. 14142
Verschijnt dagelijks, Behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 31 Juli 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEURENc 3. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEURi ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3ö7}4. Franco per post door Nederland 3.87J4. Losse nummers
0.06. Geill Zondagsblad per 3 maanden f 0-57J4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 DrukkerijZender Buiteogpaaroe 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10606
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN1—5 regels 1.75. elke regel meer ƒ035. Reclames
/0.60 per regeL Redactie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond- dubbele prijs. Onxe Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 025. elke regel meer 0.10. nitsL a coman*
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA.
WOENSDAG 31 JUUL
Brouwersplein. Concert MuziekvereerJgïng
„Harmonie-Crescendo" onder leiding van H.
W. Hofmeester, 8 uur.
Palace. Cinema en Variété, Groote Hout
straat 111113: ,,De dochter van den Sheik"
Toon eel: Amati. 2.30 en 8.15 uur.
Luxor Theater: „Het Gevecht boven den
Afgrond" en „De Wedloop om het Leven."
2.30 en 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „Lichte Cavalerie".
Toon eel: 7 Ida-girls. 2.30 en 7 en 9.15 uur.
Standaard Theater: „De Straffende Hand"
8.15 uur.
Zuid-Schalkwijk. Volksfeesten, wedstrij
den, kermis, 2 uur en 's avonds.
DONDERDAG 1 AUGUSTUS.
Den Hout: Concert H.O.V., 8.15 uur.
Groote Kerk: Orgelbespeling, 3—4 uur.
Bioscoopvoorstellingen, 's middags en
's avonds.
IJmuiden; Accordeonconcert „IJmuiden's
Roem" op het Willemsplein, 7.45—9.45 uur.
DE ELECTRIFICATIE
SPOORWEGEN.
DER
AMSTERDAM-UITGEEST-ALKMAAR
EN UITGEEST-BEVERWIJK-VELSEN.
De voorbereidende werkzaamheden voor de
■electrificatie der trajecten AmsterdamUit
geest—Alkmaar, en Uitgeest—Beverwijk—Vel-
sen zijn begonnen. Van Uitgeest worden de
werkzaamheden geleid; er wordt van hieruit
gewerkt in drie richtingen. De eerste wagens
met materiaal zijn reeds te Uitgeest aange
komen, waar verschillende hoogere en lagere
ambtenaren en werklieden zullen gaan wo
nen.
De genoemde trajecten zullen alle worden
voorzien van dubbel spoor.
Behoudens onvoorziene omstandigheden
zullen in het laatst van 1930 de proefritten
worden gehouden en naar men ons bij infor
matie bij de Directie der Spoorwegen te
Utrecht mededeelde, zullen de genoemde baan
vakken met het begin van den zomerdienst
1931 voor electrische tractie in gebruik wor
den genomen.
EEN RUSSISCH DOKTER
VERLIEST BACILLEN.
KOWNO, 30 Juli (V. D.) Volgens berichten
uit Moskou heeft een zekere Dr. Solowjew,
van het bacteriologisch instituut in Charkow,
30 ampullen met Siberische bacillen verloren;
slechts een der buisjes kon worden terugge
vonden. Tegen Dr. Solowjew is begrijpelijker
wijze rechtsingang verleend wegens grove na
latigheid.
HET RAADSEL BOMBE.
DE RECHTER BLIJFT ONVINDBAAR.
Bombe.
RHEINSBERG, 30 Juli (V.D.) Heden
morgen zeven uur heeft de politie-commis-
saris Busdorf tezamen met veldwachters uit
de omgeving opnieuw een onderzoek inge
steld naar den vermisten rechter bij het
landsgerecht dr. Bombe. De commandant
van het vijfde infanterieregiment heeft 60
Rijksweersoldaten beschikbaar gesteld, die
onder leiding van een luitenant per fiets
eveneens de omgeving afzoeken, zoodat thans
in totaal ruim honderd personen aan het
onderzoek deelnemen en in keten-formatie
het geheele boschgebied tusschen de Zech-
liner Hütte en de kolonie Adamswalde, de
zoogenaamde „vlakke heide" afzoeken. Tot
nog toe heeft men echter geen enkel spoor
yan den vermiste gevonden.
DE MIJNONTPLOFFING IN
SILEZIë.
Reeds 2S dooden.
EEN AANTAL ZWAAR GEWONDEN.
EEN CATASTROPHE OP 450 METER
DIEPTE.
Zooals wij gisteren in een deel der oplaag
vermeldden, is Sillezië getroffen door een
ernstige mijnontploffing. De laatste berich
ten hieromtrent bevestigen, dat deze ramp
van catastrophalen aard is en 26 dooden ge-
eischt heeft.
Vaz Dias seint:
WALDENBERG, 30 Juli (V. D.) Na de
vreeselijke ramp op de mijn werd onmiddel
lijk met het berging- en reddingswerk aan
gevangen, waarmee men tegen drie uur in
den afgeloopen nacht gereed was.
De gansche streek rondom Waldenberg is
in rouw gehuld om het tragische lot van de
slachtoffers, de mijnwerkers, die op zoo vree
selijke wijze om het leven- zijn gekomen.
Toen het bericht van de ramp b.ekend werd,
verzamelden zich honderden verwanten en
familieleden van de in de mijn werkzame
arbeiders voor de hekken om met een be
klemd hart het resultaat van het bergings
werk af te wachten. Toen de namen der ge-
doode en gewonde mijnwerkers bekend wer
den gemaakt speelden zich vreeselijke toonee-
len af. Bijna alle om het leven gekomen mijn
werkers zijn vaders van gezinnen.
BERLIJN, 30 Juli (V. D.) Naar uit Wal
denburg wordt gemeld, heeft het grootste
gedeelte der mijnwerkers, die zich in de
nabijheid van de plaats der explosie bevon
den, vreeselijke brandwonden opgeloopen,
welke in de meeste gevallen onmiddellijk den
dood ten gevolge hadden. Verscheidene an
deren, die zich ijlings naar buiten trachtten
te begeven, werden door de gifgassen ach
terhaald en stierven den verstikkingsdood.
Van alle 35 arbeiders, die zich in de buurt
van de noodlottige plek ophielden, kon geen
enkele zich met eigen kracht in veiligheid
stellen.
De catastrofe vond plaats op 450 meter
diepte en werd door opzichters waargenomen,
doordat de lucht in heftige beweging kwam.
Merkwaardigerwijze is bij deze ontploffing de
mijn zelf niet ingestort, hetgeen anders ge
woonlijk gebeurt.
WALDENBURG. 30 Juli (V. D.) Eén van de
twaalf gewonde mijnwerkers van de Friedens-
Hoffnung-mijn, die in het Knappschafts La-
zareth zijn opgenomen, is in den loop van
den morgen aan de bekomen verwondingen
overleden.
WALDENBERG. 30 Juli (V. D.) Rijkspresi
dent von Hindenburg heeft aan de mijnin-
spectie te Breslau een telegram gezonden,
waarin hij verzoekt, zijn deelneming te wil
len overbrengen aan de verwanten der ge
troffenen en waarin hij zijn beste wenschen
uitspreekt voor het herstel der gewonden.
WALDENBURG, 30 Juli (V. D.) Het aantal
dooden bij de mijnramp in Waldenburg is
gestegen tot 26, daar 2 zwaargewonden in den
loop van hedenmiddag gestorven zijn. Men
vreest, dat nog 3 zwaar gewonden dezen
nacht zullen overlijden.
Van het personeel van de „Friedenshof-
fungsgrube" zijn heden slechts 15 man den
mijn ingegaan. De anderen hebben geweigerd,
daar zij klaarblijkelijk onder den indruk zijn
van de ramp.
Reeds vroeger werd deze mijn door onge
vallen van dergelijken omvang getroffen. Op
30 December 1895 werden door een ontplof
fing 31 mijnwerkers gedood. Op 10 December
van het 1891 waren ook reeds veertien mijn
werkers door een ontploffing om het leven
gekomen. Het laatste groote ongeval, dat in
de mijn plaats vond geschiedde op 20 Mei
1920, toen vijf mijnwerkers door gasvergifti
ging werden gedood.
DE DUURVLIEGERS 415 UUR IN
DE LUCHT.
NEW-YORK, 30 Juli (V. D.) De Amerikaan-
sche vliegers Jackson en O'Brien zijn reeds
415 uur in de lucht. Uit door hen neergewor
pen berichten blijkt, dat zij van plan zijn on
voorwaardelijk de 500 uur-barriere te berei
ken.
DE R.-K. VOLKSPARTIJ.
EEN VOORBARIG BERICHT.
In ons blad van gisteren namen wij een
bericht van het „Handelsblad" over, dat
meldde, dat Mr. P. Artz, het niet herkozen
lid der Tweede Kamer van de R.K. Volks
partij, besloten zou hebben, tot de R.K.
Staatspartij terug te keeren, en, op het bin
nenkort te houden congres der R.K. Volks
partij, zou voorstellen, deze partij op te
heffen.
Uit goede bron vernemen wij, dat voor
alsnog niets besloten is. Onze zegsman noem
de het bericht in het „Hbld" zacht gesproken
„voorbarig en tendentieus".
De heer Artz zou, zoo werd ons voorts
medegedeeld, zich thans, nu hij niet meer
in de Tweede Kamer zitting heeft, meer aan
zijn particuliere bezigheden moeten wijden.
Over een terugkeer tot de R.K. Staatspartij
zou hij dus geen beslissing genomen hebben,
een en ander wordt op het congres behandeld,
Het woord, is aart..
A. S. M. Hutchinson:
Een compromis is het aanvaarden van een
weinig van hetgeen je weet dat verkeerd is,
teneinde iets te krijgen van wat je denkt,
dot goed is.
KAAS.
(Te Oudewater werden, ter
gelegenheid van de opening
der nieuwe kaasmarkt prij
zen uitgeloofd voor den dik
st en en den kleinsten boer.
Ziehier de prijswinnaars).
Als stadskind, ver van de natuur.
En vreemd in *t boerenland,
Zie 'k tusschen 't menschelijk postuur,
En kaas niet veel verband;
Wanneer een markt wordt opgericht.
Lijkt het van geen belang,
Wien men er vindt van 't meest gewicht.
Wie kort is en wie lang,
Maar dit gebrek aan logica,
Is niet uitsluitend boersch,
Wij doen het in de steden na,
Met 't schoonheids-prijsconcours;
En deze vorm lijkt wel zoo wijs.
Er komt geen haat en nijd,
En 't dikste of het kortst te zijn.
Kweekt weinig ij delheid;
Wat dunkt u, vindt u niet als ik,
Dat zij gewoontjes zijn?
De dikste is niet eens zoo dik,
De kleinste niet zoo klein.
P. GASUS.
DE ST. LOUIS „ROBIN" GELAND!
Ruim 420 uur in de lucht
geweest.
DE VLIEGERS IN UITSTEKENDEN
STAAT.
ST. LOUIS, 31 Juli (Reuter). Het vlieg
tuig „St. Louis Robin" is gisterenavond in
tegenwoordigheid van 15.000 toeschouwers
geland te 7.38 uur, na 420 uur en 21 minuten
in de lucht te zijn geweest, hetgeen 7 1/2 dag
langer is dan het vliegtuig „Angeleno" waar
mede het jongste record bereikt was.
Hoewel het landingsterrein ten gevolge
van den regen erg modderig was, verüep de
landing zeer vlot.
De vliegers werden daarna aan een me
disch onderzoek onderwerpen en beiden in
uitstekenden staatb evonden.
Den prijs van 31.255 dollar deelen zij met
hun beiden.
De aviateurs waren in den morgen van 13
Juli opgestegen.
EEN WERELDREIS VAN DE
„GRAF ZEPPELIN".
Van Lakehurst naar Tokio.
MORGEN VERTREK UIT EUROPA.
BERLIJN. 30 Juli (V. D.) De wereldvlucht,
welke de ..Graaf Zeppelin" dezer dagen onder
neemt, begint met den tocht naar Lakehurst,
waarvan de start is bepaald op 1 Augustus; cie
aankomst in Amerika is beraamd op 4 Aug.,
waarna de terugreis op 7 Aug. wordt onder
nomen. Na een oponthoud te Friedrichshafen
van 10 tot 14 Augustus vertrekt het lucht
schip naar Tokio via Siberië (18 tot 22 Aug.),
waarna via Honolulu koers wordt gezet naar
San Diego, nabij Los Angeles. Van hier ver
trekt men 27 Augustus naar Lakehurst, al
waar de „Graaf Zeppelin" op 29 Augustus het
anker denkt te laten vallen. De laatste étape
naar Friedrichshafen geschiedt dan in de
eerste dagen van September,
DE MELKPRIJS.
MET 1 CENT VERHOOGD.
Zcoals wij onlangs gemeld hebben is het
conflict in den melkoorlog bijgelegd, door
dat is overeengekomen, dat de boeren niet 2
cent maar 1 cent meer per Liter voor hun
melk zouden ontvangen.
Deze verhooging van den melkprijs met
cent is. zooals was aangekondigd, heden,
Woensdag, ingegaan.
H. O. V.
CONCERT IN DEN HOUT.
Programma van de muziekuitvoering in den
Hout op Donderdag 1 Augustus 1929, des
avonds te 8.15 uur, onder leiding van Marinus
Adam.
1. Marsch Karakteristiek, Joh. Spies. (Solo
fluitist H.O.V.).
2. Ouverture „La Gazza Ladra, G. Rossini.
3. Neu Wien, Walzer, Joh. Strauss.
4. Fantaisie de l'Opera Le Trouvère,
G. Verdi.
5. Ouverture „Semiramide", G. Rossini.
6. Spanische Tanze, Moszkowsky.
7. Ballet „Sylvia", L. Delibes.
DREIGEND METAALCONFLICT
TE ROTTERDAM.
EEN ULTIMATUM AAN WILTON EN
FEIJENOORD.
In Rotterdam dreigt een conflict tusschen
de afdeeling Rotterdam van den Alg. Ned.
Metaalbewerkersbond eenerzijds en den Me-
taalbond anderzijds over de vacantie-rege-
ling meldt de Tel.
De Metaalbond heeft eenigen tijd geleden
besloten om den werknemers vier dagen va
cantie met inbegrip van don Koninginnedag
toe te staan. Bij medödeeling van dit besluit
aan de werknemers werd over al of niet
doorbetaling van het loon gedurende deze
vacantiedagen niet gesproken, waaruit ar
beiders stilzwijgend hebben afgeleid, dat zij
van hun verlof geen financieele schade zou
den ondervinden. Het blijkt nu echter dat de
werkgevers slechts bereid zijn gedurende de
vacantiedagen het loon half of voor drie
kwart door te betalen. Over deze houding is
groote verontwaardiging bij de metaalbe
werkers gerezen. Het bestuur van den Alg.
Ned. Metaalbewerkersbond heeft thans een
ultimatum aan de directies van Wilton en
Fijenoord gesteld, waarin vóór 5 Augustus
a.s. de toezegging geëischt wordt, dat de vier
dagen vacantie volledig zullen worden uitbe
taald. Het plan is om indien de directies
geen gevolg geven aan dezen eisch, te ad-
viseeren in de week van 5 tot 10 Augustus
het werk neer te leggen en dus een volle
week vacantie te nemen.
GEEN
ARBEIDERS BIJ PHILIPS
ONTSLAGEN.
Naar aan de N.R.C. wordt medegedeeld, is
het aan De Maasbode ontleende bericht, vol
gens hetwelk aan de fabrieken van Philips
een groot aantal communistische arbeiders
zou zijn ontslagen, ten eenen male onjuist.
Er heeft niets anders plaats gehad, dan
dat de Hollandsche beton-mij„ welke enkele
bouwwerken voor Philips in uitvoering heeft,
aan eenige buitenlandsche timmerlieden, die
in staking waren gegaan, ontslag heeft ge
geven.
Bij informatie te Eindhoven bleek aan het
Hbld., dat in verband met mogelijke commu
nistische agitatie op 1 Augustus de politie
aldaar met rijkspolitie is versterkt.
POKKEN OP DE „SIBAJAK".
Het schip ontsmet, de
bemanning ingeënt.
Aneta seint uit Batavia:
De vertegenwoordiger van den Rotterdam-
schen Lloyd heeft gemeld, dat zich een weck
geleden een geval van pokken heeft voorge
daan aan boord van het motor-passagiers
schip „Sibajak". Het schip is grondig ontsmet
en de geheele bemanning is gevaccineerd.
WEER EEN BOTSING VAN
MILITAIRE VLIEGTUIGEN.
REIMS, 31 Juli (B.T.A.) Bij manoeuvres
in het kamp van Maillay kwamen twee mili
taire vliegtuigen met elkaar in botsing. Een
der twee kwam nagenoeg onbeschadigd be
neden. doch het andere deed een geweldi
gen val. De piloot sprong er uit, maar hij
werd door een slag van de nog draaiende
schroef gedood.
NOG MEER COMMUNISTEN
ARRESTATIES.
PARIJS, 31 Juli. (B.T.A.) Hier zijn twee
militante en invloedrijke leden der com-
nistische partij gearresteerd.
Te Lyon is bij communisten huiszoeking
gedaan, waarbij papieren werden in beslag
genomen. Een persoon word gearresteerd.
Op l Augustus wordt het garnizoen .ver
sterkt,
HAARLEM, 31 Juli
Kunstmatige eilanden.
Het volgende United Press-bericht komt ia
de Tel. voor:
..Niet ver van Philadelphia Is men bezig met
het samenstellen van een eiland, dat waar
schijnlijk reeds den volgenden winter gereed
zal komen. Dan zal het door stoomschepen
den Oceaan in worden gesleept, waar het op
weg naar de Bermuda-eilanden 632 K.M. van
de Amerikaansche kust verankerd zal wor
den.
Dit eiland, dat als tusschen stat ion zal die
nen voor vliegmachines op weg naar de Ber
muda's. zal als het blijkt te voldoen, het eer
ste zijn van een reeks kunstmatige eilanden,
die een veilig vliegverkeer tusschen Amerika
en Europa mogelijk zullen maken.
De kosten van het eiland, dat thans wordt
samengesteld, worden op vier en een half
millioen gulden geschat. De heer Armstrong,
onder wiens toezicht het eiland wordt gecon
strueerd, meent, dat acht van die eilanden
noodig zullen zijn ten behoeve van do over-
zeevluchten.
Het kunstmatige eiland zal een lengto
hebben van 100 en een breedte van 70 M. aan
de uiteinden cn 140 M. in het midden. In het
breedste gedeelte zal een hangar worden ge
plaatst met een meteorologische inrichting
cn een radiostation. Voorts zal cr ook een
hotel worden gebouwd.
Het eiland wordt uit stalen platen samen-
geklonken. Onder liet eiland reiken zestig
„voeten" diep in het water; aan het einde
van die voeten bevinden zich groote schij
ven. die het schommelen van het eiland bij
sterken golfslag tegengaan. De kanten van
het eiland steken 20 Meter boven den zee
spiegel uit, zoodat ook de hoogste golven hcö
niet zullen overstroomen.
Het eiland zal „Langley" worden genoemd,
naar den constructeur van een der eerste
voor het gebruik geschikte vliegmachines. De
andere worden ook alle naar pioniers op het
gebied van het vliegwezen genoemd.
Op het gebied van het volkenrecht zal over
deze eilanden ook nog het een en ander to
bespreken zijn. Daar het geen schepen zijn
cn ook geen natuurlijke eilanden, vormen zo
een categorie waaromtrent nog geen voor
schriften zijn gegeven. Er zal een internatio
nale conferentie moeten worden gehouden,
ter regeling van de positie dezer eiland-
schepen".
Eenige reserve lijkt mij nog steeds in deza
zaak gewenscht. Niet omdat mijn geestesoog
don gouverneur van het eiland reeds bezig
ziet met dc komkommers in zijn tuin te ver
zorgen, terwijl de zeeslang zich op het stalen
strand in het zonnetje ligt te koesteren en
de canards van de Amerikaansche pers on
bevreesd langs het dommelig ondier zwem
men.
Neen, zoo erg is het -niet.
Maar het lijkt zoo moeilijk om het eiland
goed te verankeren. Kan dat heusch? Er is
eenig verschil tusschen het voor anker leg
gen van een lichtschip op korten afstand
van een Noordzeekust, en het „uitzetten'*
van acht stalen eilanden middenin den ge
weldigen Oceaan.
Dc gemiddelde diepte van den Atlantlschen
Oceaan bedraagt 3763 M. Hij bestaat ulö
twee evenwijdige dalen die ongeveer van
Noord naar Zuid loopen, gescheiden door een
smallen onderzeeschen rug. Op dezen z g.
Atlantischen drempel peilt men zelden meer
dan 3000 M. water hetgeen nog tamelijk
veel ls, terwijl aan weerszijden de diepto
meer dan 5000 M. is. De grootste diepten
heeft het Noord-Amerikaansche bekken,
waarin op vijf plaatsen het dieplood tofc
meer dan 6000 M. is gedaald. In den Porto-
rico-geul werd zelfs 8340 M. gepeild. Dezo
gegevens leveren al voldoende stof tot na
denken op. Ik heb enkele pagina's herlezen
over Oceaanstormen, Oceaanstroomingen en
Oceaan-vloedgolven, en de lectuur maakte
mij steeds pessimistischer over het lot van
dit eerste kunstmatige eiland. Om van da
overige acht maar te zwijgen.
Er zal misschien wel een toekomst zitten
ln de kunst-eilanden-industrie. De heer
Armstrong denkt allicht: als ik het ding in
den Oceaan niet op z'n plaats kan houden, is
er allicht in ondieper en minder machtige
zeecn nog wel een dergelijke bestemming voor
te vinden.
Dat kan wezen. Maar voorloopig lijkt de
kunsteilanden-serie tusschen Amerika en
Europa nog een zeer fantastische zaak, en de
grootste moeilijkheid zal niet zijn hoe men
den internationalen status van die dingen
regelen moet. Het eerste zal nog wel gerui-
men tijd „niet ver van Philadelphia" onder
constructie blijven.
Mocht het ooit heelemaal gereed komen,
dan zou het misschien een aardig ding voor
Zandvoort of een andere badplaats kunne»
wezen. Zooiets is weer eens iets anders dan
een pier. Je legt het een eindje uit de kust
voor anker, en het zal heel aardig zijn om
er op mooie zomeravonden heen te zeilan en
er feesten op touw te zetten, met nafuif ln
het schommelende hotel.
Er zou heusch wat inzitten. Maar dan
moet de fabrikant z'n artikel eerst wat
goedkooper maken dan hij nu doet, en een
krachtige reclamecampagne voor Kunst
eilanden op touw zetten.
R. P.
BOTSING TUSSCHEN TRAM EN
GROENTE-AUTO.
Dinsdagmorgen 10 uur had op de Vijver
laan een aanrijding plaats tusschen een tram
en den groente-auto van den heer W„ met
het gevolg dat dc auto van voren ernstig be
schadigd werd; van de tram werd de tree
plank verbogen. Teneinde vertraging in den
tramdienst te voorkomen, werd door over
stappen in den dienst voorzien.