AGENDA.
37e Jaargang No. 14159
Verschijnt dagelijk's, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 20 Augustus 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DlRECTEURENs J. G PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DE& N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR! ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week /0-27j£, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) ƒ3.5754. Franco per post door Nederland 3.8754. Losse nummers
ƒ0.06. Geilt Zondagsblad per 3 maanden 0.57J4, franco per post.
BureauxGroote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon No».: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 15 regels 11.75, eöce rege! meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel- Reductie bij abonnement Vraag en Aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke rege! meer ƒ0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsda&
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ025. elke regel meer 0.10. uitsl. contanS.
Gratis Ongevallenverzekering roor Weekabonnés. URkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies ran Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijs vinger f 150.-, Elke andere ringer f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
DINSDAG 20 AUGUSTUS
Groote of St. Bavokerk: Orgelbespeling
8.15—9.15 uur.
Palace. Cinema en Variété. „De Eenmans-
wagen". Tooneel: John Awegey and partner.
2.30 en 8.15 uur.
Luxor Theater: „Wilddooder" en „De Mees
terzanger van Neurenberg", 2.30 en 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „De Getemde Feeks".
Tooneel: Refala, 2.30, 7 en 9.15 uur.
Standaard Theater: „Zijn Doodsvijand".
8.15 uur.
Teyler's Museum, Spaarne 16. 114
ui^r. Toegang vrij op alle werkdagen, behalve
Maandag.
IJ mui den: Concert Accordeon Vereeni-
ging „IJmuiden's Roem" op het Willemsplein
7.45—9.45 uur.
WOENSDAG 21 AUGUSTUS
Bioscoopvoorstellingen, 's middags en
's avonds.
Teyler's Museum. Spaarne 16. 114
uur. Toegang vrij op alle werkdagen, behalve
Maandags.
Heemstede: Groenendaal. Concert H.
O. V. o. 1. v. Marinus Adam. 8 uur.
DE ERNSTIGE BOTSINGEN IN
ST. LORENZEN.
3 dooden en 200 gewonden.
IS ER SPRAKE VAN EEN FASCIS
TISCHE STAATSGREEP?
Wolff meldde nog uit Weenen:
Omtrent de botsingen te St. Lorenzen tus-
schen sociaal-democraten en burgerwachten
wordt gemeld, dat 60 burgerwachten en re-
publikeinsche schutters in het ziekenhuis te
Bruck aan de Mur zijn opgenomen, waarvan
de helft, na-verbonden te zijn, weder huis
waarts kon keeren. De opwinding is aller-
wege groot. De sociaal-democraten weige
ren in de fabrieken samen te werken met de
burgerwachten. Te Graz hebben hedenmor
gen vergaderingen plaats gehad tusschen de
vertrouwensmannen van beide partijen, die
elkaar wederkeerig de schuld voor de botsin
gen in de schoenen schuiven.
Te Weenen zullen hedenmiddag besprekingen
plaats hebben tusschen de besturen van de
soc.-democratische partij en de Republikein-
sche Schutsbund om hun houding te bepa
len ten opzichte van het gebeurde te St. Lo
renzen.
Naar onze Weensehe correspondent verder
aan de Neue Freie Presse onteent, hebben de
botsingen in Noord-Stiermarken van Zondag
tot dusver drie dooden en 200 gewonden ge-
eischt. De arbeiders van verscheidene groote
Weensehe fabrieken hadden besloten tot een
proteststaking, doch stelden deze uit tot na
de bijeenkomst van de verschillende socia
listische afgevaardigden, die gisteren gehou
den zou worden.
De Weensehe politie heeft haar veiligheids
dienst versterkt vooral tegenover de toege
nomen communistische propaganda.
De Neue Freie Presse zegt, dat Oostenrijk
op een noodlottig punt beland is. De binnen-
landsche ontwapening mag geen minuut lan
ger worden uitgesteld. De christelijk-sociale
Reichspost zegt daarentegen: „Als de sociaal
democraten zich niet vreedzaam kunnen ver
zoenen met het denkbeeld, dat' de burger
wacht een elementaire volksbeweging is, die
men maar niet eenvoudig verbieden kan,
gaat Oostenrijk zeer roerige dagen tegemoet".
De socialistische Arbeiter Zeitung verzekert,
dat de sociaal-democraten niet zullen gaan
vechten en geen tartende houding zullen
aannemen, maar nu toch zelf alle noodige
toebereidselen zullen maken om een fascis-
tischen staatsgreep in dé kiem te verstikken.
DE ELECTRIFICATIE VAN DE
TRAMLIJN HEEMSTEDE-
LEIDEN.
EEN KORTERE ROUTE TE
BENNEBROEK.
Wij hebben voor eenigen tijd medegedeeld
dat het thans ernst werd met de electrifica-
tie van deze trenilijn, waarop zoowel door de
verschillende gemeentebesturen als door de
Kamer van Koophandel zoovele jaren is aan
gedrongen.
Voor eenige dagen terug heeft het Ge
meentebestuur van Bennebroek een uitbrei
dingsplan vastgesteld, hetwelk nau verband
blijkt te houden met de electrificatie van de
tramlijn. De route wordt eenigszins gewijzigd
hetwelk het eigenlijke dorp Bennebroek ten
goede zal komen, waardoor gevaarlijke boch
ten vermeden zullen worden, terwijl liet tra
ject HillegomHeemstede bekort wordt.
Nader vernemen wij, dat in het uitbrei
dingsplan van Bennebroek een weg is ont
worpen die een nieuwe verbinding zal vor
men tusschen het dorp Bennebroek en Hil
legom.
Die weg zal ongeveer .als volgt loopen:
Heemstede
Hillegom
De stoomtram gaat nu van Heemstede
langs den Glipperweg en de Bennebroeker-
laan haar den Rijksweg Haarlem—Leiden.
De nieuwe weg loopt over bollenland, dat in
exploitatie komt als bouwterrein voor villa's.
Daarover zal dan ook dé electrische tram
loopen.
SERGE DIAGHILEW GESTORVEN
De Telegraaf meldt, dat Serge Diaghilew,
de wereldberoemde leider der Russische
Diaghilew-balletten tijdens zijn vacantie, die
hij in Venetië doorbracht, is overleden.
Op den 19den Maart van het jaar 1872,
werd Serge Diaghilew in het district Now-
gorod geboren. Hij studeerde in de kunst
vakken en muziek, ging in 1897 in de jour
nalistiek, organiseerde tentoonstellingen en
gaf in 1899 een bekend kunsttijdschrift uit.
Spoedig ging hij zich intens en daadwerke
lijk met de kunst bemoeien. Hij organiseerde
en regisseerde een aantal vertooningen in
Parijs en geraakte van lieverlede, tot de
stichting der Diaghilew-balletten, waaraan
de beroemdste Europeesche en vooral Russi
sche kunstenaars (Strawinski, Prokofieff en
anderen deelnamen. Onder anderen werkte hij
zeer vruchtbaar samen met den pionier in de
schilder- en teekenkunst Picasso. Bekend is
ook zijn vereenigden arbeid met den grooten
Léon Bakst, doch ook kunstenaars als
Matiss, Berain en Roualt telde hij onder zijn
helpers.
De grootsten uit de wereld van den dans
traden onder zijn regie op Zijn balletten
werden, na verwoeden en taaien strijd door
hun schepper, eindelijk erkend als de vol
maaktste van dezen tijd. Diaghilew was zeer
persoonlijk. Zijn arbeid werd hoofdzakelijk
gekenmerkt door een soort van systeemloos
heid. Hij zorgde er slechts voor dat hij de
allerbeste kunstenaars aan zijn troep ver
bond, zijn goede verfijnde smaak en zijn
geweldig organisatorisch talent zorgden voor
de rest.
Met Diaghilew is de man die de renais
sance van het klassieke ballet in West-
Europa bewerkstelligde verdwenen....
Deze geweldig groote hangar, de grootste ter wereld, is onlangs te Los Angelos door de
Western Air Express in dienst gesteld. De vorm is zeskantig en de hangar biedt plaats
aan 6 drie-motorige Fokker-vliegtuigen. De deuren worden door électriciteit geopend en
gesloten. De hangar is uit de lucht gejotograjeerd,
ONZE BEVOLKING.
DE MANNEN HALEN DEN
ACHTERSTAND IN!
Wij hebben er al eerder de aandacht op ge
vestigd, dat er te Haarlem veel meer vrou
wen dan mannen wonen. De laatste opgaaf
is van 30 Juni 1929.
Toen telde onze stad 55.402 mannen en
6089S vrouwen. Dus in verhouding ongeveer
12 vrouwen togen 11 mannen.
Langzamerhand zijn de mannen evenwel
den achterstand aan het inhalen.
Het eigenaardige is. dat er te Haarlem
meer jongens dan meisjes geboren worden.
In 1927 aanschouwden het levenslicht 976
jongens en 919 meisjes, in 1928 1170 jongens
en 1102 meisjes en in de eerste 6 maanden
van 1929 567 jongens en 507 meisjes.
Het verschil is nog al groot. In 2 1/2 jaar
zijn to Haarlem 2713 jongens geboren tegen
slechts 2428 meisjes. Een verschil dus van
285 of ongeveer 12 pet-
In den laatsten tijd neemt het man
nelijk deel der bevolking door overschot bij
vestiging en vertrek, sterker toe dan het
vrouwelijk deel. In 1928 vermeerderde het
aantal mannen met 1127 en dat der vrouwen
met 1061.
In de eerste zes maanden van 1929 waren
het 414 mannen en 393 vrouwen.
DE NIEUWE BRUG OVER HET
Z. B. SPAARNE.
Beschouwingen over het type.
ELECTRISCHE BEDIENING HET
MEEST ECONOMISCH.
Eenige dagen geleden spraken wij de ver
wachting uit, dat na den bouw van de nieuwe
Groote Houtbrug, waarmede nu spoedig be-
begonnen zal worden, de bouw van de
brug over het Zuider Buiten Spaarne, tegen
over de verbreede Jtvustenburgerlaan, zal
worden voorbereid.
De bouw van deze brug wordt dringender
omdat de verkeerstoestand bij en over de
Langebrug steeds meer onhoudbaar wordt en
de oeververbinding met het gemeentelijke
pontje tegenover de Bakkerstraat aan het
rij verkeer niet ten goede komt. De nieuwe
brug moet de Langebrug ontlasten.
Het is zeker van groot belang welk type
van brug over het Z. B. Spaarne zal worden
gelegd. Zal men een reproductie maken gaan
van de Katharfjnenbrug, dus een draaibare
brug met twee doorvaartwijdten, of zal men
een ander systeem kiezen voor het beweeg
bare gedeelte? Zal men electrische bediening
gaan toepassen, om dat misschien daarna
ook voor de andere beweegbare bruggen ln
te voeren?
HethZ.B. Spaarne is ter plaatse waar de.
nieuwe brug zal komen, tamelijk breed.
Dichte landhoofden zonder lage doorvaart-
bogen. zouden daarom bezwaren kunnen heb
ben. Dit zal te meer klemmen, wanneer geen
draaibrug met twee doorvaartwijdten wordt
gebouwd maar een brug met één, zij het* dan
breede doorvaart. Dan immers zullen de land
hoofden langer zijn nog dan in het eerste
geval.
De laatste jaren heeft men bijna overal
voorkeur gegeven aan z.g. bascule bruggen,
met één breede of twee smallere klappen.
Ook bouwt men hier en daar (o.a. bij de
Overtoom te Amsterdam) gemoderniseerde
ophaalbruggen. De draaibruggen schijnen uit
den tijd te zijn. Voorts worden nieuwe en
zelfs ook oude bruggen van electrische
installaties voorzien, waardoor één man de
brug bedienen kan. De nieuwe brug ovct
het Z. B. Spaarne èn de eerlang te bouwen
brug over het N- B. Spaarne zullen om tech
nische en economische redenen vermoedelijk
wel geen draaibruggen worden. De bruggen
moeten breed zijn willen zij aan de verkeers-
eischen beantwoorden en een breede draai
brug beslaat in geopenden stand een zeer
breede strook in het midden van het vaar
water en moet bovendien rusten op een auren
stoel'met remmings- en beveiligingsbalKen.
Een dubbele bascule-brug geeft één b^eeclc
doorvaartwijdte middenin de vaargeul en
kan electrisch door' één man bediend wor
den. Dat geeft een besparing van drie man
over 24 uren. Al moge de bouw van een brug
met electrische installatie duurder zijn, de
veel geringOvre kosten voor de bediening geven
zeker een besparing. Bovendien gaat dc be
diening ook vlugger. Het beweegbare gedeel
te van de spoorbrug ln den weg Haarlem
Amsterdam een bascule wordt ook
electrisch bediend en dit voldoet goed.
PERSONALIA.
Voor het Federatie-examen „Mercurius"
slaagde onze stadgenoot de heer J. de Rede
lijkheid Jz.
VALSCHE MUNTER UITGELEVERD.
De Duitsche justitie heeft, naar de Nieuwe
Venlosche Crt. meldt, aan de Nederlandsche
justitie op verzoek uitgeleverd den Rotte r-
damschen kleermaker K. die in April 1928
door den rechtbank is veroordeeld tot 18
maanden gevangenisstraf wegens de vervaar
diging en uitgifte van valsche zilverbons van
f 2.50. K. had, nadat hij uit de voorloopige
hechtenis ontslagen was, de wijk genomen
naar Berlijn.
Het woord is aan
Goethe:
.Een talent wordt in stilte gevormd, maar
een karakter in het gewoel der wereld.
EEN MODERNE DIOGENES.
(Jongmensch, 26 j., zoekt tocht
genoot met kleine som gclds,
om per ton een reis door Europa
te doen. Brieven onder letter
Z. S. 94 Poste Restante Helmond.
Advert. Ct. Nws v. d. D.).
Diogenes zat in een ton
En ook al scheen de felste zon,
Hij zat met een lantaren;
Hij had op aarde slechts één wensch
En riep dien uit: Ik zoek een mensch.
Hij zocht vergeefs al jaren.
De filosoof had geen succes,
Hij vond niets en Diogenes,
Is lang reeds een geraamte;
Als hij de wereld nu kon zien,
Gaf hij zijn ton maar op misschien,
Uit wanhoop en uit schaamte.
Wie maalt nog om Diogenes,
Wie denkt nog aan de wijze les
Van zijn intelligentie?
De echo van zijn woord vervlood,
En dat bewijst, lang na zijn dood,
Die vreemde advertentie.
Hier komt er weer een met een ton,
Die evenwel iets nieuws verzon,
Al komt ook hij iets vragen,
En ook een mensch zelfs, maar helaas,
Niet een verstandig, maar een dwaas,
En hij zal dus wel slagen.
P. GASUS.
ALS DE TRAMS BREED SPOOR
KRIJGEN.
NIEUWE GROOTE WAGENS, MAAR
ZONDER MIDDENBALCON.
Nu besloten is tot verbouw van het smal
spoor van de tramlijnen in Haarlem tot
breed spoor moet er natuurlijk nieuw rij
dend materieel komen. De oude EN.E.T.-wa-
gens, indertijd gebouwd door Beynes, die
reeds 30 jaar meeloopen, doch nog lang niet
afgeschreven zijn, zullen verkocht worden,
waarschijnlijk naar Duitschland, waar nog
zeer veel smalspoor netten zijn. In de plaats
komen groote wagens, die zullen lijken op de
z.g. cardanwagens, die nu op lijn 1 rijden,
doch die geen middenbalcon zuilen hebben.
Een' ontwerp van een dergelijken wagen is
gemaakt en in de remise is er een model van
gebouwd. Definitief is echter nog niets be
sloten.
DE MAN DIE IN ANDERMANS
HUIS OVERNACHTTE.
BEKENT ZICH AAN EENIGE
INBRAKEN SCHULDIG TE HEBBEN
GEMAAKT.
In ons vorig nummer heeft men kunnen
lezen van den betonwerker P. IJ. v. d. B., die
in den nacht van Zaterdag op Zondag met
behulp van een valschen sleutel was binnen
gedrongen m een woning in de Koorstraat en
die later betrapt werd op een insluiping in
den tuin van een perceel aan het Wcster-
houtpark. Aan den bewoner van laatstge
noemd huis, die den man aan de politic over
gaf, is het nu te danken dat eenige inbraken
van de laatste maanden zijn opgehelderd,
want v. d, B. heeft tegenover de politie be
kend, dat hij aan al deze inbraken schuldig
is en dat hij dit telkens deed met behulp van
een looper of een valschen sleutel.
De man bekende, in den nacht van 10 op
11 Februari een poging tot inbraak te
hebben gepleegd in een perceel aan de Rol
landstraat. Dit mislukte, om/Jat de looper in
het slot bleef steken.
In den nacht van 18 op 19 Maart gelukte
het hem beter; toen heeft hij kans gezien om
ten nadeele van een bewoner der Brouwers
vaart eèn bedrag van f 156.96 te stelen.
Een mislukte poging tot inbraak moest hij
weer boeken in den nacht van 27 op 28 April,
toen hij een woning aan de Anjelierstraat
trachtte binnen te dringen. Hier kon hij de
deur niet open krijgen, omdat die op het
nachtslot zat. Hij gaf in dezen nacht echter
den moed niet op, want toen wist hij ten
nadeele van een bewoner aan de Overton-
straat een bedrag van f 12,50, een paar hand
schoenen enéén sigaar te bemachti
gen. Die handschoenen werden later door de
politie in beslag genomen.
In den nacht van 15 op 16 Juni ont
vreemdde hij f 101 in een woning aan de As
sendel verstraat en ten slotte bekende hij, zich
in den nacht van 3 op 4 Augustus te hebben
schuldig gemaakt aan diefstal van f 37 ten
nadeele van een bewoner aan de Van 't Hoff-
straat 78.
Voorloopig zal men dus van dezen onge-
wenschten bezoeker geen last meer hebbeni
MOEDIGE REDDING TE
ZANDVOORT.
DRIE AMSTERDAMMERS AAN DEN
EBSTROOM ONTRUKT.
Jan Paap en Willem Koper drinken Zondag
middag na dc redding van drie menschcn-
levens aan het Zuider strand kalm hun kopje
kojfie.
Zondagmiddag tegen *half vijf waren op
het stille strand om de Zuid te Zandvoort»
even voorbij het gemeentebad drie Amster
dammers aan het baden. Het was eb en de
banken vielen bloot, daardoor ontstond een
sterke strooming naar zee. De drie baders,
een vader en twee zoons vielen daaraan ten
slachtoffer. Zij werden meegetrokken in het
water, dat bovendien zeer woelig was. Aan de
oplettendheid, de activiteit en den moed van
twee Zandvoortsche badmannen, Jan Paap
en Willem Koper is het te danken, dat hier
geen ernstig ongeluk is gebeurd. Beiden zijn
in dienst bij het gemeentelijke bad. Jan
Paap stond in zee, en ofschoon de baders op
het stille strand wel een 300 M. verder wa
ren, bemerkte hij dat ze in nood verkeerden.
Hij aarzelde geen oogenblik met gekleed ln
de gevaarlijk trekkende zee te gaan, na Wil
lem Koper, die bij dc kleedtent stond, ge
waarschuwd te hebben. Paap zwom naar de
demkelingen en Willem Koper volgde hem
met een lijn. Deze wierp hij Paap toe. die
haar op zijn beurt bij de baders, die reeds
bijna drenkelingen werden, bracht. Zoo kon
den ze alle drie, opgewacht door het in span
ning en bewondering voor de redders verkee-
rende publiek aan het strand gebracht wor
den. De geredden waren nog niet bewuste
loos geworden, hoewel dc schrik hen begrij
pelijkerwijs danig te pakken had. Per trein
konden de Amsterdammers naar hun woon
plaats terugkeeren. Jan Paap en Willem Ko
per bleven rustig aan het strand en dronken
een kommetje koffieVoor een volgenden
keer staan ze weer klaar.
Laat het toch niet noodig zijn!
HAARLEM, 20 August»
De Mannen der Feiten.
„De literaire groep „Nieuwe Lef", hoofd
zakelijk vrienden van den dichter Maja-
kowsky, heeft een manifest gepubliceerd
over haar opvattingen en de beginselen der
sovjet-sphrijvers.
.Feiten, feiten, feiten. Weg met de ver
beelding! Alleen feiten! De literatuur moet
zich onderscheiden door het duidelijk waar
neembare klasse-standpunt van den schrij
ver. Elk verhaal moet ten nauwste verband
houden met de vragen van den <Tag. De re-
volutionnaire gedachte moet zijn zuiversten
vorm verkrijgen en elk werk moet als wapen
gebruikt kunnen worden. Geen phantasie,
geen persoonlijke gevoelens en verlangens.
Dc uitgevers moeten als opdrachtgevers op
treden en den schrijver aanwijzingen geven
over den aard en den inhoud der boeken, die
hij moet leveren. Op deze wijze zouden dc
uitgeverijen de literatuur kunnen organisee-
ren en deel jiemen aan den socialistischen
opbouw van het land".
De groep veroordeelt alle oude meesters.
De gebruiker (de groep gebruikt dit woord in
plaats van „de lezer") heeft geen behoefte
meer aan de werken van Tolstoj, Doetojews-
ky, Gorki, Toergencw, Tsjechow, Boenin enz.
De werken van deze schrijvers moeten dus
uit de circulatie verdwijnen.
Dat is in het kort de inhoud van het ..ma
nifest" der „faktowiki" (mannen der feiten),
zooals de schrijvers van deze groep zich zelf
noemen. Ofschoon het manifest uiterst „re-
volutionnair" is en de onderteekenaars op
alle mogelijke wijzen hun gehechtheid aan
het sovjet-regime te kennen geven, heeft het
manifest weinig indruk gemaakt".
Dit bericht lees ik in het Handelsblad, en
de slotzin verwondert mij niet. Nieuwe groe
pen zijn vaak interessant, en je neemt met
aandacht kennis van hun min of meer ge
waagde beginselprograms, die dikwijls tot
lots; goeds leiden, zij het dan na jaren van
strijd en loutering. Als zoo'n groep een zoo
JoJig-uitdagenden naam draagt als „Nieuwe
Lef" verwacht je iets extra-durvends. Maar
ik ben bitter teleurgesteld. Dit is niets
nieuws. Dit is eeuwenoud, en ontwikkelt zich
nu al een halve eeuw lang in versneld tempo
dat: met den dag toeneemt. Dit isdé
Journalistiek, en dan nog maar ln een be-
